|
2001
|
|
|
Egia da bi estatu horien gobernuek Hizkuntza Gutxituen Europako Ituna onartu zutela, eta baita Espainiakoak —Frantziakoak ez bezala— berretsi duela ere; horrezaz gain, Europako Kontseiluko Asanblada Parlamentarioak bere kideei
|
hizkuntza
gutxituak babesteko eta sustatzeko eskatu zien, hau da, Europako herrialde guztietako kideei; baina hala eta guztiz ere aldarrikapen eta gomendio horiek errealitatean gauzatzetik oso urrun daude.
|
|
2008
|
|
|
Munduan zehar familian transmititu ez diren
|
hizkuntza
gutxituen babesteko nahian irakaskuntza lehen edo tresna bakarra dela ohartzen da. Hori da Ipar Euskal Herrian gertatu dena ere.
|
|
|
Lisboako tratatua onartzeko Frantziako konstituzioa aldatu behar zela eta, Frantziako tokiko hizkuntzen aldeko bi emendakin proposatu ziren, baina eztabaidarik ez zen egin eta aurrerago tratatuko omen dute gaia. Konstituzioaren 2 artikulua aldatu zenetik, alegia, frantsesa Estatuko hizkuntzatzat onartu zenetik 90eko hamarkadaren hasieran, ez da lortu
|
hizkuntza
gutxituak babesteko aipurik onartzea eta 2 artikulu hau dela-eta Euroituna ezin da berretsi.
|
|
|
Alabaina, hizkuntza gutxituen irakaskuntza, hedapen eta presentziari fabore egin diezaioketen gutxieneko batzuk bermatuko dituen marko bat eskaintzen du. Izan ere, Frantziako Kultura Ministroak aurreratu duen moduan, frantses gobernuaren asmoa 2009 urtean
|
hizkuntza
gutxituak babestuko dituen lege bat aurkeztea eta onartzea da. Lege horri esker, irakaskuntza elebiduna, bide seinaleztapen elebiduna, hizkuntza gutxituetako irrati eta telebista programak eta administrazioan zein justizian hizkuntza horiek erabiltzeko aukerak segurtatuak izango lirateke.
|
|
2009
|
|
|
Nola ari da Espainiako Gobernua
|
hizkuntza
gutxituak babesten?
|
|
2011
|
|
|
Beste ekarpen oso garrantzitsu bat (aurreko atalean egindako kritika ahaztu gabe) Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna da, 1992an abian jarritakoa. Gutunaren helburua Europar Batasuneko estatuetako tokian tokiko hizkuntzak eta
|
hizkuntza
gutxituak babestea eta sustatzea da, Europaren kultur aberastasuna iraunarazteko asmoz. Ruiz Vieytez en ustez (2004), gutunean hatsarre orokorrak aldarrikatu beharrean hainbat esparrutan hizkuntzaren erabilera bultzatzeko neurri zehatzak agertzen dira, tartean hezkuntzari dagozkionak (zortzigarren artikuluan).
|
|
|
Baina helburua ez da haurrak euren hizkuntza gutxituan elebakar izatea, baizik eta etxeko hizkuntza mantentzeaz gain, haurrek hizkuntza nagusia ere ikastea. Labur esanda,
|
hizkuntza
gutxitua babesten eta bultzatzen da, baina hizkuntza nagusiaren ikaskuntza ere bermatuta. Azpiratze eta trantsizio ereduekin dagoen aldea nabarmena da, beraz.
|
|
2012
|
|
|
• Iparraldearen kasuan, euskararen sustapenak bi bide osagarri har ditzake: batetik, euskarari berme legalak ematea, koofizialtasuna ezagutuz ala
|
hizkuntza
gutxituak babesten dituen lege bat onartuz, eta, bestetik, euskararen irakaskuntza eskaintza orokortzea eta euskararen ezagutza zein erabilera sustatzea, hizkuntza politika handinahiago bat osatuz eta ondoren gauzatuz.f
|
|
2015
|
|
|
Horrenbestez, Frantziak ez du Euroituna berretsiko. Hori bai,
|
hizkuntza
gutxituak babesteko jarrera erakutsi dute alderdi guztiek. Hala,, eskualdeetako hizkuntzen erabilera?
|
|
2017
|
|
|
Lehenengoan Paul Bilbaok" Donostiako Protokoloa" izenarekin aurkeztu zen" Europako Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Protokoloa" eratzeko prozesua aurkeztu du bere artikuluan. Protokolo horretan
|
hizkuntza
gutxituak babesteko 185 neurri bildu dira lan ildoak proposatzeko, eta, batez ere, nazioartean zein ibilbide izan dezakeenaren proposamena egiteko.
|
|
|
Hurrengo urteetan herrialde asko atxiki ziren, baina 2010etik aurrera BosniaHerzegovina izan da proiektuan sartu den bakarra. 2017an, Europako Kontseilua osatzen duten 47 estatuetako 33k sinatu dute hitzarmena, eta horietako 25etan dago indarrean3 Beraz, oraindik lan handia egin beharra dago Europako
|
hizkuntza
gutxituak babesteari dagokionean.
|
|
|
Europako
|
hizkuntza
gutxituak babesteari dagokionean.
|
|
|
Aurreko indizeetan hizkuntza gutxitu baten indarra neurtzeko hedabideek paper garrantzitsua jokatzen dutela azpimarratzen da. Europako Kontseiluak bi araudi onartu ditu
|
hizkuntza
gutxituak babesteko eta sustatzeko, 1992 urtean onartutako Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna, 2017an 25 estatuk berretsi dutena, eta Gutxiengo Nazionalak Babesteko Hitzarmen Markoa (1994).
|
|
2019
|
|
|
Alemanian, bateratzeaz geroztik, hamasei lander edo eskualde federal badira. " Lander horien eraketek eta plantan eman hizkuntza antolaketek zinezko nahikunde bat erakutsi dute
|
hizkuntza
gutituen babesteko oro har, baikorki ikusiak dira aleman guziengandik. Aitzinamendu handiak izan dira hizkuntza gutituen alde, baina indar anitz egitekoak dira oraino horien iraupenaren bermatzeko".
|
|
2021
|
|
|
Orain berriz Legebiltzarrean apirilaren 8an eztabaidatua eta bozkatua izanen da. Laburbilduz, lege proposamena,
|
hizkuntz
gutituen babesteko eta bultzatzeko hiru arlotan oinarritzen da: ondarea, erakaskuntza eta zerbitzu publikoa (seinaletika eta egoera zibilen ageriak).
|
|
|
Astekari huntan aipatua ginuen frantes gobernuko gehiengoan diren 61 deputatuk, Molac-ek pausatu legea
|
hizkuntz
gutituen babesteko eta sustatzeko proposamena, Senatuak eta Legebiltzarrak onartu zuenaren kontra helegitea pausatu zutela. Joan den ostiralean berria erori da, aire gaiztoa arbola baten gainean erortzen den bezala, Kontseilu Konstituzionalak helegite hortan pausatuak diren puntu batzuk onartu dituela.
|
|
|
•
|
Hizkuntza
gutxituak babesteko eta sustatzeko Europako Batasuneko marko zabala sortzea, egun dauden mekanismoak baliatuz
|
|
2022
|
|
|
Enpresen Erantzukizun Sozialaren ikuspegia, interes talde guztiei balioa emateko artikulua Josep Maria Canyellesek Kataluniatik idatzitako artikulua da. Egilearen proposamenean, enpresak garapen jasangarriaren testuinguruan jartzea garrantzizkoa da
|
hizkuntza
gutxituak babesteko. Ikuspegi horretatik, Gizarte Erantzukizun Korporatiboaren baitan kokatzea lagungarri izan daiteke.
|
|
|
Laburpena. Gaur egungo testuinguruan,
|
hizkuntza
gutxituak babesteko erronka nagusia enpresek garapen jasangarriaren testuinguruan jartzen dituzten irakasgaietatik kanpo ez geratzea da. Artikulu hau Gizarte Erantzukizun Korporatiboaren aldeko hautua egiten duten enpresentzat eta Hizkuntzaren kudeaketan laguntzen dieten erakundeentzat tresna bat da, gogoeta kontzeptualez osatutakoa.
|
|
2023
|
|
|
Euren hizkuntzen alde egiten den aurrerapauso bakoitzak «galbahe zorrotzak» pasatu behar dituela ohartarazi dute. Gainera,
|
hizkuntza
gutxituak babesteko dagoen «legedi eskasa erabat geldo» aplikatzen da. Hori gutxi balitz bezala, botere judizialak gidatutako «oldarraldia» pairatu behar dute orain:
|