|
2000
|
|
|
EUSKARA
|
LAN
MUNDUKO HIZKUNTZA
|
|
2007
|
|
|
Fishmanek adibidez, argi esaten du hiztunak hitzez eta idatziz ongi moldatzen direnean
|
lan
munduan hizkuntza hori txertatzea, gure kasuan euskara, hizkuntzaren biziberritzerako behar beharrezkoa dela: " Helduon bizitzako zati handi bat (tentsioaz eta espektatiba profesionalez, emulazio sozialez eta akulturatze bideez arras garrantzitsua) lan munduak eratzen, moldatzen eta mugatzen digu". 1
|
|
2008
|
|
|
Ikaskuntza hori borondatezkoa baita, gurasoek eta gazteek bizi profesionalean euskara balio gutxikoa dela ulertzen baitute, era orokorragoan bizi publikoan ere. Norabide hori aldatzea ez da erraza izanen, frantsesa lehenik eta gero kasu gutxi batzuetan ingelesa baitira
|
lan
munduko hizkuntzak.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza bizia behar dugu euskara, hizkuntza akademiko hutsa ez baizik eta gizarte bizitzan herritarrek ugari eta eroso erabiliko dutena: halakoa izango bada, nahitaezkoa dugu, gazteek euskara ohiko hizkuntza izan dezaten irakaskuntza ez unibertsitariotik edo unibertsitariotik lan mundura jauzi egiten dutenean, hots,
|
lan
munduko hizkuntza izan dadila euskara, lan mundukoa ere bai. Bide hori arrakastaz urratzeko agente ekonomiko eta sozialak dira benetako giltzarria, herri aginteen erabakiz indarrean jar litezkeen arau eta betebeharretatik harago.
|
|
|
Horrek esan nahi du, derrigorrezko hezkuntza aldian euskara osorik edo parte batean irakas hizkuntza izan duten ikasle askok lanbide heziketara igarotzean, ez daukatela aukerarik ikasketak euskaraz egiten jarraitzeko. Kolpetik gaztelania bihurtzen zaie
|
lan
munduko hizkuntza, lan mundurako sarbidea ekarriko dien heziketa profesionalean gaztelania baitute baliozko, eta gaztetxo izan diren bitartean eskolan erabili duten hizkuntza, euskara, lan mundurako balio gutxi duen hizkuntza da nonbait.
|
|
2010
|
|
|
Dena gogora ekartzea sintesi batean ezinezkoa denez, FAGOR Taldean normalizazioaren bidean egindakoari eta lorpenei labur erreparatuz, honako hauek azpimarra ditzakegu: ...a gizartearekiko konpromisoa itzultzea zela ikusi zuten hasieratik, berau betetzeko balio zehatzen identifikazioa, balioen eguneratzea eta horiek praktikara eramatea ezinbestekoak izan ziren ekimen sistematikoen bidez; normalizazioaren bidean emandako pausuak modernitatea eta berritasunarekiko lotura bilatu dute; elebitasuna eta elebidunak uztartu dituzte etengabe hizkuntza kudeaketa jardunarekin;
|
lan
munduan hizkuntzaren garapenak izan duen eragina, bertan barruan langileen gogobetetzean islatu da eta gizarteari begira ondorengo belaunaldien aldeko mugimendua sustatu eta berarekin lerrokatzeko asmoa erakutsi dute; euskararen inguruan garatu, partekatu eta hitzartutako balioekin aktibo eraginkor baten jabe sentitzeak argudioz betetako kontzientzia garatu dute; normalizazioaren bidean eragile s...
|
|
|
|
Lan
munduan hizkuntza kudeaketa Euskara Planen inguruan garatu da, nagusiki pertsonak trebatuz, erabilera sustatuz, hizkuntza eskakizunak ezarriz eta kudeatuz, itzulpenak sustatuz, irudi korporatiboa garatuz, emozioen kudeaketan trebatuz (coaching eta motibazioa landuz), prozesuak eta prozedurak sortuz eta kudeatuz, e.a.
|
|
2011
|
|
|
Oztopo gerta liteke hizkuntza gutxitua indartzeko ahaleginak eskolaldiaren lehen urteetara mugatzea, hortik gorako Bigarren Hezkuntza, Lanbide Heziketa edota unibertsitatean halako ahaleginik egin gabe. Osak (ibid.) dioen modura, arriskua egon liteke eskolaldiaren lehen urteetako ahaleginak erdibidean geratzeko eta hizkuntza nagusiek (frantsesak zein gaztelaniak) prestigiozko hizkuntza eta
|
lan
munduko hizkuntza nagusi izaten jarraitzeko.
|
|
2016
|
|
|
|
Lan
munduan hizkuntza ohiturak aldatzeko aukerak sozializatu eta zabaldu
|
|
|
Julen Urkiza ikertzaileak nire esku jarritako Manuel Diego Sánchez jaunaren Santa Teresa de Jesús. Bibliografía sistemática (Editorial de Espiritualidad, Madrid 2008) liburuan datu harrigarriak aurkitu ditut. Argi eta garbi azaltzen digu Santa Teresaren
|
lanak
munduko hizkuntza handi gehienetara (latin, ingeles, frantses, italiera, portuges, alemanera?) itzuliak izan direla. Horrela, Santa Teresa Jesusenaren lan guztiak biltzen dituzten 21 itzulpen egin dira; banaka argitaratutako itzulpenen artean:
|
|
2018
|
|
|
Lehena, Arrate Illarok eta Iker Martinez de Lagosek idatzitakoa da; bigarrena, ekimen horren abiapuntuetako bat izan zen Lasarte Oriako esperientzia Iñaki Arrutiren lumatik, eta hirugarrena, maila teorikoagoan bada ere, tokian tokiko aktibaziorako gakoen inguruan Zesar Martinezek, Amaia Baldak eta Imanol Larreak idatziriko artikulua. Gaiari amaiera emateko Pello Jauregik eta Pablo Suberbiolak
|
lan
munduko hizkuntza ohituren aldaketa gerta dadin kontuan izan beharreko aldagaien inguruan idatzi dute euren artikulua. Gai monografikotik kanpo geratuz, Gurean atalean, Eneritz Albizuk eta Goizane Aranak 2017ko HAUSNARTU sarietara aurkezturiko lanaren inguruko
|
|
|
Asko dira legeak ekarri dituen onurak; baina badira hutsuneak eta horiei buruz ere hitz egin genuke, modu lasaian. Eta hutsune horien artean,
|
lan
munduaren hizkuntza normalizazioarena izan da nagusietako bat, dudarik gabe.
|
|
|
Joxe Manuel Odriozolak
|
lan
mundua hizkuntzaren transmisioren hirugarren zutabea dela dio. Batetik hizkuntzaren transmisio naturala daukagu:
|
|
|
ingelesa, gaztelera eta alemana erabili ditut, baina ez dut euskaraz berbarik egin. Aisialdian egon arren,
|
lan
munduko hizkuntza politikek erabaki dute nire aisialdiko hizkuntza.
|
|
|
Lehen ondorioa: nik uste nuena baino eragin zabalagoa dauka
|
lan
munduak hizkuntzen erabileran. Izan ere, batzuen lan munduko hizkuntza politikak eragin zuzena dauka beste batzuen aisialdiko hizkuntza portaeran.
|
|
|
nik uste nuena baino eragin zabalagoa dauka lan munduak hizkuntzen erabileran. Izan ere, batzuen
|
lan
munduko hizkuntza politikak eragin zuzena dauka beste batzuen aisialdiko hizkuntza portaeran. Hau da, lan mundua eta gainerako hizkuntza eremuak banaezinak dira, gehienetan.
|
|
|
Euskara bigarren mailako hizkuntza ez baizik eta adin nagusikoa izatearen ikuspegitik begiratuta, arloaren garrantzia ukaezina da, lehen mailakoa zalantzarik gabe. Beldur naiz, ordea, diru pizgarriena baino konplexuagoa eta korapilatsuagoa ez ote den auzia, dimentsio ezberdinetako faktore ugari baitira
|
lan
munduko hizkuntza erabileretan ere eragiten dutenak: ugazaben eta langileen hizkuntza jarrera eta prestakuntza, hizkuntzaren pisu soziala enpresaren kokagunean, enpresaren jardueran parte hartzen duten askotariko eragileen hizkuntza portaerak, herritarren hizkuntza jarrera eta ohiturak edo hizkuntzaren prestigioa, beste zenbaiten artean.
|
|
|
Itun politiko soziala da euskararen biziberritze prozesuaren gainean hiru hamarkadotan gauzaturiko kontsentsua. Itun politiko sozial hori sendotzea, zabaltzea eta indarberritzea komenigarria da etorkizuneko bidean eraginkorragoak izateko; eta bai,
|
lan
mundurako hizkuntza plangintzak behar luke hor toki garrantzitsua. Betiere ahantzi gabe eraginkortasunerako baldintza dela egingarritasuna.
|
|
|
Patxiren esanetan, gaur egun euskararen" elefantea" edo problema nagusia sektore ekonomikoan dago; eskolak euskaldundu duena lan munduak erdalduntzen duelako; euskara, eskolan ez bezala, lantokian nagusi ez izateak gizartearentzat bigarren mailako hizkuntza bihurtzen duelako; eta Euskal Herriko gizarteak belaunaldi berriak euskalduntzen erabilitako dirua eta egindako ahaleginak zapuztu egiten dituelako. Eta horren aurrean, ausardiaz jokatzea eta
|
lan
mundua hizkuntza politikari buruzko erabakien erdigunean jartzea proposatzen digu. Berak bere artikuluan horrela jokatzen du eta proposamen ausarta luzatzen du.
|
|
2022
|
|
|
Eralan egitasmoa Soziolinguistika Klusterrak jarri zuen abian 2008 urtean, lan munduan euskararen erabilera sendotzeko helburuarekin. Lau fase desberdinetan,
|
lan
munduko hizkuntza lidergoa eta liderren portaera eredugarriak aztertu ditu, besteak beste; bosgarren fasean() berrikuntza eta erantzukizun sozialaren bidetik Enpresaren Erantzukizun Linguistikoaren eredua (EEL Eredua) landu du, eta enpresa zein erakundetan inplementatzeko lagungarri izan dadin Eralan5 gida argitaratu du 2021 urtean1.
|