2000
|
|
–Noiz esan duzu bueltatuko zarela
|
zure
herrira, laztana? –galdetu zion neskak, denbora luzeagorako geratzeko gonbita zirudien keinua eginez.
|
|
Ez da posible. Ahaztu nahi duzunak, edozer izanda ere, jadanik aztarnaren bat utzi du
|
zugan
. Nahi baduzu ahalegina egin dezakezu; baina laster konturatuko zara ekintza guztietan, leku guztietan, zurekin batera izango duzula ahaztu nahi duzun hori.
|
|
Berriz jaio zara, e?
|
Zure
bizitzaren atal hau duzu inoiz ahaztu!
|
|
Hori bazenekiten zuok biok.
|
Zuk
ez zenuen jakingo, ezta, basque?"
|
|
Egunak hain dira motzak... Eta gero zerbait idatzi behar dut
|
zure gainean
, eta ez zait bururatzen, guztia izan delako hain zoragarria egun horretan ere...
|
|
Agur, ba, Connemara maitea. Noizbait itzuliko ahal naiz
|
zuregana
! Ai, pena dut munduko txokorik politena atzean utzi behar dudalako.
|
|
Segi horrela, bai, eta noizbait konturatuko zara zeu zarela hemen engainatuena:
|
zure
maitale polita ihesean dabilen terrorista bat dela, Chrysler zuriko bidaiariak ez zirela turista soilak, argiekin ez zutela egin Ralphek lainoen kontrakoak piztuta zeramatzalako. Segi horrela, esaten zuen Txemak berekiko, eta garaipentxo bat emango didazu.
|
|
–Baina, baina... baina ze ostia diozu? Eider adarrak jartzen ibili zitzaidan, eta
|
zu
dena ezkutatzen. Eta ez nabil udalekukoaz, e?
|
|
Eta ez nabil udalekukoaz, e? Eiderrek postal bat bidali zizun Irlandatik, eta
|
zurekin
gogoratzen zen nirekin baino gehiago, eta edonorekin liatzen zen, neskekin ere bai, pentsa... Eta ez didazu esango horren berri ez zenuenik, ezta?
|
|
–Erantzun:
|
zu
, adibidez?
|
|
Moztu egiten da!
|
Zuk
entzuten didazu? – (pi pi pi...)
|
|
–Zer?
|
Zuk
ere bere amaren antzera hasi behar duzu. Suizidioa izan zela uste duzu, ezta?
|
|
arrazoi bi emango dizkizut" lagunengana" ez joateko. Lehena,
|
zure
moduko lagunik ez dudala behar. Bigarrena, munduan ez dagoela toki bat oroitzapenik ekarriko ez didanik.
|
|
" Ai gure Urko polita!", entzuten zuen orduan bere amaren ahotsa,"
|
zu
Lutxiren alabarekin ezkonduko zara, ezta?". Ginekologoak esan baitzion jaiotzear dauden izakitxoek ederki jasotzen dituztela kanpoko hotsak eta ariketa ezin hobea dela tripa potoloari hitz egitea, frogatuta omen dagoelako etorkizunean haurraren erreflexu psikosomatikoak gehiago garatzen direla.
|
|
Gure amorrua bideratzeko modu bikaina iruditu zaigu guztioi, eta horrek apur bat baretu du giroa, lehenago kiskaltzear zegoena. Berehala etorri dira txantxak, aurkezpenak, ni Eider eta
|
zu
–Tommy; eta euskaldunei buruzko galderak, eta ustezko mehatxuaren parodiarik ere egin dugu...
|
|
Horrelakoa zinela lehenago jakin izan banu ez nukeen biontzako ametsik eraikiko, ezta izarrik oparituko ere. Eta inoiz izarren bati
|
zure
izena jarri badiot, barkatu mesedez. Agian kontsolagarri izango zaizu jakitea ez dudala pitorik gogoratzen, zeruko zein izar ote den horrela bataiatu nuena.
|
|
Desberdina zatekeen bizirik bazeunde. Baina hilda zaude, forentseak baimena eman baitzidan
|
zure
gorpua ikusteko, eta beraz begi hauekin ikusi nuen hilda zaudela. Gogorra izan zen.
|
|
Gogorra izan zen. Niretzat gehiago
|
zuretzat
baino, hori seguru. Azken laztan baten antzekoa izan ote zen istripua zuretzat?
|
|
Niretzat gehiago zuretzat baino, hori seguru. Azken laztan baten antzekoa izan ote zen istripua
|
zuretzat
–Medikuak esan baitzuen minik ere ez zenuela sentitu.
|
|
Eta ez da adibide txarra izan, ez jauna. Konturatzen ari naizelako neuk ere urte bat edo gehiago daramadala hilda,
|
zure
engainuetatik zintzilik, amets goxoa zela uste nuen honetatik erabat esnatu gabe.
|
|
Eta sentitzen dudala ere esango dizut.
|
Zure
heriotzarena, noski, sentitzen dudala. Lagun bezala, nola ez.
|
|
bakarrik utzi nauzula. Behintzat lehen
|
zu
zintudan. Zure engainu eta guzti, konfiantza falta eta guzti, baina nire ondoan zeunden, egiaren muturrik ageriena ere ezagutzen ez nuelarik.
|
|
Behintzat lehen zu zintudan.
|
Zure
engainu eta guzti, konfiantza falta eta guzti, baina nire ondoan zeunden, egiaren muturrik ageriena ere ezagutzen ez nuelarik. Nirekin zinen, eta nik horrela maite zintudan, min egingo zidan egia ezagutu gabe, baina nirekin.
|
|
Begiak itxi nituen nahiago izan nuelako sinestea, amestea, itxaropenari gogor oratzea... errealitate puta honi aurrez begiratzea baino. Eta orain, Irlandan eta disket hotz bati esker, G12 kalera eraman duzun egia osoa ari zait agertzen, eta nahi izan arren ezin dut burutik kendu
|
zu
zeu zarela kontatzen didana Rocío harekin enrollatu zinela, Jabirekin izandako aferak uste zenuena baino garrantzi handiagoa izan zuela azkenean, eta oraindik ere" Connemara" aipatzen duzu, eta toki horretara zeure bila joan nahi duzula. Oraindik ez duzu zure burua aurkitu ala?
|
|
Eta orain, Irlandan eta disket hotz bati esker, G12 kalera eraman duzun egia osoa ari zait agertzen, eta nahi izan arren ezin dut burutik kendu zu zeu zarela kontatzen didana Rocío harekin enrollatu zinela, Jabirekin izandako aferak uste zenuena baino garrantzi handiagoa izan zuela azkenean, eta oraindik ere" Connemara" aipatzen duzu, eta toki horretara zeure bila joan nahi duzula. Oraindik ez duzu
|
zure
burua aurkitu ala. Ba nik bai, Eider, nik aurkitu dut zure benetako izaera.
|
|
Oraindik ez duzu zure burua aurkitu ala? Ba nik bai, Eider, nik aurkitu dut
|
zure
benetako izaera. Eta Connemarara heldu barik.
|
|
Azken horrek erantzun zion aurrekoak jarritako puntuari: " Baina ez duzu ahaztu behar, Legg, orduko
|
zure
pentsamenduak desberdinak zirela: ez zenuen itsasoko arrainik aipatzen, deabru zahar horrek!
|
|
ez zenuen itsasoko arrainik aipatzen, deabru zahar horrek! Alderantziz, noizean behin egurrezko karabana bat etortzen zen Lahinchera, garai hartako putetxea alegia, eta hantxe izaten zinen
|
zu
ere, ilaran, sosak eskuan dantzan zenituela. Eta beno, ez gaitezen inguru minguru ibili:
|
|
Eta beno, ez gaitezen inguru minguru ibili: egia da Allisek
|
zure
etxea eta abereak lortu zituela, baina Mary... Bai, Mary ere galdu zenuen, baina emazteak berak hala erabakita!
|
|
Jokoan galdu zenuen, bai, baina horren berri izan orduko, Maryk herritik alde egin zuen. Ez
|
zuretzat
eta ez Allisentzat. Ergela izan behar du kristauak andrea pokerrean jokatzeko.
|
|
Ergela izan behar du kristauak andrea pokerrean jokatzeko. Zer uste zenuen, Legg, karabanako puten antzera makurtuko zela Mary
|
zure
esanetara. Ba ez, eta maletak egin zituen, eta burua ondo altxatuta egin zuen alde, eta arrazoiz gainera.
|
|
Engainatu egin zenuen eta kito. Gizonek titi parea behar dugun bezala, emakumeek buru pixka bat nahi dute, eta
|
zure
inteligentzia, Legg, aspaldi ito zen zerbezatan".
|
|
Ez horrela begiratu, gizona! Ematen du
|
zure
salbazioaren alde egin behar dudala otoitz, horrela begiratzen jarraitzen baduzu. Eta ez dut egingo.
|
|
Ze, hara:
|
zuk
arantzazko koroa duzu, eta ezin da esan oso jarrera erosoan ipini zaituztenik, baina ez duzu kexatzeko arrazoirik: mundu guztiak gurtzen zaitu.
|
|
Egunak zenbatzen ditut bakarrik nagoenetik. Ia 50 Eta
|
zuk
ez duzu erruki izpirik erakutsi. Ea ba, hemen naukazu, erruki zaitez nitaz.
|
|
Gogoratzeko arrazoiren bat ematen duen guztia; eta oroimenean hutsuneak gertatzearen arriskua, horixe da inmentsitatea. Zer sentitzen da mundu guztiak gogoratzen zaituenean, baina
|
zuk
inor ez duzunean gogoratzen. Lasaitasuna, ezta?
|
|
Betiko ateoa izaten jarraituko dut, lasai alde horretatik. Ez dut
|
zure
inmentsitatean kolaboratu nahi. Soilik Eiderren azken testamentu bat, memoriaren puzzlea osatzeko falta zaidan azken pieza, maitasun deklarazio bat, azkena.
|
|
Bai, ondo. Eta
|
zu
–Ondo.
|
|
Jode. Eta
|
zuk
–Apur bat.
|
|
Eta izan bedi gau honetan
|
zuk
idatzitako egunerokoa honela amaitzen den hori: " Eta izan bedi gau honetan zuk idatzitako egunerokoa honela amaitzen den hori:
|
|
Eta izan bedi gau honetan zuk idatzitako egunerokoa honela amaitzen den hori: " Eta izan bedi gau honetan
|
zuk
idatzitako egunerokoa honela amaitzen den hori: ... eta izan bedi..."
|
|
aitortu didanez, behin gertatu zitzaion kamioi bateko kabinan sartu eta ezin eutsi izan ziola bere eskuinean gidari zihoan gaztearen morboari. Berak azaldu didan naturaltasun guztiarekin saiatu naiz, Bitakora,
|
zure
orrietan idazten, nahiz eta hasieran harritu egin naizen, munduko gauzarik normalenak balira bezala kontatu baitizkit kabina barruan gertatutakoak. Gidariaren tirantedun kamixeta goitik behera bustitzen zuen izerdiak izan zuen errua, Rocíok onartu duenez.
|
|
Nire txanda heldu denerako apur bat lotsatuta nengoen, nik ez baitaukat neska honek beste abentura kontatzeko. Noski, ez nuke hain bizimodu hotzean jaio eta hazi nahi, eta familiarik ez izatea eta holan, baina Rocíok" eta
|
zuri buruz
, zer?" galdetu didanean berak beste eskarmentu izan nahi nukeela konturatu naiz, hori bai. Horregatik eztul txiki bat egin eta kontatuko niona pentsatzen hasi naizenean, berriz itaundu dit" zer?, ez al duzu ezer kontatzeko?", eta nik baietz, hain zuzen ere horrexegatik etorri naizela Irlandara, nazka nazka eginda nagoelako kontatzeko ditudan gauza gutxiekin.
|
|
Rocíok erlojuari begiratu zion, eta agur formal bat luzatu zien biei: Eiderri musu bi eman zizkion masailetan," pozten naiz
|
zu
ezagutzeaz" esan ondoren; Txemari, berriz, agur esan zion eskuarekin. " Ea laster aurkitzen garen berriro", bota zien segituan," bariantea egin baino lehenago behintzat".
|
|
Laster noa lanera, eta harantz irten baino lehen ari naiz ordenagailuan Bitakora honen azken hitzak idazten.
|
Zure
azken eguna ere bada, beraz, Bitakoratxo.
|
|
" Eta
|
zuk
ere izango duzu zerbait kontatzeko, e Fergus?", itaundu zuen Txemak, bertsoak dioen eran, edan tantokin poztuta.
|
|
Begira geratu gara isilean, bera nire esnatu berritako aurpegi inuzenteari; ni bere begi handi lotsabakoei. "
|
Zuri
beha nago", aitortu dit ahots eztiz," duela asko".
|
|
Gehiago oraindik bolbora guztiak piztu dituen" duela asko" hori. Gero, bere ohetik irten eta azal ilun biluzia nire ohe ertzerantz hurbiltzen zuen neurrian," duela asko, bai", esan dit," eta
|
zure
lasaitasunean ikusi zaitut, penarik gabe, irri etengabean ametsetan, eta pentsatu dut agian neu nintzela lasaitasunezko irri horren arrazoia. Oker nago?", galdetu dit Rocíok ukondoak nire koltxoian jarrita, bion aurpegiak hurbil geratzen zirela.
|
|
Hala adierazi nizun hasieran. Eta
|
zure
orrietan idatzi nuena ez zen gezurra: ohetik jaiki eta egunean gertatuko zitzaidana ia minutuz minutu ezagutzen nuen.
|
|
Ahaztu nahian gabiltza, bai, baina onartu ere, onartu dugu. Eta nago, ez ote gauden
|
zu
baino finkatuagoak lurreko bizitza honetan, Txema.
|
|
–Ez. Barkatu
|
zuk
: orain faltan botatzen dituzun gauza txikien premia izan duzu zuk beti, eta horiek berdin beteko zituen Eiderrek zein beste edozeinek.
|
|
Barkatu zuk: orain faltan botatzen dituzun gauza txikien premia izan duzu
|
zuk
beti, eta horiek berdin beteko zituen Eiderrek zein beste edozeinek. Beharbada azkenean afektua zenion, edo maitasuna edo berdin zait zer.
|
|
Hori gutxienekoa da. Baina
|
zure
bizitza betetzea zen nahi zenuena, eta beno, bete zenuen. Orain gauza txikiak falta zaizkizu.
|
|
–Esan dizut ez nagoela ziur, baina
|
zuk
ez zenuen arraro sumatu?
|
|
Nirekin ez zuen behintzat zerikusirik izango heriotza horrek. Ze,
|
zuk
antzeko zerbait diozu, ezta?
|
|
–Ez, ez. Akaso zakarregi jokatu dut
|
zurekin
: noski, oso maja zegoen garai batean ere gerta zitekeen istripua.
|
|
–Beraz,
|
zure
ustez bariante berriak du errua. Baina zuk ikusi al zenuen Eider garai hartan?
|
|
–Beraz, zure ustez bariante berriak du errua. Baina
|
zuk
ikusi al zenuen Eider garai hartan?
|
|
–Noski bada!
|
Zuk
ere badakizu pisura zenbaitetan etorri zela, eta arrastiren batean poteatzera irten ginen... Normal ibili zela esango nuke nik.
|
|
–Ez baduzu nahi ez dut ezer gehiago esango.
|
Zuk
ere segi bariantean pentsatzen.
|
|
Bitakora. Badakit ez dela lar originala, baina hain nago emozionatuta,
|
zuretzat
fundamentuzko izen bat erabakitzeko denborarik ere ez dut izan. Horrekin konformatu duzu, ba, Bitakora maite hori.
|
|
Aitzitik, airean altxatutako garagardo botila brindis baterako gonbita zela ulertu zuen Txemak eta, berak ere berea altxatuz, txin txinka hasi zen inguruko beste lagun guztiekin. " Eta zuri zer, berdin al zaizu Eider
|
zu
gabe joatea?" galdetu zion norbaitek geroago, komuneko lanetan zebiltzala. Eta oroitzen ez zen arren, ziur aski baietz erantzungo zion, edo ezetz, edo uzteko bakean, nahikoa zuela bere txizaz komuneko uretan igerian zebilen zigarrokin hondoraezin harekin jolastea.
|
|
hiri zartatu bezain atsegina da hau, zerbeza beltzaren laguntzaz jendea elkartu zein bakartu egiten duena. Kursia izanda ere, horrelakoak gustura bota ditzaket
|
zure gainean
. Azken finean, nork irakurriko zaitu zu, Bitakora laguna?
|
|
Kursia izanda ere, horrelakoak gustura bota ditzaket zure gainean. Azken finean, nork irakurriko zaitu
|
zu
, Bitakora laguna. Nork irakurriko zaitu, eta batez ere, nork ulertuko zaitu, Bitakora oraindik garbiegia?
|
|
Baina ez gaitezen adarretatik joan: esan dut Dublin go jendea dela hemengo ikuskizunik handiena, euren begiratze iheskorrekin telepatiaz laguntzeko prest baleude bezala; edota ia nahi gabe zintzilikatzen duten irribarrearekin,
|
zuregatik
gehiago egingo luketela aditzera eman nahian, baina zoritxarrez ezin dutela, eskuak poltsaz beteta dituztelako. Hori da Dublingo jendea, hala pentsatu nahi dut gutxienez.
|
|
Eta beste pauso bat emanda, bideak eta herriak eta fruitu arraroak eta kontinenteak eta lurmuturrak eta ezezagunak ziren txoko guztietako gau sargoriak (bere izar eta guzti) oparitzen zizkion Eiderri. " Esaidazu zein lurralde nahi duzun, eta
|
zuretzat
konkistatuko dut", promes egiten zion maitale utopikoak, artean poetikotzat jotzen zituen esaldiak erabiliz. Eider segituan hasiko zen amaitzeko tankerarik ez zuen zerrenda luzea botatzen, arrosarioaren moduan, Kubatik hasita Sri Lankan arnasa hartzeko lehen geldiunetxoa egin arte, eta hortik Cabo Verdera, eta gero Madagaskar edo Tibetera, edo Korsika zein Poloniara.
|
|
Baina, gure etxeko ardi beltzarenganat eta haren lagunarenganat itzultzen naizela, jakinik ezen Jacques Lefèvre d’Etaples erreformatzaile ezaguna Parisko unibertsitateko irakaslea izan zela,
|
zuk
zeure gutunetarik batean aditzerat eman zenidan bezala; jakinik, halaber, ezen hari esker eta hark bere inguruan bildu zuen taldeari esker hedatu zirela Lutheroren ideiak Frantzian; eta, jakinik, finean, ezen talde hartako kideak izan zirela bai Farel —Kalvinen lagun sonatua— eta bai Margarita Nafarroakoa ere; galdetzen dizut: Jacques Lefèvre d’Etaplesen ikasle izan ote zen Joseph Elizanburu delakoa han Parisko unibertsitatean, eta irakaslearen talderat bildu ote zen geroago han Méaux en, halako suertez, non Nafarroako erregina bera ere bertatik bertara ezagutzeko parada izan baitzezakeen?
|
|
—Zin egiten dizugu, Jauna,
|
zure
izenean eta Zientziaren Elizarenean, ezen ez dugula batak bertzea salatuko, ezta bertze nehor ere, ez lagun ez etsai, bizitza osoan, ez erlijione kontuagatik ez mendeku hutsagatik.
|
|
Eta hats hartzen dut gaur, konparazione, eta airea hartzen dut, baina aire hori bertze batek hartu zuen atzo, eta bertze batek hartuko du bihar. Eta ni hemen nago,
|
zu
hor zaude eta hura han dago, eta aireak bereizten gaitu, baina baita aireak elkartzen ere, zeren aire beretik hats hartzen dugun.
|
|
Ez dakit arestian skribatua ez ote den
|
zure
azken gutunari ihardesteko bertze modu bat, zeren gutun hari zegokion ihardestea orain dela hilabete edo igorri bainizun. Gutun hartan, zeinaz bertze nonbait mintzatu bainatzaizu, Bruno eta Hobbes zenituen aipagai, baita Spinoza ere...
|
|
Gutun hartan, zeinaz bertze nonbait mintzatu bainatzaizu, Bruno eta Hobbes zenituen aipagai, baita Spinoza ere... Spinoza bere batez, Holandan jaio eta Holandan hil berri den —zer dira, bada, hogei hogeita hamar urte Filosofiaren Historian, jaun André! — filosofo judu pertsegitua, munduan nehoiz izan den filosoforik handiena,
|
zuk
diostazunaren arabera. Eta zeinen sutsuki eta gartsuki mintzatu zintzaizkidan hartaz, jaun André!
|
|
Salamancan nengoela, ene ikaskideetarik bat hil zen. Baina
|
zuk
ere oroituko duzu ikasle hura, beharbada. Burgoskoa zen, baina ez dakit nola zeritzan...
|
|
Eta jarri nituen hitzetan kantuaren notak, eta hala erran zidaten: " Ni lurra naiz, baina
|
zu
ere lurrez zaitut, eta lurrak lurra du sehaska. Eta gaur zuk besarkatzen nauzu, eta bihar nik besarkatuko zaitut".
|
|
" Ni lurra naiz, baina zu ere lurrez zaitut, eta lurrak lurra du sehaska. Eta gaur
|
zuk
besarkatzen nauzu, eta bihar nik besarkatuko zaitut". Eta malko bat isuri zitzaidan, bozkariozko eta arraitasunezko malkoa.
|
|
Eta nola, beraz, kontradikzioneak, hartaraz gero, itxurazkoagotzat jotzen ditudan egiazkoagotzat baino, zer gertatuko litzateke, baldin,
|
zuk
gutunean erraiten zenidan bezala, Giordano Brunoren ideiak aintzakotzat hartu eta are urrunago joanen bagina. Izan ere, mundu honetaz eta bertzeaz mintzatzen gara franko, baina zer, mundu hau eta bertzea bat eta bera balira?
|
|
Bigarrenik kontatuko dizut
|
zure
bertze gutunetarik batean eman zenidan berria, noiz eta jakinarazi baitzenidan —marrazki eta guzti— penduluaren aurkikuntza, jakintsu holandar baten trabailuei esker, zeinari jaun Christiaan Huygens baitzeritzan, eta zeina Leydengo Unibertsitatean ere egon baitzen aldi batez, bere studioen aitzinatzeko. Eta nola eraman ninduen zure berri hark, jaun An dré, osaba Joanikotenganat!, zeren, bertze nonbait erran dizudan bezala, osabak ere gogoan baitzituen Galileoren teoriak, eta hargatik zuen hormatik dilindan harri bat, cubitum bateko soka bati lotua zegoena... eta hargatik ere hartzen zuen soka mutur batetik eta ibiltzen zuen harria alde batetik bertzerat, erraiten zuela:
|
|
Bigarrenik kontatuko dizut zure bertze gutunetarik batean eman zenidan berria, noiz eta jakinarazi baitzenidan —marrazki eta guzti— penduluaren aurkikuntza, jakintsu holandar baten trabailuei esker, zeinari jaun Christiaan Huygens baitzeritzan, eta zeina Leydengo Unibertsitatean ere egon baitzen aldi batez, bere studioen aitzinatzeko. Eta nola eraman ninduen
|
zure
berri hark, jaun An dré, osaba Joanikotenganat!, zeren, bertze nonbait erran dizudan bezala, osabak ere gogoan baitzituen Galileoren teoriak, eta hargatik zuen hormatik dilindan harri bat, cubitum bateko soka bati lotua zegoena... eta hargatik ere hartzen zuen soka mutur batetik eta ibiltzen zuen harria alde batetik bertzerat, erraiten zuela: " Diiin daaan, diiin daaan...
|
|
Eta Gaztelako autoreen lanak eta liburuak gaztelaniaz irakasten bazizkigun ere, eta frantsesenak frantsesez, bertzela, gure egunorozko bizitzan euskaraz aritzen zitzaigun... Baina, zer erran diezazuket nik jaun Marcelez
|
zuk
ez dakizunik, jaun André, zeren eta, lengoaien erabilpenaz denaz bezainbatean, zu bezalakoa baitzen, ongi dakizun bezala?
|
|
Eta Gaztelako autoreen lanak eta liburuak gaztelaniaz irakasten bazizkigun ere, eta frantsesenak frantsesez, bertzela, gure egunorozko bizitzan euskaraz aritzen zitzaigun... Baina, zer erran diezazuket nik jaun Marcelez zuk ez dakizunik, jaun André, zeren eta, lengoaien erabilpenaz denaz bezainbatean,
|
zu
bezalakoa baitzen, ongi dakizun bezala?
|
|
—Demostenes, eta Demoniostenes...!
|
Zure
osaba hori...!
|
|
Eta, gelan nengoela, ezin kendu izan nituen burutazio haiek.
|
Zure
hitzaldiko arrazoinak, zure aipu haietan zimendatuak, banaka harturik, ur xortak bezalakoak ziren, bakoitza bere aldetik joan zitekeena, nehongo kalterik eragin gabe, baina ene bekatuarekiko hisiak ubide berean ipinarazten zituen, finean, ur xorta haiek guztiak, eta uholde baterat biltzen, zeinak baininderaman goiti beheiti arrastaka.
|
|
Eta, gelan nengoela, ezin kendu izan nituen burutazio haiek. Zure hitzaldiko arrazoinak,
|
zure
aipu haietan zimendatuak, banaka harturik, ur xortak bezalakoak ziren, bakoitza bere aldetik joan zitekeena, nehongo kalterik eragin gabe, baina ene bekatuarekiko hisiak ubide berean ipinarazten zituen, finean, ur xorta haiek guztiak, eta uholde baterat biltzen, zeinak baininderaman goiti beheiti arrastaka.
|
|
Kontatu dizut nola osaba Joanikoten kasuan ez zitzaidan kontzientzia alhatu, hura salatu ez nuelako, zeren aitzinekoa bainuen harekin egin nuen zina, hura ez salatzerat behartzen ninduena; ordea,
|
zurekin
nuen kontua guztiz bertzelakoa zen, zuganat deusek ere lotzen ez ninduelako... eta hala bururatu zitzaidan orduan ezen salatu egin behar zintudala, baldin, igurikitzen nuen bezala, luthertarra zinela demostratzen banuen; eta bururatu zitzaidan, ondotik, ezen Jainkoa bere garaziaz eta ontasunaz baliatu zela, ene bizitzan bertze okasino baten ipintzeko —bigarrena—, Jainkoaren eta gizonen ...
|
|
Kontatu dizut nola osaba Joanikoten kasuan ez zitzaidan kontzientzia alhatu, hura salatu ez nuelako, zeren aitzinekoa bainuen harekin egin nuen zina, hura ez salatzerat behartzen ninduena; ordea, zurekin nuen kontua guztiz bertzelakoa zen,
|
zuganat
deusek ere lotzen ez ninduelako... eta hala bururatu zitzaidan orduan ezen salatu egin behar zintudala, baldin, igurikitzen nuen bezala, luthertarra zinela demostratzen banuen; eta bururatu zitzaidan, ondotik, ezen Jainkoa bere garaziaz eta ontasunaz baliatu zela, ene bizitzan bertze okasino baten ipintzeko —bigarrena—, Jainkoaren eta gizonen arteko hautuan Jainkoaren alde egin nezan am...
|
|
Sentimenduak are gehiago korapilatu zitzaizkidan, zeren, Salamancarat iritsi nintzela eta unibertsitatean nehor ere ezagutzen ez nuela, uzkurturik eta guztiz galdurik sentitu bainintzen hatsarrean, oihan bazterreko ontto tipi kapelurik gabea bezala... baina, noiz eta deusezean urtzerat nindoala iduritu baitzitzaidan, orduantxe azaldu zintzaizkidan
|
zu
, latineko irakaslea, gelako bertze ikaskideen aitzinean nabarmentzen ninduzula. Eta segidan pentsatu nuen, arestian pentsatuaren kontra, ezen gizalegezkoa zela zure frankiari eta zure liberaltasunari esker onez ihardestea.
|
|
Sentimenduak are gehiago korapilatu zitzaizkidan, zeren, Salamancarat iritsi nintzela eta unibertsitatean nehor ere ezagutzen ez nuela, uzkurturik eta guztiz galdurik sentitu bainintzen hatsarrean, oihan bazterreko ontto tipi kapelurik gabea bezala... baina, noiz eta deusezean urtzerat nindoala iduritu baitzitzaidan, orduantxe azaldu zintzaizkidan zu, latineko irakaslea, gelako bertze ikaskideen aitzinean nabarmentzen ninduzula. Eta segidan pentsatu nuen, arestian pentsatuaren kontra, ezen gizalegezkoa zela
|
zure
frankiari eta zure liberaltasunari esker onez ihardestea. Eta boz haiek entzuten nituen, gauetan partikularzki, eta boz bakoitzak bere iritzia emaiten zidan.
|
|
Sentimenduak are gehiago korapilatu zitzaizkidan, zeren, Salamancarat iritsi nintzela eta unibertsitatean nehor ere ezagutzen ez nuela, uzkurturik eta guztiz galdurik sentitu bainintzen hatsarrean, oihan bazterreko ontto tipi kapelurik gabea bezala... baina, noiz eta deusezean urtzerat nindoala iduritu baitzitzaidan, orduantxe azaldu zintzaizkidan zu, latineko irakaslea, gelako bertze ikaskideen aitzinean nabarmentzen ninduzula. Eta segidan pentsatu nuen, arestian pentsatuaren kontra, ezen gizalegezkoa zela zure frankiari eta
|
zure
liberaltasunari esker onez ihardestea. Eta boz haiek entzuten nituen, gauetan partikularzki, eta boz bakoitzak bere iritzia emaiten zidan.
|
|
Zeren boz batek erraiten baitzidan orain ezen, lehen manamenduak manatuaren arabera, lehenbailehen salatu behar zintudala jaun erretorearen aitzinean, Jainkoa guztiz ere zegoelako
|
zure gainetik
; bertzeak, berriz, ezetz, bertze judas bat izan nahi ez banuen bederen; buruak arrazoinik arrazointsuenak bilatzen zituen, salatzearen zuritzeko eta justifikatzeko; eta bihotzak, berriz, jakinarazten zidan ezen imajinazinoaren idurikeriak zirela haiek guztiak, eta ez arrazoinaren arrazoinak, eta konfiantza eman zidanari konfiantzaz ihardetsi behar niola. Eta horrela ibili nintzen, harik eta egun batean neure deliberamenduaren hartzerat deliberatu nintzen arte:
|
|
Bi aldiz hasi nintzen skribatzen, eta bietan utzi behar izan nuen: batean, zeren papererat tinta tanta bat erori baitzitzaidan; bertzean, zeren letra ez baitzitzaidan nahi bezain berezia eta diferenta atera; hirugarrenari, berriz, anitzez ere itxura hobeko iritzi izan nion, eta, hura ontzat emanik,
|
zure
etxeko ate azpitik sartu nuen... orduan ere kontrakarrean zeuden bi indar nabaritzen nituela neure baitan. Izan ere, beldur nintzen alde batetik zeren perilean jar bainintekeen, edozein begiluzeren aitzinean... eta, beldur nintzelako, hala nabaritu nuen bihotza, bularretik iltki izan balitzait bezala, baterat eta bertzerat so egiten nuela, disimuluz, papera atepetik sartu nuenean; bertzetik, plazer apur bat ere igarri nuen, zeren, etxea guztiz hertsirik zenuela sartu bainintzaizun, eta horrek ahaltsu egin ninduen, ipuinetako iratxoak, intxisuak eta gainerako spirituak bezainbat.
|
|
Sosegu hark, ordea, bertze ezinegon bat eta bertze urduritasun bat aurkitu zuen hurrengo kale kantoian, zeren, neure egitekoa eginez gero, ohoin bat bezala sentitu bainintzen,
|
zure
etxeko hurkotasuna hain modu zakarrean hausteagatik. Eta bi bozak berriro itzarri, eta nehoiz ere baino hitzontziago eta kalakariago aritu zitzaizkidan, eta, halatan, gau hartan lorik ezin egin nuela, neure gorputza martirizatzeari ekin nion, nehoiz ere baino beroago eta sutsuago.
|
|
Aurpegi itsusia nuen, bada, eta burua ere bertze leku batean nuen, baina, nola Jainkoaren soldadua bainintzen, gorputzari ere arimari bezain gogor egin behar ziona, hala abiatu nintzen unibertsitaterantz, neure nekearen eta neure ahiduraren gainetik. Eta urduri nindoan, jakina, baina pentsatzen nuelarik ezen
|
zu
ere urduri egonen zinela eta ez ni baino gutiago karta hura harturik, kontsolatu eta jabaldu nintzen apur bat.
|
|
Hondar ordua genuen goiz hartan
|
zurekin
eta, noiz eta sartu baitzinen, bihotza lastertu eta bizkortu zitzaidan.
|
|
Handik aitzina,
|
zure
etxean itzarri nintzen, bisitagelako mahaiaren gainean ahozpez, bizkarretik gora biluzik, gizon ile zuri batek bizkarreko zauriak olioz eta ukenduz gantzutzen zizkidala.
|
|
—Zure aita banintz, gogoratzeko moduko bertze bizkarreko bat emanen nizuke, bizkarra horrela kolpatzeagatik... —eta, azken igurtzitxoak emaiten zizkidala,
|
zuri
beha paratu, eta erran zuen—: Jaun André, mutil burugabe hau bere onerat etorri da eta nik egin dut neure egitekoa.
|
|
—Ez, ez:
|
zu
, ez —ihardetsi zenidan— Hitz batzuk egin nahi nituzke zurekin, axola ez bazaizu. Eta sosega zaitez, zeren erran baitit zure ikaskide batek non zauden ostataturik, eta zeren ikaskide hura bera igorri baitut zure egoitzarat, erraiteko nagusiari ezen gaur ez zaituztela bazkaltzen izanen, zeren eta nihaurk gonbidatu baitzaitut honat, ahamen baten egiterat —eta iduritu zitzaidan ezen zu zinela han segada prestatu zuen ehiztaria, eta ni ehiza, zuk segadan atrapatua.
|
|
—Ez, ez: zu, ez —ihardetsi zenidan— Hitz batzuk egin nahi nituzke
|
zurekin
, axola ez bazaizu. Eta sosega zaitez, zeren erran baitit zure ikaskide batek non zauden ostataturik, eta zeren ikaskide hura bera igorri baitut zure egoitzarat, erraiteko nagusiari ezen gaur ez zaituztela bazkaltzen izanen, zeren eta nihaurk gonbidatu baitzaitut honat, ahamen baten egiterat —eta iduritu zitzaidan ezen zu zinela han segada prestatu zuen ehiztaria, eta ni ehiza, zuk segadan atrapatua.
|
|
zu, ez —ihardetsi zenidan— Hitz batzuk egin nahi nituzke zurekin, axola ez bazaizu. Eta sosega zaitez, zeren erran baitit
|
zure
ikaskide batek non zauden ostataturik, eta zeren ikaskide hura bera igorri baitut zure egoitzarat, erraiteko nagusiari ezen gaur ez zaituztela bazkaltzen izanen, zeren eta nihaurk gonbidatu baitzaitut honat, ahamen baten egiterat —eta iduritu zitzaidan ezen zu zinela han segada prestatu zuen ehiztaria, eta ni ehiza, zuk segadan atrapatua.
|
|
zu, ez —ihardetsi zenidan— Hitz batzuk egin nahi nituzke zurekin, axola ez bazaizu. Eta sosega zaitez, zeren erran baitit zure ikaskide batek non zauden ostataturik, eta zeren ikaskide hura bera igorri baitut
|
zure
egoitzarat, erraiteko nagusiari ezen gaur ez zaituztela bazkaltzen izanen, zeren eta nihaurk gonbidatu baitzaitut honat, ahamen baten egiterat —eta iduritu zitzaidan ezen zu zinela han segada prestatu zuen ehiztaria, eta ni ehiza, zuk segadan atrapatua.
|
|
zu, ez —ihardetsi zenidan— Hitz batzuk egin nahi nituzke zurekin, axola ez bazaizu. Eta sosega zaitez, zeren erran baitit zure ikaskide batek non zauden ostataturik, eta zeren ikaskide hura bera igorri baitut zure egoitzarat, erraiteko nagusiari ezen gaur ez zaituztela bazkaltzen izanen, zeren eta nihaurk gonbidatu baitzaitut honat, ahamen baten egiterat —eta iduritu zitzaidan ezen
|
zu
zinela han segada prestatu zuen ehiztaria, eta ni ehiza, zuk segadan atrapatua.
|
|
zu, ez —ihardetsi zenidan— Hitz batzuk egin nahi nituzke zurekin, axola ez bazaizu. Eta sosega zaitez, zeren erran baitit zure ikaskide batek non zauden ostataturik, eta zeren ikaskide hura bera igorri baitut zure egoitzarat, erraiteko nagusiari ezen gaur ez zaituztela bazkaltzen izanen, zeren eta nihaurk gonbidatu baitzaitut honat, ahamen baten egiterat —eta iduritu zitzaidan ezen zu zinela han segada prestatu zuen ehiztaria, eta ni ehiza,
|
zuk
segadan atrapatua.
|