|
2007
|
|
|
Nik 1960ko hamarkadaren lehen urteetan egin nituen unibertsitateko ikasketak, eta garai hartan ez zen ozeanoaz
|
hitz
egiten, erabat ezezaguna baitzen. Berez, ofiolitak aztertzen hasi nintzen.
|
|
|
Hainbat azalpen posible eman dituzte. Batek dio zenbakiaren eta esponentzialaren arteko lotura handiaren ondorioz eman ziola Eulerrek esponentzial
|
hitzaren
lehenengo letra. Beste azalpen batzuen arabera, haren abizenaren lehenengo letra delako aukeratu zuen (ideia hori nahiko baztertuta dago gaur egun), edo matematikan erabiltzen ez zen alfabetoko lehenengo letra zelako (a, b, c eta d letrak oso maiz agertzen ziren formula matematikoetan)...
|
|
|
Simulazioak datu argigarriak eman ditu, Jupiterren ezkutu izaera zalantzan jartzeko adinakoak. Hala ere, kontuan izan behar da, eta adituek hala nabarmendu dute, eredu horiek ez dituztela eguzki sistemako objektu guztiak aintzat hartzen, eta, beraz, emaitza ez dela
|
hitzez
hitz hartu behar.
|
|
|
Simulazioak datu argigarriak eman ditu, Jupiterren ezkutu izaera zalantzan jartzeko adinakoak. Hala ere, kontuan izan behar da, eta adituek hala nabarmendu dute, eredu horiek ez dituztela eguzki sistemako objektu guztiak aintzat hartzen, eta, beraz, emaitza ez dela hitzez
|
hitz
hartu behar.
|
|
|
Zirkulazio azkarraren eraginez, gorputzaren tenperatura gizakiarena baino 7 gradu altuagoa da, eta, ondorioz, metabolismoaz arduratzen diren proteinek azkarrago lan egiten dute, hau da, elikagaiak azkarrago erretzen dituzte. Bi
|
hitzetan
esanda, hegaztiak oso azkar bizi dira.
|
|
|
Hala ere, hori ez da zelula amen ikertzaileek duten arazo bakarra, zailtasun teknikoak ere ez baitira nolanahikoak. Horretaz guztiaz
|
hitz
egiteko, zelula amekin lan egiten duen ikertzaile batekin eta bioetikan aditu den zuzenbideko irakasle batekin elkartu gara. María Vivanco eta Itziar Alkorta dira, hurrenez hurren.
|
|
|
Asko
|
hitz
egiten eta eztabaidatzen da zelula amei buruz, zergatik. Zer dela eta dira zelula amak hain garrantzitsuak?
|
|
|
Hori esanda, noiz emango du fruitua hemen egiten dugun lanak? Zein helbururi buruz
|
hitz
egiten ari garen; epe luzera izan daiteke, ertainera... Baina dagoeneko ari gara helburuak lortzen.
|
|
|
Harrezkero, ingurumen arazoak gizartearen maila guztietara helarazteko lanetan dabil. Ekainaren 25ean, Tolosako Naturaldiak gonbidatuta, klima aldaketari buruzko hitzaldi bat eman zuen Chillida Lekun, eta harekin
|
hitz
egiteko tartetxo bat izan genuen.
|
|
|
Komunikabideetan etengabe
|
hitz
egiten dute klima aldaketari buruz. Hori positiboa dela uste duzu?
|
|
|
Baina neurriz kanpoko adierazpenak saihetsi egin behar dituzte. Zientzialariak oso moderatuak dira, probabilitateez
|
hitz
egin dute beti.
|
|
|
Mineralogoek sukzinita deitzen diote, eta C 10 H 16 O formulaz ezagutzen dute. Anbar
|
hitza
arabieratik dator, eta itsasoan flotatzen duena esan nahi du.
|
|
|
Aeronautikaz edo hegazkinez
|
hitz
egiten dugunean, burura lehenengo datozkigunak Boeing eta Airbusen irudiak izango dira, seguru asko. Haiek ikusten dira gehien, eta ez handienak direlako bakarrik.
|
|
|
Aeronautika astunean aireontzien saila sartzen da, eta beste guztiak aeronautika arina dira. Jendeak hegazkintzaz
|
hitz
egiten duenean, oro har aircraft ez ari da, dio Arregik, merkatu bolumenaren arabera antzekoak dira hegazkintza astuna eta arina, baina arina ez da ezagutzen... .
|
|
|
Zientzia fikzioan, aldiz, ez, ordenagailua ez baitzen agertu benetako ordenagailuak agertu arte. Robotez eta adimenaz
|
hitz
egiten da, eta, jakina, adimena garun artifizial baten ondorioa da. Hala ere, idazleek ez zekiten nolakoa izan zitekeen garuna, eta, hain zuzen, garun horri ez zioten ordenagailu izaera ematen.
|
|
|
Edo Lurreko ordu zonen itxura dutela ere esan daiteke (gaztelaniazko huso horario eta frantsesezko fuseau horaire). Horregatik dago sailkatuta Fusarium generoan, eremu horien izena latinez esateko
|
hitzaren
eratorria delako. Genero horretan 50 onddo espezie baino gehiago dago.
|
|
|
Metastasi
|
hitzak
jatorri grekoa du; meta k beste leku bat esan nahi du eta stasis ek gelditu. Azken batean, tumore primario bat gorputzeko beste atal batzuetan zabaltzea baino ez da metastasia.
|
|
|
Edonola ere, mikroingurune tumoralaz
|
hitz
egiten denean, hantura prozesua aipatzen da gehienbat. Prozesu horretan, edozein hantura prozesutan gertatzen diren pausoak gertatzen dira, eta tumore zelularen inguruan zabaltzen diren substantziak hanturan sortzen direnen oso antzekoak dira.
|
|
|
Zenbat denbora pasatuko da hori lortu arte? Ishaia Fidler ikertzaile estatubatuarrak esaten duen moduan, egunen batean, minbizia gaixotasun kroniko bihurtzea lortuko dugu, baina kontuan izan behar dugu minbizi
|
hitza
erabiltzen dugunean 200 gaixotasunez baino gehiagoz ari garela. Eta hala da; minbizi mota asko daude, gorputzeko edozein zelulak dauka gaiztotzeko arriskua, eta gaiztotzen den zelula bakoitzak bere baliabideak ditu.
|
|
|
Orain arte, ingelesa ikasten edo lantzen aritu izan diren euskaldun askok gaztelaniaren edo frantsesaren bidez bideratu izan dute ingelesarekiko harremana. Sarritan, ingelesezko
|
hitz
edo esapide baten informazioa nahi denean, gaztelaniazko edo frantsesezko hiztegietara jo izan da. Mentalitate eta ohitura aldaketa bat beharrezkoa da ingelesetik euskarara (eta alderantziz) bide zuzenetik joateko aukeraz jabetzeko; baina, hori gerta dadin, euskara ingeles hiztegiak behar dira.
|
|
|
Euskararen eta ingelesaren oinarrizko lexikoa eta eguneroko hizkeran gehien erabiltzen diren
|
hitz
teknikoak jasotzea du helburu hiztegi honek, eta hori bi ataletan: euskara ingeles atala eta ingeles euskara atala.
|
|
|
CorpEus sistemaren emaitzek horrelako itxura dute. Adibidean anorexia
|
hitzari
dagokion bilaketaren emaitza.
|
|
|
Gaur egun, hizkuntza guztiek behar dituzte corpusak. Corpusak formatu elektronikoan eta linguistikoki etiketatuta dauden testu bildumak dira linguistikoki etiketatuta egoteak esan nahi du
|
hitz
bakoitzari dagokion lema, kategoria... ematen zaizkiola eta hizkuntzaren ikerketan eta hizkuntza teknologien garapenean erabiltzen dira. Oso baliabide garrantzitsuak dira hizkuntza teknologiak garatzeko, hiztegiak egiteko...
|
|
|
Lehendik ere badaude horrelako zenbait tresna sarean (WebConc eta WebCorp, adibidez), baina horiek ere Interneteko beste tresna eta bilatzaileek euskararekin dituzten bi arazoak dituzte: batetik, forma zehatz bat soilik bila dezakete, eta ez
|
hitz
edo lema baten forma guztiak batera esaterako, lur bilatzeko eskatu eta lur, lurra, lurrean, lurrarekin... aurkitzea interesatzen zaigu; bestetik, euskarazkoak ez diren emaitzak ere eman ditzakete eta ematen dituzte, baldin eta hitz forma bera bada beste hizkuntzaren batean (software, anorexia eta sulfuroso hitzen kasuan, adibidez).
|
|
|
Lehendik ere badaude horrelako zenbait tresna sarean (WebConc eta WebCorp, adibidez), baina horiek ere Interneteko beste tresna eta bilatzaileek euskararekin dituzten bi arazoak dituzte: batetik, forma zehatz bat soilik bila dezakete, eta ez hitz edo lema baten forma guztiak batera esaterako, lur bilatzeko eskatu eta lur, lurra, lurrean, lurrarekin... aurkitzea interesatzen zaigu; bestetik, euskarazkoak ez diren emaitzak ere eman ditzakete eta ematen dituzte, baldin eta
|
hitz
forma bera bada beste hizkuntzaren batean (software, anorexia eta sulfuroso hitzen kasuan, adibidez).
|
|
|
Lehendik ere badaude horrelako zenbait tresna sarean (WebConc eta WebCorp, adibidez), baina horiek ere Interneteko beste tresna eta bilatzaileek euskararekin dituzten bi arazoak dituzte: batetik, forma zehatz bat soilik bila dezakete, eta ez hitz edo lema baten forma guztiak batera esaterako, lur bilatzeko eskatu eta lur, lurra, lurrean, lurrarekin... aurkitzea interesatzen zaigu; bestetik, euskarazkoak ez diren emaitzak ere eman ditzakete eta ematen dituzte, baldin eta hitz forma bera bada beste hizkuntzaren batean (software, anorexia eta sulfuroso
|
hitzen
kasuan, adibidez).
|
|
|
Banner
|
hitzaren
bilaketa CorpEus eta WebCorp corpusetan. CorpEus ek euskarazko emaitzak soilik erakusten ditu.
|
|
|
Izan ere, Internet corpus erraldoi bat dela esan liteke, euskaraz dagoen edozein corpus baino askoz ere handiagoa. Gainera, beti ari da eguneratzen eta edukia gehitzen; beraz,
|
hitz
berrienak ere kontsulta daitezke.
|
|
|
CorpEus ek Interneteko bilatzaileen APIak erabiltzen ditu (Google, Yahoo edo Microsoft enekin ibil daiteke)
|
hitz
bat zein orritan agertzen den jakiteko APIak (Application Programming Interface) zerbitzu batek beste programa batetik erabiltzeko eskaintzen dituen funtzioak dira. Gero, orri horietan dauden hitzaren agerpen guztiak erakusten ditu, bere testuinguruan.
|
|
|
CorpEus ek Interneteko bilatzaileen APIak erabiltzen ditu (Google, Yahoo edo Microsoft enekin ibil daiteke) hitz bat zein orritan agertzen den jakiteko APIak (Application Programming Interface) zerbitzu batek beste programa batetik erabiltzeko eskaintzen dituen funtzioak dira. Gero, orri horietan dauden
|
hitzaren
agerpen guztiak erakusten ditu, bere testuinguruan. Agerpen kopurua ere erakusten du.
|
|
|
Hala, forma guztiak eskatzen zaizkio APIari, OR eragilea erabilita. Esaterako, erabiltzaileak etxe
|
hitzaz
galdetzen badu, honela jarriko zaio bilatzaileari: etxe OR etxea OR etxeak OR etxeari OR... Lehenengo arazoa konpondu dute, beraz.
|
|
|
Arestian aipatu dugun bezala, ez dago euskarazko emaitzak soilik agertzen dituen bilatzailerik. Hori arazo bat da aurkitu nahi dugun
|
hitza
berdin esaten bada beste hizkuntza batzuetan. Horixe gertatzen da, hain justu, zenbait hitz teknikorekin adibidez, anorexia, sulfuroso eta byte, hitz labur batzuekin katu eta esne, esate baterako eta izen bereziekin Fiji eta Newton, besteak beste.
|
|
|
Hori arazo bat da aurkitu nahi dugun hitza berdin esaten bada beste hizkuntza batzuetan. Horixe gertatzen da, hain justu, zenbait
|
hitz
teknikorekin adibidez, anorexia, sulfuroso eta byte, hitz labur batzuekin katu eta esne, esate baterako eta izen bereziekin Fiji eta Newton, besteak beste. Hain zuzen, hitz teknikoen bilaketak oso ohikoak eta erabilgarriak dira euskarazko corpusetan, terminologia ez baitago behar bezain normalizatuta euskaran.
|
|
|
Hori arazo bat da aurkitu nahi dugun hitza berdin esaten bada beste hizkuntza batzuetan. Horixe gertatzen da, hain justu, zenbait hitz teknikorekin adibidez, anorexia, sulfuroso eta byte,
|
hitz
labur batzuekin katu eta esne, esate baterako eta izen bereziekin Fiji eta Newton, besteak beste. Hain zuzen, hitz teknikoen bilaketak oso ohikoak eta erabilgarriak dira euskarazko corpusetan, terminologia ez baitago behar bezain normalizatuta euskaran.
|
|
|
Horixe gertatzen da, hain justu, zenbait hitz teknikorekin adibidez, anorexia, sulfuroso eta byte, hitz labur batzuekin katu eta esne, esate baterako eta izen bereziekin Fiji eta Newton, besteak beste. Hain zuzen,
|
hitz
teknikoen bilaketak oso ohikoak eta erabilgarriak dira euskarazko corpusetan, terminologia ez baitago behar bezain normalizatuta euskaran.
|
|
|
Euskarazko emaitzak soilik eskuratzeko, CorpEus ek iragazkiak erabiltzen ditu. Euskaraz gehien erabiltzen diren
|
hitzak
jarri dituzte iragazki gisa Elhuyar Fundazioko I+G taldeko ikertzaileek; guztiak AND batekin lotuta. Hitz erabilienak zein diren jakiteko, corpus bat erabili dute.
|
|
|
Euskaraz gehien erabiltzen diren hitzak jarri dituzte iragazki gisa Elhuyar Fundazioko I+G taldeko ikertzaileek; guztiak AND batekin lotuta.
|
Hitz
erabilienak zein diren jakiteko, corpus bat erabili dute.
|
|
|
Zoritxarrez, euskaraz gehien erabiltzen diren
|
hitzak
(eta, da, ez, ere) motzak dira, beste hizkuntza batzuetan maiz erabiltzen dira, eta, zenbaitetan, laburdura eta akronimoak izan daitezke. Beraz, ez dago hitz magikorik, alegia, euskarazko testuetan soilik agertuko den eta iragazki gisa erabil daitekeen hitzik.
|
|
|
Zoritxarrez, euskaraz gehien erabiltzen diren hitzak (eta, da, ez, ere) motzak dira, beste hizkuntza batzuetan maiz erabiltzen dira, eta, zenbaitetan, laburdura eta akronimoak izan daitezke. Beraz, ez dago
|
hitz
magikorik, alegia, euskarazko testuetan soilik agertuko den eta iragazki gisa erabil daitekeen hitzik. Euskarazko hitz erabiliena eta da.
|
|
|
Zoritxarrez, euskaraz gehien erabiltzen diren hitzak (eta, da, ez, ere) motzak dira, beste hizkuntza batzuetan maiz erabiltzen dira, eta, zenbaitetan, laburdura eta akronimoak izan daitezke. Beraz, ez dago hitz magikorik, alegia, euskarazko testuetan soilik agertuko den eta iragazki gisa erabil daitekeen
|
hitzik
. Euskarazko hitz erabiliena eta da.
|
|
|
Beraz, ez dago hitz magikorik, alegia, euskarazko testuetan soilik agertuko den eta iragazki gisa erabil daitekeen hitzik. Euskarazko
|
hitz
erabiliena eta da. Baina ETA akronimo bat ere bada, eta komunikabideetan maiz erabiltzen da hizkuntza askotan.
|
|
|
Baina ETA akronimo bat ere bada, eta komunikabideetan maiz erabiltzen da hizkuntza askotan. Beste
|
hitz
erabilienetako bat da aditza da; baina errusieraz bai esan nahi du.
|
|
|
Beraz,
|
hitz
horietako zenbat erabili behar dira iragazki gisa bilaketa euskarazko orrietan soilik egiteko. Igor Leturiaren esanean zenbat eta hitz gehiago erabili, orduan eta zehatzagoa izango da bilaketa, eta, beraz, euskarazkoak ez diren emaitza gutxiago agertuko dira.
|
|
|
Beraz, hitz horietako zenbat erabili behar dira iragazki gisa bilaketa euskarazko orrietan soilik egiteko? Igor Leturiaren esanean zenbat eta
|
hitz
gehiago erabili, orduan eta zehatzagoa izango da bilaketa, eta, beraz, euskarazkoak ez diren emaitza gutxiago agertuko dira. Dena den, euskarazko zenbait emaitza ere ez ditu erakutsiko, hitz horietakoren bat edo batzuk ez direlako agertzen horietan.
|
|
|
Igor Leturiaren esanean zenbat eta hitz gehiago erabili, orduan eta zehatzagoa izango da bilaketa, eta, beraz, euskarazkoak ez diren emaitza gutxiago agertuko dira. Dena den, euskarazko zenbait emaitza ere ez ditu erakutsiko,
|
hitz
horietakoren bat edo batzuk ez direlako agertzen horietan.
|
|
|
Alabaina, abantailak ez ezik, zenbait desabantaila ere baditu. Batetik, arestian aipatu den bezala, Internet linguistikoki etiketatu gabea denez, nolabaiteko ziurgabetasuna izango du beti lema bat baino gehiago dituzten
|
hitzekin
. Pilotari hitza bilatzean, adibidez; izan ere, pilota hitzaren datiboa ez ezik, pilotan jokatzen duen pertsona ere bada pilotaria.
|
|
|
Batetik, arestian aipatu den bezala, Internet linguistikoki etiketatu gabea denez, nolabaiteko ziurgabetasuna izango du beti lema bat baino gehiago dituzten hitzekin. Pilotari
|
hitza
bilatzean, adibidez; izan ere, pilota hitzaren datiboa ez ezik, pilotan jokatzen duen pertsona ere bada pilotaria. Beste desabantaila bat da orraztu gabea dela neurri handi batean blogak, foroak, eduki pertsonala eta horrelakoak, batez ere; abantaila gisa ikus badaiteke ere (ahozko hizkuntzatik hurbil dagoen eredua ematen delako), desabantaila ere bada, kalitatez txarragoa eta akastuna izan baitaiteke.
|
|
|
Batetik, arestian aipatu den bezala, Internet linguistikoki etiketatu gabea denez, nolabaiteko ziurgabetasuna izango du beti lema bat baino gehiago dituzten hitzekin. Pilotari hitza bilatzean, adibidez; izan ere, pilota
|
hitzaren
datiboa ez ezik, pilotan jokatzen duen pertsona ere bada pilotaria. Beste desabantaila bat da orraztu gabea dela neurri handi batean blogak, foroak, eduki pertsonala eta horrelakoak, batez ere; abantaila gisa ikus badaiteke ere (ahozko hizkuntzatik hurbil dagoen eredua ematen delako), desabantaila ere bada, kalitatez txarragoa eta akastuna izan baitaiteke.
|
|
|
Neurozientzien mundutik iraultza
|
hitzaren
oihartzuna iritsi da. Ikusteko dago benetako iraultza ekarriko duen, baina albiste honek erne jarri ditu adituak.
|
|
|
Neurozientzien mundutik iraultza
|
hitzaren
oihartzuna iritsi da. Ikusteko dago benetako iraultza ekarriko duen, baina albiste honek erne jarri ditu adituak.
|
|
|
Mundu osoan ibili da ikerketa zentro batetik bestera, eta, gaur egun, Kanarietako Institutu Astronomikoan egiten du lan. Umetako oroitzapenetik hasita, astronomiarekin izan duen harremanaz
|
hitz
egin digu. Eta, izarren bidez, metal astunen sorrera ezagutzera eraman gaitu, hori baita oraingoz Garik Israelianen azken ikerketa gaia.
|
|
|
Lur arraroak ez dira ez lurra, ez eta arraroak ere. Lur
|
hitzak
oxido esan nahi omen zuen XVIII. mendeko frantsesean. Garai hartan, lur arraroak aurkitu zituztenean, frantsesa zen lingua franca eta terre hitza erabili zuten elementu haiek deskribatzeko.
|
|
|
Lur hitzak oxido esan nahi omen zuen XVIII. mendeko frantsesean. Garai hartan, lur arraroak aurkitu zituztenean, frantsesa zen lingua franca eta terre
|
hitza
erabili zuten elementu haiek deskribatzeko. Ikusi zuten mineraletan oso oso proportzio txikian agertzen zirela, eta ondorioztatu zuten lurrean arraroak zirela.
|
|
|
Ikusten denez, jende gehienaren osasunerako benetako arriskua metil merkurioa da, eta ez merkurioa bera. Eta, hala ere, merkurioaz
|
hitz
egiten da oro har. Baina ez da harritzekoa, merkurioa eraldatu egiten baita, eta azken produktua metil merkurioa izan ohi da.
|
|
|
Horrez gain, gaurko gizartean ondo ikusita ez dagoenez, hortz gabeziak ondorio psikologiko negatiboak eragin ditzake; asaldura psikologikoak, depresioak edo traumak sor ditzake zenbaitetan. Egoera horietan,
|
hitz
egiteak, jateak edo soilik irribarre egiteak lotsa eragin dezake, eta arriskua dago bizitza guztian iraun dezaketen konplexuak sortzeko.
|
|
|
Zaharrenetik, hau da, Deba aldetik, berrienetara, Getaria aldera, gutxi gorabehera duela 100 milioi urtetik duela 50 milioi urtera bitarteko historia osoa dago jasota, orriz orri. Hilarioren
|
hitzetan
, halakoetan, ohikoena da kapituluren bat edo beste desagertuta egotea, baina hemen ez da orri bakar bat ere falta.
|
|
|
Flysch.
|
Hitza
ezaguna da, eta askori Zumaiako labarrak etortzen zaizkie burura hura entzundakoan. Baina, berez, ez da Zumaiako berezitasun bat, askoz ere orokorragoa da.
|
|
|
Nolanahi ere, gero eta gutxiago erabiltzen da flysch terminoa, oso zabala delako. Bide batez,
|
hitzaren
jatorria suitzar alemaniarra da, Alpeetan deskribatu baitziren lehen aldiz era horretako arrokak.
|
|
|
Nahiz eta artikulu honetan zerrautsezko pelletari buruz soilik
|
hitz
egin dugun, zerrautsezkoa ez ezik, polimerozkoa ere badago. Hori egiteko, nekazaritzako plastiko hondakinak erabiltzen dituzte, adibidez.
|
|
|
Halaber, ganaduen elikadurarako pentsua, maiz, pellet bihurtzen da. Pellet
|
hitzak
, hain zuzen, pastilla esan nahi du, eta itxura hori hainbat materiali eman dakioke. Pelletak gauza on bat du:
|
|
|
Basque Research web guneak Euskal Herriko ikerketa, garapen eta berrikuntzaren erakusleiho izatea du helburu, eta, hain zuzen ere, I+G+B hirukotetik berrikuntza
|
hitzak
ekarri gaitu hona oraingoan. Baina ez gatoz euskal berrikuntzaz hitz egitera, Basque Research en egin ditugun berrikuntzez aritzera baizik.
|
|
|
Basque Research web guneak Euskal Herriko ikerketa, garapen eta berrikuntzaren erakusleiho izatea du helburu, eta, hain zuzen ere, I+G+B hirukotetik berrikuntza hitzak ekarri gaitu hona oraingoan. Baina ez gatoz euskal berrikuntzaz
|
hitz
egitera, Basque Research en egin ditugun berrikuntzez aritzera baizik.
|
|
|
Nature aldizkarian argitaratutako lan batean, bakterioaren hedapena eta eboluzioa aztertu dute, eta ondorioztatu dute datuak bat datozela Out of Africa edo Afrikatik kanpora teoriarekin. Bi
|
hitzetan
, gaur egungo gizakia Afrika ekialdetik atera eta hedatutako giza taldeen ondorengoa dela esaten du teoria horrek.
|
|
|
Galileoren
|
hitzetan
, natura matematikaren hizkuntzan idatzita dago. Horrek zer esan nahi du?
|
|
|
Kontua zein da? Bada, urte askotan eusten badiozu zure jardunari, eta beste zientzialariekin
|
hitz
egiteko prest bazaude, erabat normala dela diziplina anitzeko zerbait ateratzea. Eta hori gertatu da.
|
|
|
Enrike Zuazuak oso gustuko ditu Pedro Pascual zentroan egiten diren topaketak: Kongresu gehienetan, hitzaldi eta aurkezpen asko egoten dira, eta ez dugu inolako aukerarik albokoarekin
|
hitz
egiteko. Informazioa jasotzen dugu, baina ezin dugu trukatu.
|
|
|
Koldo Nuñezek
|
hitz
egin zuen epaimahaiko kideen izenean. Poly Fotografos
|
|
|
Eta, ohi bezala, jende andana bildu zen. Ekitaldia Aitziber Agirrek eta Saroi Jauregik aurkeztu zuten, eta, besteak beste, Jose Mari Rodriguez Ibabe Elhuyar Fundazioaren lehendakariak eta Koldo Nuñez Beteluk hartu zuten
|
hitza
, azken honek epaimahaiko kideen izenean.
|
|
|
Merezimendu osoz irabazi ere; izan ere, epaimahaikideek asko famatu zuten. Elosegiren lana
|
hitz
gutxitan, artikulu biribila, bitxia, gaurkotasunez betea eta eredugarria dela nabarmendu zuten.
|
|
|
Teklatu birtual deritzen aplikazioak dira ezagunenak. Horietan, eye tracking sistemaren erabiltzaileak hizkiak eta
|
hitzak
aukera ditzake pantailan agertutako teklatuan begiratuz, eta, hala, esaldiak osatu. Horri esker, komunikatzeko dituen trabak gaindituko lituzke, hein handi batean.
|
|
|
Hala ere, gaixoen egoera kaskarra dela eta, unitate horretan gertatzen dira infekzio gehienak. Mikel Alvarezen
|
hitzetan
prozesu normala da hori, sendatuko dira.
|
|
|
Izan ere, batzuen ustez behintzat, lehenago edo geroago iritsiko da hori ere. NASAko zuzendari nagusi Michael Griffin ek honela
|
hitz
egin zuen: ... epe luzera, Lur planetako espezieek ezin izango dute bizirik iraun...
|
|
|
Batzuek uste badute ere lehenengo koloniak Ilargian eta Marten finkatuko direla, beste askok kolonia orbitalei buruz
|
hitz
egiten dute. NASAko talde batzuek kolonia orbital horiek egiteko posibilitatea aztertu dute; eta, haien arabera, Ilargian eta inguruko asteroideetan nahikoa material dago, eguzki energia kantitate handietan dago eskuragarri, eta ez da aurrerakuntza zientifiko handirik behar horretara iristeko.
|
|
|
Eta indiarrek eta errusiarrek ere bai, 2030ean. Baina, joateaz bakarrik ez, han gelditzeaz ere
|
hitz
egiten dute, base finko bat egiteko asmoak baitituzte. Japoniarrek 2030erako egin nahi dute basea; txinatarrek eta estatubatuarrek diote, berriz, litekeena dela 2024rako egina egotea.
|
|
|
Hegazti gripeaz asko
|
hitz
egin zen duela hilabete batzuk, eta orain berriro dira aipagai. Dena dela, prebentzio neurri guztiak prest daude, infekzio bakar bat ere egon ez dadin, ez baserrietako eta haztegietako hegaztietan, eta are gutxiago pertsonetan.
|
|
|
euskal kulturan tradizionalki jaten ziren jakiz osatutako zizka mizkak. Han, ezkur kafea dastatuz, etnobotanikaren eta farmaziaren arteko harremanaz
|
hitz
egin zigun Michael Heinrichek.
|
|
|
Landare olioak motorren erregai gisa erabiltzeak hutsala dirudi gaur, baina, etorkizunean, litekeena da olio horiek gaur egun petrolioak duen adinako garrantzia izatea. Rudolf Diesel ingeniariak 1912an esandako
|
hitzak
dira. Bai, orain mende bat.
|
|
|
Biodieselaren abantailez eta desabantailez asko
|
hitz
egin da azkenaldian, eta batzuentzat kutsatzen ez duen erregai ia perfektua bada ere, beste batzuek kezkaz ere begiratzen diote.
|
|
|
CO 2 aren kasuan, lan askotan% 90 inguruko jaitsierez
|
hitz
egiten da. Dena den, kontuan izan behar da kalkulu horietan ziklo osoa hartzen dela kontuan.
|
|
|
Bromatologia lanean, elikagaien inguruko definizioak eman, sailkapenak egin eta horien hondatzeari nahiz kontserbazioari buruz, eta osagai nagusiei buruz
|
hitz
egiten da. Elikagai taldeak ere azaltzen dira.
|
|
|
Beste hainbatetan ere zabaldu dute ura aurkitu izanaren albistea, ura bera ez diren arrasto geologiko eta kimikoetan oinarrituta. Uraz
|
hitz
egin dute, baina urik aurkitu gabe.
|
|
|
Toxiko
|
hitza
aipatu duzunez, zer iritzi duzu nanoteknologiaren inguruan gizartean sortu den eztabaida etikoari buruz. Eta, oro har, nanoteknologiaren arriskuei buruz?
|
|
|
Eta horretarako denbora behar da. Ez dut uste zuzena denik esatea nano
|
hitzarekin
loturiko dena arriskutsua dela; ezta alderantziz ere, jakina. Zientzialariei utzi egin behar zaie gauza berriak proposatzen, sistema berriak aurkitzen, ezaugarri eta funtzio berriak aztertzen...
|
|
|
Horrez gain, idatzi ahala
|
hitzak
iragartzen ditu aplikazioak: erabiltzailea idazten doan heinean, 8 tekla birtualen inguruan dauden beste 16 iragarpen teklatan, beste hainbeste balizko hitz agertzen dira.
|
|
|
Horrez gain, idatzi ahala hitzak iragartzen ditu aplikazioak: erabiltzailea idazten doan heinean, 8 tekla birtualen inguruan dauden beste 16 iragarpen teklatan, beste hainbeste balizko
|
hitz
agertzen dira. Horiei esker, mugimendu erraz batez, zuzenean hitza bera aukera daiteke.
|
|
|
erabiltzailea idazten doan heinean, 8 tekla birtualen inguruan dauden beste 16 iragarpen teklatan, beste hainbeste balizko hitz agertzen dira. Horiei esker, mugimendu erraz batez, zuzenean
|
hitza
bera aukera daiteke. Gainera, aplikazioak iragarpenak egiteko duen hiztegia erabiltzaileak berak hobe dezake, hitz berriak sartuz eta bere beharretara egokituz.
|
|
|
Horiei esker, mugimendu erraz batez, zuzenean hitza bera aukera daiteke. Gainera, aplikazioak iragarpenak egiteko duen hiztegia erabiltzaileak berak hobe dezake,
|
hitz
berriak sartuz eta bere beharretara egokituz.
|
|
|
Baina, pauso bat harago, teklatu birtualaren bidez idatzitako testuari ahotsa jarri dio COMPORTAk. Izan ere, goiko gorputz adarretako urritasun larriak dituztenek
|
hitz
egiteko zailtasunak ere izaten dituzte sarritan. Horretarako, ahots sintetizadoreak erabili dira, text to speech teknologiaren bidez erabiltzaileak idatzitakoa bozgorailuetatik irten dadin.
|
|
|
Pentsa ezazu hau kalera ateratzeko dela. Imajina ezazu ezin duzula
|
hitz
egin, eta okindegira sartu zarela ogia erostera. Sistemak ahal den azkarren eta eraginkorrena izan behar du, bestela ez dizute kasurik egiten.
|
|
|
Era horretako asaldura arruntenak bi horiek badira ere, badira beste asko, eta ondorio larriak izaten dituzte. Adibidez, mihiari, laringeari edo masailezurrari eragiten dienean, pazienteak ezin du ondo
|
hitz
egin edo jan. Horietan denetan, toxina botulinikoak mesede handia egin dezake.
|
|
|
Sailkapen berri horretaz asko
|
hitz
egin da gizartean, eta batez ere hezkuntzaren munduan. Bide horretan, Elhuyar Fundazioak Astronomoen Nazioarteko Batasunak hartutako erabakiak kontuan hartzen dituen eguzki sistemaren horma irudi berritua kaleratu du.
|
|
2008
|
|
|
AnHitz pertsonaia birtual bat da, zientzia kontuetan aditua, gainera. Anhitz ek euskaraz
|
hitz
egiten du. Egiten
|
|
|
AnHitz pertsonaia birtual bat da, zientzia kontuetan aditua, gainera. Anhitz ek euskaraz
|
hitz
egiten du. Egiten zaizkion galderak ulertzeko gauza da, eta galderei erantzuteko ere bai.
|
|
|
Galderei erantzuteaz gain,
|
hitz
edo termino bat ematen bazaio, gai da hitz hori duten dokumentuak bilatzeko. Zeregin hori betetzeko, Interneteko zientzia eta teknologiako hainbat datu basetan egiten du bilaketa.
|
|
|
Galderei erantzuteaz gain, hitz edo termino bat ematen bazaio, gai da
|
hitz
hori duten dokumentuak bilatzeko. Zeregin hori betetzeko, Interneteko zientzia eta teknologiako hainbat datu basetan egiten du bilaketa.
|
|
|
Baina Raulen jarduera bakarra ez da dibulgazioa; geometrialaria da, eta geometriak beste zaletasun asko sortu dizkio, mapena batez ere. Zaletasun horri buruz
|
hitz
egin genuen guk harekin.
|
|
|
Petersen mapa ospetsua da, baina ospe horri buruz askotan
|
hitz
egiten duzu. Mapa hori ez omen da esan izan diguten bezalakoa.
|
|
|
Bada, behin, duela hamar urte, ikasleentzako hitzaldi batzuk prestatzea bururatu zitzaidan, klasean kontatu ezin diren gauzak kontatzeko, klaseen osagarri moduan. Adibidez, hitzaldi haietan mapei buruz
|
hitz
egin nahi nuen; klaseak mapak egiteko tresnei buruzkoak izaten ziren, baina ez nuen aukera handirik izaten mapekin lotutako istorioez hitz egiteko. Geometrian zeharreko ibilaldi bat izeneko hitzaldi ziklo bat sortu nuen.
|
|
|
Bada, behin, duela hamar urte, ikasleentzako hitzaldi batzuk prestatzea bururatu zitzaidan, klasean kontatu ezin diren gauzak kontatzeko, klaseen osagarri moduan. Adibidez, hitzaldi haietan mapei buruz hitz egin nahi nuen; klaseak mapak egiteko tresnei buruzkoak izaten ziren, baina ez nuen aukera handirik izaten mapekin lotutako istorioez
|
hitz
egiteko. Geometrian zeharreko ibilaldi bat izeneko hitzaldi ziklo bat sortu nuen.
|
|
|
Muturluzeari kalte egin diezaioketen jarduerak etetea, ura ustiatzeko mugak jartzea eta bakartuta dauden populazioen arteko loturak berreskuratzea ditu helburu, besteak beste.
|
Hitzez
hitz esaten du departamentu horrek ezarriko dituela ibai ibilguetako proiektuetako obrak eta jardunak egiteko irizpideak eta baldintza tekniko orokorrak, muturluze piriniarraren habitatean, biologian eta bizitza zikloan duten eragina ahalik eta gehien murrizteko.
|