|
2008
|
|
|
Jakina, hizkuntzaren erabilera behin behinekoa edo aldian aldikoa edo tarteka martekakoa ez denean, gauzak aldatzen hasten dira. Hizkuntza bat modu sistematikoan erabiltzen badugu, batez
|
ere
hizkuntza horretan bizi baldin bagara, eta hizkuntza hori baldin badugu bizitzan egiten ditugun gauzak egiteko darabilgun zorioneko tresna, erne orduan. Orduan gauzak errotik aldatzen hasiak izango direlako.
|
|
2009
|
|
|
Espainiar zeinu hizkuntzak (LSE) gero eta lurralde gehiago hartzen ditu. Ekitaldi publiko askok interpreteak dituzte jada; joan den urtearen amaieran, Cervantes Institutuak LSEren lehen Hiztegi Arauemailea aurkeztu zuen, eta Pertsona Ezinduen Eskubideei buruzko Nazio Batuen Nazioarteko Konbentzioa
|
ere
hizkuntza horretan argitaratu da. Komunikabideak ireki egiten dira.
|
|
|
Gaur egungo munduan, hedabideetatik kanpora bizirik iraun al dezake hizkuntza batek, zeinahi delarik
|
ere
hizkuntza hori. Oso zaila da, ezinezkoa beharbada, hizkuntza baten etorkizuna aurreikustea, baina, atrebentzia puska batekin bada ere, ezetz erantzungo genioke galdera horri.
|
|
|
Unibertsitate ikasketak osorik euskaraz egiten ari den ikasle talde baten aurrean hitzaldi bat ematera deitu zuten Unibertsitatera. Bistan da derrigorrezko hezkuntza osorik euskaraz egindako ikasleak zituela entzule, unibertsitate ikasketak
|
ere
hizkuntza horretan ari baitziren egiten. Hitzaldia hasi aurreko eta bukatu ondorengo minutuetan ia euskara adina gaztelania entzuten zen.
|
|
|
Ahozko erabileraren nagusitasuna erabatekoa izan da bere bilakaeran, eta erabilera horrek eutsi dio bizirik, bereziki etxeko eta hurbileko gizarte harremanetarako hizkuntza gisa. Bizirik irauten duten hizkuntza guztiek berezkoa dute adierazpide gisa uniformetasun zurrunekoak ez izatea, hain zuzen ere hizkuntzak, edozein delarik
|
ere
hizkuntza hori, bizirik iraungo badu nahitaez hiztun asko behar dituelako eta garaian garaiko hiztunen behar komunikatiboetara egokitzeko gai izan behar duelako. Horrek berarekin darama hizkuntzaren adierazpide ugaritasuna, beti ere, jakina, hizkuntzaren batasunari eutsiz.
|
|
2011
|
|
|
Gainerakoan, hizkuntzari buruzko ikuspegiaren garrantzia ageri zaigu berriro
|
ere
hizkuntza horren alde jarduteko estrategietan:
|
|
2014
|
|
|
Normalean, berak ekiten die saioei, eta txandaka liburua eskutik eskura igarotzen da, animatzen diren adinekoek ere ahots altuan irakur dezaten. Jules Vernek idatzi eta Lluis Quintanak irakurketa errazera moldatutako Miguel Strogoff irakurtzeari ekin zioten astelehenean gazteleraz izan ohi dira saioak, liburuak
|
ere
hizkuntza horretan baitaude. Adinekoek adi jarraitzen diote irakurketari; irakurriak eragindako sentipenak ahoz gora botaz.
|
|
|
Gurasoekin erabiltzen duten hizkuntzaren inguruan aniztasuna dago. Ikasle hauen gelan badira gurasoak euskara ez den beste hizkuntza bat erabiltzen dutenak, gutxi gorabehera %18, 75 Hori horrela izanda, guraso eta ikastetxearen arteko batzarrak
|
ere
hizkuntza horretan egiten dira% berdinean. Nahiz eta zenbait gurasoren hizkuntza euskararen bestelakoa izan, umeak euskaraz bizi dira, jatorri etorkina eta euskara ikastetxeko hizkuntzarekin lotzen duen hiztunen kasuak kenduta.
|
|
2015
|
|
|
Seme alabek galdua dute hizkuntza, eta bilobek are urrunago. Berrogei urtekoa gaztelaniaz makal, bere alabak kitxuerarik ez, eta bilobak dagoeneko etxean
|
ere
hizkuntza hori arrotz. Hiru belaunalditan, punta batetik bestera, pikutara bidean.
|
|
2019
|
|
|
Iraintzeko, gainera, gaztelania erabiltzeko joera dute ama alabek. Honela, senarrari Florak esaten dizkion gauzarik gogorrenak
|
ere
hizkuntza horretan esaten dizkio, nahiz eta egunerokoan euskara erabiltzen duten. Bestalde, umerik ez edukitzearen mamuak ere bere gizontasuna ezbaian jartzen du amaginarrebaren aurrean:
|
|
2020
|
|
|
Zeren eta Eskualduna kazeta eta Herriaren bahetik pasatzen baitziren beren ikasketen denboran. Erran nahi dut galdu dugula guk
|
ere
hizkuntza horretan gure buruen desafiatzeko plazer, joko eta ohitura hori.
|
|
2021
|
|
|
Gurea hezkuntza sistema eleaniztuna izanik ikasle askorentzat eskolako hizkuntza eta etxeko hizkuntza ezberdinak dira, eta eskola da, sarritan, ikasleek euskarazko gaitasunak eskuratzeko duten bide bakarra. Gaitasun horiek garatzera bideratuta dagoen sistema eleaniztun honetan, ikasle gehienentzat bigarren hizkuntza dena (euskara) ikasi ez ezik, arloetako edukiak
|
ere
hizkuntza horretan ikasi behar dituzte eta horrek, bigarren hizkuntza horrekiko sentiberatasun berezia izateaz gain, esku hartze aproposak garatzea eskatzen du irakaslearen aldetik. Alde horretatik, beraz, eskola eleaniztunak eskola elebakarrak ez duen erronka du ezinbestean.
|
|
2022
|
|
|
Kurian, gortean, izkribuak latinez idazten zituzten. Apez eta monjeek
|
ere
hizkuntza horretan egiten zituzten mezak, baina aitortza gehienak euskaraz, nobleen haurrak inudeek hazten eta hezten baitzituzten eta hura izaten baitzen beren lehen hizkuntza. Edonola ere, gortean bezala herri eta hiri gehienetan eguneroko eta gehienen hizkuntza euskara zen, nekazari, abeltzain, morroi, zerbitzari eta soldaduen hizkuntza.
|
|
|
«Familiek oso argi daukate irakats hizkuntza katalana dela, familia bakoitzaren ama hizkuntzak alde batera utzi gabe». Haiei
|
ere
hizkuntza horretan hitz egiten diete, eta aldatzeko eskatuz gero soilik jotzen dute beste hizkuntza batzuetara, «baina beti katalana erreferentzia gisa edukita». Katalanezko murgiltze sistemaren abantailez mintzo da Franquesa ere:
|
|
2023
|
|
|
Baina sustatu behar da Matematika edo beste irakasgai batzuk
|
ere
hizkuntza horretan ematea?
|
|
|
Era berean, ingelesezko kantuak errazago moldatzen dituztela kontatu du: «Gure erreferente musikal nagusiek ingelesez kantatzen dute, eta, hein batean, horregatik hasi ginen gu geu
|
ere
hizkuntza horretan abesten». Aldi berean, baina, euskaraz abesteak gogobete egiten ditu taldekideak:
|