|
2000
|
|
|
Hortakotz, niri dagokidanean, nire kultura eta hizkuntza propialak baskoak ez direnez (bertzeak bertze, ama hizkuntza gaztelania dugu familiako guzti guztiok, eta, dokumentu historikoak miratuta, gure aitzinekoak oro
|
ere
gaztelaniarik aratzenean izan dira egundainoz geroz aritu) eta neure asabengandik jaso ditudan ondarea, tradizioneak, munduaren ikusmoldea... baskoak ez direnez, ez naiz baskoa. Egia da eskuara ikasi dudala eta honek menturaz Juan Jose Ibarretxe bezalako bat baino gehiago erroztatzen nauela herri honetan, baina nahiz ingelesa ere dakidan, Shakespeare-ren obrak gogoko ditudan eta tea izugarri gustatzen zaidan, ez naiz nazionalitate ingelesekoa.
|
|
|
adibidez, Euskaltelen Alcatel telefono mobilak argibideak euskaraz eta gaztelaniaz bakarrik ditu. Gure Eztiak, Getarian eginiko eztiak
|
ere
gaztelania, euskara eta katalana baliatzen ditu. Eta Jakion markako kontserbak ere euskaraz eta gaztelaniaz agertzen dira.
|
|
2001
|
|
|
(…) Editorial Auñamendik" Azkue" sortan argitaratu du Ignazio Iparragirrek idatzitako" Idiazabal" monografia esakoa. Auñamendik ohi duenez eta Euskal Herriko monografia guztien" hala beharrezko" joera jarraituz, delako hau
|
ere
gaztelaniaz idatzia duzu irakurle. Egilearen hitzez hitz esanaz," el halito de nuestros antepasados" ere gaztelaniaz irakurri behar ote dute idiazabaldarrok?
|
|
|
Auñamendik ohi duenez eta Euskal Herriko monografia guztien" hala beharrezko" joera jarraituz, delako hau ere gaztelaniaz idatzia duzu irakurle. Egilearen hitzez hitz esanaz," el halito de nuestros antepasados"
|
ere
gaztelaniaz irakurri behar ote dute idiazabaldarrok? (IX)
|
|
2002
|
|
|
Problemak daude, baina problemak
|
ere
gaztelaniaz daude, edozein hizkuntzan. Nire nobelaren itzulpena egin dudanean problemak izan ditut, diferenteak, baina inork ez dizkit konpondu problema horiek.
|
|
|
Kopuru hori alderatzen badugu euskaldungoaren kopuruarekin, konturatzen gara euskarazko liburuen erosle proportzioa izugarria dela, kontuan har dezagun horiek
|
ere
gaztelaniaz edo frantsesez erosten dutela. Irakurle komunitate zale bat dugu beraz.
|
|
|
ohartu gabe, bi hizkuntza mota eraikitzen ari gara, eta euskara gaztelaniaren nahiz frantsesaren azpian jartzen dugu egunero. Gure hizkera euskaran arrotzak izan diren egiturez betetzen ari gara, zuzenean hartzen baititugu hitzak, esamoldeak eta egitura osoak beste hizkuntza horietatik, batez
|
ere
gaztelaniatik. Hau da, eta nik neuk ere eman ditut zenbait adibide lan honetan, euskarak, bizirik iraun nahi baldin badu, duen beste arrisku argietako bat.
|
|
|
Eta zuek daramazkizuen elefante hanken itxurako galtza horiek ez dira batere berriak, jakizu, orain dela hogeita hamar bat urteko kontuak direlako. Jendeak pentsatu zuen orduan, euskararen egoeraz arduratzen hasi ginen hartan euskarari
|
ere
gaztelaniaz" euskara" deitzen hasi ginen hartan ordura arte" vascuence" edo" vasco", apaingarririk gabe, deitzen baikenion, baserritarrak hizkuntza honetan, eta holako erraztasunarekin gainera, batere nekatu gabe, mintzatzeko gai baziren, gainerako gazteak ere, orain unibertsitatean uholdeka sartuak, horrenbesterako adina bederen izango zirela, eta Euskalduntzen jend... Hiztegi modernoak ere jarri genituen mahai gainean.
|
|
|
Horrek hautsiko du, nahi edo ez, hizkuntzaren batasuna. Euskararen aldamenean beste hizkuntzaren bat agertuko litzateke, eta nekez ikusten dut nik hizkuntza horien artean gaztelaniak edo frantsesak, batez
|
ere
gaztelaniak, pisu handia ez izatea. Gauden tokian gaude, gauden tokian bizi gara, eta ditugun harreman akademikoak ditugu.
|
|
|
unibertsitate honen egoera ez da gustatuko litzaigukeena, irakasle gehienak eta esperientzia handiena dutenak erdaldunak izanik, gaztelaniak pisu handiegia baitu. Baina nola ez du izango, bada, Eusko Jaurlaritza bezalako administrazio gazte batean, orain dela gutxi sortua, guk nahi izan genuen moduan egokitua, han
|
ere
gaztelania baldin bada nabarmentzen dena. Hortaz, egia da oraingoz gauza asko falta direla, baina ez ditzagun gure begiak itxi:
|
|
2003
|
|
|
Eta azken batean erdal mundua mila aldiz handiagoa da, batez
|
ere
gaztelania normalizatua egoteagatik, eta baita milioika hiztun gehiago izateagatik ere. Badira milaka liburu, milaka erakunde, kolektibo, lanbide... etako partaide, horien berri ematen ahal digutenak gaztelaniaz, milaka laguni galdetzen ahal zaie hainbat gairi, hainbat borrokari buruz, eta Radio Euskadik hor ditu, bilatu besterik ez du egin behar.
|
|
|
Diglosiari eusteak, zer esanik ez, euskararen galtzea ekarri zuen leku askotan. Baina galtze hori ez zen izan besterik gabe kanpoko indarrek eragina, baizik eta, neurri handian, euskal oligarkek beraiek ekarria, noblezia, burgesia eta kleroaren zati handi bat
|
ere
gaztelaniaren sustatzaile nabarmenak izan baitziren.
|
|
|
Ez gara oso urrun joango horrela. Tamalez, etxe askotan
|
ere
gaztelaniaz edo frantsesez osoki eta guztiz bizitzen da: gurasoak erdaraz, eta umeari euskaraz egiteko.
|
|
2004
|
|
|
Kantatu
|
ere
gaztelaniaz
|
|
|
Aranak euskara galtzen ari dela egiaztatzen du, eus kara egiten denetan ere ez dela aintzakotzat hartua, hainbesteraino, ezen euskalduna arrotz sentitzen baita bere herrian, kasurako Gemikan (39). Eta ga lera horretan, ez atzerritarrak (40), etxekoak dira errudunak, Euskeria indepen dentea izan zen garaian
|
ere
gaztelania izan baitzen beren hizkuntza ofiziala (41). Goi klasekoek ez baitute erabiltzen gizarteko beren harremanetan, gizar te mugikortasunean aurrera egin nahi duten euskaldunentzat oztopo bat beste rik ez da (42).
|
|
|
Ez du akarregik arrangura handirik espainiako konstituzioaren 25 urte horiengatik. Kezka du, ostera, orain dela hogeita bost urte erabilitako formula hura etengabe errepikatzean, euskara
|
ere
gaztelaniarekin batera ofiziala dela adierazteko.
|
|
2005
|
|
|
Santurtzin euskara entzutea da arraroa. Axularko ikasleak ez dira bereziak eta hauek
|
ere
gaztelaniaz egiten dute kalean, etxean eta baita eskolan ere. Guraso batzuek gehiegi pentsatu gabe matrikulatzen dituzte ereduan haurrak eta motibazio gutxi izaten omen dute ikasle horiek euskaraz aritzeko.
|
|
|
Elkartekoek gaztelania dute lehen hizkuntza, baina katalana ere erabiltzen dute. Elkarte honek nahi du gaztelania hiztunen ahotsa inork ez hartzea, hau da, «gu
|
ere
gaztelania hiztunak gara, baina nahi dugu katalana». Proposamena da gaztelaniatik abiatuta edo Katalunian hitz egiten diren gainerako 200 hizkuntzetatik abiatuta katalanarekin bat egitea.
|
|
2006
|
|
|
Ikastetxearen jabegoarekin ikusi dugun antzera —publikoak eta itunpekoak—, ikasle etorkinek badute hizkuntza ereduei buruzko joera berezia ere. Gure eskola sistemaren hiru ereduetatik, A, B eta D, ikasle etorkinek A eredua aukeratzen dute nagusiki, hain zuzen
|
ere
gaztelania hedatuago dagoen eredua. Bidezkoa da pentsatzea aukera horren arrazoia linguistikoa, kulturala eta esfortzuaren ekonomiarena izango dela.
|
|
2007
|
|
|
(…) Orduan beti gogora zaitez neuk egun batez idatzi nizun honetaz, gogoan zu zintudala", eta abar. Paco Ibañezen ahots erlatsa datorkit gogora oraindik
|
ere
gaztelaniako hitz doi itxaropenezkoak kantatzen.
|
|
|
lurraldetik kanpo ondoreak sortu behar dituzten agiriak, espedienteak edo horien zatiak, bai eta interesdunei zuzendutako agiriak ere, interesdunek esanbidez hala eskatu badute. Horiek guztiek ondoreak sortu behar badituzte beste autonomia erkidego baten lurraldean, eta lurralde horretan
|
ere
gaztelania ez den hizkuntza hori koofiziala bada, ez da behar izango itzulpenik.
|
|
|
Herenegun [txakurrek
|
ere
gaztelaniaz egiten duten] herri BATean izan ginen
|
|
|
Herenegun herri batean izan ginen, [txakurrek
|
ere
gaztelaniaz egiten dutenA]
|
|
|
eta. Aldapeko? abestiak kantatu eragiten zizkigun maestra bat) eta non kasuan (txakurrek
|
ere
gaztelaniaz egiten duten herri batean), baina egon daitezke beste edozein kasutan ere. Bestalde, esan dugu esan, egiturok aurkezpenetan soilik jorratuko ditugula, informazio guztia berria dela, eta izan dezagun gomutan zeintzuk lau baliabide erabili ditugun (bait soilik ere erabil daiteke, baina ez dugu baliatuko):
|
|
|
Herenegun herri batean, [txakurrek
|
ere
gaztelaniaz egiten dutenA], izan ginen
|
|
|
Herenegun izan ginen herri batean, [txakurrek
|
ere
gaztelaniaz egiten dutenA]
|
|
|
Herenegun izan ginen herri batean, [NON txakurrek
|
ere
gaztelaniaz egiten duteN]
|
|
|
Herenegun izan ginen herri batean, [NON txakurrek
|
ere
gaztelaniaz egiten BAITute]
|
|
|
hizkuntza ikastaroen eskaintza zabala formatu horretan, hizkuntzak, ikastaro moten arabera. Asko daude hizkuntza ikastaroen podcast ak, hiztunentzat pentsatuak baina baita
|
ere
gaztelania ama hizkuntza gisa dutenentzat edo ikasi nahi dute. Azkenik, hizkuntza ikastaroen osagarri on bat aurki daiteke Wikipediaren satelite proiektua Wikibook ak. Hizkuntza asko daude ikasteko jatorria gaztelania, ingelesa edo beste hizkuntza batzuetatik.
|
|
2008
|
|
|
Datu base horien arabera, Euskal Herriko Autonomi Erkidegoan 186 ziberkomunikabide zeuden. Horietatik, 60 elebidunak ziren; alegia, batez
|
ere
gaztelaniaz eskaintzen ziren, eta euskarari leku (eta zeregin) marjinala eskaintzen zitzaion. Egunkari gehienak (inprimatuak bezalaxe) halakoak dira:
|
|
|
Baita Goiena.net (egunkaritzat hartzen badugu, behintzat). Beste modu batez esanda, EHAK-ko ziberkomunikabideen %70 batez
|
ere
gaztelaniaz ari da.
|
|
|
Euskal Herriko Autonomi Erkidegoan 186 ziberkomunikabide zeuden. Horietatik, 60 elebidunak ziren; alegia, batez
|
ere
gaztelaniaz eskaintzen ziren, eta euskarari leku (eta zeregin) marjinala eskaintzen zitzaion. Egunkari gehienak (inprimatuak bezalaxe) halakoak dira:
|
|
|
3) Laburduren gaia jorratuz, sozietateen esparruan laburdura anitz agertzen dira, antolaketa mota edo forma juridiko desberdinak bereizteko; halakoak itzultzean, euskarazko bertsioan
|
ere
gaztelaniazko ereduari eustea erabaki dugu, hori baita praktikan gehien ezagutu eta erabiltzen dena (ikus Sozietate Anonimoen Legearen eta Erantzukizun Mugatuko Sozietateen Legearen 2 artikuluak, Ekonomia Intereseko Elkartzeen Legearen 6 artikulua edo Merkataritzako Erregistroaren Erregelamenduaren 403 artikulua).
|
|
|
gaztelania nola bihurtu zen Espainia osoko hizkuntza, hizkuntza espainiarra. Bertzalde, lurralde katalanetako aipamenek balio dute frogatzeko historian zehar katalanek beraiek
|
ere
gaztelaniaren nagusitasuna onartu dutela. Hondarrean, hizkuntza espainiarra modu natural batez gailendu zaie penintsulako gainerako hizkuntzei.
|
|
|
Zoritxarrez gure kultura nekrofoen eskuetan gertatzen da, Euskara dakitenek
|
ere
gaztelaniaz idazten, museotarako.
|
|
|
Gaur egun egin genukeena hauxe da, alde batetik, conectores pragmáticos? izene ko partikulen historia adierazi, zein modutan azaldu ziren eta zer funtzio betetzen duten euskaran gainera, bada... eta abar, eta batez
|
ere
gaztelaniatik hartuak direnak: según> eta, > eta abar.
|
|
|
Horra hor alligator> ezagunaren etimologia, azken buruan, erdarazko el lagarto tik abiatua. Eta ondoren ingelesetik berriz
|
ere
gaztelaniara itzuli da, aligator> gisa.
|
|
|
kargura zegoenez, nahi zuen guztietan idatz zezakeen Akademiaren kontra, bai eta aldeko iritziei berehala erantzun ere, eta hor ez zegoen lehia egiterik. Akademiaren alde gaztelaniaz idatziz gero, berak
|
ere
gaztelaniaz erantzuten zuen, eta hor mugak jarriz gero zentsura salatzen. Akademian parte hartzeko eskainiz gero ez zuen onartzen, eta, ondoren, bazterketa kexuak egiten zituen.
|
|
|
Politika tanta batzuei ere ez zien uko egin Bruce Springsteek, ez alferrik Obamaren urtea izan daitekeena da hau, eta Livin' in The Future ekin hasi aurretik errebindikaziotan aritu zen bere jaioterriari erreferentzia eginez: «Amerikan askatasunaren murrizketa pairatu dugu», bota zuen, hori
|
ere
gaztelaniaz.
|
|
|
Konparaziora, adituek askotan esaten digute euskal produktuen kontsumoa oso txikia dela eta, eta hori bakarrik euskaldunon ardura da, hau da, gurea. Halaber, nire aburuz, gehiegitan ikusten dira euskaldunak beraien artean lasai lasai erdaraz egiten, inork behartu gabe, edo, guraso batzuk transmisiorik egin ez dutenak Julian Retegi, Fernando Arretxe, kasu ospetsu batzuk jartzeagatik edo euskal dantzari, txistulari eta dultzainari artean berdin, erdaraz mintzatzeaz gain, izenak
|
ere
gaztelaniaz edo frantsesez aipatzen« La Era»,« Valcarlos»,« El Zortziko de Lantz»,« El ingurutxo de Iribas»,« El Aurresku»,« El Agur Jaunak»,« El Gernikako»... .
|
|
|
«Gaztelania hemengo hizkuntza komuna dela diote, hori dela ulergarri den bakarra. Baina katalanez eta galizieraz hitz egiten dutenek
|
ere
gaztelania ulertzen dute».
|
|
2009
|
|
|
Eta horretarako zehaztu egin behar da zein lan jardun gauzatzeko erabiliko den euskara lan hizkuntza moduan, nola, norekin, noizko, eta, batez ere, zergatik. Horrezaz gain, langileen motibazioa indartu behar da, euskaraz lan egiteko lehen urratsak emateko, baita
|
ere
gaztelaniarekiko inertzia eten eta, arian arian, euskaraz jarduten hasteko. Horixe izango da, hain zuzen ere, IV. Plangintzaldiaren helburua:
|
|
|
Albaranak bezala, eskaera nahiz faktura orriak ere jarri nahi ditugu, lehendik gaztelania hutsean baitaude. Programa informatikoak
|
ere
gaztelaniaz dauzkagu eta hori aldatzea zailagoa iruditzen zaigunez, amaierarako utzi dugu asmo hori. Epeak eta helburuak jarri ditugu eta pixkanaka betetzen joatea da gure asmoa.
|
|
|
Gainera, gazte jendea lan munduan sartzen ari da eta euskaraz ikasi izanak asko errazten du bidea. Euskara ezagutzen dute eta gertukoa dute, gazteagoengan errazagoa da gogoa jarri eta euskara erabiltzea.Mezurik bidaliko al zenieke inguruko enpresetako kideei. Hemen bezala, beste enpresetan
|
ere
gaztelaniara jotzeko ohitura nabarmena da, inertziak bultzatuta bezala. Euskara Planak abian jartzeko diru-laguntzak daudela kontuan hartuta, gure burua euskararen alde lan egitera behartu genuke pixka bat.
|
|
|
Ikastoletako patioetan
|
ere
gaztelania entzuten al da gehien?
|
|
|
Euskara ere guztien hizkuntza izan dadin nahi badugu da duda izpirik ez dugulako gizarte bizikidetzarako onena horixe dela. Guztiok sentitu behar gara eroso eta gustura bizikidetza baketsu eta harmoniatsuan bizi nahi baldin badugu, eta, jakina, batez
|
ere
gaztelaniaz bizi nahi duenak hala ahal izaten jarraitu behar du, baina euskaraz bizitzea ezin izan daiteke inorentzat gurutze bide.
|
|
|
12.000 langiletik gora dira euren lanpostuari dagokion hizkuntza eskakizuna egiaztatua dutenak. Halere, milaka langile horietako gehienek oraindik
|
ere
gaztelania dute lan hizkuntza nagusi eta ia bakarra. Zerbitzu hizkuntza izatetik harago, sortze hizkuntza gisa, gaztelaniarekiko urrun dago euskara administrazioan.
|
|
|
Baina errepara diezaiodan nire irakurketen mekanikari: begi mugimenduen nondik norakoek, erreflexu mentalek, perpausen antolamenduak eragindako errutina espazialek hobeto funtzionatzen didate oraindik
|
ere
gaztelaniaz euskaraz baino.
|
|
|
Nire belaunaldi guztia bezala, ni
|
ere
gaztelaniaz egin nintzen irakurle. Euskarazko lehen liburua irakurtzerako, ezagunak nituen Julio Verne eta Pierre Loti; AzorÃn, PÃo Baroja eta GarcÃa Lorca; Stevenson eta Graham Greene; Schiller eta Karl May; Salgari eta Giovanni Guareschi...
|
|
2010
|
|
|
Barne egituretako langileez gain, kanpotikako zerbitzuetatik
|
ere
gaztelania dela nagusi diozu.
|
|
|
Gogora etortzen zaigu, konparaziora, euskara eskola hizkuntza gisa jaso eta erabiltzen duen gune erdalduneko nerabe gaztearen irudia. Bere lagunekin, guztiak
|
ere
gaztelaniaz hobeki moldatzen direnak, erdaraz egiten du normalean; bat batean euskaraz hasteak, euskara akademiko eta formal samar batean hasteak, irudi jakin bat atxikiko liokeelakoan nago. Ez, preseski, gazte batek lagunen aurrean askotan nahi izaten duen irudi moderno," enrollatu"," guai" edo dena delako hori.
|
|
|
Burbuila ez baita hain burbuila. Lehenago ez bada geroxeago guztiek
|
ere
gaztelaniaz ikasten dute, eta murgiltze garaia etortzen zaienean, oinarri polita eta erraztasun guztiak dituzte segituan erdarazko maila egokiaz jabetzeko. Ez baita nolanahikoa erdarak gurean duen presentzia soziala.
|
|
|
eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik? zergatik egin lioke inork uko etorkizunean
|
ere
gaztelaniari, euskaraz bizi nahi duenak gaur ez bezala inolako traba eta gainkargarik gabe, normaltasun osoz, aukera hori balia dezan, uko egin behar al zaio gaztelaniari?
|
|
|
Hala ere, jende gehienarekin, klasean ez ezik, erdara da erabili izan dudan hizkuntza gehienbat. Nire osaba izebak ere euskaraz hitz egiten dute baina hauekin gehienetan
|
ere
gaztelaniaz hitz egiten dut. Orain pena ematen dit euskaraz gehiago ez hitz egitea, eta txikia nintzenean gehiago erabili izan banu, orain ere hainbat jende gehiagorekin hitz egingo nukeela pentsatzen dut (osabak, izebak, lehengusu lehengusinak...).
|
|
|
...erakutsiz. tVg, g2 eta rg, hiru horietatik kanpo, soilik rnek erkidegorako prestatzen duen programazioa eta hainbat herri irrati izaten dira elebakar edo nagusiki galizieraz; izan ere, espainiako komunikabideetan galizieraren erabilerari ez zaio inolako arretarik eskaintzen, eta azken urteotan gainera —" herrialderako" egiten diren deskonexioetan— ospe handiko galiziar hiztunak
|
ere
gaztelaniaz elkarrizketatzen hasi dira. balio sozialak, kulturalak eta linguistikoak gizarteratzeko orduan, tresna oso boteretsuak dira komunikabideak; horregatik, bereziki larria da herrialdeari buruz ematen duten irudi linguistikoa. galiziako Xuntak irratieta telebista baimenak eman zizkien enpresa taldeei hainbat lehiaketaren bidez, baina baldintza batekin: programazioaren erdia gutxienez galizieraz eman zedila. gero, baimen gehienak gaztelaniaz azaltzen diren espainiako kate handiei saldu zitzaizkien. orain dela urtebete erkidegoko baimena jaso zuten bi telebista digitaletan (popular tV galicia eta Voz tV), programazioaren %10 baino gutxiago ematen dute galizieraz, baimenaren baldintzaagirien arabera gutxienez %50a emateko konpromisoa hartu bazuten ere. komunikabide berriak sartu dira sarean, galiziera darabiltenak edo elebidunak direnak (xornal.com, galiciaconfidencial.com, mundogaliza.com, etab.).
|
|
|
Jakin bedi hizkuntza ez dela zerbait erabat egina, ahaleginean hobetu eta egunera daitekeena baizik; egia esan, hizkuntzak ez du eskuratuko premiazko bikaintasun gaurkoturik berori herritarren utzikeria zabarrean, eta jende eskolatuari dagokio aurrera pausuak ematea: ...por nuestra parte entregándola al vulgo grosero y poco curioso". horra, bada, belaun berrientzako zeregin norabidea erakutsita. eta, hona iristean, beharbada espero ez genuen eremura pasatuko da Malon etxaide, gaztelako humanismo hizkuntza herrizaleak lehendik zekarren kapitulu batera49 etxaidek ez du mugatzen teologiara gaztelaniaz ere idatzi behar den gaien esparrua; aitzitik, zernahi dela
|
ere
gaztelaniaz emana ikusi nahi du, eta asmo politiko kulturalez hornituta ikusiko dugun pasartean ausarki zera dio,: " con el favor de dios, hemos de ver muy presto todas las cosas curiosas y graves escritas en nuestro vulgar". horra iristeko, ordea, tresneria egokia izango da politika, kultura eta eraikuntza inperial osatuarena; horra, bada, azken buruan plangintza orokor baterako deia, banderak, armak eta hizkuntzak elkarri lagunduz eraikiko den herrialde unibertsal berria:
|
|
|
mundu guztiak anaitasun unibertsalaren kontzientzia hartzen duenean, neke handirik gabe erabakiko baitu esperantoa ikastea?;. Ez dizut sinesten. Orduan
|
ere
gaztelaniaz egingo duzu, zaude ziur??; Domingok ez zidan hitzez erantzun, baina bai burua ezker eskuin mugitu, irri autoaski bat betartean;. Zorterik onena opa dizut, esan nion agurtzerakoan, barruan halako sentimendu gazi gozo nahasi bat errotzen zitzaidala, bihotzaren zimurrak lisatzeko ahaleginean zimur handiagoekin atera banintz bezala.
|
|
|
Gainera, helduari nijoan proposatu eta batere arazorik gabe onartu zuen. traen= ekarri due vs ekarriko, ue. Hau
|
ere
gaztelaniazkoa ulertzeko moduaren arabera. Izan ere, biek ulertu dute ekartzen dute edo dakarte ez dela itzulpen egokiena, ez baita ez ohiturazkoa ez puntukaria.
|
|
|
Alderdi horrek kosta ahala kosta proposaturiko liberalismoa alderdi sozialistak berak ere behin baino gehiagotan hain bere egindakoa, beraz, hizkuntzen arteko bizikidetza lortzearren proposaturiko jarrera zen. Halaxe osatu zen funanbuluaren soka mehea, euskal legebiltzarrean bertan
|
ere
gaztelania sakrifikatuaren alde hausteko gertatua, huraxe baitzen euskal nazionalismoaren azpikerien biktima susmaezina.
|
|
|
mundu guztiak anaitasun unibertsalaren kontzientzia hartzen duenean, neke handirik gabe erabakiko baitu esperantoa ikastea";" Ez dizut sinesten. Orduan
|
ere
gaztelaniaz egingo duzu, zaude ziur..."; Domingok ez zidan hitzez erantzun, baina bai burua ezker eskuin mugitu, irri autoaski bat betartean;" Zorterik onena opa dizut" esan nion agurtzerakoan, barruan halako sentimendu gazi gozo nahasi bat errotzen zitzaidala, bihotzaren zimurrak lisatzeko ahaleginean zimur handiagoekin atera banintz bezala.
|
|
|
Ez zaitez hain zikoitza izan", esan zion Susanak. Berak
|
ere
gaztelaniaz hitz egin zuen, niri arrotza egin zitzaidan kalifikatzaile bat erabiliz: borde.
|
|
|
Talde zaharren kasuan (Eskorbuto, Rip, Cicatriz...) ulergarria zen orduko hizkuntza egoeragatik, baina orain oso txokante egiten da gazte euskaldun zahar alfabetatu hauek sortzen dituzten punk talde berriek
|
ere
gaztelaniaz abestea nagusiki.
|
|
|
"... Vitoria Arabako hiriburua da, Gipuzkoa eta Bizkaiaren auzo, azken honen izenak beste biak hartzen ditu, eta hiri horretan Bizkaiera edo Bascongado, haiek dioten bezala, mintzatzen da, oso hizkuntza zaila ikasteko, aitoren semeek garbi egiten badute
|
ere
Gaztelaniaz."
|
|
|
Jende guzia lasai, alai, pozik, haurrak algaran, dohainik banatu zen aldizkari ofiziala katalanera hutsez, publizitate osoa katalanera hutsez, bai paper bai pantailetan, megafoniatik erraten zuten oro katalanera hutsez... Ezta hitz bat
|
ere
gaztelaniaz.
|
|
2011
|
|
|
Liturgi testuetatik 31 olerki edo bertsozko lan itzuli zituen, gehienak latinetik. Baina batez
|
ere
gaztelaniatik egin ditu olerki edo bertsoen itzulpenak; hona adibide batzuk: Santa Teresa Avilakoaren Zeruan det nik bizia (1951), Arin, artzaiak!
|
|
|
Baina ikuspegi hau aldebiko izatea ezinbestekoa da, bestela etorri berrien asimilazioan erortzeko arrisku handia egon daiteke eta. Alegia, beraien hizkuntza eta kultura alde batera utzi eta bertako hizkuntza eta kultura bereganatzeko arriskua dago (batez
|
ere
gaztelania eta frantsesa, noski).
|
|
|
Eta nola ez, ikasleak euren etxeko hizkuntzan eskolatzeko hizkuntza eta hezkuntza eskubideak bermatzeko ere bai. Baina hala
|
ere
gaztelania otomiera baino gehiago erabiltzen dute irakaskuntzan; izan ere, oraindik ere gurasoen nahi nagusiena eskolan haurrek gaztelania eta matematika ikastea da, eta ez hainbeste haurrek etxeko hizkuntzan idazten ikastea.
|
|
|
K. Mitxelenak eman zion erantzuna, oso tonu ironiko gogorrean: Euskaltzaindiak lehen
|
ere
gaztelaniaz eman zituela bere idatzi nagusiak. R.M. Azkueren Morfologia vasca edo S. Altuberen Erderismos?, eta ez zuela inoiz esan aldi berrian euskara hutsez hasiko zenik, eta, beraz, ez zuela zertan aho bete haginekin gelditu; baina, dudarik gabe, K. Mitxelena bere onetik aterarazi zuen esaldia hau izan zen: «Euskalariak baino areago euskaldun eta euskaltzaleak bear ditugu, noski baino noskiago, beste nonbait idatzi nunez».
|
|
|
Eman zion erantzuna oso tonu ironiko mespretxuzkoan: Euskaltzaindiak lehen
|
ere
gaztelaniaz eman zituela bere idatzi nagusiak —oroit R.M. Azkueren Morfologa vasca edo S. Altuberen Erderismos—, eta ez zuela inoiz esan aldi berrian euskara hutsez hasiko zenik, eta beraz, ez zuela zertan aho bete haginekin gelditu. Duda izpirik gabe, bere onetik gehien aterarazi zuen esaldia hau izan zen:
|
|
2012
|
|
|
– Inguruan dituzten talde edo mugimenduekiko kidetasun sentimenduak eragina omen du, baina, gazte hauen kasuan, euskal nortasuna duen talderen batekin identifikatuta sentitzen direnek
|
ere
gaztelaniarekiko hautu nabarmena egiten dute. Askotan, alde nabarmenak aurki daitezke pertsona batek aitortzen dituen jarreren eta erakusten duen jokabidearen artean.
|
|
|
Garbi samar dago arnasguneetan
|
ere
gaztelaniaz argitaratzen diren egunkariak direla salduenak/ irakurrienak.
|
|
|
Datu horien argitara, garbi samar dago arnasguneetan
|
ere
gaztelaniaz argitaratzen diren egunkariak direla salduenak/ irakurrienak. Nabarmen gainera.
|
|
|
Euskal literaturara itzuliz, esan genezake horixe izan dela euskal literatura hizkuntza, handietara? (batez
|
ere
gaztelaniara, frantsesera eta ingelesera) itzultzeko egin diren ahalegin urriek literatura, handi, horietako polisistemen garapenean hain eragin eskasa eduki izanaren arrazoia.24
|
|
|
esamoldea beste honen zuzeneko itzulpena da: , adapta al breve espacio de tu vida una esperanza larga?); eta azken lerroko ezezkoak
|
ere
gaztelaniazko bertsiotik itzulia dirudi(. No fíes del incierto mañana?). Alderaketa honi esker konturatu gara, azken batean, hasieran jatorrizkotik dezente aldentzen zela zirudien Sarrionandiaren itzulpena gaztelaniazko bertsioaren hurbileko itzulpena dela.
|
|
|
Aurreko atalean aipatu bezala, Sarrionandiak zubi testuak baliatu ditu hizkuntza arrotzetan idatzitako zenbait testu euskaratzeko. Gehienetan zubi testu horiei buruzko aipamenik egiten ez badu ere, berak uler litzakeen hizkuntzetan egindako itzulpenak arakatuz eta han hemenka ematen dituen pistei tiraka, zenbait (itzulpen) antologia topatu ditugu, Sarrionandiak euskaratutako testu askoren jatorrizkoak nahiz itzulpenak (batez
|
ere
gaztelaniazkoak, baina baita frantsesezko eta ingelesezko batzuk ere) biltzen dituztenak. Interesgarria iritzi diogu bilaketa horri, Sarrionandiak zein motatako liburuak irakurri dituen jakiteko informazio baliotsua eman diezagukeela uste dugulako:
|
|
|
Heziketa hizkuntzak ere, adinak bezala, 14 hipotesiak bete ditu, baina ez zaigu azpimarragarria iruditzen adina aldagaiaren emaitza berberak eman dituelako. Alegia, gazteak diren guztiek gehiena euskaraz ikasi dute eta adineko guztiek batez
|
ere
gaztelaniaz, eta adinaren eraginez sortutako emaitzak direla uste dugu, ez heziketa hizkuntzaren eraginez.
|
|
|
Ikasleari integratzen laguntzeko, urrats batzuk egiten ditu ikastetxe bakoitzak. Batez
|
ere
gaztelaniaz hitz egiten ez duten ikasleei zuzenduta dago, eta hezkuntza maila guztietan jarraitzen du, ikaslearen adinetik aparte. Asturiasko ikasle etorkinak hartzeko programak jarduera protokolo horiek garatzeko materialak eta laguntzak proposatzen ditu.
|
|
|
Bada, euskarazkoan ez zen apenas ikusi. Euskaldunok
|
ere
gaztelaniazkoaren alde egin genuen. Euskararen alde bazaude, kontsumitu ETB1.
|
|
|
Beraz, gu bion arteko lotura eulien bitartez sortu da, batere harritzekoa ez den gauza uda kiskalgarri honetan murgilduta gaudelarik. Ezagun horrek ez daki euskaraz eta, beraz, nire nobela gaztelaniazko bertsioan irakurri behar izan du; berak bidalitako liburua
|
ere
gaztelaniaz dago eta ez da literaturaz baizik eta zientziaz. Egilea, Javier Sampedro, genetikan eta biologia molekularrean da doktore.
|
|
2013
|
|
|
Naturaltasunez onartu behar du gaztelaniaren hautua euskaldun euskaltzaleak, eta euskararik erabiltzen ez dutenek ere (herritarren% 70ek) naturaltasunez onartu behar dute euskaldunek euskaraz bizitzeko egiten duten hautua, eta ohartu lukete euskararen hautua egiazki baliatuko badute ezinbestez behar dituztela euskaldunak inguruan(" zein nekeza den euskaldun izatea"). Beste hitzetan esanda, bizikidetzarako baldintza da herritar elebidunez osaturiko gizartea, euskara
|
ere
gaztelania bezala sasoizko duen gizartea. Eta osasuntsu izango bada, euskarak, beste ezein hizkuntzak bezala, gune partekatuez gain, behar ditu, jakina, bera" nagusi" den erabilera guneak ere.
|
|
|
Euskaraz ikusten dituzten saio bakarrak Goenkale telesaila eta kiroletako saioren bat edo beste izango lirateke. Eta filmak
|
ere
gaztelaniaz ikusi ohi dituztela esan dute. Gainera, ikasle talde bat baino gehiagotan esan dute telebistan entzuten dituzten esapideak beren eguneroko jardunean txertatu ohi dituztela.
|
|
|
Gainera, arauok betetzeari erantsi behar zaio Arrutiren poesian agerikoa den zolitasuna metrikari eta errimari dagokionez. Poetak bereziki ongi zaintzen du poemaren osotasuna eta batasuna (batez
|
ere
gaztelaniazko poemetan eta bitartean argitaratutako euskarazko poemetan), nekez egiten du bertso lerro herrenik, eta errimaren aberastasuna hain da nabaria, ezen oso gutxitan errepikatzen baitu errima berbera poema batean. Honek guztiak erakusten du Arrutiren poesiak poemaren formari dagokionez perfekzio teknikora hurbiltzeko duen nahikaria eta, Aranaren arauek poesia kultua zedarritu eta bertsolaritzatik urruntzeko xedea duten neurrian, Arrutik arauok betetzea erabakitzen duenean bere poetika agertzen du.
|
|
|
Amonarekin bai, euskaraz egiten nuen, baina etxeko joera gaztelaniaz egitea zen. Eskolan
|
ere
gaztelaniaz egin genuen. Fakultatean hasi nintzenean, 1977an, atsedenaldietan euskarazko eskolak jasotzen hasi nintzen.
|
|
|
Urte horretan bertan grabatu zuten euren lehenengo lana, zortzi kantuko demoa, oso osoan euskaraz. Ordutik, beste hiru lan grabatu dituzte, denak
|
ere
gaztelaniaz: Dias Oscuros eta Juicio final (2007) eta Martxa al abismo (2013).
|
|
2014
|
|
|
“Franco ez, baina beldurra bai”, erantzun diote. Askok, auzokideek entzungo zieten beldurrez, etxean
|
ere
gaztelaniaz egiten zutela gogoratu dute.
|
|
|
%42 gaztelaniaz eta %37 euskaraz aritu ziren. Baina, horrez aparte, egon badira euskaldunak gaztelaniaz aritzen direnak; inkestaren arabera, 50 kasutan, euskaldunak izanik
|
ere
gaztelaniaz egin zieten ikasleei. Beraz," hori ere, interbentzio puntu interesgarria litzateke".
|
|
|
Cuide por ellos liburuxka dago eskuragai informazio orrien artean; gaztelania hutsean dago argitaratuta. Horrez gain, baja agiriak, mediku egiaztagiriak, mamografiarako zitazioak eta gaixotasunen kontrolerako jarraibide idatziak
|
ere
gaztelaniaz betetzen dituzte Nafarroa osoko medikuek, Osasunbideako programa informatikoek euskaraz egiteko aukerarik ematen ez dutelako.
|
|
|
Lehen aipatu da gaztelaniaz jakitea garrantzitsua iruditzen zaiela gazte hauei, baina ez hori bakarrik, gainera gaztelaniaz ondo jakin behar dela ados daude. Hala
|
ere
gaztelaniaz hitz egiten batzuk lotsatu egiten dira, eta zenbaiti kostatu ere egiten zaio. Dena dela, bi galdera edo item horiek 3ra, tarteko zenbakira, hurbiltzen dira eta gainera bariantza handia dute.
|
|
|
Gaztelaniarekiko jarrera positiboagoa erakutsi dutenek ere, euskararekiko gertutasun handiagoa erakutsi dute. Euskaraz jakin eta hala
|
ere
gaztelaniaz egiten duen jendearen jarrera ez dute ulertzen, eta haiengana erdaraz zuzendu beharra ez dute atsegin. Batzuk gaztelaniaz hitz egiten deseroso sentitzen dira, eta beste batzuk bai gaztelaniaz eta euskaraz, bietan, ondo moldatzen dira, nahiz eta gehienek euskaraz hitz egitea nahiago izan.
|
|
|
Eta jakin badakigu, feminismoaren eragina euskaltzaletasunean eta euskal kulturan berankorra izan dela, besteak beste, bi arrazoi hauengatik (Retolaza 2012a): batetik, abertzaletasunarendiskurtso hegemonikoak beste edozein diskurtso sozial eta kultural bere zerbitzurajarri zituelako XX. mendearen hasieran, mugimendu feministak haziak erein zituengaraian?; bestetik, pentsamendu feministaren hedapena batez
|
ere
gaztelaniaz zeinfrantsesez garatu zelako XX. mendearen hasieran, eta euskaltzaletasunak tradizioarieustea izan zuenez helburu nagusi, diskurtso eta ikuskera berritzaileentzat zirrikiturikez zen egon. Gainera, musikari batek kulturan eragina izan dezan, musikan eginikoekarpenaz gain, diskurtso publiko bat eraikitzea ere beharrezkoa da, gizarteerreferente egingo bada.
|
|
|
3 El Euskara aldizkariaz gain, Iraultza osteko beste prentsa organo hauek
|
ere
gaztelania hutsean idatziak egon ziren: Gipuzkoan, Aurrera, La Justicia, El Libre Vasco Navarro; Araban, El Federal Alavés, El Cantón Vasco, El Porvenir Alavés; Bilbon, La Federación, Irurac Bat edota La Verdad de los Fueros, eta Nafarroan, La Libertad eta El Voluntario.
|
|
|
3 Euskaldunen leialtasuna: euskaldunen artean
|
ere
gaztelaniaz hitz egiten da. motibazio ekintzak, konpromiso kanpainak, jolasak, kartelak, kanpainak… 4 Euskaldunen hiperleialtasuna: euskaldunak eta ez euskaldunak elkarrekin egonda ere euskaraz egitea.
|
|
2015
|
|
|
Euskararen erabilerarekin arduratuta dauden irakasle askok gaur egun ezintasunetik eta etsipenetik bizi dute gai hori: euskaraz ikasten duten haur eta gazteak dira, irakasleek ahalegina egiten dute lagunartean euskaraz egin dezaten, baina askotan lorpenak eskasak dira (gelatik kanpo euskararen erabilera jaisten da, gelan bertan
|
ere
gaztelaniaren/ frantsesaren presentzia handia...). Irakasleentzat lagungarria da dituzten mugez ohartzea:
|
|
|
Kosta egiten zitzaion erabiltzea.Propaganda politiko gisa, aldiz, maiz erabili zuen. Noiz egin zuen jauzia egunerokotik politikara. Sasoi hartako euskal eliteek ohitura zeukaten euskara jakinda
|
ere
gaztelaniaz hitz egiteko, dotoreagoa eta finagoa zelakoan. Euskara herritar apalekin besterik ez zuen praktikan ipintzen Aranak:
|
|
|
Beraz, arrazoi horri segituz, latinez idatzi zuen liburua. Baina, azpimarra dezagun, latina gaztelania baino handiagoa den arren, eta berak gai horietan latinez gaztelaniaz baino trebetasun handiagoa duen arren(, el hombre debe hablar y escribir en lengua que mejor o menos mal sabe?), hala eta guztiz
|
ere
gaztelaniaz idatzi du liburua. Horregatik dago bi aldiz harrituta.
|
|
|
Barruan
|
ere
gaztelania da nagusi: editoriala gaztelaniaz idatzia dago, esaldiak azpisailean (sailen izenak bi hizkuntzetan paratu ohi dituzte:
|
|
|
Besteak bezala bere oinarria Hauteskunde Erroldan aurkitzen da, honek dituen hutsuneekin eta horiek ez handitzeko, erroldan erabiltzen diren izen berberak mantentzen dira sailkapenean. Hau 11 taldez osatuta dago eta errolda gaztelaniaz dagoenez, ogibideak
|
ere
gaztelaniaz mantendu ditugu:
|
|
|
Maila makrosozialean eragiten duten faktoreen artean telebista izan da gehien nabarmendu dena.Telebista eta filmei dagokienez, ikasleek esan dute ikusten duten ia telebista guztia gaztelaniaz ikustendutela. Eta filmak
|
ere
gaztelaniaz ikusi ohi dituztela esan dute. Gainera, ikasle talde bat bainogehiagotan esan dute telebistan entzuten dituzten esapideak beren eguneroko jardunean txertatu ohidituztela.
|
|
|
Horren zergatia eta beste hainbat kontu hitzaldian azalduko dituela adierazi zuen Ayerbek. Gaztelaniaz idatzi ziren orduko agiriak, eta Rosa Ayerbek
|
ere
gaztelaniaz idatzi du liburua. Ekitaldiak etorkizuneanLiburuaren aurkezpenaz gain, hainbat ekitaldi burutuko dira etorkizunean Urnietan, bere burujabetzaren 400 urteurrena ospatzeko. Gertuena, uztailaren 12ko ospakizun handia, herri titulua lortu zuenekoa, izango da.
|
|
2016
|
|
|
Erabat demostratuta dago, gerora
|
ere
gaztelaniaz hitz egiteko gaitasuna izango dutela. Batetik, haurrak direnetik hitz egiteko gaitasun minimoa dutelako; eta, bestetik, hainbat iturritatik gaztelania jasotzen dutelako:
|