|
2001
|
|
|
3. Euskararen aldeko eragileen eginkizuna da, epe laburrera eta urgentziazko erantzunak emateko, beren baitan biltzen den jendea aktibatzea eta euskararen aldeko neurrikonkretuetan parte har dezaten dei egitea eta lortzea. Jarrera aktibo hori ekimen ezberdinetan konkretatu liteke, haurrak euskarazko ereduan matrikulatuz, euskara ikasiz,
|
lan
munduko euskara planetan arituz, euskararen alde antolatzen diren festa, aldarrikapen eta ekimen ezberd inetan parte hartuz, administrazioan euskaraz egin diezaioten exijituz, euskarazko produktuak hobetsiz eta kontsumituz...
|
|
2002
|
|
|
Gaur egun lan munduan nagusi den belauna, agintean dagoen belauna, guk noiz ezagutu dugun erdaldunena da. Hori ere pixkanaka aldatzen ari da, eta
|
lan
munduan euskaraz aritzeko belaunaldi gazteak ere orain ari dira hezkuntzatik lan mundurako jauzia egiten.
|
|
2004
|
|
|
Argi gorria piztuta dagoela, gizarteko hizkuntza errealitatearen eta
|
lan
munduko euskararen erabileraren artean amildegia dagoela... horrelako baieztapenak egin berri dituzte ELA eta LAB sindikatuetako arduradunek. Adibide moduan aipatu dute 50 langile baino gehiagoko 2.600 enpresetatik ehun baino gutxiagok dutela euskararen normalizaziorako planen bat.
|
|
2006
|
|
|
Udazken beroa
|
lan
munduko euskaran
|
|
|
Uda ondorena bizi bizi datorrela dirudi arlo sozioekonomikoan.
|
Lan
munduan euskara oso pattal zebilela jakina zen, irakaskuntzatik zetozen ikasle euskaldunentzat galga handia zen. Oporrak bukatu eta segituan, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak hainbat sindikaturekin batetik, eta hainbat patronalekin bestetik, euskara lantegietan sustatzeko akordioa sinatu du.
|
|
2007
|
|
|
•
|
Lan
munduan euskara erabil dezaten laguntzeko trebatzaileak jarri.
|
|
|
Martxan dago
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko plana (elgoiBARREN.net)
|
|
|
Martxan dago
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko plana
|
|
|
|
Lan
munduan euskararen erabilera sustatzea bilatzen du hitzarmenak.
|
|
|
Erronka horri Debabarreneko udalek ere heldu zioten eta Elgoibar, Eibar, Deba, Mendaro, Mutriku eta Soraluzeko udalek iaz,
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko plana jarri zuten martxan.
|
|
2008
|
|
|
Euskara putzutik ateratzeko herritarrok lan handia egin dugu: Ikastolak sortu eta garatu; helduen euskalduntze eta alfabetatzea martxan jarri eta garatu; eskola publikoan euskarazko irakaskuntza txertatu; aisialdian eta
|
lan
munduan euskarari lekua egiteko proiektuak abiatu; administrazioan euskaldunon hizkuntza eskubideak bermatzeko aldarrikapena zabaldu; herriz herri euskara berreskuratzeko plangintzak aplikatu;... Txalotzekoa da ahalegina, baina zoritxarrez ez da nahikoa, euskara putzu sakon eta ilunetik atera, estatuen atzaparretatik askatu eta itsaso urdin eta zabal bat izateko instituzioak eta legeek ere, euskararen berreskurapenari bultzada eman behar diote, gaur ez bezala.
|
|
|
1995 Euskalan instituzionalizatu zen,
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Gizartean eta
|
lan
munduan euskara garrantzitsua dela esaten dute gehienek: " hemen lan egiteko izango ez balitz, ez nuke inolako beharrik izango euskara ikasteko".
|
|
|
Hiru izan ziren, funtsean, ikastaro honen helburuak: batetik,
|
lan
munduan euskara sustatzeko abian dauden egitasmoen berri zabaltzea; bestetik, lan munduan euskara sustatzeko erabilgarri izan daitezkeen diskurtso eta argudioak lantzea; eta azkenik, lan munduan euskara sustatzeko egitasmoak hobetzeari begira gauzatzen ari diren proiektuak azaltzea. Horretarako, teoria mailako hitzaldiak, esperientzia aplikatuen azalpenak eta talde ariketa tailerrak burutu ziren. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain
|
|
|
Hiru izan ziren, funtsean, ikastaro honen helburuak: batetik, lan munduan euskara sustatzeko abian dauden egitasmoen berri zabaltzea; bestetik,
|
lan
munduan euskara sustatzeko erabilgarri izan daitezkeen diskurtso eta argudioak lantzea; eta azkenik, lan munduan euskara sustatzeko egitasmoak hobetzeari begira gauzatzen ari diren proiektuak azaltzea. Horretarako, teoria mailako hitzaldiak, esperientzia aplikatuen azalpenak eta talde ariketa tailerrak burutu ziren. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain
|
|
|
Hiru izan ziren, funtsean, ikastaro honen helburuak: batetik, lan munduan euskara sustatzeko abian dauden egitasmoen berri zabaltzea; bestetik, lan munduan euskara sustatzeko erabilgarri izan daitezkeen diskurtso eta argudioak lantzea; eta azkenik,
|
lan
munduan euskara sustatzeko egitasmoak hobetzeari begira gauzatzen ari diren proiektuak azaltzea. Horretarako, teoria mailako hitzaldiak, esperientzia aplikatuen azalpenak eta talde ariketa tailerrak burutu ziren. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain
|
|
|
EraLan ikerketa proiektua Nekane Goikoetxeak (Soziolinguistika Klusterra) azaldu zigun. Proiektu hau bere 2 fasean da eta ekintza ikerketa metodologiaren bidez,
|
lan
munduan euskararen erabileran eragiten duten faktoreen azterketa egiten du. 2 fase honetan lidergoak euskara planetan duen eragina da aztergai.
|
|
|
Ikastaroaren 2 zatian, esperientzietatik haratago, diskurtsoetara egin genuen jauzi,
|
lan
munduan euskarak sarbidea izan dezan interesgarri ikusten ditugun diskurtsoetara, hain zuzen.
|
|
|
Klusterraren proiektuen artean bada bat praktika onak biltzera jo duena, alegia,
|
lan
munduan euskara normalizatzeko esperientzia aurreratuak edo eredugarriak jasotzera jo duena. Izan ere, behin eta berriz soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain entzun dugu euskarak lan arloan gabezia handiak dituela, euskararen normalkuntzarako eremu zaila dela...
|
|
|
Horren harira, jakina da
|
lan
munduan euskara planak asko gehitu direla azken urteetan eta hainbat aholkularitza enpresa eta euskaltegi dabilela euskara planak kudeatzen. Datu zehatzak bilduta aurkitu ez baditugu ere, badakigu 176 erabilera planek jaso dutela esparru sozioekonomiko pribaturako diru-laguntza aurten EAEn, beraz, hortik gorakoak izango dira erakunde eta enpresetako euskara planak, gehienak Gipuzkoan, gutxiago Bizkaian eta batzuk Araban.
|
|
|
Horren harira, jakina da
|
lan
munduan euskara planak asko gehitu direla azken urteetan eta hainbat aholkularitzaenpresa eta euskaltegi dabilela euskara planak kudeatzen. Datu zehatzak bilduta aurkitu ez baditugu ere, badakigu 176 erabilera planek jaso dutela esparru sozioekonomiko pribaturako diru-laguntza aurten EAEn, beraz, hortik gorakoak izango dira erakunde eta enpresetako euskara planak, gehienak
|
|
|
Horrela, bada, arreta berezia eskatzen dute familian, lagunartean edo
|
lan
munduan euskararen erabilera bultzatzeko ekimenek; arreta berezia eskatzen dute eskolaren bidez erabilera jasoetarako euskara gaitasuna duten gazteei euskara lagunarterako aizkora zorrotza izan dezaten laguntzea helburu duten saioek ere. Era berean, elebidunen proportzioa %20 behetikoa den hiriguneetan eta %70etik gorakoa denetan nahitaez egiteko ezberdinak lehenetsi behar dira.
|
|
2010
|
|
|
Parez pareko elebitasun orekatuaren desideratum etik ikasle horiek ibili ohi dira, ez beti baina bai sarri, hurbilen.
|
Lan
munduan euskaraz txertatzeko prestaturik daude, hartarako aukerarik izanez gero, horietariko asko.
|
|
|
Doktore tesia aurkeztu berri du Huhezin:
|
Lan
munduko euskara planetako langile euskaldunen jarrera, portaera eta motibazioak: pentsamendua garatzetik helburuak lortzera.
|
|
2011
|
|
|
Emaitza teorikoa, alegia, doktorego tesia, 2010eko uztailean aurkeztu zuen lazkaotarrak:
|
Lan
munduko euskara planetako langile euskaldunen jarrera, portaera eta motibazioak: pentsamendua garatzetik helburuak lortzera.
|
|
|
2000 hamarkadan, euskal soziolinguistika heldutasunera heltzen ari zela erakusten duten adibideekin bukatzeko, EraLan proiektua aipatu nahi nuke. Proiektuaren helburua da
|
lan
munduan euskara erabiltzeko oztopo diren faktoreak identifikatzea, horietan positiboki eragiteko.
|
|
|
Buruntzaldeko
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko eskualdeo sei Udalek “Baietz gurean” egitasmoa aurkeztu zuten aurreko ostiralean, Urnietan.Buruntzaldeko Udalek diru laguntzak emango dizkiete euskararen erabileran urratsak eman nahi diztuzten enpresei, eta egitasmo horren nondik norakoak jakitera eman zituzten.
|
|
|
|
Lan
munduan euskara sustatzeko ahalegin berria
|
|
2012
|
|
|
Saioen helburua zen, pertsuasiorako erdiko bidea erabiliz, euskararekiko jarrera hobetzea eta erabilera areagotzea, euskara erabiltzeko zituzten zailtasunez hitz egitea, oztopoak bistaratzea, irtenbide posibleak zerrendatzea, ekintza zuzentzaileak proposatzea, alderdi positibo edo negatiboak irudikatzea, arrakasta edo porrota kontrolatzea, ohiturak aldatzeko egin zitekeenaz eztabaidatzea eta gogoeta egitea, euskararen egoeraz jabetzea, eta azken batean, euskararen inguruko argudioak ematea euskararen gaineko pentsamendua garatzeko. Hausnarketa talde bakoitza dinamizatzeko EMUN enpresako teknikari bat aritu zen (euskararen normalizazio prozesuan,
|
lan
mundua euskaraz garatzeko hizkuntza zerbitzuak eskaintzen dituen enpresa da). Saioetan parte hartu zuten taldeak zortzitik hamalaura bitarteko kideek osatutako taldeak izan ziren, kasu guztietan enpresako talde naturalak:
|
|
|
Arexolaleiba, J. L. (2003):
|
Lan
munduan euskararen erabilera areagotzeko planak, <http://www.erabili.com/ zer_ berri/ berriak/ 1052398751>,.
|
|
|
Irastortza, J. (2010):
|
Lan
munduko euskara planetako langile euskaldunen jarrera, portaera eta motibazioak: pentsamenduaren garapenetik helburuen lorpenera, argitaratu gabeko doktorego tesia, Mondragon Unibertsitatea, Eskoriatza.
|
|
2014
|
|
|
– Kooperatibaren jarduera bera da motibazio iturri nagusietako bat(
|
lan
munduan euskara sustatzea). Kideetako batek honela dio:
|
|
2016
|
|
|
Eskolak irabazitakoa maiz aski galbidean jartzen du lan munduak». Patxi Saez soziolinguista mintzo da; maiz nabarmendu du
|
lan
munduak euskararen biziberritzean duen garrantzia. Galera horri buruzko ikerketak badira han hemen; Lanbide Heziketako ikasleekin eginak, adibidez.
|
|
|
Gizarte eta erakunde esparruko euskalgintzaren gidaritzapean, euskararen biziberritze prozesua indartzeko hamaika ekimen daude abian, denak halako denak izaera anitzekoak eta hainbat esparrutan euskarak dituen gabeziak konpontzeko asmoarekin sortutakoak. Azken urteotan berritzaileak izan dira, esaterako,
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko EUSLE programa (Irureta Azkune, 2016), Hizkuntza Politika Sailburuordetza euskararen bizitasun etnolinguistikoa aztertzeko jorratzen ari den Euskararen Adierazle Sistema (Eusko Jaurlaritza, d.g.), Kontseiluaren Hizkuntza Eskubideen Behatokiak euskaldunon hizkuntza eskubideen urraketak salatzeko sortutako Akuilari apperabilerraza (Behatokia, 2015) eta, berez... (Zubiria, 2017).
|
|
|
Egitasmoaren talde eragilea osatzen dute
|
lan
munduan euskararen alde lanean ari diren zenbait erakunde, elkarte eta enpresek:
|
|
|
Euskara mespretxatzen duen pasarte batean, Auzitegia oinarritzen da LABek euskarari toki inportantea emateko borondatean eta bere webgune elebidunean sindikatuaren" izaera erregionalista" ondorioztatzeko eta beraz ondoko hauteskundeetan ezin dela aurkeztu deliberatzeko. Maila orokorrago batean, pasarte hori
|
lan
munduan euskara erabiltzeko eskubidearen kontrako eraso zuzena da, eraso hori azken urtetan lortu aitzinamenduen kontra doalarik: nola da posible hau Euskararen Erakunde Publikoak euskararen erabilera eragile sozialetan 2006tik bultzatzen duelarik eta lurralde hizkuntzak 2008tik frantses Konstituzioan sartuak direlarik Frantziako ondare gisa?
|
|
2017
|
|
|
2015 urtetik aurrera, gure jarduera nagusia
|
lan
munduan euskara erabiltzera bideratuta dago. Horretarako, formatu desberdinak sortu ditugu:
|
|
|
Alde batetik, enetzat, naturalena hori baita: ikasketa guziak euskaraz egin ditut, ingurukoekin eta
|
lan
munduan euskaraz ari naiz eta euskaraz idaz214 teko usaia dut. Bestetik, Euskal Herriko Unibertsitateko historia arloaren eta Baionako euskal ikasketen adarraren artean egin dudan lana da, eta bien oinarrizko hizkuntza euskara da.
|
|
2018
|
|
|
Unibertsitateak
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko duen arduraz
|
|
|
• HUHEZI fakultateak badu ibilbide bat
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko ekimenetan. Esate baterako fakultate horretan sortu zen EMUN aholkularitza, kezka soziolinguistiko bati erantzunez.
|
|
|
Belaunaldi berriak euskaraz formatzen ari gara, baina lana erdaraz egin behar bada kasu gehienetan, zein funtzio bete behar du euskarak? Lanerako euskaraz (ere) trebatu eta gero,
|
lan
munduan euskarak lekurik ez badu, zertan ari gara?
|
|
|
Berrikuspen orokor honen barruan kokatuko nituzke
|
lan
munduan euskararen erabilera suspertzeko abian jarri diran politika eta ahaleginei buruzko hausnarketa.
|
|
|
|
Lan
mundua euskararen historia sozialaren mugarri bat
|
|
|
|
Lan
munduan euskararen beharra piztea aipatzen duzu zeure artikuluan. Horixe, hala egin genuke.
|
|
|
gure hizkuntzaren berreskuratzean, azken 50 urteotan, ibilbide bat egina dugula eta iritsi dela ordua lan munduko atea zabaltzeko. Lan munduaren atea zabaltzeak ez du esan nahi etxea, auzoa eta lagunarte hurbila, kafetegia eta tabernazuloa, kirola eta astialdiko eskaintza ahaztu behar ditugunik,
|
lan
munduan euskara berreskuratzeko egin beharreko lanekin itsututa.
|
|
|
Beste gauza bat dek hik jartzen diokan lehentasuna jarri nahi izatea lan mundua euskalduntzeari. Noski,
|
lan
munduak euskaraz egingo balu lan, askoz ere errazago genikek euskaldunok gure biziraupen euskalduna.
|
|
|
Heuk aitortzen duk euskararentzat berebiziko mesedea litzatekeela
|
lan
munduak euskaraz egitea. Orduan, zergatik ez diagu ahalegindu behar?
|
|
|
Eskola euskalduntzean izan zuen gizartearenganako konfiantza lan munduan ere neurri irudikorrak asmatu beharra dago. Iruditzen zait badaudela datuak erakusten dutenak gizarteak
|
lan
munduaren euskararen presentzia eta bizitza handiagoa izan dadin eskatzen ari dela. Lurralde batzuetan besteetan bainoago.
|
|
|
|
Lan
munduan euskararekin lotutako pizgarriak jartzeari ez diot arazorik ikusten hartarako dirua eta borondate politikoa egonez gero. Baina ez nuke lanaren mundua orokorrean aipatuko.
|
|
|
Azken finean, lan mundua euskalduntzea ez da berez burugabekeria, alabaina, burugabekeria abiaburua bera da, hots, abiaburu eza. Noraino ote da bideragarria gaur egun
|
lan
munduak euskaraz funtzionatzea. Noraino da bideragarria administrazio publiko, gobernu, osasungintzarentzat?
|
|
|
|
Lan
munduan euskararen sustapena ez aurrera, ez atzera dago. Bada garaia politikak aldatzeko, emaitzak oso argigarriak dira eta.
|
|
|
gure hizkuntzaren berreskuratzean, azken 50 urteotan, ibilbide bat egina dugula eta iritsi dela ordua lan munduko atea zabaltzeko. Lan munduaren atea zabaltzeak ez du esan nahi etxea, auzoa eta lagunarte hurbila, kafetegia eta tabernazuloa, kirola eta astialdiko eskaintza ahaztu behar ditugunik,
|
lan
munduan euskara berreskuratzeko egin beharreko lanekin itsututa.
|
|
|
Beste hitzetan esanda, behar bestekotasun funtzionala duen hizkuntza izatea, alegia.
|
Lan
mundua euskararentzat horma bihurtzen denean, euskarari bizitzarako hizkuntza bizia izan dadin garrantzi betea duen funtzionaltasun bat oztopatzen zaio. Oztopo horrek era guztietako euskaldunengan eragiten du, modu negatiboan beti:
|
|
|
euskaraz hazi eta hezitako belaunaldiak, etorkizuneko" eliteak". Baina
|
lan
mundua euskararentzat" mutua" baldin bada, aurreratu lezakeena aurreratu gabe geratzeko arriskua edo atzerantz egitekoa areagotu egin liteke, batez ere euskara bigarren hizkuntza gisa eskuratu duten euskaldunen kasuan. Hor badu zereginik hizkuntza plangintzak, badute zereginik zeregin mugatua arauek eta diruak.
|
|
|
Izan ere, hortxe dago koxka eta kezka,
|
lan
munduak euskaraz bizitzeko ekar dezakeena. Koxka ez hain berria, jakina, historian zehar, euskaraz lan egiteko aukerak izan baitira.
|
|
|
|
Lan
mundua euskararen historia sozialaren mugarri bat
|
|
|
Aipatu dituen puntu gehienekin ados banator ere, ñabardura garrantzitsu bat egingo nuke
|
lan
munduan euskara txertatzera eramango duen arrazoi nagusiaren inguruan. Garbi dago, era honetako egiturazko aldaketa bat gauzatu ahal izateko diru pizgarriak eta laguntza instituzionalak ezinbestekoak izango direla, baina horiek baino garrantzitsuagoa iruditzen zait lan munduan parte hartzen duten eragileen motibazioa, inplikazioa eta ekimena.
|
|
|
Azken batean, artikuluaren amaieran esaten den bezala" euskaltzaleen ekimen sutsua, gizartearen onarpen zabala eta botere egituren erabakiak" ditugu
|
lan
mundua euskararen erabilerarako gune bilakatu eta bertan euskara beharrezkoa bihurtzeko.
|
|
|
Azken hamarkadetan urrats garrantzitsuak eman dira, bereziki EAEn, arlo sozioekonomikoan edota
|
lan
munduan euskararen normalkuntzan aurrera egiteko (1). Administrazioen euskara politika eta planetan berezko lan ildo gisa lekua hartu du esparru honek, enpresetako euskara planak abiatu eta garatu dira, aurrekontuetan laguntza lerroak ireki dira, esku hartzearen inguruko ikerketa egin da eta ezagutza aplikatuan aurreratu da, ziurtagiri espezifikoak sortu dira,... Baina, nahikoa al da?
|
|
|
*
|
Lan
munduan euskararen erabilera sustatzea.
|
|
|
Zein arrazoi duzun! Hain zuzen aste honetan bertan Nerea Azurmendik (DV) deitu zidan lanbide heziketa eta lan munduaren iritzi bila eta zuk hemen idatzitakoak aipatu nizkion, pizgarriak behar ditugula
|
lan
munduan euskara erabiltzeko eta alferrik gabiltzala alde batetan (hezkuntzan) bakarrik indarrak ipintzen, lan mundua baita boterea duena eta bertan ere eragin beharra dagoela. Zein ondo idatzi duzun!!
|
|
|
• Euskaltegiak eta
|
lan
munduko euskara plangintzen alorrak urruti egon dira orain arte, batu egin lirateke.
|
|
2019
|
|
|
Lanbidek dioenaren arabera, %51 dira (administrazio publikoetan lan egiten dutenak barne), lanpostu berrietara iritsi eta, gutxi edo asko, euskara darabilten gazteak. Abiapuntu ona, hurrengo Euskaraldiaren bidez indartu genukeena,
|
lan
munduan euskara, ohiko hizkuntza, tzat dutenen portzentajeak nabarmen handitzeko.
|
|
|
Hutsuneak eta ajeak ere badira, ordea, eta komeni da horiek ere ez bistatik galtzea: salbuespenak salbuespen, ez dugu oraindik lortu
|
lan
munduak euskara aintzakotzat hartzerik, gure sukaldeetan euskara gutxiago hitz egiten da, darabilgun hizkuntzaren kalitatearekiko kezka ere badago…
|
|
2021
|
|
|
Zupiriak, berriz,
|
lan
munduak euskararen ezagutzan eta erabileran" eragin aktiboa" izan dezakeela azaldu zuen. " Entitateak edo enpresak jarrera proaktiboa izan dezake euskararen alde, eta sekulako ekarpena egin dezakete euskararen erabilera eta hiztunen aktibazioa sustatzeko bidean.
|
|
|
" Entitateak edo enpresak jarrera proaktiboa izan dezake euskararen alde, eta sekulako ekarpena egin dezakete euskararen erabilera eta hiztunen aktibazioa sustatzeko bidean.
|
Lan
munduan euskara sustatzeak onurak ekarriko dizkio eremu sozioekonomikoari, baita euskarari ere".
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko sortu zituen Bikain ziurtagiriak duela hamahiru urte. Zehazki, esparru sozioekonomikoan euskararen presentziaren, erabileraren eta hizkuntza kudeaketaren normalizazio maila egiaztatzeko eta aitortzeko.
|
|
|
|
Lan
munduko euskara planek bide labur laburra zutela, hasieratik bertatik() bultzatu zituen Fagor Ederlanen eta Fagor Taldean. Eta, horrekin batera, proiektu hasi berria baino ez zen EMUNen aldeko apustua egin zuen.
|
|
|
|
Lan
munduan euskararen presentzia eta erabilera bultzatzeko hainbat neurri hartu daitezke, esaterako: euskara plana egitea, euskara plana betetzeko urteko hainbat ekintza egitea edota enpresetan euskararen aldeko ekintza solteak egitea (errotulazioa, langileen formazioa, webgunea, itzulpenak, barne nahiz kanpo komunikazioa...).
|
|
|
Irastortza Madariaga, J.I. (2010):
|
Lan
munduko euskara planetako langile euskaldunen jarrera, portaera eta motibazioak: pentsamendua garatzetik helburuak lortzera, doktorego tesia, Mondragon Unibertsitatea HUHEZI.
|
|
2022
|
|
|
Eralan egitasmoa Soziolinguistika Klusterrak jarri zuen abian 2008 urtean,
|
lan
munduan euskararen erabilera sendotzeko helburuarekin. Lau fase desberdinetan, lan munduko hizkuntza lidergoa eta liderren portaera eredugarriak aztertu ditu, besteak beste; bosgarren fasean() berrikuntza eta erantzukizun sozialaren bidetik Enpresaren Erantzukizun Linguistikoaren eredua (EEL Eredua) landu du, eta enpresa zein erakundetan inplementatzeko lagungarri izan dadin Eralan5 gida argitaratu du 2021 urtean1.
|
|
|
Euskara biziberritzen eta leheneratzen aurrera egingo badugu, heldu beharreko gai estrategikoa da elefantea, hau da, esparru sozioekonomikoari berez daukan garrantzia ematea; izan ere, problema handi baten aurrean gaude: izugarrizko ahalegina egiten dugu hezkuntzaren bidez gazteak euskaraz hezi eta
|
lan
mundura euskaraz etor daitezen, baina gero gazte horiek batez ere erdaraz funtzionatzen duen lan munduan murgiltzen dira eta gehienetan irentsi ere egiten ditu, euskaraz egiteko aukerarik eman gabe.
|
|
|
Irudi horiek balio digute egoera urrutitik ikusteko eta bide bat irudikatzeko, baina ikuspegi orokorretik behera jaitsiko gara, lurrera, eta horretarako 2019an egin genuen lan bati helduko diogu. Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzari esker,"
|
Lan
munduko euskara planen transmisioa. Motibazioak, diskurtsoak, balioak" (Elhuyar, 2020) izeneko ikerketa lana egin genuen, azterketa etnografikoaren metodologian oinarrituta.
|
|
|
|
Lan
munduan euskara bultzatzeko hasierako ahalegin haiek egin zirenean, akuilu nagusia identitarioa izan zen, eta halaxe aitortzen dute orduko sustatzaileek: euskara gurea zen eta lan ere euskaraz egin nahi zuten.
|
|
|
ELHUYAR Aholkularitza (2020). "
|
Lan
munduko euskara planen transmisioa. Motibazioak, diskurtsoak, balioak".
|
|
|
Eskerrik asko Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzari eta"
|
Lan
munduko euskara planen transmisioa. Motibazioak, diskurtsoak, balioak" proiektuan parte hartu zuten lagunei, enpresei eta kooperatibei (CAF, Ekin, Maier eta Orkli).
|
|
|
Lan munduaren eremuko narratibetan, tentsioak azaleratzen dira
|
lan
munduan euskara erabiltzea aukera moduan eta zailtasun moduan pertzibitzen dutenen artean.
|
|
|
Euskararen izaera funtzionalarekin lotuta, lan mundua agertzen da modu nabarmenean euskararen izaera utilitaristaren erdian. Lan munduaren eremuan, tentsioak azaleratzen dira
|
lan
munduan euskara erabiltzea aukera moduan eta zailtasun moduan pertzibitzen dutenen artean.
|
|
|
• Kezka sortzen du
|
lan
munduan euskaraz aritu beharrak.
|
|
|
|
Lan
munduan euskara sustatzeaz ere arduratzen zarete. Zeintzuk dira datozen urteetarako esku artean dituzuen erronka nagusiak?
|
|
|
Elkarlanaz gain,
|
lan
munduan euskara sustatzeko funtsezkoa da enpresek borondatea izatea. Baina ez borondatea bakarrik, lan mundua euskalduntzeko baliabideak izatea ere ezinbesteko baldintza dela dio Salaberriak:
|
|
|
Erronkaren tamainarekin alderatuta, baina, hartzen diren neurriak ez dira nahikoak: «Esaten dugu lurralde erronka bat dela
|
lan
munduan euskara sustatzea, baina kasu honetan, ez zaigu iruditzen tamaina horretako apusturik egiten denik». Izan ere, enpresetan, oro har, artikulatu gabeko ekintza solteak egiten dira euskara sustatzeko, eta ez da egiten plangintza eta apustu jakinik.
|
|
2023
|
|
|
Helburua, eskualde horretan arlo sozioekonomikoan euskararen egoera zein den deskribatu nahi izan du, kontuan izanik lan mundua euskalduntzeko egin diren ekimenak. Behin deskripzioa egin eta gero, bigarren atalean Oarsoaldeko biztanleei zabaldutako galdetegitik ateratako emaitzak aztertu ditu, hain zuzen, bailarako
|
lan
munduan euskarak duen egoera jasotzeko.
|
|
|
Oasoaldeko
|
lan
munduan euskarak duen egoera kontu ezezaguna da oraindik, ikusi dugun moduan, oso zaila baita enpresen eta establezimenduen datuak eskuratzea.
|
|
|
Oasoaldeko
|
lan
munduan euskarak duen egoera kontu ezezaguna da oraindik, ikusi dugun moduan, oso zaila baita enpresen eta establezimenduen datuak eskuratzea. Datu horiek eskuratzeko, Oarsoaldeko biztanleen artean zabaldutako galdetegia erabili da eta galdetegi honen erantzunak jaso eta aztertuko dira datozen lerroetan.
|
|
|
Oarsoaldeko lan mundua euskalduntzeko egitasmoek izandako esperientzietatik ikasteaz gain, bailarako arlo sozioekonomikoaren ez ezagutzari erantzuna eman nahi izan zaio lan honekin, ikerketa honen bigarren zatia osatzen duen galdetegiaren bitartez. Horrela, bailarako entitateetan euskarak duen egoeraren inguruko datu eguneratuak, lanerako joan etorrien fluxua,
|
lan
munduan euskarak duen presentzia, lanerako erabiltzen diren hizkuntzak eta Oarsoaldeko entitate pribatu zein publikoetan lan egiten dutenen hizkuntza jarrerak jaso dira, besteak beste. Udalerriaren, adinaren, sexu/ generoaren eta sektorearen arabera sailkatu dira datuok.
|
|
|
Eta horrekin batera, Oarsoaldeko biztanleei zabaldutako galdetegitik ateratako emaitzen analisiak eskainiko dira. Era berean, galdetegi horren emaitzak urteetan jasotako datuekin alderatu eta sektorearen araberako hizkuntza datuen analisia egin da, datu horietan oinarrituta, bailarako
|
lan
munduan euskarak duen egoeraren berri jasotzeko. • Hitz gakoak:
|
|
|
Jakin minetik sortu den lan honek bi helburu nagusi izan ditu hasiera hasieratik: eskualdeko
|
lan
munduan euskararen normalizaziorako egin diren ekimenak ezagutzea eta gaur egun Oarsoaldeko arlo sozioekonomikoan euskarak duen presentzia neurtzea.
|
|
|
Jakin minetik sortu den lan honek bi helburu nagusi izan ditu hasiera hasieratik: eskualdeko
|
lan
munduan euskararen normalizaziorako egin diren ekimenak ezagutzea eta gaur egun Oarsoaldeko arlo sozioekonomikoan euskarak duen presentzia neurtzea.
|
|
|
Nagusiki, gaur egun Oarsoaldeko
|
lan
munduan euskarak duen egoera jaso nahi izan dut ikerketa honetan, egoeraren argazki orokor bat egin, aurrera begirako Hizkuntza Politika zehatzagoak eta eraginkorragoak diseinatze aldera, ustea baita, behin egoera ezagututa, euskararen egoeran eragiteko neurriak proposatzea errazagoa izango dela.
|
|
|
6 OARSOALDEKO
|
LAN
MUNDUAN EUSKARA SUSTATZEKO PLANA (ELHUYAR AHOLKULARITZA)
|
|
|
Egoera honi buelta emateko eta kontuan izanda Bai Euskarari elkartearen helburua
|
lan
munduan euskararen erabileran areagotzeko eragitea dela, oposizioak euskaraz egin nahi dituzten pertsonei ahalik eta erosoen aritzeko tresna eta bitartekoak eskaini nahi dizkiegu.
|
|
|
Ameriketan eta Asian ere baditu fabrikak. Tokian tokiko begirada sendoa ere izan du beti, ordea, eta, urteotan, Euskal Herrian usu lotu da enpresaren izena
|
lan
munduan euskararen erabilera sustatzeko neurri eraginkorrekin. Aparteko urrats bat egin dute orain arlo horretan:
|
|
|
Bai Euskarari elkarteko zuzendaria da Rober Gutierrez;
|
lan
munduan euskararen erabilera areagotzeko eragitea dute helburu elkartean, eta beren jardunbideak talaia egokia ematen die albisteari neurria hartzeko. Albistea «garrantzitsua» dela argi du:
|
|
|
Urte askotako lanaren ondorioz, eredu da Bergarako Udala euskararen normalizazioan. Eta hala jarraitzen dugu, Harixa
|
lan
munduan euskara sustatzeko ekimenarekin, esaterako".
|