|
2000
|
|
|
" Euskal Herria edo Euskadi euskaldunen herria da. Sustrai sakoneko herria dogu, kultura berezia daukana eta
|
hizkuntza
bereziaren, euskerearen, jabe dana. Zazpi herrialdek osatzen dabe Euskal Herria eta hiru administraziotan banatuta dagoz:
|
|
2001
|
|
|
Poliki poliki, bata bestearen ondoan egoten ohitu ginen. Elkarrekin komunikatzeko
|
hizkuntza
berezia sortu genuen, keinu eta marmarrez osatua. Eta noiz edo noiz, bata bestearekin igurzten ginen, batez ere zikinak hazkura ematen zigunean.
|
|
|
Gauzatxo bat ahaztu zaigu, beti bezala: teologiako eta fisikako
|
hizkuntza
bereziaren eginbidea ez dela alegia artzain ikazkinentzat adierraz eta adieraz  kor gertatzea, ikasiak beren artean zehazkiro mintzatzeko izan zirela sortuak hizkuntza horiek. Eta artzain ikazkinak utzirik nire antzeko erdi ikasietara baldin bagatoz, nabari da zer gertatzen zaigun, behin eta berriro:
|
|
2002
|
|
|
Gurean ez du zertan erosi, hizkuntzak ematen dio legitimitatea. Guk erdaraz esan dezakegu «euskaldunak gara eta
|
hizkuntza
berezi bat hitz egiten dugu». Gizartearen legitimitatea, nolabait, hizkuntzatik sortzen da.
|
|
2003
|
|
|
Euskaldunen, bretainiarren, flandriarren eta gaskoinen frantsesteko lehen oztopoa haien
|
hizkuntza
bereziak zirela errana zuten aspaldian, baina frantses politikariak ohartu ziren eliza katolikoak ziela emaiten, basa hizkuntza guztiei, bere elizetxe eta ikastegietan bizirauteko doia ezagutza.
|
|
|
Eta hori izan da, hain zuzen, euskaldunen gainean mendetan zehar mantendu den topiko ohikoenetako bat:
|
hizkuntza
berezi bat, ahozko kultura bat eta beste hainbat usadio eta ezaugarri izan arren, euskaldunak idatzirik gabeko eta beraz historiarik gabeko herritzat hartu izan dira.
|
|
|
Zehazki, lehen maila horri litosfera deitzen zaio, hurrenez hurreneko neurketa mailen oinarria.
|
Hizkuntza
berezia da. Ordutegi aldaketetatik hasita.
|
|
|
Beste hainbaten iritziz, ordea, telebistak bere estetikapropioa du, bere
|
hizkuntza
bereziaz. Hauen ustez, teknologia bakoitzak bere lengoaia du eta film zuzendariak filmaketan zehar zein muntaketan nahiago dituen planoak eta sekuentziak hautatzerik duen bezala, telebista editoreak ere hainbat kamera edo monitore ren irudien arteko edizioa egin ahal du, nahiz eta aukera hori, zuzenean ari delarik, bat batekoa izan.
|
|
2004
|
|
|
Hala, euskara eskolak ematea bururatu zitzaien behinola, eta horretan dabiltza, Arabatik esportatutako IKAko irakasleak barne. Ikasle gehienak Laminiturriren ingurukoak badira ere, bestelakorik erakarri du,"
|
hizkuntza
berezi bat ikasteko grinak jota edo", Bezaresen iritziz. " Pentsa, Escuela Nacional delako horretako irakasleak ere badabiltza tartean".
|
|
|
Euskararen garrantzia goratzeko, Jaungoikoaren lege onaren zati bezala agiri da. Beraz,
|
hizkuntza
berezia eta sakratua izango da aurrerantzean, modu horretan bere nortasun bereziz babesteko. Bertsoetan, euskal erakundeetako legelariek aldarrikatzen zituzten ohizko mitologia politikoaren dogma nagusiak inon baino hobeto azalduta eta laburturik ditugu:
|
|
|
Nor dira Europa’ko erresumetan azaltzen diranak?
|
Hizkuntza
berezia gorde duten herriak, ala" folklore" atal hau galdu dutenak. Irakurleak berak erantzun beza.
|
|
|
|
Hizkuntza
bereziak diran eskualdeetan, herrikidetasun berria ez da eskualdeaz jabetu; eta ez guztiz sekulan jabetuko, hizkuntza bereziak diraueño. Ez baitago egiazko herrikidetasunik eta ez nazio batasun iraunkorrik ere, hizkuntzazko batasunetik kanpo.
|
|
|
Hizkuntza bereziak diran eskualdeetan, herrikidetasun berria ez da eskualdeaz jabetu; eta ez guztiz sekulan jabetuko,
|
hizkuntza
bereziak diraueño. Ez baitago egiazko herrikidetasunik eta ez nazio batasun iraunkorrik ere, hizkuntzazko batasunetik kanpo.
|
|
|
Hizkuntza da, ordea, etnia baten egiazko oiñarria.
|
Hizkuntza
berezirik gabe, ez dago egiazko etniarik; eta etnia bat ez dagoen lekuan, erresuma bat eraiki diteke beharbada, baiñan ez nazio bat. Etniarik ez dagoenean, separatista izan diteke, baiñan ez abertzale.
|
|
2005
|
|
|
[...] herri txikiek diote beren hizkuntza eta nortasunari eutsi kultur kreazioz baizik, kreazio horretan renplazatu ezinezko baloreak daudelako, alegia. Zalantzarik gabe plzenske pivo (Pilsen zerbeza, alegia), balore bat gehiago da, estimatua oso mundu zabalean[...] Baina pilsen zerbezak ez luke justifikatuko Txekiarren eskubidea
|
hizkuntza
berezia edukitzeko. (Kundera, 1967)
|
|
2006
|
|
|
Arraun munduak duen
|
hizkuntza
berezian oinarritua dago Estropada Hiztegia. Egileek Alfredo Lopez de Sosoaga Lopez de Robles eta Jose Luis Ormaetxea Lasaga Txikik arraun munduko hitzak eta ababorreko arraunlari edota arrauna hilda atera bezalako termino bereziak kontuan hartu dituzte.
|
|
|
|
Hizkuntza
berezi bat ere sortu zuen Hankapalok bere abentura haietaz mintzatzeko; konfiantzazko hiruzpalau lagunek ezagutzen genuen kode sekretu bat, Bizkaiko kostako bere jaioterri hartatik omen zetorrena. Itsasontziak portura itzultzean, ze arrantza izan zuten, hainbeste bozinakada jotzen omen zuten.
|
|
|
Euskara
|
hizkuntza
berezia, aparta dugu. Gutxienez inguruan ditugun hizkuntzen aldean.
|
|
2007
|
|
|
Eta geure buruari sarritan egiten dizkiogun itaunak ageri zaizkigu: Baliteke kultura berezirik izatea
|
hizkuntza
berezi barik. Ezinbestekoa ote da hizkuntza jakin bat kultura berezia izateko?
|
|
|
|
Hizkuntza
berezi bat edukitzeak asko laguntzen du talde nortasun bat sortzen eta gordetzen. Hori bistan da.
|
|
2009
|
|
|
|
Hizkuntzaren
berezia: " Grosero y barbaro"
|
|
|
Euskararen" anormaltasun" horiek harridura sortzen zuten eta sortzen dute atzerritarrengan. Baina euskal imajinarioaren alde egiteko bezala, kontra egiteko ere erabili izan zen eta erabiltzen da
|
hizkuntzaren
berezia. Juan Mariana XVI. mendeko Talaverako jesuita da zutarri nagusia gure hizkuntza gutxiesteko orduan:
|
|
|
Euskara ikasteko beste motibazio bat ere adierazten dute: hizkuntza aldetik
|
hizkuntza
berezia dela eta hura ikasten duena euskararekiko harro sentitzen dela". " Esan beharra daukat Euskal Herriaren kasuan euskarak esanahi berezia daukala niretzat, euskarekiko ditudan sentimenduak ez dute zerikusirik gaztelerarekiko.
|
|
|
Hegaldi emankorra eta
|
hizkuntza
berezia
|
|
|
Erleek
|
hizkuntza
berezia dute, kodetua eta zehatza: dantzaren bidez mintzo dira.
|
|
|
Funtzio honek hedadura handia izan du gazteen artean; kultura baten adierazpide bihurtu dute, eta
|
hizkuntza
berezi bat sortu.
|
|
|
Nola dago euskara beste hizkuntzekin konparatuta? (Ez dakit
|
hizkuntza
berezia den berez ahoskeraren ikuspuntutik).
|
|
2010
|
|
|
Zergatikoak, ordea, anitz, nahas mahasean: ez hain aspaldi askatua zen herria, aski higaturik bide zegoen zelta
|
hizkuntza
berezia zeukana, jende alaia, musikalki aberatsa, Jonathan Swift, Wilde, James Joyce, Beckett?
|
|
|
" Arabiera" esaten denean, bi erregistro edo
|
hizkuntza
berezi behar dira: arabiera klasikoa eta herrialde bakoitzeko arabiera arrunta.
|
|
|
Izan ere, suomieraz eta euskaraz gain, ingelesa, gaztelania, estoniera, portugesa, suediera, alemana eta hungariera menderatzen ditu. Suomiera ere oso
|
hizkuntza
berezia da, eta arrazoi horrexegatik erakarri ninduen euskarak. Hala ere, aitortu duenez, hizkuntza berri bat ikasteko motibazio bat baino gehiago izan daitezke.
|
|
2011
|
|
|
Hemen, gure ingeles jakintzak ez digu askotarako balioko, hungariar gutxik menperatzen baitu. Horretaz gain, hungariera nekez ulertuko dugu,
|
hizkuntza
berezia baita, soinu desberdin askorekin.
|
|
|
horra, bada, non ezarri duen arreta ideologia espainolistak oraingoan. Horra giza
|
hizkuntza
berezien balioa eta esanahia deuseztatzeko estrategia politikoa. Hizkuntza jakinak eta bereziak giza lengoaia unibertsal abstraktura murrizteko joera setatia. Horretara, izan ere, euskararen erabilerak gizakiaren eta herriaren bizimoduan eta izaeran inolako ezaugarri tasun bereizgarririk ekoizten ez duenez, axaleko ñabardura kontuak izango lirateke, guk, abertzaleok, hizkuntzaren erabilerari esleitzen dizkiogun nortasun ezaugarriak.
|
|
|
Bizitza osoan euskarari buruzko interesari eutsi zion. Umetako eta beranduagoko esperientziak Elorrion eta Orion sortu zuten
|
hizkuntza
berezi horren, geroago Argentinako egotaldiak hango hizkuntza indiarren zaletasuna sortu zion bezala. Eta ez zituen bakarrik Argentinako, basa hizkuntzak?
|
|
|
Berebat,
|
izkuntza
berezien gaiñetik zabaldurik dauden kultura eta zivilizaziozko itzak ontzat artzea eta erabiltzea Euskaltzaindiak begi onez ikusten du. Adibidez; politika, teknika, literatura, liturjia, metro, kilometro ta abar (Euskaltzaindia, 1959:
|
|
|
Bitxikeria gisara, Portugaleko Quadrazais herrian
|
hizkuntza
berezi bat erabiltzen zuten kontrabando gaiaz ari zirenean, horrela kontrabandistez aparte inork ez zezakeen ulertu.
|
|
2012
|
|
|
" Euskara beraren balioak aztertzea" esan duzu. Gurea
|
hizkuntza
berezia da horretan, ala hizkuntza denak dira berezi?
|
|
|
a) Pertsuasio prozesuan eraginkortasuna handitzen laguntzen dute, itxura guztien arabera, euskararen eta haren inguruko zenbait gorabeherek:
|
hizkuntza
berezia da (Europako zaharrenetakoa, jatorri ezagunik gabea, hizkuntza ahaiderik gabekoa...); galzorian egon zen eta arriskuan dago edo behintzat biziberritze prozesuan; hura erabiltzeak eskakizun edo aldarrikapen puntu bat dauka askorentzat; komunitate zapaldu baten irudiarekin lotzen dute askok... Horri gehitu dakioke, baita ere, elkarrizketatu ditugun adituen arabera, badaudela EAEn dezente zabalduta zenbait kultur balio pertsuasio prozesu batean euskaraz ari denaren alde egiten dutenak:
|
|
|
Baieztapen horren arrazoia berak orduan zeukan yahoo miragarri batengan omen zetzan (nitaz ari zen), gehienentzat entzunez ezaguna, eta askok ikusia ere bai. Lehenengo aldiz nola ikusi ninduen kontatu zien orduan, beste animalia batzuen larru eta ilezko osakin artifizialez guztiz estalia nuelarik gorputza; neure
|
hizkuntza
berezian mintzatzen nintzela eta oso ongi ikasi nuela beraiena; hara eraman ninduten gorabeherak azaldu nizkiola; estalkirik gabe ikusi ninduenean, yahoo hutsa nintzela oso osorik, kolore zuriagoa, ile gutxiago eta azazkal motzagoak baldin banituen ere. Gaineratu zuen nola konbentzitu nahi izan nuen, neure sorterrian eta beste batzuetan yahooak zirela animalia arrazional eta nagusiak, eta houyhnhnmak zerbitzariak; niregan yahooen tasun guztiak nabaritzen zituela, adimen izpiren batez pixka bat zibilizatuagoa izan arren, baina halere houyhnhnm arrazakoen azpitik nengoela honetan, beren herriko yahooak nire azpitik zeuden bezalaxe; beste gauza batzuen artean, houyhnhnmak, gazteak ziren bitartean, irentzeko genuen ohitura aipatu nuela, otzanago bihurtzeko egiten omen zena; ebaketa erraza eta arriskugabea zela; ez dela lotsagarria animaliengandik jakinduria ikastea, lan zaletasuna inurriak irakasten baitu eta eraikuntza enarak (horrela itzultzen dut lyhannh hitza, nahiz eta askoz hegazti handiagoa izan).
|
|
|
|
hizkuntza
berezi batean hitz egiten diete entzuleei.
|
|
|
Txateko edo SMSetako hizkuntza Txatetan (eta telefonozko SMS mezuetan ere bai)
|
hizkuntza
berezia erabiltzen da. Txatak eskatzen duen dinamismoaren edo SMSek duten toki mugatuaren ondorioz sortu da hizkuntza hori; hitz labur eta sigla ugari ditu, eta ez ditu ortografia eta gramatika arauak errespetatzen.
|
|
|
Bidaltzeko prezioa erabilitako hitzen kopuruaren araberakoa denez gero, ahalik eta hitz gutxien erabiltzen dira. Hortaz, idazki horietan
|
hizkuntza
berezia erabiltzen da; adibidez, ez da aditz laguntzailerik erabiltzen, testua labur laburra izatea lortzeko.
|
|
|
Bestalde, euskararen garrantzia goratzeko Jaungoikoaren lege onaren zati bezala ageri da. Beraz,
|
hizkuntza
berezi eta sakratu bihurtzen da, modu horretan bere nortasun berezia babestuaz. Euskal erakundeetako legelariak aldarrikatutako ohiko mitologia politikoaren dogma nagusiak inon baino hobeto azalduta eta laburtuta ditugu:
|
|
|
" Gipuzkoan eta Bizkaian hizkuntza bera mintzatzen da, erran nahi baita euskara. (...) Dudarik gabe egundaino ezagutu eta entzun dudan
|
hizkuntzarik
bereziena eta kuriosena da.(...) Ez da idatzia, baina idatzi nahi delarik gaztelaniaren karaktereak baliatzen dira(...).
|
|
2013
|
|
|
Arostegiren lana baloratzeko kontuan izan behar dira ikuspegi batzuk. Lehenengo eta behin hizkuntza alemana, eta batez be XVIII. mendekoa, eta oraindino gehiago Hölderlinen
|
hizkuntza
berezia, esan geinke; olerkariak berba asko era berezian, baita kontzeptu sakonekin lotuta erabiltzen ditualako.
|
|
2014
|
|
|
bere bere espiritua du; eta bere hizkuntza du, espirituaren araberakoxea hain zuzen (edo espiritua hizkuntzaren araberakoxea), espontaneoki eta naturalki bere baitatik sortua. . Chaque famille d, idiomes est donc sortie du génie de chaque race, sans effort comme sans tâtonement? 518 Arraza edo erro hizkuntza bakoitzaren barruan,
|
hizkuntza
bereziak daude (indoeuroparraren barruan alemana, frantsesa, etab.); hizkuntza berezi bakoitza, ez beti, baina beranduko periodora arte bederen ia beti, nazioarekin berdintzen da: kasurik normalena hizkuntza berdin nazioa izatea da (nazio bretoia, nazio frantsesa, etc.) 519 Hizkuntzari lotua, nazio bakoitzak, berriro, bere Volksgeista, jeinua:
|
|
|
bere bere espiritua du; eta bere hizkuntza du, espirituaren araberakoxea hain zuzen (edo espiritua hizkuntzaren araberakoxea), espontaneoki eta naturalki bere baitatik sortua. . Chaque famille d, idiomes est donc sortie du génie de chaque race, sans effort comme sans tâtonement? 518 Arraza edo erro hizkuntza bakoitzaren barruan, hizkuntza bereziak daude (indoeuroparraren barruan alemana, frantsesa, etab.);
|
hizkuntza
berezi bakoitza, ez beti, baina beranduko periodora arte bederen ia beti, nazioarekin berdintzen da: kasurik normalena hizkuntza berdin nazioa izatea da (nazio bretoia, nazio frantsesa, etc.) 519 Hizkuntzari lotua, nazio bakoitzak, berriro, bere Volksgeista, jeinua:
|
|
|
6 hilabetean, hala ere, entzuten den ahotsa maskulinoa bada, haurtxoek gizonarengan jarriko dute arreta, eta, entzuten den ahotsa femeninoa bada, berriz, emakumearengan. Horren antzera, hasieran, oro har, pertsonen ahotsekiko joera handiagoa izan arren, geroago, beren ingurune hurbilean entzuten duten pertsonen ahotsekiko joera berezia adierazten dute,
|
hizkuntza
berezi horrekiko interesa handiagotzen baita (Aslin, Jusczyk eta Pisoni, 1998).
|
|
|
Euskaldunok arraza bat gera? Euskaldunok
|
izkuntza
berezi bat dugu. Euskaldunok libre izan gera istorian zear?
|
|
|
Berebat,
|
izkuntza
berezien gaiñetik zabaldurik dauden kultura eta zivilizaziozko itzak ontzat artzea eta erabiltzea Euskaltzaindiak begi onez ikusten du. Adibidez:
|
|
2015
|
|
|
Damaskoko zeta oihalak, Indiako tapizak, Alejandriako oinpeko eta zerriak, Malaka eta Zeilanetik inguratutako espeziak... Lurrean harri gainean eserita saltzen zuten musulmanek, aurpegia erdi estalirik gordeta, eta beren
|
hizkuntza
berezian salgai zegoena iragarriz. Arraza ezberdinetako gizakiak ez ziren nahasten elkarrekin, eta juduen aljama hiriaz bestaldetik zegoen, Tajo ibaiak bere zirkulua ixten duen tokian.
|
|
|
Islandia inguruetan ere jardun zuten euskaldunek balea arrantzan, eta hartu eman horietan sortutako
|
hizkuntza
bereziaren albisteak argitaratu zituen Nicolaas G. H. Deen holandarrak 1937an (orain in ASJU 25 (1991): 321).
|
|
|
Herri katalanen adibidea ekarri nuen gogora: valentziar batzuek eurena
|
hizkuntza
berezia dela diote, eta gauza bera uste dute mallorcar, menorcar eta eivissar zenbaitek; azken batean, antzina hizkuntza berberaren dialekto soil zirenak, gaur egun benetako hizkuntza dira euren buruan eta borondatean.
|
|
|
Ormaetxeak (2002 eta 2006). Aramaioko auzoa izan arren,
|
hizkuntzaz
berezia da Oleta eta Pedro Pujanak (1979) erakutsi zituen hango hizkeraren gaineko argibideak.
|
|
|
Behin eta berriro substantziak irudikatzen ari gara eta baita kimikaren
|
hizkuntza
berezia erabiltzen
|
|
|
Bada Xabiroi aldizkaria, ikastolen konfederazioak ateratzen duen aldizkaria gazteentzako, sorkuntza eta kalitate izigarri handikoa, prezio manerakoan, non nahi presentatzeko produktua da eta konplexurik gabe, erranez so egizu Euskal Herrian hauxe egiten dugu. Badenez hor
|
hizkuntza
berezi bat ez dut uste. Ez dugu masa kritikorik.
|
|
2016
|
|
|
Trintxerpe galiziarrak jasotzeko sortu zen. Arrantzaren bidez
|
hizkuntza
berezia sortu da, adibidez, Galiziako portuetan" txo" entzuten da, eta Ondarroan" amarra peixe". Kulturarekin lotuta, Oiartzun aipa daiteke, Concha Murgia oiartzuarra Rosalia de Castroren amaginarreba izan baitzen, Manuel Murguiaren ama.
|
|
|
esate baterako, odola (arraza nozioa ere, erruz erabiltzen zen orduan) edota fedea, erlijioa (sinesmena) (Tejerina 1992). Alegia, egun
|
hizkuntzak
berezi egiten bagaitu ere, hau ez da beti horrela izan, ez behintzat egun duen pisu edo protagonismoarekin. Hizkuntzak gure burua irudikatzeko eta gure identitatea erabakitzeko izan duen pisua edo protagonismoa historikoki aldakorra izan da, eta oraindik aldakorra da.
|
|
|
Beldurrez josiak, dorrearen lanari utzi egin behar zioten, Jainkoak mendeku bat hartu zuelako, denek ulergarri zuten hizkuntza bera mila zatitan haustea eta mintzaira desberdinez mundua estaltzea, elkarri uler ez ziezaioten. Dorre egileak munduan zehar sakabanatu zituen, bakoitzari
|
hizkuntza
berezi bat emanik.
|
|
|
bihurtu zela baieztatzen eta sendotzen zuen arrazoi hauengatik: 1 ETAko lehenbiziko buruek ez bezala, euskarari buruz, buruzagi berriek axolagabekeria higuingarria zutela, eta
|
hizkuntza
berezirik gabe nazio berezia eraikitzea ezinezkoa zela. 2 Abertzale guztiak oso sentibera zirela gure herria bi estatu zapaltzailek bitan banatua zutelako, baina orduko buruei hori bost axola zitzaiela.
|
|
|
Baina gau hura ez zen horregatik bakarrik izan garrantzitsua. Zortziak aldera, halako euri jasa hasi zuen, non Albertok, telefonoz haien
|
hizkuntza
berezian kontsulta egin eta gero, amarekin beharbada, afaltzeko geratzea proposatu baitzigun.
|
|
|
Beste azterketa sakonagoetan sartu baino lehen, antzerkiaren
|
hizkuntza
bereziaz eta lerro nagusienak hartuz, azpimarratu behar ditugun elementuak hauek dira: elkarrizketa, bi pertsonaia edo gehiagoren arteko solasen trukaketa, ekintza azaltzeko edo aurreratzeko, estikomiziaz hitz egiten da pertsonaien esaldiak oso laburrak direlarik, pertsonaien arteko tentsioaren adierazteko, bakarrizketa, pertsonaia bakar baten solasa izaten da, egoera hori didaskalia baten bitartez adierazia izaten da, bere buruari hitz egin liezaioke, hor ez den beste pertsonaiari, apainketako elementu bati zuzendua izan dakioke.
|
|
|
herrien aberastasun kulturalera, arte eta poesiara, barne bizitzara eta espiritualtasunera. Hondatu dogun guztia sanotzera eramango gaituen beste ekologia eraiki nahi badugu egiaz, ezin dugu inolako zientzia adarrik edota inolako jakintza motarik bazterrera utzi, ezta erlijioarena ere bere
|
hizkuntza
bereziarekin. Gainera, Eliza Katolikoa zabalik dago filosofi pentsaerakin elkarrizketa egiteko eta horrek bide ematen dio fedearen eta arrazoiaren arteko era desberdineko sintesiak egiteko.
|
|
|
Behin eta berriro substantziak irudikatzen ari gara eta baita kimikaren
|
hizkuntza
berezia erabiltzen ere. Formulazio kimikoa esaten zaio hizkuntza kimiko horri.
|
|
|
Arau horiek substantzia kimikoak izendatzeko eta beraien osagaiak formula kimiko baten bidez adierazteko osatu ziren. Beraz, substantzia kimikoak adierazteko Kimikan erabiltzen den
|
hizkuntza
bereziari formulazio kimikoa esaten zaio. Bertan elementu kimikoak letra eta zenbakien bidez adierazten dira.
|
|
|
Horrek, ezinbestean, kale arteen berezko izaera eta ezaugarriak kontuan hartzea dakar, alegia, sektorearen espezifikotasuna aitortzea. Izan ere,, kaleak
|
hizkuntza
berezia dauka, eta ez dauka zerikusirik aretoko ikuskizunekin?.
|
|
|
Matxin Burdin 1193 ahapaldiko gautxo poema Buenos Aireseko Ekinekoek eman zuten argitara, Ataungo Bonifazio kaputxinoaren hitzaurre batekin. Bertan, ataundarrak ez zigun ziria sartu" Alik obekiena euskaraturik ere, Matxin Burdin ez da iñoiz Martin Fierro berbera izango" esaten digunean, izan ere, arras lan zaildua eta konplexua baita Hernandezek egin zuena, Panpako gautxoen
|
hizkuntza
berezian egina, arras testu zaildua gaztelaniazko irakurlerik trebatuenarendako ere. Alta, Berastegikoaren lana ez da filusa.
|
|
2017
|
|
|
Hego sartaldeko eta Nerbioi ibarreko hizkeren artean, berriz, hiru herri daude
|
hizkuntzaren aldetik
bereziak, baina ez da egiten hiruretan hizkera bera: Arakaldo eta Arrankudiaga daude multzo batean; Orozko, bestean.
|
|
|
Hizkuntza eta dialektoen artean bereizteko arazoa familia honetan bereziki nabarmena da. Dayakerak, adibidez, ia 70 dialekto dauzka eta ez dago batere garbi benetan halakoak diren ala
|
hizkuntza
bereziak diren.
|
|
|
Zuek, Euskal Herriko jendek baitezpada jakin nahi guk saguek nolakoak ikusten zaituztegun. Jada errana dugu azken aldian, jendalde berezia zaretela, zuen eskualdeari biziki atxikiak gutiz gehienak, denboretan historia latza ukana zuen aspaldiko kolonizatzaileen ganik,
|
hizkuntza
berezia oraino erabiltzen duzuela halere, zenbaitek bederen, haatik bertsularitzari eta euskaraz idazteari, adibidez, berriz lotuak ederki eta abar... Hobe, hobe!
|
|
|
Hemengo jendearen bertze berezitasun handiena Europako bertze inguruetan ez bezalako
|
hizkuntza
berezia erabiltzen dutela oraino hor ainitzek, lehenik mendi, oihan, erreka, ibai, bide eta beste bazterren aspaldi aspaldiko izenak ere euskarazkoak dituztela eta hortik beren etxe eta familiakoena ere ainitz ainitz aldiz: Etxexuri, Etxehandi, Etxelarre eta abar...
|
|
2018
|
|
|
Handik hameka urteren buruan ospakizun berezi baten karietarat Gales herrialdeko koro, korona edo buruntza eskaini zioten Xarlesi. Egun hartan egin zuen hitzaldian mintzatu zen inglesez bixtan da bainan erabiliz ere Gales lurraldeko
|
hizkuntza
berezia, frango polliki ikasia zuena, berak erranik egoki zela Galeseko printzeak hango mintzaira hein bat bederen menperatzea... Beste titulu asko ere badu Xarles printzeak.
|
|
|
Gaztelaniaz egitea normala da, euskaraz egitea ez.
|
Hizkuntza
berezi moduan tratatzen dugu.
|
|
|
|
Hizkuntza
berezia du pandanus koxkorraren bilketak. Hango tribuek mendira sartzen direnean, hizkera arrunta alde batera uzten dute.
|
|
|
Zordun naiz, Baionako biltzar eta zinetik hasi eta gaurdaino, urratsez urrats, batuaren lanak aitzina eraman zituztenekin, etorkizuna eman ziotelako euskarari, estandarizazio prozesuetan arras ezohikoa den denbora tartean gainera, bakoitza beti
|
hizkuntza
bereziagoan eta isolatuagoan aritzetik salbatuz.
|
|
2019
|
|
|
Euskal kultura eta
|
hizkuntza
bereziak, historikoki, diskurtso foruzalearen osagai oso garrantzitsuak izan ziren. Gerra zibilak eragindako traumen ondoren ere, Bizkaiko zenbait monarkiko frankistek ez zioten uko egiten, maila erretorikoan izanagatik, euskal kultura eta hizkuntzari, kontzertu ekonomikoari uko egiten ez zioten bezalaxe.
|
|
|
1) Espresuki azpimarratu nahi dugu kontu hau: euskara
|
hizkuntza
berezia dela frogatu, eta, aldi berean, gainerako hizkuntzak bereziak direla frogatutzat ematen ahal dugu. Erran nahi baita, gure metodoa familia bereko hizkuntzei aplikatuz gero, hizkuntza horien hasiera puntura iritsiko zarela baieztatzen ahal dugu beldurrik gabe.
|
|
|
1) Espresuki azpimarratu nahi dugu kontu hau: euskara hizkuntza berezia dela frogatu, eta, aldi berean, gainerako
|
hizkuntzak
bereziak direla frogatutzat ematen ahal dugu. Erran nahi baita, gure metodoa familia bereko hizkuntzei aplikatuz gero, hizkuntza horien hasiera puntura iritsiko zarela baieztatzen ahal dugu beldurrik gabe.
|
|
|
Bertzela, Ural mendikatearen hego mendebaldean (erzyan eta mokshan), Kaukason (abkhaz adyghe hizkuntzetan eta georgieran) edota ipar Afrikan (amazigeran eta berbereraren bertzelako aldaeretan, Marokoko arabieran) kausi daitezke etimologiaz buru erranahia duten izenordain bihurkariak (Evseeva & Salaberri, 2018). Zentzu honetan, beraz, euskara mendebaldeko europar
|
hizkuntzen artean
berezi antza dela erran daiteke.
|
|
2020
|
|
|
Euskaraz den bezanbatean, ohartaraz dezagun, garraztarrek derabilaten
|
hizkuntza
berezia ez dela nehun ere hain artoski agertzen inprimaturik nola obra huntan: euskalariek badukete hor zer iker, fonetikari, aditzari eta joskerari buruz.
|
|
|
Piarres Lafittek Azken elurra Etxamendiren eleberria euskal literaturaren historiografian kokatzen du, azpimarratzen duenean" garraztarrek derabilaten
|
hizkuntza
berezia ez dela nehun ere hain artoski agertzen inprimaturik nola obra huntan". Ahozkotasunaren idatzirako jauzia markatzen du manera horretan eta modu baikorrean baloratzen.
|
|
|
Idazleak ekai literario5 bereziaren gisan erabiltzen ditu 1950 inguruko urteetako Garaziko eskualdea, bertako biztanleak eta haien bizimoduak. Zehazkiago, Eñaut Etxamendiren ekai literarioa
|
hizkuntza
bereziaren bitartez azaltzen da. Ekonomia narratiboan pisu handia du ahozko hizkuntzarekiko hurbiltasunak.
|
|
|
Nekazaritzako hiztegiaren alorrean sartzen dugu ere industrializatu gabeko jendartearen eta horren bizi maneren deskribapena egiten duen
|
hizkuntza
berezia, hots, alor lexikal zabala. Hiztegi horren lehen ezaugarria Etxamendi28 Etxamendi, Eñaut (2009).
|
|
|
Hasi naiz, bai; ikasten nabil, orain. Baina nahiko
|
hizkuntza
berezia da, nik ezagutzen nituenetatik oso desberdina. Hutsetik hasi naiz.
|
|
2021
|
|
|
Bai, duela gutxi euskal irrati bat entzun nuen, eta euskara oso
|
hizkuntza
berezia eta interesgarria dela iruditzen zait.
|
|
|
Gurasoek lagundu zidaten abesti eta
|
hizkuntza
bereziak eta berriak hautatzen.
|
|
|
Burugabea izango zen milioi bat lagunen artean banatutako mundu zabal batean nork bere txokoko hizkuntzari eutsi nahi izatea. Herrixka bakoitza bere
|
hizkuntza
bereziaren jabe ia.
|
|
|
gaur egun euskaldun garenok, gehienok, ingelesaren jabe ere bagara, eta ingelesez, gazteleraz eta frantsesez komunikatzen gara, baina horrek ez du kentzen guk barruan beste hizkuntza bat eramatea (euskara), ez eta barruan daramagun dantza ere. Gure
|
hizkuntza
berezia da, baina bakarra izateak ez du esan nahi isolatuta gaudenik edo isolatuta egon behar dugunik. Gure hizkuntzak ere balio du beste hizkuntzekin komunikatzeko.
|
|
|
Badakizue? Ez ditugu laminen
|
hizkuntza
bereziko hitz asko ezagutzen. Nonbait eztiki egin behar zitzaien hitz, eta formalismorik gabe, zuzenean.
|
|
2022
|
|
|
Galdeketak eta egiten direnean, hona etortzen den jendeak esaten du badakiela hemen
|
hizkuntza
berezi bat dagoela, eta horren bila ere badatozela. Euskara ere bada herri honen nortasunaren erakusgarri bat, eta ostalariei esan behar diegu erakutsi egin behar diegula hori kanpotik datozenei.
|
|
|
Euskal Herria
|
hizkuntza
berezi baten jabe da. Mirakuluz, edo ez dakigu nola, baina gaur artio bizirik iraun duen hizkuntza propio baten jabe.
|
|
|
Ume bat trata  tzen badakigula suposatzen da, emakume izateagatik soilik. Umearekin komunikatzen, haren beharrak ulertzen, harekin jolasten edota
|
hizkuntza
berezi bat sortzen badakigula. Emakume izateagatik soilik.
|
|
|
Literaturaren historia subjektibitatearen kondaira da. Literaturaren eraikuntzan menperatzaileen eta menperatuen
|
hizkuntzak
berezi behar ditugu, hala euskara nola apatxera. Hizkuntza estatua bihurtu dutenengandik nekez baitator askatasuna.
|
|
|
Occitanistentzat, occitanieraren dialekto bat da. Gaskoin batzuentzat ordea, hala nola Biarnon, occitaniar familiako
|
hizkuntza
berezi bat da, katalana bezala. Familiarteko aharra horretan ez naiz sartuko.
|
|
|
okzitaniera hizkuntzako dialektoetarik bat ote? Ala okzitaniar familiako
|
hizkuntza
berezi bat. Eztabaida horretan sartzeko ez dut gaitasunik, ezta gutiziarik ere.
|
|
|
Gaskoiek ordea lengua d’oc edo occitaniera mota bat mintzo dute (ala zuten?), euskarak markatua omen, hizkuntza horretako adituen arabera. Ondorioz, horietako batzuen aburuz, gaskoiera
|
hizkuntza
berezi bat litzateke, nahiz occitanieraren familia handikoa.
|
|
2023
|
|
|
Asko haserretzen ninduen nola komunikatzen diren ekonomiari buruzko albisteak, eta hortik dator nire ezizena, Economista Cabreado (ekonomista ernegatua).
|
Hizkuntza
berezi bat erabiltzen dute, eta, jendeak ez ulertzeko, hizkera hesi bihurtzen da. Irakurketa nahita zailtzen dute, adituek bakarrik uler dezaten.
|