|
2000
|
|
|
Ez dakit oraindik nola ez diguten bekokira bota Israel artifizial bat sortu nahian gabiltzanarena». Gure existentziaren frogak biltzen aritu zara
|
zu
ere.
|
|
|
Jakinaren gainean zaude gutxiengoen arazoez,
|
zuk
ere cherokee odola edukita.
|
|
|
Behin galdegin zidaten ea kritika bat egin nahi nuen, eta nik, ezetz erantzun, objektiboa izatea ia ezinezkoa iruditzen zait-eta.
|
Zuri
ere gertatuko zaizu, zeharo ezberdina da elkarrizketa hau niri egin edo Nuria Espert i egitea. Programatzaileei dagokienez, nahiz eta nahiko adituak izaten diren, egia da batzuetan publikoaren izenean baztertzen dutena aitzakia izaten dela zure obra ez programatzeko.
|
|
|
Zure osaba (Retegi I.) pilotaria izateak eragin handia izan zuen
|
zuk
ere bide hau hartzeko.
|
|
|
|
Zuk
ere jo izan al duzu musika tresnarik?
|
|
|
Hizkuntza erromanikoen artean, normalean, nahiko erraza izaten da. Euskaraz, aldiz, plus bat behar da, automatikoki egiterik ez duzu, eta beraz
|
zuretik
ere asko jartzen duzu. Jakina, ez da idaztea.
|
|
|
Irakasle eta abar direnengantik.
|
Zu
ere horretaz idazten! Ez genuen besterik behar..!
|
|
|
Gainerakoan ez dago beste zehaztapenik, ez diodalako irakurleari esan nahi" hau XVI. mendean pasa zitzaion hari, eta zuri ez zaizu pasatzen". Ez," horko hori
|
zuri
ere pasatzen zaizu, zu ere bazara nolabait Otto Pette". Denboraz gaindik adierazi nahi nuen hor dagoen kontua.
|
|
|
Gainerakoan ez dago beste zehaztapenik, ez diodalako irakurleari esan nahi" hau XVI. mendean pasa zitzaion hari, eta zuri ez zaizu pasatzen". Ez," horko hori zuri ere pasatzen zaizu,
|
zu
ere bazara nolabait Otto Pette". Denboraz gaindik adierazi nahi nuen hor dagoen kontua.
|
|
|
Ikastolako beste haurrei ahalik eta muturrekorik galantena ematen saiatu, hasteko. Baina nola
|
zuk
ere nahi baino egur gehiago jasotzen duzun, beste bide bat aurkitu duzu. " Egge" rik ez duten esaldiak soilik erabiliko dituzu, hara!
|
|
|
Eta
|
zu
ere ez zaude mundu honetannireak asebetetzeko.
|
|
|
horiek(, tramposos? ematen du ia), beren erreprodukzioak errepika ez ditzaten gurean.Anima zaitez
|
zu
ere zelulatxo hori, eta Euskal Herriaren bizitza bizi ezazu, euskalkulturari atxikia.
|
|
|
–Zer?
|
Zuk
ere bere amaren antzera hasi behar duzu. Suizidioa izan zela uste duzu, ezta?
|
|
|
ez zenuen itsasoko arrainik aipatzen, deabru zahar horrek! Alderantziz, noizean behin egurrezko karabana bat etortzen zen Lahinchera, garai hartako putetxea alegia, eta hantxe izaten zinen
|
zu
ere, ilaran, sosak eskuan dantzan zenituela. Eta beno, ez gaitezen inguru minguru ibili:
|
|
|
" Eta
|
zuk
ere izango duzu zerbait kontatzeko, e Fergus?", itaundu zuen Txemak, bertsoak dioen eran, edan tantokin poztuta.
|
|
|
–Noski bada!
|
Zuk
ere badakizu pisura zenbaitetan etorri zela, eta arrastiren batean poteatzera irten ginen... Normal ibili zela esango nuke nik.
|
|
|
–Ez baduzu nahi ez dut ezer gehiago esango.
|
Zuk
ere segi bariantean pentsatzen.
|
|
|
Salamancan nengoela, ene ikaskideetarik bat hil zen. Baina
|
zuk
ere oroituko duzu ikasle hura, beharbada. Burgoskoa zen, baina ez dakit nola zeritzan...
|
|
|
Eta jarri nituen hitzetan kantuaren notak, eta hala erran zidaten: " Ni lurra naiz, baina
|
zu
ere lurrez zaitut, eta lurrak lurra du sehaska. Eta gaur zuk besarkatzen nauzu, eta bihar nik besarkatuko zaitut".
|
|
|
Aurpegi itsusia nuen, bada, eta burua ere bertze leku batean nuen, baina, nola Jainkoaren soldadua bainintzen, gorputzari ere arimari bezain gogor egin behar ziona, hala abiatu nintzen unibertsitaterantz, neure nekearen eta neure ahiduraren gainetik. Eta urduri nindoan, jakina, baina pentsatzen nuelarik ezen
|
zu
ere urduri egonen zinela eta ez ni baino gutiago karta hura harturik, kontsolatu eta jabaldu nintzen apur bat.
|
|
|
—Baina, erran bezala, alferrikakoak dira ipuin hauek guztiak, nor bere buruaren gainean zentzatzen ez bada —eta, zure amak urdaiazpikoaren ondoren gazta puska batzuk zekarzkigula, gaineratu zenuen—: Baina orainokoan ni bakarrik aritu natzaizu hizketan, eta
|
zuk
ere izanen duzu zer erran...
|
|
|
Eta
|
zu
ere zalantzatik maite zintudan orduko...
|
|
|
Baina
|
zu
ere euskaldun zintudan, eta, jaun Marcel izan zenaren ildotik, muinetaraino itsatsi zenidan zeure euskaltasuna.
|
|
|
Leizarragaren Testamentua baino sendoagoa eta osoagoa, nik uste. Eta nik egunoroz irakurtzen dut pasarteren bat edo bertze,
|
eta
zuk ere irakurri zenuke noizbait, ikus dezazun ezen euskara ez dela hain labur, eskas eta hertsi, nola munduak uste baitu eta baitauka dela.
|
|
|
Ez zenekien, ez, zuk orduan ezen antzeko zerbait gertatuko zitzaizula
|
zuri
ere, jaun André! Zeren, nola Bidarrain jaio arren, Urdazubin bizi izan baitzinen umetan, hala hartu zintuzten frantsesek espainiartzat, noiz eta zutaz goganbehartsu eta fidantzia gabeko agertu baitzitzaizkizun, Mathalasen kontu harekin... eta espainiarrek frantsestzat, noiz eta Salamancan gauzak okertzen hasi baitzizaizkizun, Paristik igorri zenidan lehen gutunean kontatu bezala.
|
|
|
Aita Tomméren hitzen ondotik, banuen, beraz, esperantza fermu eta sendo bat, zeren igurikitzen bainuen ezen, neure burua Hiponakoaren itzalean paratzen nuela, argi argitsuren batek argituko ninduela nihaur ere noizbait libururen batetik, nola san Agustinen adimendua bertze liburu batek argitu baitzuen, noiz eta Hiponakoak, etxeko lorategian zalantzan eta ezbaian murgildurik zegoela, gogoa noraezean, boz bat aditu baitzuen, erraiten ziola: Tolle, lege, 15 eta begiak jasotzen zituela, eta behakoa bere lagun Alypio irakurtzen ari zèn liburuan pausatzen, orrialde mirakulutsu hartan, non ediren baitzuen jondone Pauloren epistola hura, haren kezkei eta problemei aterabidea eta soluzionea eman ziena, eta ha ren bizitzari salbazionea,
|
zuk
ere ongi dakizun bezala, jaun André.
|
|
|
—Goia eta behea ezin direla nahastu uste duk hik, Martin, eta
|
zuk
ere halatsu, Graziana, eta hori dela araua... baina ez al zen Jesu Kristo ere goiak eta beheak nahasterat etorri. Eta ez al zen Kristo bera ere bertze Maddalen baten laguna izan?
|
|
|
Maiz adituko zenuen
|
zuk
ere, jaun André, ezen etorkizunaren beldurra dela gure anitz gaitzen iturri, eta gero eta sinetsiago nago ezen hala dela, batik bat etorkizun hori beltz azaltzen zaigunean. Zeren, gaiztasun eta zailtasun korapilatsu batzuen aitzinean, emaiten baitiogu su imajinazinoari, eta, handik harat, imajinatzen dugularik ezen gaitz dena bi aldiz gaitzago izan daitekeela, hiru aldiz gaitzago eta ehun aldiz gaitzago, egiten dugularik hondar ale batetik mendi handi bat, eta ikusten dugularik, finean, geure burua urkabean, korapilo haietarik batetik dilindan, orduan, bada, larritzen, izutzen eta asaldatzen gara, zuri zena ere beltz dakusagu, bildots bat zegoen lekuan otso bat, egiten dugu geure baitan mila pentsu eta gogoeta, mila dorre eta gaztelu, eta halatan gaixotzen eta eritzen zaigu arima; eta, nola gorputza eta arima bat diren, gaixotzen eta eritzen zaigu, orobat, gorputza.
|
|
|
" Maddalen, Maddalen, andere noblea egin nahi zintudan, eta zu, berriz, puta! Puta zaharra, bai,
|
zu
ere...!"
|
|
|
" Egia bat eta bakarra da", neure baitan mila zalantza eta bertze hainbat korapilo sortarazi zizkidana, ez nekielako jada zer aldetarat jo eta zeren alde! Nola ez nuen oroituko, bada, denbora hura, baldin
|
zu
ere puntu hartan bazintudan, nahiz eta ez puntu berean, zeren ni joaneko bidean bainengoen eta zu itzultzekoan, eta zeren, zure pentsua ez baitzen, ondorez, ume baten pentsu hauskorra, baina gizon jakintsu baten pentsu fermu bezain sendoa!
|
|
|
Arrazoin zuen François de la Rochefoucauldek, eta arrazoin duzu
|
zuk
ere, jaun André, zeren eta halakoak baitira anitzetan guhaurk asmatzen ditugun hitzak, iduri ederrekoak kanpotik baina baita huts hutsak ere barrendik, eta iduri horrek ekartzen dit gogora antzinako egiptoarrek baltsamatzen zituzten Faraoiena, eternitatea amets, azala eta itxura mamiaren eta muinaren sostengua izan zitekeelakoan. Vanitas vanitatum et omnia vanitas.
|
|
|
Eta, nola kakategiak baitzituen bi jarleku, kondeari beha, erran zuen: " Eta
|
zuk
ere probatu zenuke". Eta utzi genituen dukea eta kondea beren egiteko hartan, atera ziren bertatik denbora luzean egon ondoren, felizitatu zuen dukeak osaba, eta gero erran zuen:
|
|
|
—Zure osaba gizon argia da —erran zidan segidan—, baina gehiegi pentsatzen du —eta, begietan behako ezin zorrotzagoa iltzatzen zidala, gaineratu zuen—: Eta
|
zuk
ere gehiegi pentsatzen duzu, begietan irakur diezazuket... —eta, betartea irri batez argitzen zuela, erran zuen—:
|
|
|
Eta ez ahantz ezen nihaur naizela Urbiaingo jauna eta nihaur izanen naizela berant baino lehen Urbiaingo markes, eta nik plazer dudan bezala egiten direla hemen gauzak. Eta sumisionea eta obedientzia zor didazue, bertzalde;
|
zuk
ere bai, aita Bartolome... eta hala behartzen eta obligatzen zaituztet ene anaiaren ez salatzerat, zeren inkisizionea honetan nahastea kaltegarri izanen bailitzateke bai jauregiaren izen onarentzat eta bai, ondorez, ene negozioentzat ere... eta zeren hobe baita etxeko sua etxeko hautsaz estaltzea ezen ez kanpokoaz —eta, aita Bartolomeren aitzinean buruz buru paratzen zela, erran zion—:... Eta zu jaun inkisidorearen laguna zara, baina ez ahantz ezen Inkisizioneak behin eta berriro pertsegitu zuela san Inazio eta halatan egon zenukeela, zure fundatzailearen bizitzaren eredurat, pertsegitua izaiterat prestago pertsegitzerat baino...
|
|
|
" Mutila, ez didazu sinesten, baina erradazu: prest al zeundeke
|
zu
ere zeure oineko behatzaren ebakitzerat, baldin santaren behatzezurrez zure aita sendatuko banu. Zeren zure sinesterik gabe ezin egin baitezaket aitzina... eta zeren zure oferenda hori izan baitaiteke zure sineste faltaren ordaina"; eta, nola nik hain maite bainuen aita, erran nion:
|
|
|
zertaz kexatzen naiz, bai, baldin osaba Joanikot, jaun Marcel eta zu bezalako gizon handiak ezagutzeko parada izan badut...? Zeren osaba Joanikot izan baitzen ene arimaren lurretan libertatearen hazia erein zuèn gizona, eta zeren hazi hark, handik aitzina, osaba Joanikoten beraren irkakaspenak eta, batik bat, haren etsenplua, baita jaun Marcelena eta
|
zurea
ere, izan baitzituen ur eta ongarri.
|
|
|
—Konta iezadazu beldurrik gabe kontatu beharreko guztia, zeren, neure egia jasan ondoren, bertzeena ere jasaiteko puntuan bainaukazu, baita
|
zurea
ere.
|
|
|
zoro zaudenean zentzuduntzat hartzen zaituzte; zentzatuz gero, berriz, zorotzat... Eta
|
zurekin
ere bertze hainbertze gertatuko da: hatsarrean guztiak inguruan ibiliko zaizkizu, nola eulia behiaren begian, baina azkenean bakean largatuko zaituzte.
|
|
|
Ai, zer argi eman zidaten hitz haiek, zeren, hura erran bezain fite, bertze hitz haiek oroitu bainituen,
|
zuk
ere orain berean oroit ditzakezunak, jaun André, zeren zuhaurk xuxendu baitzenizkidan han Salamancan, noiz eta, zu salatu nahi zintudan egunetan, ene gorputz zauriz betea ikusi baitzenuen, erraiten zenidala: " Bekatu egin duzu, eta, nola ene aurka egin duzun, nik jarriko dizut penitentzia:
|
|
|
—Bada, errazago duzu zuk Potosirat joaitea, zure lagunek mapako Utopiarat baino, nahiz eta Potosi urrunago dagoen —ihardetsi zion aita Zacaríasek— Zeren, harat joaiteko, etorri bidetik itzuli baitzenuke eta Limarako bidea hartu, Panamako lur besotik; aldiz, bertze hauen bidetik joanen bazina,
|
zu
ere galdurik zeundeke... zeren batzuetan biderik laburrena izaiten baita luzeena, ongi dakizun bezala.
|
|
|
—Zalantza bat daukat, Joanes, zeren ez baitakit bertze bizitzan lehen senarraren edo bigarrenaren etxean piztuko naizen, zeren hura maite izan bainuen, baina baita
|
zu
ere, hura bezainbat... Halarik ere, zure zalantza handiagoa izanen da, agian, zeren bertze mila emazteki ezagutu zenituen ni ezagutu aitzin... eta oraino ezagutuko duzu bertze norbait, beharbada...
|
|
|
Eta nik laket dut emaztekien orkatila agerian jartzea, gero belauna, gero izterra... Baina
|
zuk
ere dastatu zenuke bianda apetitos hori, baldin orain arte dastatu ez baduzu.
|
|
|
Eta zuk imajinazino ona duzu eta hura ongi manaiatzen ikasi zenuke —eta, erraiten zizkidan hitzak banan banan hausnartzen eta meditatzen zituela, erran zidan—: Baina, hitzetan galdu gabe, kontatuko dizut nola egiten dudan nik komunionea,
|
zuretzat
ere baliagarri izan daitekeelakoan. Entzun —eta, hitza keinuz laguntzen zuela, segitu zuen—:
|
|
|
—Eta eguzkiak euri dagi erranik erdiesten duzu hori? —eskuak bururat eraman zituen berriro osaba Joanikotek—
|
Zuk
ere ez duzu hori sinesten! Nik ez dizut erraiten ezen batzuetan metafora batzuk beharrezkoak ez direla, baina, erabiltzekotan ere, sinpleak eta xumeak izan lukete... eta ezinbertzean erabili beharrekoak.
|
|
|
—Matematikak ere badu, beraz, bere bihotza... —erran zion jaun Marcelek txantxetan— Poesiari trufa egiten diozu, baina
|
zu
ere ez zinateke poeta eskasa izanen, Joanikot...
|
|
|
—Zure lagunei garbi mintzatu natzaie, eta
|
zuri
ere garbi mintzatuko natzaizu. Bistan da ezen gizon indartsua eta kementsua zarela... baita ezpatari ezin trebeagoa ere, zure lagunak erran duen bezala, zure beso mugimendu horiek ikusi bertzerik ez dago...
|
|
|
—Jaun Marcel, orainokoan isilik izan zaitugu, eta jakin nahi nuke
|
zuk
ere zer irizten diozun...
|
|
|
—eta, paratzen zelarik kondesari beha, zeina dukesa baino gizenago baitzegoen, erran zion—:
|
Zuri
ere ez zitzaizun, bada, gaizki etorriko...!
|
|
|
Baina zer jakin dezakezu zuk zulo eta hutsune horietaz, zeren, ni baino zaharrago zaren arren eta
|
zuretzat
ere urteak aitzina doazen arren, baitirudi ezen, zenbatenaz aitzinago, hainbatenaz hobeki zaudela, arno zaharra bezala, eta zulo eta hutsune gutirako duzula, halatan, zeure burua, zure gutun argietan klar eta garbi irakur dezakedanez...?
|
|
|
Edo, ez al dakizu ezen Eliza Spiritu Sainduaren emaztea dela, eta emazte hura lohitzen duenak ordaindu beharra duela? Ohitura hori ez bazenu, ordea, gauzak bidetik eta bere lekutik ateratzekoa, Jainkoaren donu eta dohaintzat hartuko zenuke, zeren
|
zuri
ere ez bailitzaizuke gaizki etorriko osabarenetik zentzatzea. Izan ere, heresia izurria baino kutsakorragoa da, eta osabarekin gehiegi ibili izan zinen, urte luzeetan.
|
|
|
—Ez ahantz, ama, ezen bihar berean izan nintekeela jauregiko jauna, ezkonduko banintz, jauregiko herederoa nihaur naizenez... Bai, badakit ezen
|
zuk
ere zeure usufrutuzko eskubideak dituzula eta eskubide horien arabera jauregian bizi ahal izanen zinatekeela, baina jakizu ezen ez zenukeela enekin onik izanen...
|
|
|
Halarik ere, ez ote ninduen amaren kontrako sentimendu hark erdiz erdi harrapatzen nihaur ere...? Zeren amaren baitarik erditu bainintzen ni, eta haren odolekoa nintzen erdi batean, eta zeren bainekien zer zen bihotzaren inguruan sugegorri bat edukitzea, zeinak hitza mihitik ken baitiezazuke eta lagunen salatzerat bulka, nola ibili bainintzen ni ere, bai osaba Joanikotekin berarekin aldi batez eta bai
|
zurekin
ere, jaun André, tentamendu izugarri hartan murgildurik, nahiz eta azkenean ez zintuztedan ez zu eta ez hura, uroski, salatu. Eta uste dut, halatan, ezen, ama ez ezik, neure burua ere gorrotatu nuela, zeren amaren begiak ispilu bat baitziren, non neure iragana irakur bainezakeen, eta neure burua ikusi, sugegorri haren erranetarat.
|
|
|
—Ama, ez naiz harenganat zuganat baino lehenago joan nik hala nahi nuelako, baina zorretan nengoelako, eta barkamendua eskatu behar niolako, gure arteko kontu bategatik... —ihardetsi nion zintki eta egiazki— Baina, gaizki egin dudala iduritzen bazaizu, guztiz prest naukazu
|
zuri
ere barkamendua eskatzeko.
|
|
|
—Ama, nola sinets ditzakezu
|
zuk
ere ipuin horiek...?
|
|
|
ESKUAN dut Miguel de Sandovalen isilpeko gutuna, Miguelek berak posta propioz igorria, zeina skribatu baitzidan Ofizio Sainduaren ziegetan bi urte egin ondoren, nahiz eta azkenean hobengabetasuneko sententzia eman zioten,
|
zuk
ere ongi dakizun bezala, jaun André, zeren eta kontu harengatik alde egin behar izan baitzenuen, bigarren aldiz, desterrurat.
|
|
|
—Eta
|
zuk
ere barkatu niri, Maddalen, zeren putatzat eta koldartzat hartu baitzintudan... —eta, luzatu zuen eskua Maddalenen eskua berean hartzeko, eraman zuen gero hura ezpainetarat, eta muin eman zion... eta Maddaleni ere busti egin zitzaizkion begiak.
|
|
|
Baita maisuen maisu hark ere, zeina baitzen Aristoteles handia. ...aldin hari buruz errana egia bada— ezen maisua puta batez amorostu zela eta honek manatu ziola jar zedila laur ointka eta eraman zezala bizkar gainean Alexandro Handiaren aitzinerat, zeina baitzen Aristotelesen dizipulu... eta, jartzen zelarik maisua haren menerat, paseatu zuen, finean, zangalatraba, mando bat iduri, emazteki lizun eta desonest hura, haren nahiaren eta gutiziaren betetzeko...
|
zuk
ere nehoiz adituko zenuen bezala, jaun André.
|
|
|
—Bada,
|
zu
ere...
|
|
|
—Emakumeak orduan.
|
Zuk
ere marrazten dituzu emakumeak?
|
|
|
—Hainbertzean —doinu hitsez—
|
Zu
ere bai?
|
|
|
—Benetan aita, benetan jo zaituzte? Eta
|
zuk
ere jo dituzu. Zuk ere bai?
|
|
|
Eta zuk ere jo dituzu?
|
Zuk
ere bai. Gaiztoak ziren, gaiztoak?
|
|
|
—Galderak, galderak... Eta orain
|
zuk
ere, berdin: galderak, galderak...
|
|
|
—zakartu zitzaidan— Ni ez naiz zomorroia, inori paper eske ibiltzeko.
|
Zuri
ere ez dizut eskatu.
|
|
|
Baita
|
zurea
ere, ama erantzuten genion guk, begiak lehen argi izpietara ohitu orduko.
|
|
|
|
Zuk
ere entzun al duzu homosexuala naizela. Nik ezker eskuin eragin diot buruari.
|
|
|
" Gizon guztiak bezala, hau ere egoista hutsa". Ni prest nago zuri nahi bezainbat denbora emateko jarraitu du, oraingoan isilunea berak egiten zuela, baina
|
zuk
ere eskain iezadazu niri tartetxo bat: joango al gara norabait afaltzera?; lasaiago hitz egin dezakegu.
|
|
|
Dutxatzen ari zinen bitartean, neska batek deitu dit. Zurekin maiteminduta dagoela esateko deitu du,
|
zuk
ere maite duzula eta gureak egin duela... esan nion garaipena informazioa eskuraraziko zidan nolabaiteko estrategia inprobisatuz.
|
|
|
Rubenek benetan maiteminduta dagoela esan dio eta Rakelekin loteria tokatu zaiola. En plus, Ruben inbidiagarria zaiola aitortu dit, eta net bikote egokia osatzen dutela, nor norentzat, eta berak esan bezala diotsut nik
|
zuri
ere. Ez dakit mingarria egingo zaizun ala ez, baina, en toute lettre, amaitu du esanez Rakel eta Ruben luze barik aldarean imajinatzen dituela, eta Las Vegasen aukera hori alferrikaldu izanaz damutuko direla, eta bera aitabitxi aukeratu ez izanaz...
|
|
|
Nahi baduzu gera zaitezke, gure artekoan
|
zuk
ere zeresan handia duzu. Nire hitzekin neure burua bera ere harriturik nuen arren, hitz horiek, zergatik ez badakit ere, adoretu egin naute.
|
|
|
" Bakarrik", erantzun nion tinko," denbora gehiago eta distantzia behar ditut gure artekoa argi ikusiko badut. Agian
|
zuri
ere on egingo lizuke...".
|
|
|
antza, autobuseko txartelak balio duena halako bost, eta ez gehiago, onartzera behartuta daude; hortik gora, txofer bakoitzak gura duena egin dezake. Dena den,
|
zuk
ere ez zenizkion merezi zituenak aurpegiratuko... Autobusean ni egon izan banintz, ostera, bereak eta asto beltxarenak entzun zizkidan lotsabako horrek.
|
|
|
Egia esan –arrazoitu nuen zeruetako hodei grisei begira–, eguraldi honek ez du kanpoan lo egiteko gogo handirik ematen.
|
Zu
ere Tolosara jaistekoa izango zara, noski.
|
|
|
" Badakizu, bai", esan zuen aitatxik; eta begi hanpatuak Xanengan ipiniz: "
|
zuk
ere badakizu", jaurtiki zion. Xanek begiak oso zabaldu zituen.
|
|
|
" Hori bertan eman dudan denboragatik da"; eta, jarrera pixka bat aldatuz, orain eskuaz kokotsari eutsiz: "
|
zuk
ere ez duzu ber bertakoa ematen", esan zuen. " Aspaldi etorri gabe", esan zuen Xanek.
|
|
2001
|
|
|
Gerran jende asko iltzen da.
|
Zu
ere il zindezke'. ' Etzaio ajolarik, aita, nik gerrara joan behar dut'.
|
|
|
|
ZU
ERE EZ IZAKI JAINKO
|
|
|
Dena den, zeharka bazen ere, zer edo zer aitatu nahian ibilia ematen zuen Nemesio Etxanizek, besteak idatzitako lan ospetsuenen berri eman eta gero, hauxe baitzioen: " Azkena, gure gerrate denborako zure pasadizuak… Eta jakiña,
|
zu
ere ez izan Jainko, eta gizona zeran aldetik, batzuentzako akatsez ikutua agertu izan zera, zeure iritzietan. Ori baita gizona, doai ederrez eta ajez osatua".
|
|
|
" Ardura ahantziren zaitut
|
zu
ere, ardura ahantziren ditut Nanag eta Katy" (IGB, 47)
|
|
|
Esan. Esan
|
zuk
ere erotuta nagoela.
|
|
|
Bai, Anton.(?/?) Pozten naiz iragarkia gustatu izanaz. (?/?)
|
Zuk
ere eman goraintziak nagusiari.
|
|
|
Orduan
|
zuk
ere arraro samar ikusi duzu Tomas azkenaldian?
|
|
|
(Lotsaturik.) Ezta
|
zu
ere. Baina... hainbestetan entzun dut?
|
|
|
Eskerrik asko. (?/?)
|
Zuk
ere izen polita duzu, Lore.
|
|
|
(Joxepari, dezepzionaturik)
|
Zu
ere bazoaz orduan?
|
|
|
(Joxepari)
|
Zuk
ere asko bidaiatzen al duzu. Ahal dudan guztietan joaten naiz ni Benidormera.
|
|
|
Zuk han igarotzen duzu egun osoa; beraz, haiek egiten dutena egiten duzu
|
zuk
ere: saloitik ohera eta ohetik...
|
|
|
Askotan egoten zara ispiluaren aurrean amaren antzik duzun pentsatzen, aitonak maiz esaten baitizu zuri so den bakoitzean ama ikusten duela. Horrelakoetan beti negarrez hasten da aitona eta
|
zuk
ere negar egin nahi izaten duzu, baina jakin badakizu hobe dela haren magalean eseri eta besarkatu, osterantzean egun guztia igarotzen baitu leihoan bere Dolores agertuko den itsaropenarekin: zain.
|
|
|
Pablo izan da ikasgelako lehena. Bere ama Isabelita munduan denik eta ama zoragarriena dela esan du, eta benetan emakume zoragarria da
|
zuretzat
ere, maiz gonbidatzen baitzaitu bere etxera Pablorekin jolas egin dezazun. Bere aita Luisek taxiak gidatzen dituela aipatu du hurrena eta azkenik, bere arreba Dabnek taberna batetan lan egiten duela esan du. lkaskideek beren azalpenak eman dituzten bitartean, zuk zer esango duzun pentsatzen jardun duzu.
|
|
|
Zinemara ere, kostata eramaten du, eta ez beti Mirenek gustokoen dituen filmak ikustera. Futbol eta parrandazale porrokatu horietakoa da.
|
Zu
ere, berarekin partiduetara joango zara orduan... galdetu nion.
|
|
|
–Begira, produktu esklusiboa aurkeztuko dizut. Zure etxeko edozein txokotan izugarri eder geratuko dena eta
|
zuretzat
ere aberasgarria izango dena.
|
|
|
–Bai, bai.
|
Zuk
ere izango duzu egitekorik.
|
|
|
–Emakumeek zapatilak" eraman" ditzakete; olanazko oinetakoak" ipin" ditzakete eta mokasinak" jarri", baina edertu nahi dutenean, takoiak" janzten" dituzte.
|
Zuk
ere ikasi behar zenuke takoi gainean ibiltzen. Mundua beste era batera ikusten da.
|
|
|
‘Eta eskerrak hemen gelditu zarela, ’ esango dizu Maribelek. ‘Arratsaldean ailegatu naizenean zuen ontzia ez dut portuan aurkitu eta
|
zu
ere Malvinetara joan zarela pentsatu dut.’
|
|
|
‘Eta Antonio,
|
zu
ere Harriandin behera erori zara ala Cassius Clayren sparring izaten zara bazkaltzeko orduan! ’
|
|
|
|
Zuk
ere gustura egingo zenuke txorien moduan hegan, haize olatu bat harrapatu eta harekin irristatzeko, eta gero ia itsasoraino jaitsiz, gero berriro ere airean gora igotzeko.
|
|
|
‘Bai, bai, nahiko txarto, eta memoria errekuperatzen lagundu ahal dion jendearekin egotea komeni zaio. Pentsatu dugu
|
zuk
ere lagundu ahal diozula.’
|
|
|
‘Iparsortaldetik joan nahi duzue, eta trenez? Zure laguna ez dago oso ondo, baina
|
zu
ere nahiko gaixorik zaude orduan... ’
|
|
|
Orduan,
|
zuk
ere gezi bat prestatuko duzu. Postearen oinean eroritako taula bat hartu eta Axelen errotuladorearekin izkiriatuko duzu:
|
|
|
‘Eta
|
zuk
ere gabezia mina sentitzen duzu? ’
|