|
2001
|
|
|
Han zaharrak oso estimatuak dira, basamortuko sekretuak zaharrek baitakizkite. Zaharrak familian oso sartuta egoten dira, eta baita
|
lan
munduan ere: esaterako armadan zaharrak asko dira gidari lana egiten dutenak, eta haien jakinduria gazteek zurgatu egiten dute.
|
|
2002
|
|
|
Lagunartean berehalako mezularitzak lortutako arrakastak
|
lan
munduan ere izan du oihartzunik
|
|
2003
|
|
|
Getxoko Udala, berriz, aurten sartu da egitasmo horretan. Getxoko Udaleko egitasmoaren arduradunak adierazi digunez, Udaleko euskara zerbitzua lanean hasi denean ikusi dute, hizkuntza planifikazio bati begira,
|
lan
munduan ere euskararen erabilera sustatzea beharrezkoa dela, eta Siadecok prestatutako egitasmoa oso egoki etorri zaie; izan ere, Getxon zerbitzu sektorea da nagusi, ez dago ia lantegirik. " Hausnarketa horretatik abiatu ginen; merkataritza sektoreak erabileran duen eragina ikusita, jende asko mugitzen duen alorra dela kontuan izanda, eta Getxon nolako indarra duen kontuan hartuta egitasmoan sartzea erabaki genuen", adierazi digu arduradunak.
|
|
|
batez ere hizkuntza idatziarekin lotura duten arloetan.
|
Lan
munduan ere, gaztelania da nagusi lan harremanetan, nahiz eta lankideen artean euskaraz egin. Arlo formaletan, esan dezagun, gaztelania da lehen hizkuntza.
|
|
2005
|
|
|
Konpromiso pertsonala, uste baitugu badela garaia euskaldun bakoitzari esateko euskalduna den neurrian erabili egin behar duela. Administrazioari berdin,
|
lan
munduari ere bai. Eta batez ere dei berezi bat egin nahi genien oraindik euskaldunak ez diren helduei.
|
|
2006
|
|
|
Halako tristea da egoera. Eta
|
lan
munduan ere ikusten dut. Beraz ezker abertzalea, abertzalea bai, baina ezkerrekoa...
|
|
2009
|
|
|
Batasunak, LABek, Euskal Herriko Berdeek eta ELBk ere bihar 17:00etan Baionako Xaho kaiatik abiatuko den Deiadar manifestazioan parte hartzeko deia egin dute. Berdeek esan dute aniztasunaren izenean parte hartzeko, eta LAB sindikatuak
|
lan
munduan ere euskarak ukan behar duen lekua azpimarratzeko: –Publikoan nahiz pribatuan, langileek euskaraz lan egiteko aukera ukan behar dutelako?.
|
|
|
Hizkuntza bizia behar dugu euskara, hizkuntza akademiko hutsa ez baizik eta gizarte bizitzan herritarrek ugari eta eroso erabiliko dutena: halakoa izango bada, nahitaezkoa dugu, gazteek euskara ohiko hizkuntza izan dezaten irakaskuntza ez unibertsitariotik edo unibertsitariotik lan mundura jauzi egiten dutenean, hots, lan munduko hizkuntza izan dadila euskara,
|
lan
mundukoa ere bai. Bide hori arrakastaz urratzeko agente ekonomiko eta sozialak dira benetako giltzarria, herri aginteen erabakiz indarrean jar litezkeen arau eta betebeharretatik harago.
|
|
|
Arazoaren konponketa azkartzeko hainbat zailtasun daude, besteak beste heziketa profesionaleko zikloen ugaritasunak berak ere zaildu egiten du konponbidea. Baina euskara soilik gaztetxoen hizkuntza eta eskolakoa izango ez bada, baizik eta heldu aroko hizkuntza eta
|
lan
mundukoa ere izango bada, uste dugu herri aginteek heziketa profesionalean dagoen arazo honen konponketarako neurri eraginkorrak hartu behar dituztela, hainbat ziklo euskaraz egiteko aukera azkartzeko xedea hartuta.
|
|
2010
|
|
|
3
|
Lan
munduari buruz ere (Kongresuko bigarren saioan landutako eremua) aipamen txiki bat egin nahi dut, Hizkuntza Kudeaketa enpresetan, Globalizazio aroan izeneko artikuluan Daniel Hermosilla irakasleak esaten dituenak erabiliz. Erakargarriak, benetan, esaten dituenak, lan munduan lortu direnak ikusiz, eta lortu daitezkeenak proposatzen direnak kontuan hartuz.
|
|
|
Hizkuntza aniztasunaren garrantzia eta hizkuntzen ekologiaren bitartez kultura eraikitzeko balio berrien ekarpen estimagarria erakusten digute. Teorikoak izanda, ekarpen hauek gabe ezinezkoa da erreferentziez bete jarduera praktikoa, ez gizartean ezta
|
lan
munduan ere. hizkuntzaren aldetik nola jokatu (arauak, prozesuak, irizpideak,...) garbi ez badago. Hau da, paper garbi bat ez izateak langilearen esku hizkuntza aukera uztea dakar.
|
|
|
Hizkuntza aniztasunaren garrantzia eta hizkuntzen ekologiaren bitartez kultura eraikitzeko balio berrien ekarpen estimagarria erakusten digute. Teorikoak izanda, ekarpen hauek gabe ezinezkoa da erreferentziez bete jarduera praktikoa, ez gizartean ezta
|
lan
munduan ere.
|
|
2011
|
|
|
«Unibertsitateko ikasleen %60 dira emakumeak, baina gero ez dute erakunde akademikoetan ia batere kargurik betetzen», gogorarazi du Silvestrek. Halaber, diziplinetan sexu segregazioa dagoela iruditzen zaio, eta horrek
|
lan
munduan ere beste horrenbeste gertatzea dakarrela. «Eta azkenean emakumeen lanbide kontsideratzen direnek izaten dituzte lan baldintzarik txarrenak».
|
|
|
Funtsezkoa da elementu hori ere, bai talde txikitan eta bai, ahal balitz, sekzio osoetan. Behar beharrezkoa du hiztun talde batek, XXI. mende honetan,
|
lan
munduan ere euskaraz bere ordainsari tasa izatea, haur jolas hutsean geldituko ez bada indarberritze saio guztia. dagoenari eustea da, batetik, arnasguneetan lehentasun osozkoa. euskaldunek euskaldunekin partez edo osoz euskaraz jarduten duten
|
|
|
“Sindikatuok kezkatuta gaude inkesta soziolinguistikoek adierazten digutelako jaisten ari dela euskararen presentzia gizartean.
|
Lan
munduan ere ohartzen ari gara gero eta gehiago garela langile euskaldunak, baina gero errealitate hori ez dela harremanetan islatzen”.Denok euskararen alde gaudela esan arren, gero hori ez dela gauzatzen praktikan, adierazi zuen. Diagnosi ez oso baikorra egin zuen, alde horretatik:
|
|
2012
|
|
|
Ondoren, 11:00etatik 12:00etara, beste euskara ikastaro bat izango da, baina hori irekia izango da, eta edonork hartu dezake parte. Antolatzaileek, euskararen ezagutza
|
lan
mundura ere bideratuko dute, eta horretarako beste ikastaro bat abiatuko dute; hala, ostalaritzan, nekazaritzan eta etxeetako laguntzan lan egiteko euskararen oinarrizko ezagutzak emango dizkietela adierazi dute. Tailer horietan parte hartzeko aitor@azkoitia.net helbidera idatziz edo telefonora deituz eman daiteke izena.
|
|
|
Ondoren, 11:00etatik 12:00etara, beste euskara ikastaro bat izango da, baina hori irekia izango da, eta edonork hartu dezake parte. Antolatzaileek, euskararen ezagutza
|
lan
mundura ere bideratuko dute, eta horretarako beste ikastaro bat abiatuko dute; hala, ostalaritzan, nekazaritzan eta etxeetako laguntzan lan egiteko euskararen oinarrizko ezagutzak emango dizkietela adierazi dute. Tailer horietan parte hartzeko aitor@azkoitia.net helbidera idatziz edo telefonora deituz eman daiteke izena.
|
|
|
Lehen puntuan, bi erakundek salbu, gainerakoek ezarri dute Euskal Herria beren merkatu natural gisa, eta bigarren puntuari dagokionez, galdeturiko erakundeen% 80k erantzun du euskararen erabilera erabatekoa dela erakundeko langileen artean, nahiz eta bezero zein hornitzaileekiko harremanetan apur bat apalagoak diren datuok. Euskara, hizkuntza gutxitua den heinean, bai gizarte mailan baita
|
lan
munduan ere, zenbait enpresa errealitatetan lan hizkuntza nagusi izatea funtsezko elementua da hizkuntzaren normalizazioari begira, eta hemen kultur industriako erakundeek jokatzen dute nolabaiteko aitzindaritza paper bat.
|
|
2013
|
|
|
Hau da, ulermena beharbada badute, baina oraindik badira haurrak eskoletan euskalduntzen ez direnak. Gero beste pauso bat da ia erabileraren arloan zer gehiago egin daitekeen, eta beharbada hor ez dugu asmatu, eta
|
lan
munduan ere ez. Nafarroan baino urrats gehiago egin dira, baina nire ustez ez da aski eta oraindik baditugu hutsarte handiak:
|
|
2015
|
|
|
Kyotoko Protokoloaren gabeziaz luze eta zabal hitz egin da azken urteetan. Mugimendu sozialen aldetik eta
|
lan
mundutik ere aldaketa klimatikoaren aurrean eman beharreko erantzunari ez zaio ipini behar zuen arreta guztia. Naomi Kleinek dio ohartu beharra daukagula gure gizartearen oparotasuna ekarri zuen iraultza industriala kolokan jartzen ari dela bizitzaren euskarri ditugun natur sistema guztiak.
|
|
|
Ezin dugu garaipenik aldarrikatu eta esan krisia amaitu dela. Zorpetze arazo bat dugu, eta
|
lan
munduan ere arazo bat dugu, eta oraindik bide asko dago egiteko langabezia tasa arrazoizko maila batera heltzeko.Kanpoko beste faktorea petrolioa da, Olentzeroren oparia. Noiz arte iraun dezake. Ideiarik ez dut.
|
|
|
Beldurrean oinarritutako eredu hori modu inkontzientean eta automatikoki errepikatzen da helduaroan: «bikote harreman egonkorra dut, eta, nire mezan, edo
|
lan
munduan ere, langile eredugarria naiz… Hau da, ez dut gatazkarik izango», azaldu du psikologoak, adibide gisa. Egoera horiek, batzuetan, moldakorrak eta onuragarriak dira, baina beste batzuk, berriz, mugak ez jartzeko eta gehiegikeriak egiteko lehen urratsa da.
|
|
|
Hain zuzen, gero eta beharrezkoagoa zen jendeak bere euskara maila frogatzeko baliabide ofizial bat ukan zezan, erakaskuntza arloan aritzeko Euskal Herrian edo atzerriko Euskal Etxeetan, bai eta
|
lan
munduan ere, edozoin sailetan, gero eta gehiago ahozko edo idatzizko hein bateko euskara maila galdegiten zaielako langileeri. Jakin behar da Iparraldeko bi agiri horiek ezagupen ofiziala daukatela kasik sortzetik bai Euskadi Erkidegoan bai Nafarroan, eta beraz mugazgaindiko langileriarentzat dagoeneko baliagarri izan zitezkeela.
|
|
2017
|
|
|
Hortaz, lanabes garrantzitsua da burujabetzarako. Gainera, sindikatu abertzaleek badute teorian eta praktikan borondate irmoa, aldaketa sozialak
|
lan
mundura ere eramateko. Euskal estatua izango bagenu, euskal sindikalgintzaren boterea handiagoa izango litzateke.
|
|
2018
|
|
|
Horiek euskal bizibidera ekarriko balira, hein batez, asko aurreratuko litzateke euskara indarberritzeko saioan: baita
|
lan
munduan ere.
|
|
|
Eta, ez diagu ahaztu behar, bigarren hizkuntza euskara duten gazte horiek, 30 urtez azpiko euskaldunen %58 direla. Beraz, behar gorria diagu, gazte horiei, eskolan bezala,
|
lan
munduan ere, euskarazko bizibidean jarraipena emateko.
|
|
|
Hor ere pausoka egingo dugulako bidea... Baina noski hik garbi daukekan bezela, bide egiten hasi beharra zeok, aurrez aurre ez bada ere, azpiak janez,
|
lan
munduan ere gure aldeko birusak zabalduz...
|
|
|
Onurak errazten baina komunitatearengan konfiantza izaten. Eskola euskalduntzean izan zuen gizartearenganako konfiantza
|
lan
munduan ere neurri irudikorrak asmatu beharra dago. Iruditzen zait badaudela datuak erakusten dutenak gizarteak lan munduaren euskararen presentzia eta bizitza handiagoa izan dadin eskatzen ari dela.
|
|
|
Uste dut argi daukagula ez ditugula mediku onak aldarrikatu nahi, baizik eta euskaraz dakiten mediku onak. Bada,
|
lan
munduan ere, berdin.
|
|
|
Ez du imajinazio asko behar irudikatzeko hizkuntzaren eremu funtzionala bat (irakaskuntza), migrazio prozesuekin (etorkinak) nahastu eta komunikazioaren teknologia berria bezalako gaiak edo identitatearenak elkarrekin jartzen direnean, eta ikastetxe (edota ikastetxe mota) arteko konparaketa egiten badugu, horietatik ondorioztatuko diren ikasleen hizkuntz gaitasunak oso modu ezberdinekoak izango direla, gainera zuzenean erabileran eragingo dutenak. Ariketa bera egin daiteke
|
lan
munduarekin ere edo beste eremu funtzionalekin ere.
|
|
|
Bestela, segur da positiboki kudeatu ezin den angustia antzua. ...gu, jakinda belaunaldi berriek eta etorkizunekoek erabakiko dutela euskara erabili edo ez edo zein neurritan erabili, eta neutralak ez garenez, hots, euskara biziago eta erabiliago ikusi nahi dugunez, belaunaldi berrientzat prestakuntza hobetzera (lanbide heziketan euskarazko jarduera derrigor indartu behar da), erabilera aukerak sortzera eta haien erabilera gogoa piztera eta elikatzera zuzendu da
|
lan
munduan ere hizkuntza plangintza.
|
|
|
Jokoa ez da errenta, ezta
|
lan
mundua ere erraza
|
|
|
Eskolarik gabe ezinezkoa dugu euskararen berreskurapen osoa lortzea, baina eskolarekin bakarrik ere guztiz ezinezkoa izango dugu. Eskola bezalaxe
|
lan
mundua ere giltzarri dugu euskararen berreskurapen osorako. Askori, beharbada, burugabea eta egin gaitza irudituko zaio lantokietan euskarari sarbidea ematea diru pizgarrien bidez." Ideia sorburuan zentzugabea ez bada, ez du merezi" esan zigun Albert Einsteinek.
|
|
|
Azpeitian esparru sozial guztietan erabakiguneak zabaltzea komenigarria litzateke; ardurak ardura, horizontalitatearen kontzeptua f ¡ nkatzeaz ari naiz.
|
Lan
munduan ere bai.
|
|
2019
|
|
|
Historikoki emakumeok etxean egin ditugun lanak etxetik kanpora atera dira, baina emakumeek jarraitzen dute lanok egiten, modu prekarioan. Beraz ez, ez da kasualitatea aspalditik bete izan ditugun rolak betetzea
|
lan
munduan ere: garbiketa, zaintzak, etxeko egitekoak, haurrak… Kasualitatea ez den bezala gaur egun prekarietateak emakume aurpegia izatea.
|
|
|
|
Lan
munduari ere trataera berezia eman nahi izan diogu eta bereziki azpimarratzekoa da herriko lau langunerekin egindako lana: hator aholkularitza; Orona kooperatiba; Iturola (Coworking gunean) eta Talleres Mitxelena lantokia.
|
|
|
Alde horretatik, lan handia egin da aisialdiko eskaintzan. Administrazioan eta
|
lan
munduan ere badago zer egin. Ikastolak eta euskaltegiak duela 40 urte ari dira lanean, baina oraindik euskara oso gutxi hartzen da kontuan lan munduan.
|
|
|
«Ingurukoen zaintzaz emakumeak arduratzen gara, gizonezkoak baino gehiago, eta sistemari dohainik ateratzen zaio, lan horiei inolako baliorik eman gabe. Gainera,
|
lan
munduan ere, zaintza lanak prekarizatuenetarikoak dira eta neurri handi batean emakumeok egiten ditugu. Nahikoa dela erran nahi dugu eta bizitza erdigunerat ekarri», azaldu du Baztango taldeak.
|
|
2020
|
|
|
LAB sindikatuak
|
Lan
munduan ere sexualitate askatzaileak iruten izeneko dinamika jarri du martxan lan munduan LGTBIQ+ pertsonen eskubideak betetzen ote diren ezagutzeko. Lehen urrats gisa, inkesta bat egin dute, lantokietako erradiografia bat egiteko.
|
|
|
|
Lan
munduan ere konpromisoak
|
|
2022
|
|
|
" Aurreko faseak euskararen ezagutza sendotzea eta zabaltzea hartu zuen ardatz, ezagutza eta erabileraren artean harreman zuzen eta positiboa zegoela sinetsita, eta euskararen biziberritzea ezagutzak bermatuko zuela pentsatuta. Ikuspegi hori ezbaian dago gaur egun; euskararen ezagutzak gora egin arren, erabilerak ez diolako joera eta neurri berberari jarraitu, ez hedabideetan, ez etxean, ez aisialdian, ez eskolako esparru batzuetan, ezta
|
lan
munduan ere" (Goirigolzarri, Landabidea, Manterola, 2017)
|
|
|
langileek euskara ikasteko eta alfabetatzeko eskolak lantegietan edo euskaltegietan, sindikatuek euskararen gaineko punturen bat sartzea lantegietako lan hitzarmenetan, errotulazioa eta agiriak euskaratzeko ahalegina, negozioen publizitatea euskaraz ere egitea, bileretan euskara gehiago erabiltzeko saiakera... Beste hainbat arlotan bezala, aitzindari haiek zerbait egin nahi zuten euskara
|
lan
munduan ere sartzeko eta erabiltzeko, eta askok erabaki zuten ekimenak abiatzea, beste inoren edo beste inork egingo ote zuen zain egon gabe; unean uneko beharrei edo nahiei gehienetan intuizioz eta borondate onez erantzuten zioten, eta dena egiteko zegoenez, gutxi eginda ere asko zen; saiakera haietan, sarritan ez zuten asmatu, huts egin zuten, baina horietatik ere ikasi zuten, eta egiten ari zi...
|
|
|
Atzoz geroztik, Hego Euskal Herrian barrualdeko lekurik gehien gehienetan ez da derrigorrezkoa maskara janztea.
|
Lan
munduan ere, oro har, ez da ezinbestekoa, baina enpresetako lan osasuneko prebentzio arduradunek neurriak har ditzakete, Espainiako Gobernuaren arabera. Osalan Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundeak bat egin du, eta gogorarazi lan ingurunean «oro har» ez dela nahitaezkoa maskara erabiltzea.
|
|
|
Solabarrietak jakinarazi duenez, Elhuyarrek ikasturte hasieran zabaldu ohi du egitasmorako izen ematea, proiektuetarako ideiak ematen dizkiete, eta, behin zer egin erabakita, ikertzaile baten laguntza izaten dute horiek egiteko, betiere irakaslearen rola bermatuz. «Aste Santuan galdetzen diegu ea amaitu dituzten proiektuak,
|
lan
munduan ere ohikoa den eran, batzuk ez direlako bukatzen; aurreikuspen bat egiten dugu azokarako».
|
|
|
Sakonean.
|
Lan
munduan ere euskarak badu ibilbiderik. Lazarraga sarien zazpigarren edizioak arlo sozioekonomikoan euskararen normalizazioaren alde egindako ahaleginei aitortza egin die.
|