|
2000
|
|
|
|
Hizkuntzen
, Kulturen eta Nazioarteko Trukeen 18 Aretoa aurten Parisen burutuko da, otsailaren 23tik 27ra arte. Hizkuntzen azoka hau lehen mailakoa omen da bere arloan.
|
|
|
Hizkuntzen, Kulturen eta Nazioarteko Trukeen 18 Aretoa aurten Parisen burutuko da, otsailaren 23tik 27ra arte.
|
Hizkuntzen
azoka hau lehen mailakoa omen da bere arloan. Beren hizkuntza eta kultura sustatu nahi duten herriek erakusleiho aparta dute Expolangues en.
|
|
|
Nire kezkak mugiturik, giza eskubideen inguruari buruzko lan honetan Euskal Herriko semeen emaitzak eskaintzeaz gainera, bidezko zait berriz ere hizkuntzaz arduraturik heldu den urteari begira zuzentasuna gogoratzea. Izan ere, Europako Batasunaren Batzordeak?
|
Hizkuntzen
Urtea, izendatu du heldu den 2001garrena, hizkuntz aniztasuna Europako ondarearen aberastasunik funtsezkoenetako bat dela eta etorkizunean ere izan behar duela adierazi nahian.
|
|
|
2001.ean,
|
Hizkuntzen
Urtearen helburuak bat baino gehiago izango omen dira. Batetik, hizkuntz aniztasunak Europako Batasunaren barnean berez dakarren ondare aberastasunaz europarrak jabearaztea eta, bestetik, hizkuntzen ikasketak bizitza osoan bultzatzea.
|
|
|
Frantziaren partetik Europako Kontseiluak aurkeztu zuen Eurogutuna onartuko ote da? Hala behar luke Europako
|
Hizkuntzen
Urtea delarik. Politikariek kontutan hartuko ote dute?
|
|
|
Haugen en aipaturiko artikuluaren irakurketaren konklusiotzat, honako hauateratzen du Txillardegik: ?
|
Hizkuntzen
etorkizuna, bestela esanda,, elebitasunean, etahiztun elebidunen, aukera libroan?
|
|
|
Historialaria.
|
Hizkuntzen
Historia SozialaEuskal Fundazioa
|
|
|
Gobernua eta Gasteizko Diozesia.
|
Hizkuntzen
hautapenean bakoitzak zituenbere barne historia, ideologia eta praxia, baina bakoitzaren baitan posible zen definizioeta jokamolde finko bat bera eta bakarra ez izatea ere.
|
|
|
–Edozelan ere, azpimarratu dugun bezalaxeTxillardegiren aportazio handienetako bat, gure ustez, hizkuntzaren gorabeherakgizarteko botere harremanen eremuan kokatzean datza.
|
Hizkuntzen
erabilera politikoamahai gainera ekarriz, hizkuntza ezezik kulturaren eremu osoa gizarteko dinamikanulertu beharra nabarmentz.en zaigu. Zentzu honetan, uste dugu Txillardegi eta Brankaren inguko lerro politikoari Ortzik jarritako < kulturalista> iz.ena ez dela egokia?
|
|
2001
|
|
|
Aurtengoan, tamalez, Nafarroako Gobernua ez da Jaurlaritzarekin batera azokan izan. Bestalde, Jaurlaritzako Hizkuntza Politikako Sailburuordetza Europako Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Biltzarran izan zen joan den astean.
|
|
|
Euskal Eskola Publikoa XXI. mendean sartu da eta ongi etorria eman nahi dio erronka eta itxaropen berriekin. Horregatik
|
Hizkuntzen
Urte Europarra ospatzen den 2001 urte honetan jai handia prestatu du maiatzaren 6rako Bilboko Etxebarria Parkean. Hamargarren edizio honek" Mugak gaindituz" izango du lelo nagusia, oraindik ere irakaskuntza publikoak gainditu beharreko oztopoak handiak direlako, euskaraz izateagatik, plurala izateagatik, kultura artekoa izateagatik, lege arazoak tartean daudelako... eta hauei aurre egiteko oraindik lan handia egin delako.
|
|
|
|
Hizkuntzen
urte europarra.
|
|
|
Koldo Gorostiaga EHko europarlamentariak eta Gorka Knorr EAko europarlamentari ohiak argi daukate
|
Hizkuntzen
Urteak zerikusi gutxi daukala euskara bezalako hizkuntza gutxituekin. " Ekimena Europako Kontseilutik dator eta aurreikusi zuen hizkuntza gutxituen presentzia, baina Europar Batasuneko erabaki gunetik beto zuzena jarri zuten" dio Gorostiagak, eta azken idatziari ezetza azaltzen du:" Hainbat gauza onargarri zeuden proposamenean, baina hizkuntza gutxituen arrastorik ez.
|
|
|
Han hemenka entzun da
|
Hizkuntzen
Urte Europarra dela 2001 urtea. Baina zer da zehazki urte hori?
|
|
|
Lehenengoa jatorrizko testuaren ezaugarri guztiak errespetatzen ahalegintzen da.
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan, itzulpen komunikatiboa bilatu behar da, baina oinarri semantikoaahaztu gabe.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzari begira, hainbat sailkapen egin dira, baina gehienekkategoria bertsuak jasotzen dituzte funtsean. Hona hemen, adibidez, DBHkokurrikuluan proposatutakoa:
|
|
|
–
|
Hizkuntzen
irakaskuntzari buruz hausnarketa egiteko estrategiak eta tresnak.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan era askotan integratu izan dira eduki kulturalak.Zenbaitetan programetan atal berezi bat hartu dute, gainontzekoetatik aparte; beste askotan, berriz, gainerako edukiekin lotzeko saioa egin da. Batera edo besterajokatu, guztietan onartzen da hizkuntza bat ikasi nahi duenak derrigorrezkoaduela hizkuntza hori sostengatzen duen kultura ezagutzea eta kultura horren legepean aritzea.
|
|
|
c) Ukipenezko egoera makrosozialaren arabera: ukipenezko 2
|
Hizkuntzen
+ 2 Hiztun taldeen arteko distantzia, bizitasun etnolinguistiko objektibo erlatiboarenarabera.
|
|
|
(erlatiboa, konparatiboa delako) izeneko gaiaren barruan (Mackey, 1976).
|
Hizkuntzen
geopolitikan sartzen den gaia da, hizkuntzen ukipen egoerak aztertzeko egokia, gehienetan egoera hauek botere asimetrikoak direlakoeta botere erlatiboaren arabera zenbait gertakizun esplikatu ohi direlako.
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabilera era osatuan ulertzeko, ezinbestekoa da sare sozialak kontuan hartzea (Martinez de Luna, Jausoro, Berrio Otxoa eta Idirin, 1998). Euskararenerabilera eta horrek dituen funtzioak aztertzeko, ondorengo mailak hartu dirakontuan sare sozialean (Espi, Azurmendi eta Arratibel, 1993; Arratibel, 1999): 1) Gertuko sarea:
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabilera, hizkuntzen ukipen egoeratan
|
|
|
3
|
Hizkuntzen
ebaluazioa taldearteko analisi maila batetik ikertzeko helburuarekin,, hizkuntza egokitzearen teoria, sortu zen (HET) (Giles, 1973); teoria horretatik taldearteko hizkuntz portaerak horrela sailkatzen dira:
|
|
|
Esan bezala, hizkuntza gutxituen gaineko eskumenak dituzten estatuek ez dute berebiziko kemenik jartzen eta ez dira zinez inplikatzen hizkuntza horien alde; ez orain artekoan, ezta aurrera begirako asmotan ere. Horregatik,
|
Hizkuntzen
Europako Egunean hartutako jarrera geldoa da haien axolagabekeriaren adierazlerik hoberena.
|
|
|
Bestalde, Europako aginte gorenek
|
Hizkuntzen
Europako Eguna izendatu izana kontraesan handia da gure artean horren lekukoa hartu zuten erakunde eta taldeenurritasuna eta profilari erreparatuz gero: Euskal Kultur Erakundea (EKE) eta Euskal Konfederazioa, Iparraldean, eta Hizkuntz Eskubideen Behatokia, Euskararen Gizart e
|
|
2002
|
|
|
M. RUBIO.
|
Hizkuntzen
kontu horrek ñabardura bat merezi du, nire ustez. Egia da euskaraz eta gaztelaniaz gain beste hizkuntza gehiago hitz egiten dela, arabieratik hasita.
|
|
|
Gai akademikoez gain, kirol eta gaitasun artistikoetarako formazioa bultzatzen dituzte. Aipagarria da ere, Armentiako ikastolak ingelesa erakusteko erabiltzen duen metodoak Europako Batzordeak Hezkuntza Berrikuntzari eta Atzerriko
|
Hizkuntzen
Ikasketari emandako zigilu europarra jaso zuela 1998 urtean.
|
|
|
Ane Urizar IKT Informazio eta Komunikazio Departamenduko langilea (Mondragon Unibertsitatea) izateaz gain,
|
Hizkuntzen
Psikopedagogia lizentzia ari da ikasten on line. Beraz, ederki daki zein izan ohi diren ikaslearen oztopoak ordenagailuaren aurrean bakar bakarrik aurkitzen denean.
|
|
|
1.4
|
Hizkuntzen
kontzeptu aldakorra: lehen hizkuntza, bigarren hizkuntza, atzerriko hizkuntza eta giro hizkuntza versus ez giro hizkuntza
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzarako egindako definizioa eta bere baitan gaitasunkomunikatiboaren kontzeptua ere integratzen du. Hona hemen definizioa.
|
|
|
Irakurketa ozenak, gehienetan poesia edo ipuingintzarekin lotuta agertu arren, baditu beste hainbat funtzioere: konbentziaraztea, informatzea, irakastea, etab.
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan ereerabiltzen da, bai lehenengo eta bai bigarren hizkuntzaren irakaskuntzan. Didaktikaren arloan, aparteko eta berezitu moduan proposatu izan da azkenaldian ahozkohizkuntza ekintza, esaterako, aipatutako Dolz eta Schneuwly ren lanean.
|
|
|
Labur esanda, ez zen sekuentzia didaktiko bat prestatu, ezta gutxiagoere.
|
Hizkuntzen
irakaskuntzaren inguruan gure zenbait hausnarketa teoriko txertatzeko saiakera bat izan zen, formarik xumeenean. Horregatik ere, uste dugu badagoela zer esana lantzen gabiltzan gai honetan, urrats bat edo beste emateko lagungarri gerta litekeena.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan azken urteotan kurrikuluak goitik behera diseinatzea eta kontrolpean izatea nagusitu da joera moduan. Deboziozkoak ez diren orrihauek kontrakoa esatera datoz:
|
|
|
|
Hizkuntzen
ikas irakaskuntza komunikatiboan bilakaera handia izan da azkenurteotan, ezagutzaz hitz egitetik erabileraz hitz egitera pasatu gara. Hizkuntzakomunikatzeko tresna da, eta, komunikazioa, testuinguru eta jardun komunikatibojakinetan garatzen da.
|
|
|
|
Hizkuntzen
ezagutza eta ikaskuntza
|
|
|
|
Hizkuntzen
aintzatespena
|
|
|
Hizkuntza eta gizar tea.
|
Hizkuntzen
aintzatespena.
|
|
|
hizkuntz normalizazioaren alde hainbat ekimen, proie ktu eta ildo ditugu martxan, eta hala ere ez dirudi datozen urteotan euskararen erabilpen normalerako bidean aldaketanaba rmenik ikusiko dugunik. Unescoren
|
Hizkuntzen
Atlasak (2001) euskara desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzen artean sailkatzen du. Eusko Jaurlaritzak 1998an garatutako Reclus prospekzio ereduaren arabera, gaur egungo erritmoari eutsiz, 2050ean euskaldunok ez garabiztanleria ren erdia izatera iritsiko; bereziki kezkatzekoaIparr alde ari dagokionean egiten duen aurreikuspena, hemendik mende erdi batera ia desagertutzat jotzen baitu euskara lurralde hartan.
|
|
|
|
Hizkuntzen
ezagutzari dagokionez, planteamendu eleanitza egin dugu, gure ikasleek euskara eta gaztelaniaz gain ingelesa ere erabil eta jakin dezaten.
|
|
|
Horrela zioen euskalgintzako aditu horrek Unescoren" Desage rtzeko Arriskuan dauden Munduko
|
Hizkuntzen
Atlasa" izeneko txostenaren inguruan antolatutako (Euskaldunon Egunkaria,).
|
|
|
|
Hizkuntzen
ekologia
|
|
|
Euskal iritzi publiko osoaren aurrean euskararen luze zabal handiko defentsa egin ahal izateko, hizkuntzen ekologiaren zioa egokia izan daiteke.
|
Hizkuntzen
munduarengaineko paradigma honek hizkuntzen ikuspuntu estru kturalista osatu eta ordezkatu(?) nahi du. Labur —eta, segur asko, modu eskasean— esanda, ideiaren muina hau da:
|
|
2003
|
|
|
Ezinbestean, iritzi edo ikuspegi horrekin bat egin zuten azaroaren 22 eta 23an Euskara Kultur Elkargoak deituta Iruñean bildutakoek. Jardunaldiak iraun zuen bi egun horietan, Hizkuntza Gutxituen Itunaren aplikazioa eta ondorioak aztertu zituzten, eta ateratako konklusioen arabera, Nafarroan ikusten ari garenarekin Espainiak ez du betetzen 2001eko irailean berretsitako Eskualde eta Gutxiengoen
|
Hizkuntzen
Europako Agiria. Jose Luis Mendoza EKEko lehendakariak oroitarazi zuen Nafarroakoa dela Europako Hizkuntza Gutxituen Bulegoak salatu duen gobernu bakarra, politika murriztailea eta atzerakoia daramalako.
|
|
|
...Bat» deritzan soziolinguistika aldizkariaren 45 zenbakian Europako Batasunaren geroa dute beren gogoeten iturri, baina hori aztertzerakoan, hizkuntza gutxituen egoeraren inguruan dihardute, Europako hizkuntzak zenbakitan, haiei buruzko hizkuntza politikaren oinarri orokorrak, hizkuntz aniztasunerako neurriak, hizkuntz alorreko proposamenak Europaren etorkizunarentzat, Eskualdetako edo Gutxitutako
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren garrantzi politikoa, eta Europako eremu urriko hizkuntzak eta bere partaidetza Europako Batasuneko egitasmoetan bezalako gaiak hizpide izanik. Bestalde, Euskal Herrian ematen diren hizkuntza politika eta plangintzak ere aztertzen dituzte, horretarako beti ere iturri ezberdinetara joz.
|
|
|
Garatu egin behar.
|
Hizkuntzen
ekologia dei dezakegun paradigma etiko zientifikoaz ari naiz, urteak dira Jose Maria Sanchez Carrion formulatzen hasi zela gure artean, eta nire ustez potentzial bereziak ditu orain arteko diskurtsoekin alderatuz, zentzu gehienetan. Beste era batera planteatzen du hizkuntzaren garapena, trinkotzea eta gune sinbolikoa osatzea kontuan hartzen du, aspektu kualitatibo eta kuantitatiboei beste era bateko oreka ematen die, hizkuntza komunitatearen egituraz arduratzen da...
|
|
|
Gustave Bardy historialariak erran zuen horrengatik: ?
|
Hizkuntzen
ezberdintasunak ez badu ere kasu batzuetan eragozten fedearen batasuna, aztertu behar da zergatik, beste aldi batzuetan, ezberdintasun horrek berak ireki dituen leizarte gaindiezinak?.
|
|
|
Hipotesi moduan aurreratu daiteke ezen komunitate sentsazioa sortzearen arlo hori ahul xamar dagoela gure artean; izan ere, euskararen aintzatespen soziala dudazkoa baita gaur eta hemen.
|
Hizkuntzen
aintzatespenei buruz hitz egiterakoan, gehien bat biri buruz hitz egin ohi da: sentikorraz eta arrazionalaz, biak arriskuan, nik uste.
|
|
|
Orekan. Herri eta
|
Hizkuntzen
ekologiaz. ETXEGOIEN, Juan Carlos" Xamar".
|
|
2004
|
|
|
Inkesta hori bi hizkuntza dituzten komunitateetan egiten ari gara hainbat hizkuntzalari, gero denon artean emaitzak bildu eta txosten bat prestatzeko.
|
Hizkuntzen
erabilera aztertzea da horren guztiaren asmoa.
|
|
|
Duela gutxi Europako Kontseiluko Erregio zein Gutxiengo
|
Hizkuntzen
Itunaren jarraipenerako batzordeko kideak Iruñean izan ziren, Espainia Ituna zein neurritan ari den betetzen aztertzeko. Nafarroako hainbat eragilerekin egin zituzten bilerak eta Oinarriak taldea gonbidatu ez izanaz kexu da.
|
|
|
|
Hizkuntzen
azken mendeotako izaria eta zilegitasuna modu zurrun horretan kateaturik baldin badago, euskara ez da salbuespena. Eta euskararen egoerari beste ezein hizkuntzari eskatzen ez zaion izaera neutrala eskatzea, elebitasunari muzin eginik, erdararen elebakartasunari men egitea besterik ez da, hori guztia zuritzeko argudiorik zoliena erabilita ere.
|
|
|
|
Hizkuntzen
gizarte bizitzari darion dimentsio politikoa ukatu gabe noski, Irazabalbeitiak mugarri gardenak ezarri dizkigu politikaren jarduna alderdi edo talde bati datxekiona baldin bada. Holakoetan bidelagun kaskarra du euskalgintzak alderdi batekoen eta bestekoen artean sortzen den tirabira politikoaren egonezina.
|
|
|
|
Hizkuntzen
balio sinbolikoa, pragmatikoa eta politikoa gizarte egituren eta Nazio estatuen arabera eratua dagoela uste dugunok, ez dugu berezko interesik inoren mintzairari ezeren markarik eransteko. Hizkuntza batzuk markadunak baldin badira, estatus nazionalaren espazioan duten egoera makurra dutela medio, eta beste batzuk markagabeak, botere politiko nazionalari esker bereganatua duten legitimitateari esker, gauzak horrela izana ez da bada Estaturik gabeko herrien errua izango.
|
|
|
–Hizkuntza ideologizatzen dutenak ez dira hizkuntza horretan bizi nahi dutenak, baizik eta berau desagerrarazi nahi duten aurkariak.
|
Hizkuntzen
elkarbizitza onartuko balitz, inork ez luke joera politikorik bereganatu behar izango bere hizkuntzan bizi ahal izateko. Gaur gaurkoz, norberarentzat gune euskalduna aldarrikatzea jarrera politikoa hartzea da.
|
|
|
|
Hizkuntzen
edo hizkuntza komunitateen arteko gatazka berez kaltegarria al da mendekoarentzat. Ez nahitaez.
|
|
|
Hasier Etxeberriak era honetara adierazi zion bere lagun Patriri behin batean Frantziaren hizkuntza eredua: . Munduari Demokrazia zer den irakatsi dion hau da, Patri, Europako
|
Hizkuntzen
Gutuna sinatu ez duen bakarra. Guztia, noski, Errepublika Santuaren izenean, horixe bakarrik behar bailuke Errepublikak, baten bat nabaritzen hastea.
|
|
|
|
Hizkuntzen
estatusa begiz joko badugu, beraz, hizkuntzak hiztunen komunitatean bereganatua daukan lekua eta eginkizuna zehaztu ditugu. Baina, horretara baino lehen, hizkuntzaren gizarte izaera hori gure burmuinean behar bezala iltzatzeko, Koldo Mitxelenaren definizio ezin ederrago bat, ahaztezin horietako bat ezarri nahi nuke abiapuntuan bertan.
|
|
|
Oraingoz behintzat ideologia interesatu eta gezatuei darien gandu hori ken dezagun begien aurretik, euskal gogo giroa alde orotarik hartua baitago delako lanbroaz.
|
Hizkuntzen
eta kulturen berezko ekologia onetsi ordez, elebitasunaren eta aniztasunaren aldeko marrua besterik ez da entzuten bazterretan, pluraltasun horren arrazoiak berezko gizarte bilakaeraren historiari jarraituko balio bezala. Handia da gero, berezko herrien ukapen hutsa diren diskurtsoen aldetik, azken mendeotako hizkuntza eta kulturen historia naturaltzat jotze hori!
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabilera arauak ez dira, nik dakidanez, familia bezalako gizarte erakunde pribatuen esku dauden egitateak. Hizkuntza, ezer izatekotan, gizartearen bihotzean bertan txertatua dagoen fenomenoa da.
|
|
|
hots, gauzen balio etikoa eta demokratikoa birrinduz, gauzen balio pragmatiko instrumentala gailentzen da, gainerako kontsiderazio guztiak hutsaren pareko bihurtuz.
|
Hizkuntzen
merkatuan beste horrenbeste gertatzen da, ahulenaren zorigaiztorako, elebitasunaren edo eleaniztasunaren kontraesanezko merkatu bihozgabean. Hain zuzen, hizkuntza bakoitzak bere balio pragmatikoa eta soziala bere eraginkortasun mailan itsatsirik darama, eta, ondorioz, balio horren irizpideak izango dira hizkuntzen arteko erabilera arauak eta ohiturak alde batera edo bestera lerraraziko dituztenak.
|
|
|
guk pauso bat ematen dugun bitartean, erdarek berrogeita hamar ematen dituztela?. 317 Hori eta horrenbestez, hizkuntzen arteko hartu emanak ez dira osagarriak egungo gizarte eta nazio molde honetan behintzat.
|
Hizkuntzen
biziera gizarte eta nazio moldearen arabera eraturik dago, honen izaerak determinatzen du haien bilakaera: nolako nazio harremanak, halako hizkuntza egoerak.
|
|
|
|
Hizkuntzen
biziraupena eta ekologia gizatalde berezien izateko erabaki ahalmenean baldin badatza, ahalmen horren barruan lurralde propioa izateko eskumena sartuko da ondo bidez. Autodeterminatzeko eskurik ez baldin badu, eskubidearen eskumena moztu diotelako, lurralde jabetzarik gabeko nazionalitate baten kasua izango da hori.
|
|
|
Mezu hori dakarkigute bederen Iñaki Martinez de Lunak eta Nekane Jausorok; eta, horrenbestez, aurrera mezulariak: ?
|
Hizkuntzen
funtzioak aztertzea interesgarria zaigu, oso loturik daudelako hizkuntza horien kokapen, irudi eta legitimitate sozialekin eta, horrekin batera, hizkuntzarekiko norabide eta interesekin (motibazioekin, zentzu zabalean). Azken finean, hizkuntza baten ospea edo prestigioa (gizarte balorapena) loturik doakie betetzen dituen gizarte funtzioei?. 352
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabilera arauak, ordea, mintzaira jakin batzuk jakite edo ez jakite kontua baino sakonagoak diren arrazoietan errotuak daude. Hizkuntzaren ezaguerak hizkuntza horren berorren erabileraz eman diezagukeen informazioa hutsaren hurrengoa da.
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabilera banakoaren nahimenaz haraindiko jarraibidea izatea ez luke inork zalantzan jarri. Delako inor horrek, jakina, hizkuntza interesen zakuan gorderik dauzkan asmoak ezkutatzen jarraitzeko gogorik ez baldin badu.
|
|
|
Delako inor horrek, jakina, hizkuntza interesen zakuan gorderik dauzkan asmoak ezkutatzen jarraitzeko gogorik ez baldin badu.
|
Hizkuntzen
erabilera arauak egitura soziolinguistikoaren harremanetan txertatuak daudela pentsatzeak lanak ematen dizkio halakoari, eta lanak diodanean, ez naiz ari adimen lanari buruz soilik, gogoeta lan horretarako darabilen galbahe ideologikoaren trabaz baizik. Adimena kamustu egiten dio delako galbahe ideologiko jakin horrek hizkuntza harremanak modu demokratikoan eratzeko dauden ereduetan sakondu nahi duenari.
|
|
|
Euskararen balio sozial eta pragmatiko eskasak daukan ordezkorik behinena hizkuntzaren balio sinbolikoan eta nazionalean dagoela esateak ez luke inor harritu.
|
Hizkuntzen
merkatuan zokoraturik dagoelako, hiztunaren euskal nazio sentierak zeresan handia dauka euskararen aldeko erabilera jarreretan.
|
|
|
hizkuntzen existentzia pertsonari zor zaiola usteko bagenu, horren alde egongo ginateke.
|
Hizkuntzen
existentzia, ordea, ondo dakigunez, gizajendeari zor zaio, hizkuntzen ezaugarririk garaiena gizakien arteko elkarrekintza izatean datzalako hain zuzen. Gizataldearen sorkaria dugu mintzaira, hizpide denean elkarrekikoan bakarrik delako hizpide:
|
|
|
Altuberen okerra, funtsean, euskararen arazoa hizkuntzalaritzatik begira tura bakarrik planteatzean datza, ez baitu kontuan hartzen, horrekin batera, bes te indar soziopolitikoek ere badutela beren eragina.
|
Hizkuntzen
bizitza ez da jokatzen bakarrik familian eta herritar soilen artean, hor bereziki, nazio batek bestea zapaltzen duen testuinguru historikoan baizik, are gehiago, gure kasuan bezala, hizkuntzaren izaera politikoak duen garrantziaz inor guxi jabetu izan ez denean (227). Borroka ez da ematen hizkuntzen artean, herrien artean baizik, eta hor herri menpetuaren hizkuntzak bere garaipena kulturaren bidez lortu be har du.
|
|
|
Atzerriko Ikastaroen Sustatzaileen Elkarteak (Aseproce) kalkulatu duenez, 130.000 ikasle inguru joaten dira urtero ingelesez hitz egiten duten herrialdeetara. Kopuru horiek gorabehera,
|
Hizkuntzen
Europako Urtea zela eta egindako Europako Eurobarometroaren arabera, 2001ean, espainiarren %72 ez da gai ama hizkuntza ez den beste hizkuntza batean hitz egiteko; Europar Batasuneko (EB) gainerako biztanleen %56, berriz, gai da. Bost nazionaletik batek bakarrik dio beste hizkuntza bat hitz egiten duela —nagusiki ingelesa—, eta Europako Erkidegoaren batezbestekoa ia bi hizkuntzatik batean dago.
|
|
|
|
Hizkuntzen
aldarrikapen festa Oñatin
|
|
|
Data berberetan eta aurreko kongresuari erantzuteko asmoz, Hego Ameriketako hizkuntza komunitate indigenek I.go
|
Hizkuntzen
Kongresua egiten ari dira Rosarioko Zazpirak Bat Euskal Etxean, «espainieraren imperialismo kulturala salatzeko, hizkuntza gutxituen eta jazarrien borroka aldarrikatzeko eta elkar ezagutza bultzatzeko». Maputxe, guarani, aimara, ketxu eta toba herrietako ordezkariekin batera daude Euskal Herria, Herrialde Katalanak eta Galiziatik joandakoak.
|
|
|
Sanzen bisita ikusgarria izan da: Rosarioko Nafarroako Etxean mikrofonoa eskutan eta telebistako kameran aurrean rantxerak abesteaz gainera, hitz gogorrak izan baitzituen euskara eta
|
Hizkuntzen
I.go Kongresuaren aurka. Sanzen iritziz, «lekuz kanpo» dago herri indigenek antolatutako batzarra:
|
|
|
|
Hizkuntzen
etorkizuna, ordea, gobernuek erabakitzen dute. Gaur batez ere ez dago gobernurik hizkuntza politika deliberaturik ez duenik.
|
|
|
" herririk ez dago, klaseak daude soillik.
|
Hizkuntzen
gora-beherak kapitalistek asmatutako sasi problemak dira"...
|
|
|
|
Hizkuntzen
legea, barne lege bat da; ez kanpotikakoa. Jatorrizko banaketa horiek, adierazki eremu bakoitzean, alkarrekiko eta alkarren kontra aurkitzen dute beren barne oreka.
|
|
|
" Ez da egia.
|
Hizkuntzen
zoria anitz kausaren seme da".
|
|
|
|
Hizkuntzen
aldaketak berez piskanaka gertatzen dira, eta etnien arteko politikazko mugak baiño iraunkorrago. Denbora luzea behar izaten da herri bati hizkuntza aldarazteko.
|
|
|
|
Hizkuntzen
gertakariak kondaira eta soziologia eskuan, eta arrazoizki aztertu ezkero, ordea, illunpeak urratu eta argitu egiten dira. Eta egia gardenik eta garbirik islatzen.
|
|
2005
|
|
|
Bertzaldetik, Nafarroako euskaldunen hizkuntza eskubideen murrizketa instituzionalak 2000 urtetik Nafarroako bertako eta Euskal Herri osoko erakunde ezberdinen gaitzespenak eta zuzentzeko gomendioak bildu ditu (Nafarroako Arartekoa, Euskaltzaindia, Oinarriak, Kontseilua, Behatokia, EHE, Euskara Kultur Elkargoa...), bai eta nazioartekoenak ere (Gutxiengo
|
Hizkuntzen
Europako Bulegoa). Azkenekoa Espainiak Eskualde Mailako edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Karta nola betetzen ari den aztertzen duen balorazio txostena da eta kritiken ildo beretik segitzen du.
|
|
|
Bertzaldetik, Nafarroako euskaldunen hizkuntza eskubideen murrizketa instituzionalak 2000 urtetik Nafarroako bertako eta Euskal Herri osoko erakunde ezberdinen gaitzespenak eta zuzentzeko gomendioak bildu ditu (Nafarroako Arartekoa, Euskaltzaindia, Oinarriak, Kontseilua, Behatokia, EHE, Euskara Kultur Elkargoa...), bai eta nazioartekoenak ere (Gutxiengo Hizkuntzen Europako Bulegoa). Azkenekoa Espainiak Eskualde Mailako edo Gutxiengoen
|
Hizkuntzen
Europako Karta nola betetzen ari den aztertzen duen balorazio txostena da eta kritiken ildo beretik segitzen du. Kontuan hartu beharra dagoena da balorazio txostena nork egin duen:
|
|
|
Halaber, hizkuntzen ariketan parte har dezakete hizkuntzen bi irakasle ofizialek edo Kanpo Arazoetarako Ministerioko
|
Hizkuntzen
Interpretaziorako Bulegoko bi funtzionarioek, aholkulari gisa.
|
|
|
Beraz, bere ustez, euskara eta grezieraren arteko harremanen ondoriozko hizkuntza izango litzateke iberiera.
|
Hizkuntzen
bilakaeraren hipotesi hau zenbait testuren azterketan oinarrituko litzateke: Botorrita ko Brontzea iberieraz idatzita dagoena, teserak, Liria ko zeramika gaineko esgrafiatuak, Cabeço das Fraguas, Luzagako Brontzea, Peñalba de Villastar, Monreal de Ariza, Yatova, Los Villares, txanponak, Cabanes, Sinarcas, Pujol, Ullastrets...
|
|
|
|
Hizkuntzen
portfolio europarra/ Portfolio europeo de las lenguas. (e).
|
|
|
Azken hau posible da, batetik, mundua eta fantasia bere horretan eta aldatu gabe geratzen direlako osoki eta, bestetik, fantasiak —antzekotasunaren printzipioei jarraituz— beti konfigurazio berriak eratzen dituelako.
|
Hizkuntzen
aniztasunari esker, berehala eta guretzat, handitu egiten da munduaren aberastasuna eta bertan ezagutzen dugunaren aniztasuna; era berdinean, zabaldu egiten zaigu giza existentziaren hedadura eta, gure aurrean, pentsatzeko eta sentitzeko modu berriak aurkitzen ditugu karaktere jakin eta errealetan. Hain zuzen hizkuntzak beti nazio osoen ondasun direlako, ez dugu inolako beldurrik eduki behar haiengan aurki ditzakegun fantasiaren biribilketen eta asmamen zorrotzen aurrean, zeinengatik askotan batzuk errudun sentitzen diren.
|
|
|
Azken aldi honetan, onartu beharra dago, egin izan da hainbat ekarpen estimagarri honi buruz, baina estudio linguistiko historiko batua, oraindik, ez da perfekzioaren maila egokira iritsi, eta guk geuk ere ez ditugu artean ikerketa eremu horren atal bakar bat ere errazago aztertzen lagunduko liguketen ideia orokorrak lortu.
|
Hizkuntzen
ahaidetasun gradua zehazteko beharrezkoak diren printzipio sendoak falta dira oraindaino. Adostasun handirik ere ez dago hainbat zeinuei buruz, hain zuzen, herri ezberdinen elkarren arteko jatorria aditzera emango luketen zeinuei buruz.
|
|
|
|
Hizkuntzen
benetako abantaila hauetako bakoitzaren barne indarrean bilatu behar dugu, alegia, alde guztietan eta harmonikoki eragiten duen bere indar horretan. Jarduera espiritualak behar dituen tresnak dira hizkuntzak, jarduera hori iragateko beharrezkoak diren bideak.118
|
|
|
|
Hizkuntzen
aniztasunari esker[...] zabaldu egiten zaigu giza existentziaren hedadura eta, gure aurrean, pentsatzeko eta sentitzeko modu berriak aurkitzen ditugu karaktere jakin eta errealetan.124
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzak gizakiaren hezkuntzari dakarkiona, beti ere, modu zehatzago batean aztertuko dugu ondorengo orrialdeetan. Honekin amaitzeko zera esango dugu bakarrik:
|
|
|
Honek, jakina, badu eraginik ikas irakas estrategia ezberdinak diseinatzerakoan, ze" hizkuntza, nahiz eta lehen begiradan horrela dirudien, ez da egiaz irakasten uzten baizik eta bakarrik gogoan esnatzen", eta, zentzu honetan, irakasleak ikasleari" hizkuntza bere kabuz eta bere baitatik garatzen hasten deneko haria bakarrik eskain" diezaioke146 Hizkuntzak bere izateari uko egin nahi ez badio eta benetan hizkuntza izan nahi badu, gizakiarengandik pasiboki onartua izatearekin batera, ezinbestekoa du gainera honengandik berpiztua eta etenik gabe berraktibatua izatea.
|
Hizkuntzen
ikas irakaskuntza, beraz, perspektiba honetatik antolatu behar da, ze orduan bakarrik lagundu ahal izango dio honek gizakiari, bai bestelako mundu ikuskerak ezagutzen eta ulertzen, baita hauei esker bere mundu ikuskera propioa aberasten eta bere burua osatzen ere.
|
|
|
Hizkuntzak ez dira informazio objektibo hutsen transmisiorako bitartekari neutralak eta, zentzu honetan," lurreko hizkuntzen estudioak", era batera edo bestera," gizadiaren pentsamenduen eta sentsazioen historia unibertsala" islatzen duela esan dezakegu165 Horrela, bada, bestelako hizkuntzak ikasterakoan ez ditugu tresna erabilgarriak bakarrik eskuratzen, baizik eta baita ere errealitatea bera aztertzeko eta ulertzeko beste hainbeste era: "
|
Hizkuntzen
aniztasunari esker, berehala eta guretzat, handitu egiten da munduaren aberastasuna eta bertan ezagutzen dugunaren aniztasuna" 166 Aniztasun linguistikoaren ikerketa sinkronikoa eta diakronikoa, modu honetan, gizakiaren ezagutzarako eta baita beronen formaziorako ere ezinbestekoa den bitarteko bihurtzen da. Azken finean, hizkuntzek" eskaintzen digutena giza-natura osoa, garbia eta hutsa da" 167 Honekin lotuta gogoratzekoa da, beste behin, Humboldtek arreta berezia eskaintzen diela garapen literario handirik izan ez duten euskara bezalako hainbat hizkuntzari, ze, bere aburuz, bat bera ere ez da alferrikakoa eta guztiak dira bildu eta ikertu beharrekoak168 Jarrera honetatik abiatuta ulertu behar dugu bere" entziklopedia" linguistikoaren helburu nagusia, hain zuzen, berak honako hitzekin deskribatzen duena:
|
|
|
Honen lehen ondorioa, ikusi bezala, hizkuntzaren estudioa" hizkuntzen estudio" bezala kontsideratzearen eskutik datorkigu eta, zehazki," metodologia konparatiboa" erabiltzen duen estudiotik.
|
Hizkuntzen
ikerketa sakon eta zabal honen" helburu nagusia", jarraian azaldu bezala, hizkuntzaren beraren dimentsio antropologikoan oinarritzen da, eta, egiaz, hemendik abiatuz iristen da Humboldt modu honetako ikerketen" interes orokorraz" hitz egitera. Honetaz aparte esan beharra dago, bukaeran adierazi bezala, hizkuntzen estudio entziklopedikoak baduela ere" bigarren mailako helburu" praktiko bat, honek hizkuntza ezberdinen ikas irakaskuntzari oinarri eta erreferentzi puntu bat eskaintzen dion heinean.
|
|
|
|
Hizkuntzen
ikas irakas prozesuekin zuzenean loturikoa da jarraian komentatu nahi dugun ideia, hain zuzen, Humboldten arabera norberak bere" mundu ikuskera" sakontzeko eta bestelakoak bere baitan integratzeko duen premiarekin batera azaltzekoa dena. Aitortu eta onartu beharrekoa da, aurrenik, ezinezkoa dela beste hizkuntza bat era neutral oso batez ikastea eta, egiaz, hemendik datorkiola honen irakaskuntzari zailtasunik handiena:
|
|
2006
|
|
|
euskara anemiatik libratzea bezain garrantzitsua da gaztelera enpatxutik libratzea, eta bidez, Osakidetzara hurbiltzen diren etorkinen onarpenaren parte bat da beraien hizkuntzarekiko keinu adeitsu bat luzatzea.
|
Hizkuntzen
berdintasuna eta guztien estima planean ez da kontenplatu ere egiten. Gainera euskara sustatzearen izenean mehatxuaren motibazioa eta erantzukizun ezaren jarrera ezartzen dira.
|
|
|
Joseba Erkizia HABEko zuzendariak aipatu digunez, joan den uztailaren 11n Eusko Jaurlaritzak eta bertako sailen batzordeak arazoa konpontzeko asmoz hainbat erabaki hartu zituzten. Euskara gaitasuna egiaztatzeko dauden sistema guztien arteko homologazioa lortzeko, Europako Kontseiluak onartutako
|
Hizkuntzen
ikaskuntzarako, irakaskuntza eta ebaluaziorako Europako Erreferentzia Markoa baliagarria zela erabaki zuten. Hizkuntzak ikasteko prozesuan beharrezkoak diren egitarauak, kurrikuluak eta ikas-mailak definitzeko oinarri bateratua eskaintzen duela gaineratu digu Erkiziak.
|
|
|
Eta gradu osteko (doktoraduan, kasu honetan) mailako bi ikastarotan oinarrizko irakasgai bana daude: Soziolinguistikaren Oinarri eta Hastapenak, eta Ukitutako
|
Hizkuntzen
Soziolinguistika izenekoak, denak irakasle batek emanak. (Aipa daitezke beste bi irakasgai ere, Filologia titulazioan, soziolinguistikan (modu zabalean ulertuta) sartzen direnak:
|
|
|
• Mondragon Unibertsitatean (MU), Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultatean,
|
Hizkuntzen
Departamentua dago eta bertan txertatzen dira soziolinguistikarekin lotzen diren irakasgaiak, berriz ere soziolinguistika bere zabaltasunean ulertuz:
|
|
|
2) Psikopedagogia izeneko bigarren zikloko lizentziatura mailako titulazioan, berriz: a)
|
Hizkuntzen
Psikopedagogia eta Esku Hartze Psikopedagogikoa izeneko bi ibilbidetan: Helduen Irakaskuntza:
|
|
|
Helduen Irakaskuntza: Euskalduntzea eta Alfabetatzea,
|
Hizkuntzen
Irakaskuntzarako Oinarri Psikopedagokoak, Eleaniztasuna: Oinarrizko Kontzeptualizazioa, Soziolinguistika Hastapenak, eta Hizkuntzaren eta Hizkuntzen Aniztasuna izeneko bost irakasgai daude, derrigorrezkoak diruditenak. b) Hizkuntzen Psikopedagogia izeneko ibilbidean ere:
|
|
|
Euskalduntzea eta Alfabetatzea, Hizkuntzen Irakaskuntzarako Oinarri Psikopedagokoak, Eleaniztasuna: Oinarrizko Kontzeptualizazioa, Soziolinguistika Hastapenak, eta Hizkuntzaren eta
|
Hizkuntzen
Aniztasuna izeneko bost irakasgai daude, derrigorrezkoak diruditenak. b) Hizkuntzen Psikopedagogia izeneko ibilbidean ere: Diskurtso Teoriak, Diskurtso Teoriak eta Hizkuntzaren Didaktika, Hizkuntzaren Eskurapena:
|