|
2000
|
|
|
Bizitza osoa igaro duzu bertsoaren inguruan. Nola joan da heltzen bertsoekiko
|
zure
harremana?
|
|
|
Zein dira
|
zure
plazak?
|
|
|
«Zer pasatzen da
|
zure
gorputzarekin», «demasiegi»
|
|
|
Zuri, Josune, ondarrutar hark esaten dizunean: «zure batua ondo ulertzen dut», arrazoi du,
|
zure
bizkaiera batuagoa delako.
|
|
|
Miren,
|
zure
artikulu batean aipatu zenuen administrazioan, irakaskuntzan eta hedabideetan euskalkiek izan behar duten lekuaz hausnarketari ekingo ziola Jagon saileko lantalde batek. Koldok ere, azken boladan, idatzi du zenbait gauza gaiaren inguruan.
|
|
|
Zein izan da
|
zure
helburua lan hau egiterakoan?
|
|
|
Bai, baina
|
zure
lana irakurtzerakoan bistan da populazioaren bilakaera baldintzatzen zuena aztertu duzula batik bat.
|
|
|
«Koaderno gorria»
|
zure
liburuan agertzen al dira ama izatearen ardurak?
|
|
|
Ez da horrela. Are gehiago, batzutan egin dezakezu lan bat hain zuzen umerik ez daukazulako, sentitu nahi duzulako zer sentitzen den ume bat daukazunean, eta
|
zure
pertsonaiak dauka ume bat eta zuk ez. Ordezkoa ere izan liteke.
|
|
|
Aurten telebistarik ez, baina besteak dauzkat, eta bai, ideiak eduki behar dituzu, eta batzutan ere datak agintzen badizu, pasa dezakezu aste osoa gai hau... ez, beste hau... baina gero entregatu egin behar duzu, eta dagoena esan. Ez da erraza, baina hori bai, askatasun handia ematen dizu ordutegi bat ez izateak,
|
zure
kasa lan egiteak, eta niretzat askatasuna balio handiko gauza da. Geratu zaitezke gauean goizeko 4ak arte idazten, edo, maizago egiten dudana, goizeko 6etan jeiki eta lanean jarri.
|
|
|
Arantxa Urretabizkaia izatea, euskal emakume idazle bakarretakoa izatea hainbat urtetan... Zein harremana duzu
|
zure
pertsonaiarekin?
|
|
|
1985eko
|
zure
deklarazio batzuk: «Literatura ez da telebista bezain beharrezkoa».
|
|
|
Baina niri gertatu izan zait, hurbildu gazte batengana eta ikusi testu-liburu bat daukala, ikasten ari delako, eta liburu horretan nire argazki bat, eta ez diot proportziorik ikusten, nik ez ditut 400 folio argitaratu urte guzti hauetan. Ulertzen dut behar ditugula gure erreferentziak, eta literatura baten historia batean
|
zure
halako argazki bat sartu behar dutela, itxusi askoa gainera, ez argazkia: ni argazki horretan.
|
|
|
Zein da
|
zure
iritzia Juan Mari Uriarteren etorreraz?
|
|
|
Emakumeen lizentziak ere aipatu dituzu
|
zure
artikuluan.
|
|
|
(r) The time machine»,
|
zure
disko berria, Alan Parsons Project ek argitara eman zuen lehen diskoaren jarraipen moduko bat dela aipatu izan da. Zer deritzozu honi?
|
|
|
Hala ere, aurrerapen teknologikoek, konposaketa, sortzeko gaitasuna eta azken emaitza zapuztu ditzakete gaizki erabiliz gero. Zein da
|
zure
formula hori gerta ez dadin?
|
|
|
Hori dela eta, eta
|
zure
galderari erantzunez, teknologia konposaketa lanerako laguntza gisa erabil daiteke, baina grabazioetan, gehiegizko erabilerak eragin kaltegarriak ekar ditzake. Adibidez, jazz musika grabazioaren arte forma bat da, gordinean egiten dena.
|
|
|
" Nik profesionalak atzerrira joaten jarraitzea espero dut, denontzat onuragarria baita. Arazoa ez da kanpora joate hutsa, baizik eta
|
zure
zonaldean beharra egonik azpiegitura sortzeko ausardia ez dagoelako alde egin behar izatea".
|
|
|
Grimm anaien ipuinak" en edizioaz arduratu zara. Zehazki zein izan da
|
zure
lana?
|
|
|
Gaiztoa zara
|
zure
pertsonaiekin.
|
|
|
Gizarajoa! Ez, esan nion nik,
|
zure
amak esan nahi du ni Erreka Mariren lagun mina naizela. Kasetak salduz ez gara aberastu, baina behin etxe batean sartuta, betirako izaten da.
|
|
|
Haur eta gazte literaturan azken hamarkada honetan bereziki nabarmendutako idazlea zaitugu. Kontaiguzu nolakoa izan den
|
zure
idazle bilakabidea.
|
|
|
" Helena eta arrastiria"
|
zure
azken eleberriarekin euskal literatura zabaltzeko bide berri bat lantzen ari dela dirudi.
|
|
|
Arestian ingurua aipatu duzu. Nobelaren testuingurua Adunan,
|
zure
jaioterrian, al dago?
|
|
|
Idaztea baino gehiago, poza ematen du haurrek
|
zure
ipuinak irakurri eta onartu dituztela ikusteak. Niretzako ipuinak idaztea ausardia da, abentura hutsa.
|
|
|
Tricicle ko taldekide Paco Mir da egilea. " Gaia Paul Simonen' Fifty Ways To Leave Your Lover' (Berrogeita hamar modu
|
zure
maitalea uzteko) kaleratu zenean bururatu zitzaidan. Beharbada, garai hartako moda arazoa zen, Luis Eduardo Auteren zenbait kantu gai berari buruz gogoratzen baitut, nahiz eta diskografiak, betidanik, beren insomnioarentzat erremedio bila dabiltzan kantari deskontsolatuez beterik dauden.
|
|
|
Duela laupabost urte jaso omen zituen
|
zure
ipuinak Xabier Mendiguren Elizegik. Zein izan da prozesua ordutik liburua argitaratu arte?
|
|
|
Oker ez banago
|
zure
Web orria ari zara taxutzen, Nola baliatu Internetez euskara bultzatzeko?
|
|
|
Euskara egoera diglosikotik atera dadin
|
zure
hainbat proposamen ez da ondoegi hartua izan.
|
|
|
Bai, jakina, ikuskizun" zuri" bat eginda ere
|
zure
iritzia ematen ari zara. Behar hori dugu antzerkilariok, baina ez beti gustatzen ez zaiguna aldatzeko, kutsu poetikoa duten obrek ere bere lekua dute.
|
|
|
Zuri ere gertatuko zaizu, zeharo ezberdina da elkarrizketa hau niri egin edo Nuria Espert i egitea. Programatzaileei dagokienez, nahiz eta nahiko adituak izaten diren, egia da batzuetan publikoaren izenean baztertzen dutena aitzakia izaten dela
|
zure
obra ez programatzeko. Eta kultur saileko norbait datorrenean, lanean ari dela pentsatu nahi dut.
|
|
|
Eta gero irakurleengandik ezusteko asko jasotzen duzu. Laugarreneko bizilaguna datorkizu
|
zure
lan bat irakurri duela esanez eta lehenago ez zenuen imajinatu ere egingo laugarrenekoak hori irakurriko zuenik. Horrela askoz politagoa da, libreagoa.
|
|
|
Niri gauza batek sortzen dit kezka, irakurle perfil batek,
|
zure
liburua behartuta irakurri behar duen horrek. Kontzientziako karga sortzen dit.
|
|
|
Kontzientziako karga sortzen dit. Badakizu euskaltegietan sartzen bada
|
zure
liburua saldu egingo dela.
|
|
|
Enkarguzko lanek oso fama txarra dute, baina gero
|
zure
buruarekin ezustekoak ere hartzen dituzu. Enkarguz lan batzuk egin eta bat batean pentsatzen duzu:
|
|
|
Beste lanbide batean bazaude eta, benetan, idatzi nahi baduzu,
|
zure
burua zailtzen duzu eta literatura gogo handiagoz hartzen.
|
|
|
Han zebiltzan, Saizarbitoria, Koldo Izagirre... Gero, momentu batetik aurrera,
|
zure
txokoa egin duzu eta euskaraz jarraitzen duzu.
|
|
|
Eta zentzu horretan badira erreferentziak. Zure gustuko idazleak aurkitu behar dituzu eta gero erail,
|
zure
bidea aurkitzeko. Eta musikak ere badu eragina.
|
|
|
Lehiaketek bi alde on dituzte nabarmen. Ez baduzu nondik irten, ez bazara talde literario bateko kide eta inork ez bazaitu ezagutzen, lehiaketa irabaztea
|
zure
burua ezagutzera emateko bide bat da. Eta hori une jakin batean, adin batean, garrantzitsua da.
|
|
|
Urruzuno eta horrelakoak irabaziz gero" ikaragarri ondo idazten dut" pentsatzeko arriskua duzu. Editoreak ez dizu uzten
|
zure
saltsa horretan beratzen. Oso berde hartzen zaituzte, eta txokea nahiko gogorra izaten da.
|
|
|
gure liburuak ikasbidaian joateko polboroiak bezala saltzen ditugu. Marjin horrekin, gainera talde literario batean bazaude eta errezitaldietan propaganda eginez, beste baldintza batzuetan sartzen zara
|
zure
lana argitaratzera. Argitaletxeek ausartagoak izan lukete.
|
|
|
Eta askotan asmatu egiten dute
|
zure
puntu ahulak ikusten.
|
|
|
Edozein harremanetan bezala, sokatira moduko bat da: noraino zaude prest editoreak
|
zure
lanean eskua sartzeko eta bere aldaketak sartzeko. Editoreak kalte egiten dizula uste duzun unea iristen baldin bada, soka eten egiten da.
|
|
|
Urtean bitan ere ez naiz medikuarengana joaten, analisiak egin, zer janari behar den eta kito. Medikuak zure aurretik ibiltzeko baino,
|
zure
parean edo atzetik ibiltzeko daude. Arbola bezalakoa da pertsona, ez bazara jaiotzen hartako, hura duzu gogortu, lagundu bai, baina zaildu ez.
|
|
|
Lizarra Garazi akordioaren garai baikor haiek joan dira. Zeintzuk dira itxaropen haiek galdu izanaren erantzuleak
|
zure
iritzian?
|
|
|
Pilotan hasi aurretik aizkoran ere jardun omen zenuen. Gogora ekarriko al dizkiguzu
|
zure
hastapenetako lehen urte haiek. Hogeita koska urte pasa dira jadanik.
|
|
|
87an
|
zure
osaba Retegi I.aren eta Azkarateren 6 txapelen marka gainditu zenuen. Zer esan nahi izan zuen hark zuretzat?
|
|
|
sekula ez naiz ohartu zeinen alde atera den dirua, zer zioten artekariek. Ni ez naiz inoiz apustuen kontra egon; apustuek motibatu egiten zaituzte
|
zure
kolorea defenditzeko. Nik beti defenditu izan dut nire kolorea, eta apustua jokatzen duenak exijitu egin behar du.
|
|
|
Bi aukera egoten dira lana lortzeko garaian: telefonoak jo arte itxaroten egon" eta bestea, telefonoa alde batera utzi eta zeuk
|
zure
lana sortu. Modu honetan gainera, guk erabaki dezakegu zer kontatu, zeinekin eta nola; horrek bultzatu gaitu Dar Dar sortzera".
|
|
|
Haatik, norabait abian delarik, ez omen du bere burua bide hertsien barna mugatzen. Zure obran,
|
zure
kantuetan eta zure aipuetan etsipen gisako arrasto bat ageri da. Gaztetasunetik eramaten den etsipen puntua ote da zurea?
|
|
|
Haatik, norabait abian delarik, ez omen du bere burua bide hertsien barna mugatzen. Zure obran, zure kantuetan eta
|
zure
aipuetan etsipen gisako arrasto bat ageri da. Gaztetasunetik eramaten den etsipen puntua ote da zurea?
|
|
|
" Baratze bat" diskoa plazaratu duzu berriki. Zer da berau
|
zure
ibilbide artistikoan?
|
|
|
Paue eta Muskildi artean bizi zara. Nola ikusten duzu Zuberoa, nola
|
zure
burua pertsonalki eta artistikoki?
|
|
|
1997an" Pregunta por mi"
|
zure
hirugarren laburrak Goya saria eskuratu zuen. Aldaketarik egon da zure ibilbidean geroztik?
|
|
|
1997an" Pregunta por mi" zure hirugarren laburrak Goya saria eskuratu zuen. Aldaketarik egon da
|
zure
ibilbidean geroztik?
|
|
|
Lau labur filmatu eta gero," Geroztik ere" (1993)," Zureganako grina" (1996)," Pregunta por mi" (1996) eta" Haragia" (1999), bilakaerarik nabaritu duzu
|
zure
zinean?
|
|
|
Baina kontua da zaila dela zinean egitea, diru mordoa behar delako. Bideoan aukera gutxiago dago lanak erakusteko, esparrua txikiagoa da, kultur etxeetan soilik erakusten dituzu
|
zure
lanak. Zinean eginez gero, eremu izugarria zabaltzen zaizu.
|
|
|
Iraileko 24an Errepublikako presidentearen agintaldia bosturtera murrizteko erreferenduma burutuko da. Zein da
|
zure
jarrera?
|
|
|
Jean Pierre Chevenement barne ministroak bere kargua utzi du. Zein da Korsikako aferaz
|
zure
iritzia?
|
|
|
Zein dira
|
zure
inspirazio iturriak?
|
|
|
Zer iritzi duzu
|
zure
atzetik etorri diren Kultur sailburuez?
|
|
|
"' Ez zaitez auzitan sartu, jauna' esango genizuke illetako otoitza gogoratuaz. Zure itzaldiak eta
|
zure
itzaldietako jokaerak osoro artuta ongarriak izan dirala uste dugu. Orregatik egin argi.
|
|
|
Gainera, berrogeita bi filmeren artean hautatu zuten nirea, aurreselekzioan baztertu ziren pelikulak kontuan hartu gabe. Ilusio handia ematen du,
|
zure
lagun bat edota zure ama ez den norbaitek ongi egin duzula esaten dizulako. Zinearen industrian ezagutzen ez zaituen jendeak zu ezagutzeko modu bat da, zapladatxo bat bizkarrean.
|
|
|
Gainera, berrogeita bi filmeren artean hautatu zuten nirea, aurreselekzioan baztertu ziren pelikulak kontuan hartu gabe. Ilusio handia ematen du, zure lagun bat edota
|
zure
ama ez den norbaitek ongi egin duzula esaten dizulako. Zinearen industrian ezagutzen ez zaituen jendeak zu ezagutzeko modu bat da, zapladatxo bat bizkarrean.
|
|
|
Mito bat da. Originaltasuna da dagoen tradiziotik liburuari
|
zure
ahotsa jartzea, zure ikuspuntu berezitxoa... Betiko gauzak hartu, erreziklatzeko zure batidoran sartu, eragin eta hortik ateratzen dena, zure izaeraren zati bat horri eranstea, ez besterik.
|
|
|
Mito bat da. Originaltasuna da dagoen tradiziotik liburuari zure ahotsa jartzea,
|
zure
ikuspuntu berezitxoa... Betiko gauzak hartu, erreziklatzeko zure batidoran sartu, eragin eta hortik ateratzen dena, zure izaeraren zati bat horri eranstea, ez besterik.
|
|
|
Originaltasuna da dagoen tradiziotik liburuari zure ahotsa jartzea, zure ikuspuntu berezitxoa... Betiko gauzak hartu, erreziklatzeko
|
zure
batidoran sartu, eragin eta hortik ateratzen dena, zure izaeraren zati bat horri eranstea, ez besterik.
|
|
|
Originaltasuna da dagoen tradiziotik liburuari zure ahotsa jartzea, zure ikuspuntu berezitxoa... Betiko gauzak hartu, erreziklatzeko zure batidoran sartu, eragin eta hortik ateratzen dena,
|
zure
izaeraren zati bat horri eranstea, ez besterik.
|
|
|
Euskara zuzendari lanetan. Aurreko eginbeharretaz ahaztu gabe, sustapenean sartu dira buru belarri" Euskara
|
zure
unibertsoan" kanpainaren bidez. Noiz eta zein helbururekin sortu zen Gipuzkoako Foru Aldundiko Euskara Zuzendaritza?
|
|
|
Eta duela gutxi," Euskara
|
zure
unibertsoan" kanpainaren barruan estropaden inguruko bideo jokoa kaleratu zenuten...
|
|
|
Noraino hustu ditzakezu
|
zure
barrenak. Mugarik al dago?
|
|
|
Niretzat ez dago mugarik, poesia den heinean. Argi dago
|
zure
parte bat badagoela hor, baina askotan joko poetikoa da. Zure burua hilko duzula esatera irits zaitezke edo herri guztia hilko duzula.
|
|
|
Polita izan behar du
|
zure
hizkuntza ezagutzen ez duen publikoaren aldetik harrera ona izatea...
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman dezakeela irakurlea
|
zure
etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman dezakeela irakurlea zure etxera sartu eta
|
zure
liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Nori zuzendurik dago
|
zure
azken saiakera hau?
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman dezakeela irakurlea
|
zure
etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman dezakeela irakurlea zure etxera sartu eta
|
zure
liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Eta hor bide pertsonal bat egiten duzu. Ez
|
zure
beharretatik abiatuta bakarrik, baita gizarteak eraginda ere. Geure barruan bakoitzak egin ditu halako iraultza txikiak, eta denon artean joan gara nahiko trinkoa zen entzule batetik nahiko zatitua zen entzule batera.
|
|
|
Arte plastikoekiko zaletasuna azaldu duzu. Nola pasa duzu zaletasun hori
|
zure
liburuetara?
|
|
|
Zein izango da literaturan
|
zure
hurrengo pausoa?
|
|
|
Zer egin," eggeak" esaten jakin ez, eta
|
zure
txakurra Rasputin deitzen bada, zure logopeda Rosa eta zure aitak kirrimarroa zarela esaten badu. Ikastolako beste haurrei ahalik eta muturrekorik galantena ematen saiatu, hasteko.
|
|
|
Zer egin," eggeak" esaten jakin ez, eta zure txakurra Rasputin deitzen bada,
|
zure
logopeda Rosa eta zure aitak kirrimarroa zarela esaten badu. Ikastolako beste haurrei ahalik eta muturrekorik galantena ematen saiatu, hasteko.
|
|
|
Zer egin," eggeak" esaten jakin ez, eta zure txakurra Rasputin deitzen bada, zure logopeda Rosa eta
|
zure
aitak kirrimarroa zarela esaten badu. Ikastolako beste haurrei ahalik eta muturrekorik galantena ematen saiatu, hasteko.
|
|
|
" Egge" rik ez duten esaldiak soilik erabiliko dituzu, hara! Ederki kostata, baina lortzen duzunean, beste arazotxo batzuei aurre egin beharrean zara, ordea, irakaslea" aggia" zarela esaten hasi delako, eta
|
zure
gurasoak alaitu ordez kezkatu egin direlako bere seme" erremerreak" hiztegi oso aberatsa duela jakitean. Zorionez, ikaskide berri batek aterako zaitu zulotik:
|
|
|
Fiskalak berehala aurkeztu zuen helegitea. Zein da
|
zure
ikusmoldea?
|
|
|
Aztertzaile hauxe bera da izenburuaren esanahia eta iturria argitzen dituena: " Zaindu ezazu
|
zure
burua, lagun" esan nahi omen du, eta Gulliver en bidaiak liburutik hartua omen da. Jonhatan Swuift en 1726ko liburu honetako laugarren atalean azaltzen da.
|
|
|
Zazpi lekutara heltzen da ontzia: sorlekua edo abialekua baina baita helmuga ere ze Kavafis poetak dioen bezala eta honetan Sarrionandia estu estuan jarraitzen zaio" eduki ezazu beti Ithaca zeure buruan/ hara heltzen zarenean bete baita
|
zure
fatua". Berehala dator Paris mitikoa, imajinazioaren sormen hori; geroago Grezia, Lisboa, Irlanda, Praga eta, amaitzeko, erbestea.
|
|
|
1995 Lur bat
|
zure
minari, poesia, Susa.
|
|
|
guizatasunaren lotsagarrijac (Icas I, Ugazabenpres 23serm.). tuezquerijaoneetati dator, errenterubacugazabailapurretaneguitiagueijenian (Icas II, 147). Ta esa ten deutsazu: Ezertaco eza dala, coitauepeladala, alacoprestuezari alan isten badeutsa (Icas II, 154). Onacogentiaezdabacarricconciencijanasaicua.Ezbada baitavijotz doilerrecua, taerneprestuececuabere (Icas II, 178). Preminabagaric lagunarteetansortutenez dana gaiti: prestuezcequenadala (Icas II, ¿ Noc
|
zure
intencinoepres 223). tuezac. Icas II, (234).
|
|
|
eusquionorduban
|
zure
arima triste talarrijariábaquia? ¿ Apoza?
|
|
|
Nire/ ene/ neure;
|
zure
/ zeure; aren/ bere; gure/ gueure; zuben/ zubeen/ ze u ben/ zeubeen; areen/ eureen/ euren
|
|
|
Zein eratara eskura dezake Euskal Herriak bere burujabetza,
|
zure
ustez?
|
|
|
Amaren sabeletik atera eta gero, zeure bizitza osorako lana duzu. Bibidetatik bil dezakezu bigarren natura hau,
|
zure
giza nortasuna osatuko duena, kultura: atarramentu propiotik edo bestengandik entzunda eta jasota.
|
|
|
Mundu hori dena dago oso sakon Leturia-ren barrenean, berenahas mahas guztiarekin: konprometitu egin behar da, erabaki egin behar da munduhonetan zer egin gura duzun, zer izan gura duzun;
|
zure
erabakian dago zer izangozaren, etab. Bistan da, momentu hartan erabaki hori ezin zitekeela formula,, erabakiezazu aberriaren alde zer egin gura duzun edo ez duzun?. Baina uste dut, azpi azpianhorixe dagoela.
|
|
|
poemanere egitura binario antzekoak: . Ikusi nuenean/ nik
|
zure
masaila,/ brontze gorritan eguna hasten/ ezzegoen zaila? (. Begitarte 3?
|
|
|
–Nirekin hitz egin nahi omen duzu, historiako lan batzuk direla-eta. Barkatukodidazu baina, ahaztu egin zait
|
zure
izena. Nire buru zahar hau...
|
|
|
–Inkunable batzuk ere badauzkagu, baina horiek ez zaizkio edonori uzten. AitaLiburuzainarengana jo duzu, eta
|
zure
ikerketaren asmoa ikusita, nik uste...
|
|
|
–Hortaz zu Anttonen semea izango zara? Ezagutu nuen
|
zure
aita. Baita AitaItxaso ere.
|