|
2000
|
|
|
Koldo, zuk aipatu duzunez, umeek erdaraz hitz egiten dute idatzizko
|
hizkuntza
irakatsi zaielako baina, nik dakidanez, espainolez ere gauza bera erakusten zaie, hizkuntza idatzia; ingelesez ere bai, eta Quebeceko ikastaro trinkoetan ere frantses idatzia erakusten da. Ni ez nago hain seguru hemengo umeek kalean erdaraz egiten dutela, juxtu hizkuntza idatzia erakusten zaielako, ze hori bera gertatzen da beste herrialde batzuetako hezkuntza sistema guztietan, baina han eurenarekin jarraitzen dute.
|
|
|
Euskaraz irakasten da ikastola honetan, hala ere, garrantzia handia ematen zaio beste
|
hizkuntzak
irakasteari. Bi urteko haurrak ingelesa ikasten hasten dira, eta datorren ikasturtean frantsesa ere eskaintzeko asmoa dute.
|
|
|
Hala bada, betor ordu onean. Baina ez dadila gertatu F. Mitterrand-ekin bezala, 1981eko maiatzean presidentetarako hautagai zela agindu bai, baita urtebete geroago, 1983ko maiatzaren 26an agertu ere Journal Officiel ean Unibertsitate aurreko hezkuntzetan bertako
|
hizkuntzak
irakastea, euren artean euskara aipatuz. Baina, karguaz jabetu zenetik, hori aurrera eramaten ez zen ahalegindu.
|
|
2001
|
|
|
Judoan eta beste borroka arte batzuetan garrantzi handiko lege bat izaten dutebeti begi aurrean: kontrarioaren eraso indarra norberaren onurarako erabiltzea.Bigarren
|
hizkuntza
irakasterakoan, irakasleak nahi baino indar handiagoa etadenbora luzeagoa eman behar izaten ditu erroreen aurkako borrokan, baita akatsa, ia, kontuan izaten ez duten metodologietan ere.
|
|
|
Beraz,
|
hizkuntza
irakastea normalizaziorako ezinbesteko baldintza da. Bainanahikoa ote da?
|
|
|
Harreman urria dute beste euskaltegiekin eta
|
hizkuntzak
irakasten dituztenakademiekin.
|
|
|
A textbook for teachers, Prentice Hall International (Euskaraz:
|
Hizkuntzak
irakasteko metodologia.Irakasleentzako testuliburua, Donostia, HABE, 1995).
|
|
|
A textbook for teachers, Prentice Hall International (Euskaraz:
|
Hizkuntzak
irakasteko metodologia.Irakasleentzako testuliburua, HABE, Donostia, 1995).
|
|
|
Irakaslearen lana
|
hizkuntza
irakastea baldin bada, elkarrizketetarako xede hizkuntza erabiltzea justifikatuta dago. Bestelakoa da, ordea, aholkulariaren eginkizuna.
|
|
|
Bestelakoa da, ordea, aholkulariaren eginkizuna. Ez du
|
hizkuntza
irakatsi nahi, hizkuntza hori ikasten lagundu baizik. Beraz, ikasleari aukera guztiak emango dizkion hizkuntza erabili da aholkularitza saioetan.
|
|
|
Liburuak gehienbat behar edo premiaren bati erantzuteko agertzen dira eta irakurlerik izango ez duen libururik ez du inork ere egin nahi izaten. Hemen zerbaiten beharra baldin bazegoen, horrena zegoen eta Eliza katolikoa mila eta seiehun ingurutik aurrera behintzat dotrina eta gainerako erlijio gauzak irakasteaz arduratzen da, eta arduratzen denez gero, badaki neurri handi batean bertako
|
hizkuntzan
irakatsi behar dituela gauza horiek, euskaraz alegia.
|
|
2002
|
|
|
EMKn aritu zen garai batean, gero HBn bost urtez europarlamentaria izan zen eta orain Batasunako kidea da. Literatura eta
|
hizkuntza
irakasten ditu EHUn. 1997 eta 1998an ia bi urte eman zituen espetxean, HBko Mahai Nazionala espetxeratu zutenean.
|
|
|
Ezin uka euskararen didaktikan ahaleginhandia egin dela, bai hizkuntzaren kurrikulua zehazten eta bai didaktika arloan ere.Baina berrikuntzaren hastapenetan gaude oraindik. ...kologiaren ezaugarri oso markatuak izatea leporatu izan zaio, osozentratuak ikaskuntza prozesu orokorretan?, diziplinaren didaktikaren kaltetan.Horrekin esan nahi dugu irakaste/ ikaste prozesuan irakasgai den objektuan (euskararen deskribapenean) ez dela arreta handirik jarri, nahiz eta jakin horren gaineanegiten direla ikaskuntzak, matematika irakatsi/ ikasten da, teknologia irakatsi/ ikasten da,
|
hizkuntza
irakatsi/ ikasten da...?. Eta horrek garrantzi handia du, badakigu-eta irakaste/ ikaste prozesuak harreman estuan daudela zientzia bakoitzaren izaerarekin, alegia, diziplinaren didaktika bakoitzak espezifikotasun handiakdituela:
|
|
|
Zein
|
hizkuntzatan
irakatsi behar da?
|
|
|
Zein
|
hizkuntzatan
irakatsi behar da?
|
|
2003
|
|
|
Ingelesa irakasten urte luzeetan egon ondoren, hizkuntzaren didaktika zen idazlearen kezka nagusietarikoa. Intuizio handia ei zuen, seme alabek aitortzen dutenez, atzerri
|
hizkuntzak
irakasteko. Ingelesa eta frantsesa txikitatik eta ondo ikasi zuten bere seme alaba biek.
|
|
|
Hizkuntzekiko zaletasun horrekin etxekoak ere kutsatu zituen, eta buru belarri murgildu seme alabei kanpo
|
hizkuntzak
irakasten. Andre eta gizon, bost eta hiru urteko umeekin hasi ziren Frantzia eta Ingalaterrara udetan joaten, haiek frantses eta ingeles ikas zezaten.
|
|
|
Gizon polifazetikoa zen, etxeko zein kanpoko lanetan. Ikasketak zientzia adarretik egin bazituen ere, matematikak irakasten bezain ondo moldatuko da
|
hizkuntzak
irakasten. Euskara arloan bazen, berdin saiatuko zen narrazioak sortzen, luze nahiz laburrak, eta itzulpen literarioak moldatzen, edota fonologia zein morfosintaxi azterketak egiten edo irakaspide bat atontzen.
|
|
|
Openingen krisiaren ondoren,
|
hizkuntzak
irakasten dituen hirugarren enpresa handia da
|
|
|
Bartzelonako enpresak laguntza ekonomikoa eman zion Madrili, eta horrek egoera murriztu zuen.
|
Hizkuntzak
irakasten dituen hirugarren enpresa handia da hau, Opening English School en krisia (CEAC taldearen filiala, orain Omitsend eta Brightonen porrota urriaren amaieran. Guztira, 50.000 lagun baino gehiago zeuden kaltetuta, Opening en frankizien itxiera kontuan hartuta.
|
|
|
Ez da beste euskaltegiekin eta
|
hizkuntzak
irakasten dituzten akademiekin ez harremanik eta ez irakasbideen konparaketarik ere. Euskaltegien mapa bera ere egiteke da oraindik, bakoitzak bere hazkundeari bakarrik begiratzen baitio.
|
|
2004
|
|
|
Baina nik ez nekien hebraieraz eta berak ere ez arabieraz. Orduan, bakoitzak zekien
|
hizkuntza
irakasten aritu ginen elkarri. Eta gure lagunak sutan jartzen ziren ulertzen ez zuten hizkuntza baten ari ginenean.
|
|
|
–Bi gauza ikus ditzakegu bi egoera hauetan: lehenik, gizarteko hizkuntza ahulean, gutxiengoaren
|
hizkuntzan
irakasteak ez dio gehiengoaren hizkuntzaren eskurapenari, telebistan eta egoera gehienetan erabilitako hizkuntzari, alegia, oztoporik ezartzen.
|
|
|
Bestalde, kasu jakin honetara etorrita, harentzat poesiak bere baitan ez du baliorik, hemen Arzaken kontra; hori batetik, eta, bestetik, oraingoan Kanpio nen kontra, aberrigintzako ez da bide eragingarria (94). Poesiak aberrigintzan izan dezakeen zeregina goraipatzen dutenei ihardesten die esanez, horretan denbora eman ordez, hobe dela giza kapitala hezkuntzan inbertitzea, euskal historia, legeak eta
|
hizkuntza
irakasten saiatuz (95).
|
|
2005
|
|
|
Eskoletan dagoeneko hiru
|
hizkuntza
irakasten dira. Tontxu Campos, Hezkuntza sailburuak Bigarren Hezkuntza amaitzerako laugarren hizkuntza menderatzea lortu behar dela esan du.
|
|
|
Irudipena daukat euskararen irakaskuntza ez dela arimarik gabeko hizkuntza baten irakaskuntza, euskararen irakaskuntza errotu beharra dago bere ekosistema kulturalean. Alde horretatik ahalegin handiak egiteko dauzkagu, bestela sustrairik gabeko
|
hizkuntza
irakasten dugu eta atxikimendurik gabeko hizkuntza irakats dezakegu. Bestetik, euskara eta euskal kultura ardatz izanik eleaniztasuneko planteamenduak sustatzea litzateke beste lerro bat, nahiz eta ez den gauza berria.
|
|
|
Irudipena daukat euskararen irakaskuntza ez dela arimarik gabeko hizkuntza baten irakaskuntza, euskararen irakaskuntza errotu beharra dago bere ekosistema kulturalean. Alde horretatik ahalegin handiak egiteko dauzkagu, bestela sustrairik gabeko hizkuntza irakasten dugu eta atxikimendurik gabeko
|
hizkuntza
irakats dezakegu. Bestetik, euskara eta euskal kultura ardatz izanik eleaniztasuneko planteamenduak sustatzea litzateke beste lerro bat, nahiz eta ez den gauza berria.
|
|
|
Zeukan asmoa irakurri diote eta hala ere joaten utzi? Baina atzetik zituenak CNIkoak baziren, espainolak alegia, zergatik utziko zioten alde egiten, eta utzi ez eze han duen
|
hizkuntza
irakatsi. Nor da benetan honen guztiaren atzetik dabilena?
|
|
|
Aurreko orrialdeetan, baina, aipatu ditugu jada aztergai honekin erlazionatutako aspektu batzuk, espresuki eta batez ere, hizkuntzen ikas irakas prozesuak gizakiaren hezkuntzarako duen zerikusia kontsideratzerakoan. Hau orain hobeto azaldu nahian esan dezagun, lehenbizi, Humboldtek kritika latza egiten diela ezagutzen dituen
|
hizkuntzak
irakasteko ohizko metodoei: hauek orokorrean" hitzen baso batean" edota" forma pila neketsu batean" galtzen dira171, eta, gainera, hizkuntza horiek ikasteko irizpide praktikoak aurkeztu beharrean, gehiegi arduratzen dira kasu bakanak sistematizatzeaz.
|
|
2006
|
|
|
Lehen zikloa 1.085 ordukoa da, bigarrena 20 ordukoa (1.120 ordu) eta hirugarrena 1.100 ordukoa. Proposamenaren arabera, Matematikako 560 ordu, Atzerriko Hizkuntzako 385 (lehen zikloan hasten dena) eta Hizkuntza eta Literaturako 875 Ministerioak justifikatzen du hizkuntza orduak murriztea
|
hizkuntzak
irakasteko orduen igoera “nabarmena” izan dela. Orduak ere galtzen dituzte:
|
|
|
Entzun nahi zuen ororen aurrean bakoitzak bere hizpidea zuen: batek aingeruen
|
hizkuntza
irakasten zuen, eta aingeruen harriaren bidez zeruetara begirada bat egin ondoren etorkizuna edo ezkutuko edozein gauza argitzeko prest zegoen; besteak irakasten zuen nola bihurtu berun txatal ziztrin bat urrezko xafla gorri...
|
|
|
Herrimina gehiago jasan ezinik, faltsutu egin zuen pasaportea –Joseph Catharo izeneko Maltako hizkuntza irakaslea zela zioena–, eta Ukrainara joan zen, orain Nikolas I.a Errusia Guztien tsarraren agintepean zegoen Ukrainako bere Podolia maitera. Bere jendeak ezagutuko zuen, agian, baina ez zuen ezer esan, eta hamar hilabetez aritu zen
|
hizkuntzak
irakasten. Frantsesa eta italiera arras ongi menderatzen zituen, aise moldatzen zen ingelesez eta alemanez, eta eslaviarren hizkuntzak bereak zituen sehaskatik...
|
|
|
• Curriculumaren zati bat etorkinen
|
hizkuntzan
irakatsi, gela barruan eta ikasle orori irekia.
|
|
|
•
|
Hizkuntza
irakasteko ikuspuntu metodologiko bertsuaren aukeraketa.
|
|
|
Ondorioz, gure artera iristen direnean, askotariko kasuistika aurkitu ahal izan dugu; eta
|
hizkuntza
irakasteaz gain, zeharka aipatutako beste zenbait faktoreri eta ekintzari aurre egin behar izan dio ikastolak.
|
|
|
Ehun eta berrogeita hamar hiztun dituzte Ni Mi Pui herrian. Eta hona hemen beste hauek, hiztun on bakar batekin beren
|
hizkuntza
irakasteko liburu ederrekin. Kasinoek ematen dutena, gero!
|
|
2007
|
|
|
Garai hartan, Hegoaldean bezala, euskal kultura eta euskararen aldeko interes bizia zabalduz joan zen jendarte osoan. Euskara ikasteko gogoa hedatu zen eta han hemenka euskarazko kurtsoak antolatzen hasi ziren, izan dadin lagunen arteko talde informaletan, herriko kultur taldeetan ala
|
hizkuntza
irakasteko herriko elkarteetan. Denbora berean Mende Berri izenesoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 83 ko taldea lehen barnetegiak antolatzen hasi zen, Iparraldeko euskaldun berrien lehengo belaunaldia sortuz.
|
|
|
Ezeizak, ikas-materialak aztertzeko metodologia bat diseinatu zuen (2004, 2006a). Metodologia horren bidez euskara irakasteko materialak ez ezik beste
|
hizkuntzak
irakastekoak ere azter daitezke. Tresna baliotsua da hainbat eta hainbat adierazle multzo kontuan hartzen dituena ikas-materialak xehe xehe aztertzeko.
|
|
|
Bistan da hor zerbaitek kale egiten duela. Euskalgintzan behin eta berriz esan da eskolak euskaldundu egin behar duela etab. Bistan dena da euskara
|
hizkuntza
irakasteaz gain, jarrerez ere mintzo garela, adin batetik aurrera euskaraz mintzatzea edo ez erabakitzeko garaian tresna asko baitu banakakoak benetan euskara erabiltzea erabakitzeko. Zentzu honetan aztertu egin dugu, batetik zein den gurasoek ematen ahal duten eredua, zein diren gazteek erabiltzen dituzten kodeak eta kode horien artean zein diren euskaldunak.
|
|
|
Demagun, bada, hizkuntza, sortzaileak Adani irakatsia dela: Jainkoak gizakiari
|
hizkuntza
irakatsi ahal izateko, horrek hizkuntza lehendik jakin beharra zeukan, bestela ez zuen ahal izango deus ulertu, eta ez ikasi.
|
|
|
Mentalesak horietatik ateratzen bide ditu kontzeptuak eta arau sintaktikoak (errepresentazioen psikosintaxia). Hizkuntza, hortaz, bilakaera ebolutiboan eratu eta finkaturiko prozesagailua da; ez da ikasten edo irakasten (gurasoek ez diote haurrari
|
hizkuntza
irakasten) 1551, ezpada hizkuntza partikularretan aktualizatu bezala egiten da, hain zuzen burmuinean berez edo naturalki unibertsala ahomintzo kulturalki partikular baten eran aktualizatuz edo traduzituz. Doi doi nola aktualizatzen den edo hizkuntza isilak buruan nola funtzionazen duen, hau da tiradera kognitiboen armairutxo aktiboak nola funtzionatzen duen, eta nola zentzua ematen dion hizkuntza hitz eginari, hipotetikoki bakarrik deskriba daiteke, teoria konputazionalaz baliatuz adibidez (Turing en makinaz).
|
|
2008
|
|
|
Lehena da murgiltze eredua legeriaren aurkakoa dela (Estatu Kontseiluaren 238653 deliberamendua, 2002/11/29). Instituzio horren arabera, lurraldeetako
|
hizkuntzen
irakasteko eredu hori Hezkuntzaren kode (Code de l’éducation) tik urrunago joaten da, ama eskolan erabiliak diren hizkuntzak bakarrak baitira eta gero hizkuntza nagusiak klasean eta bai ere klasetik kanpo baitira17 Beraz murgiltze eredua, jasana baldin bada ere Frantzian, ez da onartua. Argi da irakaskuntza eredu hori hoberena, eraginkorrena dela hizkuntza gutxitu bat ikasteko, bereziki Frantzia bezalako herri kasuan non lurralAzken lau etapak Eramunek laburtzen ditu:
|
|
|
•
|
Hizkuntza
irakatsia izan dadin eskolan, baliorik gabekoa izanik ere lan munduan. Etab, etab.
|
|
|
2 irudian adierazten den moduan, hurbiltasun soziala sendoa bada, taldearen erakunde kultural eta sozialetan komunitateak parte hartze handiagoa izango du. Esaterako, nahiz eta Eskubideen eta Askatasunen Gutun Kanadarreko 23 atalak bermatu egiten dien Quebeceko ingeles hiztunei eta Quebec kanpoko frantses hiztunei gutxiengoaren
|
hizkuntzan
irakasten duten ikastetxeak izateko eskubidea, etxean gutxiengoaren hizkuntza hitz egiten ez duten familietan hazitako haurrak (nahiz eta gurasoek horretarako eskubidea eduki) askotan ez dira taldearen hezkuntza erakundeetara joaten. Statistics Canada estatistikazentroak berriki egindako ikerketa baten arabera (Corbeil eta beste batzuk, 2007), eskubidea duten frantses hiztunen haurren %49 bakarrik joaten da gutxiengoaren ikastetxeetara.
|
|
|
Horixe gertatu da Frantzian alsazierarekin, euskararekin, bretoierarekin, katalanarekin eta okzitanierarekin (Lodge, 1993; Bourhis, 1997). Nahiz eta eskualdetako hizkuntzak hitz egiten zituzten gutxiengoek lortu zuten, mobilizazio jarraituen bidez, beren
|
hizkuntzak
irakastea neurri batean, gobernu frantsesak egun daraman politikak, pixkanaka pixkanaka hizkuntza gutxiengo horien bizindarra ahultzearen politikak, komunitate horiek" gaixotasun larri" egoeran egotea ekarri du. Gaur egun arte, Frantzia izan da" Eskualdetako edo Gutxitutako Hizkuntzen Europako Gutuna" sinatu nahi izan ez duen herrialde bakarra Europan, eta horrek ez die batere mesederik egiten Frantzian eskualdetako hizkuntzak suspertzeko ahaleginetan ari direnei (Plasseraud, 2005).
|
|
|
Nahiz eta eskualdetako hizkuntzak hitz egiten zituzten gutxiengoek lortu zuten, mobilizazio jarraituen bidez, beren
|
hizkuntzak
irakastea neurri batean, gobernu frantsesak egun daraman politikak, pixkanakapixkanaka hizkuntzagutxiengo horien bizindarra ahultzearen politikak, komunitate horiek" gaixotasun larri" egoeran egotea ekarri du.
|
|
|
Literaturaren didaktikari dagokionez, gaur egunean
|
hizkuntzak
irakasteko badago nolabaiteko adostasuna irakasle, pedagogo eta hizkuntzalarien artean. Horien ustez, adierazpen eta ulermen trebetasunak irakatsi behar zaizkie ikasleei, haien komunikazio gaitasuna garatzeko:
|
|
|
Hortaz, hizkuntza lantzeko literaturaren erabilera aipatzen denean ere, testu klasikoei egiten zaie erreferentzia, eta ez gaur egungo literaturari. Edonola ere, curriculumak izaera irekia du, eta beraz, irakaslearen esku dago
|
hizkuntza
irakastean zein ezaugarritako testuak erabili erabakitzea.
|
|
|
Zentro horiek, jatorrizko herrialdeetako gobernuek mendekoak eta egiaztatuak izan arren, Espainiako Hezkuntza Ministerioaren baimena dute, halaber, Espainiako nahiz atzerriko ikasleei beren hezkuntza sistemetako ikasketa eta ikasketa plan arautuak emateko, Espainiako hezkuntza sistemako derrigorrezko irakaskuntzen baliokideak baitira. Ikasketak osatzeko, Espainiako hizkuntza eta kultura eta, hala badagokio, autonomia erkidegoetako
|
hizkuntzak
irakasten dituzte. Espainiako atzerriko ikastetxeek, beren araubide juridikoa arautzen duen 806/ 1993 Errege Dekretuak ezartzen duen moduan, bi eredu aukeratu ditzakete.
|
|
2009
|
|
|
|
Hizkuntza
irakasteko metodologia —Euskara beste irakasgai gisa erabiltzen denean, bereziki— erabat kontrajartzen da komunikazioan oinarritutako metodoekin; izan ere, metodo horiek hizkuntzaren ikuspegi funtzionalago batetik integratzen dute gramatika. " Gogoan ditut euskarazko eskolak:
|
|
|
Txinara lanean joateko prestatuta dauden langileak topatzea beste zailtasun bat da. Arlo horretan, Bilboko Merkataritza Ganberak urteak daramatza jendea prestatzen negozioetara begira antolatutako txinera klaseen bidez. Ikastaroak dagoeneko finkatuta daude eta
|
hizkuntza
irakasteaz gainera, kultura ere irakasten dute. Bertan negozioak egiteko, zelan pentsatzen duten jakitea garrantzitsua da, zelan negoziatzen duten, zelan bizi diren, zelan gozatzen duten, zelan ikusten dituzten atzerritarrak, zelan hurbildu negoziazio batean...
|
|
|
Aralarren ordezkariak Legebiltzarrean azaldu duenez, Celaak hiru
|
hizkuntza
irakastea badu helburu, beharrezkoa da eredua indartzea, horrek bermatzen baitu bi hizkuntza ofizialak ikastea.
|
|
|
Makinei
|
hizkuntzak
irakasteko saiakerak hasi zirenetik, hurbiltze intuitiboak eta sinplifikatzaileak erabili izan dira. Hizkuntzalarien ezagutza linguistikoak makinek ulertzeko moduko egituretara pasatzen ziren informatikarien laguntzarekin, eta egitura horien bidez tratatzen zen hizkuntza.
|
|
|
Gaztelania irakurleen Fulbright bekak ere eskaintzen dira. Beharrezkoa da nazionalitate espainiarra edo EBko beste herrialde batekoa izatea; Filologia espainiarreko edo ingeleseko lizentziatura, edo beste espezialitate batekoa, baldin eta frogatzen bada esperientzia duela
|
hizkuntzak
irakasten, ingeles maila ona, malgutasuna, egokitzeko gaitasuna eta erakunde hartzailean sartzen den sailarekin lankidetzan aritzeko prestasuna. 2009ko maiatzaren 8an bukatuko da hautagaitza aurkezteko epea.
|
|
|
[58] Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren gai honi buruzko ikuspegia eta proposamenak 2006ko abenduan ezagutzera emandako txostenean?" Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren zertzelada nagusiak ikastereduei buruz" izenburua duenean? eta" Euskadiko hizkuntza ofizialak eta atzerriko
|
hizkuntzak
irakatsi, ikasi eta ebaluatzeko esparruaren Lege Aurreproiektuari" buruz 2008ko abenduan emaniko txostenean jasotzen dira luze zabal. Eskuratzeko:
|
|
|
[60] Legeriaren arabera, A ereduan ikasgaiak batik bat gazteleraz emango dira, zenbait ekintza edo gai euskaraz eman ahal izango direlarik; ereduan zenbait gai euskaraz eta beste zenbait gaztelaniaz emango dira, eta ereduan, berriz, gai guztiak euskaraz emango dira, gaztelania eta gaztelaniazko literatura izan ezik, hauek gaztelaniaz emango baitira. Gainera," hiru ereduetan gaztelania eta gaztelaniazko literatura, euskara eta euskal literatura eta hizkuntza modernoak beren jatorrizko
|
hizkuntzetan
irakatsiko dira nagusiki" (ikus Euskal Eskola Publikoaren Legeko hamargarren xedapen gehigarria).
|
|
|
2008an hil zen Marie Smith Jones, baina berak ez ezik berarekin batera azken hatsa eman zuen eyak hizkuntzak ere, Marie baitzen azken hiztuna Alaskako hizkuntza ugarien artean oraindik bizirik zegoen hizkuntza horrena. Halakorik gerta ez zedin, 2008ko udan jakin genuenez, Mexikoko Tabasco estatuko baserritar batek, Manuel Segovia Jiménez indigenak, zoque ayapaneco
|
hizkuntza
irakasteari ekin zion, Manuelek berak eta bere lagun batek bakarrik hitz egiten dakiten hizkuntza mesoamerikar horrek bizirik iraun dezan. Manuel Segovia eta Isidro Velà ¡ zquez (72 eta 66 urte) omen ziren zoque ayapaneco erabiltzen zuten bakarrak.
|
|
|
Euskarazko kale elkarrizketetan, esaldi bakoitza euskaraz hastea dela kontu bat eta euskaraz amaitzea beste bat (baita familia euskaldunekoa izan, marrazki bizidunak euskaraz barneratu, eta ikastolan euskara betean hazitakoen artean ere). Jabetzen hasiak gara
|
hizkuntza
irakastea bezain garrantzitsua dela hizkuntzak berarekin daraman guztia transmititzea, eta beharbada ez dugula horrelakorik behar beste egin. Eta, finean, kontua ez dela besoei eragin eta hegan egiten hastea:
|
|
2010
|
|
|
Ingelesez (edo frantsesez) irakasten diren ikasgaiak hautazkoak dira, eta, ikasgaien kopurua asko igo den arren, horien portzentajea oso txikia da, euskaraz eta erdaraz irakasten diren derrigorrezko ikasgai eta hautazko gaiekin konparatuta. Gradu ondoko ikasketetan, zenbait Masterretan, Atzerriko
|
hizkuntzaz
irakasteko egiaztatzeproba gainditu behar dute irakasleek, edo bestela frogatu dute hauetako egoeraren batean daudela.
|
|
|
Atzerriko
|
hizkuntzaz
irakasteko egiaztatze proba gainditu behar dute irakasleek, edo bestela frogatu dute hauetako egoeraren batean daudela (Euskara eta Eleaniztasuneko Errektoreordetza, 2009):
|
|
|
— Azken bost urteetan, frantses edo ingeles hizkuntzako unibertsitateetan gradu edo gradu ondoko ikastaroak ematea (gutxien dela 120 ordu). Jadanik 450 irakaslek baino gehiagok atzerriko
|
hizkuntzetan
irakasteko gaitasuna frogatu dute. Eskola atzerriko hizkuntzaz eman baino lehen, irakasleek ikastaro bat egiteko aukera dute, gelako elkarrekintzarako behar den hizkuntza maila aktibatze aldera.
|
|
|
2 Hamalaugarrenean: 1) Herri indigenek eskubidea dute beren heziketa sistema izateko, horretarako beharrezko erakundeak ezarri eta kontrolatzeko, bere
|
hizkuntzetan
irakasteko, eta helburu horrekin sortu dituen metodoak erabiltzeko; 2) bereziki haurrek eskubidea
|
|
|
Argi antzematen denez, irakastereduen tipologia laukoitz hura definitzerakoan honako faktore eta berezitasunok hartu nahi izan ziren, besteak beste, kontuan: haurra etxetik euskaldun ala erdaldun den (hots, ikaslearen ama hizkuntza); ikaslearen eta ikastetxearen ingurumena, euskara erdarek etxean eta auzoan, herrian eta bailaran duten pisuaren arabera (hots, zonalde soziolinguistikoa); eskolara hasteko adina; eredu bakoitzarentzat begiz jotako hizkuntza gaitasunezko lorpen mailak; bigarren
|
hizkuntza
irakasteko metodologia (gaztelania edo euskarara, kasuan kasuko ama hizkuntzaren arabera); orientabide didaktiko orokorrak; irakurketa idazketak lehenik zein hizkuntzatan landu eta, azkenik, urterik urteko programazioan zehar bi hizkuntzak irakaspide gisa nola erabili. Legez 1983koak badira ere, 1978 eraman liteke, gutxienez, egungo A, B eta D irakasteredu elebidunen jatorria.
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, elebitasunaren formula garatu zen EIBren ikastoletan, Eduardo Landetaren proposamenari eta Europan barrena zeuden elebitasunaren teoriei jarraiki. Horrela, ama hizkuntza (eiuskara nahiz gaztelera) abiapuntutzat hartzen zuten, eta hura finkatu ondoren, bigarren
|
hizkuntza
irakasten hasten ziren.
|
|
|
Zer egin, adibidez, euskararen erabilera handitzeko ikasleen artean? Eta nola lortu, esaterako, atzerriko
|
hizkuntzak
irakastea euskara kaltetu gabe?
|
|
|
Nafarroako Unibertsitatean irakasle izan zen erretiroa hartu arte. Bertan, Espainiar Hizkuntza, Linguistika Orokorra eta Euskal
|
Hizkuntza
irakasten zituen. Halaber, Linguistika Orokorra Sailaren eta Euskal Hizkuntza eta Kultura Katedraren zuzendaria izan zen.
|
|
|
Familia askok ez dute aurkitzen eskualde
|
hizkuntza
irakasten duen eskolarik.
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan are nabarmenagoa da bazterketa hori, gazteen euskara maila apalak beharrezko bihurtzen baitu hizkuntzaren irakaskuntza lehenestea. Edonola ere, ez da ahaztu behar
|
hizkuntza
irakasteko tresna baliagarria dela literatura.
|
|
|
Horren haritik hitz egiten du Schlieben Langek, berriz ere," hizkuntzaren irakaskuntza emantzipatzaileaz" 191 Komunikazioaren etnografiak, horrenbestez, bere egiten du hizkuntz irakaskuntzaren inguruko kezka; eta —aipatutako testuinguruaren ikuspuntutik— helburu den konpetentzia komunikatiboa, egiaz, interakzio komunikatiboaren bidez soilik eskura daitekeela azpimarratzen du. Horretaz gain, bestela," hizkuntzaren soziologiak", bere horretan, badu ere eraginik pedagogia linguistikoan, hain zuzen —eta Moreno Fernandezek azpimarratu bezala— diziplina soziolinguistiko hori halaber funtsezko tresna delako" zer
|
hizkuntza
irakatsi eta horiek nori irakatsi" erabakitzeko192 Bere zeregina, bereziki, hizkuntza, dialekto edota erregistro ezberdinek sortutako egoera eleanitzetan zentratzen da, eta, zinez, hortik jaiotako hizkuntz planifikazioak eta politikak zuzeneko eragina dute bai hezkuntza sisteman bai hizkuntz irakaskuntzan. Horren oinarria dela-eta, bada, zera dio Fasoldek:
|
|
|
Marton, Waldemar (1991 [1987]):
|
Hizkuntzak
irakasteko metodoak: egiturak eta hautabideak, Donostia:
|
|
|
Nunan, David (1995 [1991]):
|
Hizkuntzak
irakasteko metodologia: irakasleentzako testuliburua, Donostia:
|
|
|
Bada, zentzu horretan —eta bereziki 1970 urtetik aurrera—, hizkuntz irakaskuntzak sakoneko eraldaketa edo" paradigma aldaketa" ezagutzen du, eta, beraz, egoki deritzogu Gonzalez Nietok garapen edo bilakaera horri buruz esaten duena jarraian biltzea. Autore horrek, zehazki," eredu linguistiko formaletik"" eredu funtzional komunikatibora" doan mugimenduaz hitz egiten du, zeinen arabera
|
hizkuntzak
irakasteko modua, egiaz," sistema linguistikoan" baino gehiago" portaera linguistikoan" oinarritzera pasatzen den93 Horren atzean, jakina, aipatutako teoria linguistikoaren bilakaera dago —hizketa ekintza, gogora dezagun, erdigune izatera iritsi da—; horrenbestez, hizkuntzaren pedagogia ere, egun, ez da hainbeste hizkuntz egituran zentratzen, baizik eta batez ere hiz... Gaurko irakaskuntza linguistikoan, alegia, presentzia galdu dute" Saussure eta Chomsky" bezalakoen erreferentziek, eta, aldiz, indartu egin dira" Halliday, Hymes eta Vigotsky" bezalakoen planteamendu humboldtiarrak.
|
|
|
Horrexegatik, bada,
|
hizkuntzak
irakasteko metodorik arrakastatsuenak, egiaz, planteamendu komunikatiboetan eta —batez ere— immertsio sisteman oinarritutakoak dira, hain zuzen, horiek ikasgelan hizkuntza erabiltzeko situazio edo testuinguru kuasi errealak sortzen dituztelako. Honela mintzo da Ellis:
|
|
|
Beti ere esan behar da, aurrera eginez, hizkuntzarekiko psikopedagogiaren interesa bereziki glotodidaktikoa dela; zentzu horretan, interesgarria dirudi —Nunani jarraituz—
|
hizkuntzak
irakasteko metodo ezberdinen panorama historikoa eskaintzea. Hasteko, pedagogia linguistikoaren" tradizio psikologikoa" dugu:
|
|
|
Bada, 1950eko eta 1960ko hamarkadetan garatutako bi metodo horiek, neurri handi batean bederen, elkarren kontrakoak dira, hain zuzen, lehenengoak ikaste mekaniko memoristikoa hobesten duelako, eta bigarrenak berriz arauen kontrol mentalari ematen diolako lehentasuna. Nunanek, jarraian,
|
hizkuntzak
irakasteko metodoen" tradizio humanistikoaz" hitz egiten du: metodo horiek" klase teknika ugari eta desberdinak defendatzen dituzte" eta, egiaz, ez datoz bat" printzipio linguistiko edo psikologiko" batean, baina" puntu bera dute abialeku", alegia," ikas prozesuan eragile afektibo eta emozionalei ematen diete den denek lehentasuna" 262 Hizkuntz irakaskuntzaren arrakasta, hortaz, ez dator teknika induktibo edo deduktibo bat erabiltzetik
|
|
|
tradizio metodologiko hori, bada," hizkuntzaren garapenari buruzko ikerketa enpiriko sendoetan oinarritzen da" —orain artean ohikoa zena baino bitarteko berriagoak erabiliz— eta, zinez," teoria ikerketa horiek bigarren hizkuntzako ikasgeletan aplikatzen saiatzen da" 263 Hor biltzen diren metodoak, nola edo hala, jada aipatutako Krashenen printzipio batean oinarritzen dira, zeinen arabera bigarren hizkuntzaren" ikaste kontzienteak" —lehen hizkuntzaren" eskuratze subkontzientean" ez bezala—" monitore" baten laguntza behar duen. Bada, horren haritik, 1980ko hamarkadan,
|
hizkuntzak
irakasteko hainbat metodo sortzen dira —adibidez" planteamendu naturala" eta" erantzun fisiko osoa" direlakoak—, ikaskuntzaren testuinguru naturala bereziki zaintzen duten eredu komunikatibotan oinarritzen direnak. Metodoak metodo, baina, Nunanek berak zera azpimarratzen du:
|
|
|
Diziplina horrek, beti ere, ez du ahazten hizkuntzak berezkoa duela dimentsio hezitzailea, eta, hortik abiatuz, ikuspuntu komunikatibo eta didaktikotik aztertzen du hizkuntzaren papera, bai interakzio pedagogikoan bai ikas irakas prozesuan. Baina hizkuntzarekiko psikopedagogiaren interesa glotodidaktikoa da batez ere; zentzu horretan, ezinbestean aipatu behar dira hemen
|
hizkuntzak
irakasteko erabili izan diren metodoak, horietatik batzuk psikologikoagoak eta beste batzuk humanistikoagoak izan direlarik. Egun bereziki gailentzen dena" bigarren hizkuntzaren eskurapenaren tradizioa" da, zeinek —zuzenean edo zeharka— hizkuntz irakaskuntzaren planteamendu komunikatiboei ateak irekitzen dizkien.
|
|
2011
|
|
|
Berak esaten du sekulako pisua sentitzen duela bere gain eta hitz bat irakasten duen bakoitzeko sorbaldan daraman zaku horretatik harri bat kentzen duela. Orain
|
hizkuntza
irakasteko klaseak ematen ditu astean behin. Dozena bat ikasle dauzka, baina inor ez da txana herrikoa eta zaila da ikasten dutenek hizkuntza erabili eta ondorengoei transmititzea.
|
|
|
Argentinan, ia eskola guztietan, ez dira bertako
|
hizkuntzak
irakasten. Hezkuntza elebiduna eskaintzen duten eskolak salbuespena dira eta Patagonian eta Chaco probintzian aurkitu daitezke soilik.
|
|
|
Bigarren
|
hizkuntzan
irakasteak erresistentzia sortzen duela esango digu gajok (2009), baina eginkizun horrek ondorio probetxuzkoak ekarriko ditu jakintzen kontzeptualizazio mailan. Antzeko gogoeta iradokitzen du Florisek (1988) Aostako eskola elebidunetan nagusia den italieraren ordez frantsesez irakasteko erabakia zergatik hartzen duten azaltzeko.
|
|
|
Antzeko gogoeta iradokitzen du Florisek (1988) Aostako eskola elebidunetan nagusia den italieraren ordez frantsesez irakasteko erabakia zergatik hartzen duten azaltzeko. Irakasleek gai berri bat azaltzeko orduan, bigarren edo oso ondo ez dakiten hizkuntzan egin behar dutenean hobeto, zehaztasun gehiagorekin, ikasleen arreta atentzio handiagoarekin kontrolatuz egiten dutela; aldiz, haurraren ohiko, eta giroan nagusia den
|
hizkuntzan
irakasten denean jakintzat edo ulertutzat ematen dira gauzak sarriago, eta ondorioz kontzeptu berrien ulermena ez da hainbeste ziurtatzen. hezkuntza elebi/ eleanitza elebakarra baino zailagoa izan daiteke ondo egiten bada, baina argi dago askoz emankorragoa ere izan daitekeela. Baliagarriagoa, eta batez ere, ezinbestekoa. hizkuntza aniztasuna mantendu eta bereziki hizkuntza gutxituen biziraupena ziurtatu nahi bada hiztun eleanitzak hezi behar dira.
|
|
|
–Hizkuntza galtzen ari da, berreskuratzen saitzen dira, baina ikastetxerik ez dute. Maputxe hizkuntzaren ofizialtasuna lortzeko proiektuak badituzte, baina momentuz Txileko Gobernuak ez die onartzen
|
hizkuntza
irakastea, ezta herri izaera bera ere?. Julen Zulaika,. Maputxeekin harremanak galarazi nahi ditu Txileko Gobernuak?, Argia,.
|
|
|
–Hainbat hamarkada igaro dira independentzia lortu zuenetik, baina Kenyako hezkuntza sistemak bere horretan dirau. Ez da egon ia inolako aldaketarik bertako
|
hizkuntzak
irakasteko politikan, berrogei hizkuntza inguru daude, baina gobernuaren ustez, toki hizkuntzak batasun nazionalaren kontrakoak dira. Kiswahilia da onartzen duten hizkuntza bakarra, Jomo Kenyatta zenak hizkuntza ofizial izendatu baitzuen ingelesarekin batera?.
|
|
|
–Guatemalako maiek beren hizkuntzarekiko duten jarrera oro har ezkorra da, ez baitute uste beren hizkuntza baliagarria zaienik. Horregatik, hainbat eta hainbat guraso gazte elebidunek ez diete beren seme alabei maia
|
hizkuntza
irakasten eta espainieraz besterik ez diete hitz egiten. Gizarte sistema nagusian integratzeko helburuz egiten dute hori, hor nor izateko aukera izan dezaten.
|
|
|
3 Atzerriko jatorria duten biztanleria taldeek, batik bat langile migratzaileek eta euren familiek, eurok zein herrik hartu eta herri horren garapenean laguntzen dutenek, euren segurtasuna, duintasuna eta euren kultura baloreen errespetua bermatzera zuzendutako neurri egokiak izan dituzte, eta eurok jasotzen dituen ingurumenean egokitzeko eta sustapen profesionala errazteko; izan ere, horien xedea da euren jatorrizko herrialdeetara geroagoko itzulera eta herrialde horien garapenean laguntzea: modu berean haurrei euren ama
|
hizkuntza
irakasteko aukera izatea ere aldeztu litzateke.
|
|
|
nolaerakutsi bertako hizkuntzak ikasle etorri berriei beraienak ahaztarazi edo baztertugabe. Irtenbide arrakastatsuena, alegia ikasleengan eskola porrot gutxien sorraraztenduena, harrera lurraldeko
|
hizkuntzak
irakasteaz gain jatorrizkoak ere nolabaitmantendu eta indartuz lortuko litzateke. Izan ere, Carme Junyentek (2008) dioenbezala, komeni da kontuan izatea norbanakoak gehiago irabazten duela identitateakgehitzen direnean kendu edo ukatu nahi direnean baino, horregatik integratzen dirahobeto bere jatorriarekin loturak mantentzen dituzten etorkinak.
|
|
|
Hartu zen lehenengo neurria hauxe izan zen: curriculum guztietatik euskara irakasgaia ezabatzea, errektorearen hitzetan, unibertsitatearen lana ez baita
|
hizkuntzak
irakastea?. Hurrengo hilabetean eta ongi aukeraturiko data batean? 1990eko azaroaren 20an?
|
|
|
Hasteko eta behin, Euskal Herriko goi mailako hezkuntza zentro publikoetan (fakultate, goi mailako eskola edo unibertsitate eskola, irakasle eskola), Bilboko Unibertsitatean, edota geroko UPV/EHUn integratu zirenetan, ez zen, ez euskal
|
hizkuntza
irakasten, ezta euskarazko irakasgairik ematen ere. Beraz, unibertsitateak eta euskarak ez zuten harremanik (behinik behin hasieran), eta ez zegoen euskarazko irakaskuntzarik.
|
|
|
Letamendiak gainera aipatu zuen, Eskolak hasieran ez ziela utzi irakasle laguntzaile edo monitoreen bidez talde txikiagoak antolatzen euskara ikasteko. Beraz, taldeak oso handiak ziren, horrela, oso zaila zen
|
hizkuntza
irakastea. Hurrengo ikasturtean (1977/ 78), giroa hobetu zen, Bilboko errektorea Martin Mateoren laguntza izan zuten, eta horri esker modu ez ofizial batean alfabetatzea eman zuten, eta euskara hautazko irakasgai gisa eskaini zen.
|
|
|
nola erakutsi bertako hizkuntzak ikasle etorri berriei beraienak ahaztarazi edo baztertu gabe. Irtenbide arrakastatsuena, alegia ikasleengan eskola porrot gutxien sorrarazten duena, harrera lurraldeko
|
hizkuntzak
irakasteaz gain jatorrizkoak ere nolabait mantendu eta indartuz lortuko litzateke. Izan ere, Carme Junyentek (2008) dioen bezala, komeni da kontuan izatea norbanakoak gehiago irabazten duela identitateak gehitzen direnean kendu edo ukatu nahi direnean baino, horregatik integratzen dira hobeto bere jatorriarekin loturak mantentzen dituzten etorkinak.
|
|
|
Kontrakoa eman badezake ere, hau ez da auzi erraza, inondik ere. Adibidez, Kanadako jatorrizko hizkuntzen irakasle asko ez dira
|
hizkuntza
irakasteko prestatutako irakasleak, baizik eta hizkuntza horiek aise hitz egiten dituzten hiztunak besterik ez dira. Ez dute hizkuntza horien funtzionamendua ezagutzen eta, ondorioz, nekez prestatuko dute ikasleek hizkuntza horiek ikasteko eskolarik (Richards eta Burnaby, ibid.).
|
|
|
Coyosen (2005) ustez, eskola aukeratu izana hizkuntza gutxitua indarberritzeko tresna nagusi modura erraz ulertzen da, kontuan hartuz gero eskola dela hiztun kopuruaren hazkundean eragiteko esparrurik errazena. Baina eskolan
|
hizkuntza
irakastea ez da nahikoa. Hizkuntza gutxitu baten erabilera esparruak ugarituko badira, ez dago hizkuntza hori etxeko edo familiako esparruetara mugatzerik, ezta irakaskuntzara mugatzerik ere.
|
|
2012
|
|
|
Ez baitugu irakaslerik! Gure
|
hizkuntzan
irakatsiko duten irakasleak behar ditugu eta, horretarako, prestatu egin behar ditugu lehenengo. Hemen gertatu zen bezala.
|
|
|
Luma, tinta eta papera, eta hiruzpalau liburu ekarri zituen berekin:
|
hizkuntza
irakastera bidali zutela adierazi zidan keinuz. Lau orduz egon ginen elkarrekin eserita, eta denboraldi horretan hitz kopuru handiak idatzi nituen zutabeka, itzulpenarekin ondoan.
|
|
|
Zazpi alkandora egin zizkidan, eta beste jantzi zuri batzuk, lortu ahal izan zuen ehunik finenaz, baina benetan zakukia baino zarpailagoa zena; eta etengabe garbitzen zizkidan jantzi haiek bere eskuez. Halaber, bera zen nire maistra
|
hizkuntza
irakasteko: nik zerbait erakutsi keinuz, eta haren izena esaten zidan bere hizkuntzan; eta hala, egun batzuk barru, bururatzen zitzaidan edozer eskatzeko gauza izan nintzen.
|
|
|
Enperadorearen itxura eta janzkeraren deskribapena. Jende jakintsua izendatzen dute autoreari bertako
|
hizkuntza
irakasteko. Hau, bere jarrera otzanagatik, gero eta begikoago dute.
|
|
|
Enperadorearen itxura eta janzkeraren deskribapena. Jende jakintsua izendatzen dute autoreari bertako
|
hizkuntza
irakasteko. Hau, bere jarrera otzanagatik, gero eta begikoago dute.
|
|
|
Seiehun pertsona ere izendatu zituzten nire zerbitzari izateko, berauen mantenurako soldatak ere finkatuz, baita kanpadendak eraiki ere, oso egoki, atearen alde bietan. Era berean, hirurehun jostunek, herrialde hartako modaren arabera, niretzako jantziak egin behar zituztela agindu zen; Maiestatearen jakintsu handienetako seik niri beren
|
hizkuntza
irakasten saiatu behar zutela; eta, azkenik, Enperadorearen, nobleziaren eta zaintzaileen zaldiak nire aurrean entrena zitzatela, nirekin ohitu zitezen. Agindu hauek guztiak behar bezala betearazi ziren, eta hiru astetan aurrerapen handia egin nuen haien hizkuntza ikasten; denboraldi honetan Enperadoreak sarri ohoratu ninduen bere ikustaldiekin, eta atsegin zuen niri irakasten maisuei laguntzea.
|
|
|
– Nerau
|
hizkuntzak
irakasten zerbait, ez gehiegi, beharbada, aritua naiz eta asko ezagutzen ditut eginkizun horretan langile trebeak direnak.
|
|
|
Dekretu honen xedeetarako, hau da Ikastetxearen Hizkuntza Proiektua:
|
hizkuntzak
irakasteari eta erabiltzeari loturiko alderdi guztien plangintza, ikastetxe bakoitzak bere esparruan gauzatzeko egiten duena. Hizkuntza proiektuak hezkuntza proiektuan jasotako ikaskuntza prozesuan hizkuntzak nola irakatsiko eta erabiliko diren finkatuko du, eta zehaztu egingo du zer nolako trataera izango duten hizkuntzek curriculum proiektuan.
|