|
2003
|
|
|
Politika eta indarkeria dira, ordea, arazotsuenak. Gizarteko gehien gehienek askatasuna eta gizabidea uztartu nahi
|
dituzte
beren bizitzan, ekonomian eta kulturan bezala politikan ere. Bortxakeriari irabazteko, hain zuzen, arma horiek dira indartsuenak.
|
|
|
Orain arte uste zen haragijale batzuk ez zirela ondo egokitzen zoologikoen bizitzara, ehiza gorritzen zutelako. Zenbait gairi buruzko informazioa aztertu ondoren, hala nola oinez igarotzen den denbora eta 35 espezietako kumeen heriotza maiztasuna, Ros Clubb eta Georgia Masonek ondorioztatu dute beren ingurune naturalean distantzia luzeak egiten dituzten animaliek arazo gehiago
|
dituztela
beren bizitza gatibu egokitzeko. Hartz polarra, adibidez, kaltetuenetako bat da, zoologikoetan eta antzeko instalazioetan bere ohiko itxiturak askatasunean mugitzeko gutxieneko eremuaren milioirena osatzen baitu.
|
|
2005
|
|
|
Tipologia horrek ez du ia nabarmentzen batez bestekotik, egoera sozioekonomikoagatik edo bizilekuagatik, bi zerbitzu ditu kontratatuta, eta Internet izanez gero, konexioa oinarrizkoa izaten da, ez banda zabalekoa. Tarteko maila batean, familien %16, 4 teknologiekin positiboki identifikatzen da, baina haien abantailek lan ingurunearekin lotura handiagoa
|
dutela
beren bizitza pribatuarekin baino. Etxe horiek, hirikoak, maila sozioekonomiko ertain altukoak eta haurrak dituztenak, batez beste 2,9 zerbitzu dituzte kontratatuta, %70ean ordenagailu pertsonala dute eta Interneterako konexioa ADSL da.
|
|
2006
|
|
|
Izan ere, autonomia erkidego horiek hainbat kudeaketa sistema integraturi (KSI) eskatu diete zeregin hori, hondakin mota horiek bildu eta birziklatzeko. Abuztuaren 13an jarri zen indarrean Aparatu Elektriko eta Elektronikoen Hondakinak Kudeatu eta Birziklatzeko Errege Dekretua, TEEH Zuzentaraua, zeinak ezartzen baitu ekoizleek nahitaez jaso behar
|
dituztela
beren bizitza baliagarriaren amaieran birziklatzera iristen diren unean merkaturatutako aparatuak, prentsa ohar batean gogorarazi zuen. Era horretako produktuak birziklatzeko, “bilketa zirkuitu bat, garraio logistika bat eta gaur egun erabat erabilgarri dagoen engranajea osatzen duten birziklatze instalazioen sarea behar ditu” esan zuen ECOTICek.
|
|
|
Ikerketa baten arabera, gutxienez 80.000 emakumek ezin
|
dute
beren bizitza salbatuko lukeen zesarea bat eskuratu.
|
|
|
Beste muturrean, zazpi herrialdetan, Latinoamerikan, neurri handi batean, %15eko gehienezko atalasea gainditzen zuten zesareek, biztanleen %40k gutxienez. Kalkuluen arabera, edozein herritan, haurdun dauden emakume guztien %1ek, gutxienez, ebakuntza kirurgikoa behar
|
dute
beren bizitzak salbatzeko. Ikertzaileek %1era igo zuten zesarearen tasa gaur egun %1 baino gutxiago erabiltzen duen herrialde bakoitzean, eta ikusi zuten 80.000 jaiotzek betetzen zituztela zesarea behar zen eta eragiketa ez zela egiten.
|
|
2007
|
|
|
Ez norabide biko telebistarik, ez Pentsaeraren Poliziarik: herritar guztiak zoriontsuak dira, maite
|
dute
beren bizitza. Txikitatik, eta hipnosi bidez, hala irakatsi diete; beta mailakoek ez dute alfa mailakoen bekaitzik, gamma batek ez luke inola ere beta izan nahi.
|
|
|
Argi dezagun, ezer baino lehen, seme alabek alde egitearen ondorioz gurasoek estreinatu berri duten independentzia ez datzala askatasun espazio edo uneak erdiestean, norberaren barne askatasuna konkistatzean baizik, bere poeman Kahlil Gibran ek dioen Zure seme alabak ez dituzu seme alaba dioenak egia dela ezagutzeko, nozitzeko: haiek ere izan behar
|
dute
beren bizitza, gurasoek berea duten hein berean.
|
|
|
Badakiguzenbat irakurle zituen Egunkariak itxi aurretik. Eta badakigu, era berean, delakoeragile politiko horiek guztiak, salbuespenak salbuespen, nazio kulturari dagokionez behintzat, informazio eta kultura idatzi espainiarraren iturritik sortzen etaeraikitzen
|
dutela
beren bizitzaren zentzua eta esperientzia. Beraz, era honetarahobeto ikusten da goiko ezintasun, objektibo?
|
|
2008
|
|
|
euskararen hizkuntza komunitatetzat definitzen dena, euskara gaztelera elebidunak diren pertsonek osatuta dago. Pertsona horiek gaztelera erabiltzeko aukera, erabili beharra ere
|
dute
beren bizitzako zenbait egoeretan, euskararen aurkako diglosia dela eta1 Horrek gazteleraren hizkuntza komunitateko kide bihurtzen ditu nahi eta nahi ez. Hartara, euskaraz aritzen den kanala euskaraz dakien populazioaren zatiari soilik zuzentzen zaion bitartean, gazteleraz aritzen dena populazio osoari zuzentzen zaio, euskaldun elebidunak barne.
|
|
|
Espainian aurtengo ekainean merkaturatuko da seguruenik. Helburua da errefuxiatuekiko jarrera positiboa sustatzea gazteen artean, ahalik eta gehien egin behar
|
baitute
beren bizitza atzerriko herrialde batean berreraikitzeko: eskola berri batera joatea, beste hizkuntza bat ikastea eta lagun berriak aurkitzea.
|
|
|
Hala, Indiak munduko genero alderik handiena du bizirik irauteko. Neska hinduek mutilek baino %61 probabilitate handiagoa
|
dute
beren bizitzako lehen eta bosgarren urteen artean hiltzeko. Txinari dagokionez, neskek mutilek baino %30 probabilitate handiagoa dute beren bizitzako lehen eta bosgarren urteen artean hiltzeko.
|
|
|
Neska hinduek mutilek baino %61 probabilitate handiagoa dute beren bizitzako lehen eta bosgarren urteen artean hiltzeko. Txinari dagokionez, neskek mutilek baino %30 probabilitate handiagoa
|
dute
beren bizitzako lehen eta bosgarren urteen artean hiltzeko. Funtsezko arrazoia zainketa medikoetarako sarbidean dagoen desberdintasuna da, gizonaren semearen aldeko lehentasuna oso errotuta baitago herrialde horietan.
|
|
|
Unicefek Myanmar-en duen ordezkari Ramesh Shresthak adierazi zuenez, “lehentasuna da elikagaien hornidura, edateko ura, saneamendua eta babesleku egokia etengabe lortzea”. Shrestharen arabera, errefuxiatu esparruetan dauden familia askok “herrietara itzuli nahi
|
dute
beren bizitzak dituzten gauzekin eta lor dezaketen laguntzarekin berreraikitzeko”. Ez dago epidemiarik Bestalde, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ziurtatu du oraingoz ez dela gaixotasun tropikalen agerraldirik erregistratu “Nargis” delakoak eragindako eremuetan, baina ez dela iristen edateko ur aski.
|
|
|
Erasoak. Etsaitasunetan parte hartzen ez
|
dutenek
beren bizitza eta osotasun fisiko eta morala errespetatzeko eskubidea dute. Aurkariak.
|
|
2009
|
|
|
Orain Gaza da arreta-gunea, baina irudia gatazkan dauden beste herrialde batzuetara eraman daiteke. “Mundu osoko haurrek hiltzeko arrisku handiena
|
dute
beren bizitzako lehen hilabetean” Batzuetan, haurrak ez dituzte ospitalera eramaten kaleetan arriskua dagoelako edo gurasoek ez dutelako garraiobiderik. Gaixotasunak edo zauriak etxean sendatzen saiatzen dira, eta bertan ere erditu egiten dituzte emakumeak, senideek edo bizilagunek lagunduta.
|
|
|
Erditzeko arazoak ondorio latzak izan ditzake. “Mundu osoko haurrek hiltzeko arrisku handiena
|
dute
beren bizitzako lehen hilabetean”, ohartarazi du Annie Fosterrek Save the Children etik. Fundazio horren arabera, jaioberrien heriotza gehienak saihestu egin daitezke, baldin eta emakume batek oinarrizko osasun neurriak baditu, hala nola, balizko konplikazioak identifikatu eta tratatu ahal izango dituen emagin kualifikatua izatea, edo jaioberria lehen orduetan eta hazten denean zaintzeko aholkua ematea.
|
|
2011
|
|
|
Gazteak kontziente dira gaztelaniak euskarak baino indar gehiago
|
duela
beren bizitzako esparru askotan. Euskarak etxean eta ikastolan bizirik dirau, baina, antza, kalean ez du tokirik.
|
|
|
Beren buruak ahultzat eta besteak babesle eta sostengatzailetzat hartzen dituzte. Mendetasun eta autonomia normala garatu ezin dutelako, zaintzaileen sostengurik gabe ezin
|
dute
beren bizitza antolatu. Horrela, mendeko portaera iraunkor eta zurrun bihurtzen denean, mendetasun nahastearen diagnosi irizpideak betetzen dituzte.
|
|
|
“Azken lau hilabeteetako okertzeak luze joko du. Errefuxiatuek berehalako laguntza behar
|
dute
beren bizitzak salbatzeko eta datozen hilabeteetan berreraikitzen laguntzeko”, azaldu du Oxfam erakundeak Costa de Marfilentzat duen Jorge Jimeno bozeramaileak. Lagundu nahi duten pertsonen finantziazioa lortzeko, GKEak banku kontu hauek ditu:
|
|
2012
|
|
|
Hain da beldurgarria, une honetan badugu gizarte bat non mutilek txiki txikitatik actionman [jostailuzko gizon gihartsua] bat daukaten eskutan eta beraz sozializatzen diren indarraren jabekuntzatik. Kirolarekin gorputza indartzen dute ikaragarri, eta prestatuta
|
ditugu
beren bizitzan egoera guztiak indarkeriaren bitartez konpontzeko. Gizon bati eskizofrenia diagnostikatzen diotenean, emakumeak hiltzeko joerak ematen dio, baina emakumeek egoera horretan bere buruaz beste egiten dute, auto lesionatzen dira... gure erokeria erabat desberdina da.
|
|
|
Zoru irmo baten gainean jarri dituzte oinak euskal eleberrietako pertsonaianagusiek (argi
|
zuten
beren bizitzak egin behar zuen bidea zein zen, bizitzakogaraiak edo etapak ere definituta zeuden); Leturia, berriz, zalantzaren harrakharrapatuta bizi da.
|
|
|
Lau milioi pertsonak baino gehiagok dute min kronikoa Espainian. Arazo horrek “eragin handia”
|
du
beren bizitzan, familietan eta gizartean, adierazi zuen SEDko lehendakari Alberto Cambak. “Baina, azterketa honek agerian utzi duenez, kezkatu egiten gaitu oraindik ere mina saihestezina eta trataezina dela, eta hortik ezin dela atera onartzea”, esan zuen.
|
|
|
Pentsamendu hark zioenez jendea ez da indar ahalguztidunen txotxongilo bat, ez patuaren, ez jainkoen, ezta naturaren mendeko mirabe ahul eta indargea. Zioenez, jendeak
|
badu
berenez bizitzari asmoz eta jakitez eragiteko ahalmena. Horri subjektu deitu zioten filosofoek.
|
|
2013
|
|
|
Braillez etiketatutako kontsumo produktuak Braillez etiketatutako erreferentzien zerrenda handitu egiten da, baina oraindik gutxi da, merkatuko produktu sorta handiarekin alderatuta. Sentsibilizazio faltagatik edo braillez etiketatzeko zailtasun teknikoengatik, ikusmen urritasuna duten pertsonek arazoak
|
dituzte
beren bizitzako eguneroko zenbait lan autonomiaz egiteko gabezia horren ondorioz. ONCEren web orrian, braillez etiketatutako kontsumo produktuen katalogoa dago.
|
|
|
% 85 emakumeak dira. Kontua da emakumeek boterea
|
dutela
beren bizitzako alderdi guztietan, eta azpimarratu egiten dute. 3 Amagandiko edoskitzea haurren heriotza tasa murrizteko Irudia:
|
|
|
Ama ezkongabeak; aurre egin beharreko arazoak Familiako lanak edo haurrak bikotekidearekin zaintzeko lanak ez dira banatzen, eta, horregatik, ama ezkongabea izateak zenbait eragozpen gehigarri izan ditzake. Ama ezkongabeek zailagoa
|
dute
beren bizitza pertsonala, familiakoa eta lanekoa bateratzea. Erantzukizunen gainkarga, arazo ekonomikoak eta bizitza pertsonala, familia eta lana bateratzeko zailtasuna dira nagusiak ama ezkongabeen arazoak, Emakumearen Institutuaren ikerketa baten arabera.
|
|
|
euskararen hizkuntza komunitatetzat definitzen dena, euskara gaztelera edo euskara frantsesa elebidunak diren pertsonek osatuta dago. Pertsona horiek, erdara erabiltzeko aukera ez eze, erabili beharra ere
|
badute
beren bizitzako zenbait egoeretan, euskararen aurkako diglosia dela eta (Ferguson 1959). Horrek erdaren hizkuntza komunitateko kide bihurtzen ditu nahi eta nahi ez.
|
|
2014
|
|
|
Alboan, Nazioarteko Amnistia, Entreculturas Fundazioa eta Save the Children. Kasu honetan, adin txikikoen ondorio psikologikoek eragin handia
|
dute
beren bizitzan.
|
|
|
Ia 75 milioi txakur Europan Irudia: Sarah Park Europako 72 milioi familia inguruk bizi
|
dute
beren bizitza, gutxienez maskota batekin (txakurrak, katuak, untxiak, hegaztiak eta arrainak, besteak beste). Horietatik lautik batek kantxa dute, Maskotentzako Elikagaien Fabrikatzaileen Europako Federazioaren arabera.
|
|
|
Nazio Batuen programa horri esker, ikastetxeak iraunkorragoak bihurtzen dira eta ingurumen heziketa irakasten zaie parte hartzaileen artean. 2 Adibidearekin heztea Haurrek ulertu behar
|
dute
beren bizitza ingurumenaren mende dagoela Haurrek imitazioz ikasten dute, batez ere, beren inguruko pertsonei erreferentzia eginez. Horregatik, ingurumen hezkuntza geure kabuz hasten da.
|
|
|
Haurrak gauza positibo gisa barneratuko du, eta hobeto grabatuko du etorkizunerako. Haurrek ulertu behar
|
dute
beren bizitza ingurumenaren mende dagoela eta, zaintzen ez bada, dutela arnasarik hartu, ura edan, jan, jantzi, etab. Horrez gain, haurrari azaldu behar zaio zergatik. Eskuak garbitzean ura alferrik gastatu ez eta xaboi kantitate nahikoa erabili behar ez dela erakusten badiogu, esan behar zaio ura baliabide urria dela, eta horren mende dagoela.
|
|
|
Harrezkero, irla galdu horretan bizi dira, baina beraiek ez dute adinean aurrera egin. Irla hura
|
dute
beren bizitza eta mundua. Une batean, ordea, gaur egungo Euskal Herria nolakoa izango ote den pentsatzen hasten dira.
|
|
|
Izango da emakumeek ezin
|
dutelako
beren bizitza utzi.
|
|
2017
|
|
|
“Desgaitasun intelektuala dutenek lan munduan sartu behar
|
dute
beren bizitza proiektua osorik garatzeko –dio Pablo Sotés Ruiz irakasleak, zeina ikastaroaren irakaskuntza zuzendaria baita, eta Bilakaeraren eta Hezkuntzaren Psikologiako irakasle titularra NUPeko Psikologia eta Pedagogia Sailean– Laneratze osoa eta betegarria erdiesteko, aurretik prestakuntza egokia edukitzea komeni da, ondoren ere badirauena, beharren arabera, pertsona jada lanean a...
|
|
2021
|
|
|
Orduak eman zituen horretaz pentsatzen, etxeko garbiketak egiten zituen bitartean. Lagun guztiek
|
zuten
beren bizitza eta igande goizetan beti zuten zer egin, etxeko lanak aparte. Dena den, ikertzailea konturatzen ari zen bere buruaren benetako kezka, lan hark berari eta bere familiakoei sortzen zien arriskua zen.
|
|
|
Guraso toxikoen ezaugarriak Gure portaera batzuk toxikoak izan daitezke, eta garrantzitsua da horiek identifikatzen jakitea, guraso toxikoak garen edo izan gintezkeen ikusteko. Izan ere, horrelako gurasoek berengan bakarrik pentsatzen dute eta beti gainetik geratu nahi dute, eta ondorio kaltegarriak
|
dituzte
beren bizitzan eta seme alaben garapenean. Hala zara edo inoiz sentitzen zara horrela?
|
|
|
Izan ere, nekazariek eta abeltzainek, zeinak gizartearen bilakaera orokorretik eta metropolien hazkundetik kanpo geratuz joan diren, beren bizipenetara eraman dute hirietako biztanleen bizitzarekiko jokabidea. Hau da, beren erroak eta beren bizimoldearen testuingurua ia ia erabat galdu ostean, kanpotiko begiradaz interpreta  tzen
|
dute
beren bizitza; hots, besteren begiez ikusten dute beren burua. Besteak beste, soldatapeko langileek aldizka oporrak hartzeko duten sasiaskatasunaz bekaitz dira.
|
|
2023
|
|
|
Imagen: Gustavo Fring Laguntza urriak «Aberatsek eskola hobeak dituzte; pobreek, berriz, oztopo handiak
|
dituzte
beren bizitza alda lezaketen kalifikazioak eskuratzeko», adierazi zuen NBEko idazkari nagusiak Hezkuntza Eraldaketari buruzko Goi bileran. Hezkuntzarako eta berdintasunerako eskubidea eta sarbidea hobetzeko irtenbideetako bat hezkuntzako inbertsioak handitzea litzateke, munduko elkartasunaz gain.
|
|
|
Erasoaren zama oraindik ere erasotuaren gain erortzen dela gaitzetsi du Itaiak, alderantziz izan lukeenean, eta adierazi du eraso baten aurrean beste aldera begiratzen duena konplize bilakatzen dela. " Erasotzaileek emakume langileon aurkako erasoak burutzen dituzte beraien posizioa baliatuta eta, gainera, inpunitate sozial osoa izan ohi
|
dute
beraien bizitzekin jarraitzeko: eguneroko errutina mantentzen dute eta, berriro ere, erasotua izaten da kaltetua.
|