|
2013
|
|
|
Iruzkindu nahi dugun liburua duela berrogei urte baino gehiago argitaratua zen, Estatu Batuetan, eta 1979an frantsesera itzuli bazen ere, badut errezeloa gaur egun ez dela oso ezaguna
|
gure artean
. Neuk ere ez nuen haren arrastorik harik eta, berriki, John Elliott historialari ingelesak gomendatua ikusi nuen arte.
|
|
|
Lehenengo eta behin, Historian ageriko eragina eduki duen emakume gutxi horietako bat da; bigarrenik, erlijioarekin lotutako arazoak dira haren bizitzaren giltza nagusia eta, hirugarrenik, haren jarduera eremua funtsean Frantzia bada ere, nafar auziak, alegia, Aragoiko erregeak 1512tik aurrera gauzatu zuen erresuma zaharraren okupazioak eta zatiketak, okupatutako zatia Gaztelako koroari lotu ziolarik, berebiziko garrantzia du erregina Joanaren bizitzan, Frantziaren historian eta, baten bati harrigarria irudituko bazaio ere, baita Europako historian ere. Beraz, emakumetasuna, protestantismoa eta Nafarroaren zatiketa(
|
gure artean
arrunki konkista edo anexioa deitzen dena); ez da dudarik hiru osagaiok interes handia pizten dutela gaur egungo euskaldunen artean.
|
|
|
Zeren honez gero irakurle bipila konturatu da
|
gure
Joana Albret ez zela izan, inola ere, erresuma txiki (ñimiño esatea ere ez da esajerazioa, hori baitzen egiazki haren kontrolpeko Nafarroa Beherea) eta marjinal baten monarka indarge eta barregarria; aitzitik, lehen lehen mailako agente politikoa izan zen XVI. mende erdialdeko Europan. Eta hori lau ezaugarriri esker:
|
|
|
Frantzian finean zapuztua geratu bazen ere, berebiziko garrantzia izan zuen Ingalaterraren eta Eskoziaren historian eta, ondorioz, Estatu Batuetakoan (Herbehereetan, Suitzan edo Galesen izan zuen garrantzia gutxietsi gabe); Max Weberen tesi ezagunak, bestalde, ez du inongo iruzkinik behar. Bada,
|
gure
protagonista ez zen izan soilik Jean Calvinen ikasle eta jarraitzailea, baizik eta hark sortutako mugimenduaren buru nagusietakoa, mugimendua erpinean egon zen garaian. Izan ere, Frantzian bederen, mugimenduaren oinarri sozial nagusia hirietako artisau eta merkatarien artean kausitzen zen, horri gehitu behar zaizkiolarik noble ugarien artean sortu zuen interesa, behe mailatik hasita errege familiara iritsi arte.
|
|
|
hori kakotx artean emateko, hots, xelebrekeriatzat hartuz. Nafar auzia, jakina, gatazka diplomatiko hutsa da haren begietan, ondorio praktikorik apenas izan zuena;
|
gure
egileak inoiz ez du Nafarroako Erresuma oso seriotzat hartzen (paradoxikoa bada ere). Roelker andrea amerikarra eta protestantea da, baina garbi dago frantses ikuspuntu jakobinoa goitik behera bereganatua duela, naturaltasun osoz.
|
|
|
Azkenik, Madril eta Zaragozan unibertsitate ikasketak egiten ari ziren ikasle talde batentzat Gabiriako pasiotarren ikastetxe ohian antolatutako lehen euskal barnetegia ere aipatu beharra dut Juan San Martin eta biok orduan Gipuzkoan gobernadore zibila zen Oltra Moltó jaunari bisita egin eta baimena eskatuta. Manzanas polizia-burua erailtzeak salbuespen egoera ekarri zuen eta horrek eten zuen
|
gure
lehen ahalegin hura.
|
|
|
Hamarkada honen erdi aldera ordenagailua
|
gure artean
agertzeak, eta haren garapenak, ekarpen kalkulaezina egin zion euskararen munduari, lana errazteko ez ezik testuaren kalitatea hobetzeko ere bai, zuzentzaile ortografikoari esker. Hori guztia laster etorriko zen, ordenagailuz lagunduriko itzulpengintzaren hasiera baizik izan ez zena.
|
|
|
Hiztegiak eta Corpusak, Gramatika, Dialektologia, Onomastika, Literatura, Arauak, Euskararen sustapena, argitalpenen bertsio elektronikoak, eta, azkenik, Jagonet galde erantzunak zalantzak argitzeko Euskaltzaindiaren zerbitzua. Ondo gogoan dut Miren Azkaratek eta biok zenbat aldiz errepikatu behar izan genuen Jagon Sailetik Euskaltzaindiak Interneterako jauzia eman behar zuela, bai eta beste hizkuntza batzuetan garai bertsuan sortzen ari ziren testuen corpusak
|
gurean
ere egitea ezinbestekoa zela, nahiz eta ekimen hori nik nahi baino gehiago berandutu zen.
|
|
|
Xuxenortografia zuzentzaileak, Euskalbareta zenbait Corpusen ekarpenez ari naiz, nabarmen haziz doan euskarazkoez aipatzearren.
|
Gure
hizkuntza baino hiztun gehiago dituztenen aurretik goaz zerrendan, oraindik nabarmen hobetu eta aberastu beharrean bagaude ere. Wikipedia
|
|
|
Bai Euskarari Ziurtagiria etaEuskararen Behatokia, eta hurrengo urteetan euskararen baitan kontzientzia berpiztuz eta nabarmen eraginez. Hizkuntzaren oinarrizko eraikuntza landu ahala, gero eta garbiago ikusi da testu egokiak prestatzeko eman beharreko pausoak zein diren, batez ere inguruko erdaren eraginpean ari den
|
gure
idazkuntzan, eta ildo horretatik etorri dira P. Esnalena bezalako ekarpenak. Testu antolatzaileak.
|
|
|
Erabilera estrategikoa (2011), gramatikaren eremuak utzi eta estilistikaren zelaiak hasten direnetan behar beharrezkoak direnak teknologia berriek zalapartaka idaztera bultzatzen gaituzten aroan. Horrelako gomendioak eta ezagutzak idazle on askok garai guztietan erakutsi badituzte ere, milaka pertsona bere buruan estandarizatzen eta normalizatzen ari den hizkuntza batean eskolatzeak, eta gaurko bizimoduak testuak idaztea eta jendaurrean eraginkortasunez hitz egitea askori eskatzen dion garaiotan, inoiz baino hobeki txertatzen dira
|
gure
aurrerabide neketsuan. Beraz, gramatikaren mugetatik harago, estilistikaren alorrean ekarpenak egiteak ibilbide oso bat biribiltzea esan nahi du, herri literaturaren azterlanarekin eta Esnalen erabilera estrategikoko bi ekarpenekin, azkenik, B. Atxagak maisuki gidatzen duen Erlea aldizkariarekin galdorra ezarriz.
|
|
|
Berriki galdu dugun eta seguru asko euskara batuaren alde beste inork baino ekarpen handiagoa egin duen Txillardegiri omenaldi xume gisa, Huntaz etaHartaz (1976) saiakeran zioen harako hura gogorarazi nahiko nuke: ...r eta gaitasunak ahalbidetu nauten neurrian, eta orain neure 66 urteren gaindegitik atzera begiratzean harridura sentitzen dut euskararekin batera egin dudan ibilbidea begiestean, adiskide sentitzen ditut egiteko bikain horretan bidaide izan ditudan guztiak eta azken aldi honetan, Huhezi Garabideren eskutikAbia Yala edo Hego Amerikako, hizkuntza gutxituen ordezkariei euskara batu eta gaurkotzearen
|
gure
esperientzia nolakoa izan den azaltzeko aukera izan dut, eta horretan jarraituko dut ahal dudan bitartean gure harridura eta poza beste batzuengan ere loratu dadin. Nire belaunaldiko askok, gutxi gorabehera antzera ikusten dugu euskararen ibilbide hau, baina badira gerora etorri diren beste belaunaldi batzuk, euskara batuaren baitan jaio direnak, eta batez ere horiei begira idatzi ditut lerro hauek nondik gatozen jakin dezaten eta guztion ahaleginarekin geroan noraino irits gintezkeen suma dezaten.
|
|
|
Berriki galdu dugun eta seguru asko euskara batuaren alde beste inork baino ekarpen handiagoa egin duen Txillardegiri omenaldi xume gisa, Huntaz etaHartaz (1976) saiakeran zioen harako hura gogorarazi nahiko nuke: ...a sentitzen dut euskararekin batera egin dudan ibilbidea begiestean, adiskide sentitzen ditut egiteko bikain horretan bidaide izan ditudan guztiak eta azken aldi honetan, Huhezi Garabideren eskutikAbia Yala edo Hego Amerikako, hizkuntza gutxituen ordezkariei euskara batu eta gaurkotzearen gure esperientzia nolakoa izan den azaltzeko aukera izan dut, eta horretan jarraituko dut ahal dudan bitartean
|
gure
harridura eta poza beste batzuengan ere loratu dadin. Nire belaunaldiko askok, gutxi gorabehera antzera ikusten dugu euskararen ibilbide hau, baina badira gerora etorri diren beste belaunaldi batzuk, euskara batuaren baitan jaio direnak, eta batez ere horiei begira idatzi ditut lerro hauek nondik gatozen jakin dezaten eta guztion ahaleginarekin geroan noraino irits gintezkeen suma dezaten.
|
|
|
Lehenik nahi nuke eskertu Deustuko Unibertsitateko errektoreordea, Roberto San Salvador jauna, egin digun harreraren gatik, utzi duelakotz
|
guretzat
gela eder hau. Eskerrik beroenak doaz ere goiz honetako mintzalariei:
|
|
|
|
Guk
, euskaldunok, badakigu Euskal Herriak duen altxorrik nagusiena euskara dela, gure arbasoek sortua historiaurrean eta geroztik erabilia bere tokia zainduz, indoeuropar hizkuntzen kontra borrokatuz.
|
|
|
Guk, euskaldunok, badakigu Euskal Herriak duen altxorrik nagusiena euskara dela,
|
gure
arbasoek sortua historiaurrean eta geroztik erabilia bere tokia zainduz, indoeuropar hizkuntzen kontra borrokatuz.
|
|
|
–nun dago
|
gure
lanbasa??
|
|
|
|
gure
barrakatxak, barriz.
|
|
|
Ai,
|
gure
herriko kaigana,
|
|
|
ta dino: . Haxe,
|
gurea
–.
|
|
|
Halako egun baten,
|
gure
amak Eskolapean eukan dendan agertu jakun Eusebio. Dendari laguntzaile ibilten nintzan oporretan, ordu pare bat egunero, bainu-jantzien eta arropa meheen sasoian.
|
|
|
|
gure
ibar eta mendietan direanen antzekoa.
|
|
|
hango uragaz beterik beti
|
gure
edarra piloa.
|
|
|
Orduak jo ebanean, etxera lagundu eustan.
|
Gure
atariak burdinazko hesi baltza eukan, ate orri bi, maratilagaz ireki eta ixtekoak. Bera alde batean eta ni bestean egon ginen, antzinako korteju kontuetan neska mutilak egon ohi ziran lez.
|
|
|
|
gure
nahitasun berri hau bedi
|
|
|
|
gure
alkarmin on egartiak
|
|
|
ezotu begi
|
gure
amesa
|
|
|
|
Gure
atarikoak ez ziran izan maitakeria kontuak, ezta hurrik ere, Errepublikaren garaian euskal literaturak ezaguturiko pizkundeari buruzkoak baino: Orixe zala, Lauaxeta zala, Lizardi zala, Loramendi zala?
|
|
|
Orixe zala, Lauaxeta zala, Lizardi zala, Loramendi zala? Aldi bakan haretan entzungo ebazan, estrainekoz eta atzenekoz,
|
gure
etxeko behebarruak halako izenak, eta baita be 1936ko ekaineko Sanpedroetan Lekeition antolatu zala VII. Olerti Eguna, Azkue aita semeak omentzeko.
|
|
|
ta areagotzen orain
|
gure
soin bihurra.
|
|
|
hekien antzora
|
gu
maiz intzirika.
|
|
|
Zergaitik
|
gure
hizkerea
|
|
|
ta ez neurtu
|
guk
|
|
|
eta horra hor
|
gure
neke
|
|
|
Era berean, azpijokoan aritu zen Nemesio Etxaniz edo On Manuel Lekuona bezalako jeltzaleen aurka, haien merituak ezkutatzen eta haien jarduera publiko euskaltzalea oztopatzen. Alde biei erreparatu gabe, Antonio Arrueren jardueraren irudi faltsua gera liteke
|
gure
kultur memorian. Eta bidegabea litzateke!
|
|
|
Poetan ametsak kabian bertan sakailtzeko asmatu duten ezpata gaizto bat. Orrela beartu nai ditute
|
gure
poeta euskaldunak garaiko ezer ere ez idaztera. Argi ikusi da ori Iparragirre' ren batzaldian.
|
|
|
Beaz alper lan ori utzite, obe dugu gere bidetik euskera goi mailatara iasotzen ekin, bakoitzak bere almenaren neurriak. Gero ere, literatura guztietan bezela,
|
gurean
idazlan garaiok izkera eta erria bera ere goraltxatuko dute? (1953 VIII).
|
|
|
–batzaldirako bertsuak errikoi bear zutela, bertsularien ariora taiutuak. Auxe da gero,
|
gure
olerkarien egak moztu bearra! Zer dala ta bertsularien ariora egiñak?
|
|
|
|
Gurean
, zentsuraren zoko moko ezkutuak arakatzen eta argitara ateratzen lan gehien egin duena J.M. Torrealdai dugu. Zer dio Torrealdaik Antonio Arruez:
|
|
|
–Emen aurki Donosti' ra bizi izatera joatekoa naiz; ta an, J.l. [Jainkoa lagun] ezer al ba det, aztartu bear det jendea.
|
Gure
jokaerarik egikorrena, Amigos del País bazkunaren itzalpean lan egitea izango genuke. Orrela baimenak errezago iritxi genezazke.
|
|
|
Orrela baimenak errezago iritxi genezazke. Gañera, karlista euskalzale batzuek
|
gurekin
artzea, mesede genuke. Aldundiko Lendakaria, Caballero, ta Arrue' tar Antonio, lege-gizona, ortarako egokiak izango ditugula, uste det.?
|
|
|
–Zuek, orko euskaldunen iguiña dezue...
|
Guk
, zer esango ote degu, emengo EUSKALTZAINDI' ko zenbait jauntxoei buruz?... Nere zorioneko METODOA ba dakizue noiztik dabillen erditu eziñik. Emen dira zezenak!
|
|
|
Oien lana auxe besterik ezta:
|
gure
gizaldiak euskerari eragin dion aurrerapena, ondatzea. Ba al dakizu Arrue' tar Antonio, (Asteasu' ko Beltza du lendik gaitz izena), nolako setati dabillen nere Metodo ori aurrera pasa ez dedin?
|
|
|
Ta eztakizu, errietatik nola ibilli dan jendea, txartel eske barrura sartu nairik. Baiña Centro de Atracción y Turismo' a ta
|
gure
Arrue ta abar ziran tartean, eta egundoko zikinkeria izan da txartel kontu orretan. Takillan txartelik ez; eta sarrera guziak ixilpean saltzen ari izan dira.
|
|
|
Horrelako gauzetan zaila da epaiketa batean balioa izango zuketen frogak aurkeztea, baina,
|
guretzat
, Nemesio Etxanizen lekukotasuna sinesgarritasun osokoa da, are gehiago hasieran batere aurkakotasunik gabe eta aldekotasunez onartu baitzuen haren izendapena, eta zenbait poema itzuliren hitzaurregile ere hortxe nonbait izan baitzuen.
|
|
|
Alde biei erreparatu gabe, on gaitzei kasu eman gabe, Antonio Arrueren jardueraren irudi faltsua gera liteke
|
gure
kultur memorian. Eta bidegabea litzateke!
|
|
|
Subjektuak, objektuak, eragileak, hartzaileak, laguntzaileak ala aurkariak diren zehazteko, hain zuzen ere.
|
Guri
, ikuspegi feministatik begiratuta, subjektuak interesatzen zaizkigu, kontakizunean nagusitzen diren protagonistak, eta, kasu honetan, emakumezkoak. Interesgarria da kritika feministatik egiten den ahalegina subjektuak deseraikitze aldera.
|
|
|
Virginia Woolfek (2005), berriz, oso lan zaila ikusten zuen seme alabak edukitzea eta aldi berean idaztea.
|
Gurean
, adibidez, Lourdes Oñederrak (Urkiza, 2006: 272) aitortzen du seme alabak edukitzeari uko egin diola bere lanbidean aurrera egin ahal izateko eta askatasuna izateko.
|
|
|
ama langileak, ama helduak, ezkontza erakundetik kanpo sorturiko amak, ama lesbianak eta ama bakarrak. Amatasun eredu horiek
|
guk
ere aurkitu ditugu Urretabizkaiaren iruditerian.
|
|
|
Irudikapen horiek ideia, sinesmen eta esanahi multzoen osaketa dira; mundua esplikatzen dute, eta adibiderik esanguratsuenak estereotipoetan, gorputz metaforetan eta ereduetan aurkituko ditugu. Ereduek, ordea, irudikatzeaz gain, karga handia hartzen dute,
|
gure
jarrerek nolakoak izan behar duten esaten baitigute.
|
|
|
|
Gure
idazle garaikideetan, zahartzaroa gai inportantea bilakatzen ari da: batzuek, sasoi horretara iristen ari direlako eta horri buruz gogoeta egin beharra dutelako; beste batzuek, historiari begiratu bat emateko beharra sentitzen dutelako, historia hurbilari, Espainiako gerrari, eta, hartara, nahitaez adinean oso aurreratutako literatur pertsonaien premian aurkitzen direlako.
|
|
|
Eta, epilogo gisa, hausnar bat: bizitzak
|
gurekin
zer egin duen galdetzea baino, ez ote den egokiago guk zer egin dugun bizitzarekin pentsatzea. (Galarraga,:
|
|
|
Eta, epilogo gisa, hausnar bat: bizitzak gurekin zer egin duen galdetzea baino, ez ote den egokiago
|
guk
zer egin dugun bizitzarekin pentsatzea. (Galarraga,:
|
|
|
Eta egia da nazionalismoaren haritik oso nobela gutxitan topatu direla emakume aktibistak, armak hartu eta borroka armatuan sartu direnak.
|
Guk
hiru topatu ditugu: Bernardo Atxagaren Zeru horiek, Laura Mintegiren Nerea eta bioketa esku artean dugun Koaderno gorria.
|
|
|
Olaziregik esaten duen bezala (1999), 80ko hamarkadan euskal literaturan izan zen ipuingintzaren boom aren barruan kokatu behar dugu liburu hau. Tenore hartan,
|
gure
ipuingintzan nagusiki Ipar Amerikako errealismo zikina eta Hego Amerikako errealismo magikoa sartzen ari zirela, Urretabizkaiak bestelako kontaketa bat ekarri zuen gurera: barne kontaketa.
|
|
|
Olaziregik esaten duen bezala (1999), 80ko hamarkadan euskal literaturan izan zen ipuingintzaren boom aren barruan kokatu behar dugu liburu hau. Tenore hartan, gure ipuingintzan nagusiki Ipar Amerikako errealismo zikina eta Hego Amerikako errealismo magikoa sartzen ari zirela, Urretabizkaiak bestelako kontaketa bat ekarri zuen
|
gurera
: barne kontaketa.
|
|
|
Ori naiko ez dala kalean anima galdu. Kaletik datozen soñuk ez dira
|
gure
oituerantzat atsegin?. Eredugarria ez den pertsonaia landa girotik kanpo kokatzean, Erkiagak bat egiten du tradizio honekin:
|
|
|
Lehorreratzen ginen bakoitzean supermerkatuetan egiten genituen erosketak. Edozelan ere,
|
gure
dieta arraina izaten zen nagusiki, eta gero arroza eta pasta [«Haizeak eta olatuek atzerantz eraman gintuzten bizpahiru egunez», IBAI MARURI,]
|
|
|
|
Gure
arazoa azaldu genien, baina, jakina, haiek ezin zuten ezer egin; gure aparatuak, behintzat, ez zien interferentziarik egiten berenari. Edonola ere, ez ginen gehiago hartaz arduratu:
|
|
|
Gure arazoa azaldu genien, baina, jakina, haiek ezin zuten ezer egin;
|
gure
aparatuak, behintzat, ez zien interferentziarik egiten berenari. Edonola ere, ez ginen gehiago hartaz arduratu:
|
|
|
Azken urteotan berriz ere eztabaidagai bihurtu den eta pil pilean dagoen ikerlerro batean kokatzen da
|
gure
lan hau. Diskurtso markatzaileez dihardugu artikulu honetan:
|
|
|
birformulatzaile esplikatiboak (alegia, hau da, hots?). Bestalde, aztergai hori diskurtso juridikoaren azterketarekin uztartu dugu
|
gure
ikerlanean.
|
|
|
Bi helburu nagusi ditu
|
gure
ikerlanak: a) birformulatzaile esplikatiboak aldagai edo parametrotzat harturik eta jomugan diskurtso juridikoko bi testu mota (lege testuak eta testu akademikoak) izanik, egiaztatzea ea ba ote dagoen nolabaiteko korrelaziorik testu motaren eta birformulatzaileen erabileren artean; b) deskribatzea eta azaltzea nola eta zer eginkizun diskurtsibotarako erabiltzen diren birformulatzaile esplikatiboak lege testuetan eta zuzenbideko testu akademikoetan, eta erabilerok hizkera orokorrekoekin alderatzea, bai kuantitatiboki eta bai kualitatiboki.
|
|
|
Beraz, diskurtsoaren azterketari eta aldakortasunari lotuta dago
|
gure
lana. Izan ere, nahikoa arrazoizkoa dirudi pentsatzeak testu motak (gure kasuan, lege testuak vs testu akademikoak) nolabait baldintzatu dezakeela diskurtso markatzaileen erabilera, bai kantitateari, bai nolakotasunari dagokienez (Loureda eta Acín, 2010:
|
|
|
Beraz, diskurtsoaren azterketari eta aldakortasunari lotuta dago gure lana. Izan ere, nahikoa arrazoizkoa dirudi pentsatzeak testu motak(
|
gure
kasuan, lege testuak vs testu akademikoak) nolabait baldintzatu dezakeela diskurtso markatzaileen erabilera, bai kantitateari, bai nolakotasunari dagokienez (Loureda eta Acín, 2010: 38; Larringan, 2007:
|
|
|
Orobat azpimarratu da zer nolako garrantzia duten markatzaileek testuaren, arkitekturan?. Baina
|
gure artean
ez da behar beste azpimarratu, gure iritziz, diskurtso markatzaileei buruzko ikerketa teorikoek aspalditik nabarmendu duten ideia bat (Blakemore, 2002; Martín Zorraquino eta Portolés, 1999: 4057; Martí Sánchez, 2011:
|
|
|
Orobat azpimarratu da zer nolako garrantzia duten markatzaileek testuaren, arkitekturan?. Baina gure artean ez da behar beste azpimarratu,
|
gure
iritziz, diskurtso markatzaileei buruzko ikerketa teorikoek aspalditik nabarmendu duten ideia bat (Blakemore, 2002; Martín Zorraquino eta Portolés, 1999: 4057; Martí Sánchez, 2011:
|
|
|
Izan ere, orain ari dira sortzen eta finkatzen euskarazko hizkera juridikoan hizkuntza usadio eta tradizio diskurtsiboak, eta alderdi horretatik ezin emankorragoa izan daiteke diskurtso markatzaileen azterketa. Egia esan, Andres Urrutiaren lan bat (Urrutia, 2008) dago
|
gure
ikerlanaren abiaburuan, han esaten baitu Urrutiak (2008: 537). Kode Zibila testura mugaturik bere azterketa?
|
|
|
Alde horretatik esan daiteke birformulatzaileak diskurtsoaren hariaz eta norabideaz hobeto jabetzeko bide seinale moduko batzuk direla:
|
gure
adibidean, bigarren enuntziatuaren hasieran mugarri gisa agertzen den alegia birformulatzaileak, azalpenezko birformulatzailea baita, argiro adierazten dio hartzaileari ondoren nolabaiteko azalpena edo berrinterpretazioa datorrela.
|
|
|
[EITB dokumentalak: . Animaliak
|
gure
antzeko?]
|
|
|
[EITB dokumentalak: . Animaliak
|
gure
antzeko?]
|
|
|
Eta sarri askotan halako paralelismo funtzional bat (eta are sintaktikoa ere) egon ohi da birformulakizunaren eta birformulazioaren artean (lapidatu dute/ hots, harrika hil): paralelismo funtzional horrek, bestalde, badu zerikusia informazio egiturarekin, eskuarki birformulakizuneko mintzagai bera iruzkintzera baitator atal birformulatzailea(
|
gure
testuan, adibidez, galdera berari erantzuten diote bi enuntziatuek: Zer egin dute/ diote?).
|
|
|
Daukagun gene arruntenetako bat alderantzizko trasnskriptasa proteina egiten duena da; eta proteina horrek,
|
guk
dakigula, ez die batere onurarik egiten gizakiei. Hain zuzen, gizakien sisteman oharkabean sartzeko aukera ematen die erretrobirusei (adibidez, GIBari).
|
|
|
Hain zuzen, gizakien sisteman oharkabean sartzeko aukera ematen die erretrobirusei (adibidez, GIBari). Bestelaesanda,
|
gure
gorputzak energia asko samar gastatzen du guri mesederik egiten ez digun proteina bat ekoizteko, eta proteina horrek, batzuetan, ondo izorratzen gaitu. Gure gorputzak ez du aukerarik:
|
|
|
Hain zuzen, gizakien sisteman oharkabean sartzeko aukera ematen die erretrobirusei (adibidez, GIBari). Bestelaesanda, gure gorputzak energia asko samar gastatzen du
|
guri
mesederik egiten ez digun proteina bat ekoizteko, eta proteina horrek, batzuetan, ondo izorratzen gaitu. Gure gorputzak ez du aukerarik:
|
|
|
Bestelaesanda, gure gorputzak energia asko samar gastatzen du guri mesederik egiten ez digun proteina bat ekoizteko, eta proteina horrek, batzuetan, ondo izorratzen gaitu.
|
Gure
gorputzak ez du aukerarik: proteina hori egin egin behar du, geneek agintzen dutelako.
|
|
|
Corpusari dagokionez, eskerrak eman behar dizkiogu lehenik Ametzagaiña I+G+ b taldeko Josu Landari, corpusa arakatzeko tresna ezin hobea, eta
|
gure
beharretara egokitua, sortu eta ikertaldearen eskura jarri duelako; orobat eskertu behar diogu UPV/EHUko Euskara Institutuaren zuzendari Pello Salabururi (http://www.ei.ehu.es), Institutuaren corpusak gure zerbitzura jarri dituelako (ZIO, Pentsamenduaren Klasikoak, Ereduzko Prosa Dinamikoa eta Goenkale).
|
|
|
Corpusari dagokionez, eskerrak eman behar dizkiogu lehenik Ametzagaiña I+G+ b taldeko Josu Landari, corpusa arakatzeko tresna ezin hobea, eta gure beharretara egokitua? sortu eta ikertaldearen eskura jarri duelako; orobat eskertu behar diogu UPV/EHUko Euskara Institutuaren zuzendari Pello Salabururi (http://www.ei.ehu.es), Institutuaren corpusak
|
gure
zerbitzura jarri dituelako (ZIO, Pentsamenduaren Klasikoak, Ereduzko Prosa Dinamikoa eta Goenkale). UPV/EHUko Euskara Zerbitzuaren zuzendari Jesus Mari Makazagari eskertu behar diogu, halaber, EHUko ikasliburu itzuliak gure eskura jarri izana.
|
|
|
sortu eta ikertaldearen eskura jarri duelako; orobat eskertu behar diogu UPV/EHUko Euskara Institutuaren zuzendari Pello Salabururi (http://www.ei.ehu.es), Institutuaren corpusak gure zerbitzura jarri dituelako (ZIO, Pentsamenduaren Klasikoak, Ereduzko Prosa Dinamikoa eta Goenkale). UPV/EHUko Euskara Zerbitzuaren zuzendari Jesus Mari Makazagari eskertu behar diogu, halaber, EHUko ikasliburu itzuliak
|
gure
eskura jarri izana. EITBrekiko lankidetzari esker eta, zehazki, Asier Larrinagaren bitartekotzari esker eskuratu dugu ETBko dokumentalen corpusa.
|
|
|
|
Guk
ere datorren urtean ez dugu Erkiagaren oroimenez ezer egingo, baina aurten bai, eta hori aprobetxatu behar dugu, bai gogora ekartzeko, lehen esan dudan moduan, bai gizartera ekartzeko. Izan ere, nire ikasle garaian ez genuen halako idazleen lanik irakurri karreran zehar, ez dakit gaur egun ikasgaietan aipatzen den, baina gaurko ekitaldia izango da horretarako akuilua.
|
|
|
Idazten hasteko arrazoietako bat euskara erabiltzea da,
|
gure
hizkuntza zabaldu eta landu behar da. Gogoan hartu Eguna, euskarazko lehenengo egunkarian ere ibili zela kazetari.
|
|
|
Hizkeran, irudi sinbolistak erabiltzeko saioaz gainera, euskaran bertan sartutako berrikuntzak ageri agerian dauzkate batzuek eta besteek. Giro horretan kokatu behar dugu
|
gure
idazlea.
|
|
|
Norberaren herriak, harenganako zaletasun eta maitasuna zabaldu beharrak ez dauka neurririk. Eta aberriari lotuta dago gehien gehienetan euskara,
|
gure
hizkuntza, berak hain maite eta hainbeste landu zuena. Eusko, euskal, euskera berbak sarri sarri aurkituko ditu irakurleak testuotan.
|
|
|
Eta behin ama denean, orduan doinua sublimea egiten da, samurtasun eta goraipamenez josita. Ama hitzaren parean ipintzeko den hitzik ez dugu
|
gure
lurraren gainean.
|
|
|
Ordura arte beste inon jasota ez zegoena hor aurkituko dugu, eta adibidea sarri sarri Erkiagaren idatzietatik aterata. Bazekien Aita Lino Akesolok
|
gure
idazlearen zehaztasunaren berri, bere hiztegirako lanean ibili zenean. Euskal Herri osoko euskara moduak, eredu zahar eta berrietako ezaugarriak, denetarik darabil Erkiagak.
|
|
|
–Horrez gainera, hizkuntzarekin olgetaria da, berba jokoak egin, soinuen antzekotasunaz zentzumenak gozatu, adierazkortasunari bidea eman, horrek guztiak bere lekua dauka
|
gure
idazlearen olerkietan. Lekeitioko berbeta ondo sendo errotuta dauka eta behin ere ez dio uko egiten.
|
|
|
Aipatu unibertsal horiek euskarari ere ez zaizkio arrotz, eta linguistikak onartzen duenaren arabera, hiru motatakoak izan daitezke: substantiboak (kategoria mailakoak), formalak (hizkuntz arauekin erlazionatuak, alde edo moldez,
|
gure
alorrekoak) eta inplikaziozkoak (hizkuntzaren ezaugarrien artean gertatzen direnak).
|
|
|
|
Gure
Aita ceruëtan aicena,
|
|
|
|
Gure
eguneco oguia
|
|
|
Eta barka ietzaguc
|
gure
bekatuac,
|
|
|
|
Gure
Aita ceruëtan aicena
|
|
|
|
Gure
eguneko oguia iguc egun.
|
|
|
Eta barka ietzaguc
|
gure
bekatuac,
|
|
|
Aita
|
gurea
zeruetan zaudena,
|
|
|
gala nola
|
guk
barkatzen baiteiztegu gu zor gituztenei.
|
|
|
gala nola guk barkatzen baiteiztegu
|
gu
zor gituztenei.
|
|
|
|
Gure
aita zerietan zaudena,
|
|
|
Eman ezazu egun
|
gure
eguneko ogia.
|
|
|
Barkha zkiautzu
|
gure
zorrak,
|
|
|
|
Guk
zor gituztener barkhatzen tuun bezala.
|