|
2000
|
|
|
Eta
|
zu
ere ez zaude mundu honetannireak asebetetzeko.
|
|
|
—Eta eguzkiak euri dagi erranik erdiesten duzu hori? —eskuak bururat eraman zituen berriro osaba Joanikotek—
|
Zuk
ere ez duzu hori sinesten! Nik ez dizut erraiten ezen batzuetan metafora batzuk beharrezkoak ez direla, baina, erabiltzekotan ere, sinpleak eta xumeak izan lukete... eta ezinbertzean erabili beharrekoak.
|
|
|
—Matematikak ere badu, beraz, bere bihotza... —erran zion jaun Marcelek txantxetan— Poesiari trufa egiten diozu, baina
|
zu
ere ez zinateke poeta eskasa izanen, Joanikot...
|
|
|
—eta, paratzen zelarik kondesari beha, zeina dukesa baino gizenago baitzegoen, erran zion—:
|
Zuri
ere ez zitzaizun, bada, gaizki etorriko...!
|
|
|
Edo, ez al dakizu ezen Eliza Spiritu Sainduaren emaztea dela, eta emazte hura lohitzen duenak ordaindu beharra duela? Ohitura hori ez bazenu, ordea, gauzak bidetik eta bere lekutik ateratzekoa, Jainkoaren donu eta dohaintzat hartuko zenuke, zeren
|
zuri
ere ez bailitzaizuke gaizki etorriko osabarenetik zentzatzea. Izan ere, heresia izurria baino kutsakorragoa da, eta osabarekin gehiegi ibili izan zinen, urte luzeetan.
|
|
|
—zakartu zitzaidan— Ni ez naiz zomorroia, inori paper eske ibiltzeko.
|
Zuri
ere ez dizut eskatu.
|
|
|
antza, autobuseko txartelak balio duena halako bost, eta ez gehiago, onartzera behartuta daude; hortik gora, txofer bakoitzak gura duena egin dezake. Dena den,
|
zuk
ere ez zenizkion merezi zituenak aurpegiratuko... Autobusean ni egon izan banintz, ostera, bereak eta asto beltxarenak entzun zizkidan lotsabako horrek.
|
|
|
" Hori bertan eman dudan denboragatik da"; eta, jarrera pixka bat aldatuz, orain eskuaz kokotsari eutsiz: "
|
zuk
ere ez duzu ber bertakoa ematen", esan zuen. " Aspaldi etorri gabe", esan zuen Xanek.
|
|
2001
|
|
|
|
ZU
ERE EZ IZAKI JAINKO
|
|
|
Dena den, zeharka bazen ere, zer edo zer aitatu nahian ibilia ematen zuen Nemesio Etxanizek, besteak idatzitako lan ospetsuenen berri eman eta gero, hauxe baitzioen: " Azkena, gure gerrate denborako zure pasadizuak… Eta jakiña,
|
zu
ere ez izan Jainko, eta gizona zeran aldetik, batzuentzako akatsez ikutua agertu izan zera, zeure iritzietan. Ori baita gizona, doai ederrez eta ajez osatua".
|
|
2002
|
|
|
Zinez, eguzki dizditsu haiek! Harek orain ezetz; gauzez zara eta,
|
zuk
ere ez gura. Ez opa doana ihes.
|
|
|
Uste nuen ni bakarrik nintzela abila kalabazinak ematen, baina
|
zu
ere ez zaitut makala. Ate kolpearen neurriari begiratuta, kalabaza ere badela esango nuke.
|
|
|
Rubiok ez lukeela aipatu baldintza horietan, hau da, milioika euskaldunen artean biziko bagina, atera duen liburua argitaratuko, eta ni ez nintzatekeela euskaltzain izango. Eta
|
zu
ere ez zinatekeela liburu hau irakurtzen ibiliko, gauza jostagarriagoak izango baitzenituzke egiteko.
|
|
|
– Orain bigarren sorpresa:
|
zuri
ere ez dizut esango.
|
|
|
–
|
Zuk
ere ez duzu oso pozik ematen.
|
|
|
– Ez, ez dakit. Eta
|
zuk
ere ez. Beraz, berdin gaude.
|
|
2003
|
|
|
Baina orduan ni ez nintzen Josebaren alde atera, eta
|
zure aurka
ere ez. Bakarrik esan nizun pasatu egin zinela zure erreakzioan, gehiegizkoa izan zela.
|
|
|
Eta asteburuetakoa ere ez zen gure erruz bakarrik izan.
|
Zuk
ere ez zenuen zenbait gauza gurekin egin nahi, eta zeuk ere atzeraka egin zenuen.
|
|
|
— Ikusten al duzu bada —esan zuen—
|
zuk
ere ez duzula Maitasuna jainkotzat jotzen?
|
|
|
Ezin baitut maite nehor inoren gainetik.
|
Zu
ere ez Véronique bihotzekoa. Zu ere ez.
|
|
|
Zu ere ez Véronique bihotzekoa.
|
Zu
ere ez. Beldurra ematen dit.
|
|
2004
|
|
|
|
Zuk
ere ez, neuk baino hirugarrenak.
|
|
|
–Ez,
|
zu
ere ez zaitut galdu nahi. Baina hura ere ez.
|
|
|
Beraz, ez itzuli kontu horietara.
|
Zu
ere ez zara nik nahiko nukeen bezalakoa, baina horrelaxe nahi zaitut.
|
|
|
Bale. Baina
|
zu
ere ez zeunden bakarrik, eta ni lasai nengoen, Joana. Beñat eta Mirenekin zeundenez, ez nuen uste horrela jarriko zinenik.
|
|
|
–Bai, bai, nahi duzuna, baina
|
zu
ere ez pentsa Ama Birjina zarenik, e! Oso moderna eta erdi makarra itxurakoa zaitugu, okupa diruditen horietakoa, baina, zu ere, beste askoren antzera, aitatxoren alaba zara.
|
|
|
Hori bai, agian, eta ez gaizki hartu, batzuetan superfizial samarra ematen duzu, baina ziur nago hori ez dela horrela.
|
Zuregan
ere ez da dena itxura izango, ez da dena aurpegi eta arropa politak izango.
|
|
|
–Bada, zu ere gauza horietan nire antzekoa zarela uste dut, Aitor. Ze,
|
zuk
ere ez duzu edozein zarpa zahar janzten, eta kafetegiak eta horrelakoak gehiago gustatzen zaizkizu herriko tabernak baino. Zu ere ez zara lehengoan ezagutu nuen zuen lagun Beñat delako hori bezalakoa, e?
|
|
|
Ze, zuk ere ez duzu edozein zarpa zahar janzten, eta kafetegiak eta horrelakoak gehiago gustatzen zaizkizu herriko tabernak baino.
|
Zu
ere ez zara lehengoan ezagutu nuen zuen lagun Beñat delako hori bezalakoa, e?
|
|
2005
|
|
|
–
|
Zuk
ere ez zenuke jateko gogorik izango, ama, hitzaldian egon izan bazina?
|
|
2006
|
|
|
Bi zenbakiek, aldiz, hiru zenbakiak», esan zion, pertsonak zituela gogoan.
|
Zuk
ere ez duzu onenekin lan egiteko dardararik izan.
|
|
|
halako suertatu ez balitz ez zen gertatuko holako, Txinako tximeletaren hegaldia eta lurrikararen teoria hori dena, badakizu. Nik ez nuen zuregana hurbiltzeko keinurik egin;
|
zuk
ere ez zenuen niganako pausorik eman; baina nirekin zegoen lagunak jo zuen irakasle jaunagana, aurreko ikasturteko tratu jatorra gogoan seguru asko, eta horrela sortu zen solasa, gu hirurok bildu gintuena. Bestela ere egin genuen topo, lehentxeago edo geroxeago, eta, hortaz, ezin esan bizitzaren norantza aldarazi zigun ustekabe horietakoa izan zenik; baina handik gutxira, gizalegeak hartaraturik edo kafetegian ezer hartu nahi ote genuen galdetu zenigularik, nire lagun hura izan zen ezetz esan zuena, ezinbesteko mandatu bat egitera joan behar zuela eta; nik, berriz, baietz.
|
|
|
|
Zu
ere ez makala, jakin dudanez. Ona zinen karikaturak egiten, oso ona.
|
|
2007
|
|
|
Hala ere, gaur zalantza batzuk piztu dizkidazu. Ez dakit
|
zu
ere ez ote zaren niregatik zerbait sentitzen hasia. Lehen ere banuen susmo hori, eta gaur areagotu egin da nire ilusioa.
|
|
|
–Baina horrek zer ikusi du izokinekin?? esan zenion ia
|
zuk
ere ez entzuteko moduan. –Izokin bezain eskorpioi garela?, bota zizun, galderaren erantzuna prestatua duenaren azkartasunaz.
|
|
|
Lanaz ari zara, ezta?
|
Zu
ere ez zara gaztetxo bat dagoeneko (et, et, et, zertaz ari zara, zu baino askoz gazteagoa naiz, zurekin konparatuta umetxo bat naiz, hemen arazoa zure adina da eta ez nirea, nire adina primerako da, eta ez berriro aipatu mahai honetan gero) eta ez dakit zer egiten duzun telebista sastar horretan oraindik, programa horrekin, auzo elkarteetako presidenteak eta horrelako jendilajea elkarrizketatzen egunero (aizu, auzo elkarteetako presidenteak, eta futbolari puskak ere bai!, jakingo bazenu!).
|
|
|
–
|
Zuk
ere ez duzu jai-egunik hartu.
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, hain dira trumoitsuak egiten ditudan zurrungak, amak ezin du lo egin, eta amak hori baino gehiago merezi du. Nataliak eta
|
zuk
ere ez al didazue askotan esaten zer zaratatsua naizen, neure besaulki honetan jarrita siesta egiten dudanean??
|
|
|
–
|
Zuk
ere ez zenuke maitatu behar Gerardo: Jainko Aitak argi hitz egin dizu, Natalia?
|
|
|
SIMON D:
|
Zuk
ere ez duzu inoiz egin.
|
|
|
SIMON:
|
Zuri
ere ez zaizu gustatzen, ezta, Gerald?
|
|
|
JULIA.
|
Zuk
ere ez! Bestela, polizia jazarpenagatik salatuko zaitut!
|
|
|
amatxo maitea, zu ez zaude homologatuta, ez ei zara-eta« mujer de exito», ez ei duzu bizitzan arrakastarik lortu. (Esan dezadan, bide batez, eta badaezpada, aitatxo,
|
zu
ere ez zaudela pertsona arrakastatsu bezala homologaturik, ez duzu-eta lortu bizitzan exitorik, exito ugari (latinetik= irteera) burutu arren taxista izan dugu aita oraintsu arte). Susmoa dut gaur egun bizitzaren arrakasta ad extra neurtzen dugula, agian, ad intra(= barrura begira) ezintasun gaindigaitzak ditugulako, intra dugunik/ garenik ere lar ahazturik dukegulako.
|
|
|
Izan ere, hain dira trumoitsuak egiten ditudan zurrungak, amak ezin du lo egin, eta amak hori baino gehiago merezi du. Nataliak eta
|
zuk
ere ez al didazue askotan esaten zer zaratatsua naizen, neure besaulki honetan jarrita siesta egiten dudanean...?
|
|
|
–Zer sartzen zaizue batzuetan neskoi buruan?
|
Zuk
ere ez dakizu zer esaten ari zaren!
|
|
|
–Bueno,
|
zuk
ere ez duzu ezer esaten zure hileroko kolaborazioan.
|
|
2009
|
|
|
Ez zaitez inozoa izan! Eta seguru
|
zutaz
ere ez dela ja inor akordatzen?
|
|
|
Aurpegira begiratu gabe, eskuarekin lekutik mugiarazten du, giltza atean sartzeko.
|
Zuk
ere ez nauzu ezagutzen.
|
|
|
baina hara:
|
zu
ere ez zara besoak uztarturik egon, sagar osasuntsuak norbaitek zaindu baitzituen, eta zuk ezin hobeto zaindu dituzu, ikusi besterik ez dago zer neska mutil ederrak dituzun, Teofilo Maria eta Domingo Maria eta Maria Bibiana eta beste guztiak??.
|
|
|
–Baziloek horixe egiten dute, ordea, behin biriketara sartuz gero: kalejiran ibiltzen dira, bronkio eta bronkioloetan ziztu eta danborrotsak jotzen, eta
|
zu
ere ez zaude libre, Teo?
|
|
|
–Badakigu nolakoa den Domingo, baina
|
zurea
ere ez da jarrera. Zergatik garbitzen dituzu hainbestetan eskuak?
|
|
|
–Guk ez dizugu inoiz hutsik egin, eta
|
zuk
ere ez guri egin, Rakel, gehien behar zaitugunean? –esan zion, hatz erakuslea hara eta hona dantzatuz, airean sententzia itxurako haren marrazkia egiten ariko balitz bezala, agindu baten erritmoan markatua, baita mehatxu baten erritmoan ere, ondorioz, aginduak bere bidean ageriko nahiz ezkutuko mehatxua izan ohi baitu bidaide, argiak itzala bezala?.
|
|
|
batetik, anaia delako, eta bestetik, sinesten ez duelako, Jainkoari behin eta berriro eskatzen diodan arren Damaso sinesmenaren bidean jar dezan, eta, begiak Domingoren begietan iltzatzen zituela, gehitu zuen?: Baina, Damasok bezala,
|
zuk
ere ez duzu, agian, sinesten?
|
|
|
lurrekoa zuela, alegia, nortasun agiria, eta ez airekoa; beharrik ere ez zuen, egia esan, airekorik, fabrika zuzendari on bat izateko fabrika bat behar baitzen lehenik, eta airearen gainean eraikitako fabrikek haizetik asko baitzuten, guztia?, fabrikatik ezer ez; bere gaitasun eza Domingoren gaitasunaren aurrean jarri zuenean, ordea, orduantxe iritsi zitzaizkion gabeziak eta orduan sortu aldeak, bekaitzak baizik ezin ezaba zitzakeenak: nik ez dut hegan egingo, gai ez naizelako, baina
|
zuk
ere ez, uzten ez dizugulako; jarraian, baina, Domingori begiratu eta, haren begi hezeetan tristuraren markak irakurri zituenean, hain ziren haiek nabariak, non ez baitzuten hiztegirik ez itzulpen berezirik behar?, errukitu egin zen: izan ere, zergatik jokatu behar zuen anaiarekin hain joko miserablea eta berekoia, baldin eta harekiko harremanak normaldu bazituen?; ez al zuen berak, bada, Rikardo Lehoibihotz guztiz noblea eredu eta jarraibidetzat hartu?; ez al zuen berak jasoko, bere garaian, orbetarren sortako atalik onena, jauregia eta fabrika:
|
|
|
zure mina nire mina da, badakizu. Eta lotsa naiz, esan behar ez nizkizunak esan nizkizulako, baina
|
zuk
ere ez zenidan beste aukerarik eman, haserretzeko moduko gutuna idatzi baitzenidan, Vladivostokeko kontu horiekin, jolaserako deia izan ezean. Baina ongi entzun:
|
|
|
–
|
Zu
ere ez zinen gutxiago izan lehenengo egunean?
|
|
|
LEO. Oso serio. Eta
|
zuk
ere ez deitu. Mesedez, Koldo.
|
|
|
JOANA. Batzuk eztaukagu diru sobrarik. Bueno, egia esan,
|
zuk
ere ez. Zure senarrarena da dirua, ez?
|
|
|
KANDIDO.
|
Zurea
ere ez al da ba kinta berekoa?
|
|
|
LEO. (xorgin) Bueno!
|
Zu
ere ez zaude gaizki. Ez da egongo zu baino alkate guapoagorik?
|
|
|
NAROA.
|
Zu
ere ez zaude kexatzeko, aitu, nuke nik horrenbeste denbora eta gero bikotearekin hain ondo egon!
|
|
|
(Germani begiratu eta) Zer?
|
Zuk
ere ez duzu ezer esan behar kolore berriaz?
|
|
|
IKERNE. Aita...
|
zuretzat
ere ez dira orduak.
|
|
|
Inork ez zidan sinetsiko.
|
Zuk
ere ez.
|
|
|
IMANOL:
|
Zu
ere ez zara amore ematekoa, e?
|
|
|
KOLDO: Orduan
|
zuk
ere ez duzu nirekin bazkalduko.
|
|
|
Jose Luis Fernandezek hala ez egitearen ondorioak azaldu ditu: Haurrari zalantzak sortzen dizkiozu, eta
|
zu
ere ez zaude lasai zeure buruarekin. Askotan, halere, hori ez dela erraza izaten nabarmendu du Kristina Fernandezek.
|
|
|
zure mina nire mina da, badakizu. Eta lotsa naiz, esan behar ez nizkizunak esan nizkizulako, baina
|
zuk
ere ez zenidan beste aukerarik eman, haserretzeko moduko gutuna idatzi baitzenidan, Vladivostokeko kontu horiekin, jolaserako deia izan ezean... Baina ongi entzun:
|
|
|
batetik, anaia delako, eta bestetik, sinesten ez duelako, Jainkoari behin eta berriro eskatzen diodan arren Damaso sinesmenaren bidean jar dezan –eta, begiak Domingoren begietan iltzatzen zituela, gehitu zuen–: Baina, Damasok bezala,
|
zuk
ere ez duzu, agian, sinesten...
|
|
|
–Baziloek horixe egiten dute, ordea, behin biriketara sartuz gero: kalejiran ibiltzen dira, bronkio eta bronkioloetan ziztu eta danborrotsak jotzen, eta
|
zu
ere ez zaude libre, Teo...
|
|
|
–Badakigu nolakoa den Domingo, baina
|
zurea
ere ez da jarrera. Zergatik garbitzen dituzu hainbestetan eskuak?
|
|
|
lurrekoa zuela, alegia, nortasun agiria, eta ez airekoa; beharrik ere ez zuen, egia esan, airekorik, fabrika zuzendari on bat izateko fabrika bat behar baitzen lehenik, eta airearen gainean eraikitako fabrikek haizetik asko baitzuten –guztia–, fabrikatik ezer ez; bere gaitasun eza Domingoren gaitasunaren aurrean jarri zuenean, ordea, orduantxe iritsi zitzaizkion gabeziak eta orduan sortu aldeak, bekaitzak baizik ezin ezaba zitzakeenak: nik ez dut hegan egingo, gai ez naizelako, baina
|
zuk
ere ez, uzten ez dizugulako; jarraian, baina, Domingori begiratu eta, haren begi hezeetan tristuraren markak irakurri zituenean –hain ziren haiek nabariak, non ez baitzuten hiztegirik ez itzulpen berezirik behar–, errukitu egin zen: izan ere, zergatik jokatu behar zuen anaiarekin hain joko miserablea eta berekoia, baldin eta harekiko harremanak normaldu bazituen?; ez al zuen berak, bada, Rikardo Lehoibihotz guztiz noblea eredu eta jarraibidetzat hartu?; ez al zuen berak jasoko, bere garaian, orbetarren sortako atalik onena –jauregia eta fabrika:
|
|
|
Gainera, lehentxeago esan didazunez, Ernestinak ezin hobeto zaindu zuen haurra... baina hara:
|
zu
ere ez zara besoak uztarturik egon, sagar osasuntsuak norbaitek zaindu baitzituen, eta zuk ezin hobeto zaindu dituzu, ikusi besterik ez dago zer neska mutil ederrak dituzun, Teofilo Maria eta Domingo Maria eta Maria Bibiana eta beste guztiak...".
|
|
|
–Guk ez dizugu inoiz hutsik egin, eta
|
zuk
ere ez guri egin, Rakel, gehien behar zaitugunean... –esan zion, hatz erakuslea hara eta hona dantzatuz, airean sententzia itxurako haren marrazkia egiten ariko balitz bezala, agindu baten erritmoan markatua, baita mehatxu baten erritmoan ere, ondorioz, aginduak bere bidean ageriko nahiz ezkutuko mehatxua izan ohi baitu bidaide, argiak itzala bezala– Mutila mutil normal bat da, baina gaixo dago, eta ezin du inork ikusi...
|
|
|
Ezin alda dezakezu zeure haragia, ez zeure odola, ez aberasteko gogoa, ez eta iraintzen zaituztenean mendeku hartzekoa ere. Beste batek, Dario, ez zintuzke zaren bezala maitatuko eta
|
zuk
ere ez zenuke hura benetan maitatzerik izango.
|
|
|
ez dut zorte handirik. Eta
|
zuk
ere ez. Edan nahi duzu?
|
|
|
–
|
Zuk
ere ez...
|
|
2010
|
|
|
ez zitzaion erraza gertatuko, ez baita inoren gustukoa bazkari gozo bezain oparo baten ondoren azkenburutzat mokordo bat hartzea, min egiten dit horrela hitz egin beharrak, baina hitzari mozorro guztiak kentzen nabilkizu, eta barka berriro gordinegi ari banaiz, Damaso?.
|
Zuri
ere ez zitzaizun mokordoa lagungarri gertatuko, jakina, Jainkoa aurkitzeko bidean?
|
|
|
Ezer ez! Eta
|
zu
ere ez al zinen atzo arte kaiserzale itsua. Baina kaiserra erbestean dago:
|
|
|
hori ez diot barkatzen?
|
zuri
ere ez, Damaso!; aitortu ere, aitortuko baitizut, zure idazkitik honako aipu hau gertatu zaidala mingarrienetakoa: –baina ezin dena da espainiera ahaztea eta euskararekin ordezkatu nahi izatea, neurriaren zentzua guztiz galduta?
|
|
|
–Horregatixe lagundu behar diogu euskarari!
|
Zu
ere ez al zaude, bada, ahulenen alde. Anarkistak halakotzat nituen behintzat??;. Bai, baina pertsonak ez dira hizkuntzak, eta inportanteena, pertsonen artean, elkar ulertzea da?
|
|
|
Ama eta biok itzuli ginèn eguneko afaria gogoratzen dut; zu ere Madrildik itzulia zintugun, Damaso, bizpahiru egun lehenago;. Zer moduz, Gabino?? galdetu zenidan, ama eta biok etxera sartzen ikusi ahala; zu oso ironikoa izan zintezkeen, iruzkin zorrotz bezain mingarriak egiteko gai zinenez, baina arratsalde hartan adeitsu aritu zintzaizkidan, Pagoagari buruzko galdera zorrotzegirik egin gabe; giro bikain hartan, behin baino gehiagotan imajinatu nuen han Pagoagan konbertitutako gizonaren irudia,
|
zuri
ere ez bainizun beste oparirik opa; zu, gainera, pozik zeunden, eta zeure pozaren arrazoiak eman zenizkidan: –Gustura bizi naiz Madrilen, irakaskuntzan gero eta gusturago.
|
|
|
Orain, berriz, berandu??, eta, begiak nire begietan josi eta guztiz zorrozten zituela, gehitu zuen: ?
|
Zuk
ere ez al duzu ezkontzeko asmorik, Damaso??.
|
|
|
–Diruaz erosi nahi ote duzu orain santu baten arima? Santu baten arimak ez du preziorik, ordea!?; baina
|
zu
ere ez zeunden barkatzeko prest: –Konturatu naiz, bai, lebitatu ondoren santutzat hartzen hasia dela jendea Pontxi?
|
|
|
–Bai, bai. Baina
|
zuk
ere ez zenidan deus esaten, eta aurrera.
|
|
|
–Ez didazue esango?
|
Zuk
ere ez? –galdetu zuen irakasle zaharrak besteari begira.
|
|
|
ANDER.
|
Zuk
ere ez zenuen nigan sinetsi. Besteen hitzari egin zenion jaramon.
|
|
|
LEONOR.
|
Zuk
ere ez gauza bera egingo zenuke, badakit.
|
|
|
IKERNE. Eztut berriz huts egin nahi, eta
|
zuri
ere ez dizut minik eman nahi.
|
|
|
Ordenagailua prestatzearekin batera zure kontzentrazioa nola aurkitu pentsatu behar zenuke... Neronek perfume goxodun kandela bat piztu eta idazmahaian jartzen dut, nire iritziz
|
zuri
ere ez litzaizuke gaizki etorriko, kontzentratzen laguntzeaz gain estresa eta antzekoez ahazten laguntzen baitu.
|
|
|
Horrexegatik eman diozu bizkarra, zu? horri, akaso oraindik
|
zuk
ere ez dakizulako nor den, eta ez dakizulako nolakoa izan, zu, errukarri horren baitan.
|
|
|
Adari haurra besoetatik erori, eta traumatuta geratu zen, betiko, sekula utzi ez zuèn amesgaiztoak hartuta. Orbetarren leinua buruan inork baino sartuago zeramàn anaiari ere —Teofilo Mariari— ez zitzaion erraza gertatuko, ez baita inoren gustukoa bazkari gozo bezain oparo baten ondoren azkenburutzat mokordo bat hartzea —min egiten dit horrela hitz egin beharrak, baina hitzari mozorro guztiak kentzen nabilkizu, eta barka berriro gordinegi ari banaiz, Damaso—
|
Zuri
ere ez zitzaizun mokordoa lagungarri gertatuko, jakina, Jainkoa aurkitzeko bidean...
|
|
|
" Horregatixe lagundu behar diogu euskarari!
|
Zu
ere ez al zaude, bada, ahulenen alde. Anarkistak halakotzat nituen behintzat...";" Bai, baina pertsonak ez dira hizkuntzak, eta inportanteena, pertsonen artean, elkar ulertzea da...
|
|
|
" Diruaz erosi nahi ote duzu orain santu baten arima? Santu baten arimak ez du preziorik, ordea!"; baina
|
zu
ere ez zeunden barkatzeko prest: " Konturatu naiz, bai, lebitatu ondoren santutzat hartzen hasia dela jendea Pontxi... baina galdetu al duzu nolakoa izan den haren lebitazioa?
|
|
|
...egun lehenago;" Zer moduz, Gabino?" galdetu zenidan, ama eta biok etxera sartzen ikusi ahala; zu oso ironikoa izan zintezkeen, iruzkin zorrotz bezain mingarriak egiteko gai zinenez, baina arratsalde hartan adeitsu aritu zintzaizkidan, Pagoagari buruzko galdera zorrotzegirik egin gabe; giro bikain hartan, behin baino gehiagotan imajinatu nuen han Pagoagan konbertitutako gizonaren irudia,
|
zuri
ere ez bainizun beste oparirik opa; zu, gainera, pozik zeunden, eta zeure pozaren arrazoiak eman zenizkidan: " Gustura bizi naiz Madrilen, irakaskuntzan gero eta gusturago.
|
|
|
Ongi iruditzen zait Unamunok, euskaraz bere mundua adierazteko zailtasunak zituela-eta, gaztelaniaren aldeko hautua egitea; ongi iruditzen zait egun batean Gaztelaz maitemindu eta geroztik gaztelauak eta gaztelau lurrak euskaldunak eta euskal lurrak baino are gehiago maitatzea; baina, urrats haiek esplikatzeko —eta bere burua zuritzeko, azken batean—, gezurrak erabiltzea argudio gisa —bata bestearen ondotik erabili ere! —, hori bai iruditzen zaidala gaizki: hori ez diot barkatzen...
|
zuri
ere ez, Damaso!; aitortu ere, aitortuko baitizut, zure idazkitik honako aipu hau gertatu zaidala mingarrienetakoa: "... baina ezin dena da espainiera ahaztea eta euskararekin ordezkatu nahi izatea, neurriaren zentzua guztiz galduta... batzuetan halakoa ikusten baitzaitut, edo halakoa imajinatzen —Euskal Herria zeure mende bazenu, euskara ezarriko zenukeela, alegia, baita ez dakigunok ikastera behartu ere—, eta hori, inposizio onartezin bat izateaz gain, sekulako atzerapena izango litzateke, zeren...".
|
|
|
Ezer ez! Eta
|
zu
ere ez al zinen atzo arte kaiserzale itsua. Baina kaiserra erbestean dago:
|
|
|
Orain, berriz, berandu...", eta, begiak nire begietan josi eta guztiz zorrozten zituela, gehitu zuen: "
|
Zuk
ere ez al duzu ezkontzeko asmorik, Damaso?".
|
|
|
–Orduan, akaso
|
zu
ere ez zara nire aita izango.
|
|
|
Erantzuna hau da: okerragoak ezagutzen ditut, baina
|
zuri
ere ez litzaizuke gaizki etorriko.
|