|
2006
|
|
|
% 10 Ariketa praktikoak: % 10
|
Lan
bat egitea (Landa laneko Metodologia, material bilketa, materialen tratamendua eta analisia): % 30 Azken azterketa (Derrigorrezkoa da, indarrean dagoen legediaren arabera):
|
|
|
% 10 Ariketa praktikoak: % 10 Lan bat egitea (Landa
|
laneko
Metodologia, material bilketa, materialen tratamendua eta analisia): % 30 Azken azterketa (Derrigorrezkoa da, indarrean dagoen legediaren arabera):
|
|
|
Aipatutako hau aztertzen dugun prozesuaren beste ezaugarri bat baino ez bada ere, gure ustez oso kontutan hartu beharrekoa da. Hala ere
|
lan
honetarako adinari lotutako beste alderdi batzuk gehiago interesatzen zaizkigu.
|
|
|
Soziolinguistika arlo urria da Deustuko Unibertsitatean. Fakultate bitatik bideratu daiteke holako
|
lana
: Filosof� a eta Letren Fakultateko Filologia sailetik eta Soziologiatik.
|
|
|
Ikerkuntzari dagokionez, lehen eta behin ikasleek egindako
|
lanak
aipatu gura nituzke: bai Soziologia Sailean bai Euskal Filologian ikasketaamaierako tesina lanak egiteko aukera dago eta ikasle batzuek soziolinguistikaren inguruko gaiak hartu dituzte horretarako.
|
|
|
Ikerkuntzari dagokionez, lehen eta behin ikasleek egindako lanak aipatu gura nituzke: bai Soziologia Sailean bai Euskal Filologian ikasketaamaierako tesina
|
lanak
egiteko aukera dago eta ikasle batzuek soziolinguistikaren inguruko gaiak hartu dituzte horretarako. Ixiar Basterretxea (Etxebarria 2000, adibidez), Rosa Miren Pagola, eta Itziar Turrez (Gonzalez 1999, Molina 2001) irakasleen zuzendaritzapean soziolinguistika lanak burutu dira urteetan zehar.
|
|
|
bai Soziologia Sailean bai Euskal Filologian ikasketaamaierako tesina lanak egiteko aukera dago eta ikasle batzuek soziolinguistikaren inguruko gaiak hartu dituzte horretarako. Ixiar Basterretxea (Etxebarria 2000, adibidez), Rosa Miren Pagola, eta Itziar Turrez (Gonzalez 1999, Molina 2001) irakasleen zuzendaritzapean soziolinguistika
|
lanak
burutu dira urteetan zehar. Azken urteetan beste ikerketa batzuetan, nahiz eta soziolinguistikari buruz propio egindako lanak ez izan, aldagai sozialak kontuan izan dituzte azter eremua mugatzeko orduan (esate baterako, Iribar eta Turrez 2001).
|
|
|
Ixiar Basterretxea (Etxebarria 2000, adibidez), Rosa Miren Pagola, eta Itziar Turrez (Gonzalez 1999, Molina 2001) irakasleen zuzendaritzapean soziolinguistika lanak burutu dira urteetan zehar. Azken urteetan beste ikerketa batzuetan, nahiz eta soziolinguistikari buruz propio egindako
|
lanak
ez izan, aldagai sozialak kontuan izan dituzte azter eremua mugatzeko orduan (esate baterako, Iribar eta Turrez 2001).
|
|
|
Gaur egun tesina
|
lanak
egitea posible bada ere, tamalez ikasleek ez dute ikerketa askorik egiten soziolinguistikaren arloan. Bestetik, unibertsitateak onartutako ikerketa lerro bakarra dago eta ez dago ikerketa talderik horretan, irakasle bakarra (ni neu) baino.
|
|
|
Ikerketa ildoak soziolinguistikaren gai batzuk biltzen ditu (azken bost urteko
|
lanak
baino ez dira aipatuko):
|
|
|
• aniztasun linguistikoa (UNESCO Etxeko Amarauna taldekide bezala egindako
|
lana
: Mart� et al 2005a, 2005b, 2006a, 2006b, Amorrortu et al 2004a, 2004b, 2005, Barreña et al 2005, 2006, Uranga et al 2005) • soziolinguistika orokorrean (Amorrortu 2003b)
|
|
|
Ikerkuntzari dagokionez, lehen eta behin ikasleek egindako
|
lanak
aipatu gura nituzke: bai
|
|
|
Euskal Filologian ikasketa amaierako tesina
|
lanak
egiteko aukera dago eta ikasle batzuek soziolinguistikaren inguruko gaiak hartu dituzte horretarako. Ixiar
|
|
|
Turrez (Gonzalez 1999, Molina 2001) irakasleen zuzendaritzapean soziolinguistika
|
lanak
burutu dira urteetan zehar. an esan bezala, 2003tik indarrean dagoen ikasketa planean jorratzen den euskal filologoaren profilean soziolinguistika arloan ikasleak behar duen prestakuntza eta lanean modu praktikoan, arduratsuan, eta profesionalean aritu ahal izateko jorratu behar dituen gaitasunak beren beregi aipatzen dira.
|
|
|
Turrez (Gonzalez 1999, Molina 2001) irakasleen zuzendaritzapean soziolinguistika lanak burutu dira urteetan zehar. an esan bezala, 2003tik indarrean dagoen ikasketa planean jorratzen den euskal filologoaren profilean soziolinguistika arloan ikasleak behar duen prestakuntza eta
|
lanean
modu praktikoan, arduratsuan, eta profesionalean aritu ahal izateko jorratu behar dituen gaitasunak beren beregi aipatzen dira.
|
|
|
Gaur egun soziolinguistikaren arloan dagoen gabeziarik handiena falta da, eta batez ere ikerkuntzaren arloan. Ikerlari gutxi ari gara arlo honetan, eta gaudenak edo bakarka edo kanpoko taldeekin ari gara
|
lanean
. Deustuko Unibertsitatean soziolinguistika arloa indartzeko gabezi garrantzitsu hau gainditzen saiatu genuke.
|
|
|
Etorkizunerako aukera handienak ikasleek soziolinguistika
|
lanak
jorra ditzaten arloan ikusten ditut: soziolinguistika eta gainerako irakasgaien formazioa hartuta tesina lanetan gehiago sakon daiteke eta practicumaren bidez ikasitakoa praktikan ipin daiteke.
|
|
|
Etorkizunerako aukera handienak ikasleek soziolinguistika lanak jorra ditzaten arloan ikusten ditut: soziolinguistika eta gainerako irakasgaien formazioa hartuta tesina
|
lanetan
gehiago sakon daiteke eta practicumaren bidez ikasitakoa praktikan ipin daiteke.
|
|
|
Soziolinguista gehiago ez kontratatzea eta ikerketa lerroa ez indartzea dira mehatxu nagusiak soziolinguistika arlorako Deustuko Unibertsitatean. Soziolinguistikan interes berezia duten irakasleak egon ezik gaitza da talde
|
lana
sortzea eta ikerketa ildoa indartzea.l
|
|
|
Gaur egun soziolinguistikaren arloan dagoen gabeziarik handiena talde
|
lan
falta da, eta batez ere ikerkuntzaren arloan. Ikerlari gutxi ari gara arlo honetan, eta gaudenak edo bakarka edo kanpoko taldeekin ari gara lanean.
|
|
|
Gaur egun soziolinguistikaren arloan dagoen gabeziarik handiena talde lan falta da, eta batez ere ikerkuntzaren arloan. Ikerlari gutxi ari gara arlo honetan, eta gaudenak edo bakarka edo kanpoko taldeekin ari gara
|
lanean
. Deustuko Unibertsitatean soziolinguistika arloa indartzeko gabezi garrantzitsu hau gainditzen saiatu genuke.
|
|
|
Honakoa gertatzen da: familian eta lagunen artean emazteek forma berritzaileak erabiltzen dituzte, aintzindariak izanez, aldiz
|
lanean
ala publikoan beraien hizkuntza gehiago zaintzen dute.
|
|
|
Hizkuntza merkatua ez da inoiz batua, batez ere Frantzian non hizkuntza bakarreko ohitura dagoen, bai eskolan, bai
|
lan
munduan. Beraz, nahiz eta merkatu ofizial bat egon, inguraldeko merkatuak daude non hizkuntza arauen araberako jazaepena eta hastura nagusi diren.
|
|
|
Funtsean, soziolinguistika 13 eskoletan banatzen da, Rouen go eskolako linguistika sozialetik eta dialektologiatik, Bourdieu k inspiratu duen erreferentzien teoriara, eskola okzitandarretik igaroz. Ez dago soziolinguistikaren batasunik zeren oso ezberdinak diren
|
lan
taldeak, beraien erreferentzia teoriko, objetu eta problematikekin, aurkatzen dira jakingaiaren definizioaren inguruan. Soziolinguistika garaikidea, hizkuntza komunitatera, hizkuntzen arteko harremanetara ala nortasun bera duten giza taldeetara interesatzen da.
|
|
|
Frantziako soziolinguistikaren aurkezpena amaitzerakoan, zera agerian geratzen da, alegia, herri bateko soziolinguistikataz ez duela zentzu handirik. Hain zuzen ere, Kebek, Suiza, Katalunia, Euskal Herri ala Frantziako ikerlariek munduan zehar plazaratzen diren
|
lanak
irakurtzen eta eztabaidatzen dituzte. Labov, Fishman ala Bourdieu gehienek ezagutzen dituzte eta beraien teorien ekarpenak zein mugak agerian uzteko gaitasuna daukate.
|
|
|
Ondorioz, ez dago soziolinguistikaren batasunik. Oso ezberdinak diren
|
lan
taldeak, beraien erreferentzia teoriko, objetu eta problematikekin, aurkatzen dira jakingaiaren definizioaren inguruan.
|
|
|
3 Hizkuntza komunitatearen barruan suertatzen diren aldaketa soziolinguistikoen analisia. Landa
|
lanean
burututako ikerketa horietan, hizkuntza baten aldaketen ibilmolde soziolinguistikoen azterketa burutzen da, esaterako egitura gramatikal baten aldaketa.
|
|
|
Euskal Bildumak 50.000 liburu eta 1.500 aldizkari ditu. Mintegiko irakasleak eta ikerlariak honako gai hauen inguruko
|
lanak
ari dira argitaratzen: antropologia, historia, emakumearen eta kulturaren inguruko ikerketak, literatura, bibliografia eta lexikografia.
|
|
|
antropologia, historia, emakumearen eta kulturaren inguruko ikerketak, literatura, bibliografia eta lexikografia. Soziolinguistika ez da berez Mintegian lantzen den arloa, ez delako hango irakasleren baten intereseko gaia, baina beti daude pozik ikerlari bisitariak hartzeko eta modu horren bidez badago aukera hango liburutegi eta giro akademiko ezin hobeaz aprobetxatu eta bertan
|
lanak
burutzeko.
|
|
|
Batzuk Renon bizi dira baina beste batzuk Nevadako beste herriren batean edo Nevadatik kanpo ere bai. Ikaslea nahi duenean hasten da
|
lanean
eta urtebete dauka irakasgaiaren betebehar guztiak egiteko: 26 irakasgairi buruzko lan laburrak eta azterketa bi.
|
|
|
Ikaslea nahi duenean hasten da lanean eta urtebete dauka irakasgaiaren betebehar guztiak egiteko: 26 irakasgairi buruzko
|
lan
laburrak eta azterketa bi.
|
|
|
Bigarren aukera nazioartean euskal soziolinguistikari buruzko ikerketa eta
|
lanen
berri eman ahal izatea da. Ingelesez idatzitako liburuak (Amorrortu 2003) euskal soziolinguistikaren ikuspegi orokorra eskaintzen du, ingelesdunari begira, baina euskaldunentzat ere baliagarria izan daiteke, atzerrian euskal soziolinguistikari buruz aztertutakoaren berri ere ematen baita.
|
|
|
Mintegiak euskal ikasketetan gai oso ezberdinen gaineko formazioa eskain dezake, modu errazean, eta irakasle guztiak bertan izateko behar barik. zabalkuntza aipatu behar da. Gerora begira, irakasgaia gaurkotzen den heinean azken
|
lanen
berri ere emango da eta horiek zabaltzeko ere balioko du.
|
|
|
Bestetik, liburua bertoko irakurle euskaldunentzat baliagarri izan daiteke euskal soziolinguistikari buruz ingelesez irakurtzea eta AEBetan egin eta Euskal Herrian gutxi ezagutzen diren
|
lanen
berri izatea.
|
|
2007
|
|
|
Ezer baino lehen honakoa aitortu nuke: halako
|
lan
hau enkargatzeko deitu zidatenean, asunto honi ezin izango niola inolaz ere aurre egin pentsatu nuen. Batetik, gauden datetan gaudelako (KORRIKA 15 gain gainean dugu eta hori geure jarduera osoa baldintzatzen duen gaia da), eta bestetik, idazle kaskarra naizen neurrian, zail egiten zaidalako holakoetan sartzea.
|
|
|
Horixe da, beraz, abiapuntua. Euskararen berreskurapen prozesuan, hizkuntzaren biziraupenean eta hemendik aurrerako guztietan HEAk estrategikoki duen garrantziaz aspaldian jabetu ginen, eta horixe da geure
|
lanaren
ardatza. Ez dago euskararen etorkizuna bermatzerik tarteko belaunaldia bermatuta ez badaukagu.
|
|
|
Tarteko belaunaldi hori da (batzuek, lotsagabeki nire ustez, galdutzat eman duten belaunaldi hori) euskararen transmisioaren giltzarria, euskara hizkuntza osoa badela eta izan daitekeela erakutsiko diguna: ez haur hizkuntza, ez eskolakoa, ez etxerako
|
lanetan
baino erabiltzen ez dena, baizik eta hizkuntza oso bat, geure artean normaltasunez erabiltzen duguna, familiatik hasten dena (seme alaba eta guraso) eta edozein esparru, une eta gaitan erabil daitekeena. Hortxe kokatzen dugu guk, beraz, arloaren estrategikotasuna, eta hortik abiatzen gara lan horri benetan heldu behar diogula esateko.
|
|
|
ez haur hizkuntza, ez eskolakoa, ez etxerako lanetan baino erabiltzen ez dena, baizik eta hizkuntza oso bat, geure artean normaltasunez erabiltzen duguna, familiatik hasten dena (seme alaba eta guraso) eta edozein esparru, une eta gaitan erabil daitekeena. Hortxe kokatzen dugu guk, beraz, arloaren estrategikotasuna, eta hortik abiatzen gara
|
lan
horri benetan heldu behar diogula esateko. Honekin ez dugu inondik inora esan nahi bestelako arlo batzuk ez direla garrantzitsuak edo eta estrategikoak.
|
|
|
Sektore moduan, inoiz baino batuago gaudela begi bistakoa da; sakabanaketa historiko horien gainditze bidean jarri gara, eta ahalegin handiak egiten ari gara sektoretik estrategia bateratuak planteatzeko eta gure
|
lanean
eraginkorragoak izateko.
|
|
|
Horrek lagundu egin digu, eta lagundu digu denean, sektoreko batasunean bertan ere lagundu digu-eta; eta hori, zintzoki aipatu beharreko zerbait da. Beste batzuek ez dute inolako pausorik eman, baina eman dutenen
|
lana
aipatu beharrekoa da.
|
|
|
Bestalde, euskarak gelatik kanporako pauso hori eman dezan
|
lan
egin behar dugu. Hor daude mintzapraktika programak, zenbaki honetan bereziki aipatzen direnak.
|
|
|
Beraz, hitzak balio badu, HEAri etorkizun oparoa opa nahi diot. Ondorengo orrietan doazkizue bide horretan egindako hainbeste
|
lan
txukun. Bejondeizuela! •
|
|
|
Ikusten denez, izen proposamen hutsa baino, definizioa ere bada: batzordeen bidez koordinatutako herri mugimendua eta bere
|
lana
euskaltegi edo euskal eskoletan burutzen duena.
|
|
|
AEKren sorrerak ez zuen aurretiaz aritzen ziren taldeen
|
lanaren
haustura ekarri, baizik eta egoera berri baten aurrean lanean jarraitzeko hauspoa.
|
|
|
AEKren sorrerak ez zuen aurretiaz aritzen ziren taldeen lanaren haustura ekarri, baizik eta egoera berri baten aurrean
|
lanean
jarraitzeko hauspoa.
|
|
|
Ikusten denez, izen proposamen hutsa baino, definizioa ere bada: batzordeen bidez koordinatutako herri mugimendua eta bere
|
lana
euskaltegi edo euskal eskoletan burutzen duena. AEKren sorrerak ez zuen aurretiaz aritzen ziren taldeen lanaren haustura ekarri, baizik eta egoera berri baten aurrean lanean jarraitzeko hauspoa.
|
|
|
batzordeen bidez koordinatutako herri mugimendua eta bere lana euskaltegi edo euskal eskoletan burutzen duena. AEKren sorrerak ez zuen aurretiaz aritzen ziren taldeen
|
lanaren
haustura ekarri, baizik eta egoera berri baten aurrean lanean jarraitzeko hauspoa.
|
|
|
batzordeen bidez koordinatutako herri mugimendua eta bere lana euskaltegi edo euskal eskoletan burutzen duena. AEKren sorrerak ez zuen aurretiaz aritzen ziren taldeen lanaren haustura ekarri, baizik eta egoera berri baten aurrean
|
lanean
jarraitzeko hauspoa.
|
|
|
Gure eginkizun nagusia helduen euskalduntze eta alfabetatzea da. Orotara, 64 euskaltegi homologatu ari gara
|
lanean
EAEn, baina gure eragin esparrua ehunka herri eta auzotara heltzen da. 1.000tik gora irakaslek osatzen dugu Helduen Euskalduntze eta Alfabetatzearen Sektorea, guztiak HABEk homologatuak.
|
|
|
euskararen erabilera. Ildo horretan, euskaltegiak euskalgintzaren eragile dira, euskalduntze eta alfabetatze hutsean bezala hari dagokion sustapen
|
lanean
. Horrez gain, euskaltegiek badute beste berezitasun bat, alegia, azpiegitura egokiak eta behar den beste gizabaliabide, erabilera sustatzeko lanean jarduteko.
|
|
|
Ildo horretan, euskaltegiak euskalgintzaren eragile dira, euskalduntze eta alfabetatze hutsean bezala hari dagokion sustapen lanean. Horrez gain, euskaltegiek badute beste berezitasun bat, alegia, azpiegitura egokiak eta behar den beste gizabaliabide, erabilera sustatzeko
|
lanean
jarduteko.
|
|
|
Hortaz, orain arte azaldutako testuinguru horretan ulertu behar da gure
|
lana
: euskararen normalizazio prozesuan gizarteari eskaintzen diogun zerbitzu bezala.
|
|
|
Gure eginkizun nagusia helduen euskalduntze eta alfabetatzea da. Orotara, 64 euskaltegi homologatu ari gara
|
lanean
EAEn, baina gure eragin esparrua ehunka herri eta auzotara heltzen da. 1.000tik gora irakaslek osatzen dugu Helduen Euskalduntze eta Alfabetatzearen Sektorea, guztiak HABEk homologatuak.
|
|
|
Euskara ikasi dutenen kopuruak nabarmen egin du gora; erabilera, ordea, ez da nahi bestekoa. Beraz, argi dago oraindik ere
|
lan
handia dugula egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua oso handia da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Euskara ikasi dutenen kopuruak nabarmen egin du gora; erabilera, ordea, ez da nahi bestekoa. Beraz, argi dago oraindik ere
|
lan
handia dugula egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua oso handia da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Arestian esan bezala, erabilera areagotzea ez da bakarrik euskaltegion zeregina. Gizarte osoaren inplikazioa beharrezkoa da; irakaskuntzako eragileak,
|
lan
munduko eragileak, zein gizarte eragileak administrazioekin elkarlanean landu behar dugu hainbeste kezkatzen gaituen erabileraren arloa. Dena dela, lagungarri izango delakoan, hona hemen arlo bakoitzean abian jarri behar diren zenbait ekinbide:
|
|
|
Ikasleei euskara erabiltzeko aukerak erraztea ere euskaltegiaren funtzioa da; arestian aipatutako egitasmoak bide egokiak izan daitezke ikaslea euskaldunei era ez traumatikoan hurbiltzeko. Horri guztiari erantzuteko nahian, AEK k Praktika Jarduerak izeneko zerbitzua eskaintzen du, euskaltegietan zubi
|
lana
beteko dituzten programak landuz eta bultzatuz: asteburuetako barnetegiak, transmisio barnetegiak, berbalagun edo mintzalagun programak...
|
|
|
|
Lan
munduan:
|
|
|
•
|
Lan
munduan euskara erabil dezaten laguntzeko trebatzaileak jarri.
|
|
|
• Bezeroekin aurrez aurre
|
lanean
ari diren lanpostuak euskalduntzeko erraztasunak eman (emaitzei lotutako liberazioen finantziazioa).
|
|
|
•
|
Lanean
euskararen erabilera ahalbideratuko duten programak abian jarri.
|
|
|
• HEAn diharduen lan-taldearen profesionaltasuna goraipatu eta euskaltegiek urte hauetan egindako
|
lana
eskertu kanpaina publikoen bidez.
|
|
|
Izan ere, lehiakideak garela ahaztu gabe, komunean ditugun beharrak identifikatu behar ditugu eta horiei erantzuna emateko lankidetza bideak jorratu behar ditugu. Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako
|
lana
fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere lan handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin:
|
|
|
Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere
|
lan
handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin: baliabideak, formazioa, sustapena... etengabeko lana eta jarraipena eskatzen duten arloak dira, etorkizunean ere elkarlanean aritzea eskatuko dutenak.
|
|
|
Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere lan handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin: baliabideak, formazioa, sustapena... etengabeko
|
lana
eta jarraipena eskatzen duten arloak dira, etorkizunean ere elkarlanean aritzea eskatuko dutenak.
|
|
|
Giza baliabideen joan etorriarekin amaitu behar da. Behin euskaltegi batean
|
lanean
hasita, ibilbide profesionala bertan garatzeko bideak jarri behar dira. Horretarako lan baldintzak hobetu behar direla oso argi dago, baina horrekin batera formazioan, irakaskuntzako materialetan, baliabide teknologikoetan eta beste arlo batzuetan asko inbertitu behar da.
|
|
|
Behin euskaltegi batean lanean hasita, ibilbide profesionala bertan garatzeko bideak jarri behar dira. Horretarako
|
lan
baldintzak hobetu behar direla oso argi dago, baina horrekin batera formazioan, irakaskuntzako materialetan, baliabide teknologikoetan eta beste arlo batzuetan asko inbertitu behar da. Azken finean, giza baliabideen asebetetasuna gora egiten duen neurrian lortuko dugu behin behinekotasunetik behin betikora pasatzera.
|
|
|
Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako
|
lana
fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere lan handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin:
|
|
|
Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere
|
lan
handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin: baliabideak, formazioa, sustapena... etengabeko lana eta jarraipena eskatzen duten arloak dira, etorkizunean ere elkarlanean aritzea eskatuko dutenak.
|
|
|
Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe, ezin dugu ahaztu oraindik ere lan handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin: baliabideak, formazioa, sustapena... etengabeko
|
lana
eta jarraipena eskatzen duten arloak dira, etorkizunean ere elkarlanean aritzea eskatuko dutenak.
|
|
|
Honetarako hainbat arrazoi aipa badaiteke ere(
|
lan
egoeraren aldaketa, jendeak geroz eta denbora gutxiago duela zernahitarako,...), bada sektorearen beraren bilakaeran datu aipagarri bat: euskaltegietan programa orokorrak nagusi (edo ia erabatekoak) ziren garaitik, ikasleen beharrei zuzendutako ikastaroak antolatu eta ematera pasatu da.
|
|
|
|
Lanik
egin gabeak
|
|
|
Bada sektorean zenbait irakasle, zuzenean eskolak eman gabe, eskolaren inguruko
|
lanetan
dihardutenak: materialgintza, antolaketa,... Azterketa honetan eskolak eman dituztenak bakarrik hartuko ditut kontuan, ez baitugu gainerakoen lana eskuratu eta kuantifikatzeko aukerarik.
|
|
|
Bada sektorean zenbait irakasle, zuzenean eskolak eman gabe, eskolaren inguruko lanetan dihardutenak: materialgintza, antolaketa,... Azterketa honetan eskolak eman dituztenak bakarrik hartuko ditut kontuan, ez baitugu gainerakoen
|
lana
eskuratu eta kuantifikatzeko aukerarik.
|
|
|
Sektoreko
|
lanak
(ikasle eta taldeak) behera egin duten neurrian, irakasle gutxiago behar izan dituzte euskaltegiek, eta horien murrizte nabarmena dago 1995 ikasturtetik 2002 bitartean.
|
|
|
Beraz, esan daiteke sektoreko irakaslea sasoiko bada ere (batez beste 38 urte), aski eskarmentu baduela, baita formazio akademikoa ere, bere
|
lana
egoki burutu ahal izateko.❚
|
|
|
Bestalde, irakasleen
|
lan
baldintzak pixkanaka hobetuz joan badira ere, oraindik bide luzea dugu euskara irakasten gurekin aritu nahi duen edonori lan baldintza duinak eskaintzeko. Oraindik aje asko ditugu eta zenbait lekutan irakasleak topatzeko zailtasun handiak.
|
|
|
Bestalde, irakasleen lan baldintzak pixkanaka hobetuz joan badira ere, oraindik bide luzea dugu euskara irakasten gurekin aritu nahi duen edonori
|
lan
baldintza duinak eskaintzeko. Oraindik aje asko ditugu eta zenbait lekutan irakasleak topatzeko zailtasun handiak.
|
|
|
Oraindik aje asko ditugu eta zenbait lekutan irakasleak topatzeko zailtasun handiak. Esaterako, Erribera edo Zangozaldeko kasuan, nahi adina ikasle hartzeko ezintasuna dugu eta horrek eskaintza garatzeko zailtasun handiak suposatzen dizkigu; bestalde, gure euskaltegien
|
lan
filosofiari helduta bertako irakasleak topatzea hobetsi izan dugu beti, irakasle itineranteak bidali beharrean. Irakaslearen integrazioak berezko lekuan emaitza oparoagoak eskaintzen ahal dizkie ikasleei, euskararen erabileran aurrerapausoak emateko orduan bermea baita irakaslearen gertutasuna.
|
|
|
bai Oinarriak en zein Kontseiluaren Vascuencearen legearen inguruko tentsionamenduaren eta beronen betiereko aldaketa eskatzera behartuak gaude. Gure
|
lana
helduei euskara irakastea da gehienean. Baina egun ditugun baldintza kaskarretan bistan da Nafarroan hausnarketa bateratu batetik abiatuta neurriak hartu beharrean garela eta euskalgintzaren indar bateratuak baino ezin ekarriko duela aldaketa hori.
|
|
|
Zentzu honetan, egun jasotzen dugun dirulaguntza itxuragabeak, askotan salatu izan dugun moduan galbidea baino ez digu ekartzen. Agenda politikoan gure lekua topatu behar dugu, modu honetan euskalgintzak Nafarroan duen
|
lan
orokor horren baitan geure eskakizunak txertatu eta arloa gorpuztu behar dugu nafar jendartearen aurrean. Zentzu berean ulertu behar dugu ikasleak euskaltegietara erraztasunez hurbiltzeko beharrezkoak diren fondoak garatzea beka sistemetarako.
|
|
|
Zentzu berean ulertu behar dugu ikasleak euskaltegietara erraztasunez hurbiltzeko beharrezkoak diren fondoak garatzea beka sistemetarako. Zentzu honetan, Nafarroako hainbat udalen eta mankomunitateren
|
lana
aipatu gabe ezin utzi, bertako biztanleei berezko eskubidea duten euskara ikastea ekonomikoki hain pisutsua ez izatea ahalbideratzen dutelako.
|
|
|
Baliabide eskasekin bada ere, irakasleen prestakuntzan ahaleginak egiten jarraitu, ikasmaterialen sorrera, ikasleak euskaltegira hurbiltzeko ahaleginak bikoiztu,... Nahiz eta jakin euskara ikastea askori ez zaiola
|
lan
sobera erraza suertatzen, metodologian eta kurrikuluetan berrikuntzak txertatuz, lan itzela dugu hobekuntzak garatzen eta ikaslearen ikas prozesuan ahalik eta pauso handienak ematen, berau samurtzeko eta batez ere bizkortzeko.❚
|
|
|
Baliabide eskasekin bada ere, irakasleen prestakuntzan ahaleginak egiten jarraitu, ikasmaterialen sorrera, ikasleak euskaltegira hurbiltzeko ahaleginak bikoiztu,... Nahiz eta jakin euskara ikastea askori ez zaiola lan sobera erraza suertatzen, metodologian eta kurrikuluetan berrikuntzak txertatuz,
|
lan
itzela dugu hobekuntzak garatzen eta ikaslearen ikas prozesuan ahalik eta pauso handienak ematen, berau samurtzeko eta batez ere bizkortzeko.❚
|
|
|
Urteak dira Nafarroan gau eskola eta euskaltegi bilakatu zirenak hasi zirela
|
lanean
lurralde osoaren luze zabalean. Aski ezaguna den moduan gau eskola eta talde espontaneoen sorrerak ekarri zuen gerora AEK izanen zena eta gainerako lekuen moduan Nafarroan ere izan zen antolamendu hau.
|
|
|
Jakina den bezala, ditugun gobernatzaileek ez dute helduen euskalduntze
|
lana
behar bezala ez aitortu eta ez diruz lagundu euskaltegi eta gau eskolentzako dirulaguntzak hasi ziren garai haietatik. Horrek askotan prekarietate egoeretara eraman du AEK ko irakasleria eta, oraindik orain, askotan AEK ko irakasleak bere lana ahalik eta kalitate handienarekin egiteaz gain, bere burua behartua ikusten du dirua nondik atera pentsatzen eta lantzen, Nafarroako Gobernuan oraindainokoan egon direnek euskararen eta helduen euskalduntze alfabetatzearen kontra egin dituzten sarraskiak azalerazten eta salatzen, eta bestelako egoera batean burutu ez lituzketen hainbat lan burutzen.
|
|
|
Jakina den bezala, ditugun gobernatzaileek ez dute helduen euskalduntze lana behar bezala ez aitortu eta ez diruz lagundu euskaltegi eta gau eskolentzako dirulaguntzak hasi ziren garai haietatik. Horrek askotan prekarietate egoeretara eraman du AEK ko irakasleria eta, oraindik orain, askotan AEK ko irakasleak bere
|
lana
ahalik eta kalitate handienarekin egiteaz gain, bere burua behartua ikusten du dirua nondik atera pentsatzen eta lantzen, Nafarroako Gobernuan oraindainokoan egon direnek euskararen eta helduen euskalduntze alfabetatzearen kontra egin dituzten sarraskiak azalerazten eta salatzen, eta bestelako egoera batean burutu ez lituzketen hainbat lan burutzen. Uztarri handia da AEK ko irakasleak lotuta izan dituena urteetan eta hori larrutik ordaindu izan dugu eta oraindik orain ere ordaintzen dugu.
|
|
|
Jakina den bezala, ditugun gobernatzaileek ez dute helduen euskalduntze lana behar bezala ez aitortu eta ez diruz lagundu euskaltegi eta gau eskolentzako dirulaguntzak hasi ziren garai haietatik. ...leria eta, oraindik orain, askotan AEK ko irakasleak bere lana ahalik eta kalitate handienarekin egiteaz gain, bere burua behartua ikusten du dirua nondik atera pentsatzen eta lantzen, Nafarroako Gobernuan oraindainokoan egon direnek euskararen eta helduen euskalduntze alfabetatzearen kontra egin dituzten sarraskiak azalerazten eta salatzen, eta bestelako egoera batean burutu ez lituzketen hainbat
|
lan
burutzen. Uztarri handia da AEK ko irakasleak lotuta izan dituena urteetan eta hori larrutik ordaindu izan dugu eta oraindik orain ere ordaintzen dugu.
|
|
|
Baina Vascuencearen legeak eremu ez euskaldun definitzen duenaz mintzo bagara, Iruñerritik hegoaldera alegia, gauza are okerrago bilakatzen da. Euskara ikastea motibazio handiz egin beharreko
|
lana
da. Eremu horietan lan egitea gero eta konplexuagoa da.
|
|
|
Euskara ikastea motibazio handiz egin beharreko lana da. Eremu horietan
|
lan
egitea gero eta konplexuagoa da. Konplexua da taldeak osatzeko nahiko ikasle izatea, konplexua da eskolak emateko jendea topatzea, konplexua da ikasleak nahiko ordu emateko prest egotea, euskaltegian denbora epe arrazoizko batean euskara ikasteko.
|
|
|
Ikasle hauetaz landa, autoikaskuntzan badira 15 eta euskaltegietatik kanpo ematen diren eskoletakoak 50 inguru aurten.
|
Lan
munduan sarrera txiki bat egin dugu, azken hiru urte hauetan bost lantegitan hasi baikara klaseak ematen. Astean 2 edo 4 ordukoak izaten dira, ordea, eskola hauek, beraz, euskalduntzeari begira ez oso eraginkorrak.
|
|
|
Euskaraz aritzen ote dira? Bada ikasten eta erabiltzen duenik, bere
|
laneko
hizkuntza duena, lagunekin eta etxekoekin euskaraz mintzatzen dena, bada, euskaltegitik landa hitz egin ez eta urte batzuen buruan berriz etortzen dena gogoratzera, ingurune arras erdaldunean bizi delako, euskaldun gutxi dagoelako edota euskaldunak izanik ere identifikatzerik ez dugulako; norberaren izaera dela eta, lotsatia delako, prozesua erdizka uzten duenik ere bada,...
|
|
|
Ikasle hauetaz landa, autoikaskuntzan badira 15 eta euskaltegietatik kanpo ematen diren eskoletakoak 50 inguru aurten.
|
Lan
munduan sarrera txiki bat egin dugu, azken hiru urte hauetan bost lantegitan hasi baikara klaseak ematen. Astean 2 edo 4 ordukoak izaten dira, ordea, eskola hauek, beraz, euskalduntzeari begira ez oso eraginkorrak.
|
|
|
Urte gutxi barne, iniziatiba horiek guztiak koordinatzen hasi ziren. Arloaren diagnosia eta beharrak egin ondoren taldeetako irakasleek eta animatzaileek urrats kualitatiboaren beharra ikusi zuten, beren
|
lana
emankorrago izateko. Hegoaldean sortu berri zen AEK federazioarekin naturalki harremanetan sartu ziren eta 1980ko azaroan Iparraldean ere egitura xutik ezartzea erabaki zuten.
|
|
|
Gau eskoletako
|
lana
ezagutu eta laguntzeko prest agertu ziren lehen instituzioak Herriko Etxe batzuk izan ziren, AEKri bere liberatuen sarea hedatzeko parada emanez. Ondoko urteetan Euskal Herri 2010 deituriko gogoetatik ateratako Lurralde Antolaketa Eskeman hizkuntza kapitulua idatzi zen, helduei euskalduntze alfabetatze alorra sustatzeko helburua barne.
|
|
|
Ondoko urteetan Euskal Herri 2010 deituriko gogoetatik ateratako Lurralde Antolaketa Eskeman hizkuntza kapitulua idatzi zen, helduei euskalduntze alfabetatze alorra sustatzeko helburua barne. Azkenik 2001ean Iparraldea gobernatzen duten Erakunde guztiek (Estatua, Akitania, Departamendua) AEKrekin hitzarmena izenpetu zuten, bere
|
lanaren
garrantzia ezagutuz eta zazpi urteko dirulaguntza segurtatuz.
|
|
|
Azken urteetan, agintarien aldetik HEAren garrantzia estrategikoa gero eta onartuagoa dela erran daiteke. Herriko etxe nahiz Departamenduko langileei
|
lan
denboran euskara ikasteko parada eskainia izan zitzaien eta 2006ko hondarrean lehen aldikoz Iparraldean, erakunde publikoek, Euskararen Erakunde Publikoan bildurik, plazaratu duten hizkuntza politika egitasmoan HEA alorrari bere leku osoa aitortzen diote.
|
|
|
Departamenduko langileei
|
lan
denboran euskara ikasteko parada eskainia izan zitzaien eta 2006ko hondarrean lehen aldikoz Iparraldean, erakunde publikoek, Euskararen Erakunde
|
|
|
Hala nola, 2002tik Euskal Konfederazioak Herriko Etxeei proposaturiko hitzarmenaren ildotik euskararen presentzia bermatzen hasi da herri administrazioan eta ondorioz bertako langileen formakuntza garatzen. Gisa berean duela 2 urte Departamenduko agintariek euskara ikasteko parada (parte batez
|
lan
denboran eta dohainik) eman diote beren langileei. Galdeari erantzuteko irakasle bat kontratatu dute eta AEKrekin ere hitzarmen bat izenpetu.
|
|
|
Nahi dut ahal bezainbat euskaraz mintzatu nire harremanetan, nire
|
lanean
|