|
2012
|
|
|
Kasurik onenean adierazpen lausoa lortzen dute. Hemengo irakurleak ez dira halakoak,
|
hizkuntza
bat ikasteko helburua baitute, eta horretarako pausoak ematen ari dira. Badakite, esaterako, eragingarria dela baldintzak ezartzea:
|
|
|
Nafarroako Gobernuak euskaltegiak itotzeko urte luzez erakutsitako jarrera salatu zuten agerraldi hartan, baita egoera hori iraultzeko beharrezko faktoreak aipatu ere: euskalduntzea bermatuko duen legea, helduen euskalduntzea bultzatuko duen
|
hizkuntz
politika eta inbertsioak handitzea.
|
|
2013
|
|
|
Baina haur eta gazteak ez dira ikasten ari diren bakarrak, helduek ere eskolak jasotzen dituzte. Herria ahanzturatik berreskuratzean, garai bateko herriko
|
hizkuntza
ere berreskuratzeari ekin zioten. 2008tik, AEK k euskara eskolak eskaintzen ditu herrian.
|
|
|
Planetako edozein bazterretan munduratzen dira, bizitzako uneren batean euskalduntzeko erabakia hartuko dutela jakin gabe. Halako batean, ordea, Axularren
|
hizkuntzaren
deia jasotzen dute eta euskara ikasteari ekiten diote. Baina?
|
|
|
Lehenbizikoa fluxu motibazioa da: euskara
|
hizkuntza
zaharra da eta, katea eten ez dadin, asko dira ele zaharraren jarraipena bermatzeko euskaltegian matrikulatzen direnak. Bide horretan garrantzitsua da kateratutako begi berriek ez sentitzea haria fintzen ari dela, hau da, belaunaldiz belaunaldi euskarak indarra galtzea saihesteko neurria martxan jartzea.
|
|
|
zer ematen dit euskarak frantsesak edo gaztelaniak ematen ez didatena?
|
Hizkuntza
txikiek badituzte handiek ez dituzten abantailak, eta euskararen diferentziala hiztun berri askoren amu izan daiteke. Gurea baino ez da Europako ele bitxi hori, jatorri eta iraupen ezin misteriotsuagoak dituena.
|
|
|
Kalkoen Behatokia. Beste
|
hizkuntzetatik
hartutako hitz eta esamoldeek euskaraz zer nolako ibilbidea egiten duten aztertzea du xede egitasmoak. Horretarako, EiTBn telebistan, irratian eta Interneten sortutako testuak baliatu dituzte.
|
|
|
Berez, gure entzuleria naturala Bilbo Handikoa da, baina orain arte inork ez du serio hartu Bilbo euskalduntzea. Euskarak arazoak ditu hemen, azken urteotako plangintzak euskara eskakizunak lortzeko
|
hizkuntza
bihurtzea ekarri du: batzuek badakitela dioen paper bat dute, baina sarritan ez dute komunikatzeko erabiltzen.
|
|
|
batzuek badakitela dioen paper bat dute, baina sarritan ez dute komunikatzeko erabiltzen. Euskara ez da
|
hizkuntza
nagusia Bilbon, orduan... Gure helburua saioak euskaraz egitea da?
|
|
|
Gure helburua saioak euskaraz egitea da? Bada, kideek hori pentsatzen badute, hori egingo dugu, baina, printzipioz, egitasmoan parte hartzen duen jendeak esan behar du euskara dela bere
|
hizkuntza
, eta horrela hartu nahi duela parte, alegia, eurek erabakiko dute zer eta nola kontatu nahi duten, naturaltasunez. Hori bai, saiatuko gara euskara bultzatzen, batzuok euskararen aldeko apustua egingo dugulako.
|
|
|
Izan ere, batzuen hitzek eta hitz horiek jasotzeko beste batzuek egindako lanak altxor ordainezina utziko baitigute. Ondare izugarria, eta ez soilik
|
hizkuntza
aldetik, egitasmoak gainditu egin baititu hasierako helburu linguistikoak. Euskalkiak eta ahozko ondarea jasotzeko xedez jaio bazen ere, beste arlo askotarako arrunt baliagarria den informazioa jasotzen du:
|
|
|
– Askok uste zuten Ahotsaken materiala euskalkiak lantzeko zela,
|
hizkuntza
lantzeko, baina beste edozein gai jorratzeko ere balio du. Esaterako, ikastetxe batean euren herria lantzen ari badira, herriko adineko baten testigantza ikus dezakete, eta hainbat konturen berri jaso:
|
|
|
Itzulpengintzan eta Interpretazioan lizentziatu nintzen 2004 urtean, ikasketa horiek euskaraz egin zituen historiako lehenbiziko promozioaren barnean. Urte berean gainditu nituen Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeko 4
|
Hizkuntza
Eskakizunari dagozkion probak, A Streetcar Named Desire antzezlan amerikarra euskaratzen nuen bitartean. 2006an Bizkaiko Bertsolari Txapelketa irabazi nuen, batik bat Labayruko bizkai euskeraren jarraibide liburua lanetik ikasitako bizkaieraz kantari, txapeldunaren agur erdia gaztelaniaz kantatu banuen ere.
|
|
|
2006an Bizkaiko Bertsolari Txapelketa irabazi nuen, batik bat Labayruko bizkai euskeraren jarraibide liburua lanetik ikasitako bizkaieraz kantari, txapeldunaren agur erdia gaztelaniaz kantatu banuen ere. Azken hamarkadan euskara eta beste zenbait gairen irakasle jardun dut Euskal Herriko unibertsitate bitan, eta Ingalaterrako eta Frantziako unibertsitate banatan, baita 4
|
Hizkuntza
Eskakizuneko eskoletan ere. Bizimodua hainbat hizkuntzatan eginagatik, nire bizitzako hizkuntza nagusia euskara da.
|
|
|
Azken hamarkadan euskara eta beste zenbait gairen irakasle jardun dut Euskal Herriko unibertsitate bitan, eta Ingalaterrako eta Frantziako unibertsitate banatan, baita 4 Hizkuntza Eskakizuneko eskoletan ere. Bizimodua hainbat
|
hizkuntzatan
eginagatik, nire bizitzako hizkuntza nagusia euskara da. Bada, hala eta guztiz ere, gaur da eguna, 2013ko udaberrian, bere burua euskaldun zahar gisa definitzen duen norbaitek ez duela galduko nire euskara zuzentzeko aukerarik.
|
|
|
Azken hamarkadan euskara eta beste zenbait gairen irakasle jardun dut Euskal Herriko unibertsitate bitan, eta Ingalaterrako eta Frantziako unibertsitate banatan, baita 4 Hizkuntza Eskakizuneko eskoletan ere. Bizimodua hainbat hizkuntzatan eginagatik, nire bizitzako
|
hizkuntza
nagusia euskara da. Bada, hala eta guztiz ere, gaur da eguna, 2013ko udaberrian, bere burua euskaldun zahar gisa definitzen duen norbaitek ez duela galduko nire euskara zuzentzeko aukerarik.
|
|
|
Zorionez, euskaldunak izanda, abantaila/ desabantaila handi bat dugu alor honetan:
|
hizkuntz
teknologietan eta ahotsaren ezagutza automatikoan berde baino berdeago gaude oraindik euskaldunok, eta, martxa honetan, urteak gabe hamarkadak igaro daitezke makina batek euskarazko elkarrizketa naturalak ganoraz interpretatu ahal izateko. A zer zortea geurea!
|
|
|
Loturak, estekak, linkak... http://www.expectlabs.com/mindmeld MindMeld softwarearen orrialdea. Txateatu zure lagunekin eta utzi makinari zer informazio gehigarri behar duzun asmatzen. http://www.google.es/landing/ now Google Now delakoak automatikoki aukeratu eta pantailaratzen du informazioa Android telefonoetan, erabiltzailearen agenda, GPS kokalekua eta bestelako datuak erabilita. http://www.argia.com/albistea/ tamainak ez du axola Gure
|
hizkuntzaren
tamainak arazoak ematen dizkigu sarean. Baina beste hizkuntza handiago askok ere arazo berberak dituzte.
|
|
|
Txateatu zure lagunekin eta utzi makinari zer informazio gehigarri behar duzun asmatzen. http://www.google.es/landing/ now Google Now delakoak automatikoki aukeratu eta pantailaratzen du informazioa Android telefonoetan, erabiltzailearen agenda, GPS kokalekua eta bestelako datuak erabilita. http://www.argia.com/albistea/ tamainak ez du axola Gure hizkuntzaren tamainak arazoak ematen dizkigu sarean. Baina beste
|
hizkuntza
handiago askok ere arazo berberak dituzte.
|
|
|
Biek ala biek euskarazko makina bat lan idatzi eta arrakastaz taularatu zuten, baita bultzada handia eman ere euskarazko antzerkiari. Altzagak berak zuzendu zuen Euskal Izkera ta Izkunde Ikastola izeneko katedra, 1914an Donostiako Udalak
|
hizkuntza
eta antzerkia irakasteko sortua, eta neurri batean Donostia euskal antzerkiaren hiri bihurtu zuena. Antzoki Zaharretik kaira joko du taldeak, toponimia kontuak jorratzeko.
|
|
2014
|
|
|
AMARAUNEAN munduko herrialdeei buruzko hainbat datu jasotzeko, Mundu Mapa Digitala sortu du UZEI Terminologia eta Lexikografia Zentroak Google Maps zerbitzua erabiliz. Zehazki, munduko estatu bakoitzaren izena, herritarren izena,
|
hizkuntza
ofizialak eta hiriburua azaltzen ditu mapak, Euskaltzaindiaren 38 arauan zehaztutako izendapenak oinarri. Estatuei buruzko informazioa eskuratzeko, nahi den estatua bilatu behar da mapan eta, behin aurkituta, aipatu informazioa lor daiteke.
|
|
|
Ez dakit zenbat udaleku dauden lapurtarrak, nafarrak, arabarrak, gipuzkoarrak eta bizkaitarrak batzen dituztenak eta, gainera, euskaran ardazten direnak?. Izan ere, haur gehienak bertso eskoletakoak izaki,, nahiz eta herri euskaldunago edo erdaldunagokoak izan, nahiz eta guraso euskaldunak edo erdaldunak eduki, umeek dagoeneko badaukate
|
hizkuntza
kontzientzia eta ez zaie otutzen udalekuetan gaztelaniaz edo frantsesez hitz egiten hastea. Hortaz, zorionez, ez dago zertan euskaraz hitz egiteko dinamikarik egin.
|
|
|
Betiere, ikuspegi jakin batetik: . Gure euskalkia edo
|
hizkuntza
harrotasunez bizitzea denok, beste ondasun bat balitz bezala?. Inondik ere, nahasketa aberasgarria:
|
|
|
Azkenean, joan eta atera egin dut! Euskara nire
|
hizkuntza
da. Lanerako, ikasteko, lagunekin, mutil lagunarekin... erabiltzen dut, baina ez da nire ama hizkuntza:
|
|
|
Euskara nire hizkuntza da. Lanerako, ikasteko, lagunekin, mutil lagunarekin... erabiltzen dut, baina ez da nire ama
|
hizkuntza
: aita Jaengoa dut, eta ama Santanderkoa.
|
|
|
aita Jaengoa dut, eta ama Santanderkoa. Senide guztien artean, neuk bakarrik egiten dut euskaraz; tira, orain lobek ere bai, baina euskara ez da nire ama
|
hizkuntza
, eta hor hutsune bat edo sentitzen nuen, esaera zaharretan eta abarretan... Txikitan etxean ikasi ez nuen hori, hutsune hori, betetzeko beharra sentitzen nuen.
|
|
|
Euskararen eta euskal kulturaren sustapenerako Ttalaka elkartearen guneko blogaria zara...
|
Hizkuntza
altxorra da edozein tokitan, baina gure altxorra txikia eta indartsua da, oso berezia, zaindu eta landu beharrekoa. Ni ez naiz euskaldun zaharra, baina nire seme alabak euskaldun zaharrak izatea nahi dut, niri euskara jakiteak ate pilo bat ireki didalako.
|
|
|
EGA prestatzeko taldean ikaskide japoniar bat izan nuen, Takeshi, eta euskaraz hitz egiten du! Indarra jartzen dugu beste
|
hizkuntza
batzuk ikasten, baina ez euskara, zaila dela argudiatuta. Gezurra!
|
|
|
Zaila bada, baina ez ezinezkoa dudarik gabe. Garrantzitsua da hemen bizi garenok, behintzat, hemengo
|
hizkuntza
hitz egiten saiatzea. Euskara zailtasun erantsia da zuen lanbidean?
|
|
|
Oso zaila da neurketa egitea, baina euskararen presentzia guneetan oso handia da. Dena den, argitaletxe batzuek beste
|
hizkuntza
batzuetan ere agertzen dute euren lanaren emaitza, beti ere produkzioa euskal gaien gainekoa baldin bada. Euskaraz ez dakienak badauka aukera bere hizkuntzan gozatzeko produkzioaren zati batez, behintzat, baina asko galtzen du.
|
|
|
Dena den, argitaletxe batzuek beste hizkuntza batzuetan ere agertzen dute euren lanaren emaitza, beti ere produkzioa euskal gaien gainekoa baldin bada. Euskaraz ez dakienak badauka aukera bere
|
hizkuntzan
gozatzeko produkzioaren zati batez, behintzat, baina asko galtzen du. Gure helburua ere bada bizilagun horiek Azokara ekartzea, hor ikusiko dutelako zer galtzen duten euskaraz ez jakiteagatik.
|
|
|
lana. Esan bezala, Euskaltzaindiaren webgunean (www.euskaltzaindia.net) topa daiteke,
|
Hizkuntza
Baliabideak ataleko Hiztegiak eta Corpusak sailean, Bestelako hiztegiak izeneko azpisailean.
|
|
2015
|
|
|
Euskal hiztunen eta euskara ikasleen bilgune izateko xedearekin, Elaide.eus euskaldunontzako sare soziala sortu berri dute Nafarroan Euskara Zerbitzua duten hainbat toki entitatek, AEKrekin, IKArekin eta Zubiarte Euskaltegi Publikoarekin elkarlanean, eta Iruñeko
|
Hizkuntza
Eskola Ofizialaren zein Mintzakide egitasmoaren laguntzarekin. Auzolanean eta trukean oinarrituta, hainbat zerbitzu eskaintzen dizkio Elaidek euskara erabili nahi duen orori, dela euskara balia gura dutenak elkarrekin harremanetan jarrita, dela euskara ikasten ari direnentzako harrera gune eta bidelagun izanda.
|
|
|
–Oso esperientzia ona izan da. Batetik, jende asko ezagutzeko aukera eskaintzen du; bestetik,
|
hizkuntzak
praktika ditzakezu?. Izan ere, mintzamoldeak dira tren txu txuari indarra ematen diotenak; azalpenak zortzi hizkuntzatan eskaintzen dituzte, audio giden bidez:
|
|
|
Batetik, jende asko ezagutzeko aukera eskaintzen du; bestetik, hizkuntzak praktika ditzakezu?. Izan ere, mintzamoldeak dira tren txu txuari indarra ematen diotenak; azalpenak zortzi
|
hizkuntzatan
eskaintzen dituzte, audio giden bidez: euskaraz, gaztelaniaz, ingelesez, frantsesez, italieraz, katalanez, galizieraz eta alemanez.
|
|
|
zorionez, altxor ederra daukagu, askotan gutxiegi preziatzen duguna. Europako
|
hizkuntzarik
zaharrena dugu, hori aprobetxatu egin genuke kanpora begira, zientzien eta ikasketen bidez, ez folklore huts moduan. Hizkuntza bat ez da hizkuntza soila, filosofia ere bada, pentsaera, bizimodua?
|
|
|
Europako hizkuntzarik zaharrena dugu, hori aprobetxatu egin genuke kanpora begira, zientzien eta ikasketen bidez, ez folklore huts moduan.
|
Hizkuntza
bat ez da hizkuntza soila, filosofia ere bada, pentsaera, bizimodua, hori guztia ez da kontuan hartzen.
|
|
|
Europako
|
Hizkuntza
Gutxituen Ituna ez dute berretsi
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxituek Frantzian bizi duten egoera kaxkarra agerian geratu da, enegarrenez, urriko azken astean. Batetik, urriaren 24an 5.000 lagun inguru bildu ziren Baionan Deiadar manifestazioan, Euskara hizkuntza ofiziala!
|
|
|
Hizkuntza gutxituek Frantzian bizi duten egoera kaxkarra agerian geratu da, enegarrenez, urriko azken astean. Batetik, urriaren 24an 5.000 lagun inguru bildu ziren Baionan Deiadar manifestazioan, Euskara
|
hizkuntza
ofiziala! Euskal Herri elkargoa!
|
|
|
Ipar Euskal Herriak berariazko egitura instituzionala behar duela eta euskarari legezko aitortza eman behat zaiola. Hots, euskarak bizirik jarraituko badu,
|
hizkuntza
politika egokia behar du. Egun berean antzeko aldarriak izan ziren, halaber, Frantziako beste zenbait lurraldetan:
|
|
|
Bretainian, Okzitanian, Alsazian eta Korsikan. Alta, eskakizun horien aldeko mobilizazioak egin eta hiru egunera, Frantziako Senatuak bertan behera utzi zuen Europako
|
Hizkuntza
Gutxituen Itunaren berrespena. Euroituna berresteko lege proposamena izan zuten eztabaidagai Senatuko kideek, horretarako Konstituzioa aldatu behar dutelako.
|
|
|
Horrenbestez, Frantziak ez du Euroituna berretsiko. Hori bai,
|
hizkuntza
gutxituak babesteko jarrera erakutsi dute alderdi guztiek. Hala,, eskualdeetako hizkuntzen erabilera?
|
|
|
Hori bai, hizkuntza gutxituak babesteko jarrera erakutsi dute alderdi guztiek. Hala,, eskualdeetako
|
hizkuntzen
erabilera, bultzatzeko lege proposamena egiteko asmoa azaldu dute eskuindarrek.
|
|
|
Ondorio zehatzik gabeko hitz politak besterik ez ote den izango etorkizunean jakingo da. Bien bitartean, euskarak eta beste hainbat
|
hizkuntza
gutxituk baldintza aski petraletan jarraitu dute.
|
|
2016
|
|
|
Lizarrako Alde Zaharraren bihotzean kokaturik, ekologia du ardatz Landaren txokoak. Batetik, elikagai eta produktu ekologikoak saltzen ditu, eta, bestetik, salgai duena dastatzeko aukera eskaintzen dio bezeroari.Halere, elikadura ekologikoa bultzatzeaz gain,
|
hizkuntza
ekologiaren aldeko apustuari tinko eutsi dio hasieratik: –Ireki aurretik, Bai Euskarari ziurtagiria eskatu nuen, argi bainuen beste arnasgune bat sortu nahi nuela Lizarran?
|
|
|
azaldu du. Bere garaian herriak euskara galdu zuen arren, emeki emeki eta batez ere bizilagunen borondate onari esker, Aitorren
|
hizkuntza
zaharra bere lekua har tzen ari da Ega ibaiaren hiriburuan (eremu mistoan kokaturik dago, Euskararen Legearen arabera). –Apurka apurka, gero eta euskaldun gehiago gaude hiriko merkataritzan lanean?
|
|
|
–Salbuespenak salbuespen, ahal dudanean lehenengo hitza euskaraz egiten saiatzen naiz beti?. Maiz
|
hizkuntz
jolasak gertatzen direla dio, adibidez: –Askotan, kanpotik etortzen diren euskaldunek gaztelaniaz egiten didate, eta euskaraz erantzuten diedanean ohartzen dira euskalduna naizela; orduan, berehala aldatzen dute hizkuntza?. Txikitatik hitz egiten du euskaraz Olga Landak.
|
|
|
Maiz hizkuntz jolasak gertatzen direla dio, adibidez: . Askotan, kanpotik etortzen diren euskaldunek gaztelaniaz egiten didate, eta euskaraz erantzuten diedanean ohartzen dira euskalduna naizela; orduan, berehala aldatzen dute
|
hizkuntza
–. Txikitatik hitz egiten du euskaraz Olga Landak. Gaztetatik ibili izan da euskararen alde lanean, eta euskal hizkuntzarekin duen konpromisoa da natur dendaren zutabeetako bat.
|
|
|
–Askotan, kanpotik etortzen diren euskaldunek gaztelaniaz egiten didate, eta euskaraz erantzuten diedanean ohartzen dira euskalduna naizela; orduan, berehala aldatzen dute hizkuntza?. Txikitatik hitz egiten du euskaraz Olga Landak. Gaztetatik ibili izan da euskararen alde lanean, eta euskal
|
hizkuntzarekin
duen konpromisoa da natur dendaren zutabeetako bat. Antolatzen dituen jarduerak dira horren adibide, ardo dastatze euskalduna, esaterako.
|
|
|
Mapudungun edo mapuzungun du izena maputxeen
|
hizkuntzak
, eta egoera larrian dago. Berreskuratzeko asmotan, Txileko komunitate batzuetan barnetegiak jarri zituzten martxan pasa den ekainean, helduek hizkuntza ikas eta irakats dezaten.
|
|
|
Mapudungun edo mapuzungun du izena maputxeen hizkuntzak, eta egoera larrian dago. Berreskuratzeko asmotan, Txileko komunitate batzuetan barnetegiak jarri zituzten martxan pasa den ekainean, helduek
|
hizkuntza
ikas eta irakats dezaten. Hala, ikasle batzuk berehala hasten dira irakasten, gutxieneko maila lortutakoan.
|
|
|
Irazabal AEK ko didaktika taldeko kidea da eta euskara irakasteko materiala sortzen jarduten du.Bidaia horren helburu nagusiak bi ziren: batetik, maputxeen
|
hizkuntzaren
egoerari eta berpizteko egiten ari diren lanei buruzko informazioa biltzea Garabiderentzat, erakundeak hango elkarlana hobeto planifikatu ahal izateko; bestetik, AEKren eskarmentutik abiatuta, nolabaiteko ekarpena egitea helduei mapudungun irakatsi nahi dieten irakasleen prestakuntzari dagokionez.Barnetegia Mapudungunaren Akademiak antolatu zuen, FEMAE ikasle maputxeen federazioaren laguntzarekin... Irazabalek dio bertaratu aurretik irakasleen prestakuntzarako saioak zituela buruan, baina gero,, esku artean duten erronkaren tamaina ikusita, hasierako xedea bigarren mailan utzi eta, Euskal Herriko esperientzia oinarri, mapudungunaren egoeraren gaineko eztabaidak pizteko saioak prestatu nituen?.
|
|
|
Hala, txiletarrekiko maputxeen jarrera aldatzen ari da: . Antza, lehen ez zuten nahi txiletarrek mapudungun ikas zezaten.Winkek (horrela deitzen diete maputxeak ez diren txiletarrei eta, oro har, mendebaldar guztioi) bizimodua eta lurrak lapurtu dizkiete, beraz, ez zuten nahi
|
hizkuntza
ere harrapatzea. ' Winka' hitzak' lapur, usurpatzaile' esan nahi du mapudugunez?. Metodologiari dagokionez, mapudungunaren irakaskuntza ez da hizkuntzara mugatzen,, maputxeen kosmo ikuspegia oso berezia delako.
|
|
|
–Antza, lehen ez zuten nahi txiletarrek mapudungun ikas zezaten.Winkek (horrela deitzen diete maputxeak ez diren txiletarrei eta, oro har, mendebaldar guztioi) bizimodua eta lurrak lapurtu dizkiete, beraz, ez zuten nahi hizkuntza ere harrapatzea. ' Winka' hitzak' lapur, usurpatzaile' esan nahi du mapudugunez?. Metodologiari dagokionez, mapudungunaren irakaskuntza ez da
|
hizkuntzara
mugatzen,, maputxeen kosmo ikuspegia oso berezia delako. Haien galdera batzuek jokoz kanpo ere utzi ninduten; esaterako, behin eta berriz galdetzen zidaten zer nolako espiritualitatea daukagun Euskal Herrian.
|
|
|
Ondorioz, barnetegian irakasleak hiru taldetan banatzen ziren: . Batzuek
|
hizkuntza
egiturak irakasten zituzten; beste talde batek mintzapraktika saioak bideratzen zituen; eta hirugarrenak kultura maputxearen ezagutza bultzatzen zuen, adibidez, maputxeen familia egitura berezia, palin izeneko jokoa edota matea hartzeko zeremonia eta bere protokolo osoa?. Hizkuntza, egoera larrianIrazabalek aukera izan zuen ikusteko mapu txeen hizkuntzaren egoera larria dela: –Hasteko, ez dirudi hizkuntzaren egoerari buruzko informazio fidagarririk dagoenik, inkestek datu desberdinak eskaintzen dituztelako.
|
|
|
Ondorioz, barnetegian irakasleak hiru taldetan banatzen ziren: . Batzuek hizkuntza egiturak irakasten zituzten; beste talde batek mintzapraktika saioak bideratzen zituen; eta hirugarrenak kultura maputxearen ezagutza bultzatzen zuen, adibidez, maputxeen familia egitura berezia, palin izeneko jokoa edota matea hartzeko zeremonia eta bere protokolo osoa?.
|
Hizkuntza
, egoera larrianIrazabalek aukera izan zuen ikusteko mapu txeen hizkuntzaren egoera larria dela: –Hasteko, ez dirudi hizkuntzaren egoerari buruzko informazio fidagarririk dagoenik, inkestek datu desberdinak eskaintzen dituztelako.
|
|
|
Ondorioz, barnetegian irakasleak hiru taldetan banatzen ziren: . Batzuek hizkuntza egiturak irakasten zituzten; beste talde batek mintzapraktika saioak bideratzen zituen; eta hirugarrenak kultura maputxearen ezagutza bultzatzen zuen, adibidez, maputxeen familia egitura berezia, palin izeneko jokoa edota matea hartzeko zeremonia eta bere protokolo osoa?. Hizkuntza, egoera larrianIrazabalek aukera izan zuen ikusteko mapu txeen
|
hizkuntzaren
egoera larria dela: –Hasteko, ez dirudi hizkuntzaren egoerari buruzko informazio fidagarririk dagoenik, inkestek datu desberdinak eskaintzen dituztelako.
|
|
|
–Batzuek hizkuntza egiturak irakasten zituzten; beste talde batek mintzapraktika saioak bideratzen zituen; eta hirugarrenak kultura maputxearen ezagutza bultzatzen zuen, adibidez, maputxeen familia egitura berezia, palin izeneko jokoa edota matea hartzeko zeremonia eta bere protokolo osoa?. Hizkuntza, egoera larrianIrazabalek aukera izan zuen ikusteko mapu txeen hizkuntzaren egoera larria dela: . Hasteko, ez dirudi
|
hizkuntzaren
egoerari buruzko informazio fidagarririk dagoenik, inkestek datu desberdinak eskaintzen dituztelako. Areago, barnetegiko partaideak mesfidati agertu ziren datu horien sinesgarritasunarekiko?.
|
|
|
ezagutzaren eta erabileraren ehunekoak kezkagarriak dira(% 20tik beherako datuak eskaintzen dituzte guztiek). Gainera, hiztun gehienak adineko pertsonak dira, eta askoz ere gehiago erabiltzen da
|
hizkuntza
komunitate maputxeetan hiriguneetan baino.Erabilera alde batera utzita, mapuzunguna marjinala da gaur egun hezkuntzan, hedabideetan eta administrazioan, eta kulturaren eremuan maputxeen berezko esamoldeetara mugatzen da batez ere (errituak, kirol batzuk, ospakizunak?). –Corpusari dagokionez, berriz, hizkuntza bateratua ez izateaz gain, grafemario desberdinak erabiltzen dituzte idazteko orduan.
|
|
|
Gainera, hiztun gehienak adineko pertsonak dira, eta askoz ere gehiago erabiltzen da hizkuntza komunitate maputxeetan hiriguneetan baino.Erabilera alde batera utzita, mapuzunguna marjinala da gaur egun hezkuntzan, hedabideetan eta administrazioan, eta kulturaren eremuan maputxeen berezko esamoldeetara mugatzen da batez ere (errituak, kirol batzuk, ospakizunak?). . Corpusari dagokionez, berriz,
|
hizkuntza
bateratua ez izateaz gain, grafemario desberdinak erabiltzen dituzte idazteko orduan. Barnetegiko irakasleen artean idazteko modu desberdinak ikusi ahal izan nituen?. Berreskurapenaren lehen pausoakAzken urteotan, dena den, mapudungunaren inguruko kezka piztu da hainbat sektoretan, eta hasiak dira urrats batzuk ematen.
|
|
|
Badirudi egitura tradizionaletatik kanpo sorturiko talde horien artean nahiko elkarlan handia dagoela, eta ofizialtasunaren gaia Txileko Administrazioarekin negoziatzen den bitartean, manifestazioak antolatu dira azken urteotan presioa eragiteko?. Hurrengoa hil honen 19rako dago deituta.Hedabideei dagokienez, irrati eta egunkari batzuetan mapudungunen aldeko mezua zabaltzen ei da,, nahiz eta, oraingoz, gaztelania izan hedabide horietako
|
hizkuntza
nagusia. Gainera, maputxeen irrati telebista proiektua ere ari dira garatzen?. Hezkuntzaren alorrean emandako urrats batzuek, gainera, Euskal Herriko egoera ekarri diote gogora Irazabali:
|
|
|
Gainera, maputxeen irrati telebista proiektua ere ari dira garatzen?. Hezkuntzaren alorrean emandako urrats batzuek, gainera, Euskal Herriko egoera ekarri diote gogora Irazabali: . Eskola batzuetan, ikasgai gisa sartu dute mapuzunguna, beraz, astero ordu gutxi batzuk erabiltzen dituzte
|
hizkuntza
irakasteko. Gure A ereduaren moduko esperientziak izango lirateke.
|
|
|
Bestalde, komunitate gutxi batzuek mapudungunez funtzionatuko duen bertako eskola propioa antolatzeko asmoa dute, hezkuntza ofizialetik aparte. Proiektu horiek ikastolen hastapenak ekarri dizkidate gogora?. Gaur egun badaude, hortaz,
|
hizkuntza
ikasteko aukera gutxi batzuk, baina Irazabali berreskurapen abiadak eragiten dio kezka: –Oraingo erritmoan, helduentzako eskoletan sor daitezkeen mapudungun hiztun berrien kopuruak nekez berdinduko du kausa naturalengatik denbora tarte berean galduko den hiztun kopurua?.
|
|
|
Hala ere, Irazabalek alde positiboei begiratzen die: . Erakunde maputxeek hartutako erabakiez eta hainbat alorretan gertaturiko aurrerapausoez gain,
|
hizkuntzaren
prestigioa ere handitzen ari da nolabait, eta gaia kalera atera da?. Maputxeak, behintzat, konbentzituta daude mugimenduak ez duela atzerabueltarik.
|
|
|
Iragan martxoan, urteko batzar nagusia egin zuen Hekimen Euskal Hedabideen elkarteak eta, besteren artean, Zinea.eus ataria bazkidetzat onartzeaz gain, administrazioen diru-laguntzak izan zituzten hizpide eta aztergai. Zehazki, Eusko Jaurlaritzako Kultura Saileko
|
Hizkuntza
Politikarako Sailburuordetzak (HPS) hurrengo urteotarako aurreikusitako urte anitzeko deialdia jorratu zuten. Gaiak hedabideen artean sorturiko ezinegona tarteko, horri buruzko iritzi publikoa plazaratu du elkarteak.
|
|
|
Edo Shakespeareren edozein pertsonaia, emakumezkoa zein gizonezkoa.Euskara ikasteko bi arrazoi? Bata,
|
hizkuntza
polita, berezia eta arraroa dela. Bestea, Bi eta bat telesaila ikusiz disfrutatzeko.Beste bi aktore izateko?
|
|
|
–Ni ez nintzen joan euskararen bila,
|
hizkuntzak
aurkitu ninduen ni?
|
|
|
Halaxe dio abestiak, eta ez zebilen oker sortu zuenak. Izan ere, euskaldunon
|
hizkuntza
lau haizetara zabaltzea abestuz aldarrikatzean, euskal hizkuntzari indarra eman, eta munduko hainbat txokotako euskaldun berriak sortzen ari dira. Ana Perez (Madril, 1972) horietako bat da.
|
|
|
Halaxe dio abestiak, eta ez zebilen oker sortu zuenak. Izan ere, euskaldunon hizkuntza lau haizetara zabaltzea abestuz aldarrikatzean, euskal
|
hizkuntzari
indarra eman, eta munduko hainbat txokotako euskaldun berriak sortzen ari dira. Ana Perez (Madril, 1972) horietako bat da.
|
|
|
Gaztetan Hernanira egindako bidaiek goitik behera aldatu zioten bizitza. Euskal
|
hizkuntzaren
itsasoan murgildu zen.
|
|
|
dio pozik. Gogoz eta ilusioz beteriko ibilbide baten helmuga du euskal
|
hizkuntza
. Izan ere, nerabezarora arte, ez zuen euskara bete betean ezagutzeko aukerarik izan Madrilgo euskaldunak:
|
|
|
17 urte nituenean, Hernanira joan nintzen familiarekin, eta konturatu nintzen jendea euskalduna zela, euskaraz bizi zela; niretzat aurkikuntza izan zen?. Lehenengo harreman horretan sortu zen Perezen eta euskararen arteko maitasuna. Madrilen bizi zenean hasi zen lehen euskara eskolak jasotzen, hiriko
|
Hizkuntza
Eskola Ofizialean: –Orduan, zera pentsatu nuen:
|
|
|
Ideiak garbi ditu: . Ezin duzu ikasi
|
hizkuntza
bat berau inguratzen duen guztia ezagutu gabe?. Ildo berean, zera azpimarratu nahi du:
|
|
|
Horrek, ezinbestean, kale arteen berezko izaera eta ezaugarriak kontuan hartzea dakar, alegia, sektorearen espezifikotasuna aitortzea. Izan ere,, kaleak
|
hizkuntza
berezia dauka, eta ez dauka zerikusirik aretoko ikuskizunekin?.
|
|
|
Kantu inprobisatuak munduan dituen adierazpideak biltzen ditu mapak, haiei buruzko informazioa ematearekin batera. Guztira, 97 adierazpide dira,
|
hizkuntza
familiaren arabera sailkatuak. Mapan kokatuak egoteaz gain, zerrenda batean informazio gehiago eskaintzen du datu baseak:
|
|
|
Mapan kokatuak egoteaz gain, zerrenda batean informazio gehiago eskaintzen du datu baseak:
|
hizkuntza
, kokapen geografikoa eta aktibo dagoen ala ez. Zerrendan klikatuta, halaber, aukeraturiko adierazpideaz informazio zabalagoa eskura daiteke, hala nola, deskribapena, bideoak, bibliografia, sarean dagoen informazioa eta Xenpelar Dokumentazio Zentroaren BDB Bertsolaritzaren Datu Basean adierazpide horri buruz jasotako dokumentazioa.
|
|
|
TRENGINTZA HIZTEGIA osatu eta sareratu dute trenaren sektoreko bost erakundek, sektoreak ez ezik, gizarte osoak ere balia dezan. Bizkaiko Garraio Partzuergoak, CAFek, Euskotrenek, Euskal Trenbide Sareak eta Metro Bilbaok egin dute, Elhuyarreko
|
Hizkuntza
eta Teknologia Unitateko adituen laguntzarekin. Orotara, 4.830 kontzeptu jasotzen ditu, 15 alorretan banatuak eta lau hizkuntzatan emanak:
|
|
|
Bizkaiko Garraio Partzuergoak, CAFek, Euskotrenek, Euskal Trenbide Sareak eta Metro Bilbaok egin dute, Elhuyarreko Hizkuntza eta Teknologia Unitateko adituen laguntzarekin. Orotara, 4.830 kontzeptu jasotzen ditu, 15 alorretan banatuak eta lau
|
hizkuntzatan
emanak: euskara, gaztelania, ingelesa eta frantsesa. http://trenhiztegia.eus/ helbidean dago eskuragai.
|
|
|
EUSKALDUNON behar digitalei buruzko lehen inkesta martxan du
|
Hizkuntza
aniztasun Digitalaren Proiektuak (DLDP Digital Language Diversity Project), Elhuyar Fundazioa Europako beste lau erakunderekin batera garatzen ari den ekimenak. Zehazki, euskararekin batera, beste hiru hizkuntza gutxitu erabiltzen dituzten hiztunen behar digitalak aztertuko ditu egitasmoak:
|
|
|
EUSKALDUNON behar digitalei buruzko lehen inkesta martxan du Hizkuntza aniztasun Digitalaren Proiektuak (DLDP Digital Language Diversity Project), Elhuyar Fundazioa Europako beste lau erakunderekin batera garatzen ari den ekimenak. Zehazki, euskararekin batera, beste hiru
|
hizkuntza
gutxitu erabiltzen dituzten hiztunen behar digitalak aztertuko ditu egitasmoak: bretoiera, kareliera eta sardiniera.
|
|
|
bretoiera, kareliera eta sardiniera. Jasotako erantzunei erreparatuz,
|
hizkuntza
horien garapen digitalerako biderik egokienak zehaztu nahi dituzte, hizkuntzok modu eraginkorrean biziberritu ahal izateko. Hori dela eta, beharrezkoa dute inkesta ahalik eta jende gehienak betetzea. http://www.dldp.eu/content/ survey digital fitness helbidean osa daiteke, irailaren amaiera bitarte.
|
|
|
bretoiera, kareliera eta sardiniera. Jasotako erantzunei erreparatuz, hizkuntza horien garapen digitalerako biderik egokienak zehaztu nahi dituzte,
|
hizkuntzok
modu eraginkorrean biziberritu ahal izateko. Hori dela eta, beharrezkoa dute inkesta ahalik eta jende gehienak betetzea. http://www.dldp.eu/content/ survey digital fitness helbidean osa daiteke, irailaren amaiera bitarte.
|
|
2017
|
|
|
Euskal hiztunen
|
hizkuntza
eskubideak bermatzeko, herri administrazioetan bestelako kontratazio politika izan dezaten eskatu du Hizkuntz Eskubideen Behatokiak. Hau da, langile elebidunak kontratatzea.
|
|
|
Euskal hiztunen hizkuntza eskubideak bermatzeko, herri administrazioetan bestelako kontratazio politika izan dezaten eskatu du
|
Hizkuntz
Eskubideen Behatokiak. Hau da, langile elebidunak kontratatzea.
|
|
|
Datozen urteotan, langile askok hartuko dute erretiroa Hego Euskal Herriko erakunde publikoetan. Haiek ordezkatzerakoan,
|
hizkuntza
eskubideak bermatuko dituen kontratazio politika beharrezkotzat jo du Behatokiak, alegia, lan deialdietan hizkuntza eskakizun egokiak ezartzea, langileek, hizkuntza eskubideak beteta, herritarrak berdintasunez arta4 ditzaten. Halako aldaketarik egin ezean,, hizkuntza eskubideen bermea hipotekatu eta urraketa egoera betikotzeko arriskua handia da?
|
|
|
Datozen urteotan, langile askok hartuko dute erretiroa Hego Euskal Herriko erakunde publikoetan. Haiek ordezkatzerakoan, hizkuntza eskubideak bermatuko dituen kontratazio politika beharrezkotzat jo du Behatokiak, alegia, lan deialdietan
|
hizkuntza
eskakizun egokiak ezartzea, langileek, hizkuntza eskubideak beteta, herritarrak berdintasunez arta4 ditzaten. Halako aldaketarik egin ezean,, hizkuntza eskubideen bermea hipotekatu eta urraketa egoera betikotzeko arriskua handia da?
|
|
|
Datozen urteotan, langile askok hartuko dute erretiroa Hego Euskal Herriko erakunde publikoetan. Haiek ordezkatzerakoan, hizkuntza eskubideak bermatuko dituen kontratazio politika beharrezkotzat jo du Behatokiak, alegia, lan deialdietan hizkuntza eskakizun egokiak ezartzea, langileek,
|
hizkuntza
eskubideak beteta, herritarrak berdintasunez arta4 ditzaten. Halako aldaketarik egin ezean,, hizkuntza eskubideen bermea hipotekatu eta urraketa egoera betikotzeko arriskua handia da?
|
|
|
Haiek ordezkatzerakoan, hizkuntza eskubideak bermatuko dituen kontratazio politika beharrezkotzat jo du Behatokiak, alegia, lan deialdietan hizkuntza eskakizun egokiak ezartzea, langileek, hizkuntza eskubideak beteta, herritarrak berdintasunez arta4 ditzaten. Halako aldaketarik egin ezean,?
|
hizkuntza
eskubideen bermea hipotekatu eta urraketa egoera betikotzeko arriskua handia da, azaldu zuen Behatokiaren zuzendari Garbiñe Petriatik, hizkuntza eskubideei buruzko urteroko txostenaren (Hizkuntza Eskubideak Euskal Herrian 2016an) aurkezpenean.
|
|
|
Halako aldaketarik egin ezean,, hizkuntza eskubideen bermea hipotekatu eta urraketa egoera betikotzeko arriskua handia da? azaldu zuen Behatokiaren zuzendari Garbiñe Petriatik,
|
hizkuntza
eskubideei buruzko urteroko txostenaren (Hizkuntza Eskubideak Euskal Herrian 2016an) aurkezpenean. Txostenari dagokionez, inoiz baino dosier gehiago zabaldu dituzte; guztira, 1.616 Gehienak herri administrazioei lotutako kexak izan dira.
|
|
|
Halako aldaketarik egin ezean,, hizkuntza eskubideen bermea hipotekatu eta urraketa egoera betikotzeko arriskua handia da? azaldu zuen Behatokiaren zuzendari Garbiñe Petriatik, hizkuntza eskubideei buruzko urteroko txostenaren(
|
Hizkuntza
Eskubideak Euskal Herrian 2016an) aurkezpenean. Txostenari dagokionez, inoiz baino dosier gehiago zabaldu dituzte; guztira, 1.616 Gehienak herri administrazioei lotutako kexak izan dira.
|
|
|
|
Hizkuntz
eskubideak
|
|
|
Beste bietan, aldiz, euskaraz bizitzeko zailtasun handiak dituzte euskaldunek. Hori iraultzeko,, nahitaezkoa da euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideen zonifikazioa indargabetzea. Injustizia egiten ari da euskaldunokin.
|
|
|
Euskararen lege berria behar dugu?.
|
Hizkuntz
eskubideetan nafar guztien berdintasuna aldarrikatzeko dinamika Iruñerriko zenbait herritan egingo da: Antsoain, Berriozar, Burlata, Mutiloa, Sarriguren eta Iruñeko herritarrek eskuorriak jasoko dituzte haien postontzietan urriaren amaieran.
|
|
2018
|
|
|
gaixotzen zenean, bertsotan, komatxo artean, egiten genuen. Itzulpengintza ikasi nuen,
|
hizkuntzak
asko gustatzen zaizkidalako; bertsotan, etengabe ari gara hitzak kantatzen; eta eguneroko bizitzan ere, oso nirea dut zirikatzeko hitzekin jolastea. Hitzik gabe zer?
|
|
|
Banan banan egin genien propaganda, geu joan ginen haiengana?. Etxebarriak dioenez, erraza da fisika euskaraz irakastea: ?
|
Hizkuntza
guztietan antzeko terminoak erabiltzen dira, asko eta asko latinetik edo grekotik eratorriak, ez dago zertan itzuli. Hortaz, euskarazko lexiko zaharra orduko premietara egokitu genuen, eratorpena erabili genuen kontzeptu piloa sortzeko, eta greziar eta latindar jatorriko nazioarteko lexikoa baliatu genuen, baina euskararen fonetikara eta ortografiara egokituta?.
|
|
|
–Euskararen balioaz jabetu behar dugu, ondare immateriala da. Gizateriaren lau iraultza handienak dira ahozko
|
hizkuntzaren
asmakizuna (horrek bihurtu zuen animalia gizaki), hizkuntza idatziaren asmakizuna (horrek sortu zituen zibilizazio guztiak), inprentaren asmakizuna (jakintza zabaldu zuen) eta Internet. Inportanteena da lehenengo asmakizunak irautea.
|
|
|
–Euskararen balioaz jabetu behar dugu, ondare immateriala da. Gizateriaren lau iraultza handienak dira ahozko hizkuntzaren asmakizuna (horrek bihurtu zuen animalia gizaki),
|
hizkuntza
idatziaren asmakizuna (horrek sortu zituen zibilizazio guztiak), inprentaren asmakizuna (jakintza zabaldu zuen) eta Internet. Inportanteena da lehenengo asmakizunak irautea.
|
|
|
Inportanteena da lehenengo asmakizunak irautea.
|
Hizkuntza
, bizirik badago, egokituko da, eta iraungo du; baina erabilerak egiten du gizartea, hizkuntza batek konpartitzen denean bakarrik duelako zentzua?.
|
|
|
Inportanteena da lehenengo asmakizunak irautea. Hizkuntza, bizirik badago, egokituko da, eta iraungo du; baina erabilerak egiten du gizartea,
|
hizkuntza
batek konpartitzen denean bakarrik duelako zentzua?.
|