|
2000
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak datozen sei urteetan 200 untzi berri eraikitzeko aurreikuspena egin du berriki. Honek 20.000 milioi pezetako (800 milioi inguru libera) inbertsioa
|
esan
nahiko luke, zeinak Hego Euskal Herriko flotaren erdia berritzeko balioko lukeen. Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza eta Arrantza Sailak urtarril honetan Bruselara igorriko duen agiri batean ageri diren datuak dira honakoak.
|
|
|
Gai honen gaineko euskal estatistikarik ez dugu, baina Espainiako haztegi arrain produktoreen elkartearen (Apromar) datuen arabera, Espainiako etxe eta jatetxeetan jandako urraburu eta lupinen% 78 haztegietatikoa zen, 1990ean kopuru hori% 4koa baino ez zelarik. Antzekoak
|
esan
genitzake erreboilo, izokin eta antxoari buruz. Akuikulturaren aroa da, horrenbesteraino ezen FAOk 2015erako munduan kontsumituko den arrainaren% 50 haztegikoa izango dela irizten dion.
|
|
|
Nolanahi ere, benetako hasiera Rias Galegas eko 50eko hamarkadako muskuilu haztegietan kokatu behar dugu, eta beranduxeago barnealdeko arrain haztegietako ortzadar amuarrainen hazkuntzan. Gaur egun 265.000 tona muskuilu produzitzen dira mundu mailako produkzioaren% 21 eta 16.000 milioi pezetako (640 milioi libera) fakturazioa
|
esan
nahi du. 1964an hasi zen amuarrain hazkuntza, eta orduko 25 tonetatik 1998ko 30.000 tonara igaro da produkzioa; azken urte hartako fakturazioa 10.000 milioi pezetakoa izan zen.
|
|
|
Urraburua, lupina, erreboiloa eta izokina dira protagonista nagusiak. Esan beharra dago, hala ere, muskuiluaz gain amuarraina dela produkzio mailarik handiena duena, Espainiako akuikultura jardueraren% 60
|
esan
nahi baitu.
|
|
|
Honela, biztanleriaren bi herenek edukiontziak dituzte etxetik gertu. 99 udalek sinatu duten lankidetza hitzarmenaren arabera, Foru Aldundiak hartu du bere gain Bizkaian 1.300 edukiontzitik gora ezartzeak
|
esan
nahi duen gastua. Bilbon 1.500 edukiontzi ipini zituen udalak iaz.
|
|
|
Bilbon 470 tona jasotzen dira hilero. Gaikako bilketak gora egin du; alabaina, ezin daiteke
|
esan
zabor gutxiago iristen denik zabortegietara, geroz eta zabor kantitate gehiago iristen baita. Kontsultatutako iturrien arabera, ontzi bilketak ez du eragin handirik izan zabortegira heltzen den zabor pisua kontuan hartzen badugu.
|
|
|
Horrelako txapelketarik ez da sekula izan. Orain dela urte batzuk izan zen Pernando Amezketarra txapelketa, hura ere taldeka jokatu zena eta askok
|
diote
aurtengoa haren antzekoa izan dela. Baina orduan bigarren mailako bertsolariak hartu zituzten.
|
|
|
Pixka bat handitzen joan ahala bertso paperak ekartzen zizkidan. Etxean lehendik ere baziren bertsopaper zahar batzuk eta Txirrita, Udarregi, Pello Errotaren kontuak ere
|
esaten
zizkidan, Txirrita eta Pello Errota ezagutu baitzituen berak.
|
|
|
Gaur egungo bertsolari gazteengatik
|
esaten
da ez dakitela gairik gabe kantatzen...
|
|
|
Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait
|
esan
egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea eragiteko.
|
|
|
Orduan ere plazan kantatzen zen, baina tabernan eta sagardotegian egiten zuen bertsolariak graziarik gehiena. Plazan
|
esaten
ez ziren gauza batzuk esango ziren tabernan akaso, behar bada lasaitasun gehiago izango zen, umerik ere ez zen egongo, emakumerik ere ez eta bertsolaria tabernan nahi izaten zen. Entzuleak eskatu egiten zion bertsolariari gauez luze jarduteko.
|
|
|
Orduan ere plazan kantatzen zen, baina tabernan eta sagardotegian egiten zuen bertsolariak graziarik gehiena. Plazan esaten ez ziren gauza batzuk
|
esango
ziren tabernan akaso, behar bada lasaitasun gehiago izango zen, umerik ere ez zen egongo, emakumerik ere ez eta bertsolaria tabernan nahi izaten zen. Entzuleak eskatu egiten zion bertsolariari gauez luze jarduteko.
|
|
|
Ez naiz euskara batuaren kontrakoa, baina gaurko euskara batu askoren kontrakoa bai. Gaurko euskara batua erdaraz jantzita ikusten dut askotan eta euskarak nahiko aberastasun badu berekin, hitz bera
|
esan
liteke lau edo bost modutara eta askotan gure herriko hitzak baztertu eta erdarazkoak sartzen dituzte. Nik herri hizkuntza dut gogoko eta badakit, ez da harrokeria, irakurle batzuk baditudala.
|
|
|
Penagarria da euskaldun askok Eguberriak kartzelan pasa beharra eta bai kristautasunaren aldetik, bai gizatasunaren aldetik, presoak etxera ekartzea gauza handia izango litzateke Euskal Herriarentzat. Baina hori dena hala izanik ere,
|
esan
behar da herri bezala asko aurreratu dugula. Garai batean ez genituen nortasunak ere gurekin ditugu:
|
|
|
Hemen larrosa asko etorri da, asko. Garai batean zeinek
|
esango
zuen udaletxetik ikurrina zintzilik ikusiko genuenik! 59ko Ordiziko txapelketaren ondorenean Agirre, Azpillaga, Ugarte eta ni Donibane Lohizunera eraman gintuzten bertsotan egitera eta han ikusi genuen lehenbiziko aldiz ikurriña udaletxetik zintzilik.
|
|
|
|
diosku
Agurtzane Intxaurraga egileak. Bill eta Maryk, museoa osatzen duten areto ezberdinetan barrena doazela, obraren hari nagusia garatuko dute.
|
|
|
Mende anitz dira euskara sortu zenez geroz. Europako mintzaira zaharrenetakoa dela
|
diote
adituek. Gizaldiz gizaldi iraun dugu euskaldunok, herri ezberdinen asmo makurrei aurre eginez.
|
|
|
Gizaldiz gizaldi iraun dugu euskaldunok, herri ezberdinen asmo makurrei aurre eginez. Gaur egun ordea, ezin
|
esan
arriskutik kanpo gaudenik. Gure seme alabek euskaraz ikasi, pentsatu eta bizitzea posible badute ere, ingurune erdaldunetan jai dago.
|
|
|
|
diosku
Intxaurragak. Lana idazterakoan diskurtso hutsa bilakatzearen arriskua oso kontuan izan dute.
|
|
|
Mugitegiko mentu oin basaken urtebeteko landaretxoak, azkenekoa. Rivas idazle galizarrak
|
dioen
sagarrondo heldu eta zaharren itxura artritikoa neguari usaina hartu ordurako agertzen da; ez ordea sagarrondo gazte marduletan. Gazteak hostajeari luzeago eusten dio, neguko hotza eta ilunpearekin deman, harro.
|
|
|
Iñake Irastorzak honela
|
zioen
telebista eta antzerkiaren arteko aldeari buruz «Karkara»n:
|
|
|
LIDERREN heriotzek ate berriak zabaltzen dituzte sarritan. da
|
esan
halakorik Jesus Aizpun UPNko sortzailearen heriotzaren ondoren, UPNren helburu eta bitartekoak ondo baino hobeto lotuta jarraitzen baitute. Bere aitaren urratsak jarraituz, `navarrismo' espainiarzale amorratuenaren ordezkari fidel eta gogorra izan zen Aizpun.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzakoekin pozik agertu dira aurrera atera dituzten hiru alderdiak EAJ, EA, EH. EHk EAJ eta EAren aurrekontuak direla
|
esan
du, baina euskararen eremuan eta justizia sozialaren bidean aurrerapausoak eman direla azpimarratu du. ELAk eta LABk beren izaera sozial eskasa azpimarratu zuten, eremu sozialean iaz baino ehuneko txikiagoa erabiliko delako, besteak beste.
|
|
|
Beraz, Jaurerri bezala ezagutzen dugun garaia istorio itzel horren ano biziki laburra besterik ez dela
|
esan
dezakegu. Urte horietan, ordea, bertako pagadi eta hariztiak harlauzazko hesi batez inguraturik geratu ziren, Bertizko Jaurerria mugatzen duena eta aste honetako mendi ibilaldian jarraituko duguna, hain zuzen ere.Bertizko ondare ere diren megalitoak topatuko ditugu gure bidean, denbora galdua eta gure garaiaren arteko zubia izango bailiran.
|
|
|
Kanpotik datozenak ere euskaldunak izan ohi dira, Azpeitia eta barnealdekoak gehienbat. Baina horrek ez du
|
esan
nahi, euskaraz ez dakien herriko norbaitek erdaraz ezin dezakeenik hitz egin, noski»
|
|
|
|
diosku
Jose Marik.
|
|
|
Apaltasuna zen, Pilar Barandiaranen esanetan, bere osabaren ezaugarri nagusia. Hala
|
dio
Joxemigel Barandiaranen bizia jasotzen duen liburu honen sarrerako testuan. Ataunen jaio zen apaiz eta antropologo hau 1889an.
|
|
|
Goiz batean egundoko zoritxarra gertatu zaio: amak «zerriek baino tripa handiagoa duzu eta flakatzen hasi duzu»
|
esan
dio. Gainera Pottokok badu letxuga baino freskoagoa den izeba Juanita bat.
|
|
|
«Tribu» da hitz horietako bat. Egia
|
esan
, niri ez zait gehiegi gustatzen nahiz eta onartzen dudan argi aski adierazten duela esan nahi duen kontzeptua. Hau guztia eta «tribu» hitza lotu behar dut gizon euskaldun baten izenarekin.
|
|
|
«Tribu» da hitz horietako bat. Egia esan, niri ez zait gehiegi gustatzen nahiz eta onartzen dudan argi aski adierazten duela
|
esan
nahi duen kontzeptua. Hau guztia eta «tribu» hitza lotu behar dut gizon euskaldun baten izenarekin.
|
|
|
Donostian jaiotako honek txikitatik erakutsi baitzuen bere nortasuna edonoren aurrean eta ondorioak alde batera baztertuz. Ume zelarik Zurriolako eskolan maistra kastilanoa suertatu eta Salegi euskaraz mintzatzen zen eta gazteleraz oso gaizki hitz egiten zuela hasi omen zitzaien maistra hura
|
esanez
basatiak zirela ez zekitelako Cervantesen hizkuntzan hitz egiten... eta Salegi umeak orduan pupitreko tintontzia hartu eta bota egin zion. Maistrak Aldamar kaleko lotu egin zuen eta Jesukristo bezala gurutzatuta utzi zigor gisan.
|
|
|
Novela de la Resistencia Vasca, 1940» Ediciones Libertarias. Gauza latzak
|
esaten
ditu komunista eta sozialisten kontra bereziki sozialista frantsesen aurka; «demokrazia» europar batzuen aurka esandakoak ere ez dira goxoak, bereziki ingelesek gerra zibilean harturiko jokaera jakin ondoren, eta abar.
|
|
|
Novela de la Resistencia Vasca, 1940» Ediciones Libertarias. Gauza latzak esaten ditu komunista eta sozialisten kontra bereziki sozialista frantsesen aurka; «demokrazia» europar batzuen aurka
|
esandakoak
ere ez dira goxoak, bereziki ingelesek gerra zibilean harturiko jokaera jakin ondoren, eta abar.
|
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen
|
esan
bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez dakit zer esan dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez dakit zer
|
esan
dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
|
Behin Euskadi Irratian grabatu nituen kantu batzuk, eta bere iritzia eskatu nion Pello Zabalari, musika ezagutza handia duela-eta, kritika bat egiteko. Eta hark
|
esan
zidan bitxikeria polita zela, eta merezi zuela.
|
|
|
Alegia, gizarteari uzten diola lekua eta borrokaren protagonismoa politikagintzari dagokiola eta ez jarduera militarrari. Bigarren eta aurreko gogoeta horren eraginez,
|
esan
behar da, pasa diren urte guzti hauetan defenditutako ETA eta Estatuaren arteko negoziaketan oinarritutako estrategia guztiz baztertuta eta eraldatuta gelditzen dela. Hau da, prozesu berriaren gidaritza jada ez luke hausnarketa horren arabera ETAk izan behar, euskal gizarteak baizik, eta honen baitan indar abertzaleek osatutako blokeak.
|
|
|
ez su etenaren aldarrikapenean, ezta geroztik ere, tregua esplikatzeko egin diren adierazpenetan, sekulan ez dela
|
esan
ETAren aldetik zeintzuk izan ziren erabaki hura hartzeko pisu gehien izan zuten arrazoiak. Ez da gure aldetik asko sakondu behar jakiteko ETAren baitan borroka armatuaren krisia jada sortua zegoela ordurako.
|
|
|
Garai baten «liquidacionismo» deitzen genuena, alegia. Beste modu batera
|
esanda
, astakeria handi eta sufrimendu latzaren poderioz ETAko arduradun nagusiak ere ohartu ziren borroka armatuak, borroka politikoko tresna bezala, eman zuela eman beharreko guzia eta aurrerantzean euskal politikagintzan eszenatoki berriak sorrarazteko ez zela indar eragile positiboa. Hainbeste urte pasa ondoren, betirako erretiratzea duintasunez jantzi behar zen, eta eginkizun horretan zeregin handia zuen Lizarrako akordioak, eta batez ere, EAJ PNVren jarrera politikoak.
|
|
|
Beste gauza bat da erabaki hori formalki hartzearena eta publikoki adieraztea. Hori beste kontu bat da, zeren garai batean Txiki Benegasek
|
esan
ohi zuen bezala «si algun dia toman la decision de dejarlo, habra que ver como se viste el muñeco». Kasu honetan, badirudi erabakiaren eszenifikazioa ETAk prozesu politikoaren garapenari lotu diola, eta, beraz, eskema hori aldatzen ez den neurrian, erakunde armatuaren desagerpena inkognita baten munduan mantenduko da.
|
|
|
igaro ditugu, eta ezin
|
esan
gauzak zeudenean jarraitzen dutenik. Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla.
|
|
|
igaro ditugu, eta ezin esan gauzak zeudenean jarraitzen dutenik. Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu,
|
esan
behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla. Eten eta inboluzio horren adierazle dira su etena apurtzeko erabakia, espainiar hauteskudeen aurrean ETAk eta HBko zenbait sektorek ezarri duten abstentzioaren aldeko zentzurik gabeko jarrera hori, eta hilabete guzti hauetan modu lotsagabe eta etengabean ezagutu dugun kale istiluen presentzia instrumentala.
|
|
|
Alkoholdunen eta freskagarrien artean koka dezakegu. Urte asko dira Frantziako Duperron kardinaleak
|
esan
zuela: " Frantziak euskaldunei zor die sagardoa prestatzeko trebetasuna".
|
|
|
Sendagile bezala, ezin
|
diot
inori gomendatu pattar honen zalea izatea. Baina bere adierazgarriak aipa ditzaket:
|
|
|
Calvados izenaren jatorria nahiko bitxia da, guk ezagutzen dugun bezala.
|
Esaten
dutenez," Armada Invencible" deitu zitzaioneko eta" Salvador" izena zuen itsasontzi batek, Normandiako itsasertzean hondoa jo zuen. " Salvador" izen hori, urteen poderioz," Calvados" bilakatu zen eta orduz gero, izen horrekin ezagutzen dugu sagarrarekin egiten den pattar hau.
|
|
|
Nola dator
|
esan
beza. Bada, geyena loratu zan kazkarabarra bañan geruago, ta itxura polita dakar.
|
|
|
Ara ba, berrogei ta amarri galdetzen badiyo, berrogei ta amarrak bakoitzak bere gisa
|
esango
diyo.
|
|
|
Baina hemen, gainditu beharreko joera ugari dago oraindik eta ekimen erraldoietarako greba orokor bat hori da eta baztertua luke kontsentsu horretatik ateratzen den edozerk. Greba orokorra gizarte batek duen protesta erakusle sendoenetakoa da seguruenik, eta aurrera egiteko tresna ere izan daiteke, arrakastatsua den neurrian; gizartearen gehiengoak lan egiteari uzten ez
|
badio
, ostera, agitazio politikorako tresna bihurtzen da baina ez da greba orokor bat.
|
|
|
Berak auxe
|
esan
zidan
|
|
|
berak auxe
|
esan
zidan
|
|
|
Dirua soberan eta astebeteko oporrak ditugula pentsatu eta gertueneko bidai agentziara hurbildu gara. Irudimena askatu eta Rio de Janeirora joan nahi dugula
|
esan
diogu agenteari. «Ez du merezi» esan digu berehala.
|
|
|
Irudimena askatu eta Rio de Janeirora joan nahi dugula esan diogu agenteari. «Ez du merezi»
|
esan
digu berehala. Prezioak izugarri garestitzen dira ihauterietan eta hotel ona topatzea garrantzitsua omen da, gainera.
|
|
|
50.000 pezetarekin astebeteko hotela eta hegazkina lor ditzakegu. Gehiengoak aukera honi heltzen dio, agentzian
|
esan
digutenez. Veneziara ez da hainbeste jende joaten, baina, ihauteri dotore hauek ezagutu nahi dituenak 80.000 pezetatik gora ordaindu du astea pasatzeko San Markos plaza inguruan lo egin nahi duenak 130.000.
|
|
|
|
esan
beharrean
|
|
|
|
esaten
dute, eta Mirrik esaten duen hitz horrek umeen artean beste esanahi bat hartzen du. Andu Lertxundiren «Gogoa Zubi» liburuan hainbat hausnarketa egiten dira eta nik adibide batzuk hartu ditut.
|
|
|
esaten dute, eta Mirrik
|
esaten
duen hitz horrek umeen artean beste esanahi bat hartzen du. Andu Lertxundiren «Gogoa Zubi» liburuan hainbat hausnarketa egiten dira eta nik adibide batzuk hartu ditut.
|
|
|
Andu Lertxundiren «Gogoa Zubi» liburuan hainbat hausnarketa egiten dira eta nik adibide batzuk hartu ditut. Berak
|
dio
gehiegikeria batzuk ere egin direla: telebistako saio baten, aitak hitz egiten du nafarreraz, alabak bizkaieraz eta semeak lapurteraz...
|
|
|
idazle bizkaitarrek idatzi dezatela batuaz, batua euren altxorretik aberastuz eta gainerako euskalkiek gauza bera. Zuri, Josune, ondarrutar hark
|
esaten
dizunean: «zure batua ondo ulertzen dut», arrazoi du, zure bizkaiera batuagoa delako.
|
|
|
|
esan
dudalako harentzat errazagoa da. Gertakizunak gertakizun, alfabetatzearen eremuan lan handia egin behar dugu; 35 urtetik gorako euskaldunak asko gara eta, urteak pasatu diren arren, oraindik alfabetatu barik eta, beraz, konplejuz betetako euskaldunak daude.
|
|
|
Gaur egun, batuak dagoeneko bere lekua hartu du, eta bere zeregina ez du inork zalantzan jartzen. Euskalkiak ere hizkuntz normalizazio prozesuan bere lekua duela
|
esaten
da. Zein da, beraz, euskalkiaren garrantzia eta funtzioa euskararen normalizazio prozesuan?
|
|
|
Bat nator Koldok
|
esandako
gauza askorekin. Euskara batuan euskalkiek ere badute beren lekua.
|
|
|
Euskara batua morfologia baldin bada, morfologian forma baterako dago lekua, baina lexikoan gauza askotarako dago lekua. Batua
|
esan
denean jende askok pentsatu du
|
|
|
Sintaxian ere leku desberdinetako ereduek izan dezakete lekurik. Batua
|
esan
denean, eredu bakar baterantz egin dugu guztiok, horrela etorri delako, eta eredu horretan erdialdeko euskalkiak dira nagusi.
|
|
|
Ados nago Koldok
|
esandakoarekin
, idatzirako eredua landu da eta ahozkoa gehiegi ez; egia da, eskolara doazen haurrek eredu formala badakite baina ez dira gai gauza bat euskaraz txukun kontatzeko erdarara jo gabe, hogeita hamar bider latigoa gaizki erabiliz... Donostian behintzat hori nabarmena da, ez dakit herri txikiagoetan horrela den.
|
|
|
Desadostasuna eta eztabaidaren bila datorrenak ez dakit hemen ganorazkorik aurkituko duen. Bat nator Koldok eta Mirenek
|
esandakoekin
. Ahozkoa dela arazoa diozu, Koldo, baina idatzizkoan ere euskalkiek badute lekurik, bestela euskalkien prestigioak behera egiten jarraituko du, batez ere muturretako euskalkiek, arazorik handiena horiena da eta.
|
|
|
|
esatea
batua dela, eta
|
|
|
|
esatea
ez; edo
|
|
|
|
esaterako
|
|
|
Eta zer gertatzen da Bizkaian? Haurrak joaten direla etxera gurasoei
|
esanez
,
|
|
|
«ez da hola
|
esan
behar, `nola zaude' esan behar da».
|
|
|
«ez da hola esan behar, `nola zaude'
|
esan
behar da».
|
|
|
Hemen egiten dugu topo Josunek
|
esan
duenarekin, prestigioarekin. Gurasoei sinestarazten badiegu beren berba egitea txarra dela, haiek ere hasten dira jatorrizkoaren ordez beste zerbait egin guran.
|
|
|
Azkenean, erabaki nuen Iparraldean ezik gainerako lekuetan bizkaiera egingo nuela; etxean ondarrutarra egiten dut eta kalean ere bizkaiera egitea erabaki nuen, hori bai, bizkaiera osatua, horrela jendeak ikusi ahal izango du, dotore edo trajez jantzita dagoenak ere egiten duela bizkaieraz. Hori erabaki nuenetik, kalean ondarrutar eta markinar askok
|
esan
didate,
|
|
|
Batua edo estandarra erabilera formalerako
|
esaten
da: eskola, komunikabideak saio batzuetan besteetan baino gehiago eta beste zenbait gune.
|
|
|
eskola, komunikabideak saio batzuetan besteetan baino gehiago eta beste zenbait gune. Eskolan berezkoa da eredu formal hori hartzea; kontua da, Josunek
|
esan
duen bezala, ume askorentzat eskolako eredua besterik ez dagoela, eredu formal hori besterik ez dutela ezagutzen. Hor ikusi litzateke, eskolan bertan edo eskolatik kanpo antolatzen diren jardueratan euskalkia nola bultzatu; jakina, herri eta ibar batzuetan erraza da eta Bilbo baten nekezago izango da.
|
|
|
Beti
|
esan
izan da euskararen literatur tradizioa euskalkietan oinarritua dagoela. Euskalkiak eta batua aurrez aurre jarri nahi izan denean, Villasanteren jarrera beti izan da honakoa:
|
|
|
|
esateko
. Idazteak berak, forma osoak erabiltzea eskatzen du, gero diskutitu liteke
|
|
|
|
esango
luke gainera. Zergatik?
|
|
|
idazten. Ondarroan emateko antzerkiak idazteko ere, euskara jasoan idatzi ditu; gero
|
esango
du
|
|
|
Ondarroan
|
esaten
delako, baina ez du esango
|
|
|
Ondarroan esaten delako, baina ez du
|
esango
|
|
|
hori
|
esango
du.
|
|
|
Beharbada fonetismora hurbildu gara, distantzia handia dagoelako 40 urtetik gorako jendearekin, horiek eskolatuta daudelako baina ez euskaraz. Herri aldizkarietan joera izan da
|
esaten
direnetara ahalik eta gehien hurbiltzea horrela errazago irakurtzen dutelako, baina hori ez da horrela.
|
|
|
Kazetari gazteak
|
esan
duzula eta benetan garrantzizko gaia denez, gure artean komentatzen aritu gara nola interesgarria izan daitekeen Xuxen zuzentzaile informatikoan euskalkietako ahal denik termino gehienak sartzea, eta zergatik ez, aditzak ere bai. Horrela, zuzentzaileak ezagutuko luke
|
|
|
Gero hitz egingo dugu hizkuntza politikakoekin eta beste batzuekin. Bat nator Josunek
|
dioenarekin
, aparteko jardunaldi eta horrelakoen barik, esparruka aztertzen hasi eta jendea lanean jartzea da egokiena. Beharbada guk egin dezakegu akuilu lana eta gero euskara zerbitzuak, udaletxeak, bide batean lanean jarri.
|
|
|
Euskalki desberdinak daudela kontuan hartuz,
|
esan
daiteke bateren batek besteek baino egoera okerragoa bizi duela, adibidez. Edo funtzio desberdina izan dezaketela euskalkiek batuari egin diezaioketen ekarpenari begira?
|
|
|
Nabarmena da ahalegin handiena non egin behar den. Gipuzkoako bati ez
|
diot
behin ere entzun telebistako saio bat ez duela ulertzen. Goiti jota izan daiteke oso teknikoa izatea, baina hori alfabetatzen eta ikasketa mailarekin lotzen da.
|
|
|
Goiti jota izan daiteke oso teknikoa izatea, baina hori alfabetatzen eta ikasketa mailarekin lotzen da. Beste leku batzuetan, ostera, euskara hori ez dela ulertzen
|
esaten
da, eta batasunean lekurik izan ez duten muturrekin egin behar da ahalegina batez ere.
|
|
|
Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian, alor estrategikoen artean badago Gorputz Plangintza deitzen den atal bat eta han, bai diagnostikoa bai neurriak lantzen direnean, aipatzen dira euskalkiak. Indarguneetan, euskararen jatortasuna eta bizitasuna euskalkietan dagoela
|
esaten
da, eta hori zaindu eta jaso egin behar dela. Ahuleziei dagokienez, hemen aipatu diren zenbait gauza esaten da, adibidez, formalak diren esparruetan sortu direla eta horrek ez duela jarraipenik beste erabilera esparru batzuetan.
|
|
|
Indarguneetan, euskararen jatortasuna eta bizitasuna euskalkietan dagoela esaten da, eta hori zaindu eta jaso egin behar dela. Ahuleziei dagokienez, hemen aipatu diren zenbait gauza
|
esaten
da, adibidez, formalak diren esparruetan sortu direla eta horrek ez duela jarraipenik beste erabilera esparru batzuetan. Hori konpondu behar dela esaten da.
|
|
|
Ahuleziei dagokienez, hemen aipatu diren zenbait gauza esaten da, adibidez, formalak diren esparruetan sortu direla eta horrek ez duela jarraipenik beste erabilera esparru batzuetan. Hori konpondu behar dela
|
esaten
da. Plan orokor bati ez dagokio gehiago esatea, gero etorriko dira hizkuntz politikako arduradunak, Euskaltzaindiakoak, unibertsitatekoak, aditu, euskaltzale eta abarrekoak eta zerbait zehatzagoa adostu dute.
|
|
|
Hori konpondu behar dela esaten da. Plan orokor bati ez dagokio gehiago
|
esatea
, gero etorriko dira hizkuntz politikako arduradunak, Euskaltzaindiakoak, unibertsitatekoak, aditu, euskaltzale eta abarrekoak eta zerbait zehatzagoa adostu dute. Gauzak egiteko bide ematen du.
|
|
|
|
esan
zela. Urte horretan bada oraindik
|
|
|
Leioan eztabaida handia izan zen orduan. Ez da
|
esatea
euskalkiak bakarrik, aldi berean, guztiz osatu gabeko estandarizazio prozesua daukagulako. Batuak aurrera egin behar du hainbat gauza finkatu behar direlako eta, aldi berean, euskara formal horren oinarri diren euskalki bizi horiekin zer egin behar den eztabaidatu behar da.
|
|
|
hitz egiten dutela
|
diote
. Euskaraz hitz egiten jarraitzen badugu, eta hori ezinbestekoa da euskarak iraun dezan, oso zaila da euskalkiak desagertuko direla esatea.
|
|
|
hitz egiten dutela diote. Euskaraz hitz egiten jarraitzen badugu, eta hori ezinbestekoa da euskarak iraun dezan, oso zaila da euskalkiak desagertuko direla
|
esatea
.
|
|
|
Baina
|
esaten
da erronkariera, adibidez, desagertu zela...
|
|
|
Hizkuntza batean dialektoak sortzen dira, gure kasuan esate baterako, euskara ofiziala izan ez delako, euskaldunok administrazio aldetik zatituak egon garelako... horrela joan dira sortu eta handituaz. Mitxelenak berak
|
esaten
du, XVII. mendean Bizkaiko euskara eta Lapurdikoa XX. mendean baino gertuago zirela. Orduan, gauzak ondo bidean euskalkiak bateratuz edo urreratuz joan lirateke.
|
|
|
Hemen
|
esan
dira gauza batzuk. Euskaltzaindian, esate baterako, ez da sekulan esan lexikoan
|
|
|
Hemen esan dira gauza batzuk. Euskaltzaindian, esate baterako, ez da sekulan
|
esan
lexikoan
|