|
2005
|
|
|
Oposizioa Zenbait herrialdek CCFLren transgenikoen etiketatzeari buruzko araua hartzearen kontra daude; besteak beste, Estatu Batuek, Kanadak eta Argentinak, denak ere laborantza transgenikoen ekoizle handiak. Hala ere, CIren arabera, GEO lantzen duten herrialdeek ere “arau hori babestu lukete, kontsumitzaileek oinarrizko eskubidea
|
baitute
zer jaten ari diren jakiteko”. Hala, Consumers Internacionalek dei egiten die herritarrei, beren gobernuei Malaysiako bilerara joateko eskatzeaz gain, arrazoi erlijioso, etiko edo kulturalengatik etiketatzea baimentzen duen klausula baten alde egin dezaten.
|
|
2007
|
|
|
gauez izoztutako papak egunez desizoztutakoan, zapaldu egiten zituzten azala kendu eta ura ateratzeko, eta, ondoren, eguzkitan lehortzen zituzten. Horrela, papa deshidratatua egiten zuten, eta negu gorrienean ere
|
bazuten
zer jan.
|
|
2008
|
|
|
Erran gabe doa: diru horrek ahalmendu dielako beren gaitasunen garapena, beren ofizioa osoki besarkatzea, indarrak okerreko lekuan ez xahutzea, haiek jeneratzen zuten musikak inolako predikamendu edo arrakastarik ez
|
zuenean
zer jana izaten eta musika egiten jarraitzea, talenturik ez zutenean talentuaren xerka segitzea…
|
|
2009
|
|
|
Amaren dietak badu eragina esnearen osaeran, eta hori dela eta, edoskialdian amak bereziki zaindu behar
|
du
zer jaten duen; batik bat, gantz motei erreparatu behar die, horiek esnera joaten baitira.
|
|
|
Ezin okerrago egon. Alemanian
|
bazuten
zer jan eta zer edan; beste zerbait falta zuten: mugitzeko askatasuna, kontsumoan murgiltzeko aukera, nork bere bizitzaren gaineko erabakiak hartzeko ustezko eskubide erabatekoa...
|
|
|
Gora egin gogo dute. Badute goiko solairuetako oparotasunaren berri eta nahi
|
lukete
zer jan izatetik nor izan izatera pasatu. Gose izatetik beldur izatera pasatu nahi baitute, dibanaren eta nahaste neurotikoen goxora.
|
|
2011
|
|
|
Norbere burua Kafkaren liburuak zakarrontzira botatzen ikusteak beldurtu eta guzti egiten du bat hala ere, ez pentsa; letren jainkoren bat azaldu eta lepoa moztuko zidala sentitzen nuen, edo Austral edizio zaharren maitale fetixistaren bat?, ibilbide turistikodun liburuak, mapak, kafe joko bat senarraren amak oparitua (hori adibidez alabentzat garrantzitsua izango zela pentsatu zuen), etxeko zapatilak, José Bonorekin atera zuen argazkia Alcalá de Júcarren Kixoteren ibilbidea egiten ari zela (bere zinegotzi bulegoan jarririk izan zuena urtetan zehar),, ez, nik ez nion lagundu, erretiroa bizitzeko beste modu erosoago batzuek gehiago betetzen naute?, arrosario bat, estilografika eta bere oporretako egunerokoa, irakurtzeko tentaziorik izan ez duena;, joan ziren gauza gehiago azaltzen, eta oraindik topatuko ditudanak; izozkailua adibidez, erraldoia, kentzen kosta egiten dena. Txekor osoak erosten zituen, inoiz amaitzen ez zirenak, eta ezin
|
genuen
zer jan erabaki, xerrak eta xerrak, saihetsak, nik zer dakit?. Azkenean Elisak lortu zuen txekorrez libratzea, urte askotako higatze pazientziazkoari esker, baina ez izozkailuaz.
|
|
|
Aztertzen ari diren azken fasean, lortutako haragiari funtsezko mantenugaiak gehitzen zaizkio, hala nola burdina edo bitaminak. Eztabaida Kontsumitzaileek gero eta gehiago jakin nahi
|
dute
zer jaten duten, nondik datorren eta nola egin den. Ikertzaileek badakite biztanleria talde batek ez duela begi onez ikusiko teknika berri hori.
|
|
|
Egia da, gehienok ondo bizi gara, orain arte behinik behin. Krisiak krisi, eta etorkizunak kontrakzio materiala aginduta badigu ere, Europako klase ertainak oro har
|
badu
zer jan; badu aterpea; badu garraioa; badu lana edo langabezi saria; badu gizarte segurantza eta ordainpeko erretiroa; badu osasun publikoa; badu logika demokratikodun sistematxoa; badu heziketarako aukera unibertsala; baditu entretenitzeko hedabide zaparrada, futbol partidak eta hamaika gau zulo after hours ibiltzeko. Krisi ekonomikoaren eraginez, adierazle horiek guztiak ari dira kaskartzen (futbola eta entretenimendurako industria ezik), hainbat herritar ari da jauzia ematen segurtasun eremutik hauskortasun eremura, eta hauskortasunetik bazterketara.
|
|
|
—Arrautza bakoitza bere lorean. Batean balira guztiak, edo balitz ere lore bakoitzean bat baino gehiago, ez
|
lukete
zer jan; goseak hil litzake. Eta nahiz ihizi harek ez dakien holakorik, oro balekizki bezala ari da; horiek eta bertze asko dakizkienak baitarabil.
|
|
|
—Baina, bere lorearekin eroriko dira harrak lurrera, ondoan beraz
|
badukete
zer jan oraino alha badira, eta alhatik geldituak orobat handituko zaizkit, eta marmutxa bilakatuko lurrean; atzemanen baitute gero, nahi duketenean, sagarrerako bidea. Debalde daiteke beraz ene lana.
|
|
2012
|
|
|
Erantzun egokia emateko, jakin egin behar
|
genuke
zer jaten duzun lasterka egitera joan aurretik, eta ikusi egin behar litzateke kirola egin ondoren zerbait hartzen ote duzun.
|
|
2013
|
|
|
Eta elikaduraz eta osasunaz arduratzen hasita, oso garrantzitsua da ohartzea zaindu egin behar
|
dugula
zer jaten dugun eta ordena jarri behar dugula elikaduraren arloan sumatzen den kaosean.
|
|
|
Lurrak ematen zigunarekin egiten genuen aurrera. Lau senide ginen eta guztiok
|
genuen
zer jan. Hori bai, beti babarrunak eta urtean behin edo bitan hildako txerriarekin ateratzen ginen aurrera, ez genuen beste aukerarik, gaur egun bezala.
|
|
|
Orain ekimena zabaltzeko garaia dela uste dugu. Gure osasunaz arduratzen gara eta guk erabaki nahi
|
dugu
zer jaten dugun. Bertako ekoizleen produktuak iruditzen zaizkigu horretarako aukera hoberena.
|
|
2014
|
|
|
" Ipar Koreak porrot egin duela herriak ez
|
duela
zer janik...".
|
|
2015
|
|
|
neguak luzatu egin ziren eta uztak izoztu. Abereek ez
|
zuten
zer janik, jendeek ere ez. Elur jausiek herri anitz suntsitu zituzten.
|
|
|
Segurutzat jo genuen bazter bat aurkitutakoan, zaldiak lotu eta atseden hartu genuen. Ez
|
genuen
zer janik, baina lo kuluxka egitea lortu nuen. Azeriak ilun zegoela iratzarri ninduen.
|
|
|
telebista, bideoa? Gero umea etxera doa, eta han beti
|
du
zer janik: arroza, arrautzak, ogia, esnea?
|
|
|
Pena ematen dit hainbeste mojaz bete eta egoera ez konpontzeak. Aurten ordaindu behar dituen hirurehun dukat horiek behintzat saia bedi eman diezazkioten, eta Antonio Ruiz gaixoari diruak ez emateak (Malagónen ganaduekin irabazi behar
|
baitu
zer jana, eta ni gehiago emango dionaren bila ari naiz eta hori nire neba da, era berean berak ere irabazten badu ere, pixka bat erremedia dadin), benetan, kontzientziako kezka sortzen dit, hor gauzak nekez konpontzen direla ikusiz.
|
|
|
Zentsoreak bazterturiko gaiari ekiten zaio lehen idazketan: Izango dira beste aldi batzuk zeregin hori bere gain duenak
|
zuen
zer janaz, hau da, daukana zuei emateaz, arduratu behar duenekoak. Ez izan huts egingo dizuen beldurrik, zeuen aldetik Jainkoaren borondatera zeuen burua uzteko hitzean huts egiten ez baduzue behintzat.
|
|
2016
|
|
|
Egia al da berdin
|
duela
zer jaten dugun, azken batean minbizia izateko joera dutenek berdin berdin izango dutelako?
|
|
|
Gure haurrek apenas
|
dute
zer janik,
|
|
2017
|
|
|
"
|
Badugu
zer jana!" oihukatzen zuten pozarren.
|
|
|
Hemen ez dute ixten otordu garaian. Ez
|
dut
zer janik... zertarako atera?
|
|
2019
|
|
|
Abenduan, auto batean sartuta zeuden bost txakurren arduraduna salatu zuen Iruñeko Udaltzaingoak, tratu txarrengatik. Horiek ere ez
|
zuten
zer jan, ezta zer edan ere, eta autotik atera zituztenean, hezur eta azal bertzerik ez ziren. Berriki, zortzi hilabeteko espetxe zigorra ezarri diote gizon bati, Erriberrin, bere ardurapean zen txakurra tiroz hil eta lurperatzeagatik.
|
|
2020
|
|
|
Horretan, denok daukagu gure sos apurraren boterea, eta antolatzeko gaitasuna, erosleak garen heinean. Guk geuk erabaki behar
|
dugu
zer jan nahi dugun, eta non eta nola nahi dugun ekoitzi gure jatekoa. Egoera honek begirada hori eskatzen digu; azokak ixteko erabakiarekin, Eusko Jaurlaritzak erabaki duelako herritarrek non, zer eta nola jan behar duten.
|
|
|
Egia da barnetegian mantendu egiten gaituztela.
|
Badugu
zer jan, eta aterpea, baina janaria hain da txarra eta urria ezen beti goseak baikaude. Neguan hotzak egoten gara.
|
|
2021
|
|
|
Ahoan pipa motsa zuela eta hamabost egunean kendu bageko okotz bizarretatik behera adurra zeriola zegoen aguretxo batek[...] (Agirre); Agertu zitzaion behin ate ondoan eskeko bat,[...] buruko txapela ere koipez beterik, erdi erdian leiho biribil bat zuela, bertatik ile pila bat ageri zitzaiola (Kirikiño); Bakarrik ezin eraman nezakeen gurutze bat soinean nuela atera ninduten Jerusalendik eta jaiki erori eta erdi arrastan nenbilela eraman ninduten Kalbarioko mendira (Mendiburu); Maiz meza entzun dut debozione gabe gogoa berzetan nuela, horra huna begiak nerabiltzala eta solasen nengoela (Etxeberri Ziburukoa); Huna beraz non naizen ifernuan, dio errabian dagoelarik (Duhalde); Xoriek ez dagite hazirik, uztarik. Eta
|
badute
zer jan, alfer daudelarik (Oxobi); Iruten ari nauzu, kiloa gerrian, ardura dudalarik nigarra begian (J. D. Salaberri).
|
|
|
Izenlagun eta izenondoak ere ager daitezke mota horretako erlatibo jokatugabeetan; adibide honetan, esaterako erlatiboaz (behar zuten) eta zenbatzaileaz (guzia) lagundurik ageri da zer jan erlatibo jokatugabea: Faraon’ek berala Joseri atotsi eta esan zion[...] [bear
|
zuten
zer jan guzia] berak emango ziela (Lardizabal).
|
|
|
Aldera ditzagun bi perpaus hauek: Ez
|
dugu
zer janik/ Ez dugu zer janik beti okela. Lehenaren parafrasi egokia da ez dugu jatekorik.
|
|
|
Aldera ditzagun bi perpaus hauek: Ez dugu zer janik/ Ez
|
dugu
zer janik beti okela. Lehenaren parafrasi egokia da ez dugu jatekorik.
|
|
|
Eta aditz jokatuekin: Honezaz zer segurik eskriba diezaiadan jaunari ez dut (Leizarraga); Eta ez
|
baitzuten
zer jan lezaten, dei zitzan beregana Jesusek bere dizipuluak (Leizarraga. Duvoisinek, pasarte horretan:
|
|
|
Azkenik, azukre kontsumoa murrizteko lanean ari gara, jogurt azukredun gutxiago eskainiz”, adierazi du. Komunitateek menuei buruzko azken hitza
|
dute
Zer jaten duten haurrek ikastetxe publikoetan, eta nor arduratzen den elikagai horiek prestatzeaz eta zerbitzatzeaz 90eko hamarkadan zehaztutako esparru juridiko konplexu batean. Esparru horretan, autonomia erkidegoek dute azken hitza, Hezkuntza Ministerioaren mendeko Ceuta eta Melilla hirietan izan ezik.
|
|
|
Hilabeteak aurrera, kilo batzuk ere hartu zituen; hala ere, inoiz ez zuen berreskuratu lehen zeukan gorputz pertxenta, are gutxiago aurpegi krabelintsua. Errazionamendu garaiak ere ez ziren egokienak izan gorputza guritzeko, baina Doneanen
|
bazuten
zer jan; baserri koxkor bat besterik ez zen, sail urriak zituen; bikote batentzat, ordea, sobera. Gerra amaitu berritan, Auxtin Ttikik erleak jarri zituen lizardi baten babesean.
|
|
2022
|
|
|
Ordu erdi luzea pasa ondoren beheko basora jaisten zen lakiotan harrapatutakorik erori ote zen ikusteko. Untxi edo erbirik eroriz gero
|
bazuten
zer jan eguerdian, bertzela ere itzulia gustura egiten zuen. Kanpadenda aurrean gosaltzen zuten orduan, zer egingo zuten komentatzen zuten bitartean.
|
|
|
–Trankil.
|
Badut
zer jana.
|
|
|
Patatak izoztu egiten ziren sotoetan. Abereek ez
|
zuten
zer janik; dagoeneko kanpoan egon zuten bazka bila, baina ez zen ageri belar izpi bat ere.
|
|
2023
|
|
|
Kontua da bakoitzak bere beharren arabera ezartzea zenbat hartualditan banatu nahi dituen kaloriak egunean zehar. Badakit goiz osoa ezer hartu gabe ez dudala aguantatzen, aldez aurretik pentsatu behar
|
dut
zer jan behar dudan: fruta, jogurta, fruitu lehorrak… Ezer prestatuta ez dudanean sortzen da arazoa, eta kafetegian, makina batean edo hozkailuan harrapatzen dudan lehenengo gauza erabiltzen dut.
|
|
|
Inor ez
|
du
zertan jan behar hondartzako zakil guztiak eta zertan inor hil behar.
|