|
2000
|
|
|
1983an Eneko Labeguerie bildu zen taldera: «Geroa», «Herria zain», «Gerlarik ez», «Arrozten» eta «Bidez Bide» diskoak grabatu
|
ere
bai. Musika eta kantua baino zerbait gehiago biltzen dute zuen lanek.
|
|
|
Beste batzuk gure fruituak biltzen eta lantzen ari dira jada. Funtsean, gure nahia hori izan zen, eta hori da egun
|
ere
bai. Beraz, zentzu horretan, ez nuke Guk taldea bukatutzat emanen.
|
|
|
Zortzi kapitulutan banaturik, txostenak aztertzen ditu zerbitzu hauen helburu eta funtzioak, zerbitzu hauek mantentzeko dauden baliabideak (langileen plantila, profesionalen heziketa maila, eta baliabide materialak, besteak beste) eta zerbitzu hauek burututako jarduerak. Txostena bukatzeko, egoeraren diagnostiko orokor bat egiten da, arazo larrienak planteatzen dira eta arazo hauek konpontzeko aholkuak proposatu
|
ere
bai
|
|
|
Euskal gizartearen etorkizuna egituratzeko garrantzitsuena Euskal Herrian egin da, hori egi borobila da, zalantzarik ez. Baina Madrila eta Parisera begiratu dela
|
ere
bai; begiratu, ibili, negoziatu eta behar den guztia. Espainiako Segurtasun Indarrak Euskal Herritik ateratzeko ere, Euskal Herrian baino Madrilen egiten die eraso ETAk.
|
|
|
Euskalkia gora eta behera ari gara baina sakoneko arazoa ahozko euskara dela uste dut. Orain arte Euskaltzaindiak idatzizko euskara landu du, irakaskuntzan eta testugintzan
|
ere
bai, berdin hedabideetan... ETBko estilo liburua ikustea besterik ez dago:
|
|
|
ez dutela lekurik. Hori oker bat izan da eta da gaur egun
|
ere
bai. Sintaxian ere leku desberdinetako ereduek izan dezakete lekurik.
|
|
|
Koldo, zuk aipatu duzunez, umeek erdaraz hitz egiten dute idatzizko hizkuntza irakatsi zaielako baina, nik dakidanez, espainolez ere gauza bera erakusten zaie, hizkuntza idatzia; ingelesez
|
ere
bai, eta Quebeceko ikastaro trinkoetan ere frantses idatzia erakusten da. Ni ez nago hain seguru hemengo umeek kalean erdaraz egiten dutela, juxtu hizkuntza idatzia erakusten zaielako, ze hori bera gertatzen da beste herrialde batzuetako hezkuntza sistema guztietan, baina han eurenarekin jarraitzen dute.
|
|
|
Iparraldeko esperientziari begiratuta, «Herria» aldizkariak 50 urtetik gorako historia dauka eta mailak bereizten dira: editorialak eta antzerakoek maila bat dute eta gero, barrualdean, herrialdeetako kontuetan nor hil den, jaio, ezkondu..., Zuberoako berriak era batera ikusten dira eta beste eredu batzuk
|
ere
bai; baina denean ikusten da halako jarraipen bat.
|
|
|
Kazetari gazteak esan duzula eta benetan garrantzizko gaia denez, gure artean komentatzen aritu gara nola interesgarria izan daitekeen Xuxen zuzentzaile informatikoan euskalkietako ahal denik termino gehienak sartzea, eta zergatik ez, aditzak
|
ere
bai. Horrela, zuzentzaileak ezagutuko luke
|
|
|
Batasuna, bestetik, erdi inguruko euskalkietan oinarritu da eta horrek nahitanahiez dakar, euskalki horiek gertuago daudela baturako aukeratu den morfologiako eredutik, muturretako euskalkiak baino. Beraz, beren burua urrunen ikusiko dutenak bizkaiera eta zuberera dira; Nafarroan
|
ere
bai, batez ere eredu horretatik zenbat eta urrunago egon. Horrez gain, morfologiarako ezinbestekoa den eredu batu horri, gehituz gero lexikoan hartu den jokabidea, askok pentsatzen du «euskara batua berdin gipuzkera».
|
|
|
Euskararen legean aipatzen da euskalkiaren garrantzia beti ere euskara batuaren kaltetan ez doanean, euskara batua delako Euskal Autonomi Erkidegoko hizkuntz ofizial amankomuna, eta hitz egiten den lekuetan zaindu egin behar direla. Lege batek hori baino askoz gehiago ezin du eman seguruenik, baina bidea ematen du legeak, adibidez mahai honetan aipatu ditugun guztiak aurrera eramateko eta gehiago
|
ere
bai. Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian, alor estrategikoen artean badago Gorputz Plangintza deitzen den atal bat eta han, bai diagnostikoa bai neurriak lantzen direnean, aipatzen dira euskalkiak.
|
|
|
Azkueren «Diccionario Vasco Español Frances»en argitalpena modu orijinalean kontatu duzu, Tours-eko moldiztegian kokatuz. Soissons Reimsetik «Gerla kronika bat» helarazi duzu, Gurs en gatibu zeuden sei mila bat euskal herritarren kronika
|
ere
bai eta horrela beste hainbat. Era horretan sortu dituzu kronika asko.
|
|
|
Herri batzuk talde baten eskuetatik bertzearen eskuetarat erraz pasatzen ziren. Haran batzuetan jendea banaturik bizi zen, hainbat herritan
|
ere
bai. Laborari batzuek alde egiten zuten, benetako erbesteratu politikoez mintzatzen ahal gara, iruindar anitz kasu.
|
|
|
Hortaz, demografian nabarmena zen, eta hizkuntz arloan
|
ere
bai.
|
|
|
Ez dut hau landu, baina Erriberako berreskurapena azpimagarria da, abizenak ikusten dira. XV XVI. mendeetan euskarak hor aitzinerat jo zuela dirudi, eleaniztasunak
|
ere
bai. XV. mendeko eskutitz tekniko batean euskarazko testuak daude eta igorlea nahiz hartzailea, Iruñeko Matxin de Zalba merkataria eta Martin de San Martin, Korteko goi karguak eta aspaldiko familia aberatsekoak euskaraz aritu ziren bertan.
|
|
|
XVI. mendean
|
ere
bai, baina handiki batzuen artean bakarrik. Gaztelak dirutza gastatu zuen eta erlijio banaketak dena zaildu, irudi txarra ekarri baitzuen.
|
|
|
Biak hagitz loturik baitaude. XIV. mendearen hasieran Nafarroa ongi populaturik zegoen, baina erabateko aldaketa mende horren erdi aldean heldu zen, eguraldiaren laguntzaz
|
ere
bai (paleoklimatologia aztergai). Gosea sortu eta izurriteak etengabe eman ziren, bata bertzearen gibeletik.
|
|
|
Idazterakoan ez dakit, bai. Agian idazterakoan
|
ere
bai, baina ez diot nere buruari horrelakorik esaten. Iruditzen zait batek idazten duela denarekin, eta dena da:
|
|
|
Padrinoaren ordezkoak, ordezkoaren ordezkoak... piramide horiek ikusten dituzu. Baina ni «outsider» bat naiz, zentzu horretan eta beste askotan
|
ere
bai.
|
|
|
Ez da izan ere aurrealdean, baina oso lan diskretua egiten ari da. Irakaskuntzan erlijio gaia dela-eta deitu izan gaitu, eta guk erantzun
|
ere
bai. Erlijioaren gaia inportantea dela adierazi diogu; sinestunarentzat nahiz ez sinestunarentzat.
|
|
|
Erlijioaren gaia inportantea dela adierazi diogu; sinestunarentzat nahiz ez sinestunarentzat. Konferentzia Episkopalaren tesiak defenditu ditugu eta bere tesiak
|
ere
bai. Harreman zibilizatuak eta normalak ditugu.
|
|
|
Gaur egun egoera orekatua dagoela uste dut. Txikiago bat ere bada, Besagain, eta beste bat sortzeko asmoa
|
ere
bai. Enpresak potenteak badira, diru iturriak bilatzen badituzte, ona da.
|
|
|
Arrazoi du Arnaldo Otegik egoera hau frakaso kolektibo gisa deskribatzean, baina frakaso kolektibo horretan talde edo eremu politiko guztien akatsak ere ez dira berberak: PPk bat du, Lizarrak beste bat, EAJk berea, HBk
|
ere
bai, besteek berdin... eta ETAk ere bai, su eten garaiko aktibo eta guzti ez nolanahiko erantzukizuna gainera.
|
|
|
Arrazoi du Arnaldo Otegik egoera hau frakaso kolektibo gisa deskribatzean, baina frakaso kolektibo horretan talde edo eremu politiko guztien akatsak ere ez dira berberak: PPk bat du, Lizarrak beste bat, EAJk berea, HBk ere bai, besteek berdin... eta ETAk
|
ere
bai, su eten garaiko aktibo eta guzti ez nolanahiko erantzukizuna gainera.
|
|
|
Bai. Igandero eta feria egunetan
|
ere
bai. Azpeitian 2 errealetan saltzen ziren eta erraz ikasten genituen haiek.
|
|
|
Baina ondo moldatu ginen: Uztapide jatorra zen ikaragarri, ondradua
|
ere
bai. Eguna han pasa genuen, eta azkenean behintzat kontuak egiteko garaia iritsi zen.
|
|
|
Eskola? Etxerako bidean batekin aritzen ginen bertsotan, edo tabernan, edo neskalaguntzatik etxerakoan
|
ere
bai (hau egin banio, edo beste hori... geure buruarekin bertsotan). Hori zen gure eskola, baina gaur egungoena oso ezberdina da.
|
|
|
Txarrena da ganadua etxean edukita, harrobira joaterako haiei jaten eman behar izaten niela, eta goiz jeiki. Umeak ere eskolara neuk eramaten nituen goizean, eta ekarri
|
ere
bai iluntzean.
|
|
|
Inoiz baino ilusio handiagoa, esperientzia aberasgarriak ematen duen bagaje sendoarekin, gauza berriak egiteko asmoz traba eta inmobilismo guztien gainetik, ekinaren ekinez, sarritan hanka sartze itzelekin, baina beti prest gabezi pertsonal eta hutsune kolektiboetatik ikasteko. Eta Teok ematen badaki, neu lekuko; eta kontrakoa diruedien arren, hartzen eta enkajatzen
|
ere
bai.
|
|
|
Edozelan ere, EAJk Lizarrako bideari eutsi egingo diola baietsi du. Emilio Guevararen esanetan, EAJk hartutako bideak beldurra sortzen du jende askorengan, EAJren baitan
|
ere
bai.
|
|
|
Izan erabakitzeko proiektuan batez ere esaten da Euskal Herriak nahiko gaitasun eta ahalmen duela bere etorkizuna erabakitzeko, euskaldunok autodeterminaziorako eskubidea dugu. Guk geuk jarri behar dugu mahai gainean Estatu espainiar eta frantsesekin zein harreman mota nahi dugun, eta gure barnean zein eratako harremana eta antolaketa nahi ditugun
|
ere
bai. Dauden proiektu guztiak mahai baten inguruan eztabaidatzea proposatzen dugu eta gero, ateratzen dena erreferendum batera eraman Euskal Herriak erabaki dezan.
|
|
|
Funtsean programa biografikoa da, eredu biografikoa erabiltzen dugu, hots, ikaslea bere biografian sexualitatearen eboluzio logikoa sartzen joatean datza: lehen musua ilusioz itxaron dezala, lehenengo intimitate egoera
|
ere
bai... Protagonista izateko baliabideak edukiz, norberak eraiki dezala bere sexu biografia.
|
|
|
Gure programa egiteko eskatu zigutenean, DBH diseinatzen ari ziren, legea martxan jartzen. Legeak zehar lerroei buruz egiten duen planteamenduan gauza asko landuta zeudela konturatu ziren, baina hutsune handiak zeudela
|
ere
bai, eta bat sexu heziketaren kasua zen. Horregatik, programa hau DBHrako eta ez beste beheko mailetarako izatea gauza koiunturala izan da gehienbat.
|
|
|
Bizkaiko bertsozale elkartean posibleen mapa egin genuen, eta eskualde bakoitzean saio bat behintzat posible zela ikusi genuen. Beraz, lehengo eskualdeetako ohiturari heltzeko aukera zegoen, eta zabalago egiteko
|
ere
bai, Lea Artibain, Arratian eta Bilboaldean kanporaketak egin behar izan baitira. Ipar Uribeko merindadean gainera, finala bakarra izango da, baina girotzeko bospasei saio ere egin dituzte txapelketatik kanpo dabiltzan bertsolari edo bertsoan hasi berriekin.
|
|
|
Ardoari erreparatuz, Errioxako ardoak adibidez, ingelesa eta gaztelania baliatzen ditu bere jatorria adirazteko. Idiazabalgo gaztari dagokionez, Olaberriko Ovekik gaztelania baliatzen du eta Lanak frantsesa eta ingelesa
|
ere
bai. Baina euskara ez batak ez besteak.
|
|
|
Baina, informazio sistema berri hauek beste aldaketa batzuk ere ekarriko dituzte. Egia da, erakunde batek bere informazio sistema eratzen duenean bere" know how" zaindu nahi duela, baina ordura arte garatu ezin zituen hainbat produktu garatzeko posibilitatea zabaltzen zaiola
|
ere
bai. Hau ekonomiaren edozein alorretan gertatzen ari bada ere, euskal kulturan tentsio bereziak eragin ditzake, gure erakundeek, gutxi edo gehiago, bere laneko eremua izan baitute.
|
|
|
Ez dira gutxi oporrak igarotzera, ingelesa ikastera nahiz denboralditxo batez lan egitera joan direnak. Ekainaren amaieran, aldiz, euskal kulturaz gogoeta egin nahi duen ororentzat leku egokia izan daiteke, eta, zergatik ez, berau gozatzeko parada aproposa
|
ere
bai.
|
|
|
Gero eta gutxiago antzematen da zenbait lanetan Euskal Herrian gaudela. Orain aukera zabalagoa da, Euskal Herrian zaudela erakusteko bide guztiak dituzu, baina kontrakoa erakusteko
|
ere
bai.
|
|
|
Bidezkoagoak dira. Eta gainera gero liburuak argitaletxe normal bat izango du, zabalpena
|
ere
bai...
|
|
|
Urte asko dira eta gaiaren inguruan jardun duten aldiak kontaezinak, baina samina indarrez ageri da mahaiaren inguruan. Poza
|
ere
bai, ordea, hango edo hemengo pasarteak gogoratzean. Harro dira seme eta anaiaz.
|
|
|
Entzutegi Nazionalak ikerketa agindu zuen baina Polizia espainiarrak ez zuen ia ekarpenik egin, Jon Juaristiren" Sacra Nemesis" liburuan zerbait aipatzen dela eta bertan ETA jotzen dela desagerketaren egiletzat. Jon Juaristiren liburuan, dena den, hipotesi hori aipatzen da baina BVErena
|
ere
bai, eta biak jotzen ditu sinesgarritzat.
|
|
|
Konderri honetan hasiko gara Ozeano Atlantikoaren haserrearekin disfrutatzen, Inishowen penintsulatik hasita. Irlandako punturik iparraldekoena da, eta akaso ederrenetakoa
|
ere
bai, geroago deskubrituko dugun beste zenbait txokoren baimenarekin. Hondartzak, amildegiak, arrantzaleen herrixkak eta paisaia ikusgarriak.
|
|
|
Ah! Hemen nagusi den bezeroarentzat, liburu dendatxoa eta oroigarri denda
|
ere
bai!
|
|
|
konifera oihan sarriz estalitako uhartetxoak ezker eskuin ditugu, batzuk ganduak edo erdi ezkutaturik (ederra, ziri-miriaren erdiko ostadarra!). Kaioak eta antxetak airean ikusi ditut, eta ur azalean kokatu martinak lanperna musuak eta pottorroak
|
ere
bai. Batek ezpalarta sarda bat begiztatu duela esan dit.
|
|
|
Apezpikuaren etxea ere kanpotik ikusi dut, eta aspaldiko txalupa natibo koloretsua
|
ere
bai, baina ferrira joateko tenorea zenez, Sitkari" do svidañya" esan diot (amerindiarrek ez omen zerabilten halako agurrik, beste pentsamolde batekoak izaki). Ilunabarrean ere, bezperan bezala, gorridura nagusi izan da.
|
|
|
Gainera, edozein turismo gidatan irudiak testuak bezain garrantzitsuak direnez, ibilaldi bakoitzaren erakusgarri, mendi, ibai, eliza, herri, trikuharri, eskultura... eta, noski, paisaien argazkiak bata bestearen atzetik aurkituko dituzue, interesgune bakoitzaren lehen inpresioa jaso dezazuen. Bestelako irudiak
|
ere
bai, gure herriko mendirik esanguratsuenen tontorreraino heldu baina tartean ez galtzeko mapak edota hiriburuetako planoak esaterako, denak astero astero agertuko zaizuen ibilbide zatiaz gain, mapa errepide funtzioa egingo duena.
|
|
|
Batzuk suharriak edo tresneria aztertu dituzte eta beste batzuk animalien hezurrak. Sedimentologiarekin ari dira bestetzuk, palinologian
|
ere
bai...
|
|
|
Diru gutxiago zeukan, baina hala ere hor sartzen zuen bere diru hori. Liburu ertzetan bere nota asko daude eta papertxo asko
|
ere
bai bere iritzi eta pentsaerekin. Etorkizunean On Joxe Mielen biografia kritiko bat egin nahi izanez gero, egundainoko materiala daukagu hor
|
|
|
Zenbait ikerketa egin dute Zestoako Udaleko ekonomistek eta beraiek esaten dutenez Loiola ere hor dago eta bertara urtean zehar etortzen direnak kontuan hartuz, Zumaiako hondartza kontuan hartuz... pentsatzen dute gutxi gorabehera 400.000 pertsona sartuko direla urtean. Automantentzeko adina erraz izango du eta akaso laguntza ateratzeko
|
ere
bai bigarren fase horretarako.
|
|
|
Unibertsitate asko ari dira horren aurka. Zaragozakoa, Granadakoa, azken momentu hauetan Madrilen
|
ere
bai, horren aurka hasi ziren. Ondare asko ari da txikitzen, desagertzen, hain zuzen txosten bigunak egiten direlako.
|
|
|
Corporacion Siderurgica Integral, CSI, AHVren birmoldaketa eta suntsiketa gauzatzeko prozedura burutzeko erabili zen baliabidea izan zen. Ensidesan
|
ere
bai, nahiz eta Asturiaseko sozietate honek tratu bereziki hobea jaso zuen Gobernu sozialistaren eskutik. Aceralia, CSI publikoaren oinordekoa, sortu zenean, AHV Taldeko hainbat enpresa, esate baterako Etxebarriko Laminaciones de Bandas Bizkaian, Laminaciones de Lesaca eta Perfrisa Nafarroan, talde horretan sartu ziren.
|
|
|
Beste bi udalerritan, Bermeo eta Sopuertan, EAren alkatetzapean dago egina akordioa, eta Gatikan EAk eta EHk dute ituna. Gipuzkoan EAk beste ordezkaritza maila bat du, eta EHk
|
ere
bai, eta akordioak beste modu batera daude.
|
|
|
300dik gora etxeko animalien (exotikoak
|
ere
bai) erakusketa. Baita animaliei egokitutako antzinako laborantza tresnak ere.
|
|
|
Erakusketa apiril erdialdetik irail bukaera arte, 14:30: 30 Ikuskizuna egunero 15: 30etan (igandetan eta ekainaren 15etik irailaren 15a arte 17:00etan
|
ere
bai).
|
|
|
Berak, nik bezala, hiri honek euskal nortasun bat duela uste du, baina ez bakarra. Badira beste nortasunak
|
ere
bai. Nortasun gaskoia, frantsesa eta internazionala biltzen dira.
|
|
|
Konstituzioa erreferendumaren bidez onetsi zuten frantsesek. Sufragio unibertsalez egiten da presidentearen hautaketa, eta beraz, bere agintaldiaren iraupena erreferendumaren bidez egin behar da
|
ere
bai. Presidentearen agintaldiaren laburtzea inportantea da eta frantsesen jarrera argitzea beharrezkoa ere bai.
|
|
|
Sufragio unibertsalez egiten da presidentearen hautaketa, eta beraz, bere agintaldiaren iraupena erreferendumaren bidez egin behar da ere bai. Presidentearen agintaldiaren laburtzea inportantea da eta frantsesen jarrera argitzea beharrezkoa
|
ere
bai. Nik partehartze handia izatea desiratzen dut, konstituzioa demokraziaren fun tsa baita, gure sistema demokratikoaren giltzarria, hots, lehen giltza.
|
|
|
Dirudiena baino gogorragoa da eta teknikoagoa
|
ere
bai, itsasoan olatuekin eta balantza batean egin beharra baitago arraunean. Oso kirol konpletoa da, gorputz osoarekin egiten da.
|
|
|
alemaniarrak, baina alde demokratikokoak. Auzoan aitona arraunlaria genuen, aita
|
ere
bai: San Juandarra zen, eta gero Orion ere arraunean egin zuen; osabak ere bai, bestalde Uridentarrak...
|
|
|
Auzoan aitona arraunlaria genuen, aita ere bai: San Juandarra zen, eta gero Orion ere arraunean egin zuen; osabak
|
ere
bai, bestalde Uridentarrak... Auzoan lau etxe ginen eta denok arrauna ikusten genuen.
|
|
|
Berean, euskaraz eta frantsesez, gure jokamoldearen arrazoiak agertu ditugu. Berean doa
|
ere
bai bozka egunean erabili beharreko boletina edo boto orria. Bestalde, 200.000 trakta eta afitxa ere zabaldu ditugu.
|
|
|
Herri gehienek zeukaten ohiko bilera leku bat (horrela deitzen zitzaien erromeriei). Urteen joan etorrian, ordea, gizartearen ohiturak aldatzen joan diren heinean, Euskal Herria hiritartu egin dela esan liteke, eta festarako ohiturak
|
ere
bai. Usadioen aldaketak zuzen zuzenean eragin du herri dantzetan.
|
|
|
Etxe ederren zerrenda luzetik beste batzuk aipatzearren, Txalainea (aurrekoaren garaikoa), Domingo Baita eta Txanpalenea beranduagokoak, egurrezko elementuak hoberen gorde dituen Alzateabaita (erreka ondoan
|
ere
bai). Azkenik, jauretxeei dagokienez, 1700eko Joanederrenea barrokoa eta Matxikotenea, estilo berekoa, nabarmendu behar ditugu.
|
|
|
Soka dantza da ikuskizunaren oinarria eta zentzua. Euskal Herrian eta Europa osoan gehien erabiltzen den dantza edo elementua da, eta, aldi berean, zaharrena
|
ere
bai. Claude Iruretagoyena berak dionez," soka dantzetan beti eskema bera jarraitzen da, mugimendu eta erritual berdinak; beraz, egitura berbereko dantza ezberdin ugari dago, eta ikuskizun bati osotasuna emateko oso egokia zen soka dantza erabiltzea".
|
|
|
Hamabostaldiak urte batzuk badaramatza omenaldiak egiten. Iaz Carmelo Bernaola izan zen, lehen Sorozabal
|
ere
bai. Ondo iruditzen zait hori.
|
|
|
Denekin zituen arazoak: ARGIArekin, AEKrekin... gizonak ez zuen ikusi nahi izan gobernua, abertzale guztien gobernua dela (eta besteena
|
ere
bai noski, zergak ordaintzen dituzten neurrian). Gobernuan jada ez zara alderdi batekoa, nazioa zara, eta denok gara nazio.
|
|
|
Trantsizioa, ikur kontrajarri hauen inguruan eman liteke. Ordea, 1976ko trantsizioan gertatu ez bezala, euskal espainolak edo espainolak espainolismoa nolabait deitua eta Espainiako estatuak orduan ez zuten oinarri soziala dute egun. Identitate honek orduan ez zuen sozietatean legitimitaterik, estatua krisian zegoen eta korronte hauek
|
ere
bai. Orduan, bestalde, pentsamendu abertzalearen goranzko hegemonia bat bizi izan zen; aldagai ezberdinetan gainera.
|
|
|
Nafarroako txanpon ofiziala ere bertan ekoizten zen 1351z geroztik. Herriko Etxearen barruko etxartean Nafarroa Beherea eta Santiago Bidearen Museoa dago (urte osoan zabalik udan igande goizak
|
ere
bai, 9:30: 30 eta 14:30: 30 ordutegiarekin); helduen sarrera 15 libera.
|
|
|
maiatzaren 1etik ekainaren 15a arte asteburuetan; hortik irailak 15a arte egunero, 11:00: 30 eta 15:00: 00 ordutegietan. Irailaren bigarren erdian asteburuetan
|
ere
bai. Sarrera helduentzat eta gaztetxoentzat 15 libera.
|
|
|
EAJren baitan era guztietako karguak bete ditu. 88tik 92ra EBBko kide izan zen, GBBn ere birritan izan da eta gaur egun Gipuzkoako jeltzaleen aginte organu gorenaren lehendakari ere bada (eta, beraz, EBBko kide
|
ere
bai). 1991az geroztik Eusko Legebiltzarreko parlamentaria da.
|
|
|
Behartutako obra izan zen orain hamar urte Tolosako lehiaketan. Jendeak emozioz beterik negar egin zuen kantuagatik eta beharbada bizitzen ari ginen momentuagatik
|
ere
bai". Bustok hainbat abesbatza zuzentzeaz gain, abesbatzarako obrak konposatzen ditu.
|
|
|
Iparraldean politika egin nahi duen mugimendu honentzat arriskua hausturan baitzen. Zatiketaren saihestearekin ABk heldutasun politikoa erakutsi du eta abertzaleen eremu politikoa zabaltzeko beharrezkoa den batasuna babestu
|
ere
bai.
|
|
|
" Euskalerriaren zazpi alderdi" plazaratzeko gogoz ziren, itxura guztien arabera" elkartasunean euskaldunen indarra" biltzeko asmoarekin. Izan ere, euskaldunen artean ika mika eta kalapita gehiegi sortua zen bazterretan, eta haserre horien guztien ondorioak jasanak zituen batek baino gehiagok, eta ZERUKO ARGIAk
|
ere
bai, jakina. Zerbaitengatik idatziko zuen Basarrik honoko hau bere sailean:
|
|
|
Hitzak asko lantzen saiatu naiz disko honetarako eta uste dut eboluzio bat badagoela hor. Beharbada kanpotik ez da horrenbeste nabarmenduko baina nire idazteko eran eta intentzioan behintzat hori egon da, eta musikan
|
ere
bai.
|
|
|
Publiko osoa barrez, Orkestra
|
ere
bai eta zuzendariak itxurak mantendu nahiz barrura sartu behar izan zuen puska baterako, giroa lasaitu arte. Eguraldi igarleak ez zuen hala ere asmatu.
|
|
|
Idilikoa Atxondoko zatian, Axpe eta Arrazolako etxe multzoak egokitzen zaizkiolako Anbotopeko paisaje harritsu bezain berdeari. Baina idilikoa Elorrio aldean
|
ere
bai, toki gutxitan aurkituko baitugu hainbeste monumentu eder, historiko eta misteriotsu. Elizak, jauregi, baseliza, gurutze eta armarri ugari zutik da oraindik, eta gure aseko dute.
|
|
|
Horretarako bai, ahapaldia luzatu egin behar da. Ikusten nuen hamarreko handia oso ongi zetorkidala, eta zortziko handia
|
ere
bai; zortziko txikian parafrasi handiak egitea ez da erraza. Betelanari ere beste zentzu bat eman behar zaio, betelanean askotan lehendabiziko puntu horiek ez ziren ezer.
|
|
|
Franco hil ostean herri honetan ilusio berrien garai bat bizi izan zen eta bertsolaritzan
|
ere
bai. Baita euskaran ere, eta euskararen biziberritze nahi horrek bertsolaritza prestigio maila oso handira eraman zuen, halako mitifikazio moduko zerbait ematen da.
|
|
|
bata lehen esan dudan ideologien elkarbizitza, bestea homologazio eta dikotomia horien gainditzea (lokalista pobre ustekoa, unibertsal aberats ustekoa), eta hirugarrena kulturgintza eredua. Xabierrek esan duen bezala, nahiz eta hau putakume bat izan niretzat eta ni berarentzat
|
ere
bai, hau atera egin behar dugu aurrera, gustagarria egin behar dugu. Hori da eskema nagusia.
|
|
|
adibidez, telebistan egon nahi badugu beti egongo gara kontrakotasunean bere dinamika eta martxarekin. Eta gaurko kulturbide askorekin
|
ere
bai. Zenbateraino sartu, zenbateraino ez sartu?
|
|
|
Apaiza ere izan nintzen, eta sermoiak egiten genituenean guardia zibila beti korupean izaten genuen, txibatoak
|
ere
bai, eta tentsio horretan ohituta geunden. Beraz, plazara joan eta gainera txaloak jasotzea...
|
|
|
Hori
|
ere
bai. Gure karreran, sermoigintzagatik, literatura unibertsaleko oratoriari garrantzia handia ematen genion:
|
|
|
Ikusi bertzerik ez agintarien adierazpenak, euskararen erabilpena murrizteko proiektuak, euskaldunoi euskaraz bizitzeko eskubideak ukatzea, euskarazko lanentzako laguntza ttikitzea. (...) Euskararen izena zikindu
|
ere
bai, ez dakitenendako bereiztale gertatzen dela erranez. Kanpoko hizkuntz eta jendeekin parekatu nahi gaituzte, euskara jakiteari frantsesa edo ingelesa jakiteari hainbertzeko meritua ezagutu.
|
|
|
Liburuaren aurkezpenean bertan, jendearen iritziz behintzat, agian bi toki diferenteetan egon gaitezkeen Koldo Izagirre eta biok egotea niretzako oso inportantea izan zen. Iruditzen baitzait gero eta gehiago gabiltzala bakoitza berean, eta ematen du kokapen ideologikoak eragin erabatekoa daukala, edo pasatu dugun urte eta erdi lasai horren ostean berriro ere dena hondatzeko arriskua dagoela, ez bakarrik goi mailakoa, baizik eta maila pribatuan
|
ere
bai.
|
|
|
Ez duela ulertzen erantzun digu gazteleraz eta ez da harritzekoa; Basaurin %94 inguru erdalduna da. Haurra gelan utzi berri duen ama hau
|
ere
bai. 31 urte bete ditu ikastolak, 93an publifikatu zen eta 10 urte badira" Euskaraz Bizi" proiektua abian jarri zutela.
|
|
|
berezko eta bertako jokoak berreskuratu ditugu eta haietan erabiltzen ziren hizkuntza lantzen dugu ikasleekin batera. Sokaz eta gomaz jarduten dugu, eta dantza eta kantua landu
|
ere
bai. Testu eta espresio laburrak baita ere", adierazi digu Pantxo irakasleak.
|
|
|
Euskal Herriko beste eskualde askorekiko euren egoera" pribilegiatua" dela badakite eta, horregatik, eredu bezala jokatu behar dutela
|
ere
bai. Kantitatea dagoen tokietan, kalitatean zer hobetua badagoelako.
|
|
|
Bostehun urte daramatzate jada frantziskotarrek Arantzazun, 1501 urtetik 2001 era doan tarte luze hori pasa baitute Urbiaren behealdean edota Oñatiko goialdean dagoen magaltxoan. Han dute komentua eta Arantzazuko Andre Mariari eskainitako basilika
|
ere
bai. Eta bertan egindako lan ugarien artean idatzi, ikasi, abestu, irakatsi, fraide izateko jendea prestatu, eguraldiaren igarkizunak eskaini, inguruko baserritar eta artzainen kontu izan..., bada bat, duela 55 urtez geroztik, hutsik egin gabe, urtero urtero aurrera daramatena, hots, Arantzazuko Andre Mariaren Egutegia plazaratzea.
|
|
|
Hitz gutxitan, hiritarrek zeuzkaten eskubide apurren deuseztatze erabatekoa: adibidez, edozein unetan sar zintzaketen preso (beno, hori bestela
|
ere
bai, baina oraingoan aitzakiarik asmatu gabe) eta komisaldegian" sine die" eduki. Horregatik edo, geografiaz baliatzen zen idazlea egindako baieztapen horren argibideak emateko orduan:
|
|
|
Aipagarria da, adibidez, aurtengo finaleko aldaketak: lekua ez eze Arriaga antzokitik Euskaldunara, ordua
|
ere
bai, arrastiz jokatu baita. Baina erantzun bikaina izan du Bizkaiko Bertsozale Elkartearen erronkak:
|
|
|
Orduan, inguru zabal hauetan leku bakartia topatzea ia ezinezkoa da. Ibilbide honek urtegirik garrantzitsuenak inguratzen ditu (Albinakoa
|
ere
bai) eta horretarako Gipuzkoako hego mendebaldeko ertzean sartu irten ere egiten du, Deba Garaian, hain zuzen ere. Azkenik, lehenbiziko zatian eki iparrerantz abiatu ostean, euskara nagusi den arabar lurralde bakarretik itzuliko gara:
|
|
|
Alde batetik euskaltzalea ez den edo euskararekin kontakturik ez duen maliziarik gabeko zenbait jende arruntarengan, ezezagunaren aurrean sortzen ohi diren mesfidantza, zalantzak eta uste okerrak agertu dira, eta nahasmen interesaturako eremu ezin hobea bilakatu dira. Bestaldetik badira,
|
ere
bai, euskararen presentzia gero eta nabariagorekin kaltetuak edo beldurrez sentitzen diren gizarte sektoreak: unibertsitate eta hezkuntza egituretako partaide zenbaiten jarrera litzateke horren adibide argigarria.
|
|
|
Euskararen berreskurapena kultur proiektu bat dela argi eduki eta azaldu egin behar da, ez hitzez bakarrik baizik eta eguneroko ekintzekin
|
ere
bai. Kultur proiektu garrantzitsua gizabanakoari zuzendua, bere euskalduntasunetik pertsona osatua, jasoa, gure garaian integratua eta. finean. zoriontsuagoa izateko bideratua.
|
|
|
Beraz, estilo pertsonal horrek ematen dio bere obrari balore berezia. Izan ere, mundu guztiko literaturaren erreferentziek eta euskal herriko tradizio ezberdinek elkarturik aditzera ematen dute badela gure artean erdi ezkutaturik eta erdi galdurik dagoen errealitate bat bere liburuetan islatzen saiatzen dena mundu mailako beste errealitate askorekin harremanetan jarriz, era bateko eta besteko ispiluez baliatuz, errealismotik fantasiaraino, eta alderantziz
|
ere
bai.
|
|
|
Iturri horiek, ordea, Joseba Sarrionandiaren sentsibilitatearen arragoan hartzen dute moldea. Miranderen eraginari buruzkoa berritzen du hainbat urtetara, Laberintoaren oroimena izeneko saio liburuan eta Lurra eta luma koan
|
ere
bai: " Joseba Sarrionandia Miranderen itzalpean hazia da:
|
|
|
Irakurle gazteen artean, beraz, oso harrera ona izan du, eta adinean gora egin ahala hobea. Bestalde, Joan Mari Torrealdaik egindako inkestek euskal idazlerik estimatuenen artean kokatzen dute eta bere obrak" obrarik hoberenak" sailean
|
ere
bai.
|
|
|
Errealitate horretan politikak (badakit esateko modu bat dela, baina ez zait bestelako hitzik ateratzen) toki aparta du. Kezka, samina, itxaropena
|
ere
bai. ETAren su etena da gehien errepikatzen den errealitate zati edo puska.
|
|
|
Euskal literaturan, nik bene benetan gustukoak Sarrionandiaren ipuinak ditut.(...) Atxagaren Obabakoak
|
ere
bai; gero egin dituenak ez hainbeste...; Hasieran, berriz, Gabriel Aresti, Xabier Lete eta garaiko euskal idazleak irakurtzen nituen...
|
|
|
Gero, 1567 urtean, Erromara jo zuen eta, Vatikanoko Tribunal nagusiko kide izendatu zutenez, aukera egokia lortu
|
ere
bai, zeren Pio V.ak, Gregorio XIII.ak eta Sixto V.ak beren kontseilaritzat hartu eta ohore handien jabe egin zuten. Eta, han ere, bertako antolakuntza eta egitarauen hobekuntzaz arduratu zen.
|
|
|
Sorbonan ez ezik beste toki batzuetan ere eskolak eman zituen. Frantziako IV. Errepublikan kontseilari izan zen, De Gaulle jeneralaren kontseilari juridikoa
|
ere
bai eta, mentalitatez hain zabala zenez, seguruenik, beregandiko ideia izan zen De Gaullek euskaldunoi euskarazko eskolak eskaintzea ere; baina, zoritxarrez, eskainitakoa betetzera ez zen iritsi. Cassin jauna, bere merezimenduz, Doctor honoris causa izendatu zuten Oxford (1945) eta Magunzian (1963), eta Bake Nobel Saria jaso zuen 1968an.
|