|
2002
|
|
|
Galdutako enpleguen %78 emakumeenak ziren eta %22 gizonenak. Zerbitzuen sektoreak bakarrik izan zuen enpleguaren eboluzio positiboa, hamar puntu gehitu baitzuen
|
lan
merkatuan zuen pisua.
|
|
|
Lan eskaintzari dagokionez, kontuan hartu behar da emakumeek
|
lan
merkatuan duten partaidetzak izandako eraldaketa. Hego Euskal Herrian, Europako Batasuneko herrialde guztietan bezala, oraindik ere gizonezkoen partaidetza emakumeena baino handiagoa da lan merkatuan, nahiz eta, emakumeen eta gizonezkoenpartaidetzaren berdintze joera somatzen den.
|
|
|
Emakumeek
|
lan
merkatuan duten partaidetzaren ezaugarriak azaltzeko, teoriaezberdinak daude. Hemen hiru ikusmolde orokor aipatuko ditugu:
|
|
2003
|
|
|
Adimeneko ezgaitasunen bat duen pertsonaren bat kontratatzeko interesa duten familiei eta enpresaburuei ere aholkuak ematen dizkie, eta adierazten du zer abantaila dituen enpleguak, zer kontratu mota dauden hobari ekonomikoekin, zer portaera eta gizarte interakziorako jarraibideak. Gainera, kolektibo horrek
|
lan
merkatuan duen jarrera aldaketa bultzatzen du, eta autonomia pertsonala eta profesionala sustatzen ditu. “Lan normalizatua egiteko gaitasuna duten pertsonak dira; gizarteak aukera bat ematea besterik ez dute behar”, adierazi zuen elkarteko lehendakariak.
|
|
2007
|
|
|
Kaleratuz gero, langileak kontu horretako diru sarrerez baliatu ahal izanen du. Ekimen horren arabera, kaleratzeagatiko kalte ordaina langileak
|
lan
merkatuan duen antzinatasunetik abiatuko da, ez bakarrik azken enpresan. Gizarte babesgabetasun handiagorantz ELGEk gomendatutako eredu horren gainean, Laboralisten Elkarte Nazionaleko Melina Perugini Kasanetz ek uste du kaleratzea asko merkatuko balitz, EBko beste herrialde batzuetan gertatzen den bezala, lan merkatua “oso lehiakor bihurtuko litzateke eta gizarte babesgabetasuneko egoera berriak sortuko lirateke”.
|
|
|
Askotan, kontrakoa gertatzen da, eta bezeroak ez du pieza baztertu nahi. Kasu horietarako, artelanek erosteko aukera ematen dute, eta orain arte ordaindutako alokairuaren% 50eko deskontuarekin,
|
lanak
merkatuan duen prezioaren gainean. Enpresek aukera ematen dute bai alokatutako obra aldatzeko, bai kontratua indarrean dagoen bitartean erosteko.
|
|
2008
|
|
|
Esan moduan, ezberdintasun horien atzean gizarte sareek duten garrantzia dago; nazionalitateka ibilbide ezberdinak egiten dira, stock effect edo tantakako prozesuan oinarrituta, hari ikusezin batek sistema aditu bat sortzen duelarik. Sare horiek eta lurralde bakoitzeko ekonomi sektoreek elkar eragiten dute, eta horrek esplikatzen du jatorri bakoitzeko pertsonek
|
lan
merkatuan dituzten aukerak. Horren adibidea da Bizkaiko egitura industriala.
|
|
2010
|
|
|
Era berean, aipatutako pluraltasuna ez da soilik adinean agertzen. Persona hauek
|
lan
merkatuarekin duten harremana eta haien laneratze aukerak ere askotarikoak izaten dira. Horrela izanik, honen arabera Oinarrizko Errenta jasotzen duten pertsonen artean zenbait talde azpimarra daitezke.
|
|
|
Langileak birkokatzeko erabiltzen den teknika multzoa da,, eskuratzeetan eta berregituratzeetan langileen zati bat alde batera utzi behar denean. Birbideratu egiten dira, lan munduratze positiboa errazteko, eta
|
lan
merkatuan duten izen ona eta familia bizitza ez ahultzeko. Hazten ari den praktika da, eta irudi oso ona ematen dio enpresari gaur egungo bezeroen eta bezero izan daitezkeenen aurrean eta langileei dagokienez.
|
|
2011
|
|
|
Hiritarrengan kezka gehien sortzen duten arazoak, berriz,
|
lan
merkatuarekin dute zerikusia. Galdetutakoen artean% 79k erantzun du horiek direla arazo nagusiak.
|
|
|
Talde horretan, langabezia tasa %23, 3koa izan zen. Estatistikako Institutu Nazionalak “Ezgaitasuna duten pertsonen enplegua” izeneko inkestan azaldu duenez, oro har, eta lanaren ikuspuntutik, legez onartutako ezgaitasuna duten pertsonen kolektiborako alderdirik esanguratsuena
|
lan
merkatuan duten parte hartze txikia da, eta ez hainbeste haien langabezia maila. Izan ere, jarduera tasa %36, 2koa izan zen 2010ean, eta ezgaitasunik gabeko biztanleen %75, 9k.
|
|
2012
|
|
|
Antzeko abiapuntua izan zuen PSOEko gobernuak bultzatutako lan erreformak. Diagnostiko egokia izan liteke, baina gero praktikan
|
lan
merkatuak duen dualtasun hori zuzentzeko neurririk ez dago. Bueno, bai.
|
|
2015
|
|
|
Sara de la Rica EHUko katedradunak egin du analisia.
|
Lan
merkatua du ikergai. Gazteen egoeraz kezkatuta mintzo da:
|
|
2017
|
|
|
Amaitzeko, lan espektatibak eta hizkuntzak
|
lan
merkatuan duen balioa oso garrantzitsutzat jo du Aiestaranek. Azaldu duenez, EAEn oso hedatua dago etorkizunean lana egiteko euskara beharrezkoa izatearen ideia (%77) eta Nafarroan ere pisu nahikoa dauka (%46); Ipar Euskal Herrian, bestalde, datu horietatik urrun daude (%22).
|
|
|
Mekanismo arautzaile edo biopolitiko publiko horrek, sektore osorako negoziazioak, hain zuzen, eragiten ditu berdintasun maila altuagoak (Huber eta Stephens, 2001; Hall eta Soskice, 2001), eta horrek, berriz, egokitzapen koiunturalak egitea errazten du. Ongizate estatuko erregimenak, hala nola Alemaniakoa (eskuzabalagoa da ordezte tasari eta gaixotasun eta langabezia aseguruak baliatzeko baldintzei dagokienez), kualifikazio eta soldata maila altuko ekoizpena eta zorrotz araututako
|
lan
merkatuak dituzten ekoizpen erregimenetan txertatu dira 2000ko lehen hamarkadara arte (Dyson, 2001: 315).
|
|
|
Izan ere, gizonek eta emakumeek eremu ezberdinetan eta, eremu horietan, baldintza ezberdinetan egiten dute lan, oro har. Egoera horrek lan segregazioan oinarritzen den
|
lan
merkatua du zutabetzat (Bettio eta Verashchagina, 2009). Generoaren bidezko lan segregazioak herrialde garatuetako lan merkatuaren ezaugarri nagusietariko bat izaten jarraitzen du.
|
|
2020
|
|
|
Hirugarrenak, hiriko denboraren antolaketari so egin zion, eta erritmo indibidualen zein kolektiboen arteko desinkronizazioa salatu. Hiriko erritmoek
|
lan
merkatua dute erdigune: hortaz, zerbitzuek, garraioek, dendek... lan erreproduktiboen erritmoekin koordinaziorik eza erakusten dute eta honek emakumeak kaltetzen ditu, batez ere.
|
|
2021
|
|
|
Horrekin batera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako
|
lan
merkatuak dituen «egiturazko gabezia» batzuk azpimarratzen dira txostenean, eta horiek datozen urteetan okertu daitezkeela ohartarazten da; hala nola behin behinekotasuna, langabeziaren kronifikazioa, langabe zaharren ugaritzea eta aukera desberdintasuna.
|
|
2022
|
|
|
Ondorioz, nire aldarrikapenak leunak ziren, partidistak. Feminismo erabat zuzena praktikatzen nuen, zaratarik gabea, bigarren olatuko feminismotik edaten zuena eta borroka nagusia emakumeen burujabetza
|
lan
merkatuan zuten presentziarekin neurtzen zuena. Gerora, amatasunak balore guztiak aldatu zizkidan.
|
|
|
Goi mailako hezkuntzaren esparruan, kezka handia sortu da hizkuntza plangintzak orain cegepak ukituko ote dituen. Batzuen arabera, 96 Lege Proiektuan aurreikusitako neurriak ikasleen hezkuntza aukeraketarako askatasunaren aurka doaz, eta
|
lan
merkatuan duten etorkizuna arriskuan jartzen dute, ingelesa gero eta garrantzitsuagoa izango baita (Lamoureux 2022). Alde batetik, ingelesezko cegepetan plazak mugatzearen kontra protesta egiten dute, horrek onarpen berriak mugatu eta hedatze planak oztopatuko baititu (Bellerose 2021).
|
|
|
. Baina kontziliazioaren kostua zifra horietatik haratago doa. Malasamen Klubeko Yo No Renuncio elkarteak badaki hori. Irabazi asmorik gabeko erakundea da, eta Espainian adiskidetze gabeziaren gizarte arazoa eta emakumeak
|
lan
merkatuan duen zigorra agerian jartzeko borrokatzen da. bere “Adiskidetzearen kostua” azterketa soziologikoa ugalketa lanak gizartean izan behar duen balio soziala eta ekonomikoa aldarrikatzeko datu gehiago ematen ditu. Horretarako, 76.000 emakumek otsailean erantzundako inkesta baten bidez, 51.627 baliozkotu ziren.
|
|
|
Migranteen artean, gazteen batez bestekoa handiagoa da.
|
Lan
merkatuan ditugun premia horiek haien artean garatuz joatea garrantzitsua da.
|
|
2023
|
|
|
Lantalde berri bat ere sortuko dute, erronka demografikoak
|
lan
merkatuan duen eragina aztertzeko. Azken horri garrantzi handia eman dio Confebaskek.
|