|
2000
|
|
|
Gero eta edukiontzi gehiago ditugu gure herrietan. Bide bazterrean dauden perretxiko erraldoi hauek espaloi grisak alaitu eta aparkalekuen eremua txikitzeaz gain,
|
badute
bere funtzioa: zaborren gaikako bilketa ahalbidetzea.
|
|
|
Gaur egun ordea, ezin esan arriskutik kanpo gaudenik. Gure seme alabek euskaraz ikasi, pentsatu eta bizitzea posible
|
badute
ere, ingurune erdaldunetan jai dago. Urteetan nozitu erasoaren ordaina dugu hain justu.
|
|
|
sagarraren muztioa edo zukua da, hartzitu gabea eta usaingozatuta. Beraz, alkoholik ez du eta ondo iruditzen zait" txikiteroek" edatea, osasun arazoagatik, ardoa edo alkoholdun edariak hartzerik ez dutenek kale giroan lagunekin ibiltzea utzi nahi ez
|
badute
. Sagardoa, gure kostaldeko lurraldeetan, alkoholdun edarien artean aitzindaria da.
|
|
|
Bat nator Koldok esandako gauza askorekin. Euskara batuan euskalkiek ere
|
badute
beren lekua. Zer da euskara batua?
|
|
|
Bat nator Koldok eta Mirenek esandakoekin. Ahozkoa dela arazoa diozu, Koldo, baina idatzizkoan ere euskalkiek
|
badute
lekurik, bestela euskalkien prestigioak behera egiten jarraituko du, batez ere muturretako euskalkiek, arazorik handiena horiena da eta. Bestetik, ados Mirenekin ere.
|
|
|
Beste gai bat idatzizkoa dela eta, ea zuek zer pentsatzen duzuen. Nire ustez, idatzizkoak ere ez dira denak berdinak eta euskalkiek
|
badute
lekurik idatzian ere. Esate baterako, Miren Agur Meabe idazleari entzun diodanez, idatzi behar duenaren arabera, berez bizkaiera ateratzen zaio eta berak berezkotasun hori errespetatu egin behar duela idazterakoan ere.
|
|
|
batetik, inguruan erabiltzen den euskararendako sentiberatasuna izatea, ahal den neurrian berau ezagutzeko. Umeek eta bertakoek ikusten
|
badute
badagoela bertakoa ikasteko interesik, horrek berak dakar bertakoaren prestijioa. Hitz batzuk ikasi, egituraren batzuk... gehiago bada hobeto, baina horrek gauzak asko erraztuko lituzke.
|
|
|
Ez daude adin finkoko haurrei zuzendurik: ikastetxe batzuetan 3 urtekoek
|
badute
ingeles maila nahikoa, beste batzuetan 6 urte arte ez.
|
|
|
Bestalde, arestian esan bezala orduko eta gaur egungo egoera politiko eta sozialen arteko aldaketak nabarmenak izan dira. Aldaketok, Euskal Herriaren normalizazioa bilatzen
|
badute
, hizkuntz normalizazioa barne dela, ez ote dauka, bada, euskalgintzak horretan zeresanik?
|
|
|
Almuniaren proposamenaren arabera neurri batean Alemaniako esperientzian oinarriturik, martxoaren 12ko hauteskundeen ondoren boterea eskuratzen
|
badute
, bi zentralik zaharrenak, Garoña eta Zorita, aurten bertan itxiko lirateke. Garoña Burgosen dago, Euskal Herritik hurbil 1971az geroztik dago jardunean, eta haren jabetza Iberdrola eta Endesaren artean banatzen da, bakoitzak% 50 izanik.
|
|
|
Bestalde, hango gobernuaren kritika egin dut bere jokaeragatik. Gainera, independentzia lortu
|
badute
ere, kultura arloan hutsaren parekoa da egoera.
|
|
|
" Estatuak Irati eta Aragoi ibaien urak erregulatzeko beharrari erantzuten dio Itoitzek. Noski, horrela agertzen
|
badute
, Nafarroa osoa dute urtegiaren arerio. Justifikazioa da, horrela, Itoizko urak Nafarroako erdialdea eta hegoa ureztatuko dituela".
|
|
|
etniak, erlijioak, desberdintza kultural ñimiñoenak, bat bederaren desirak, hizkuntzak, arrazazko ezaugarriak... Kroaziarrak eta serbiarrak, adibidez, ber mintzairaz egiten
|
badute
ere, nazionalitatez ezberdinak dira, zeren kroaziarrak katolikoak baititugu eta serbiarrak, ordean, ortodoxo.
|
|
|
Baina azpimarratzekoa da bertsolari berri asko estreinakoz sartu dela finalerdietan eta oso ondo aritu dela; beste batzuk ezagunagoak maila ona eman dute eta finaletik oso gertu geratu dira (Juan Mari Juaristi kasu, puntu erdira geratu baita). Hau guztia dela eta, eta finala jokatzeke dagoela ere, Arabako bertsozaleek pozteko arrazoirik
|
badute
. Gainera, txapelketa osoan zehar giro polita egon da; sari hau Arabako bertsozaleen festa bihurtu da azkenengo urteetan:
|
|
|
Honela, 1990ean, Prudentzio Deunako saria abiarazi zuten. Txapelketan Arabako bertsolariek dezakete, baita Arabako bertso eskoletan aritzen direnak ere, baldin eta urte berorretan beste herrialdetako txapelketetan ez
|
badute
; sariaren helburu nagusietariko bat bertako bertsolari berriei jendaurrean kantatzeko aukera ematea da. Lehenbiziko edizioan Abelek bereganatu zuen txapela, eta geroztik ez da gehiagotan aurkeztu (92an utzi zion plazetan kantatzeari).
|
|
|
Txiki izanagatik ere, Arabako bertso eskolek
|
badute
harro sentitzeko arrazoirik: 84ko txapelketa hartan Amaia Otxoa izan genuen, inongo bertso txapelketatan duen aurreneko emakumea.
|
|
|
Liburua Kafe Antzokian aurkeztu nuenean Txema Homer Simpson-ekin alderatu nuen. Eta
|
badute
antzarik, despiste kronikoan batez ere
|
|
|
" Eman eta gero" k ere harrera ona izan du; nahiz eta ipuin konplexuagoa izan. Mundua borobila, txikia eta erabat ezberdina dela adierazten dugu, eta gure arazoek larriak ematen
|
badute
ere, munduak bere bidea segiko duela. Zu pozik baldin bazaude panpin jakin batekin, ziurtzat jo umeek ere maitatuko dutela, hori berehala helarazten da haurrengana.
|
|
|
Hori dela eta, guk ez ditugu umeak xaxatzen garrasika erantzun dezaten, barrenetik atera behar zaie, bestela ez da naturala. Bihotz, emozio eta irudimenarekin esku hartzen
|
badute
, zertarako jarri umeak builaka?
|
|
|
Alegia, mundu profano honetatik ihes egin eta Jainkoaren zerbitzura jartzetik. Santuek bazuten(
|
badute
), beraz, katekizatuek ez zuten zerbait, baina aldi berean katekizatuek eurenganatu beharreko zerbait. Beste gauza batzuen artean, santu guztiak aparteko bilakatzen zituena bere borrokari zentzua ematen zion fedea zen.
|
|
|
Inurriek
|
badute
esanahi ezkuturik?
|
|
|
Baina eraikuntza nazional hori denen asmoa da ber mementoan. Inor ez da gure itsasuntzian iganen, manatzen dutenek beren artean arraunekin elkar jotzen baldin
|
badute
.
|
|
|
Eztabaida baldin bada abertzale talde guzien artean, izan behar dute amore emaiterik gabe. Militanteak jakinean izan behar baldin
|
badute
, hori egina izan behar da barneko egituretan. Azkenik publikoki egina izan behar bada, egin behar da nahikunde minimun batekin eta ez inoiz prentsaren beretzeko.
|
|
|
Beno, ez dela egokia iruditzen zait. Gero, komunikatu, artikulu edo manifestaldi batzuetan entzuten dena entzunda, badirudi presoen artean askok bereganatu dutela irabazteko eta irabazi arte sufritu behar
|
badute
, sufrituko dutela. Hori bada kanpotik txalotzen den jarrera nagusia, disziplinarik gabeko lagun epelentzat leku gutxi.
|
|
|
Jaiaren antolatzaileak jende asko automobilez edo autobusez joango dela espero
|
badute
ere, trena hartzea gomendatzen dute. Izan ere, zerbitzu ugari egongo da eta tren geltokia zirkuituaren sarrera ondoan dago.
|
|
|
Egungo Euskal Ikasketen Institutua bi proiektu elkartzearen ondorio da; hala nola, aurreko IBS, hizkuntzalaritza kognitiboa eta etnozientziako adituak biltzen zituena, eta Forum for Basque Critical Studies (Euskal Ikasketa Kritikoetarako Foroa), gizarte eta kultura ikasketak jorratzen zituena. Adar horiek bat egin
|
badute
ere, bakoitzak autonomia izaten jarraitzen du. Dena den, institutua beste taldeei irekia dago.
|
|
|
Baina ez dira idazleak literaturan eragiten duten bakarrak. Argitaletxeek zeresanik
|
badute
eta, horrela, badirudi narratiba errentagarriaren aldeko apustuak poesia alde batera uztea ekarri duela. Irakurleek ere pisu handia dute eta egileek hor ikusten dute hutsunea.
|
|
|
Axola zaie? Dendan sartu irten bat egin behar
|
badute
, askok ez daki kotxearen motorra itzaltzea zer den: aho bete hortz utzi ninduen bat" 30 minutu ere" ibili zen pizturik!
|
|
|
PPk bilatu duena hain zuzen ere, Ajuria Eneko Mahaira itzultzea. Hala ere, tokian tokiko gure karguek ezinbestean ituna hautsi beharra ikusten
|
badute
Atarrabian, Lekeition edota Durangon, kasu, alderdiak errespetatzen du.
|
|
|
Bada, arriskutsuagoa izango da txapeldungai baten kontra jokatzea, ez? Gaur, abantaila txiki bat
|
badute
, txapeldunek, Belokik edo Eugik, Rai edo Olaizolaren kontra jokatu dezaketelako.
|
|
|
Enpresek nahi
|
badute
, aukera hori badago. Orain pilota biziak erabiltzen dituzte pilotarien komenientziagatik, baina hori ez da arazo.
|
|
|
Hori neurri batean falta da gaur egunean, exijentziak asko bizkortzen baitu pilotaria. Pilota erakustaldiak, bat edo bi, ondo daude, baina apustugileek dirua jokatzen
|
badute
eta zerbait erreklamatu edo demanda egiten badizute, ulertzen duzu. Lehendabiziko erantzuna garbia izaten da:
|
|
|
Hobetu dira, bai; denborarekin goratzen joan dira, baina ez gehiegi ere. Lehenbiziko mailako pilotariek defenditzeko adina
|
badute
, eta negozioren bat jartzeko ere laguntzen du, baina dirua egiteko moduan ez. Eta bigarren mailako pilotariak lehendabizi ikusten du ia zein maila hartzen duen, eta ikusten badu ez dela lehendabiziko mailara ailegatzen, bada, beste lan mota bilatzen du eta pilotarekin tartekatzen du.
|
|
|
Haur antzerkiaz gain, kutsu soziala duten gaiak taxutzeko asmoa ere
|
badute
. " Konpromiso soziala eta etikoa oso kontuan hartuko dugu gure ekoizpen guztietan.
|
|
|
Gainera, hainbeste erabiltzaileren interesak kontrajarriak dira eta giroa okertzen ari da. Horrela, mendigoizaleek
|
badute
senda bilatzearen gustua eta ez diote galtzeari beldurra; berriz, ibiltari organizatuek maite dituzte bide balizatu zabalak, dudarik gabekoak. Biek oinez egiten badute, oilagorren ehiztariek bezala, uso sasoian etortzen diren tropa mekanizatuek pistak nahi dituzte, eta pistazaleak ere dira motozaleak eta artzainak, nahiz eta azken hauentzat mendizale eta ibiltariei saldu gasnak mozkina garrantzitsua izan.
|
|
|
Horrela, mendigoizaleek badute senda bilatzearen gustua eta ez diote galtzeari beldurra; berriz, ibiltari organizatuek maite dituzte bide balizatu zabalak, dudarik gabekoak. Biek oinez egiten
|
badute
, oilagorren ehiztariek bezala, uso sasoian etortzen diren tropa mekanizatuek pistak nahi dituzte, eta pistazaleak ere dira motozaleak eta artzainak, nahiz eta azken hauentzat mendizale eta ibiltariei saldu gasnak mozkina garrantzitsua izan. Aipatu gabe lurra saltzeko tirria:
|
|
|
Ene herrian uros bizi dira; ni bezain. Nekez baina laborariek
|
badute
beren tokia egungo munduan. Paueko mundu modernoaren eta Zuberoaren artean daramat bizitza.
|
|
|
Taberna eta dantza aretoa ditu, eta igandetan dantzan eta kartetan aritzen den jendez beteta egoten da. Frontoi txiki bat ere
|
badute
, pilotan eta paletan jokatzeko. Urtero egiten dituzten ekimenen artean aipagarriak dira azoka, odolki afaria, briska eta mus txapelketak, San Inazio festibala, udazkeneko dantzaldia eta bost urtean behin antolatzen duten Jaialdia.
|
|
|
Duela 40 urte jaioa, 50 helduk osatzen dute taldea eta erregularki emanaldiak eskaintzen dituzte EEBBetako mendebaldean. Gazteen taldea ere
|
badute
: " Boiseko gazteak" Berau 120" txiki" z beraiek dioten bezala osatua dago.
|
|
|
Analogikoan emititzen jarraituko
|
badute
ere, epe erdira kable bidez helaraziko da Goitb," Arrasaten kablea ipini gabe dago oraindik eta Bergaran leku batzuetan bakarrik. Bailara gehiena kableatuta dagoenean ekingo diogu kablez emititzeari".
|
|
|
Susta ditzagun txikienak eta eskualdeka elkartu. Eskualdeek
|
badute
gurean komunitate zentzurik, etorkizunak indartu egin lezakeena. Bultza ditzagun eskualdeetako komunikabideak enpresa multimedia modernoetan biltzera, hurbileko komunikazioaren esparru guztiak profesionaltasunez landu ditzaten.
|
|
|
Ikastaroa segitu duten gaineratiko kideek oraindik emankizunik sortu ez
|
badute
ere, Isabelen aburuz, heldu den irail honetan, beren ekarpenak sentituko dira hainbat irratsaiotan. Zuberoan gero eta gutxiago egiten da euskaraz gazteen artean.
|
|
|
Horri buruz galde egiten da erreferendumean. Abertzaleek nahi
|
badute
errefrenduma baliatu agitazio politikoa eragiteko, beren ardura da. Ez du herrialde honetako oreka politikoan eraginik izanen alta.
|
|
|
Euskal Departamenduaren aldekoek desobedientzia zibila garatu eta gisa honetako abenturetan sartzeko asmoa
|
badute
, aitzina. Baina ez dezaten pentsa populazioaren gehiengoak segituko dienik, ezta gutxiago ere.
|
|
|
Inoiz gertatu gabeko fenomeno bat gertatu da, autonomietako orkestrena. Orkestra horien programazioa hobea edo okerragoa izango da, gutxiago edo gehiago gustatuko zaizu, baina autonomia guztiek orkestra bat edo bi
|
badute
eta auditorioak gainera. Baikorra izateko arrazoi guztiak daude
|
|
|
EAJk garbi dauka autonomia eta autogobernua osatu dituen tresneria ez duela edonoren eskuetan utziko. Baina hori ez da EAJren esku, zeren eta PPk eta PSE EEk bat egiten
|
badute
, eta HB ez bada negoziazioen koordenadatan sartzen, lehendakaria espainola izango da, baita barne sailburua ere.
|
|
|
Endesak Iberdrola bereganatuz gero bi enpresa horiek bat egiten baldin
|
badute
eta, dirudien bezala, talde berriaren egoitza Madrilen kokatzen bada eta ez Bilbon, Iberdrolaren zergarik gabe geratuko litzateke euskal Ogasuna. Eta ikusi denez, ez da inolako huskeria.
|
|
|
Orain grabatzea asko merketu denez, talde andanak diskoa ateratzen du. Gaizki grabatzen
|
badute
, ez grabatzea baino askoz ere kaltegarriagoa da, lehenengo diskoa eta azkena izanen delako. Nik ere, luzemetraiarena lasaiago hartzen dut.
|
|
|
Ez ordea beisbol makila edo egur sendoekin eta aurpegia estalirik desfilatuz gero, Iruñean Madrildik etorrita lehorreratu ziren faxista asko moduan. Eta, jakina, hauek horretarako eskubidea
|
badute
, berdina dute kontramanifestazioa egin gura dutenek. Poliziaren lana bien arteko borroka saihestea litzateke baina ez lehenak babestuz eta bigarrenak egurtuz.
|
|
|
Garbi daukagu, beraiek betetzen ez dituzten esparruak Jaurlaritzak beteko dituela eta gu horretan laguntzeko prest gaudela. Beraiek erantzuten ez
|
badute
, guk erantzungo dugu, geure proiektua aberri proiektu bat delako. Jaurlaritza puntualki dagoeneko ari da hutsuneak betetzen.
|
|
|
Erratzuko (Baztan) koadrila bat 100 bat kontzertura hurbildu omen da eta Gipuzkoako agur kontzertuan, Oiartzungo Pagoan Getariako jarraitzaile taldea ikusi genuen, eurek egindako Joxe Ripiauren elastikoa soinean zutela. Kataluniako Cabrianes herrian ere
|
badute
jarraitzaile sutsu multzoa. Izan ere," Katalunia aldean hemen baino arrakasta handiagoa dugu, zuzenean behintzat".
|
|
|
Behar denean nonbaitetik sortu dira, behatzez izendatuak askotan eta izendapen horri ezetz esaten ez dakitenek egin izan dute lan hori ahal duten ondoen. Bertsolaritzaren egituran eginkizun garrantzitsu izan behar
|
badute
hori ere antolatu egin da.
|
|
|
lotsarik ez duenak bakarrik ematen baitio besteari lotsa. Eskolak ezin du irakurzaletasuna eta haur literaturarekiko maitasunik eskaini, irakasleek maitasun hori ez
|
badute
. Liburua" totem" bat bilakatua dugu, baina azkenean haurra beti konturatzen da:
|
|
|
Kalitatearekin ere arduratzen dira eta badakite euren ikasleek gela barruko hizkuntza menperatzen
|
badute
ere, gabezia nagusiak hizkuntza erregistro informaletan dauzkatela. Horregatik" ahaleginak gero eta gehiago hizkuntz funtzional bat lor dezaten egiten ditugu".
|
|
|
Batek baino gehiagok pentsatuko du zonalde horretako euskaldunen kopuru handiak ikusita (%75 ingurukoa da batez bestekoa) egiteko handirik ez dagoela eskoletako hizkuntz erabileran. Urola bailaran dago Euskal Herriko herririk euskaldunena (Azpeitia, %88, 3) eta kostako herri batzuetan (Zumaia edo Deban kasu) kopuruek zertxobait behera egiten
|
badute
ere, eskualdea hizkuntzaren birika dela esan genezake. Bada duela lau urte Jaurlaritzaren Hizkuntz Normalkuntza Proiektua abian jarri eta egun 20 ikastetxetan lantzen da gaia.
|
|
|
Kate honek 38 saltoki ditu estatuan. Berean da salmenta gutxienik apaldu eta Iparraldeko erosleek
|
badute
zerikusia honetan. Artean, saltoki handietan ardikia, txerrikia, untxi nahiz oilaskoen salmenta erruz igo da.
|
|
|
Abere okelez eta hezurrez eginiko irina eta pentsuak debekatuta egongo dira urtarrilaren 1etik aurrera. 30 hilabetetik gorako behiak hiltzea erabaki da, baldin entzefalopatia espongiformearen froga gainditzen ez
|
badute
. Baina, zer egin digute animalia eder hauek mundu honetako jende gaixoen tratu zoro hau jasateko?
|
|
|
Hamargarrena bere ipuingintzaren inguruko testu bat da eta, dagoeneko aipatu dugunez, idazle apokrifo baten obra hipotetiko baten bidez hitz egiten du. Sarrionandiak liburu honetan bildu dituen ipuinek zerikusi tematikoa
|
badute
aurreko bi ipuin bildumetakoekin: iragana, mitoak, leienda eta abarrez mintzatzen jarraitzen du, baina euskal historiaren iraganaldiko une erreal batzuetara ere egiten du Matalasen garaietara, guda zibilaren garaietara, Etxepareren garaietara...
|
|
|
" Norberaren sorterritik, etxetik eta haurtzarotik, senide, adiskide eta burkideengandik edo norberaren baitatik lekuz beste egin beharra edo egin behar izana darabilte airean ipar aldeko ipuin hauek. Aitzakiaz, gaiez, garaiz eta lekuz arras desberdin izan arren, giroan, irakurlearengan utzi duten gogo giroan
|
badute
batasuna."
|
|
|
Poemak liburuan zertarako bat ere nabarmentzen du, erabakia du saiatzea: "... ekin dezagun harik eta gure aberri eta/ sasoiaren tankerako hitzak aurkitu arte..." (Nuyi illa, 108 or.). Izan ere, sasoi makaletan ere poetek," gau sagaratuan lur batetik bestera aldarrai dabiltzan" Hölderlin en poeta horiek,
|
badute
zer esanik eta zer eginik. Poesian bezala prosan ere zeregin horri lotzen zaio beti, aberriari eta garaiari doitasunez dagokion hitza bilatzeari poesiaren giltza ttipiaz, edota eguratsa arteztasunez besarkatzeari gilletak bezalako aizto txipiez.
|
|
|
Poema horien garraztasuna eta gordintasuna hainbesterainokoa da, ezen obraren literaturtasuna bera jarri izan baita auzitan. Liburuaren aintzin solasean Ruper Ordorikak gogoratu egiten du" ez zaigu (la) komeni ahaztea egileak beti edukitzen duela obra helburutzat, sartu bide diren bitarteko guztiak onerako dituela baldin eta xede horrekin bat egiten
|
badute
." (6 or.) Aitzpea Azkorbebeitiak aipatzen du zenbait kritikok poema horien lirikotasuna, literaturtasuna eta indarra azpimarratzen dutela. Sarrionandiaren epe honetako kartzelako poemei, liburu honetakoei eta Marinel Zaharrak en zeudenei," poesia militante" edo" konprometitua" bezalako etiketak jarri izana Azkorbebeitiak arbuiatzen du, aurreiritzietan oinarritzen direlako bere ustez, gaiaren erabilerak obraren asmoa bera ez baitu ukatzen.
|
|
|
Denboraren jarraikortasunari dagokionez, gogoetek jarraipen kronologikoa
|
badute
ere, oroitzapenak eranstean ohikoa den bezala, itzulinguru ugarirekin topo egingo dugu. Izan ere, bere iragana oroitzeko beharrezkoak dira analepsiak, hau da, denboran atzera egiteak; bestalde, bukaera iragarriko duten hainbat aurrerapen aipagarri ere badira.
|
|
|
Hortaz, ipuin hauetan aurreko bildumako ipuinen ezaugarri bertsuak aurki daitezke. " Ipuinek
|
badute
gu harritzeko gaitasuna, darabilten umore beltza dela eta (zenbait kasutan makabroa ere badena), fantasiaren eta errealitatearen arteko mugan baitaude, bukaerako ustekabeak harritzen gaituelako." (Egunkaria VII) Ondorioz, aurreko bildumari buruz esanikoa bilduma honi buruz hitz egiteko ere erabil dezakegu.
|
|
|
Honela, lehen ipuineko Manex Imiruri hizlaria da lotura hauen ardatza: hots, datozen ipuinetako pertsonaiek
|
badute
Manexekin nolabaiteko harremana: senitartekoak, lagunak, lankideak...
|
|
|
El Correo XII). Bestalde, pertsonaien barne mundu honetan denek
|
badute
sentimendu komun bat: nolabaiteko bakardade sentimendua.
|
|
|
Edozein modutan ere, askotan neska mutilen arteko harremanak dira ipuin hauetan kontatzen direnak. Beraz, egitura aldetik harremana
|
badute
ere, ipuinak ez daude bata bestearekin kateaturik.
|
|
|
Bestalde, egilearen beraren hitzetan," hiriaren interpretazio askotan gauzatzen dira istorioak." (Egunkaria VI) Haatik, Agurtzane Aiestaran ez da iritzi berekoa: " Estilo aldetik loturarik
|
badute
ere, ez da elkarren arteko giro komunik sumatzen eta, ondorioz, banaka batzuek baino ez dute irakurlearen arreta bizten." (Habe 295)
|
|
|
Nahiz eta sei narrazio hauek gai beraren inguruan harilkatu dituen, ezaugarri ezberdinekoak dira. Hala ere, Javier Rojok aipatzen duen bezala
|
badute
beste ezaugarri komun bat ere:
|
|
|
Laburpenerako joera hau sentimenduetan ere nabaritzen da, ez bere istorioek sortu dezaketen zirraran hori bakoitzaren sentipenetara eta sentitzeko moduetara mugatzen da, Arretxek bere istorioak kontatzeko duen eran baizik. Orain arteko grina, bere alderdi ezkutu hori ez erakustea izan da.(...) Honela, sentimenduek murritzak eta nahikoa laburrak izaten jarraitzen
|
badute
ere, Arretxeren luma aberastu egin da oraingoan, eta lehenagoko isiltasunak orain adierazpenarekin lotzen ditu. Burutik eta adimenetik baino gehiago, bihotzetik eta adimenetik datoz orain sentimenduak.
|
|
|
" Berez naiz esaera errazak eta sinpleak egitearen zale.(...) Baina zergatik kontatu behar dira gauzak ahalik eta zailen? Erraz kontatuta uler balitezke eta esanahi berdina baldin
|
badute
, askotan, grazia gehiagorekin gainera..." (Habe 219)
|
|
|
Bestalde, kontakizun hauek
|
badute
umore ukiturik. Muruaga bigarren liburuari buruz ari delarik honakoa diosku:
|
|
|
Istorioan parte hartzen duten pertsonaiek zenbaitetan hitza hartzen
|
badute
ere, oro har, narratzaile estradiegetikoa gailentzen da. Narratzaile intradiegetikoak, oso noizbehinka agertzen dira-eta.
|
|
|
Eta, bestea," karlistak", Murua tarrak," Jenaro" alkatea buru.(...) Bakoitzak ditu bere espazioak. Halanola" Iraeta" tarren ildotik dabiltzanek, abertzaleek,
|
badute
bere" Batzokia"," Perutegi" taberna, eta" besteak" berriz, boterearen nagusi direnek," Udaletxea"," Karlisten zirkuloa" eta" Sastrenea" taberna, besteak beste." (Etxebarria, Gillermo: Egan 46)
|
|
|
Azken kokagune honetan gertatzen da eleberriaren istorio garrantzitsuena. Hirurek gerra
|
badute
ere ardatz, azken honetan ezagutzen du irakurleak gerra bera eta bere bilakaera eta garapena Euskal Herrian.
|
|
|
Baina oraingoan desberdina da. Errealismoak eta majikotasunak lanaren ardatza izaten jarraitzen
|
badute
ere, eleberrian betetzen duten funtzioa desberdina da.
|
|
|
Argitalpenak: 1989 Sokratikoek ere
|
badute
ama, narrazioa (gazte literatura), Erein.
|
|
|
Zenbaki horietan ikus daitekeenez, enpresa berekoak (hedabideen egituraenpresarialari buruzko informazio gehiago 3 kapituluan dator) diren EL CORREO etaEL DIARIO VASCO dira egunkaririk irakurrienak eta, kopuruz, atzerago dator ELDIARIO DE NAVARRA iruñearra. Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk
|
badute
beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere. Bakoitzak bere mailan, baina guztien kasua da, oso indartsuak diraprobintzia bakarrean edo bitan, baina garrantzia galtzen dute Hego Euskal Herrimailan kalkuluak eginez.
|
|
|
1990ean, Tours-en, egunero zazpi minutuko albistegia zuen bertako lehen estazioasortu zenetik27, France 5k, 1992tik aurrera bizkorki emendatu zuen bere deszentralizazio politika, estatuaren mugetan tokiko estazio ugari sortuz, bereziki Tourangelleinguruko telebista eredua erabilita. Mugetako tokiko albistegi batzuek
|
badute
, halaber, mugaz gaindiko eta euro eskualdeko bokazioa: hauen adibide batzuk AlsaziakoFrance 3 Rund Um eta Lille-ko Europole dira.
|
|
|
Hain zuzen ere, sorosgarritasun printzipioa dela eta, Europako Batasunaren arauakez dira zuzenean aplikatzen horren partaide diren Estatuetan: hauek beren lurraldetaraegokitu behar dituzte arauak, lurraldeko arau bihurtuz, indarra izango
|
badute
. Gainera, instituzio komunitarioak 80ko hamarkadaren amaiera aldera arte ez ziren hasi ikus entzunezkoetarako politika egituratuak ezartzen.
|
|
|
Gure inguruan irakurgai edo ikusgai diren hedabideei esker, Euskal Herriaz izandaitezkeen definizio politiko guztiek
|
badute
beren isla eta eredu mediatiko propioa.Euskal Herriko egunkariek eta telebistek eraikitzen dituzten identitate mapak osoprofil zatikatuak erakusten dituzte; hain zuzen, konstatazio horrek garamatza euskalpoliformismo mediatikoaz hitz egitera.
|
|
|
Norbanakoaren nortasun formala finkatzen duten irizpideen inguruan, orain arteegin den eztabaida, oparoa baino gehiago, ixila izan da gizarte zientzen alorrean.Gaur egun identitatearen inguruko ikerketek antropologiaren ardatz nagusietako batosatzen
|
badute
ere,, hiritartasuna, edota, naziotasuna?
|
|
|
Lau identifikazio eredu horiek, hala ere, ez dira elkarren artean loturarik gabeagertzen. Adibidez, taldearteko mailan, talde bateko kide gehienek asimilazioa nahibadute, gizabanakoa bere taldekidetza gabe geldi daiteke, beste aukerak esanahigabe gelditzen baitira; edota norbere taldeko kide batzuek bereizketa edo independentzia hautatzen
|
badute
, gizarte zabalagoaren ideologia meneratzailea (hau da, ideologia asimilazionista) zalantzan jarria izango da. Azken testuinguru honetanizango da nazioen (adibidez Ipar Irlanda (Crains 1979) edo Euskal Herria (Valencia& Villarreal 1992; 1993; Valencia 1996; 1999)) eta estatuen arteko gatazka emangodeneko kasua.
|
|
|
Hori gainditzeko zer egin, Erkidegoko erakundeetatik azter daiteke. EAk, EHk eta EAJ PNVk Erkidego Autonomikoan lan komunaegiten
|
badute
, lan horrek emaitzak ematen baditu, eta jarrera demokratiko batenbidez gauzak egiten baldin badituzte, zergatik ezin dugu pentsatu nafarrek erehorretaz ohartuko direla eta, pixkanaka pixkanaka, hori Nafarroako Legebiltzarreanislatuko dela. Prozesu luzea izango da, baina UPNk gaur egun Nafarroan duen pisupolitikoa izateko, guk ere zerbait gaizki egingo genuen, ezta?
|
|
|
Guk onartzen badugu, Erkidego Autonomikoan, eta zuek onartzenbaduzue, Nafarroan, organo komun bat egin dezakegu, eta organo horrek hartukoditu zuek eta guk adostutako gaiak. Hori nafarrei planteatuz gero, eta nafarrek horionerako izango dela ikusten baldin
|
badute
, guk Erkidego Autonomoan horrekemaitza onak ematen dituela demostratu izan dugulako, ez ote lukete onartuko. Iparraldean, berriz, kontzientzia mailako lan oso gogorra egin behar da. Ikusaraziegin behar zaie, euskalduna izateak zer esan nahi duen.
|
|
|
Eta horrez gain, Departamenduaren eskakizuna bultzatu behar dugu, bertako jendeak tresna propioekinemaitza hobeak lortzen direla ikus dezan. Gainera, nafarrekin osatu dugun organokomunak emaitza onak ematen dituela ikusten
|
badute
, gureganako desioa piztukozaie pixkanaka.
|
|
|
Errepresentazioak, edo Atxikimenduaren Barne Ereduak ere,
|
badute
berenzeregina: gurasoen sentikortasuna eta haurren atxikimendu mota, dirudienez, gurasoen atxikimenduaren historiarekin erlazionatzen dira (Main, Caplan etaCassidy, 1985), edo bestela esanda, gurasoek beren atxikimendu erlazioez dituztenerrepresentazioekin.
|
|
|
H. B. Richardson-en eragin handiko liburua: Pazienteek
|
badute
familia (Richardson, 1945).
|
|
|
Batzuek eredu hau Familia Terapiaren eremutik deskalifikatzen
|
badute
ere, Eskizofreniaren tratamendurako familia lanaren berrindartze bat ekarri du benetan, eremu honetan Familia Terapiak hasieran piztu zituen itxaropenen ondoren, berebaliagarritasunari buruzko pesimismo garai batera iritsiak ginenean. Bestalde, psikiatria tradizionalaren eremuan sartu da eredua hasieratik, eta familiarenmailako tratamenduaren hedapena sustatu du.
|
|
|
Liburuaren helburua, ulertuko denez, hauxe zen, alegia, norberak bere buruari esan ziezaiola: , beraiek egin
|
badute
, nik zergatik ez??.
|
|
|
Baietz dioten batzuek erakutsi nahidute, antza, mitoak ez direla funts gabeko fantasiak, ikusia baizik ez dutela kontatzeneta, beraz, haien sortzaileak ez direla ameslari ergelak izan. Halako baieztapenekzoroen lana metaforak asmatzea, sinboloak eraikitzea eta haien bidez mundua etabizitza sailkatzea dela iradokitzen
|
badute
, erantzuna jadanik eman zuen Levi Straussek, bere Basa pentsaera izeneko lanean: antropologoak erakutsi duenez, gauzakelkarren artean kokatzeko eta bereizteko, haien ezaugarri esangarrien analogiaerabiltzea, jakintsuen ariketa intelektuala da.
|
|
|
sinbolizazio beharraren pean moldaketak egin daitezkeelaerakusten dutelako. Are interesgarriagoak dira, prozedura berdinak beste edozeineraldaketetan erabiltzen ahal direla azaltzen baldin
|
badute
adibidez, elementu arrotzakmailegatu eta bertsio berriak sortzen direnean.
|
|
|
Hauetako batzuk erreferentzia finkoa
|
badute
ere, hau da, edonon kokatuta ereerreferentzia argia eta zehatza duten arren, beste batzuk tokian tokira egokitzen dira, unean uneko erreferentzia biltzen dute eta.
|
|
|
jabe omen direnak, eta Espainia edo Frantziako naziokideen etakomunikabideen laguntza dutela. Baina gizartearen gehiengoa praktikoa izaten da, etagalera garbia ikusten ez
|
badute
, ez dute beren gorputzaren aurka jokatuko. Jakintzaarloan, gainera, ez dute aberastasun handirik eskaintzen gure bi menperatzaileek.
|
|
|
Azken bi mila urteotan zehar, biribil hitz egiteko, Euskal Herriosoa ez bada, gure Herriko lurralderen bat bederen, ia eten gabe konkistapean izan da.Beraz, konkista egoera jasan beharra, aspalditik da gure Herriko ezaugarria. Jakinadenez, konkista horiek gure Herriarekin bukatzea lortu ez
|
badute
ere, Auñamendiko bialdeetan zabaldu zen lurraldeetan mugak murriztea. Gaurko Euskal Herria ez da duelabi mila urte zenaren erdia ere; heren bat edo laurden bat ote?
|
|
|
...iago, ez dute beren estrategia klase sozialen borroka modura lekuratzen.Zergatik guk, euskaldunok bakarrik, borroka nazionala klase sozialean urtzen duenerredukzionismo horretan erori behar ote dugu, beste inor erortzen ez denean. Gainera, gatazka muga sozio-ekonomikoetan ezarri nahiko luketen espainiarrek berekere, IUkoek adibidez, azken batean, espainiar nazionalismoan kokatzen dira, aitortzenez
|
badute
ere.
|
|
|
eta, beraiek bezero pribatu, enpresaketa familiak? bat
|
badute
ere, gordailu bankuen kalitateari esker da. Beste hitzezesanda, banku billeteek jendartean zirkulatzen dutela egia baldin bada, beraiek ekonomian, injektatuak?
|
|
|
Albistegi labur edo buletinetarako material prestatua igortzen dute (5etik 10 minututara), irratiko kazetariek ahotsa (erreportaia aurkezteko) ipini besterik egiten ez dutelarik. Zerbitzu berezi hau egon ezean, irratilariek, ahotsa ipini, albisteak hautatu eta berauek baloratzeaz gain, beste zeregin bat ere
|
badute
: albisteak irratitik emateko eran idatzi behar dituzte.
|
|
|
Adjektiboekin gertatzen den bezala, aditzondoak, zerbait argitzeko edo adierazteko edo albistea hobeto ulertzeko balio
|
badute
, orduan bai, erabil daitezke; bestela, ez.
|
|
|
Irratiek zein telebistek erantzun egin behar diete programazio sailek dakarzkieten kostuei, horren arrakastatsua den gaur egungo eskaintza programatikoaren menean erori nahi ez
|
badute
behintzat. Programen antolamendu eta aurrikuspenaren hobekuntza etengabea eta programazioaren azterketa eta berari buruzko ikerketa, nahitaezkoak dira gaur egun hedabide guztietan.
|
|
|
Entzule indizeen neurketen konstante demografikoek programazioan eragin zuzena edukitzeaz gain, irrati estazioaren salmenta politikan ere
|
badute
inpaktua. Irratsaioek entzuleria zehatz bati zuzenduak izan behar dute.
|