2000
|
|
Ufff, baina hori duela urte mordoa izan zen, historiaurrean ia ia. Baina bai, oso rol polita zen; bitxia da nola batzuetan jendea hobe gogoratzen den
|
zutaz
tutik ere esaten ez duzun rol batengatik pertsonaia hitzontzia izateagatik baino.
|
|
Ezduguhonetazadibiderikemango, ezbaitagoezerargitubeharrik.Halaere, gaibatezhitzegiteaetaantzekoideiakadierazteko, goragoesandugunez, inesiboazbaliatzenda engaineanverbaeguin... Bainaaipatzendena gaibatizan beharrean, pertsonadenean, batezereizenordainpertsonalakerabiltzendirenean, ezduinstrumentalaerabiltzentradizioanohidenez, motibatiboabaizik; hauda,
|
zutaz
, zutzazzu erabilibeharreangaiti erabilikodu:
|
|
Bigarrenik, hemen idazteagatik barkamena eskatu nahi nuke. Azken garaian (Jakin aldizkarian, etab.)
|
zutaz
hemen eta han idatzi dena irakurri ondoren, nahikoausarta da artikulua guztiz inpresionista egitea, hau da, ez azterketa linguistikorik, ezhausnarketa politikorik, ezta ikerketa literariorik ere eskainiko ez duena. Nire honek, zerbait izatekotan, oinezko euskaldun baten testigantza izan nahi luke.
|
|
Ez zenekien, ez, zuk orduan ezen antzeko zerbait gertatuko zitzaizula zuri ere, jaun André! Zeren, nola Bidarrain jaio arren, Urdazubin bizi izan baitzinen umetan, hala hartu zintuzten frantsesek espainiartzat, noiz eta
|
zutaz
goganbehartsu eta fidantzia gabeko agertu baitzitzaizkizun, Mathalasen kontu harekin... eta espainiarrek frantsestzat, noiz eta Salamancan gauzak okertzen hasi baitzizaizkizun, Paristik igorri zenidan lehen gutunean kontatu bezala.
|
|
—Baina, ene buruak ene bihotzaren gutiziak ontzat emaiten ez zituen arren —erran zuen ene amak—, halarik ere, zure aita etxeratu eta harekin oheratzen nintzen bakoitzean, osaba Joanikot izaiten nuen gogoan, halako suertez, non gogoz eta arimaz harekin izaiten bainintzen, gorputzez zure aita besarkatzen banuen ere... Eta nik ez nuen bekaturik egin nahi, baina bekatu egiten nuen, erremediorik gabe... harik eta, halako batean,
|
zutaz
haurdun gertatu nintzen arte. Eta, handik aitzina, ohi ez bezala alhatzen hasi zitzaidan neure kontzientzia gaixtoa, zeren neure tokia galdu bainuen behin, eta bekatu mortala egin nuen, adulterio egin nuen, ez gorputzez baina bai gogoz eta arimaz...
|
|
Eta, nola zuhaur baitzinen ene bekatuaren fruitu, seme, larritzen eta tormentatzen hasi nintzen, zeren nehor baino gehiago maite baitzintudan, alde batetik, baina gorrotatzen ere zintudan, bertzetik, zeren gorrotatzekoak baitziren, zinez, bekatua eta bekatuaren fruituak... Eta
|
zutaz
erditu, eta nik are erdibituagoa segitu nuen, neure larrian eta neure ezinegonean eritzerat eta gaixotzerat egin nuen arte. Eta, eritasunarekin batean, ene bularretako esnea mintzen eta garrazten hasi zitzaidan, eta, hondarrean, galtzen.
|
|
—Zipitzik ez zitzaion gustatu nik lehengo asteazkenetik hirian zela jakin izana. Hobe erran ez banio, handik goiti elkarrekin suertatzen ginen aldiro
|
zutaz
galdetzen baitzidan: zurekin egoten ote nintzen, berataz zer erraten zenidan, baita zure informazioak irakurtzen ote nituen ere.
|
|
Biharamunean mintzatu ginelarik, ordea, harri eta zur utzi ninduen haren hoztasunak. Denbora gehiago ibili zitzaidan
|
zutaz
gaizki erranka, ez dakit zer artikulu zela bide, lagun hil berriaren galeraz penatzen baino. Eta horri are usain txarragoa hartu nion.
|
|
Hau guztia amaitzen denean kontatuko dizut. Baina esaidazu zerbait
|
zutaz
. Zelan zaude?
|
|
Ni ere triste nabil
|
zutaz
oroitzean.
|
|
Eta nasan zu zarena leku desberdinetatik duena zara. Eta
|
zutaz
erreparatzen ez duena ere bazara.
|
2001
|
|
Jendea ahaztu egiten da. Baina ez aurrera ez atzera gelditu eta berriro errepikatzen hasten bazara, jendea
|
zutaz
gogoratuko da hanka sartu zenuelako. Txarrena litzateke jendeak trikimailua harrapatzea, orduan magia apurtzen baita.
|
|
Esan beharrik ez dago, triangelu horretako lehenengo bi kideen sexuak bestelakoak ere izan daitezkeela, eta homo/ hetero kontuez haratago, hirugarren elementuaren garrantziak baldintzatzen duela, ezpairik gabe, sedukzioaren joko modernoa. Trebezia eta trikimailu kalkulatuez engainatzen zuten Tenorio edo Casanoven garaiak pasa diren honetan, dagoeneko ezinezkoa zaigu, halaber, maite dugunari" I love you" edo" estoy por tí" bezalakoak botatzea, are gutxiago Euskaltzaindiaren arauak beteko lituzkeen" gustatua nago
|
zutaz
" gorritu gabe aitortzea. Umberto Ecok esan bezala, posmodernitatea hori baita hain justu, bihotza ezezik beste zerbait aztoratzen dizun horri" maite zaitut" esan nahi eta Corin Telladok esan zuelako ezin esan izatea.
|
|
Ikusi behar zenuen Antonek zenbat galdera egin didan
|
zutaz
... (Asper aurpegiz) Denak erantzun ditut.
|
|
Asko hitz egin dit Danik
|
zutaz
...
|
|
(Liluratuta) Eta niri
|
zutaz
...
|
|
(Zurikerian) Zu ezagutzeko irrikitannengoen... Karolinek asko hitz egin dit
|
zutaz
.
|
|
(Eskuak ANGELAren sorbaldetatik kenduta.) Angela, badakit gogorra dela, baina ni ez nago
|
zutaz
maiteminduta.
|
|
Hara bestea! Ni ere ez
|
zutaz
.
|
|
Ez Bihar goizean ez nauzu ikusiko, ez da
|
zutaz
aspertu naizelako eta zuregandik alde egin nahi dudalako...
|
|
Baina egunak pasa ahala zahar hauek
|
zutaz
ahazten joan dira eta horrela zuk haiek benetan nolakoak diren jakin ahal izan duzu: denak igoalak, agure zaharrak!
|
|
Zer moduz zabiltza aitona eta amonarekin? Asko oroitzen naiz
|
zutaz
, txiki, eta hona noiz etorriko zaren desiratzen nago baina oraindik itsaron egin duzu, etxe polit bat alokatu nahi baitut biontzat, ados?! Laister beteko dituzu zortzi urte; ene!
|
|
Gizon sainduak (Sadhu ak) zure ondotik igaroko dira,
|
zutaz
eta mundu guztiaz arduratu gabe, hankatartean zapi txuria beste jantzirik gabe. Beraien begirakune larderiatsuek han jaun eta jabe direla salatzen dute.
|
|
Lemazaina geratuko da zeure alboan apur batean,
|
zutaz
fidatuko ez balitz bezala. Baina berak ere alde eginen du, eta zeu geratuko zara hor bakarrik, mozkortuta, lemaren jabe, nahi zenuen bezala.
|
|
Munduak
|
zutaz
jakin balu bezala
|
|
eta
|
zutaz
naiz oroitzen.
|
2002
|
|
Geuk eskatzen dizugu, ba, o Kristo! Guk, ukatzailleok, errudunok; guk, oraindiño ere
|
zutaz
oroitzen garenok, eta zurekin bizi nai dugunok, nahiz eta beti zuregandik urrunegi; geuk, azkenok, ibiltaldi ta amilburuetatik unaturik eta nekaturik biurtu garanok, bein eta berriro ere itzuli zaiteala eskatzen dizugu, il zinduzten gizonen artera, zu ilten ari diran gizonen artera, berriz ere eman dezaiguzun guztioi, illunbezuko gaizkilleoi, egiazko biziaren argia".
|
|
–Ez daitezela
|
zutaz
trufatu, itxuretan ari dira eta, esan zion?. Hiru Emakume Urdin hauek, eta hauek bakarrik, esan diezazukete non aurkitu Ninfak, eta ez baduzu jakiten non dauden, ez dituzu aurkituko, eta aurkitzen ez badituzu, ez duzu inoiz aukerarik izango Medusaren sugezko ilajedun burua mozteko.
|
|
Mendian galduta bazaude, ez pentsa zakurrak bidea erakutsiko dizunik. Zakurra
|
zutaz
fidatzen da. Zure atzetik joango da.
|
|
–Nik baino gehiago zekien
|
zutaz
–esan zidan– Eta azkenean harrapatu egin dut, muxarren eta lupien kontu horrekin. Baina halaxe da:
|
|
Baina halaxe da: loreak eta loreak kontatu dizkit
|
zutaz
. Ez zaitu ongi ezagutzen...
|
|
Euskara erabil daiteke isun horien ordainketa saihesteko ere, helegiteak bata bestearen ondoren jarriz. Oso emaitza onak eman izan ditu zenbaitetan sistema honek; hirugarren gutuna egiten denean, beste aldean dagoena
|
zutaz
ahazten delako paper metek estalirik. Ez dizute gidatzeko baimena goratuko hola.
|
|
|
zutaz
galde egin dit poliziburuak.
|
|
|
zutaz
galdezka zetozenei
|
2003
|
|
Bazeneki zonbat Alemaniaz eta
|
zutaz
pentsatzen dudan.
|
|
Beti izan zara pertsona bakartia, maduren batez esateko, ezen bakarrik egoteko premia edo nahia izan ohi duzu sarri. Argi daukazu, ordea, benetan estimatzen zaituzten pertsonak dituzula inguruan, bada
|
zutaz
den dena dakite eta hortik abiatuta maitatzen zaituzte; zuk beraiek maite dituzun moduan. Laguntasunaren bidean ez da utzi behar bhelar txarrak hazi daitezen.
|
|
Betebehar eta eskubideen arteko oreka bilatzea soilik falta zaizu, eta gaurko aurrerapausua zure eskubideen aldarrikapena izan da, zure betebehar (geldiune) guztien gainetik. Garrantzitsuena ez baita patuak
|
zutaz
egiten duena, zuk patuarekin egingo duzuna da garrantzitsua. Hala eta guztiz ere, ez duzu zeure bizimodua goizetik gauera aldatu nahi, badakizulako amets egitea ona den arren, zentzuak gidatu behar zaituela.
|
|
Ni ordea, Kaxiano zenak (goian bego) bertso honekin erraten duen bezala, ez naiz pozez kantari bueltatu sorterrita, ez horixe. Zein gauza tristea den goizetan egun onak emateko, alboan inor ez izatea, edota eri zaudenean
|
zutaz
arduratzeko inor ez edukitzea. Ai jesus!
|
|
Amonaren agendan aurkitu nuen zure helbidea eta agian alokatzeko logelaren bat izango zenuela pentsatuta etorri naiz. Amonak asko hitz egiten zuen
|
zutaz
.
|
|
Gauza bat kontatu behar dizut. Lehengoan
|
zutaz
hitz egin nion Ainhoari, eta zakur amorratua bezala saltatu zen hasieran. Zu edo hura, bietakoren bat aukeratzeko esan zidan.
|
|
Ni ez behintzat harekin. Berriro ere
|
zutaz
asko gogoratzen ote den iruditzen zaidala. Hori esan nahi nizun.
|
|
Korinak erran zion: bai ni ere
|
zutaz
, baina ezkondua naiz. Eta zer?
|
|
" Atsegin dut
|
zutaz
... zureganako... zurekiko... Izaskun".
|
|
ezer
|
zutaz
, ez du
|
2004
|
|
" Bat eta biga, ihauterietan gira; hiru eta laur, ni alegere gaur; laur eta bortz, ni
|
zutaz
agradoz; sei eta zazpi, zu ere bai naski; zortzi ta bederatzi, etzaitzula gaizki; hamar hameka, ohera lasterka; hamabi hamahiru, haurño bat baginu; hamalau hamabortz, adios aurtengotz; hamasei hamazazpi, atsoa dugu eri gaizki, hemezortzi hemeretzi, eta hil behar naski; hogoi hogoi ta... bat..., atsoa... ton... ba... lat."
|
|
–Gizon bat dabil
|
zutaz
galdetzen. Harrera gelan dago, berak ahots baxuan, norbaitek entzuteko beldurra balu bezala.
|
|
Zu zu
|
zutaz
maitemindurik nago!
|
|
Edo
|
zutaz
zeharo maitemindurik dagoen lege gizon bat?
|
|
Kezkatuak geunden
|
zutaz
, ahizpatxo.
|
|
Mutil batek huts egiten dizunean,
|
zutaz
errukitzen diren hiru lagunekin jateko.
|
|
Ai! Nik ez dut ulertzen zergatik nahi duzun ipurterre hori
|
zutaz
arduratzea.
|
|
Ez naiz
|
zutaz
fidatzen.
|
|
Ez dakit nolatan fidatu naizen
|
zutaz
.
|
|
Horrek lagunduko diolakoan. Asko oroitzen naiz
|
zutaz
eta geure txikiaz, zuekin noiz elkartuko pentsatzen dihardut gau eta egun. Aurrean dudana eskuratzeko edozer egiteko prest nago, zuok ikustea delako nire helburua.
|
|
Azkenfinean, ahaztuko alnaiz,
|
zutaz
–
|
|
Sentitzen dut hizpidea atera izana –etenaldi baten buruan, zera erantsi zidan–: Dena den, jakin ezazu harro nagoela
|
zutaz
, zure ideien alde armak hartu zenituelako.
|
|
–Orain ulertuko duzu zergatik pentsatu dugun
|
zutaz
, Oskar. Ingelesek lan honen berri eman zigutenean, alemanez jakin eta aleman itxurako agenteren bat ba al genuen galdetu ziguten.
|
|
Hartan asko lagundu zidan D. k. Oso bizimodu ordenatua egiten genuen –taldekidea ez ezik, pisukidea ere izan bainuen D., azken bolada hartan– eta, emakumeren bat tartekatzen zitzaigunean, oso era diskretuan eramaten genuen eraman beharrekoa, inongo konpromisorik gabe... ni
|
zutaz
aprobetxatzen naiz, zu nitaz, gaur gaurkoak eta bihar biharkoak, eta beste lore batera, maribandera! Baina hartan ere ez genuen kaloria gehiegirik erretzen, D. oso lotsatia zelako, eta nik eskarmentu galanta nuelako, nahiz eta gero eta ausartago nenbilen, aitor dezadan hori ere.
|
|
–Bada, hiesa badu, arrazoi handiagoarekin jaso dugu, ezta? –erantzun nion– Zer izango litzateke
|
zutaz
, aita, alkoholaren hiesarekin bakarrik utzi bazintugu. Eta zer nitaz, drogaren hiesarekin bakarrik utzi baninduzue?
|
2005
|
|
Zure irakurleek
|
zutaz
imajinatu edo pentsa dezaketenak" arduratzen edo kezkatzen" al zaitu?
|
|
Berdin du, hori guzia bihar ikusiko dugu. Momentuko Elisa zure gurasoen zerbitzaria
|
zutaz
arduratuko da. Adio, eta barkatu hain berri txarra ekartzeagatik!
|
|
Niretzat ohea eskatzeko ordu egokia ere ez da. Kaixo, hemen nago,
|
zutaz
kezkatuta nengoen, zelan zaude, Madokaren etxera noa berriro harekin lo egitera. Bai zera, ez du zentzurik.
|
|
–Jarri eroso, asko dugu kontatzeko,
|
zutaz
fida bagaitezke –Ametsek ingelesez hitz egin dio, Naroak ere parte hartu ahal dezan.
|
|
–Une honetan edozer gauza sinistuko lukete
|
zutaz
.
|
|
Patxik etxetik alde egin didalako idazten dizut eta
|
zutaz
gogoratu naizelako. Kanpoan bizi den eta noizbait etxea uzteko erabakia hartu duen norbaitekin hitz egin beharra nuelako.
|
|
Beno,
|
zutaz
pentsatzen nuena esan dizut bada, eta lasaiago sentitzen naiz, zama hau guztia bizkarrean eramateaz nekatuta bainengoen.
|
|
–Yesterday hori hemendik aurrera adittuko dodanean, ba,
|
zutaz
oroituko nazala... Betirako Yesterday niretzat Tene izango dela.
|
|
–Agur, Kepa –esan zidan, bere bidea harturik eta niri bizkarra emanda– Ikusten duzunez, nik badakit zure izena, alaba
|
zutaz
mintzatu baitzait...
|
|
Aspaldian esan nion: " Kepa
|
zutaz
maiteminduta dago..." Eta berak ez zidan sinetsi nahi.
|
|
–Nirekin nolakoa izan zinen azaldu nion –jarraitu zuen–, eta zein maiz oroitzen nintzen
|
zutaz
oraindik.
|
|
–Nik bai, erantzun nion, erabakitasunez?. Julio kabroi hutsa zen, eta
|
zutaz
aprobetxatu zen.
|
|
Bada, orain zer pentsatzen dudan esaten ari natzaizu argi eta garbi: Julio kabroi hutsa izan zen,
|
zutaz
aprobetxatu zen; eta, putakume halakoak, haurrak torturatzen zituen, gainera. Merezi du gertatu zaiona.
|
|
Norbait jaioarazteko modu bat baino gehiago dago, eta horietako bat da norbaiten Nilon eskua sartu, harria aur  kitu, bitan zatitu, eta bihotza argitara ateratzea, arimari argi egin diezaion. Hori egiten dizun edozein duzu ama, eta
|
zutaz
erditzen da, behin eta berriz, berarekin zauden bakoitzean.
|
|
nitaz duzun,
|
zutaz
dudan bakarra.
|
|
– Troia zabalean, denek gaiztoki begiratzen nautenean, nehor ez baitaukat nerekiko on eta ezti izateko, halatan neure bihotz kolpatuaren aixolbean
|
zutaz
bezainbat nitaz negar dagit.
|
2006
|
|
Bakea, gisa batez, osagarria bezalakoa da, ez dakizu zertan den. Ez dakizu noraino behar duzun barkatu, maitatu, zeren eta beti maitatzen baldin baduzu, edo beti barkatzen baldin baduzu, zure gainekoa
|
zutaz
baliatuko da. Bizia ez da bakea, indar harreman bat da.
|
|
Baina lehenengo bezeroa lortu zuten (Turrones Primitivo) eta pixkanaka handituz joan da negozioa. «Gauzak ondo irteten direnean zure egitasmo propioa izatea oso pozgarria da eta norbaitek
|
zutaz
hitz egiten entzun duela jakitean, harrotu egiten zara». Norbere lana aintzat hartua izatea beti baita atsegina.
|
|
O, ez, orain ia ez, nahiz eta
|
zutaz
pentsatu maiz.
|
|
hitz alferretan
|
zutaz
jardun nahi,
|
|
negar egiten nuen
|
zutaz
oroitzean
|
|
Zoriak behin
|
zutaz
farre egin nahi baleza,
|
|
Iñaki izena jarri genion. Asko poztu nintzen, etaune hartan,
|
zutaz
gogoratu nintzen. Iñakiri begiratu eta galdera mordo bat etorri zitzaizkidan burura:
|
|
Bueno eta egun txarrak ere izango dira, halakoetan nondik ataratzen duzu indarra
|
zutaz
barre egiteko aurrekoaz barre egiteko...?
|
|
–German kanpoan dago,
|
zutaz
galdezka –esan zion Doloresek, Luisaren aurpegi zurbilak harrituta.
|
|
Maite baninduzun, normala zen nitaz jakin nahi izatea. Nik ez neukan
|
zutaz
galdetu beharrik; interes handirik ere ez, bestela, baina zuk zeuk kontatu ohi zenidan hainbat kontu zeure gutunetan, eta haien bitartez ezagunak nituen zure hainbat alderdi, zaletasun, pentsaera; bestalde, nire neba arrebez galdetzen bazenidan zeureez hitz egingo zenidan hurrena, solasaren hariak berez dakarrena izaten da hori. Eta horrela, arian ari, elkarren ezagutza sendotuz zihoala esango nuke.
|
|
Hain lagunak ere ez ginen. Ez nintzen
|
zutaz
maiteminduko. Maiterotuko.
|
|
Laguntza behar du hona etortzeko. Ez gara fidatzen auzategi horretara doazen taxiekin, eta
|
zutaz
oroitu naiz.
|
|
–Ez pentsa
|
zutaz
ari denik, ama. Kontu zaharrak.
|
|
Baina proposatzen zenidanaren ondorio zuzena zen nire ondotik ere alde egingo zenuela, bolada baterako behintzat. Ez nuen
|
zutaz
pentsatu. Hain zen bortitza nire baitan harrotasunaren eta bakardadearen arteko borroka, ezintasunaren ekuazioan murgilduta bainengoen.
|
|
Eta tarteka, haiei buruz egun hartan azaldu zenizkion zure iritzien berri ere eman zidan. Gero eta gehiago hitz egiten dit
|
zutaz
Asierrek. Eta ni izugarri pozten naiz.
|
|
Behin betiko eginkizunei zenbat eta lehenago heldu, hobe. Damaso, ziur asko, harro sentituko da
|
zutaz
leihoaren beste aldetik. Urteurrena ospatzeko modurik aproposena dirudi; zentzugabea, nolanahi ere, nire irudirako.
|
|
Hileta egun hartan zure aitak gurean egin zuen lo. Ez zigun
|
zutaz
hitz egin, ez zigun zure argazkirik erakutsi. Ez zuen gure samina areagotu nahi, ondo dakit hori.
|
|
Banekien fida nintekeela
|
zutaz
, eta irribarretxo herabetia egin zidan. Tira, zoaz auto horren bila, hementxe egongo naiz zure zain.
|
|
Hark, ordea, fidagarria eta adore handikoa zinela. Mirespen handiz hitz egin zidan
|
zutaz
, baina irakasle batek bere ikasle aurreratuari izaten dion begirunetzat hartu nituen Öchlerren hitzak. Arrazoi zuen, ordea.
|
|
Nire ezagun batzuk aldizkari bat kaleratzen hasi dira hilero, eta letra kontuak interesatzen zaizkien lagunen bila dabiltza. Nire laguntza eskaini diet, jakina, eta
|
zutaz
ere hitz egin diet, baina izenik eman gabe. Ez zintudan konprometitu nahi zurekin hitz egin aurretik.
|
|
Esan nahi dudana gelditzen denerako hor bukatzen dela dena, baina bizirik ateratzen denarentzat... Baina puntu honetan nire buruaz harantzago egiten dut salto, eta hasten naiz amaz pentsatzen, eta zure arrebaz, eta
|
zutaz
, eta nire gurasoak zirenez, eta anai arrebez, eta adiskideez, eta ezagunez, eta kideez... Eta orduan oinaze itzel batek bereganatzen nau, negar egiteko gogo infinituak, itsasoak, eta mendiak, eta basamortuak baino handiagoa eta iraunkorragoa den esan ezinezko pena erraldoiak.
|
2007
|
|
" Nolako konfiantxa ukaiten ahal dugu ideiaz gonaz adina aldatzen duen batengan?". Eta goizon lantokian, espainol errefuxiatu ohi batekin, Dolores Ibarruri Pasionaria gogoratu dugu,
|
zutaz
eta bezperako ondorioetaz mintzatzerakoan.
|
|
Etzazula uste nenguala ni oraindik
|
zutaz
aztue.
|
|
Egunik ez det oraindik pasa
|
zutaz
ni emen aztuta.
|
|
Amesak a [r] i naz egiten nago ni
|
zutaz
pentsatzen. Sekulan ez naiz aztutzen.
|