|
2000
|
|
|
Baina, ikuspegi honek hiru arazo nagusi ditu: 1)
|
Hizkuntza
identitate finko, eta, berez hor dagoen, egoeraren adierazpenzuzen gisa hartu izan da.
|
|
|
Horregatik, gizarte kohesioa sustatzeko nazio espainiarrean sor zitezkeen nortasun mugak apurtu behar ziren. Ondorioz,
|
hizkuntza
identitate elementu garrantzitsua den heinean, Estatuaren aldetik jarduera sistematikoa detekta daiteke, besteak beste hezkuntza sistemaren monopolioaren bidez, herritarrak gaztelaniaren bidez nazio espainiarraren inguruan politikoki soldatzeko (homogeneizatu egiten baititu), Estatu Nazio espainiarrari identifikazio oinarri indartsua emango baitzion hizkuntza homogeneitateak277.
|
|
2001
|
|
|
Hori guztia,
|
hizkuntza
identitate etniko eta etnien arteko komunikazioarenfuntsezko kategoria denean (Giles, 1977; Bourhis, 1979; Giles eta Johnson, 1981,1987; Sachdev eta Bourhis, 1990; Clement eta Noels, 1996; Liebkind 1999; Azurmendi, 1999), garrantzitsua da portaera linguistiko kulturalak azaltzeko.Euskal testuinguruan, bai euskararen jabekuntza esplikatzeko (Espi, Azurmendieta Arratibel, 1993; Arratibel, 1999), ba... Horiexek dira lan honen aurrekariak.
|
|
|
2 Hala ere,
|
hizkuntzak
identitatean eragina izaten du gehienetan eta, horrenondorioz, identitate etnolinguistikoa sortzen da. Gudykunst eta Ying Toomey ek (1990), Giles eta Johnson-en (1981, 1987) suposizioak jarraitzen dituzte; suposizio horien arabera, hizkuntzak, etnizitateari dagokionez, gutxienez lau funtzio psikologiko ditu:
|
|
|
Hemen bildu dudan" iritzi publikatuan"
|
hizkuntza
identitate emaile kontsideratzea ikuspegi nazionalista da; nazionalismoak erabili egiten du gainera bereizle gisa.
|
|
|
Gertatzen dena da hizkuntzen balio ikusmoldea ez dela horren sinplea. Estatu espainiarreko normalizazio lege guztiek ematen diote berenezko
|
hizkuntzari
identitate balioa. EAEkoan eta Nafarroakoan ere garbi asko agertzenda ikuskera hori.
|
|
|
Edozein modutan ere, kritiko hauek eman ohi dioten baino sakontasun handiagoa du
|
hizkuntzak
identitate eta identifikazio aldetik.
|
|
2004
|
|
|
|
Hizkuntza
identitatearekin lotzen duten ideiak, adibidez. Edo haratago joanda, hizkuntza kosmobisioarekin lotzen dituztenenak, hau da, hizkuntza izaera bezala hartzen dutenenak.
|
|
|
norbanakoarena, batetik, eta banako hori nor izango bada, talde nortasunarena, bestetik.
|
Hizkuntzaren
identitate eragina, gure ustez, bi dimentsio horietan mamitzen da, banakoaren nortasunak ez duelako funtsik giza harremanen existentzia ukatuta. Horretara, inor euskalduna izango bada, euskararen eskutik gizartekotzearen beharra ukaezina dela dirudi.
|
|
2005
|
|
|
Eta harrigarria behintzat bada kultur globalizazioaren sustatzaileak nazioz gaindiko enpresak izatea; are gehiago, horiek ari dira herrialdeak ordezkatzen kultur globalizazioaren produkzio eta banaketan. Eta bigarrenari dagokionez, berriz, batze intelektual eta kultural horren aurkako erresistentzia motak aurkitzen ditugu, kultur identitate jakin batzuk defendatzen dituztenak, hala
|
hizkuntz
identitateak nola politiko eta erlijiosoak, besteak beste.
|
|
2007
|
|
|
Ala euskal hizkuntza? Totalitarismo berri honi, nik uste, gehiago kostakozaio
|
hizkuntzen
identitate indarra eta eragina suntsitzea. Hizkuntzaren autonomiagaitasuna, gotortasuna, askoz ere sakonagoa da kultura sistemarena baino, eznoski, hizkuntza komunitateak larrutzea, ordezkatzea, hori eguneroko kontua baitugu.
|
|
|
Zer esan nahi izan dugu orain artekoarekin? Zer esan nahi du gizartearenidentitate kolektibo orokorraren eta
|
hizkuntza
identitate soziolinguistikoaren artekoelkarreragin eta elkar mugatze horrek. Esan dugunean zuzen baldin bagabiltza, elkarrekiko osagarriak dira bi identitate dimentsio horiek:
|
|
|
Praktika soziolinguistikoaren baitan dago euskara gizartera dezakeen politikaren gakoa. Praktika horrek bakarrik aldatzen ditu hizkuntza erabilerak, hizkuntzaohiturak,
|
hizkuntza
identitateak, eta abar. Praktika horren kontzeptuak eta egitateakbakarrik baitaratzen ditu hizkuntzen arteko botere harremanetan tirabiran etasokatiran dabiltzan faktoreak.
|
|
|
Esan bezala, hizkuntza lehen definizioaren zureko ezpala balitz, mintzairatxandakatzea besterik ez genuke egin behar, eta erdara eta euskara modu mekanikoan aldatzea izango litzateke kontua, solaskideak dituen hizkuntza gaitasunenarabera. Gauzak horrelatsu balira, euskararen inguruko adostasunak eta hizkuntzapartekatzeak ez lukete arazo larriegirik sortuko beharbada, eta
|
hizkuntza
identitateen arteko osagarritasuna ere posible izango litzateke inor inoren mendeko izangabe. Baina, gauzak horrela ez balira, eta bigarren definizio hori zuzena balitz, euskarak lankide gutxi izango lituzke aldamenean; eta, izatekotan, lankide kaskarrak.
|
|
|
Leinu baten identitatea ez da inoiz ziur frogatzen uzten bere
|
hizkuntzaren
identitatetik harantz, eta ikerketak zalantza eta ezbairik gabe onartu behar du euskaldun guztiek nazio bat osatzen dutela.201
|
|
2008
|
|
|
• Amaren
|
hizkuntza
identitateak aitarenak baino pisu handiagoa du, hizkuntza transmititzeko prozesuan.
|
|
|
7 Taula: Identitate euskaldun globala, identitate espainiar globala, euskara hizkuntza— eta espainiera
|
hizkuntza
identitateak, IELaren osagarriak diren bestelako ezaugarri linguistikoak: aurrekariak+ ondorioak (korrelazio bikoak)
|
|
|
2) Euskara
|
hizkuntza
identitatea euskararen ezagutza mailarekin lotzen da indar handienarekin; ondoren datoz erabilera eta, azkenik, ezagutu nahi izatea.
|
|
|
Espainiera
|
hizkuntza
identitatea erabilerarekin lotzen da indar handiagorekin; ondoren ezagutu nahi izatea eta, azkenik, ezagutza maila.
|
|
|
2. "
|
Hizkuntzen
identitate funtzioari buruzko ekintzak ere kontuan hartu behar dira egoeren bilakaeran. Frantzian, adibidez, eremu urriko hizkuntzen defendatzaile batzuek eskari artifiziala sortzen dute, okzitaniera edo bretoia gizarte funtziorik gabeko hizkuntza bihurtu direla militantziazko hizkuntza eskaria eginez konpentsatuz" (Calvet 1999:
|
|
|
Hizkuntza beharra soilik ekonomikoa edo komunikazio behar berehalako baten adierazle ez dela onartuz, L. J. Calvetek
|
hizkuntzen
identitate funtzioa txertatzen du bere ikuspegian; baina gero funtzio hori gizarte funtzio nagusiekiko2 gutxiesten du. Identitate funtzio hori, gizarte eskaeren eragilea dena eremu urriko hizkuntzen kasuan —eskualdehizkuntzak esaten zaie Frantzian hizkuntza horiei—, nahiz eta berez ukatua izan ez, alferrikakotzat hartzen da hizkuntza komunikazioko oinarrizko nahiak, eta beraz hizkuntzen bizitza, asetzeko.
|
|
|
Hizkuntza, logika horren argitan, ez litzateke xede nazionalen izaera ezaugarrituko lukeen faktorea izango. Itxura batean, beraz,
|
hizkuntzaren
identitate nortasunik ez duen gizarte prozesu baten aurrean gaude hemen, nahiz eta prozesu hori nazionala izan, nonbait. Ezagun da abertzale erdaldunek espainiar hizkuntzarekiko eta, horrenbestez, kultura espainolarekiko daukaten mendekotasuna.
|
|
|
dena delako alderdi politiko abertzalearen hizkuntza praxia gehienbat euskalduna izan arren, alderdi horren oinarri soziala, gizarte zibilean alderdi horri dagokion giza sektorea alegia, hizkuntzaz eta kulturaz erdalduna baldin bada funtsean, zertan da alderdi horren euskalduntze eragina? Izan ere, alderdiaren hizkuntza jokabidea alde batetik baldin badoa eta bere oinarri zibilarena bestetik, zertan hezurmamitzen da,
|
hizkuntza
identitateari dagokionez, indar politiko horren euskara eragina. Ez al luke sektore zibil erdaldun horrek bere indar politiko euskaldunarekin nolabaiteko koherentzian jardun behar?
|
|
|
–Onartu da, hasteko, nazioak, Estatuak, beti ethno
|
hizkuntzazko
identitate bat duela oinarri; lur zehaztua eta jende multzo mugatua definitzen duela; arbasoekiko lotura duela aurrekari (arbaso erlijiosoak, dinastikoak, etnikoak, edo hirurak batzuetan). Eta hori horrela da nazio zibikoaren kasuan, nazio etnikoarenean, edo dena delako nazioarenean?.
|
|
|
Ez dut uste hori baino handiagoa izango denik euskal hizkuntzaren balioak partekatzeko egin duen ahalegina. Bai, jakina, umeek euskaraz ikasi behar dute badaezpada ere, lan kontuak tarteko. Euskal Autonomi Erkidegoan?, baina euskal nazio kulturaren balioak partekatuz
|
hizkuntza
identitate bikoitzean bizitzeko hautu demokratiko erreala zenbatek egin du herri honetan?
|
|
2009
|
|
|
Itxura batean, beraz,
|
hizkuntzaren
identitate nortasunik ez duen gizarte prozesubaten aurrean gaude hemen, nahiz eta prozesu hori nazionala izan, nonbait.
|
|
|
Berdintasun hori, ordea, hizkuntza bakoitzak betetzen duen funtzioaren arabera jartzen da kolokan. Horregatik uste dugu izango dela oso garrantzitsua, erabakigarria esango genuke?, eremu urriko
|
hizkuntzek
identitate funtzioari [3] sendo eustea eta funtzio hori beren lurraldeetan indartzea. Hori ez da eremu urriko hizkuntzek identitate funtzioaz gain gizakien eta herrialdeen arteko harreman funtzioetan ere leku garrantzitsuren bat izatearekin bateraezina, ezta gutxiagorik ere.
|
|
|
Horregatik uste dugu izango dela oso garrantzitsua, erabakigarria esango genuke?, eremu urriko hizkuntzek identitate funtzioari [3] sendo eustea eta funtzio hori beren lurraldeetan indartzea. Hori ez da eremu urriko
|
hizkuntzek
identitate funtzioaz gain gizakien eta herrialdeen arteko harreman funtzioetan ere leku garrantzitsuren bat izatearekin bateraezina, ezta gutxiagorik ere. Funtzio hauetan ere jokatu behar dute partida eremu urriko hizkuntzek, baina indarrik gordinenak estrategia arrakastatsuetan eta bideragarrietan bakarrik jarriz, nahiaren eta ezinaren larriak ito ez ditzan.
|
|
2010
|
|
|
Ezin dena da Erdi Aroko hizkuntza defendatu.
|
Hizkuntzak
identitate zeinu ere izan behar du, hiztunak autoestimua gal ez dezan, eta ez dadila gertatu galegoarekin gertatzen ari dena, bere garaian ez zela portugesera hurbildu eta gaur egun gaztelaniaz hitz egitea bezalakoa dela ia. Nik ez dut gaizki ikusten berdintasun egoeran gaztelaniarengandik urrunen dauden ezaugarriak indartzea, gaizki iruditzen zaidana da hori funtzionalitatearen aurka egitea, edo hiztunaren intuizioaren kontra.
|
|
|
Hezkuntza elebidunak hizkuntza ezberdinen erabilera dakar eta, horrekin batera, gutxiengoaren hizkuntzaren legitimitatea gizartean. Horrek inplikazio sozio-politikoak ere baditu gizartean, kontuan izan behar baita modu bertsuan garatzen direla
|
hizkuntzarekiko
identitate eta jarrerak eta hizkuntza taldeekikoak. Horrela, hezkuntza elbidunetan eta eleaniztunetan dimentsio sozio-politikoa kontuan hartu behar da, bertan garatzen diren identitateak, jarrerak eta joerak ulertzeko.
|
|
|
Komunikabideen ezberdintasunak aztertuz, espainiar eremuko prentsa da euskara euskal abertzaletasunarekin indartsuen lotzen duena. ...ebitasuna onartzen badu ere, badira bazterketa joerak, euskararekiko bereziki. baina bada baita, legezko hitzarmena eta gizarte akordioarekin hautsiaz hizkuntzen elebitasuna onartu nahi ez duenik ere. gure gizartean hizkuntzaren inguruan bizi dugun errealitate konplexu honek, ez digu errazten batere, hizkuntza ezberdinen elkarbizitza normalizatua lortzen. hizkuntzetako bat baztertzeko joera honek,
|
hizkuntzarekiko
identitate zatikatua eragiten du. euskara gurea da edo gurea erdara da, esaerekin gertuago dauden herritarrak bananduaz eta azken finean, elebitasuna edo bi hizkuntzen elkarbizitza oztopatuaz. gaur egun gure gizartean eztabaidan dauden euskalerrirako herri asmoetan, hizkuntzek —oro har— eta euskarak bereziki, eragin handia dute. gutxienik elebiduna izango zen elkarte bat sortzeko hitzar...
|
|
|
Aipaturiko dimentsio bi horiek gazteen euskararekiko jarrerak aztertzerakoan ere agertu dira. behar da,
|
hizkuntza
identitate sozialaren (talde sozial, linguistiko, etniko edo besteren) ezaugarri adierazkorrena dela dioen premisari jarraituz, hizkuntza jakin batenganako jarrerek, izatez, bere hiztunekiko jarrerak islatzen dituztela ontzat hartzen duela eredu teoriko honek. horrela, estatusaren dimentsioa ezaugarri objektibo, hautemangarri eta egiaztagarrien bitartez zehazten da. ezaugarri horiek, hizkuntza ja...
|
|
|
b) Zeinu hizkuntzaren ikasketa eta pertsona gorren
|
hizkuntza
identitatearen sustapena ahalbidetzea;
|
|
2011
|
|
|
Antza gogoeta eta eztabaida identitatea zehazterako garaian hizkuntzak zein toki betetzen duen galdetzetik abiarazteko joera da nagusi. Bada, euskal hiztun garen aldetik, bereziki, uste dut bentaja handia genukeela
|
hizkuntzak
identitatearentzako zer esan nahi duen galdetu ordez, eztabaida abiarazten deneko hurrenkera norantzaz aldatu eta euskararen erabilera normalizatzerako garaian identitateak zein eginkizun duen planteatzea. Alegia, gogoeta hizkuntzatik, eta ez identitatetik?
|
|
|
–Hizkuntza komunitate baten iraupena bermatzen duen oinarrizko eta ezinbesteko axioma honako honetan datza: hots, hiztunek erabateko uste sendoa eduki behar dute beren hizkuntza beste edozeinena bezain prestua dela bizitza modernoa aurrera eramateko, eta ez dagoela beste hizkuntzarik, hortaz, euren berezko eta berariazko
|
hizkuntz
identitatea eta izaera garatzeko? .
|
|
|
glotofagiaren lantegirik emankorrena hezkuntza sistema izan da. Belaunaldi berrien
|
hizkuntza
identitatea suntsitzea oinarrizko estrategia izan da estatuaren aldetik akulturazioaren eta asimilazioaren glotopolitikan. Ordezkapen planifikatu horren ondorioz, jatorrizko hizkuntza galdua duen belaunaldiak ez du jatorrizko kultura identitatea berreskuratzeko aukerarik, eta estatu hedakorraren jomugan, berriz, ez zegoen beste asmorik:
|
|
|
–Mali, Nigeria, Kamerun, Gabon, Kongo eta abar saiatu ziren beren hizkuntza nazionalak sustatzen ezagutzari eta erabilerari dagokienez, baina legezko ezagupen horrek ez du ondorio praktikorik ekarri egiazko glotopolitika baten gauzapenean. Hartara, afrikar
|
hizkuntz
identitateak lehengoan daude oraindik, bahiturik, izan tokian tokiko hizkuntzak, izan eskualdekoak, estatalak edo estatuen artekoak? .
|
|
|
Afrikako herri mintzairen
|
hizkuntz
identitatearen gainean gogoeta txit jakingarria egiten du Justo Bolekiak: –Afrikar hizkuntza bat jakiteak ez du nahitaez hizkuntz identitate baten jabe garenik adierazi nahi.
|
|
|
Afrikako herri mintzairen hizkuntz identitatearen gainean gogoeta txit jakingarria egiten du Justo Bolekiak: . Afrikar hizkuntza bat jakiteak ez du nahitaez
|
hizkuntz
identitate baten jabe garenik adierazi nahi. Hizkuntz identitatearen zerizana askoz zabalagoa da:
|
|
|
–Afrikar hizkuntza bat jakiteak ez du nahitaez hizkuntz identitate baten jabe garenik adierazi nahi.
|
Hizkuntz
identitatearen zerizana askoz zabalagoa da: hots, aldez edo moldez hizkuntzari atxikirik dauden identifikazio elemementu guztien jabe izan beharra dago hartarako?.
|
|
|
–Inolako identitate euskarririk onartu balitzaio euskarari, identitate ireki eta integratzaile bat eraikitzeko baliagarria dena izango litzateke soil soilik onargarria eta, beraz, partaidetza kontzientzia sendotzeko balio duena; hau da, norberaren adskripzio askeari uko egitea eskatzen ez duen identitate sistema eta, beraz, bere barnean adskripzio guztiak maila berean biltzeko gai dena, euskal herritar huts sentitzetik espainiar huts sentitzerainoko adskripzio guztiak naturaltasunez onartzen dituena?. Itun berritu baterantz, Euskararen Aholku batzordea, Eusko Jaurlaritza, 2009, 56 or. Bolekiak, ordea,
|
hizkuntza
identitateak ez ditu maila berean kokatzen: bata, jatorrizko hizkuntzari dariona, endoglosikoa da, eta, bestea, kanpotik ezarri den hizkuntzari dagokiona, exoglosikoa. Bi sozializazio prozesu mota desderdin daude identitate horien iturrian eta mamikuntzan.
|
|
|
–
|
Hizkuntz
identitatea?, batek baino gehiagok begitan hartua daukan adigaia da: –Hizkuntza bat partekatzeak dakarren, identitate linguistikoa?, hainbatek eta hainbatek gaitzetsia, exorzitatu behar den deabrua da, horretarako eraginkorrak diren berariazko erritualak gauzatuta?.
|
|
|
Ilustrazioaren doktrina hori ezin hobeto zetorkion nazionalismo jakobinoari. Praxiak bazuen ideologiaren zilegitasuna estatuaren baitako eta mendeko
|
hizkuntza
identitateak ezabatzeko.
|
|
|
|
Hizkuntzaren
identitate eragina nazionalismoaren aroan gailentzen dela dirudi: –Etnia identitatearen osatzaile funtsezko gisa hizkuntzak duen garrantzia badirudi nabarmena dela batez ere etnia bat nazio bilakatzen denean?.
|
|
|
|
Hizkuntz
identitate diferentea garatzeko, besteak beste, gaitasun ideologikoa eta psikologikoa ondu ditu mendeko hiztunak. Baina, tamalez, euskaldunok tarteko, hizkuntza minorizatuko hiztunak erraietaraino barneratua dauka honako ezaugarri makur hau:
|
|
|
–Hiztunek jatorrizko beren
|
hizkuntz
identitate etnikoaren zentzua eta esanahia erabat galdu ondoren, ordezkapenak ekarri dien hizkuntza berriaren altzoan beren nortasunarentzat habia erosoa aurkitu baldin badute, esan daiteke asimilazioaren prozesua jadanik burutua dagoela? .
|
|
|
Nazio hizkuntzak ez gaituela, alegia, nazio kulturaren erreferentzia sisteman sozializatzen, nazio esparru jakin baten altzoan integratzen. Boterearen ahalegin diskurtsibo tematsu hori guztia ez ote da izango, beste izari batzuen artean,
|
hizkuntza
identitateak bizi gaituelako. Zantzuak, baietz dio.
|
|
|
Kode edo logika horiek, aldiz, oso bestelakoak izan daitezke eta izan badira. Beraz, halako «merkatu» batean marketina,
|
hizkuntza
identitateak eta identitate kolektiboen joko eta lehiak nahastuko dira. Izen batek balio handia izan dezake logika baten arabera eta gutxi besteren neurrira.
|
|
2012
|
|
|
Iruritan baserriak eta herrigunea ditugu, jarraipena eta etena, baina euskararen jarraipenak dikotomia horiek berdindu ditu. tuak egiteko momentuan. hizkuntzei balioak esleitze horretan batik bat hiztunaren barne atxikimenduek eta eratu duten
|
hizkuntza
identitateak eragiten dute.
|
|
|
Badirudi haurrei zein hizkuntzatan egin erabakitzean subjektuaren lehen hizkuntza baino eraginkorragoa dela hiztunak eratu duen
|
hizkuntza
identitatea.
|
|
|
Itsaso honela mintzo da: gaztetan euskara Aekn ikasi eta" orduan nire aita hasi zen nirekin euskaraz eta nire amatxi ere bai(...) harremana dena hasi zen euskaraz" (Itsaso, 5 FG). ego belaunaldiaren
|
hizkuntza
identitatearen eraketa
|
|
|
Antza, subjektuek beren lehen hizkuntza izan ez den batekin (batzuetan familian txertatuta egon den eta bertze batzuetan familian inoiz izan ez den hizkuntza batekin) eratzen duten harremanak hartzen du indarra. hiztuna hizkuntza horri atxiki zaio hala nahi duelako, harremanen bidez bere bizitzan sartu baitu. horrek ekarri die subjektuei, umeak izan dituztelarik, euskaraz hazteko erabakia. Badirudi haurrei zein hizkuntzatan egin erabakitzean subjektuaren lehen hizkuntza baino eraginkorragoa dela hiztunak eratu duen
|
hizkuntza
identitatea, hau da, zein hizkuntzarekin identifikatu nahi duen, zein hizkuntzari atxiki nahi zaion. rocher soziologoak sozializazioaren ingurumariko bitartekoak bereizten ditu: grupo de pertenencia eta grupo de referencia, hots, nor kide deneko taldea eta erreferentzia dueneko taldea, honela definituta:
|
|
|
Besteak beste,
|
hizkuntz
identitatearen inguruan betidanik izan dugun korapilo logiko maltzurraaskatuz: «independentziarik ez, euskararik gabe; euskararekin, independentziarik ez».
|
|
2013
|
|
|
" Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: ‘nolako euskalduna naiz? ’" artikuluak Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga burutzen ari diren ikerketaren berri ematen du.
|
|
|
Euskararen etorkizunaren ikuspegitik, talde horren ezaugarriak ezagutzea erabakigarria izan daiteke, eta horregatik euskararekiko dituzten jarrerak eta motibazioak aztertu nahi dira; euren burua euskal hiztun benetakotzat duten eta hizkuntza erabiltzeari edota transmititzeari buruz zein uste dituzten. Artikuluan ikerketaren behin behineko hainbat emaitza eskaini dira,
|
hizkuntza
identitateari eta hiztun legitimoaren pertzepzioari erreferentzia eginez, besteak beste.
|
|
|
Ohartzeko modukoa da neska gazte horrek darabilen posesiboa: " zure hizkuntza bihurtzen da", hau da, euskara zure
|
hizkuntza
identitatearen parte bilakatzen da.
|
|
|
Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?"
|
|
|
Auto pertzepzio hori beste hizkuntza egoera batzuetan azaldu den" ama hizkuntzaren ideologiak" eraginda dago (Skutnabb Kangas eta Phillipson 1989). Izan ere, familian ikasitako hizkuntzak bizitza osoan zeharreko aldatu ezin den
|
hizkuntza
identitatea mugatzen eta erabat baldintzatzen duela pentsatzea ohikoa da. Horrela, familian euskara ez bada ikasi, ideologia horren arabera, berdin da hiztunak nolako gaitasun komunikatiboa lortu duen edota bere identitatean euskarak berebiziko garrantzia duen, euskaldun zahar, zentzu teknikoan esanda, ezin da izan.
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
Ondorengo aipua Zumaian bildutako hiru kideren arteko elkarrizketaren sekuentzia bat da. Gogoan izan behar da Zumaian hizkuntzaAne Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" gaitasuna oso altua dela, populazioaren %71, 5 (Eustat 2013).
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" egiten dituzten iruzkinak?
|
|
|
Euskara eskolan ikasi dutenek zer nolako
|
hizkuntza
identitatea erakusten duten bereziki interesgarria da, orain artean ezagutu ohi denetik ideia bereizgarriak aurreikusi daitezkeelako. Euskara murgiltze programetan ikasi duten ikerketa honetako pertsonak 18 urte bitarteko hiztun berriak dira.
|
|
|
Talde honetako bi hizkuntzen ikaskuntza esperientzia eta helduaroan elebidun egin direnena oso desberdinak dira. Bi taldeetako espeHiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
badu abantailarik euskara haurtzarotik murgiltzearen bidez ikasteak, esperientzia pribilegiatua kontsideratu daitekeena bestalde, batez ere" barrukoak" diren identitate eta atxikimenduari dagokionean, eta erabilera mailako portaerari dagokionean? Arestian esanda bezala, emaitzak behin behinekoak izanagatik
|
hizkuntza
identitatearen inguruan argi izpiren bat ekar dezakete.
|
|
|
Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" eta ez det ordu guztitan ta momentu guztitan euskeraz hitz egiten, ordun ezin det euskaldun, euskaldun naizela esatea.
|
|
|
euskal hiztuna eta euskal herritarra (kultura edota nazio identitateari lotua). Denek euskal herritartzat dute euren burua, denek aitortzen diote euren buruari euskal identitate kultural edo nazionala, baina batzuk euskal
|
hizkuntza
identitatea ukatzen dute. Ikus ondoko aipuak:
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
Beste hitzetan esanda, euskaraz hitz egiteak ez du automatikoki eta halabeharrez pertsona bat euskaldun egiten. Gainera, esan daiteke euskaldun adierak baduela
|
hizkuntza
identitatearen bustidura nabarmena.
|
|
|
Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" euskara 2 urterekin hasita eskolan ikasi dutenei ere.
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?"
|
|
|
Artikulu honetan euskaldunberrien inguruko ikerketa honen behin behineko emaitza batzuk eskainiko dira.• Hitz gakoak: euskal hiztun berriak, hizkuntzajarrerak,
|
hizkuntza
identitatea, hiztun legitimoa.
|
|
|
Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?"
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?"
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" talde homogeneoagoa izan da:
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
Aurrez egindako ikerketak (Amorrortu eta al. 2009) erakutsi zuen hiztuna bizi den lur eremuan dagoen euskal hiztun portzentajeak garrantzi handia duela hizkuntza ikasteko esperientziaren nolakotasunean, Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga – Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" eta euskara erabiltzeko aukera izateko, jakina.
|
|
|
Hiztun berrien
|
hizkuntza
identitatea: " nolako euskalduna naiz?" – Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla eta Belen Uranga
|
|
|
Artikulu honetan elkartearen pentsamenduaren berri emateaz gain, gaur egun lantzen ari den hainbat proiekturen berri eman du, hala nola, Guatemalako Kaqchikel komunitatean, Mexikoko Nahuatl herrian, edota Kolonbiako Nasa herriarekin egiten ari direnak.• Hitz gakoak: nazioarteko garapen lankidetza, hizkuntza biziberritzea,
|
hizkuntza
identitatea.
|
|
2014
|
|
|
|
Hizkuntzak
identitatea sortzen du. " Euskarak egiten gaitu euskaldun" fede hartuta, hasi ginen jo ta su.
|
|
|
Horixe jakobinismo frantses eta espainolaren berezko ezaugarrietako bat. Ederki dakite
|
hizkuntza
identitatea dela, eta hizkuntza galtzen den tokietan identitatea galtzen dela. Hori hala, askoz errazagoa da artaldea gobernatzea.
|
|
|
JKaren teorian, aldiz, berebiziko garrantzia du, eta esplizituki jartzen ditu argitan bestela inplizituki soilik azaleratuko liratekeen loturak. Hala, ikerketan zehar"
|
hizkuntza
identitatea" unitate gisa aztertu ordez, identitatearen gainerako elementu soziokulturalei lotutako sare gisa aztertzea ahalbidetuko liguke JKren kontzeptuak. Hala frogatu dute, besteak beste, gure testuinguruan aitzindari lanak egin dituzten Jone Miren Hernández eta Paula Kasaresek (Hernández 2007, Kasares 2013).
|
|
|
Kontzeptu honek HKren kontzeptuarekiko hiru aldaketa nagusi proposatzen ditu (Davies 2005) 3: JKko kidetza jarduera sozialen bidez sortzen eta mantentzen da (komunitatearekiko kidetza ez da" berez emana"), JKren kontzeptua erabiltzeak identitatea modu performatiboan ulertzea dakar (aintzat hartuz norbanakoak izan ditzakeen hizkuntzarekiko ideia edo erabilera modu propioak, HKak inplikatzen duen" identitate eredu idealari" uko eginez), eta azkenik,
|
hizkuntzaz kanpoko
identitate elementuak ere aintzat hartzen ditu4 Izan ere, JKen teorian oinarritutako lanek behin eta berriz frogatu dute hizkuntza praktiken eta bestelako praktika sozialen arteko lotura, eta horretan datza, besteak beste, JKen teoriaren indar esplikatiboa (Eckert 2006).
|
|
|
5
|
HIZKUNTZAZ KANPOKO
IDENTITATE ELEMENTUEN ERAGINA
|
|
|
Hizkuntza ohituretan eragiteko tailerretan ezinak, beldurrak, portaera estankatuak, portaera lotsatiak eta hainbat aurreiritzi ikusten dira, gehienetan antzekoak aurreiritziak eta antzekoak aldatzeko ezinen arrazoiak.
|
Hizkuntza
identitate zeinu esanguratsua izanik, euskaldunek alde batera utzi ohi dute erdararen mesedetan.
|
|
|
Bederatzigarren kapituluan, hizkuntza guztiei aitortzen zaizkien bi ezaugarri nagusi aztertzen dira: ezaugarri pragmatikoa (komunikatzeko ahalmenarekin lotutako aldea) batetik; ezaugarri sinbolikoa (hori da
|
hizkuntzak
identitatea osatzeko duen funtzioa), bestetik.
|
|
|
«Ijitoek euren hizkuntzaren erabilera galdu dute. Mailegatutako hizkuntzan hitz jardunbidea da orain euren
|
hizkuntzazko
identitate marka» (ibid.: 92).
|
|
|
Gizaldietan zehar, genozidio linguistikotik oso gertuko legeek komunitate hizkera hori ia desagertzera eraman dute, eta gaur egun oso egoera hauskorra bizi du, erabilera oso mugatua baitu. Hizkuntzaren etorkizuna erabat zalantzazkoa bada ere, kaló
|
hizkuntzak
identitate markatzaile indartsua izaten jarraitzen du. Gauza bera gertatzen da ijitoen esamolde eta aforismo ugariekin, ipuin eta kondairekin.
|
|
2015
|
|
|
Modu grafikoan esanda, Espainian nagusi izan zen Francoren erregimen zapaltzaileak udalerri hauetan lortu ez zuena gertatu da honen ondorengo erregimenean: euskal hiztun komunitate naturaletan gazteleraren edo frantsesaren erabilera soziala bere lekua egiten hasi da, eta ondorioz hiztun askoren
|
hizkuntza
identitatea (eta erabilera) euskaldun izatetik hibridoa izatera pasa da. Ez da norberaren elebiduntasunari lotutako gertaera, erabilera sozialari lotukoa baizik.
|
|
|
hiztun berriak jarrera proaktiboa badu, sarritan euskararekiko barne balio (Amorrortu et al., 2009) eta kontzientzia maila altuak bultzatua, bere euskara ikasketa eta erabilera hobetzeko jarrera aktiboa hartuko du; berriz, jarrera erreaktiboa badu, testuinguruak ezarritako hizkuntzan jardungo du, izan hau euskara ala izan gaztelania. Azkenik, hiztun berriaren
|
hizkuntza
identitatea dago; hau da, hiztun berria zein motatako euskal hiztuna sentitzen den eta kategoria horri zein mailatako legitimotasuna eskaintzen dion.
|
|
|
Euskal hiztun berriek
|
hizkuntza
identitate desberdinak agertzen dituzte: badira beraien burua euskaldun moduan definitzen duten hiztunak eta euskaldun berri moduan egiten dutenak.
|
|
|
Euskal hiztun berriek
|
hizkuntza
identitate desberdinak agertzen dituzte: badira beraien burua euskaldun moduan definitzen duten hiztunak eta euskaldun berri moduan egiten dutenak.
|
|
|
4) Hiztun, erabiltzaile eta
|
hizkuntza
identitate molde berriak: norantza doaz euskararen gutasunak?
|
|
|
" Hiztun, erabiltzaile eta
|
hizkuntza
identitate molde berriak: norantza doaz euskararen gutasunak?" Gaur egun, estatuen saiakera uniformizatzaileez gain, hizkuntza gutxituek inoizko eskaintza kultural oparo eta eskuragarrienari egin behar diote aurre.
|
|
|
" Hiztun, erabiltzaile eta
|
hizkuntza
identitate molde berriak: norantz doaz euskararen gutasunak?" Euskaldun vs Erdaldun dikotomia gaindituta?
|
|
|
" Hiztun, erabiltzaile eta
|
hizkuntza
identitate molde berriak: norantza doaz euskararen gutasunak?" Ortega eta besteren (2014) lanean ikus daitekeenez, askotarikoak dira hiztun berriek dauzkaten hizkuntzaidentitateak.
|
|
|
Eta azkenik, umeak ikasi dituen praktiketan, ez al du aski ikasi identitatea zertan den? Ez al du ikasi, hain juxtu,
|
hizkuntza
identitateen jokoa?
|