|
2003
|
|
|
Erreportaje honetan, hain zuzen, gai horri heldu diogu:
|
hizkuntza
gutxituak Frantziako hezkuntzan. Okzitaniera, katalana, euskara, korsikera, flandriera, bretoiera eta alemanak Okzitanian, Ipar Katalunian, Ipar Euskal Herrian, Korsikan, Westohek herrian, Bretainian eta Alsaziako eskoletan aurrera egiteko dituzten baliabideak jorratu ditugu.
|
|
2008
|
|
|
Demagun erreforma onartua dela.
|
Hizkuntza
gutxituak Frantziako ondare gisa hartuko ditu Konstituzioak. Alabaina, euskara ez da hizkuntza ofiziala izanen.
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxituak Frantziako ondare izendatzea onartu dute diputatuek
|
|
|
Frantziako erakundeen erreforma aztertzen ari diren honetan, diputatu eta senatarien arteko liskar bilakatu da Konstituzioan aipamena egitea hizkuntza gutxituei. Diputatuek, berriz ere,
|
hizkuntza
gutxituak Frantziako ondare direla bozkatu dute. Aipamen hori ez da agertuko lehen artikuluan, hastapen batean nahi zuten bezala, Konstituzioko 75 artikuluan baizik.
|
|
|
Frantziako Konstituzioan hizkuntza gutxituen aipamena egiteko bigarren saiakera da hau. Diputatuek maiatzaren 29an onartu zuten konstituzioko lehen arkuluan emandakin bat sartzea,
|
hizkuntza
gutxituak Frantziaren ondare direla erranez. Diputatu talde txiki batek onartu zuen emendakina, gauez eta ezustean.
|
|
|
Haren iritziz, ez zen onargarria hizkuntza gutxituen aipamena Frantziako Konstituzoko lehen artikuluan agertzea, frantsesaren aipamena bigarren artikuluan egiten delako. Alta,
|
hizkuntza
gutxituak Frantziako ondare direla erraten zuen xumeki emendakinak. Ez zituen hizkuntza gisa aipatzen, eta oraingoan ere ez.
|
|
|
Frantziako Kongresuak
|
hizkuntza
gutxituak Frantziako ondarearen parte izendatzea onartu zuen astelehenean, eta Konstituzioko 75.1 artikuluan aipatu ditu. Aipamen horrek ez du neholako hizkuntza eskubiderik bermatzen, eta eragile gehienek diote euskara eta antzeko hizkuntza gutxituek duten aitzinamendu bakarra onarpena dela.
|
|
|
«Pozik nago jakitean
|
hizkuntza
gutxituak Frantziako ondare gisa agertuko direla Konstituzioan. Horri esker, biharko egunean, Parlamentuak lege bat bozkatzeko parada ukanen du, eta, horretan oinarrituz, Ipar Euskal Herrian abian dena bezalako egiazko hizkuntza politikak ezarriko dira abian.
|
|
|
Frantziako Kongresuak uztailaren 21ean hartu zuen erabakiaren ondorioz, Konstituzioak
|
hizkuntza
gutxituak Frantziako ondare direla aipatuko du hemendik aurrera. Hizkuntzen inguruan lanean ari diren hainbat erakundek eta elkartek legeztatzeko aukera izango badute ere (tartean Seaska edo Iparraldeko AEK), kontuan izan behar da hizkuntzak ondare gisa onartzeak ez dituela haien eskubideak aitortzen.
|
|
|
Hala ere,
|
hizkuntza
gutxituak Frantziaren ondare gisa ezagutu izanak zer aldatuko du hizkuntza horien egoeran. Berez, Konstituzioaren 75.1 artikulua aldatzeak ez die ez ofizialtasunik ez berme juridikorik eskaintzen.
|
|
2009
|
|
|
Hala ere, gomendio horien ondoren, Frantziak Konstituzioa aldarazi zuela nabarmendu du.
|
Hizkuntza
gutxituak Frantziako ondare gisa sartu zituen Konstituzioko 75.1 artikuluan. Alta, Konstituzioak argiki dio frantsesa dela Frantziako hizkuntza bakarra, eta, ondorioz, gainerateko hizkuntzetan mintzatu nahi duten pertsonen hizkuntza eskubideak urratzen ditu.
|
|
|
Testuinguru aski berezian egin du eskaria Hiru Saretak; izan ere, aipatu legerik ez dela izango pentsa daiteke, kontuan harturik Guillaume Metayet Kultura Ministerioko kabineteko arduradunak lehengo astean Baionan egindako adierazpenak. Esan zuen iaz onartutako Konstituzio aldaketaren ondorioz, zeinean
|
hizkuntza
gutxituak Frantziaren, ondare, direla esaten den, legearen beharraz eztabaidatzen ari direla.
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxituak Frantziako ondare gisa izendatzeak ezagutzarik ez dakarrela nabarmendu zuen ere. –Euskara ez duzue lastoz beteko eta erakustoki batean zintzilik ezarriko!?.
|
|
2012
|
|
|
Lau gai nagusi aztertu genituen: legeria, bereziki Frantziako Konstituzioan
|
hizkuntza
gutxituak Frantziako altxor gisa aipatzea 75.1 artikuluan?; estatuaren eta tokiko erakundeen eginkizuna; hedabideen eta gizarte eragileen funtzioa, hizkuntza bizi publikoan kokatu eta suspertzerakoan. Topaketa horretan ospe handiko hizlariek hartu zuten parte, horien artean Xabier North frantseserako eta Frantziako hizkuntzetarako ordezkariak eta Guy Carcassonne lege adituak.
|
|
2015
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxituek Frantzian bizi duten egoera kaxkarra agerian geratu da, enegarrenez, urriko azken astean. Batetik, urriaren 24an 5.000 lagun inguru bildu ziren Baionan Deiadar manifestazioan, Euskara hizkuntza ofiziala!
|
|
2016
|
|
|
Noski, antzerkigintzak hau baino eremu zabalagoa hunkitzen du, baina kokapen orokorra bilatzen genuen, lerro nagusiak markatzeko gisan, horregatik euskarazko antzerkiak zituen inguruko hizkuntza nagusietan garatu ziren antzerkiak aipatuko ditugu. Bestalde,
|
hizkuntza
gutxituetan Frantziako hiru lau lurraldetako antzerkietara hurbiltzea egin dugu, hauek baitzuten informazio gehien eskaintzen.
|