|
2014
|
|
|
Erdaraz ondo dakite guztiek eta, euskarazko jarduna zentrala bada ere beren eguneroko bizian, askotan egiten dute erdaraz. Hala segituko dute gero
|
ere
arnasguneetako bizilagun gehienek, bizi diren artean. (Zalbide, 2009:
|
|
2015
|
|
|
— Arnasguneen funtzioa, garrantzia eta balioa azpimarratzea eta beren garapen iraunkorra bermatzeko premia jendarteratzea; batez
|
ere
arnasgune horietako herritarren artean, baina baita gainerako euskal herritarren artean ere, horretarako, komunikazioedota informazio dinamikak bultzatuz.
|
|
|
Bada, beste kontinenteetatik etorritako euskal herritar berrientzat telebista euren jatorrizko komunitatearekin kontaktuan egoteko eta haren parte sentitzen jarraitzeko bide eraginkorra den modu berean, euskal hiztun komunitatearen periferia geografikoetan bizi garen euskaldunontzat euskarazko komunikabideak hiztun komunitatearen partaide sentitzeko modua izan daitezke. Halaber, sare sozialek
|
ere
arnasgune ez fisikoa eskaintzen digute inguru erdaldunetan bizi garenon euskaldunoi, hain zuzen ere identitatea eraikitzeko eta euskara erabiltzeko arnasgunea (Diaz, 2014).
|
|
2016
|
|
|
Eta sare horiek, arnasgune horiek, ez da komeni bakarrik landa-guneekin lotzea. Espazio urbanoetan
|
ere
arnasguneak behar dira. Kualitatiboki garrantzi handikoa da hau, baita prestigio kontua ere.
|
|
|
184 Bertan jaiotakoak edo aski hurbilekoak. Hurbileko leku horiek
|
ere
arnasgune dira askotan.
|
|
|
Bestelako mugaeragozpengabeziarik falta ez duten arren, osasun egoera sendotik inon baino hurbilago daude arnasguneak (batez
|
ere
arnasgune beteak).
|
|
|
Hots, bestelako muga eragozpen gabeziarik falta ez duten arren, osasun egoera sendotik gainerako guztiak baino hurbilago daude arnasguneak (batez
|
ere
arnasgune beteak). Horregatik ditugu hain inportante.
|
|
|
Hiriak dira irabazi behar ditugunak, baita balizko arnasguneak
|
ere
arnasgune izaten jarraitu ahal izan dezaten. Bestela jai dugu.
|
|
2018
|
|
|
Eragin Linguistikoaren Ebaluazioan oinarritutako Euskara Sustapen Ekintza Plana (ESEP)" lanarengatik. Lan horretan, egileak datu bilketa handia egin du ezagutzeko zein den gune komertzial horretara biltzen den populazioaren perfila eta egiten duten hizkuntza erabilera; horrez gain, batez
|
ere
arnasguneak deituriko udalerri euskaldunetan aplikagarriak den Eragin Linguistikoaren Ebaluazioaren (ELE) metodologiaren aplikagarritasuna ere agerian jartzen du. Ondorioz, eremu geografiko eta funtzional desberdinetan modu sistematikoagoan erabil dadin lagungarri izan daiteke.
|
|
|
Labur: perspektiba multifaktorialera ekarri behar zenuke zure artikuluaren ardatza eta, hor bai, helduei (batez
|
ere
arnasguneetako eta Azpeitia moduko herriburu zoritxarrez bakanetako helduei) lan mundu (partez) euskalduna eskaintzearen garrantzi handia (ez bakarra eta ez, seguruenik, lehenengo lehenengoa) azpimarratu. Ez gaude partida osoa karta bakarrera jokatzeko moduan, Patxi, eta zure artikuluaren formulazioak arrisku hori du berekin.
|
|
2019
|
|
|
Formulazio teorikoez gainera, hemengo datu enpirikoak
|
ere
arnasguneen perspektibatik lantzen saiatu izan da gutako zenbait azken hamarkadotan, osasun neurketarako gradazio bide ustez egokiena eskainiz. Iñaki Iurrebaso ez dugu, ikertzaile gazteen artean, ahulena. duela 25 urte baino jakitunago gara arnasguneei buruzko datu enpirikoez, datulantze hori dela medio, egungo egunean. hori guztia egia izanik ere, indarrean dago ene ustez hasieran esandakoa.
|
|
|
Bigarrena (tönnies en eta weber en Kürwille n oinarrituriko Gesellschaft gizartea) nabarmen zabaldu tönnies en eta weber en bada ere azken hamarkadotan, ez du lehenengoa (Wesenwille n oinarrituriko Gemeinschaft elkartasuna) erabat baztertu. Badago arriskua, ordea, Gesellschaft gizartea arras nagusitzeko. erronka handia da hori
|
ere
arnasguneentzat, Gemeinschaft elkartasunean baitute beren jatortasun oinarria.
|
|
|
Bi indar soziolinguistiko nagusik dihardute euskal herrian, euskara indarberritzeari dagokionez, elkarren ondoan: alde batetik oinordetutako euskararen indarra, neurri handi batez orain
|
ere
arnasguneetan bizirik dagoena; bestetik berreskuratutako (berriz aurkitutako) euskararen indarra. terminologia hori Lafont okzitaniarrari mailegatuta dago: occitan hérité eta occitan retrouvé aipatzen ditu berak, okzitaniako hizkuntzaren bilakaeraz ari delarik (Lafont 1997). historiaren (historia soziolinguistikoaren) inertzia dugu bataren oinarri; hizkuntza plangintzaren ondorioz lortuz doazen emaitza baikorrak ditugu bestearen oihartzun. historiaren inertzia hori, jakina, aldez aurreko glotopolitika baten (lehendikako plangintza saio soziolinguistiko jakinen) ondorio ere izan ohi da sarri. oso indar diferenteak dira biak, esanahi soziolinguistiko desberdinak dituzte eta azken hamarkada hauetako emaitza demolinguistikoak irakurtzerakoan ez dira nahastu behar. oinordetutako euskara belaunez belaun transmititu ohi da.
|
|
|
...uan bi indar horiek nahasteak ondorio okerrak ateratzera eraman gaitzake. oso esanahi diferentea du euskararen gaitasuna igotzeak euskal herrian, oinordetutako euskarari esker, edota igoera berreskuratutako euskarari esker gertatzea. euskararen etorkizuna argiagoa eta baikorragoa da bera nagusi den eremu geografiko eta soziofuntzionaletan euskara transmititzen, ikasten eta erabiltzen denean, batez
|
ere
arnasguneetan indartzen denean. portugaleteko gazte batek eskolan euskara (pixka bat) ikasten duenean euskararen egoerak hobera egiten du zerbait, baina irabazi horrek ez du neurri bereko garrantzirik. aipatutako bi kasuok baikorrak dira. Beste kasu batzuetan aldiz, datu demografikoak aztertzerakoan indar batek ezkutatu egiten du bestea; horrek dakar, hain zuzen, ondorio okerrak ateratzeko arriskua. demagun, batetik, azken hamar urtean Barakaldon, portugaleten eta Sestaon 30.000 gaztek euskara ikasi duela hein batez, ikasgelatik kanpora osooso bakan erabiliz halere. demagun, bestetik, orain puntura arte arnasgune izandako, edota orain bertan arnasgune den, zenbait ingurumenetan (Bermeon, ean, Lekeition, ondarroan eta markinan adibidez) 1.000 gaztek euskaraz egiteari uzten diola, eguneroko mintzajardun arruntean (etxean eta auzoan, kalean eta herri giro zabalean ez zaielako transmititzen ari edo ez dutelako erabiltzen), aldi berean. kuantitatiboki, aski egoera baikorra izango genuke begien aurrean:
|
|
|
lehengo 186.041 hiztunetik oraingo 113.215era jaitsi dira (hegoaldeko biztanle guztien %7, 2tik %4, 1era). Batez
|
ere
arnasgune beteetan gertatu da galera: 71.509tik 8.421era (%2, 8tik %0, 3ra). d2) Kaleko jardunaren bilakaera. kale erabilerako datuetan oinarriturik, eta lehen hurbilpen baten arabera, erdalduntze hori nabarmen apalagoa izan da kaleko jardunean, 1991 eta 2011 artean. arnasgunea zer den operatibizatzeko kale erabilera hartzen bada patroi, ondotxoz gehiago dira 2011n arnasgune beteen multzoan sar litezkeenak:
|
|
2021
|
|
|
«Programa honek arnasguneei euskararen biziberritze prozesuan duten garrantzia eman eta zaintzen lagundu nahi die». Ana Ollo Nafarroako Gobernuko Herritarrekiko Harremanetarako kontseilariak
|
ere
arnasguneek duten garrantzia azpimarratu zuen, eta hortik kanpainaren garrantzia: «Nafarroako Gobernuak arnasguneek duten garrantzia azpimarratzea eta euskal komunitatea indartzea du xede.
|
|
|
Batetik, arnasguneetako biztanleek kontzientzia hartzea. Bestetik, gainerako euskal herritarrek
|
ere
arnasguneak babestea eta hedatzea euskararen normalizaziorako ezinbestekoa dela jakitea.
|
|
|
Lujanbiok
|
ere
arnasgune moduko hauen aipamena egiten du:
|
|
2022
|
|
|
erabilera orokorra bere horretan dago, baina herri euskaldunenetan, arnasguneetan, euskara gutxiago entzun da. Urte gutxian aldaketa handiak gertatu dira udalerri euskaldunetan, batez
|
ere
arnasguneetan, eta, oro har, ez dira euskararen erabilerarentzat mesedegarriak izan. Hala ere, alde handiz, udalerri horiek dute euskara erabiltzeko egokierarik onena, eta horietan erabiltzen da gehien.
|
|
|
Laugarren gune soziolinguistikoko udalerrietako (euskaldunak% 80tik gora) hazkunde demografikoaren jatorrian bi joera nabari dira: atzerriko migrazioa, urtez urte presentzia areagotu duena, betiere Euskal Herriko datu orokorretatik behera eta, 2012 aldera arte, Euskal Herriko beste herri batzuetako migrazioa, batez
|
ere
arnasguneetan sumatu dena.
|
|
|
Datu estatistikoetatik ondoriozta daiteke batez ere 1970eko eta 1980ko hamarkadetan jaiotako herritarrek migratu dutela udalerri euskaldunetara —gaur egun 30 urte dituzte, eta horietako asko udalerri euskaldunetan izan dira guraso— Jatorriari dagokionez, bi joera nabari dira: batetik, atzerriko migrazioa, urtez urte presentzia areagotu duena, betiere Euskal Herriko datu orokorretatik behera; bestetik, 2012 aldera arte, Euskal Herriko beste herri batzuetako migrazioa, batez
|
ere
arnasguneetan sumatu dena. Horrek ekarri du udalerri euskaldunetan gero eta txikiagoa izatea herrian bertan jaiotakoen ehunekoa, nahiz eta migratzaileen seme alabak herrian jaio diren kasu askotan; arnasguneetan izan da aldaketa handiena, herrian jaiotakoak% 59tik% 50era jaitsita.
|