|
2000
|
|
|
|
Zuretzat
zein izan da txapelketarik bereziena?
|
|
|
|
Zu
gairik gabe hasi eta jaialdietan kantatzera ere igaro zara. Zer duzu nahiago, tabernetako saioa edo oholtzakoa?
|
|
|
Bizitza osoa igaro duzu bertsoaren inguruan. Nola joan da heltzen bertsoekiko
|
zure
harremana?
|
|
|
Hauek
|
zuk
idatzi al dituzu?
|
|
|
Alta, Ipar Euskal Herriko hiru eskualdeak ontsa ezagutzen dituzu.
|
Zure
belaunaldiko euskaldunen soslaia betetzen duzu: irakasle, musikaria eta militante engaiatua.
|
|
|
26 urte inguru zenituela Guk taldea agertu zen. Joanes Borda eta
|
zu
izan zineten horretan aitzindari. Nola izan zen hura eta zergatik Guk izena?
|
|
|
Zein dira
|
zure
plazak?
|
|
|
|
Zuk
bera mindu dezu
|
|
|
|
zugatik
burua galdu du
|
|
|
|
zu
etzerala olakoa
|
|
|
«Zer pasatzen da
|
zure
gorputzarekin», «demasiegi»
|
|
|
idazle bizkaitarrek idatzi dezatela batuaz, batua euren altxorretik aberastuz eta gainerako euskalkiek gauza bera.
|
Zuri
, Josune, ondarrutar hark esaten dizunean: «zure batua ondo ulertzen dut», arrazoi du, zure bizkaiera batuagoa delako.
|
|
|
Zuri, Josune, ondarrutar hark esaten dizunean: «zure batua ondo ulertzen dut», arrazoi du,
|
zure
bizkaiera batuagoa delako.
|
|
|
Koldo,
|
zuk
aipatu duzunez, umeek erdaraz hitz egiten dute idatzizko hizkuntza irakatsi zaielako baina, nik dakidanez, espainolez ere gauza bera erakusten zaie, hizkuntza idatzia; ingelesez ere bai, eta Quebeceko ikastaro trinkoetan ere frantses idatzia erakusten da. Ni ez nago hain seguru hemengo umeek kalean erdaraz egiten dutela, juxtu hizkuntza idatzia erakusten zaielako, ze hori bera gertatzen da beste herrialde batzuetako hezkuntza sistema guztietan, baina han eurenarekin jarraitzen dute.
|
|
|
Dena den, Joxe,
|
zuk
aipatu duzu Quebecen eta eskolan frantsesez aritu arren, gero kalean ez dituztela hemengo haurren arazoak. Baina, jakina, euskara ez da frantsesa.
|
|
|
Miren,
|
zure
artikulu batean aipatu zenuen administrazioan, irakaskuntzan eta hedabideetan euskalkiek izan behar duten lekuaz hausnarketari ekingo ziola Jagon saileko lantalde batek. Koldok ere, azken boladan, idatzi du zenbait gauza gaiaren inguruan.
|
|
|
Oso arraroa da pregoia eman behar duen udaltzainak, egunero
|
zurekin
dabilenak, gero pregoia euskara batuan egitea. Osagilearengana joatean euskalkia interesgarria da, bai ume zein edadeko pertsonekin.
|
|
|
|
Zuk
diozun sistemak berdin funtzionatzen du eredu euskaldunetan dabiltzan umeen guraso erdaldunekin. Hasierako kezka izaten da ezin izango diola lagundu umeari etxeko lanetan eta abar, eta gero ikusten du dakien apur hori nahikoa dela umeak hizkuntza hori garrantzitsua dela sentitzeko.
|
|
|
Ez dakit oraindik nola ez diguten bekokira bota Israel artifizial bat sortu nahian gabiltzanarena». Gure existentziaren frogak biltzen aritu zara
|
zu
ere.
|
|
|
Zein gertakari
|
zuretzat
ezezagun zenak harritu zaitu hura deskubritu duzunean. Eta zein pertsonak, hark egindakoa ezagutzen ez zenuelako?
|
|
|
Zein izan da
|
zure
helburua lan hau egiterakoan?
|
|
|
Bai, baina
|
zure
lana irakurtzerakoan bistan da populazioaren bilakaera baldintzatzen zuena aztertu duzula batik bat.
|
|
|
«Koaderno gorria»
|
zure
liburuan agertzen al dira ama izatearen ardurak?
|
|
|
Ez da horrela. Are gehiago, batzutan egin dezakezu lan bat hain zuzen umerik ez daukazulako, sentitu nahi duzulako zer sentitzen den ume bat daukazunean, eta
|
zure
pertsonaiak dauka ume bat eta zuk ez. Ordezkoa ere izan liteke.
|
|
|
Ez da horrela. Are gehiago, batzutan egin dezakezu lan bat hain zuzen umerik ez daukazulako, sentitu nahi duzulako zer sentitzen den ume bat daukazunean, eta zure pertsonaiak dauka ume bat eta
|
zuk
ez. Ordezkoa ere izan liteke.
|
|
|
Aurten telebistarik ez, baina besteak dauzkat, eta bai, ideiak eduki behar dituzu, eta batzutan ere datak agintzen badizu, pasa dezakezu aste osoa gai hau... ez, beste hau... baina gero entregatu egin behar duzu, eta dagoena esan. Ez da erraza, baina hori bai, askatasun handia ematen dizu ordutegi bat ez izateak,
|
zure
kasa lan egiteak, eta niretzat askatasuna balio handiko gauza da. Geratu zaitezke gauean goizeko 4ak arte idazten, edo, maizago egiten dudana, goizeko 6etan jeiki eta lanean jarri.
|
|
|
Arantxa Urretabizkaia izatea, euskal emakume idazle bakarretakoa izatea hainbat urtetan... Zein harremana duzu
|
zure
pertsonaiarekin?
|
|
|
1985eko
|
zure
deklarazio batzuk: «Literatura ez da telebista bezain beharrezkoa».
|
|
|
Baina niri gertatu izan zait, hurbildu gazte batengana eta ikusi testu-liburu bat daukala, ikasten ari delako, eta liburu horretan nire argazki bat, eta ez diot proportziorik ikusten, nik ez ditut 400 folio argitaratu urte guzti hauetan. Ulertzen dut behar ditugula gure erreferentziak, eta literatura baten historia batean
|
zure
halako argazki bat sartu behar dutela, itxusi askoa gainera, ez argazkia: ni argazki horretan.
|
|
|
estatua, komunikabide batzuk, gure famosoak, gure kirolariak, gure politikoak, gure abeslariak, eta besteek duten guztia. Orduan gure idazleak ere behar ditugu, eta
|
zuri
tokatzen zaizu paper hori egitea, beraz egin egiten duzu, ahal duzun hobetoen. Baina garrantzia gehiegi ematen zaigula sentitzen dut, niri behintzat.
|
|
|
Blazquezek euskara ez jakitea deitoratu zenuten.
|
Zu
zeu ez zara euskara praktikatzeagatik nabarmendu ere.
|
|
|
Zein da
|
zure
iritzia Juan Mari Uriarteren etorreraz?
|
|
|
Emakumeen lizentziak ere aipatu dituzu
|
zure
artikuluan.
|
|
|
1930ean frontoi bat ireki zen Txinan.
|
Zuk
badakizu nolako borondate enpresariala behar den euskal pilota nora eta Txinara eramateko. Borondate ikaragarria behar da.
|
|
|
noski. Orain, esate baterako,
|
zurekin
elkarrizketa bukatutakoan bilera daukat. Plastikozko pilotak sortu nahi ditugu paletarako.
|
|
|
|
Zuk
omenaldi bat jaso zenuen gaztea zinela, 49 urterekin...
|
|
|
Puntuari erantzuten abila zara
|
zu
, eta zer egin behar da puntuari ondo erantzuteko. Bukaera pentsatzen al duzu?
|
|
|
Irazu, zerorri bertso eskolara joan ez bazina ere bertsolaria izango zinen!
|
zuk
ez duzu bertsotan han ikasi. Zure ateraldi batzuek ez dira eskolan ikasitakoak, e!
|
|
|
zuk ez duzu bertsotan han ikasi.
|
Zure
ateraldi batzuek ez dira eskolan ikasitakoak, e! Bistan da berezkoa behar duela.
|
|
|
zein da aurtengo ikasturterako udal euskaltegiek erabilitako goiburua? ( (r)
|
Zure
etorkizuna euskaraz!»). Postalez edo telefonoz zuzenean deituta, parte hartzeko aukera zegoen.
|
|
|
(r) The time machine»,
|
zure
disko berria, Alan Parsons Project ek argitara eman zuen lehen diskoaren jarraipen moduko bat dela aipatu izan da. Zer deritzozu honi?
|
|
|
Disko honetan,
|
zurekin
diharduten musikariez gain, oso jende ezaguna izan duzu ahotsetan: Spandau Ballet taldeko Tony Hadley eta Beverley Craven alde batetik, eta Maire Brennan, Clannad taldekoa, bestetik.
|
|
|
Hala ere, aurrerapen teknologikoek, konposaketa, sortzeko gaitasuna eta azken emaitza zapuztu ditzakete gaizki erabiliz gero. Zein da
|
zure
formula hori gerta ez dadin?
|
|
|
Hori dela eta, eta
|
zure
galderari erantzunez, teknologia konposaketa lanerako laguntza gisa erabil daiteke, baina grabazioetan, gehiegizko erabilerak eragin kaltegarriak ekar ditzake. Adibidez, jazz musika grabazioaren arte forma bat da, gordinean egiten dena.
|
|
|
Eta paletan ondo jokatzeaz gain, musean tranposo inpenitentea. Pozten nau
|
zu
ezagutu izanak; merezi izan du
|
|
|
" Nik profesionalak atzerrira joaten jarraitzea espero dut, denontzat onuragarria baita. Arazoa ez da kanpora joate hutsa, baizik eta
|
zure
zonaldean beharra egonik azpiegitura sortzeko ausardia ez dagoelako alde egin behar izatea".
|
|
|
Grimm anaien ipuinak" en edizioaz arduratu zara. Zehazki zein izan da
|
zure
lana?
|
|
|
Eskual Etxea Eskualdun Gazteriaren inguruan antolatzen hasi zen 1953an.
|
Zu
zinen talde honetako lehendakaria.
|
|
|
Panpinaren irudia erabili duzu ipuinen batean.
|
Zure
pertsonaiak ez al dira panpinak?
|
|
|
Gaiztoa zara
|
zure
pertsonaiekin.
|
|
|
|
Zure
lehen nobela hau kaleratu aurretik lehiaketaren bat irabazi duzu. Zer egin duzu literaturan liburu honen aurretik?
|
|
|
Txotxongiloek gainera,
|
zu
eta Manolo elkartu zintuzteten.
|
|
|
" Kontxo!
|
Zu
Erreka Mari zara-eta". Ahotsarengatik ezagutu ninduen.
|
|
|
Gizarajoa! Ez, esan nion nik,
|
zure
amak esan nahi du ni Erreka Mariren lagun mina naizela. Kasetak salduz ez gara aberastu, baina behin etxe batean sartuta, betirako izaten da.
|
|
|
Mundua borobila, txikia eta erabat ezberdina dela adierazten dugu, eta gure arazoek larriak ematen badute ere, munduak bere bidea segiko duela.
|
Zu
pozik baldin bazaude panpin jakin batekin, ziurtzat jo umeek ere maitatuko dutela, hori berehala helarazten da haurrengana. Oso zaila da alderantziz gertatzea.
|
|
|
Nola definituko zenuke
|
zuk
sexualitatea. Eta sexu heziketa?
|
|
|
Lan piloa egin dugu berarekin.
|
Zuk
nahi duzuna berehala ulertzen du. Xanperen lana ere oso positiboa izan da.
|
|
|
Haur eta gazte literaturan azken hamarkada honetan bereziki nabarmendutako idazlea zaitugu. Kontaiguzu nolakoa izan den
|
zure
idazle bilakabidea.
|
|
|
" Helena eta arrastiria"
|
zure
azken eleberriarekin euskal literatura zabaltzeko bide berri bat lantzen ari dela dirudi.
|
|
|
Arestian ingurua aipatu duzu. Nobelaren testuingurua Adunan,
|
zure
jaioterrian, al dago?
|
|
|
Idaztea baino gehiago, poza ematen du haurrek
|
zure
ipuinak irakurri eta onartu dituztela ikusteak. Niretzako ipuinak idaztea ausardia da, abentura hutsa.
|
|
|
Tricicle ko taldekide Paco Mir da egilea. " Gaia Paul Simonen' Fifty Ways To Leave Your Lover' (Berrogeita hamar modu
|
zure
maitalea uzteko) kaleratu zenean bururatu zitzaidan. Beharbada, garai hartako moda arazoa zen, Luis Eduardo Auteren zenbait kantu gai berari buruz gogoratzen baitut, nahiz eta diskografiak, betidanik, beren insomnioarentzat erremedio bila dabiltzan kantari deskontsolatuez beterik dauden.
|
|
|
Duela laupabost urte jaso omen zituen
|
zure
ipuinak Xabier Mendiguren Elizegik. Zein izan da prozesua ordutik liburua argitaratu arte?
|
|
|
" Eta begiak itxi zituen" ipuina izan zen gustatu zitzaiona, nik idatzitako lehena eta orduko horietatik liburu honetara iritsi den bakarra. "
|
Zuk
jarraitu horretan" esan zidan Mendigurenek," ez duzu gaizki egiten, baina askoz gehiago landu behar dituzu pertsonaiak, istorioak...". Ipuinak berriro irakurri eta gero konturatzen zara arrazoi duela eta ez direla onak.
|
|
|
Zer egiten du
|
zu
bezalako cherokee odoleko estatubatuar batek Euskal Herrian?
|
|
|
Horren harira, bistan da jakintza bermatzea ez dela aski euskarak aurrera egingo badu, funtsezkoa da erabilera bultzatzea. Zer egingo zenuke
|
zuk
–
|
|
|
Oker ez banago
|
zure
Web orria ari zara taxutzen, Nola baliatu Internetez euskara bultzatzeko?
|
|
|
Jakinaren gainean zaude gutxiengoen arazoez,
|
zuk
ere cherokee odola edukita.
|
|
|
Euskara egoera diglosikotik atera dadin
|
zure
hainbat proposamen ez da ondoegi hartua izan.
|
|
|
Urteak eman zenituzten Koldo eta
|
zuk
Tanttakan.
|
|
|
Ufff, baina hori duela urte mordoa izan zen, historiaurrean ia ia. Baina bai, oso rol polita zen; bitxia da nola batzuetan jendea hobe gogoratzen den
|
zutaz
tutik ere esaten ez duzun rol batengatik pertsonaia hitzontzia izateagatik baino.
|
|
|
|
Zuk
egindako egokitzapena bere sei liburuetatik harturiko pasadizoez osatzen zen, gainera...
|
|
|
Komertzialtasunak antzerkian bi helduleku izan ohi ditu, ona eta ez hain ona.
|
Zure
ustez, zer esan nahi du antzezlan bat komertziala izateak?
|
|
|
Bai, jakina, ikuskizun" zuri" bat eginda ere
|
zure
iritzia ematen ari zara. Behar hori dugu antzerkilariok, baina ez beti gustatzen ez zaiguna aldatzeko, kutsu poetikoa duten obrek ere bere lekua dute.
|
|
|
Behin galdegin zidaten ea kritika bat egin nahi nuen, eta nik, ezetz erantzun, objektiboa izatea ia ezinezkoa iruditzen zait-eta.
|
Zuri
ere gertatuko zaizu, zeharo ezberdina da elkarrizketa hau niri egin edo Nuria Espert i egitea. Programatzaileei dagokienez, nahiz eta nahiko adituak izaten diren, egia da batzuetan publikoaren izenean baztertzen dutena aitzakia izaten dela zure obra ez programatzeko.
|
|
|
Zuri ere gertatuko zaizu, zeharo ezberdina da elkarrizketa hau niri egin edo Nuria Espert i egitea. Programatzaileei dagokienez, nahiz eta nahiko adituak izaten diren, egia da batzuetan publikoaren izenean baztertzen dutena aitzakia izaten dela
|
zure
obra ez programatzeko. Eta kultur saileko norbait datorrenean, lanean ari dela pentsatu nahi dut.
|
|
|
Ezaguna da abertzaleen artean bilerak egiten ari zaretela.
|
Zuk
diozunaren arabera, nahiko ezkor ageri zara zuen planteamenduekiko EAJk ageri duen borondateaz.
|
|
|
Literaturaren barruan 3 edo 4 dibisioak dira, nork bere zelaian jokatzen dituenak, ez du asko ardura zer egiten duzun, txarregia edo onegia den... diluituta geratzen da taldean. Positiboa da, indibidualki ibili beharrean, batak bestearena irakurtzea, jendeak ez jakitea zer den
|
zurea
eta zer besteena, zein gordetzen den goitizen baten atzean... Sortzen den humusak etorkizuneko pare bat idazle bermatzen ditu.
|
|
|
Eta probaleku bat ere bada.
|
Zuk
idazten dituzun gauza horiek jendaurrean irakurtzean konturatzen zara gauza batzuk funtzionatzen dutela, beste batzuk ez. Literatura era akzesibleago batean eskaintzeko modu bat ere bada, musikarekin nahastuta...
|
|
|
Eta gero irakurleengandik ezusteko asko jasotzen duzu. Laugarreneko bizilaguna datorkizu
|
zure
lan bat irakurri duela esanez eta lehenago ez zenuen imajinatu ere egingo laugarrenekoak hori irakurriko zuenik. Horrela askoz politagoa da, libreagoa.
|
|
|
Niri gauza batek sortzen dit kezka, irakurle perfil batek,
|
zure
liburua behartuta irakurri behar duen horrek. Kontzientziako karga sortzen dit.
|
|
|
Kontzientziako karga sortzen dit. Badakizu euskaltegietan sartzen bada
|
zure
liburua saldu egingo dela.
|
|
|
Idazle bertsolari bihurtzen zara nolabait: gaia eman eta
|
zuk
lana osatu behar duzu. Horretarako gaitasuna izan dezakezu edo ez.
|
|
|
Enkarguzko lanek oso fama txarra dute, baina gero
|
zure
buruarekin ezustekoak ere hartzen dituzu. Enkarguz lan batzuk egin eta bat batean pentsatzen duzu:
|
|
|
Niretzat, gainera, profesional izateak bere xarma kenduko lioke idazteari. Daukazun denbora apur hori
|
zuk
nahi duzun horretan, kasu honetan idazten, pasatzeak badu bere xarma. Eguneko 24 orduak horretan pasa nituzkela pentsatze hutsak...
|
|
|
Beste lanbide batean bazaude eta, benetan, idatzi nahi baduzu,
|
zure
burua zailtzen duzu eta literatura gogo handiagoz hartzen.
|
|
|
Han zebiltzan, Saizarbitoria, Koldo Izagirre... Gero, momentu batetik aurrera,
|
zure
txokoa egin duzu eta euskaraz jarraitzen duzu.
|
|
|
Eta zentzu horretan badira erreferentziak.
|
Zure
gustuko idazleak aurkitu behar dituzu eta gero erail, zure bidea aurkitzeko. Eta musikak ere badu eragina.
|
|
|
Eta zentzu horretan badira erreferentziak. Zure gustuko idazleak aurkitu behar dituzu eta gero erail,
|
zure
bidea aurkitzeko. Eta musikak ere badu eragina.
|
|
|
Lehiaketek bi alde on dituzte nabarmen. Ez baduzu nondik irten, ez bazara talde literario bateko kide eta inork ez bazaitu ezagutzen, lehiaketa irabaztea
|
zure
burua ezagutzera emateko bide bat da. Eta hori une jakin batean, adin batean, garrantzitsua da.
|
|
|
Ni ez naiz hain optimista. Eta
|
zuk
aipatutako horiek ere irakurle kontsideratzen ditut.
|
|
|
Urruzuno eta horrelakoak irabaziz gero" ikaragarri ondo idazten dut" pentsatzeko arriskua duzu. Editoreak ez dizu uzten
|
zure
saltsa horretan beratzen. Oso berde hartzen zaituzte, eta txokea nahiko gogorra izaten da.
|
|
|
gure liburuak ikasbidaian joateko polboroiak bezala saltzen ditugu. Marjin horrekin, gainera talde literario batean bazaude eta errezitaldietan propaganda eginez, beste baldintza batzuetan sartzen zara
|
zure
lana argitaratzera. Argitaletxeek ausartagoak izan lukete.
|
|
|
Eta askotan asmatu egiten dute
|
zure
puntu ahulak ikusten.
|
|
|
Edozein harremanetan bezala, sokatira moduko bat da: noraino zaude prest editoreak
|
zure
lanean eskua sartzeko eta bere aldaketak sartzeko. Editoreak kalte egiten dizula uste duzun unea iristen baldin bada, soka eten egiten da.
|
|
|
Desafio bat onartzean hortaraxerako egoten zara bakarrik. Eta apustuetan ez dago Nafarroara joan beharrik kontrarioak aurkitzeko, hemen jendea badago lehian aritzeko, eta ni prest nago; besteari abantaila emanda ere, nik hamar enbor ekarri eta
|
zuk
bost, apustua egingo nizuke, ziur egon! Duela ez asko, dena uztekotan egon nintzen baina orain animatu eta dena irabazi nahi dut.
|
|
|
Urtean bitan ere ez naiz medikuarengana joaten, analisiak egin, zer janari behar den eta kito. Medikuak
|
zure aurretik
ibiltzeko baino, zure parean edo atzetik ibiltzeko daude. Arbola bezalakoa da pertsona, ez bazara jaiotzen hartako, hura duzu gogortu, lagundu bai, baina zaildu ez.
|
|
|
Urtean bitan ere ez naiz medikuarengana joaten, analisiak egin, zer janari behar den eta kito. Medikuak zure aurretik ibiltzeko baino,
|
zure
parean edo atzetik ibiltzeko daude. Arbola bezalakoa da pertsona, ez bazara jaiotzen hartako, hura duzu gogortu, lagundu bai, baina zaildu ez.
|
|
|
Diskoaren abestiak
|
zuk
konposatu dituzu. Orain arte ere zuk sortu dituzu?
|
|
|
Diskoaren abestiak zuk konposatu dituzu. Orain arte ere
|
zuk
sortu dituzu?
|