|
2004
|
|
|
Orain, onerako edo txarrerako, komunikazioaren harremansareak elkarrekiko eragin dialektiko etengabean daude osatuak: hala,
|
hizkuntzen
erabilera eremuak sistema komunikatibo batu eta bilbatu bakar baten sail estekatuak bihurtu zaizkigu egungo gizarte sistemaren egituran.
|
|
2009
|
|
|
Erabileran eragiten duten faktoreen artean, honakoak nabarmenduko ditugu: hiztunen hizkuntza gaitasun erlatiboa, eguneroko bizitzako harreman sareetako hizkuntza (k), lehen hizkuntza (k),
|
hizkuntzen
erabilera eremuak eta hizkuntzarekiko atxikimendua. Faktore horiek guztiak korapilo berean lotuta daude, batzuek eta besteek elkarreragiten dute, baina, zerrenda horretan batetik bosterako sailkapena egin balitz garrantziaren arabera, zalantzarik gabe azkenerako utzi duguna jarriko genuke buruan, hizkuntzarekiko atxikimendua alegia.
|
|
|
Guk ez dakigu hizkuntza bat arrisku orotatik salbu jotzeko zenbaterainokoa lukeen hiztunen kopuruak eta proportzioak, zenbaterainokoa lukeen
|
hizkuntzaren
erabilerak eremu ezberdinetan, edo zenbateraino bermatu litzatekeen hizkuntzaren transmisioa belaunez belaun. Hori ez dakigu, beraz ez dakigu, esate baterako, 800.000 hiztun asko ala gutxi diren, eta hiztunen portzentajea, %37, asko ala gutxi den.
|
|
2010
|
|
|
batetik, hamarkada hauetan euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost urte elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan; eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek lehen baino gehiago erabiltzeari; elebidunek, izan ere, kasu batzuetan gehiago eta beste batzuetan gutxiago erabiltzen dute, nahiz eta oro har erabilera aukera gehiago izan eskura. erabileran eragiten duten faktoreen artean, hauek nabarmendu ohi dituzte adituek: hiztunaren hizkuntza gaitasun erlatiboa, hiztunaren eguneroko bizitzako harreman sareetako hizkuntza edo hizkuntzak, hiztunaren lehen hizkuntza edo hizkuntzak,
|
hizkuntzen
erabilera eremuak eta hizkuntzarekiko atxikimendua. Faktore horiek guztiak korapilo berean lotuta daude, batzuek eta besteek elkarri eragiten diote; baina, zerrenda horretan batetik bosterako sailkapena egin balitz garrantziaren arabera, zalantzarik gabe azken aipatu dudana jarriko nuke buruan:
|
|
2011
|
|
|
Lewisek (2005), esaterako, hizkuntzen desagertzean esku hartzen duten bederatzi faktore azaltzen ditu: hizkuntzaren transmisioa edo ondorengoetaratzea, hiztun kopuru absolutua, biztanleria osoarekiko hiztun portzentajea,
|
hizkuntzaren
erabilera eremuen galera, hizkuntzaren erabilera eremu berrien sorrera, alfabetatzerako eta hezkuntzarako materialak egotea (gramatikak, hiztegiak, idatzizko literatura, hedabideak?), gobernu eta erakundeen babesa hizkuntza politikan, hiztunen jarrera hizkuntzarekiko eta hizkuntza dokumentatua egotea.
|
|
|
Lewisek (2005), esaterako, hizkuntzen desagertzean esku hartzen duten bederatzi faktore azaltzen ditu: hizkuntzaren transmisioa edo ondorengoetaratzea, hiztun kopuru absolutua, biztanleria osoarekiko hiztun portzentajea, hizkuntzaren erabilera eremuen galera,
|
hizkuntzaren
erabilera eremu berrien sorrera, alfabetatzerako eta hezkuntzarako materialak egotea (gramatikak, hiztegiak, idatzizko literatura, hedabideak?), gobernu eta erakundeen babesa hizkuntza politikan, hiztunen jarrera hizkuntzarekiko eta hizkuntza dokumentatua egotea.
|
|
|
Hizkuntzaren transmisioa edo ondorengoetaratzea, hiztun kopuru absolutua, biztanleria osoarekiko hiztun portzentajea,
|
hizkuntzaren
erabilera eremuen galera, hizkuntzaren erabilera eremu berrien sorrera, alfabetatzerako eta hezkuntzarako materialak, gobernu eta erakundeen babesa hizkuntza politikan, hiztunen jarrera hizkuntzarekiko, hizkuntza dokumentatua egotea.
|
|
|
Hizkuntzaren transmisioa edo ondorengoetaratzea, hiztun kopuru absolutua, biztanleria osoarekiko hiztun portzentajea, hizkuntzaren erabilera eremuen galera,
|
hizkuntzaren
erabilera eremu berrien sorrera, alfabetatzerako eta hezkuntzarako materialak, gobernu eta erakundeen babesa hizkuntza politikan, hiztunen jarrera hizkuntzarekiko, hizkuntza dokumentatua egotea.
|
|
2012
|
|
|
Bigarrenik, neurketak ematen dizkigun ehunekoek ez dute beren kabuz ezer azaltzen. Denborak aurrera egin ahala
|
hizkuntzaren
erabilerak eremu publikoetan zer bilakaera duen ikusteko balio digu. Baliteke arrastoak ematea hizkuntza eremu publikoetan erabiltzearekin lotura handiagoa edo txikiagoa duten testuinguruei eta gizarte taldeei buruz.
|
|
2015
|
|
|
• 4 faktorea: Galera
|
hizkuntzen
erabilera eremuetan
|
|
|
• 4 faktorea: Galera
|
hizkuntzen
erabilera eremuetan
|
|
2016
|
|
|
Spolskyren ustetan (2012: 149),
|
hizkuntzen
erabilera eremuetan jokatzen da, gatazkan dauden hizkuntzen guda?, eta hizkuntza batek osasuntsu egon nahi badu, ahalik eta eremu gehiagotan erabili litzateke. Etxeko giroa, lagunartea, hezkuntza, lan mundua eta teknologia berriak dira zerrenda luze bateko adibide esanguratsu zenbait.
|
|
|
Julia Sallabank adituak dio (komunikazio pertsonala, k.p.), orain hizkuntza izateko, armada, itsas armada eta web orrialdeetako domeinu propioa izan behar direla. Adibide honek argi eta garbi uzten du hizkuntza baten bizi indarra hizkuntza komunitatearen egoera politiko, militar eta ekonomikoarekin modu estuan lotuta dagoela, eta horretaz gain,
|
hizkuntzaren
erabilera eremu berriei emandako erantzunak ere zeresan handia duela hizkuntzaren osasunean.
|
|
|
Aldarrikapen honen nondik norakoak argitu ditu Sagrario Aleman euskaltzainak, gaur, Euskal Herriko hainbat hedabideen aurrean. . Jagon sailaren barruan dagoen Sustapen batzordearen egitekoa da euskara bera zaindu eta
|
hizkuntzaren
erabileraren eremuan zer gertatzen den aztertzea, eta hor kokatzen da Jagon Jardunaldia. Horretarako, landu nahi dugun gai horretako hainbat aditu gonbidatzen ditugu, eta horien gogoetak baliatzen ditugu guk ere geure gogoetak egiteko.
|
|
2017
|
|
|
lehenik, hizkuntza gaitasuna neurtzen du, hau da, euskararen ezagutza maila; bigarrenik, transmisioa, hots, zenbatekoa den belaunez belauneko euskararen transmisio maila; hirugarrenik, hizkuntzaren erabilera, alegia, jendeak, solaskide eta eremuaren arabera, zenbat erabiltzen duen euskara (baita gaztelania eta beste hizkuntzak ere); eta, laugarrenik, euskararen erabilera sustatzeari buruzko jarrerak, hau da, biztanleriaren zenbatekoa dagoen euskara sustatzearen alde ala kontra. horiek guztiak neurtzeko metodologia kuantitatiboa erabiltzen da eta, izenak dioen bezala, datu bilketa inkesta teknikaren bidez egiten da. hortaz, inkesta Soziolinguistikoaren analisi unitatea norbanakoak dira (zehazkiago, 16 urte edo gehiagoko elebidun eta elebakarrak), eta datuak norbanakoei egindako galdeketen bidez jasotzen dira. horrek esan nahi du, kale neurketetan ez bezala, inkestatzailearen eta aztergai den objektuaren arteko elkarrekintza zuzena dagoela eta erantzunak inkestatuen subjektibotasunaren menpe daudela, hau da, fidagarritasuna inkestan parte hartzen dutenen" zintzotasunaren" araberakoa izango dela. alde horretatik, kale neurketak emaitza fidagarriagoak eskaintzen ditu, baina, era berean, mugatuagoak. inkesta Soziolinguistikoak askoz ere informazio gehiago lortzea ahalbidetzen du:
|
hizkuntza
erabilera eremuz eremu neurtzen da (etxea, lagunartea...) eta eremu bakoitzean solaskideen arabera (senar emazte, seme alaba...). gainera, horiez gain, Ikerketaren helburu nagusia da Hondarribiko 16 urte edo gehiagoko euskaldunen hizkuntzaerabilera osoa, hau da, ahozkoa zein idatzizkoa, ekoizlea zein hartzailea, zenbatekoa den neurtzea.
|
|
2019
|
|
|
Erabilera eremu formalak eta informalak aztertzen zituen hipotesia (3 Gaztelania — H aldaera— indartsuago azalduko zaigu erabilera eremu formaletan, eta euskara L aldaera— indartsuago erabilera eremu informaletan) ezin dugu baieztatu. Aztertutako erabilera eremuak formal informal irizpidetik begiratuta, ez dirudi
|
hizkuntzen
erabilera eremuon izaera formalago edo informalagoaren arabera aldatzen denik. Adibidez, oro har formaltasunari atxiki ahal zaizkion eskola giroko erabileretan du euskarak pisurik handiena, baina formaltasunari lotu ahal zaion liburu aldizkarien irakurketan gainerako eremu gehienetan baino ahulago azaltzen zaigu euskara.
|
|
|
Fergusonen hitzetan language situation, Fishmanen esanean societal arrangement.
|
Hizkuntzen
erabilera eremuen (domain en Fishmanen hitzetan, jardunguneen Zalbideren itzulpenean) azterketa soziala egiteko aukera ematen du.
|