|
2000
|
|
|
Maiz joaten nintzen haienean dutxatu eta meriendatzera, hantxe jan nuen lehen pizza ere. Geroztik ez
|
dut
halakorik jan.
|
|
|
Bestalde, ez dugu ahaztu behar Asier Iriondo puntu gehien lortu duen bertsolaria dela eta Zigor Enbeita puntu bakar batera geratu zaiola; bai batak, bai besteak badakite zer den txapela janztea. Azkenik Rikardo Glez. de Duranak, beteranoenak, eta Nagore Soroak, gazteenak, ez
|
dute
halako presiorik, eta horrek euren alde egin dezake. Larunbat honetan Gasteizko Florida Kultur Etxean 19:00etan dugu hitzordua
|
|
|
Ibiltzen garen moldean ez, eta ez da gobernuaren nahia ere. Legearen aldaketarik gabe nahi
|
lukete
halako aterbe bat atzeman inmersioko irakaskuntzarentzat. Guk mementuan ez dugu eskakizun hori egiten.
|
|
|
" Hamaika zenbaki magikoa da euskaraz, etorkizunaren adierazle. Orduan, La Nave taldekoengana jo genuen, eskarmentua
|
baitute
halako ikuskizun handiak antolatzen". La Navek taxutu duena hala ere, ez da antzezlan hertsia, herriko aktore, musikari eta artisten ekarpenaren emaitza baizik.
|
|
|
Euskal arte eta kulturan dirua behar da. Guk ere behar
|
dugu
halakoa. Baina ene bidea ez da hori.
|
|
|
Bestalde garai batean ideologikoki bertsolarien diskurtsoan egon zitekeen sintoniak ez
|
du
halako batasunik, pluralagoa da eta horrek zaildu egiten du bertsolariaren jardunaren arrakasta. 84 belaunaldian bertsoaren inguruan abiatu zen trenean ez ziren guztiak sartu.
|
|
|
Inazio Mujikaren ustez," istorioak
|
badu
halako eri kutsu bat. Arimazko eritasun baten kutsua.
|
|
|
Beraz, linboetatik ezin jalgiz ari zen erle kofoin bikoitz horretan irakasle sartunintzen 1961eko lehen egunetan. Ez nekien orduan urte mordo batez borrokatubeharko
|
nuela
halako. Far West, moldagaitz batean.
|
|
|
Baina, erran bezala, ez guztiz. Izan ere, bekaitzak eragin lehen dezepzionearen ondotik, sosegatzen nintzen, behatzen nion aitak egin presentari, eta ohartzen nintzen ezen hobe zela etxe hartan bigarren izaitea hirugarrena baino, nola baitziren gure etxeko morroi neskame ezkonduen haurrak, haietarik nehork ere ez
|
baitzuen
halako jostailurik, guztiak ere hutsaren hurrengo; eta jostailua eskuan hartu, eta haur haienganat joaiten nintzen, ni haiekin nahastea amak laket ez bazuen ere, ikusterat nola zabaltzen zitzaizkien begiak, ez dakit inbidiaz edo harriduraz, eta sentitzerat nola haiek zabaldu begiek ditxaren hegiak zabaltzen zizkidaten niri.
|
|
|
Mutu nengoen, ideiak hitzetaratzeko ahalmena galdurik. Klarak ez
|
zuen
halako arazorik.
|
|
|
Ttipiz ari nintzaion, gaztetako balentria hanpatu baten oroitzapen berrituaz nire alderdi minberatuei ukendu igurtziz. Nire begiek ez
|
zuten
halako tratamenduaren beharrik; higatzeko zorian nituen, neskaren izter biribil arteziaz zizelatuen miran. " Etxean eroso egoteko" jantziriko galtza motz motzen opari bat.
|
|
|
—Hau ez
|
duk
halako tratuetarako tokia.
|
|
|
Ez nintzen oroitzen. Adin hartan ohikoak
|
genituen
halako denbora pasa bortitzak.
|
|
|
Denak desagertzean —nihaurek kasaturik? Ez
|
nuke
halakorik pentsatu nahi— bi biak gelditu ginen, besoz beso, mozkor arrailduak eta familiari bibaka. Neure dohakaitzen jakitun egin nuen, nonbait; goizaldeko lauretan pentsiotzarreko atean ginen, arraboska unibertsitatekumeak bezala.
|
|
|
Badaezpada ere, ez nion aditzera eman, behar baino lehenago ikara ez zedin. Nahiago nuen ez oroitu nire aho handiak sartua
|
zuela
halako atakan.
|
|
|
Inspektoreordea, ezta? —adituaren keinua— Hortaz, zuen inspektoreordeak aholkatu bezala, adi adi egon naiz egun hauetan, susmagarririk sartzen ote zen, bereziki hilketaren aurreko egunetan hemendik ibilitako inor, baina oraingoz ez
|
dut
halakorik ikusi. Jakina, lana da barrandan ibiltzea, baina nik gogoz egiten dut...
|
|
|
" akats tipografiko" bat zela medio, ez zen argitaratu segidaz ohartarazteko zeinurik. Gainera, hik uste
|
duk
halako hilketa bat egunetik gauera inprobisatzen ahal dela. Redio, Eduardo, ez zakiat zer den, lan sobera, hire emaztearekikoak —hotzikara batek inarrosi ninduen.
|
|
|
Unai eskutik lotu zitzaidan. Pare bat aste lehenago ez
|
zuen
halakorik eginen.
|
|
|
Zerk eraman ninduen hura pentsatzera? Zein datu erabakior
|
nituen
halako izugarrikeria bat adierazteko?
|
|
|
Nola esango nuke: itsasoa bertan amai  tzen zela zirudien, hango ur guztia hantxe trumilka amilduko balitz bezala, baina ura ez zen agortzen eta niregan
|
bazuen
halako eragin hipnotizagarririk. Hara joan aurretik, ordea, aurrena supermerkatu bat topatu behar izan dugu, eta kanpin bat hurrena.
|
|
|
" Padrinisimo pasatzen ari naiz, ene txatxita"). Zinez, uste
|
dut
halako zerbaiten premia nuela: akabo tristura, malenkonia eta moteltasuna; ongi etorri trufa, bizitasuna eta abiada.
|
|
|
nonbait, hasiera hasieratik, Luisek adoretu zuen niregana hurbil zedin, baina Rubenek ez
|
zuen
halako laguntasunaren beharrik (Las Vegasen, azkenik, aitortu zidan Luisek aspirina bat eta kondoi bat eman zizkiola ni benefiziatzeko; baina haren harropuzkeriaz aspertua, Mesa Verdeko kanpinean afaltzen ari ginela, Luisek coca cola bat edaten ari zela ikusirik, ezkutuka berari bota zion, berez, ni ble ble jarri behar ninduen aspirina Mesa Verdeko hartan ez al nuen bada Estherrekin ipurtargiak b...
|
|
|
bi amorosek elkarri luzatzen dizkioten begirakuneak, elkarrengana hurbiltzeko duten joera eta modua niri gero eta adierazgarriagoak egiten zaizkit. Badakit ez
|
duzula
halakorik entzun gura, baina niri hala iruditzen zait eta halaxe diotsut. Amaitzeko, eta Rakelentzako mezuren bat idaztea erabaki baduzu, hona hemen Las Vegas en egongo garen hotelaren izena:
|
|
|
Noizbait beste harreman bat hasi behar banu, ez nuke nahi haurrak izateko aukerarik gabe geratu". Eta Estibalizek senarrari hori guztia eta basektomina egiteko aukera aipatu ondoren esan gabe doa hark ez
|
zuela
halakorik egin, pilula hartzen jarraitu zuen.
|
|
|
Txofer malapartatuak egin dizuna legala dela esan didate, eta ez dagoela zereginik: antza, autobuseko txartelak balio
|
duena
halako bost, eta ez gehiago, onartzera behartuta daude; hortik gora, txofer bakoitzak gura duena egin dezake. Dena den, zuk ere ez zenizkion merezi zituenak aurpegiratuko...
|
|
|
Begi itxiak zituen animalia mengel hura ikustean larritu egin nintzen eta berehala astinduka hasi nintzaion, laster indarrak berreskuratu, eta begiak zabalduko zituelakoan. Baina ez
|
baitzuen
halakorik egin, nire estutasun hartan pentsatzen hasirik, bi aukera bururatu zitzaizkidan: alde batera, Polikarpo katuari ahora eman, eta froga ezin hobea izan nezakeen hark akabatu zuela erakusteko; bestera, amonari egia osoa esaten ahal nion.
|
|
|
Alabaina, gure poesiak arbolaganako errukia gizonaganako maitasunaz eta honen aldeko borrokaz aldatu zuen arren, malkoak
|
badu
halako indar misteriotsu bat poetari idaztera eragiteko, poeta hori" poeta errealista" izanagatik, beharbada poesia ez delako espiritu hiperminberen terapia bat baino. Kasu hau dateke, besteak beste, Manex Erdozaintzi Etxartena.
|
|
|
(Lehen esan bezala, auzi hau erabat pertsonala da eta beste batzuek beste adibide adierazgarriago batzuk aurkituko dituzte.) Esperientzia hau deskribatuko dut zuei, posible izanez gero, esperientzia bera edo antzekoak gogorarazteko, gure ikerketarako oinarri komuna edukitzeko moduan. Uste
|
dut
halako esperientzia deskribatzeko modurik hoberena, esperientzia hori dudanean munduaren existentziak harritzen nauela esatea dela. Kasu horretan neure burua behartuta sentitzen dut" zer ezohizkoa den zerbait existitzea!" edo" zer ezohizkoa den mundua existitzea!" bezalako esaldiak erabiltzera.
|
|
|
[Urrezko abarra, I bol., 237 orr.13 Jakina, herriak ez du benetan sinesten subiranoak halako botereak dituenik; subiranoak soberan daki ez
|
duela
halakorik, eta baldin eta ez badaki, ergela edo eroa da. Baina, jakina, bere boterearen ideia moldatuta dago, —herriaren eta subiranoaren— esperientziarekin bat etortzeko moduan.
|
|
|
Kartzela aldaketek amorrua, deserosotasuna eta tristura eragiten dizkigute presooi. Zauden lekura ohituta zaude nola edo hala, kartzelara egundo ohitzen ez zaren arren; espetxean egindako lagunekin sortua
|
duzu
halako harreman berezia, lotura estua, anaia edo neba bilakatzen zaituena. Beraz, bat batean eten eta zapuztu egingo dizute espazioa.
|
|
|
Gogoan dut intsulina ematen zietela apetiturik ez zeukaten gaixoei. Nik ez
|
nuen
halako arazorik. Andazarrate aurrean bazegoen baserri bat, Maria izena zuen hango etxeko andreak.
|
|
|
egin zuen haserre figura, esan zuen hitz xakarren bat; ez ziren, alegia, haiek jende aurrean erabiltzeko manerak. Bele, ez
|
baitzuen
halakorik espero, alaba burlatiaren barreek, etxekoandrearen hitzek, baina, batez ere agian, Juneren begirada lausoak, pixka bat aztoratu zuten, pixka bat gorritu zen, eta Xani istant batez, zeharka, lotsamenez begiratu zion.
|
|
2001
|
|
|
' Bizkaitarra' n aipatzen duen emakumea ez du geroztik zuzenki aipatzen, baina zeharka edo, baietz uste dut. Esaterako,' Nire aitaren etxea' poeman aipatzen dituen aberastasunak (Gabrielek ez
|
zuen
halakorik, jakina), emakume horrenak izan zitezkeen. Nire interpretazioa da baina".
|
|
|
" Nik ez
|
dut
halakorik sumatu; baditut lagun idazleak eta gure artean ez da inolako norgehiagokarik. Literatura hori baino askozaz serioagoa da.
|
|
|
Bai, ez dakit euskal hauteskundeetako emaitza beste bat izan balitz modu berdinean arituko ginatekeen.
|
Badu
halako eraginik bai. Argi dut orain egiten ari garena dela onena Nafarroarentzat, beti ere kontuan hartuta alderdi guztiek eskuak zabalik dituztela Gobernuarekin akordioetara heltzeko.
|
|
|
Kalean dagoen eztabaida da hori, zein puntutaraino babes ofizialak ez
|
duen
halako bat ahalbideratzen, kritika horri ateak ixten dizkiona. Hala ere, nik ez dut uste arazoaren muina hori denik.
|
|
|
Politika egiteko politikagintzarako dauden tresnak daude, esate baterako, Batasuna alderdia, eta bejondeiola politika egiten badu. Ez gaude preso politikoei aitorpenik eskatzeko eta ez
|
dugu
halakorik egingo, baina gero eta preso gehiago gure proposamenak aztertzen ari dira eta horietatik batzuek, kalean bezala, bat egingo dute gurekin eta beste batzuek ez. Ez dugu ez kolektiborik ez ezer hautsi nahi, gizartean politikagintzarako bideak zabaldu nahi ditugu eta horretan parte hartu nahi duenak ateak zabalik izango ditu.
|
|
|
M. ARAMENDI. Nahiko ados gaude, talde horiek berez ez
|
dute
halako garrantzirik, baina une batean bizi den egoeragatik garrantzia hartzen dute, bai tartean arrazoi sozialak direlako eta baita kanpotik lagunduak eta bultzatuak direlako ere. Hara, orduan zer arrazoi dago une zehatzetan horren garrantzitsu bihur daitezen?
|
|
|
Drakula-k Jonathan Harker i egiten dion gonbite horrek
|
badu
halako errituiniziatiko baten antza. Drakula-ren etxera sartzeko erabakia borondatezkoa da.Borondatezko ekintza eskatzen zaigu mendebaldarroi ere, ezagutzen ez dugunlurralde bat ezagutzen saia gaitezen. horrek atarian geure zorion zatiño bat uzterabehartuko bagaitu ere.
|
|
|
Edari horietako batzuk espeziekin gozatzen eta gozatzen dira, baina berezko zaporeaz ere goza daiteke. Behi esnearen antzeko itxura izan arren, ez
|
dute
halakorik, eta ez dute inolako zerikusirik haien nutrizio balioarekin; beraz, ezin dute inoiz aldatu.Batez ere karbohidratoak, mineralak eta hainbat bitamina ematen dituzte, oinarrizko osagaiaren arabera.Hortxatak egitea ez da zaila; kasu askotan, prozesua osagaiak uretan ordu batzuetan uztea, xehatzea eta, ondoren, ondoriozko likidoa isurtzea da. Formula hori erabiltzen da urte askoan Levanteko etxeetan boilur hortxata ezagun eta aberatsa egiteko.
|
|
|
Milioi askok egiten duten hizkuntza bat, beraz, lurralde zabaletan hedatua dagoena, hizkuntza handia da eta Euskal Herria bezalako eskualde mehar edo estu batean egiten dena, besteen aldean jende gutxik egiten duena, hizkuntza txikia da. Lehen atomo bonbekin edo zebiltzanean âorain ere badabiltza, baina gauza zaharra delako gutxiago mintzatzen da jendea horretazâ inoiz irakurri nuela uste
|
dut
halako zerbait, alegia uranioak (eta oker baldin banabil, barka) bere egitekoa egiteko (uranioa ez, plutonioa dela uste dut) behar zuela tamaina bat izan, gaztelaniaz masa crÃtica deitzen ziotena eta hortik behera ez zuela ezer egiten. Nik esango nuke hizkuntza kontuan ere badela masa crÃtica horren antzeko zerbait, baina muga hori ezin jar daitekeela, alegia, beste zenbait gauzatan dagoen bezain zehatza, ezta gutxiagorik ere.
|
|
|
Urkixo bera honela hasi zen eta beti aurkituko duzue" Notas de bibliografÃa vasca" eta antzeko tituluekin. Hor agertuko zaizue" Kapanaga bat nik aurkitu nuen Bermeon, eta Bermeoko kapitainen batek
|
bazuen
halako ale bat, hari erosi nion" eta abar eta abar, edota" Momentu honetan ezagutzen diren Leizagarrak hiru edo lau dira, eta honelako edo halako lekutan daude, oraintxe eskaini da halako liburu bat eta honenbeste mila durotan eskaini zidaten; Ameriketara eraman dituzte halakoa eta bestea...".
|
|
|
makur bakarra, hutsaren hurrengoa, hiztuna ni izatetik letorke. Gaia berez hain limuria izateaz gainera, bai
|
baitut
halako susmo bat badela bazterretan, ugarixko agian, begi zorrotzez eta bekozko ilunez begira daukadanik, noiz laprast egingo ote dudan. Azterketa librearen izarrak bildu omen gaitu, ordea, bertatik eta urrutitik, Deiaren inguruan, eta horrexek lasaitzen dit barrena.
|
|
|
Diren baino hamar halako ardandegi gehiago irekiko balira, ez da hau nik asmatua?, ez lirateke hordiak hamar aldiz gehituko; etxean
|
ditudan
halako bi ohe baneuzka, ez nuke horregatik lo gehiago egingo. Ipar Amerikan, dantza-leku eta jolas-tokiak ugariak izanagatik, ez da jendea, Martyk erakusten digunez, bestetan baino alaiago.
|
|
|
Ez, berriz ere diot, Espainiakoak. Bai
|
baitut
halako susmo bat hemen kontrabandoan dabilen dirua bera ere, faltsua izateaz gainera, etxe inguruan egina dugula.
|
|
|
Eguraldiak ez du aitzakiarik. Haize epelak
|
badu
halako udaberri susmo goiztiar bat. Ez dago kale giro txarra.
|
|
|
Berak 1918an Oñatin egin zuen hitzaldi ezagunean Â" aspecto social" eta" aspecto literario" izendatzen dituenak. Bigarrenaz dioena (eta bigarrenaz bakarrik ari gara mintzatzen azkenaldi honetan) aldatuko dizut hona, eta zegoen gisa erdaraz eman, bai
|
baitut
halako susmo gaizto bat horrelakoak, gure hizkuntzara aldatzen direnean (eta hauek orain  dik orain aldatu nituen) ez direla inoren belarrietara iristen:
|
|
|
Ez naiz sekula garbitzeko gauza izan ea bere erdarazko competencea performance kaxkarren kidea zen ala ez. Aspaldidanik dut ezezko susmoa3 Bai
|
baitzuen
halako bere gisako" unore" maltzurra eta arras atsegin zitzaion erdaldunen ezpainetan esaten zituen mordoilokeriek sorrarazten zuten irribarrea ikustea, gero, bakarka edo lagunekin, algara lasaia egiteko besteren barre murritzaren bizkarretik. Ama serioagoa nuen; zorrotzagoa ere bai.
|
|
|
bazter dezagun eta kito. Horrako horrek ere
|
badu
halako erdal usain bat: hobe dugu utzi.
|
|
|
Ezin uka liteke, baina esan ere egin behar litzateke, ahazteko erraztasuna denez, irakaskuntzan ziharduten erlijioso ordenak. Frantziatik eta Portugaletik bidali ondoan, Espainiako lurralde zabal batean kokatuak? erakunde ofizialak bezain etsai bederen izan direla gurearentzat, eta neronek ere ez
|
dut
halako esperientziaren [aipatu] beharrik33.
|
|
|
15) errebelazio kazetaritza deitzen duenaren aldera. Batzuetan, kazetariek eta hedabideek(" ikerketa" dioen etiketa horretaz baliaturik), bitarteko lanak bete
|
dituzte
halako botere ekonomikok edo politikok sorturiko dokumentu, albiste edo zurrumurruen iragazte prozesuetan (ohikoa izan da hau" terrorismoaren aurkako gerra psikologikoan"). Beste askotan, pertsonen intimitatearen aurrean errespetu izpirik erakutsi gabe jardun izan dute kazetariek, istorio guztiz larriak asmatzeraino ere iritsirik, horretarako erabili zen kazetaritza estiloa ikerketa kazetaritza serioaren estiloa bazen ere.
|
|
|
Inguruan dutenarekin integratu ez baizik, hurbil duten hori gutxietsi, ukatu eta horrekiko kontrastean bilatzen dute nabarmenagotzea. Horrela, Ziudadelaren harresiekin lehian ariko balitz bezala, bizkar handiko horma gizenak eraikitzen ari dira Auditorioarenean; Oteizaren Museoan, umaldi luzearen ondotik Altzuzan mendi magalari atera zaion konkor kubikoa azalgorriturik agertu zaigu halako batean, lotsaturik bezala, barne hutsaren esperimentazio prozesuaren biltoki izan behar
|
duenari
halako antolaketa boluminosoa eman diotelako. Barneko ikuspegia izanen da egiazki balioko duena, baina oraingoz, kanpokoa paradoxa handia da (eta paradoxa, inkoherentziaren bestizen adiskidekorra izaten da batzuetan).
|
|
|
Zikoitz, elebitasun horren antolakuntza orekatua lurraldez lurralde egiteko eta antolatzeko. Ments
|
ditugu
halakoak. Soberan, erakus gogoak.°
|
|
|
–Bai, baina ez
|
dugu
halako presarik...
|
|
|
–Ohartuko haiz, denborarekin, ez
|
duela
halako garrantzirik.
|
|
|
Aitak ezpainak mugitu zituen, zapela burutik kendu eta esku batekin petxuaren kontra kontuta. Anaiak eta biok bagenekien isilik eta serio egon behar
|
genuela
halakoetan, ez zer erraten zuen ordea. Akabatzeko, amen hirurok.
|
|
|
aukeratzerik
|
balu
halako momentuan
|
|
|
Eta B, hitz onak bai, hiztun aparta bai, baina, horretaz landa, sekulako gordetegiak bide dauzka, badago denentzako aski eta abasto, ez da sekula nekatzen. Gainera,
|
badu
halako ziri berdexka bat, oker samarra, eta hazia edo dena delakoa ere berdexka eta halako mingostasun puntuarekin... Ez nuela xehetasunik jakin nahi esan nion.
|
|
2002
|
|
|
Gehienak okerragoak dira gure artean. Baina, euskal apaiz laikotu iraultzaileok
|
badute
halako zera bat. Esate bateko, askoz meritu handiagoa du niretzako, Orixek jesuiten barrengo hierarkiaren aurka erakutsi zuen tinkotasunak.
|
|
|
Bitartean, udan egindako lanarekin hilabete batzuk irauteko gai dela sentituz, amaren etxea utzi eta alde egiten du karabana batean bizitzera, nahiz erabaki hori ere ez den ez amaren, ez bere mutil lagunaren oso gustukoa. Baina Deborahrentzat, karabana batean biziz, badirudi ezerk ez
|
duela
halako garrantzirik.
|
|
|
" Lehen, gaizki ikusten zutenek ez zuten senda biderik, ez onik. Gaur egun, metrotara mandoa ala sasia den erabaki ezin duan ehiztariak ez
|
du
halako problemarik. Begilariengana joaten da,' ondo ondo ez ditut bereizten urrutiko gauzak' azaltzen dio, begilariak aztertzen du,' zuk honelako kurpillak behar dituzu'... eta egiña:
|
|
|
Bigarren pertsona narratiboak (M. Butorrek Modification obran [1957] egin zuen bezala) heriotzaren ikuspuntu fisiologiko bat ematen du, baina ez hori bakarrik, pertsonaiaren kontzientziaren bereizte horren bidez narratarioa protagonistaren ibilbide estugarriaren hartzaile testuala bihurtzen baita. Horregatik
|
du
halako indarra iheslariaren planoak, zeren eta, W. Faulkner edo J. Rulforen zenbait narraziotan gertatzen den bezala, ikusleak izatera behartzen baikaitu, han egotera, baita protagonistaren heriotzaren ondoren ere.
|
|
|
Kronologiari dagokionean askotan aurkitzen dira zehaztasunik gabeko esamoldeak edo zehaztasuna izan arren batzuetan zuzenak ezin izan daitezkeenak. Geografia datuekin ere antzera gertatzen da eta ezin da pentsatu Salustio kontsulorde legez Afrikan ibilia zelako bere deskripzioek zehaztasuna izango dutenik, izan ere ez
|
baitu
halakorik eskaintzeko interesik. Lehen monografiari bezala bigarren horri ere sarrera gisakoaren eta hitzaldien luzera alatu zaio.
|
|
|
Baina zenbatzaile zehaztuak, mugatasun lexikala izan arren, mugagabean zein pluralean deklina daitezke (hiruk eta hirurek), nahiz kasu honetan izenordain bezala funtzionatuko duten63 Muga (gabe) tasunari buruzko informazioa lexikoan eta analisitik jasoa dugunean, beraz, analisiaren irteeran biak eskainiko ditugu, izen berezietan ez bezala, informazio osoa eskaintzearren, Euskaltzaindiaren irizpideak jarraituz. Baina aipatu berri dugun kasuan besterik ez
|
dugu
halakorik izango; bestelako kasuetan muga (gabe) tasun lexikala da analisiaren irteerak emango duena, besterik ez duelako.
|
|
|
Gainera, gehitu du, ez dagoela oraindik laneko gaixotasun gisa kalifikatuta», eta istripu edo baja gisa iristen zaizkigun kasuak beste kontzeptu batzuen arabera egiten direla, depresio moduan edo bestelako nerbio patologiak erabiliz. Istripu fisiko asko estresak eragindakoak dira, baina legeriak ez
|
ditu
halakotzat katalogatzen», argitu du. Laneko Arriskuei Aurrea Hartzeko Legeak (1997), enpresen prebentzio zerbitzuek arriskuen ebaluazioa egiteko betebeharra jasotzen du (horietako bat psikosozialak), eta, Izagirreren iritziz, lehen urratsa da estresa eragiten duten faktoreak kontuan hartzen hasteko, psikosozialak eta buruko karga.
|
|
|
Hasiera batean, ekimen hori Afrikan eta Sobietar Batasuneko errepublika zaharretan bakarrik gauzatuko zen. Plan hori Goi bilerako II. motako proiektuetako bat da, eta edateko ura, estolderia eta araztegiak munduko biztanleriaren erdira eramateko lortutako akordioa sendotzen saiatzen da, orain ez
|
baitu
halakorik, 2015 baino lehen. Gaur egun, 2.000 milioi pertsona inguru daude edateko urik gabe, eta 30.000 inguru hiltzen dira urtero, egoera txarrean dagoen uraren kontsumoarekin zerikusia duten gaixotasunengatik.
|
|
|
Bat batean jaiki eta mutilaren izterren gainean eseri zen, zangalatraba. Imanolek ez
|
zuen
halakorik espero, eta ez zuen mugimendu txikiena egiteko denborarik izan. Begiak zabal zabalik geratzeko besterik ez.
|
|
|
Beste inon ez
|
dut
halakorik ikusi. Moskun, ni bizi nintzen etxetik oso urrun ez, kalean barna nindoala, emakume batek bi sokatatik katua eta zakurra zeramatzan.
|
|
|
Baita festaren bat ere, ardo, irri eta kanta. Baina Sarak ez
|
zituen
halakoak laket, jende haiengana biltzen zen bakoitzean beste emakumeen begiradak nabaritzen baitzituen Sergiorengana itzuliak, hura begiz jan nahi balute bezala. Egia zen, halaber, berak ere nabaritzen zuela hainbat gizonezkoren begirada, baina hain sentitzen zuen, bestalde, bere bihotza Sergiorengana eroria, non bururatu ere ez baitzitzaion egiten beste gizon batekin oheratzea.
|
|
|
Istantean atera zitzaizkidan protestan, ordea, anbulatorioko gaixoak –Eladio, Zesareo eta hitz eta pitz egiten zuen atso andaluza–, haiek guztiak ene buruaz jabetu balira bezala: ezetz, ezin
|
nuela
halakorik egin, beraiekin neure obligazioak nituela-eta! Eta atzera egin behar izan nuen, azkenean.
|
|
|
Hori, edo zerbait aski antzekoa, irakurri izan dut berriki nonbait. Gure aita zenak ez
|
zuen
halako bereizketarik egiten eta hola ikasi ahal izan dut ez zekiela euskaraz. Ez zen euskalduna.
|
|
|
Oinez egin zuen La Arboledara igotzen zen funikularraren geltokiraino. Lehen aldia
|
zuen
halango ibilgailuan bidaiatzen zuela eta gorako bidea muturra leihoko kristalari itsatsita igaro zuen. Altura apur bat hartu bezain laster agertu zitzaion Trapaga haraneko hedadura zabala, eta Nerbioi gainean eskegitako transbordadore metalikoagatik ezagutu zuen Portugaletek non behar zuen, San Roke eta Iruiturri mendixkek ezkutatuta.
|
|
|
Jaiki eta bere iraganeko marinel aristokratikoaren molde zilarretan zuzendu zitzaien. Mentxuk ikusten zuen Luigi laineztuta zegoela, eta oso maite
|
zuen
halakoetan erabiltzen zuen ironia mehea, batik bat inor gutxik hartzen zuelako ironiatzat. Esku ahurretan bildu zuen kafesne kikara.
|
|
|
– Benetan? Buru hankarik gabekoa
|
dun
halako testu bat idaztea hil aurretik inori ez emateko.
|
|
2003
|
|
|
Baina nola izango dira gaiztoak halako gertakizun onuragarrian parte hartu bazuten?
|
Badute
halako eskizofrenia bat gai horrekiko. Datuek zera diote, arabar, gipuzkoar, bizkaitar eta beaumontar askoren zeregina oso bigarren mailakoa izan zela.
|
|
|
Kezkak eraman du Pello Salaburu" Euskararen etxea" idaztera. Barnean
|
duen
halako mintsura batek, duela hogeita hamar bat urte euskaltzaleek euskararekiko zituzten ametsak uste bezain ongi atera ez izanak sortutako kezkak, belaunaldi berrietan jarritako itxaropenak desitxuratu samar gertatu direlako zenbaitetan. Eta kezka horrexek bultzatuta jarri ditu kolokan eredua, ikastoletan zein unibertsitatean hainbatek erabili ohi duen euskara batua, Durangoko Azoka, Ikastolen Egunak, ETB, «Euskaldunon Egunkaria», UEU eta beste zenbait" lorpen", egungo gazte euskaldun kezkatuari zuzendu dion mezu guztiz polemikoan.
|
|
|
Ez du inork hemen barruan dabilela jakitea nahi, ordurako akademikoa zen, eta izugarrizko fama zeukan. Baina ez
|
zuen
halako deus nahi, eta beste edozein bidaiari arrunt bat bezala ibili zen hemen barrena. Hemen zebilela inork ez zekien nor zen.
|
|
|
Euskal Herrian zubi anitz oraindik ere ez dira eginak antzerki munduan, eta lotura eskasian gabiltza. Beste sail batzuetan, bertsolaritzan edo dantzan, loturak badira,
|
badute
halako egituraketa bat aski aitzinatua. Antzerki mailan oso gutxi baina.
|
|
|
Gizakiak berezkoa duen jarrera bat eduki ohi dute, eurek dakitena handiesteko eta ez dakitena mespretxatzeko. Kuban ere (eta han medizina naturala eta tradizionala irakasten da unibertsitateetan), medizina konbentzionalak
|
badu
halako mespretxu bat medizina naturalarekiko.
|
|
|
Ez dut esan nahi hori meritua denik, berez: ez
|
nuke
halako ezer esango kalitatezko lanak direla jakingo ez banu. Baina, gauzak, arlo honetan gu ikasten hasi ginenean baino hobeto dauden arren, oraindik ez da ohikoa maila honetako lanak euskaraz argitaratzea:
|
|
|
Kasu bietan murrizketa 1986 (laguntzen gorenean) urteetako mailak erreferentzia gisa hartuta. Garapen bideetako herrialdeen konpromisoa gastuaren% 24 eta esportazio kopuruaren% 14ko murrizketan gauzatu zen.Erreferentzia urteetan horrelako laguntzarik ematen ez zuten herrialdeak debekuajaso
|
zuten
halakorik egin ahal izateko. Adostutakoa aurrekoa bazen ere, azkenorduan aldaketa esanguratsua gehitu zitzaion.
|
|
|
Merkantzien garraioari buruzko kontu horretan azpimarratzekoa da Italiak, Estatu espainiarrak12 eta Alemaniak linea mistoak dituzten arren Estatu frantsesakez
|
duela
halakorik, hots soilik bidaiarientzat egokitutakoa dago hauen AHT sarea.Horrek AHTaren sare espainiarrak merkantzien garraiorako izan dezakeenbaliagarritasuna izugarri mugatzen du, Iberia Penintsulatik kontinentera ateratzekoorduan abiadura handiko saretik at geratu bailitzateke.
|
|
|
Gailu horietan bi kable polobakar daude beti (fasea), eta entxufeek, berriz, kable neutroa, fasea eta lurrekoa. 1975ean, Behe Tentsioko Erregelamendu Elektroteknikoa indarrean sartu zenean, nahitaezkoa zen hura instalatzea; beraz, eraikin askok ez
|
dute
halakorik. Eraikin osoko instalazio elektrikoa berritu behar da, etxebizitza batek lur hartunea izan dezan.
|
|
|
Ezinen
|
dut
halakorik egin baina! jakinarazi zion semeak begi ameslariz itsasoan barrena ibiliko bainaiz beti, etxera lantzean behin soilik azalduz.
|
|
|
Izan ere, idazkariak eroso egongo dira paper artean bai, baina ez dakite euren burua defenditzen. Presoek proposatu zuten, halako batean, nortasun eskaseko pertsona guztiek erosi behar
|
zituztela
halako betaurrekoak, miopiarik eduki ez arren eta betaurrekoekin itsusiago egon arren. Defenditzeko.
|
|
|
Etxekoekin gogoratu naiz, etxean kezkatuak egon behar
|
dute
halako atzerapenarekin.
|
|
|
Ez, jauna... Inoiz ez
|
dut
halakorik egin, baina jakizu ez nukeela batere arazorik izango egiteko...
|
|
|
bekatu guztiei buruzkoa izatea, horiek gerta daitezkeen zirkunstantzia guztiak saihesteko asmoa izatea, eta borondate hori zeharo sendoa eta eraginkorra izatea. Ez
|
dute
halako asmo sendorik agertzen, adibidez, beren adiskide tentatzaile edo biraogileak gehiago ez tratatzeko agindutakoan, aitzakiak jartzen dituztenek, edo, tabernara joaten jarraitu arren, ez dutela edango esaten aritzen direnek. Maiz ikusten dira, gainera, Pazkoa aurretik pare bat astean bekatu egin gabe egoten saiatu, eta dagoeneko zuzendu direla diotenak, eta behin absoluzioa eta txartela eskuetan dutela, berriz ere lehengo bekatu bidera itzultzen direnak.
|
|
|
Horregatik jarri ohi zitzaion umeari, jaio bezain laster, begizkotik babesten zuen kutuna; azkonarraren erpea Euskal Herriko leku askotan, hainbat sermoitan aipatzen den moduan. Elizak zeharo gai  tzesten
|
ditu
halako kutun paganoak, baina onetsi, aldiz, Ebanjelioko zatitxoekin egindako kutunak. Predikari guztiek gogor salatzen dute bekaizkeria edo begizkoa jotzea ume edo abere baten gaixotasunaren eragiletzat, eta azalpen horren ordez, berea eskaintzen dute:
|
|
|
Kristautasunaren ezaugarria da, izan ere, bekatua bere teologiaren ardatz egitea. Antzinako Grezia eta Erromako erlijio eta filosofiek ez
|
zuten
halako ikusmolderik. Platonentzat inork ez du gaizki jokatzen nahita, ezjakintasunak eraginda baizik; ekintza okerra edo gaiztoa ez da, horrela, jainkozko ordenaren kontrako ekintza.
|
|
|
Maie tasun kontuetan honaino hezi dena, gauza ederrak ordenean eta zuzen ikusirik, maitasun kontuetan jada azkenera hurreratuz, bat batean zerbait izaeraz harrigarriro ederra hautemango du, aurreko neke guztien helburu hura hain zuzen ere, Sokrates, hasteko beti existitzen dena, eta ez sortzen ez desagertzen ez dena, ezta hazten ezta murrizten ere, eta ez alde 211 batetik eder eta bestetik itsusi, ezta ere batzuetan eder eta besteetan ez, ezta ere zerbaitetan eder eta beste zerbaitetan itsusi, ezta ere toki batean eder eta beste batean itsusi, batzuentzat eder eta beste batzuentzat itsusi izateko moduan. Eta ez zaio ederra aurpegi bat, eskuak edo gorputzak duen beste ezer bezala agertuko, ezta ere hitzaldi ala jakintza bat bezala, ezta ere nolabait beste zerbaitetan egonik, izaki batean, lurrean, zeruan edo beste edozertan, edertasuna bera baizik berez beti bera bezalako bakarra izab nik; gainerako eder guztiek ordea haren parte
|
dute
halako moldez, non nahiz eta gainerakoak sortu eta desagertu, hura ez baita ez handitzen ez murrizten eta ez du ezer jasaten ere. Hemengo gauzetatik abiatuta bat mutilak zuzen maitatzearen bidez gora joanez edertasun hura ikusten hasten denean, helburua ia ukitzen du.
|
|
|
Erregela horren ekitatea naturala bezain agerikoa da: naturak agintzen du gurasoen ondasunak seme alabentzat direla, eta proposatutako kasuan uler daiteke seme edo alabarik izan gabe dohaintza egin duenak, ez
|
lukeela
halakorik egingo seme edo alabaren bat zuela edo izango zuela jakinez gero; horrek isilbidezko baldintzaren ondorea sortzen du dohaintzan: dohaintzak indarrean iraungo du, seme edo alabarik ez dagoen bitartean bakarrik.
|
|
|
Bizitza osoan zehar, printzeei zor zaiena eman behar zaiela irakatsi zuen, eta berak ere zor ez zuen tributua ordaindu zuen, tributu hori zerekin ordaindu izateko, mirari bat eginez. Heriotza unean, denbora botereaz bidegabe abusatu zuenari esan zion, horrek ez
|
zuela
halako botererik izango, Jainkoak eman izan ez balio, eta aldi berean erakutsi zion, zer nolako desberdintasuna zegoen beraren espiritu erregetzaren eta printzeen denbora agintearen artean.
|
|
|
Horregatik, gizakiak ondasun sentikorretan bilatu izan du zoriona; baina ondasunotan bi akats aurkitu ditu, bi perfekzio haien kontrakoak direnak: lehenengoaren ondorioz, guztiek ezin
|
dituzte
halako ondasunak eduki; eta, bigarrenaren eretzean, ondasunok ezin dute inoren zoriona eragin. Hortaz, ondasun horiek maite eta gura izatearen ondorioz, liskarrak sortzen dira ondasunotan euren zoriontasuna bilatu nahi dutenen artean.
|
|
|
Inor ez dago, kasurako, bere burua zein lagun hurkoarena hiltzea edo horri lapurrik egitea zilegi ez dela ezagutu eta sentitzen ez duenik, ezta ere egia horiez jabetuago dagoena, geometria teorema argienaz baino. Horiek horrela, nabari bada ere lapurketa eta giza hilketa legez kanpoko direla, ez
|
dute
halako ziurtasun maila bera, horiek zein printzipiotatik etorri eta printzipio horien adinakoa. Printzipio horietan egundo ere ez da salbuespen edo ezespenik; printzipioetatik datozen erregeletan, ordea, salbuespenak gerta daitezke, kasu batzuetan bederen.
|
|
|
Eta ezetz erantzun diote guztiek. Entzuterik ere ez
|
zutela
halako orbaina uzten zuen intsektuarenik.
|
|
|
Zeintzuk izaten dira lehenengo eskuadra horretakoak. Zeintzuek
|
dute
halako trebezia nazkagarria.
|
|
|
Haatik, Sinbadek ez
|
zuen
halako kontsolabideen premiarik. Berez zen baikorra.
|
|
2004
|
|
|
Komunitate primitiboari buruzko mezua, kristautasuna, oso urruti dago. Baina niretzat
|
badu
halako freskotasun bat, xarma berezia. Hori da nik miresten dudana.
|
|
|
Kontrako balorazio argia egin zuten, eta egiten jarraitzen dute, Ezker Abertzaleak eta Ezker Batuak, eta ezetzaren hautua hartuko dutela dirudi. Ez
|
du
halakorik egingo, ordea, EAJk, eta EA eta ELA oso kontra agertu dira orain arte, baina ausartuko dira euren militanteei ezetza eskatzera. Interesgarria litzateke orain arte aurkako jarreran egon diren indar horiek jarrera bateratu bat garatzea kontsulta horietarako.
|