|
2007
|
|
|
Zertan oinarritzen da nagusiki
|
zure
ikerketa?
|
|
|
Dena den, gaur egun
|
zure
lana ez da soilik gure galaxiaren ikerketara mugatzen, ezta?
|
|
|
Zertan oinarritzen da
|
zure
lana Madrilgo Magnetismo Aplikatuaren Institutuan?
|
|
|
|
Zuk
geologia ikasi zenuen; nola sortu zitzaizun itsas hondoekiko interesa?
|
|
|
Esperimentu labur bat egitea proposatzen dizut. Ireki, mesedez,
|
zure
web nabigatzailea, eta jo gogokoen duzun Internet bilatzailearen orri nagusira. Tekleatu energia eta bilatzeko esan.
|
|
|
Kontua da
|
zuk
energiari buruzko lan bat egin nahi duzula. Horretarako informazioa bilatzen ari zara, eta, gainera, itzultzen ibili behar ez izateko, euskarazkoa gurago duzu.
|
|
|
hotsa.
|
Zure
lagun hurkoaren mezua, bgira au www.elebila.eu. Zer ote. Helbidea tekleatu duzu.
|
|
|
Lehenengoa, gainera, Wikipediako energia sarrera. Hasperen egin duzu,
|
zure
burua salbatuta ikusi duzu eta.
|
|
|
I. A.:
|
Zurekin
bat nator. Lege hau onuragarria da ikerketarako:
|
|
|
Orain ikusita, 30 urte geroago, badirudi deskubritu eta oso gutxira ezarri zituztela debekuak.
|
Zuk
bertatik bertara bizi izan zenuen prozesu hori guztia. Nola bizitu zenuen?
|
|
|
Sarri entzuten den esaldia da hau: odol gozoa izango duzu, guztiak
|
zuregana
joaten dira eta.
|
|
|
Hortaz,
|
zu
ez ezik, matematika ere saritu dutela iruditzen zaizu?
|
|
|
Epaimahaiak bereziki nabarmendu ditu deribatu partzialen ekuazioen teorian egindako ekarpenak eta kontrol teoria eta haren aplikazioak diseinu optimoan eta aeronautikan. Hori da
|
zure
espezialitatea edo horretan aritzen zara, ez?
|
|
|
Eta zein da,
|
zure
ustez, zure ekarpenik handiena?
|
|
|
Eta zein da, zure ustez,
|
zure
ekarpenik handiena?
|
|
|
Kontua zein da? Bada, urte askotan eusten badiozu
|
zure
jardunari, eta beste zientzialariekin hitz egiteko prest bazaude, erabat normala dela diziplina anitzeko zerbait ateratzea. Eta hori gertatu da.
|
|
|
Zertan oinarritzen da
|
zure
ikerketa?
|
|
|
|
Zure
ikerketa ibilbidearen zati handi bat haragiki gordin ondu deribatuen kalitate nutritiboa hobetzen eman duzu txorizoarena, esaterako. Zer emaitza lortu dituzue?
|
|
2008
|
|
|
Fisikari bat biologiaz hizketan... Zein izan da
|
zure
ibilbide profesionala, eta nolatan iritsi zara biologiaren inguruan ikertzera?
|
|
|
Ez du inporta zenbat ordaindu duzun
|
zure
Rolex erlojua. Eros ezazu kuartzozko erloju merke bat, eta askoz erloju hobea izango duzu, Rolex garestiena baino ehun aldiz zehatzagoa, dio Wynandsek.
|
|
|
Izan ere, zuen lanak ez du erraza izan behar.
|
Zu
zertan aritzen zara?
|
|
|
Fisikaren atalean saritutako ikerketaren abiapuntua
|
zuk
zeuk ikus dezakezu. Sartu kaxa batean soka edo ile zati batzuk, mugitu pixka bat kaxa, ireki eta beha ezazu.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren Industria Saila, Hezkuntza Saila, Mondragon Unibertsitatea, UPV/EHU eta Ingeteam.
|
Zuk
ere, ikusle, jasoko duzu gonbidapena! Oraingoz, gustu baduzu, urriaren 15ean duzu hitzordua Teknopolis ekin.
|
|
|
Hizkuntzalari bat genetikaz hizketan... Zein izan da
|
zure
ibilbide profesionala geneen inguruan aztertzera iristeko?
|
|
|
Hau da, esan zuen sistemaren osagai bat dela, baina ez dela ezinbestekoa. Nola ikusten duzu
|
zuk
–
|
|
|
Informatikako hitzetan esanda, nire ustez, informazioa sistema eragiletik pantailaraino eramaten duen programa litzateke FOXP2 genea. Litekeena da hori baino ez izatea; baina, bide horrek huts egiten badu,
|
zuk
ezin duzu ezer ikusi pantailan.
|
|
|
Geneen ikerketa horretan, zer ekarpen egiten duzu
|
zuk
, hizkuntzalari gisa?
|
|
|
Nire lankideak eta ni saiatzen gara neurologian, genetikan eta horrelako arloetan lanean ari den jendearentzat neurgarriak diren parametro bihurtzen aztertzen ditugun ereduak. Adibidez,
|
zuk
esaldi bati begiratzen badiozu, objektu bat ikusten duzu. Nire ikuspuntutik, berriz, prozesu bat da, hainbat atal dituen prozesu bat.
|
|
|
Egindako esperimentuetan lortutako emaitzen arabera, Liburua irakurri du neska perpausean, esaterako, jaiotzetiko hiztunak berehala jabetzen dira perpaus horren gramatika akatsaz; hizkuntza hiru urterekin ikasi dutenen kasuan, ordea, garunak ez ditu akats horiek sumatzen. Nik
|
zu
bakarrik ikusi dut motako akatsak dituzten perpausetan, berriz, antzeko erantzun elektrofisiologikoa ikus daiteke hiztun talde bien artean. Beraz, hiztuna hizkuntza batez zer adinetan jabetu den, akats mota batzuk edo beste batzuk sumatzen ditu garunak.
|
|
|
umeei jakinarazi behar diegu ura baliabide ahula eta amaikorra dela. Egunetik egunera, batez beste gero eta ur gutxiago dugu
|
zuk
eta biok. Zergatik?
|
|
|
Ur eskasiarik ez dagoela diozu, baina
|
zuk
esana da: onartu beharra dago ura elementu amaikorra eta ahula dela, eta jakitun izan ez datorrela zerutik, bukatu egiten dela.
|
|
|
Argi izpiek ispiluaren kontra jotzen dutenean, ispilu esferikoek beste angelu batean islatzen dituzte, izpiek beren arteko paralelotasuna galtzen dute, eta proiektatzen duten irudia deformatua dago. Horrelakoxea da
|
zure
burua koilara batean islatuz gero ikusten duzun irudia edo ferietako ispiluek bueltatzen duten irudi barregarria.
|
|
|
|
Zure
begien kolorea, ahotsaren tonua, oinen tamaina, atzamar kopurua, burmuinaren egitura, eta zure eta gainerako bizidunen informazio biologiko guzti guztia idazteko, nahikoa dira lau letra. Bai, lau letra baino ez ditu genomaren alfabetoak, eta haien ordenaren baitan dago izaki bakoitzaren diseinu osoa.
|
|
|
Zure begien kolorea, ahotsaren tonua, oinen tamaina, atzamar kopurua, burmuinaren egitura, eta
|
zure
eta gainerako bizidunen informazio biologiko guzti guztia idazteko, nahikoa dira lau letra. Bai, lau letra baino ez ditu genomaren alfabetoak, eta haien ordenaren baitan dago izaki bakoitzaren diseinu osoa.
|
|
|
Askok erlazionatzen dute glaziarren galera klima aldaketarekin.
|
Zu
ere iritzi berekoa ote zaren jakin nahi genuke.
|
|
|
Pertsona askorentzat glaziarren galera zoritxarreko fenomenoa da.
|
Zuri
, pertsonalki, zer sentimendu eragiten dizu galera horren lekuko zuzena izateak?
|
|
|
Ezin dut aipatu gabe utzi 2007ko Fisikako Nobel saria
|
zure
lanarekin erabat lotutako bi ikertzaileri eman diotela (Albert Fert eta Peter Grünberg). Izatez, Fertek gai horren inguruan argitaratutako lehenengo artikuluaren lehenengo egilea zu zeu zara.
|
|
|
Ezin dut aipatu gabe utzi 2007ko Fisikako Nobel saria zure lanarekin erabat lotutako bi ikertzaileri eman diotela (Albert Fert eta Peter Grünberg). Izatez, Fertek gai horren inguruan argitaratutako lehenengo artikuluaren lehenengo egilea
|
zu
zeu zara. Zer neurritan sentitzen zara saritua?
|
|
|
|
Zuk
koleopteroekin lan egiten duzu. Intsektuen talderik handiena da, eta aniztasun morfologiko handia dute.
|
|
|
Zalantzarik gabe, itsasgarrien mundua aspaldiko kontua da. Erromatarrek, esaterako, pinuetako
|
zuretik
erauzitako brea eta erleen argizaria erabiltzen zituzten, besteak beste, itsasontziak eraikitzeko erleen argizaria itsasgarri gisa erabiltzen da oraindik ere. Aztekek, berriz, zenbait animaliaren odola buztinarekin nahastu eta eraikuntzetako harriak lotzeko erabiltzen zuten bi horien konbinazioz lortutako itsasgarria, eta eraikin haietako askok zutik jarraitzen dute gaur egun ere.
|
|
2009
|
|
|
Etorkizun hurbilean, beraz, ez harritu
|
zure
herriko kaleetan beste kontainer berde batekin topo egiten baduzu.
|
|
|
Zenbatekoa da
|
zure
ezagutza zientifikoa?
|
|
|
|
Zure
ustez, zer dago gaindituta eta zer ez?
|
|
|
Hipokratesek K.a. 400 urtean aipatu zuen: janaria
|
zure
sendagaia izan dadila, eta sendagaia zure elikagai. Beraz, elikagaiak medikamentu gisa erabiltzea aspaldiko kontua dela esan genezake.
|
|
|
Hipokratesek K.a. 400 urtean aipatu zuen: janaria zure sendagaia izan dadila, eta sendagaia
|
zure
elikagai. Beraz, elikagaiak medikamentu gisa erabiltzea aspaldiko kontua dela esan genezake.
|
|
|
Zerua
|
zure esku
, liburuetan
|
|
|
Zer da neurologia
|
zuretzat
–
|
|
|
Sariek iraganean egindako lana saritzen dutela uste dute zenbaitek; beste batzuek, berriz, etorkizunean ikertzen jarraitzeko bultzada gisa hartzen dute saria. Zein da
|
zure
kasua?
|
|
|
|
Zure
aita ere kimikaria zen. Hark animatu al zintuen kimikaren munduan sartzera?
|
|
|
Hainbat hamarkada ikertzen eman ondoren,
|
zure
ikerketa lana saritu dute. Pozik jasoko zenuen albistea, ezta?
|
|
|
|
Zure
ustez, zein da gaur egungo erronka nagusia?
|
|
|
Nolakoa zen
|
zure
egun bat han, Artikoan?
|
|
|
Julen Ruiz Aizpuru: Ikaragarria da
|
zuk
zeuk egindako lan bat mundu guztiaren eskura dagoela ikustea
|
|
|
Batez ere, software librearen motibazioarengatik. Ikaragarria da
|
zuk
zeuk egindako lan bat mundu guztiaren eskura dagoela ikustea. Niri, behintzat, poz ikaragarria ematen dit horrek.
|
|
|
Gainera, oso erresistenteak dira korrosioarekiko nahiz hainbat agente kimikorekiko. Hortaz, edozer gauza egiteko erabiltzen ditugu gaur egun. Begiratu ingurura, eta plastikoz inguratuta aurkituko duzu
|
zure
burua: plastikozkoa da zure hortzetako eskuila, zure zapaten zola, zure telefonoa, batetik bestera joateko erabiltzen duzun ibilgailuaren hainbat osagai...
|
|
|
Hortaz, edozer gauza egiteko erabiltzen ditugu gaur egun. Begiratu ingurura, eta plastikoz inguratuta aurkituko duzu zure burua: plastikozkoa da
|
zure
hortzetako eskuila, zure zapaten zola, zure telefonoa, batetik bestera joateko erabiltzen duzun ibilgailuaren hainbat osagai...
|
|
|
Hortaz, edozer gauza egiteko erabiltzen ditugu gaur egun. Begiratu ingurura, eta plastikoz inguratuta aurkituko duzu zure burua: plastikozkoa da zure hortzetako eskuila,
|
zure
zapaten zola, zure telefonoa, batetik bestera joateko erabiltzen duzun ibilgailuaren hainbat osagai...
|
|
|
Hortaz, edozer gauza egiteko erabiltzen ditugu gaur egun. Begiratu ingurura, eta plastikoz inguratuta aurkituko duzu zure burua: plastikozkoa da zure hortzetako eskuila, zure zapaten zola,
|
zure
telefonoa, batetik bestera joateko erabiltzen duzun ibilgailuaren hainbat osagai...
|
|
2010
|
|
|
Bat batean, ahora zerbait eramateko aukera agertzen zaizu.
|
Zure inguruko
beste edozerk garrantzia galtzen du, eta jatekoa eskuratzea bihurtzen da zure lehentasun nagusia. Lehentasun hautaketa hori garuneko gune jakin batek egiten du, eta ongi sentiarazten zaitu egindakoan; hau da, jandakoan, edandakoan edo sexu harremanak izandakoan.
|
|
|
Bat batean, ahora zerbait eramateko aukera agertzen zaizu. Zure inguruko beste edozerk garrantzia galtzen du, eta jatekoa eskuratzea bihurtzen da
|
zure
lehentasun nagusia. Lehentasun hautaketa hori garuneko gune jakin batek egiten du, eta ongi sentiarazten zaitu egindakoan; hau da, jandakoan, edandakoan edo sexu harremanak izandakoan.
|
|
|
|
Zure
ustez, zein ikerketa arlok merezi du Nobel saria. Galdera hori egin zien Elhuyar aldizkariak zenbait Nobel sariduni eta ikertzaile ospetsuri, aurten Nobel sariak nortzuek jasoko dituzten jakin baino astebete lehenago.
|
|
|
|
Zu
kimikaria zara. Nola iritsi zinen arkeologoekin lan egitera?
|
|
|
|
Zure
lanaren interes nagusia Iberiar penintsulan dago. Zergatik?
|
|
|
Liburu honi esker, Feynmanek
|
zuri
azaltzen dizu teoria, irakurleari alegia; oso teoria arraroa, garatu zuen gizon bereziak berak azalduta. Feynmanek hitzaldi batzuk prestatu zituen fisikan adituak ez direnentzat, eta hitzaldi horiek daude bilduta liburu honetan.
|
|
|
|
Zure
ikerketa esparrua mikrouhinen hondo erradiazioa da, eta, esparru horren barruan, zure izena eman diozu prozesu bati: Silk damping. Euskaraz, Silken moteltzea izango litzateke, eta Big Bangak utzitako erradiazioaren bilakaerarekin du zerikusia.
|
|
|
Zure ikerketa esparrua mikrouhinen hondo erradiazioa da, eta, esparru horren barruan,
|
zure
izena eman diozu prozesu bati: Silk damping. Euskaraz, Silken moteltzea izango litzateke, eta Big Bangak utzitako erradiazioaren bilakaerarekin du zerikusia.
|
|
|
Ez du ordezkatuko latitudearen eta longitudearen erabilera pertsonala, baina, adituen arabera, GPS gailu bat erosten baduzu, hobe duzu UTM koordenatuetara moldatzea.
|
Zurea
da aukera.
|
|
|
Geodibertsitatearen ondare elementuak ebaluatzeko metodologia azaldu duzu
|
zure
hitzaldian. Badago metodologia bateraturik, nazioarteko mailan edo?
|
|
|
Hala ere, nabigatzaile batzuek jada inplementatua dute geokokapeneko APIa (Firefox 3.5 edo berriagoa, Google Chrome 5.0 edo berriagoa, iPhone 3.0 edo berriagoa eta Android 2.0 edo berriagoa). Horietako bat baduzu, jada erabili edo probatu ditzakezu geokokapena erabiltzen duten hainbat web zerbitzu edo demo, adibidez http://diveintohtml5.org/geolocation.html (Google Maps en erakusten dizu non zauden), http://www.beowulfe.com/oil/ (BP ren petrolio isuriaren orbana mapa batean kokatzen du
|
zu
zauden tokian zentratuta, bizi zaren lurraldearen tamainarekin konpara dezazun) edo http://www.html5rocks.com/samples/ geolocation/ trip_ meter/ (ibilitako distantzia neurtzen doana).
|
|
|
Baina azkartasun hori ehunka milioi urtekoa izan daiteke. Eta antzinako txinatarrek
|
zuri
ikusten bazuten Sirius eta guk ere bai, orduan izarraren gorrialdia milaka urte batzuetakoa besterik ez zen izango. Azkarregi, agian; astronomia modernoak ez du datu nahikorik hori baieztatzeko edo ezezko argi bat emateko.
|
|
|
William Ashmead doktoreak aholku hau eman zion: serioski gomendatzen dizut madam, anbizio antinatural hori alde batera utzi eta
|
zure
sexuari dagozkion benetako gaitasunei heltzea.
|
|
|
Bada garaia zentzugabekeria hauekin bukatzeko, heldu diren belaunaldiei etorkizun hobexea uzteko, sineskeria eta dogmatismoa baztertzeko.
|
Zuk
ere, irakurle, baduzu honetan erantzukizuna. Farmazian zabor alternatibo bat eskaintzen dizuten hurrengoan, lagun batek ez dakit nongo azti berriarengana joateko esaten dizun hurrengoan, argi izan ezazu.
|
|
|
Hori guztia egunero egiten dugu, etengabe eta inongo problemarik gabe. Nik eraiki behar dut besteen adimenaren teoria bat; eta jakin behar dut dauzkadan datuen arabera zer probabilitate daukazun
|
zuk
modu batean edo bestean jokatzeko. Eta gizakiok gaitasun hori badaukagu, eta zalantza dago txinpantzeek ote duten ala ez.
|
|
|
Eta gasen osagaiak banatzeko gailu bat, eta detektagailu bat. Ez duzu
|
zure
elementua ikusiko, elementu horren transformazioaren hondakinak baizik. Baina berdin du.
|
|
|
Baina berdin du.
|
Zure
izena taula periodikoan zizelkatuko duzu.
|
|
|
Eskaner bidez ezinezkoa denez pertsona bat bai edo ez pentsatzen ari ote den bereiztea, bai erantzun nahi zuenean tenisean jokatzen ari zela imajinatzeko eskatu zioten; kontrakoa adierazteko, berriz, etxean zebilela irudikatzeko. Gero, galdera errazak egin zizkioten, esate baterako,
|
Zure
aitaren izena Alexander da. Eta sei galderatatik bosti zuzen erantzun zien; seigarrena erantzunik gabe utzi zuen.
|
|
|
Eta gaiaren dibulgazioa egiten du ondo idatzita egin ere liburu honen bitartez. Vilenkinen arabera, beste unibertso batean
|
zu
zara Estatu Batuetako presidentea. Oso kontu erakargarria da, baina multibertsoari buruzko liburu hau hori baino askoz gehiago da.
|
|
|
Kosmologo askok ez dute ikertzen multibertsoa.
|
Zuk
bai. Zergatik?
|
|
|
|
Zure
multibertsoaren gairako hurbilketak zerikusia du gure unibertsoa posible dela jakitearekin. Baina ba al dakigu zenbateraino den probablea gure unibertsoaren sorrera?
|
|
|
Kanpotik ikusita, latza ikusten da, dio, ezen ikusten duzu tipo bat igerilekuan mugitu gabe, eta azkenean luze egiten da. Baina
|
zu
sartuta zaudenean, kontzentratuta zaude, eta denbora ez da hain luze egiten.
|
|
|
Eskerrik asko. Bide batez,
|
zuk
baduzu txakurrik?
|
|
2011
|
|
|
Hurrenez hurren, hauek ziren oinarrizko lezio horiek:
|
zure
publikoa ezagutu; mezu egokia prestatu; ez puztu arriskuak edo gertaerak; ez nahastu zientzia erakunde gehiegi; komunikazio proaktiboa erabili (gardentasuna); kontuan izan xehetasun guztiak ematea ez dela beti lagungarria; ez aipatu markak; komunikabideak lagun egin; iturri fidagarriak erabili; eta komunikazio hutsunea gertatzea saihestu.
|
|
|
|
Zure
ikerkuntza arloan, zer dago ikertzeko?
|
|
|
Eta hori aberasgarria da. Atomoek eta materialek berek nahi dutena egiten dute, ez
|
zuk
nahi duzuna. Zu saiatzen zara ezaugarri batzuk lortzen, eta batzuetan kasu egingo dizute; baina besteetan ez dute zurekin ezer jakin nahiko.
|
|
|
Atomoek eta materialek berek nahi dutena egiten dute, ez zuk nahi duzuna.
|
Zu
saiatzen zara ezaugarri batzuk lortzen, eta batzuetan kasu egingo dizute; baina besteetan ez dute zurekin ezer jakin nahiko. Baina tira, azkenean lortzen dugu kasu pixka bat egitea ere, eta lortzen ditugu guk nahi ditugun ezaugarri elektrikoak, optikoak, kimikoak...
|
|
|
Atomoek eta materialek berek nahi dutena egiten dute, ez zuk nahi duzuna. Zu saiatzen zara ezaugarri batzuk lortzen, eta batzuetan kasu egingo dizute; baina besteetan ez dute
|
zurekin
ezer jakin nahiko. Baina tira, azkenean lortzen dugu kasu pixka bat egitea ere, eta lortzen ditugu guk nahi ditugun ezaugarri elektrikoak, optikoak, kimikoak...
|
|
|
Aldiz, hori bera
|
zure
tableta edo smartphonetik egiten baduzu, seguruenik ez duzu nabigatzailea irekiko: web zerbitzu horietako bakoitzarentzat aplikazio bat izango duzu instalatuta, eta horien bidez atzituko duzu webgune horietako edukia.
|
|
|
|
Zuk
zeuk erabaki zenuen homeopatia eta beste teknikak zientifikoki aztertzea ala talde batek lagunduta egin zenuen?
|
|
|
|
Zure
ustez, liburua iritsiko da espero duzuen publikora, edo bakarrik jadanik konbentzituta dagoen jendearengana?
|
|
|
Zein da
|
zure
ikerketaren helburua?
|
|
|
Sari asko jasotzeak esan nahi du ikerketa esparrua bera garrantzitsua dela saria ematen duenarentzat.
|
Zure
kasuan hala da?
|
|
|
Baina garrantzitsua izan zen
|
zuretzat
Nobela jasotzea?
|
|
|
Eta esaten diet: Badakizu hor duzun substantzia hori unibertsoan inoiz ez dela egon, eta historia osoan lehendabiziko aldiz eskuan izan duena
|
zu
izan zarela?. Harrituta geratzen dira.
|
|
|
Hori oso interesgarria da; ekartzen du absolutuaren eta erlatiboaren dikotomia, naturalaren eta artifizialarena bezalakoa. Jendeak erabat sinesten du homeopatian;
|
zuk
frogatu diezaiokezu hor ez dagoela molekula bakar bat ere. Jende askorentzat, propietate bat duen substantzia bat edukitzeak esan nahi du berez substantzia horrek dituen ezaugarriak edo egin ditzakeen kalteak hor azaldu behar direla.
|
|
|
Bai.
|
Zuk
erabili dagokion analisi teknika, eta beti aurkituko duzu metanola. Sagardoak itsutuko zaitu?
|
|
|
Baina, izatez, mirespena baino askoz gehiago zuen eskaintzeko, eta Gaussek hala erantzun zion: Izugarri pozten naiz, aritmetikak
|
zugan
hain lagun trebea aurkitu duelako. Elkarri gutunak idazten jarraitu zuten.
|
|
2012
|
|
|
Deigarria da
|
zure
webgunean propio eskatzen duzula ez bidaltzeko zuri mezu kodetuak, zu ez zarela deskodetzaile bat. Askotan bidaltzen dizkizute?
|
|
|
Deigarria da zure webgunean propio eskatzen duzula ez bidaltzeko zuri mezu kodetuak,
|
zu
ez zarela deskodetzaile bat. Askotan bidaltzen dizkizute?
|
|
|
Elhuyar Fundazioak
|
zure
beste liburu baten euskarazko bertsioa argitaratu zuen: Sendabide ala iruzurbide. Edzard Ernst medikuarekin batera idatzi zenuen.
|
|
|
Azken boladan, ekonomialari askok hitz egiten dute ekonomia berdeari buruz.
|
Zuk
, ordea, beste era batera ulertzen eta aztertzen duzu ekonomia.
|