|
2001
|
|
|
4) Komunikazioaren ikuspegi teorikoak garrantzi berezia dauka, ez soilik psikosoziolinguistikan daukan presentziagatik, edo psikologiasozialaren eta psikosoziolinguistikaren arteko batasun puntua delako, baizik etahizkuntzaren erabileran interesa daukaten aspektu ezberdinak integratzen dituelako, hau da, oso interesgarria da euskal testuinguruan euskararen erabilera aztertzeko.
|
Hizkuntzaren
erabilera aztertzeko kontuan hartu beharreko alderdi batzukondokoak dira: a) ukipen egoeran dauden hizkuntzen ikerketetan, aplikazio etaanalisi maila ezberdinen beharra, bereziki, zabalak direnak:
|
|
2004
|
|
|
Inkesta hori bi hizkuntza dituzten komunitateetan egiten ari gara hainbat hizkuntzalari, gero denon artean emaitzak bildu eta txosten bat prestatzeko.
|
Hizkuntzen
erabilera aztertzea da horren guztiaren asmoa.
|
|
|
Euskararen erabilera sentimendu abertzalearekin loturik dagoela esan genezake?. Iñaki Garciak
|
hizkuntzen
erabilera aztertzeko egindako azterlan baten emaitzari darizkio balioztapen horiek. Euskararen erabilera eragiten duen motor nagusia euskal sentimendu nazionalen kemenean idoro du:
|
|
2009
|
|
|
Eguneroko testuinguruetan
|
hizkuntzaren
erabilera aztertzen dituzten hiru ikerketaazaldu dira hemen. Hizkuntza taldeei buruzko estereotipoak zabaltzeko etairaunarazteko erabil daitekeela egiaztatu dute ikerketok (Maass eta beste, 1989; Maass eta Arcuri, 1992, 1996; Wigboldus eta beste, 2000).
|
|
|
Hizkuntzaren bidez komunikatzen dira estereotipoak pertsona arteko mailan nahiz gizarte mailan. Beraz,
|
hizkuntzaren
erabilera aztertzeak portaera soziala ezagutzeko bidea zabaltzen du.
|
|
2011
|
|
|
«Aztertu dugun talde jakin horri dagozkio eskuratutako datuak. Bilbokoak dira guztiak, 12 eta 18 urte bitartekoak, eta sare sozialetan, esparru informalean egiten duten
|
hizkuntza
erabilera aztertu dugu». Dena den, sare sozialetan jasotakoa eguneroko errealitatearen isla delakoan dago Basurto, eta, beraz, argi dio adin tarte horretako gazteek Bilbon apenas erabiltzen dutela euskara.AldaketaBasurtoren irudiko, azken hamarkadetan aldatu egin da euskaldunen soslaia, eta horrek azal dezake nerabeen hizkuntza erabilerari:
|
|
|
Kataluniako Institut d. Estudis Catalans IEC delakoak bertako
|
hizkuntzaren
erabilera aztertu zuen duela urte gutxi. Eta katalan hiztunen hizkuntz erabileran identitate faktoreak daukan eragina nabarmena da oso:
|
|
2013
|
|
|
EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren
|
|
|
Laburpena. arrue proiektuak eaeko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzea helburu nagusi duen proiektua da. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren eta Soziolinguistika Klusterraren arteko lankidetzaz 2007an sortu zen, eta 2010 urtean Hezkuntza Saileko ISEIIVEIk egiten duen EAEko hezkuntzaren ebaluazio sisteman, ikasleen hizkuntza erabilerari buruzko datu bilketa txertatu zen.
|
|
|
Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna etaMikel Zalbide – EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren
|
|
|
2004az geroztik, abian da EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzea helburu nagusi duen Arrue Proiektua. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren eta Soziolinguistika Klusterraren arteko lankidetzaz sortu zen proiektua eta hala garatu da ikasturtez ikasturte gaur arte1 2010 urtean aldaketa garrantzitsua izan zuen proiektuak, Hezkuntza Saileko ISEI IVEI ikastegiak ere bat egin baitzuen ikerketa gidatzen duen lantaldearekin.
|
|
|
Horri esker, posible izan da ISEI IVEIk egiten duen EAEko hezkuntzaren ebaluazio sisteman, lehen aldiz, ikasleen hizkuntza erabilerari buruzko datu jasoketa txertatzea. Hala, 2011 urtean, Arrue Proiektuaren
|
hizkuntza
erabilera aztertzeko galderak ISEI IVEIk EAEko ikastetxe guztietan eginiko Ebaluazio Diagnostikoaren proban txertatu ahal izan ziren, eta horri esker LMH4ko eta DBH2ko ikasleen eskolako hizkuntza erabilerei buruzko datuak lortzeko pausua eman zen.
|
|
|
|
HIZKUNTZA
ERABILERA AZTERTZEN, IKUSPEGI SOZIOLOGIKOTIK
|
|
|
Ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzeko Arrue Proiektuan erabiltzen dugun ikuspegi teorikoan, hizkuntza ukipeneko egoeran kokatzen da erabilera hori: ukipen egoeran dauden bi hizkuntzetako bat kasu honetan, euskaraegoera ahulean dago gizartean.
|
|
|
EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren – Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna eta Mikel Zalbide
|
|
|
Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna etaMikel Zalbide – EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren horietako errealitatearen berri emango diguten datu enpirikoak biltzea.
|
|
|
IKASLEEN
|
HIZKUNTZA
ERABILERA AZTERTZEKO JARDUN GUNEAK ETA ROL HARREMANAK
|
|
|
EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren – Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna eta Mikel Zalbide
|
|
|
Esparru horretan ikasleek duten erabilera sorta nabarra ongi ulertu eta aztertu ahal izateko, oso baliagarri zaigu —Gela argazkian egiten den modu berean— ikasleek beren bizitzako beste jardun guneetan dituzten hizkuntza erabilerak eta bestelako errealitate linguistikoak ere ezagutzea. Arrue Proiektuan egindako azterketetan, eskola eremukoez gainera beste lau jardun gunetako
|
hizkuntza
erabilerak aztertu izan ditugu nagusiki: familia (anai arrebekin, gurasoekin...), auzoa eta lagunak (herriko edo auzoko lagunak), kultura kontsumoak (telebista, irratia, musika...) eta aisialdia (eskolaz kanpoko hainbat ekintza).
|
|
|
Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna etaMikel Zalbide – EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren situazio formalean gertatzen dena batetik, eta situazio informalekoa bestetik.
|
|
|
|
Hizkuntza
erabilera aztertzean beraz, Hizkuntza biziaren euskarriak izeneko eredu teorikoan hiru maila dezberdinetatik —bat indibiduala eta beste bi sozialak— erreparatzen diogu esku artean dugun aztergaiari. Hizkuntza erabilera, bestalde, hertsiki loturik dago hizkuntzari dagozkion beste hainbat aspekturekin.
|
|
|
EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren – Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna eta Mikel Zalbide
|
|
|
Esate baterako, ikasleen hizkuntzekiko gogo lehentasuna berariaz neurtu izan dugu (ikasleek euskara, gaztelania eta ingelesa zein neurritan duten gustuko galdetuta, adibidez), edo ikasleen hizkuntza irudikapenak (egoera jakinei zein hizkuntza doakien hobeto galdetuz). Gaitasunari eta hizkuntza jabekuntzari dagokienez ere, aldagai aske modura txertatu izan ditugu ikasleen gaitasunak hizkuntza erabilerei buruzko analisietan, Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna etaMikel Zalbide – EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren ikasleen ulermena eta idatzizko produkzioa neurtzen duten proben bitartez, edota ikasleei berariaz galdetuz zein hizkuntzatan errazago hitz egiten duten.
|
|
|
EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren – Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna eta Mikel Zalbide
|
|
|
Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna etaMikel Zalbide – EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren berriak euskalduntzea maiz sortzen den galdera da.
|
|
|
EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren – Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna eta Mikel Zalbide guztien gelako eta jolaslekuko erabilera kuantifikatu izana.
|
|
|
Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna etaMikel Zalbide – EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren
|
|
|
EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren – Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna eta Mikel Zalbide
|
|
|
Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna etaMikel Zalbide – EAEko ikasleen eskola giroko
|
hizkuntza
erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako" Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza" k egindako Inkesta Soziolinguistikoa (Eusko Jaurlaritza, 2012) eta Soziolinguistika Klusterrak egindako Hizkuntzen kale erabileraren neurketa (Soziolinguistika Klusterra, 2012). Horiez gain, ikasleen
|
hizkuntza
erabilera aztertzen du Arrue proiektuak (Arrue ED2011, 2012).
|
|
2014
|
|
|
Lave eta Wengerek (1991) erabili zuten lehen aldiz JK kontzeptua, eta hamarkada bat geroago berrartu zuten Eckert eta McConnell Ginetek hizkuntzei buruzko ikerketarako (Estatu Batuetako High School ikasleen
|
hizkuntza
erabilera aztertzeko, hain zuzen) (Eckert 2001; Eckert & McHiztun belaunaldi berriei buruzko azterketek honako hau utzi digute agerian: ezagutzatik erabilerarako tarte hori gainditu nahi bada, hiztun eleaniztunen hizkuntza portaeretan eragiten duten faktoreetan sakonki arakatu beharra dagoela.
|
|
2016
|
|
|
Euskal Herriko egoera soziolinguistikoaren analisi sinkronikoa egiten du bigarren atal nagusian, gaur egungo
|
hizkuntza
erabilera aztertuz.
|
|
|
EAJko ordezkariek mezuen %34 bidaltzen dituzte euskaraz, eta EH Bildukoek, %38 Gutxiengoa. 2016ko Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeen atarian, lehendakarigaiek Twitterren duten
|
hizkuntza
erabilera aztertu zuten, eta berdin: gutxiengoa euskaraz.
|
|
2019
|
|
|
Estrategia honen atzeandagoen ideologia da seme alabak euskara gaztelania elebidun izatea nahi dutela gurasoek (Amorrortu eta Ortega, 2009). Azken osagaia praktikena da, eta familiaren esparruan egitendiren
|
hizkuntza
erabilerak aztertzen eta neurtzen ditu (Nandi, 2018; Smith Christmas, 2018).
|
|
|
Eskolari lotuta, gure lan honetarako interesgarria den beste ekarpen bat Arrue Proiektuarena da (Eusko Jaurlaritza, 2013). Bertan, Euskal Autonomia Erkidegoko LH4tik DBH2ra arteko ikasleeneskola giroko
|
hizkuntza
erabilerak aztertzen dira; hau da, euskara eta gaztelera zenbat erabiltzendituzten eta erabilera hori errazten edo zailtzen duten aldagaiak zeintzuk diren ikertzen da. Emaitzekerakusten dute euskararen erabilera baxuagoa dela adinean aurrera egin ahala:
|
|
2020
|
|
|
Tesi lan honetan, idazle eleaniztunen
|
hizkuntza
erabilerak aztertzen ditugu bi ikerketa nagusiren bitartez eta" Focus on Multilingualism" (Cenoz eta Gorter, 2011, 2014) eredu eleaniztuna erabiliz. Eredu horrek, eleaniztunon hizkuntza erabilera modu holistiko batean aztertzeko beharra azaltzen du hiru dimentsiotan oinarrituz:
|
|
2021
|
|
|
Arretagune nagusi bat du: EAEko ikasleek eskola giroan dituzten
|
hizkuntza
erabilerak aztertzea. 2011tik hona, bi urteko tartearekin, eskolako hizkuntza erabilerak aztertu dituzte, ikasleei egindako galdeketen bidez. Hala, gaur egun 2011ko, 2013ko, 2015eko eta 2017ko emaitzak alderatzeko moduan dira.
|
|
|
EAEko ikasleek eskola giroan dituzten hizkuntza erabilerak aztertzea. 2011tik hona, bi urteko tartearekin, eskolako
|
hizkuntza
erabilerak aztertu dituzte, ikasleei egindako galdeketen bidez. Hala, gaur egun 2011ko, 2013ko, 2015eko eta 2017ko emaitzak alderatzeko moduan dira. 2019ko emaitzak prestatzen ari dira.
|
|
2022
|
|
|
Hain zuzen ere, profil horietako bat izango dugu ikergai lan honetan. Zehatzago, profil proaktiboaren barruan kokatu ditugun ereduan euskaldundutako hiztun berri gazteen
|
hizkuntza
erabilera aztertu nahi da lan honetan, euskararen biziberritze prozesuaren testuinguruan kokatuta, baita erabilerak DBHtik gaur egunera arte izan duen bilakaera ere. Hain zuzen ere, lan honetan lehen hurbilketa bat aurkeztuko da, eztabaida talde baten eta banakako elkarrizketen bidez aztertutako gazteen euskara erabilerari eta muda linguistikoei dagokiena, hauen ezaugarriak ezagutuz eta mudak laguntzen eta oztopatzen dituzten osagaiak identifikatuz.
|
|
|
Laburpena. Lizarran murgilketa ereduan euskaldundutako gazte hiztun berrien
|
hizkuntza
erabilerak aztertu nahi dira lan honetan. Bertan lehen hurbilketa bat aurkeztuko da, lau gazterekin gauzatutako eztabaida talde baten eta lau banakako elkarrizketen bidez gauzatu dena, aurretik 35 gazteri pasatako galdetegiaren bidez identifikatutako profil soziolinguistikoetako bat sakonago aztertzeko:
|
|
|
Kokapen atalean aipatu moduan, herriko kaleetan egiten den
|
hizkuntzen
erabilera aztertzeko eta errealitate hori hobeto ulertzeko, udalerriko ezaugarri soziologikoak, soziodemografikoak eta soziolinguistikoak aintzat hartzea ezinbestekoa da. Euskal Herriko kale neurketaren baitan, 60 bat udalerritan neurketa bereziak egin dira15, eta udalerri mailako kale erabileraren datu zehatzagoak izateak aukera emango du bestelako aldagaien eragina balioesteko16.
|