|
2000
|
|
|
Estatua/ Frantzia, Frantzia// frantsesen Nazioa. Hitz batean esanda, Frantziako balizko historiaren irakaskuntzak, arestian erabilitako
|
hitzak
kasu honetara egokituz, frantses nortasuna eskaintzen du, Frantziako historia identitate frantsesaren isla litzateke eta nazioaren (Frantzia) eta herritarren (herritar frantsesen) arteko lotura ezarriko luke (Breully k aipatzen duen autorreferentziazko sinbolismoa), talde nortasuna nazioaren inguruan indartuz80 Antzeko zerbait esan genezake geografiaren irakaskuntzari buruz; Iraultza frantsesak l... Estatu Nazioaren Frantziaren nortasun elementua, talde identitatearen errepresentazio bilakatu zen, honen guztiaren oinarrian Estatuaren mugen zilegitasuna indartzeko helburua egonik.
|
|
|
Lurraldeak duen garrantzi politikoa ukaezina da eta, alde horretatik, Estatu espainiarreko geografiaren irakaskuntza sortu nahi zen komunitate identitate espainiarrarekin lotzen zen. Urwin en288
|
hitzak
kasu honetara egokituz, hauxe esango genuke: Estatu espainiarraren helburuen artean bere menpean dagoen lurraldearen osotasuna ziurtatzearena garrantzitsuenetariko bat da, eta horretarako bere barnean mugen zilegitasunaren inguruko diskurtso ideologikoa zabaldu behar du, lurralde horren eta herritarren arteko identitatea sortuz eta indartuz.
|
|
2003
|
|
|
Baina neskatilak berriz ere orrazia hartu eta bere Barbie higuingarria orrazteari ekin zion. Amak esandako
|
hitzei
kasurik egin gabe.
|
|
|
" Esparru nazionaleko eremua eraiki beharra dago" erkidego bakar baterako sor litezkeen" sasikonponbideen gainetik76" idatzi izan da. Garbitasun mantxarik gabearen izenean, antzutasun nabarmena darie
|
hitzei
kasu askotan; goiko hori izan daiteke adibide bat. Planteamendu ausartak eta ez baztertzaileak behar ditu gizarteak oro har bere garapena ziurtatzeko, nik uste.
|
|
2004
|
|
|
Ondoren izango dugu betarik kulturaren euskal izaria xehatzeko. Zilegi bekit, beraz, kulturaz ari garenean gogoan zer dugun argitzeko aurrelan hau egitea, beste hamaika
|
hitzen
kasuan bezala, oinarrizko eskakizuna baita gogoeta jardunean pentsamenduaren tresnatzat darabiltzagun hitzen mamia zertaz osatua dagoen jakitea. Euskal osagaiaren mamia buruhauste korapilatsuen sorburua baldin badugu, kultura terminoaren adiera zehazteak ere lanak ematen dizkigu, lanak ematen dizkigunez.693
|
|
2005
|
|
|
Ez moztu hitzak lerro amaieran, ezta esaldiak ere orrialdetik orrialdera. Letra larriz ez idatzi, esateko zailak diren
|
hitzen
kasuan ez bada. Letra txikiak eta kurbadun estilokoak errazagoak dira irakurtzeko.
|
|
|
Lehendabizi, bi hizkuntzatan grafia oso antzekoa den terminoetan euskarari ematen zaio lehentasuna. Adibidez,' aeropuerto' eta' aeroportua'
|
hitzen
kasuan. " Horrelakoetan, komunikazio eta ulermen arazorik ez du sortzen euskarazko terminoa erabiltzea", aipatu zuen.
|
|
|
Lehendabizi, bi hizkuntzatan grafia oso antzekoa den terminoetan euskarari ematen zaio lehentasuna. Adibidez," aeropuerto" eta" aeroportua"
|
hitzen
kasuan. " Horrelakoetan, komunikazio eta ulermen arazorik ez du sortzen euskarazko terminoa erabiltzea.
|
|
2006
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak arrantza sustatu nahi duela dio, eta arrantzaleek eurek aitortu egiten dute ahalegin hori, Jaime Tejedorren
|
hitzei
kasu egitera bederen. Azpiegiturei dagokienez ere, Andoni Idoiaga Portu eta Itsas Gaietako Zuzendariak dio arrantzak duela lehentasuna:
|
|
|
Zure buruaz kanpo egotearen bizipen estrainio hori... Ataka beretik pasatako beste batzuekin mintzatu naiz inoiz, denek baieztatu zidaten; are, zer edo zer ere irakurri dut, urteak pasatuta, eta badirudi, lekukotasun idatziei eta gaiaz arduratu direnen
|
hitzei
kasu egitera, nahiko arrunta dela. Baina alderdi fisikoa, gogorra izanagatik ere, ahazten den lehena da, bertan geratzen ez bazara edo bizi artean mankata uzten ez bazaituzte, bederen.
|
|
2007
|
|
|
Euskal hizkuntzari dagokionez, hizkuntza zelten aztarren gutxi aurkitu da. Eta jatorri horretakoak diren
|
hitzen
kasuan ere, ez dakigu garbi euskarak hizkuntza zaharrotatik zuzen hartu dituen, ala latinaren bidez. Hala, euskarazko gezi/ gezu latinezko gaesum formatik letorke, nahiz jatorriz hitza zelta izan.
|
|
|
Lehendik ere badaude horrelako zenbait tresna sarean (WebConc eta WebCorp, adibidez), baina horiek ere Interneteko beste tresna eta bilatzaileek euskararekin dituzten bi arazoak dituzte: batetik, forma zehatz bat soilik bila dezakete, eta ez hitz edo lema baten forma guztiak batera esaterako, lur bilatzeko eskatu eta lur, lurra, lurrean, lurrarekin... aurkitzea interesatzen zaigu; bestetik, euskarazkoak ez diren emaitzak ere eman ditzakete eta ematen dituzte, baldin eta hitz forma bera bada beste hizkuntzaren batean (software, anorexia eta sulfuroso
|
hitzen
kasuan, adibidez).
|
|
2008
|
|
|
–Mike Wilson nauzu, baso handiegi honetako guarda bakarra, jarraitu zuen, Freddy Greenen
|
hitzei
kasu handirik egin gabe?. Lagunen bat desagertu zaizu eta haren bila irten nadin nahi duzu.
|
|
|
Ehiztaria ala eskopeteroa da zure laguna? , galdetu zion berriro, aurreko
|
hitzei
kasurik egin gabe.
|
|
|
(Trask 1997: 159) direnik, ezta gutiagorik ere. Traskek uste du bisilaboetan ai, > ei, > oi, > > au, > eu> diptongoez gain beste edozein bokal elkarren ondoan agertzen baziren (esa terako* bear edo* ao
|
hitzen
kasuan) aspirazioa sartzen zela modu automatiko batean bokal horien artean (> > r, >). Baina gauzak hala izan balira, ez da ulertzen zer gatik dauzkagun ondoko bikote hauek:
|
|
|
forman. Horrez gain, zenbait
|
hitzen
kasuan, esanahiaren zabalkundea erabiltzen du, ordainaren zehaztasun maila gutxituz. Inoiz ere perifrasien bidez ematen dira euska razko ordainak19 Beste baliabide bat hitz elkartuena dugu.
|
|
|
Horren inguruan, honako kezka hau azaltzen zaigu: Heg.> marka duten
|
hitzen
kasuan, maizago gertatzen da beste bat hobestea, Ipar. marka duten hitzen kasuan baino. Zergatik ote?
|
|
|
Horren inguruan, honako kezka hau azaltzen zaigu: Heg.> marka duten hitzen kasuan, maizago gertatzen da beste bat hobestea, Ipar. marka duten
|
hitzen
kasuan baino. Zergatik ote?
|
|
|
Bailara
|
hitzaren
kasuan izan ezik, bestelakoetan beste laburdura batzuekin ageri
|
|
|
Hiztegi hau kontsultatzea komeni da, bilaketa hurbilketa bidez edo antzekotasun fonetiko ortografikoaren bidez egiten denean markatuta; horrela, hitzaren idazkera zuzena ezagutzen ez bada, hiztegiak markatuko du terminoa ez dagoela erregistratuta, baina hurbileko idazkera duena ere erakutsiko du, eta, ziur aski, zuzena izango da. Tilde diakritikoa duten
|
hitzen
kasuan (hitz berari esanahi bat edo bestea ematen diona), hobe da bilaketa zeinu diakritikorik gabe egitea. Hiztegi honen alderdi oso erabilgarri bat da etengabe instala daitekeela nabigatzailearen barran kontsultak azkar eta erraz egiteko.
|
|
|
Eta heldu den astean hasiko duten Gipuzkoako lehenbiziko izugarriaren iragarpena: 2.800 metrotik gorako «etorkizunerako lehenbiziko leihoa» zulatzen hasiko dira, leherketa bitartez; horregatik dira baliagarriak Ibarretxeren
|
hitzak
kasu honetarako ere:
|
|
2009
|
|
|
Besteetan, terminologiarekin lotutako zalantzak tarteko, beste hizkuntza batean itzulpena nola egin den ikustea lagungarria da. Izan ere, askotan, programetako mezuetan eta menuetan file, edit, view... eta horien moduko hitzak azaltzen dira, eta view
|
hitzaren
kasuan gertatzen den bezala, ingelesezko hitza soilik izanda, ez dakigu zehatz mehatz izena edo aditza den, alegia, zer forma den, eta ikusi edo ikuspegi gisa itzuli behar den. Iturburu hizkuntza alternatiboa gehituta, arazo horiek leundu egiten dira.
|
|
|
2008an zazpi Hitzek 40.000 ale kaleratu dituzte egunero. Asteartetik larunbatera Busturialdeko Hitzaren kasuan, eta asteartetik igandera gainerako sei
|
Hitzen
kasuan. (Iturria:
|
|
|
2008an zazpi Hitzek 40.000 ale kaleratu dituzte egunero. Asteartetik larunbatera Busturialdeko
|
Hitzaren
kasuan, eta asteartetik igandera gainerako sei Hitzen kasuan. (Iturria:
|
|
|
2009ko martxoa. Behe Bidasoako
|
Hitzaren
kasuan oraindik ez dago datu zehatzik. 2009an sortu den egunkaria delako.
|
|
2010
|
|
|
–Zalantzarik gabe esku berak egindako?
|
hitzen
kasuan, euskarri bataren marrak modu ia milimetrikoan kalkatzen ziren bestearen gainean. Halaber, lerro arteko aldeak ere esanguratsuak ziren oso, txantiloi berarekin egindako idazkunak balira bezala.
|
|
|
"... gai edo arazo eztabaidagarri batez pentsatzen dena... ik. Uste". Uste
|
hitzaren
kasuan, honakoa da esanahia: " Zerbaiti buruz, itxura edo aztarnen arabera izaten den iritzia".
|
|
|
|
Hitzari
kasu eman ezan!
|
|
2011
|
|
|
Hiztegi Modernoa hiztegi heretiko gisa jaio zen. Ortografiaren aldetik esperimentala, kultur
|
hitzen
kasuan, Akademiaren erabakiak onartzen zituena, eta urrunago eramaten zituena. Lexikoaren eta edukiaren aldetik eskandaluzkoa, minigona eta bestelako hitzak jasotzen zituelako.
|
|
|
Egin ezazue orain proba zuen artean nork dakien hitz ezberdin gehiago hizkuntza diferentetan. Batzuetan ohartuko zarete," OGI"
|
hitzaren
kasuan bezala, hitzak oso antzekoak direla beste hizkuntzetan ere. Beste batzuetan, ordea, arazoa beste nonbait dago.
|
|
|
Eta bi hitzak antzeko moduan ahoskatzen dituztela. Ez baitute," pena"
|
hitzaren
kasuan," peine" ahoskatzen," pen" baizik. Eta espainol batek ikusten duenean frantses batek" peine" idazten duela, segituan pentsatuko du orrazi bati buruz ari dela, dakizuenez," peine" baita" orrazi" gazteleraz.
|
|
2012
|
|
|
(, to tend?;, tender?). Nolanahi ere, tender (es)= jo (eu) baliokidetza absolutua izango da jakintza arlo honetan (eta ez honetan bakarrik, joera (eu)= tendencia (es)
|
hitzaren
kasuak adierazten duen bezala).
|
|
|
Tenientearen
|
hitzei
kasurik egin gabe, Lalande Biranek ahopeka kantatzeari ekin zion: La Cigale, ayant chante tout l' ete...
|
|
2013
|
|
|
eta haien ondoan emakume bat, aieneka eta aieneka! Aitak nahi zuena erranen zion, bai, baina Raissak, haren
|
hitzei
kasu zipitzik egin gabe, ibilera bizkortu zuen, Yazîden puskak zeutzàn tokirantz.
|
|
|
e) Askotan hitz baten edo besteren interes handiko lekukotasunak aurkitu dira, bai zahartasunaren aldetik, bai euskalkiaren aldetik, e.a. Hau da, adibidez, jakintza
|
hitzaren
kasua. Aurreko argitaraldietan Haranederrena zen ematen zen lehen adibidea (XVIII. mendearen erdialdekoa); oraingoan Silvain Pouvreauren lekukotasuna agertzen da, ehun urtez lehenagokoa.
|
|
|
Honela definitzen direnak ez dira paisaia kulturalak baizik eta paisaia estetikoak, eta hiri barreiatuaren diseinuak testuinguru naturala baino artifiziozko parke ordenatuak hartu ditu mendean. Estetiko
|
hitzak
kasu honetan ingurune itxurosoari eta ornamentuzko apaingarritasun nahiari men egiten dio, hirigune lodietako gantzak isurtzen duen lurrinaren lekuko; lurralde kolapsoaren adierazgarri nagusienetakoak.
|
|
|
Nola, bada, hirurogei bat metrora odoletan zegoèn gorpu etzan bat ikusi bazuen... eta haren ondoan Hamza, negarrez... eta haien ondoan emakume bat, aieneka eta aieneka! Aitak nahi zuena erranen zion, bai, baina Raissak, haren
|
hitzei
kasu zipitzik egin gabe, ibilera bizkortu zuen, Yazîden puskak zeutzàn tokirantz.
|
|
2014
|
|
|
Baina Beñatek bere erabakia hartua zuen. Eta, anaiaren
|
hitzei
kasurik egin gabe, honela mintzatu zen, bere buruarekin ariko balitz bezala: –Baina, beharbada, hori duk beltzen jatorrizko bekatua:
|
|
|
Beraz, kontuan hartzen badugu DMen jarraibidezko esanahia, begien bistan geratzen da hiztegigintzako ohiko definizio kontzeptualek ez dutela balio markatzaileak definitzeko: alegia, hiztegi orokor batean, alegia, hots, hau da eta halako DMak ezin dira definitu, hitz arruntak (lehoi, haur, gurdi?) definitzen diren modu berean; hots, gainerako gramatika
|
hitzen
kasuan bezalatsu, definizio kontzeptuala alboratzera eta bestelako prozedura bat erabiltzera behartuta dago hiztegigilea (Martín, 2010). DMen kasuan, kategoria diskurtsibo edo pragmatiko bat izanik, definizio funtzional edo esplikatiboa (Porto, 2002) erabiltzea da irtenbide egokiena.
|
|
|
Hiztegigile eta lexikografo guztiek jotzen dute beharrezkotzat kategoriari buruzko informazioa ematea sarrera guztietan, eta are beharrezkoagotzat jotzen da informazio hori gramatika
|
hitzen
kasuan eta, zer esanik ez, DMen kasuan (Llopis, 2006).
|
|
2015
|
|
|
izatez, toki bat da Portzinkula!
|
Hitzari
kasu eginez,, lur zati txikia, esan nahi omen du.
|
|
2016
|
|
|
Adan eta Eba, aldiz, nahiz eta harrigarria izan, dantzan hasi ziren, biak besotik heldurik, bat bestearen kontra, aspalditik bizi ez zuten une amodiogarrian sartuak, tinko tinko elkarri begira, Sapen so gogotsu ikusezinaren dilindan, baina horretaz nehor ez zen konturatu. Halakoetan Ebaren begirada urdinak Adan urtzen zuen eta beste ezer inguruan ez balitz bezala, haien mundu bakarrean zebiltzan, Richarden kantuaren
|
hitzei
kasurik ez eginez.
|
|
|
Sorkuntza arteen praxi praktikari atxikitzen diogu; arte hezkuntzan, aldiz, bideak, norabideak, gurutzatzeak eta direkzioak askotarikoak lirateke; badaude bidezidorrak eta saihesbideak ere. Arte ikerketa ostera oraindik orain bitxiagoa da (bitxia
|
hitzari
kasu honetan «arraro» izatearen zentzua edo kasik «kiratsa» dariola), eta, beraz, molde horien egokitzapenean isuri diren apustu teoriko metodologiko batzuek ardazturiko bizkarrezurretan txertatuko dugu gure gogoeta arnasa.
|
|
|
Baztango Batzar Nagusiak eta Lekarozko herriak Aroztegiako udalez gaindiko plan sektorialari buruz Nafarroako Gobernuari aurkeztutako errekerimendua onartu ez dela jakin ondotik, Baztango Batzar Nagusiak ilbeltzaren 4an egindabo bilkuran mozio bat onartu zuen, aldeko 17 boturekin, kontrako 7 eta 6 abstentzioekin. Mozio horrek Geroa Bairen gobernuak hartutako erabakia guztiz arbuiatzen dute, «eta herritarren
|
hitzari
kasurik egiten ez dion neurrian, gobernua bera gaitzesten».
|
|
|
Baztango Batzar Nagusiak eta Lekarozko herriak Aroztegiako udalez gaindiko plan sektorialari buruz Nafarroako Gobernuari aurkeztutako errekerimendua onartu ez dela jakin ondotik, Baztango Batzar Nagusiak ilbeltzaren 4an egindabo bilkuran mozio bat onartu zuen, aldeko 17 boturekin, kontrako 7 eta 6 abstentzioekin. Mozio horrek Geroa Bairen gobernuak hartutako erabakia guztiz arbuiatzen dute, «eta herritarren
|
hitzari
kasurik egiten ez dion neurrian, gobernua bera gaitzesten».
|
|
|
Batetik," urgullu" ageri da Iparraldeko tradizioan (tradizioa, kasu honetan, Lhanderen hiztegia da), nahiz Hiztegi Batuan" urguilu" dugun, normala denez. Ez da inondik ere" makila"
|
hitzaren
kasua: honen aldaera, Iparraldeko tradizioan," makil (h) a" da," h" horrekin nahiz gabe.
|
|
|
Lexiko honen finkatzeko Elhuyar Fundazioak (Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak, Hezkuntza Sailak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak manaturik) apailatu Musika hiztegian oinarritu gara, bai eta Nola Erran hiztegian. Dokumentaturik ez ziren musika tresnei eta musikari buruzko
|
hitzen
kasuan, Esteban Landart Baionako Kontserbatorioko eta Musikene Goi mailako Musika Ikastegiko irakasleak eta organo joileak lagundu gaitu. acajou zurgorri acier altzairu aigu altu alto altu alto biola anche double mihi bikoitz anneau eraztun anneau uztai argenter zilarreztatu arpège arpegio baguette makila balafon balafon balai (percussion) eskuila (perkusio) balalaïka balalaika bande magnétiqu... Dokumentaturik ez ziren musika tresnei eta musikari buruzko hitzen kasuan, Esteban Landart Baionako Kontserbatorioko eta Musikene Goi mailako Musika Ikastegiko irakasleak eta organo joileak lagundu gaitu. acajou zurgorri acier altzairu aigu altu alto altu alto biola anche double mihi bikoitz anneau eraztun anneau uztai argenter zilarreztatu arpège arpegio baguette makila balafon balafon balai (percussion) eskuila (perkusio) balalaïka balalaika bande magnétique zinta magnetiko banjo banjo baroque barroko barre de renfort barra indargarri basse baxu battante (anche) zabukari (mihi) batterie bateria bec moko biseau lantzer bodhran bodhran bois zurezko musika tresnak bombé sabeldu bongo bongo buffet d' orgue organo kaxa caisse de résonnance erresonantzia kaxa caisse roulante pordoi gabeko danbor castagnettes kriskitin, kaskaineta chambre d' air haize ganbara cithare zitara clé giltza cloches joareak concertant, ante kontzertatu concertina kontzertina concerto kontzertu conduit d' air haizebide congas kongak cordier harien lotzeko leku cornemuse eskoziar xirolarru cuivre metalezko musika tresna cuvette askaño diatonique diatoniko doigté erhi joko doublette hamabosgarren douzième hamabidun ebène ebano embouchure ahokadura enregistrement grabaketa enregistreur grabagailu épicéa izei gorri épinette espineta étanchéité irazgaiztasun étendue hedadura flûte baroque txirula barroko flûte traversière zeharkako txirula fond sonore gibeleko musika fréquence d' échantillonnage laginketa maiztasun frette koska gamme eskala, gama gavote gabota gouge gubia grelot kaskabilo guimbarde musu gitarra guitare gitarra guitare basse gitarra baxu guitare classique gitarra klasiko guitare électrique gitarra elektriko guitare folk folk gitarra harmonica aho soinu, harmonika harmonica de verre berinazko harmonika harmonieux harmoniadun harmonique harmoniko jeu erregistro (organoa) justesse intonazio liège artelazki marimba marinba marteau mailu matière ekai membrane mintz meuble altzari moulé moldekatu musique de chambre ganbera musika musique de scène eszenako musika musique populaire herri musika nazard nazardo ocarina okarina octave zortzidun octave supérieure goiko zortzidun orgue organo orgue portatif organo eramangarri peau azal pincer zimikatu piqué pikatu plein jeu bete posture jarrera prestant zortzigarren rabot arrabot racle karrakailu racle de bambou (güiro) banbu karrakailu (güiro) rebec rabel récit errezitatibo registre erregistro résonance erresonantzia ressort de rappel aurkako malguki roseau seska rythmé (e) erritmotsu sanza sanza sapin izei scie égoïne esku zerra septième zazpidun septième diminuée zazpidun gutitu soliste bakarlari sonate sonata steel drum altzairuzko danbor, steel drum studio d' enregistrement grabaketa estudio sympathique sinpatiko table d' harmonie taula harmoniko tendu tenkatu, atezuan terre cuite terrakota tierce hirudun; hamazazpigarren tige ziri toccata tokata tuba tuba valve balbula variété barietate vernir bernizatu viole de gambe zango biola virginal birjinal washboard ikuz taula zinc zink ahokadura embouchure altu aigu altu alto altzairu acier altzairuzko danbor, steel drum steel drum altzari meuble arpegio arpège arrabot rabot artelazki liège askaño cuvette aurkako malguki ressort de rappel azal peau bakarlari soliste balafon balafon balalaika balalaïka balbula valve banbu karrakailu (güiro) racle de bambou (güiro) bandoneon bandonéon banjo banjo barietate variété barra indargarri barre de renfort barroko baroque bateria batterie baxu basse berinazko harmonika harmonica de verre bernizatu vernir bete plein jeu biola alto birjinal virginal bodhran bodhran bongo bongo diatoniko diatonique ebano ebène ekai matière eraztun anneau erhi joko doigté erregistro registre erregistro (organoa) jeu errezitatibo récit erritmotsu rythmé (e) eskala, gama gamme eskoziar xirolarru cornemuse eskuila (perkusio) balai (percussion) esku zerra scie égoïne espineta épinette joareak cloches folk gitarra guitare folk gabota gavote garbitzeko taula planche à laver, washboard gibeleko musika fond sonore giltza clé gitarra guitare gitarra baxu guitare basse gitarra elektriko guitare électrique gitarra klasiko guitare classique goiko zortzidun octave supérieure grabagailu enregistreur grabaketa enregistrement grabaketa estudio studio d' enregistrement gubia gouge haizebide conduit haizebide conduit d' air hamabidun douzième hamabosgarren doublette harien lotzeko leku cordier harmoniko harmonique hedadura étendue herri musika musique populaire hirudun; hamazazpigarren tierce intonazio justesse irazgaiz imperméable irazgaiztasun étanchéité izei sapin izei gorri épicéa jarrera posture karrakailu racle kaskabilo grelot kongak congas kontzertatu concertant, ante kontzertina concertina kontzertu concerto koska frette kriskitin, kaskaineta castagnettes lantzer biseau mailu marteau makila baguette marinba marimba metalezko musika tresna cuivre mihi bikoitz anche double mintz membrane moko bec moldekatu moulé musu gitarra guimbarde nazardo nazard okarina ocarina organo orgue organo eramangarri orgue portatif organo kaxa buffet d' orgue pikatu piqué sabeldu bombé sanza sanza seska roseau sonata sonate taula harmoniko table d' harmonie tenkatu, atezuan tendu terrakota terre cuite tokata toccata tuba tuba tutu joarea cloche tubulaire txirula barroko flûte baroque uztai anneau zabukari (mihi) battante (anche) zango biola viole de gambe zazpidun gutitu septième diminuée zeharkako txirula flûte traversière zilarreztatu argenter zimikatu pincer zink zinc zinta magnetiko bande magnétique ziri tige zitara cithare zortzidun octave zortzigarren prestant zurezko musika tresnak bois zurgorri acajou
|
|
|
Dokumentaturik ez ziren musika tresnei eta musikari buruzko hitzen kasuan, Esteban Landart Baionako Kontserbatorioko eta Musikene Goi mailako Musika Ikastegiko irakasleak eta organo joileak lagundu gaitu. acajou zurgorri acier altzairu aigu altu alto altu alto biola anche double mihi bikoitz anneau eraztun anneau uztai argenter zilarreztatu arpège arpegio baguette makila balafon balafon balai (percussion) eskuila (perkusio) balalaïka balalaika bande magnétique zinta magnetiko banjo banjo baroque barroko barre de renfort barra indargarri basse baxu battante (anche) zabukari (mihi) batterie bateria bec moko biseau lantzer bodhran bodhran bois zurezko musika tresnak bombé sabeldu bongo bongo buffet d' orgue organo kaxa caisse de résonnance erresonantzia kaxa caisse roulante pordoi gabeko danbor castagnettes kriskitin, kaskaineta chambre d' air haize ganbara cithare zitara clé giltza cloches joareak concertant, ante kontzertatu concertina kontzertina concerto kontzertu conduit d' air haizebide congas kongak cordier harien lotzeko leku cornemuse eskoziar xirolarru cuivre metalezko musika tresna cuvette askaño diatonique diatoniko doigté erhi joko doublette hamabosgarren douzième hamabidun ebène ebano embouchure ahokadura enregistrement grabaketa enregistreur grabagailu épicéa izei gorri épinette espineta étanchéité irazgaiztasun étendue hedadura flûte baroque txirula barroko flûte traversière zeharkako txirula fond sonore gibeleko musika fréquence d' échantillonnage laginketa maiztasun frette koska gamme eskala, gama gavote gabota gouge gubia grelot kaskabilo guimbarde musu gitarra guitare gitarra guitare basse gitarra baxu guitare classique gitarra klasiko guitare électrique gitarra elektriko guitare folk folk gitarra harmonica aho soinu, harmonika harmonica de verre berinazko harmonika harmonieux harmoniadun harmonique harmoniko jeu erregistro (organoa) justesse intonazio liège artelazki marimba marinba marteau mailu matière ekai membrane mintz meuble altzari moulé moldekatu musique de chambre ganbera musika musique de scène eszenako musika musique populaire herri musika nazard nazardo ocarina okarina octave zortzidun octave supérieure goiko zortzidun orgue organo orgue portatif organo eramangarri peau azal pincer zimikatu piqué pikatu plein jeu bete posture jarrera prestant zortzigarren rabot arrabot racle karrakailu racle de bambou (güiro) banbu karrakailu (güiro) rebec rabel récit errezitatibo registre erregistro résonance erresonantzia ressort de rappel aurkako malguki roseau seska rythmé (e) erritmotsu sanza sanza sapin izei scie égoïne esku zerra septième zazpidun septième diminuée zazpidun gutitu soliste bakarlari sonate sonata steel drum altzairuzko danbor, steel drum studio d' enregistrement grabaketa estudio sympathique sinpatiko table d' harmonie taula harmoniko tendu tenkatu, atezuan terre cuite terrakota tierce hirudun; hamazazpigarren tige ziri toccata tokata tuba tuba valve balbula variété barietate vernir bernizatu viole de gambe zango biola virginal birjinal washboard ikuz taula zinc zink ahokadura embouchure altu aigu altu alto altzairu acier altzairuzko danbor, steel drum steel drum altzari meuble arpegio arpège arrabot rabot artelazki liège askaño cuvette aurkako malguki ressort de rappel azal peau bakarlari soliste balafon balafon balalaika balalaïka balbula valve banbu karrakailu (güiro) racle de bambou (güiro) bandoneon bandonéon banjo banjo barietate variété barra indargarri barre de renfort barroko baroque bateria batterie baxu basse berinazko harmonika harmonica de verre bernizatu vernir bete plein jeu biola alto birjinal virginal bodhran bodhran bongo bongo diatoniko diatonique ebano ebène ekai matière eraztun anneau erhi joko doigté erregistro registre erregistro (organoa) jeu errezitatibo récit erritmotsu rythmé (e) eskala, gama gamme eskoziar xirolarru cornemuse eskuila (perkusio) balai (percussion) esku zerra scie égoïne espineta épinette joareak cloches folk gitarra guitare folk gabota gavote garbitzeko taula planche à laver, washboard gibeleko musika fond sonore giltza clé gitarra guitare gitarra baxu guitare basse gitarra elektriko guitare électrique gitarra klasiko guitare classique goiko zortzidun octave supérieure grabagailu enregistreur grabaketa enregistrement grabaketa estudio studio d' enregistrement gubia gouge haizebide conduit haizebide conduit d' air hamabidun douzième hamabosgarren doublette harien lotzeko leku cordier harmoniko harmonique hedadura étendue herri musika musique populaire hirudun; hamazazpigarren tierce intonazio justesse irazgaiz imperméable irazgaiztasun étanchéité izei sapin izei gorri épicéa jarrera posture karrakailu racle kaskabilo grelot kongak congas kontzertatu concertant, ante kontzertina concertina kontzertu concerto koska frette kriskitin, kaskaineta castagnettes lantzer biseau mailu marteau makila baguette Dokumentaturik ez ziren musika tresnei eta musikari buruzko
|
hitzen
kasuan, Esteban Landart Baionako Kontserbatorioko eta Musikene Goi mailako Musika Ikastegiko irakasleak eta organo joileak lagundu gaitu. acajou zurgorri acier altzairu aigu altu alto altu alto biola anche double mihi bikoitz anneau eraztun anneau uztai argenter zilarreztatu arpège arpegio baguette makila balafon balafon balai (percussion) eskuila (perkusio) balalaïka balalaika bande magnétiqu...
|
|
2017
|
|
|
Hala gertatu da, esate baterako, portam > puerta, solum > suelo, forum > fuero?
|
hitzen
kasuan.
|
|
|
Gogoan dut behin irakurritako saiakera bat, gezurtiaren estrategiari buruzkoa, Apuleioren Urrezko Astoa ko Hemo pertsonaiaren gezurren aztarna testualak aztertzen zituena. Latindar nobela klasikoaren irakurleak erraz jakin lezake, eleberriaren pertsonaiak baino lehenago,
|
hitzei
kasu emanez besterik gabe, iruzurretan ari dela Hemo bidelapur faltsua, baina bahituta duten piratek ez dute asmatzen; begiez fidaturik ez diote kontraesanei kasu ematen. Gezurra hitz kontu bat da, ez imintzio konturik.
|
|
|
Abestiaren
|
hitzei
kasu egitera, Errobik ez zuen gauza handirik herriari eskaintzeko," zenbait olerki, kantuaz, gure modean" ematea besterik ez, baina eskaintza hura mugarri izan zen: euskarazko lehen rock diskoa kaleratu zuen Errobik eta baita bertsoak lehen aldiz rock airetara ekarri ere.
|
|
2018
|
|
|
Horrela arrazoinatzea inozokeria da. Hitzen esanahia behin finkatuz geroz ez da gehiago arbitrarioa, haren irudiak denotazio nagusia ekartzen du gogora, zentzu zabalagoan erabilia bada ere; are gehiago erreferente zehatz eta azkar bat izan duen
|
hitzaren
kasuan,' gizon' aren kasuan esate baterako, generoduna ez ezik sexuduna ere dena.
|
|
|
–Saiatu beti taldean ibiltzen, jarraitu zuten, Beireren
|
hitzei
kasurik egin gabe. Bazekiten probokatzaile hutsa zela, protagonismoa behar zuela eta utzi egiten zioten, besterik gabe.
|
|
|
–Zure izena? , galdetu zion Beirek iritsi berriari, entzun zituen
|
hitzei
kasu gehiegirik egin gabe.
|
|
|
Peskiza egile horien autora igo haiz, ezer esan gabe, ezta bidean ere. Orain, isiltasuna eta
|
hitzei
kasu egitea zaik. Alabaina, stazione ra sartzean konturatzen haiz ez dela hori Polizia Zentrale.
|
|
2019
|
|
|
Baina ez du galdu, hor dago, esku ahur irekian, zimurtua, denbora guztian bilatzen eta ukitzen ibili balitz bezala, galtzeko beldurrez edo, eta halaxe izan da, izan ere, Raimundo Silva horretaz gogoratzen ez den arren. ...agun zenbakia markatu eta gizonezko ahots batek esaten didala ezin duela telefonoa hartu, ohean dagoela, baina esan dezadan nik zer nahi dudan, mandaturik utzi nahi ote dudan, edo galdetu edo informazioa eskatu nahi dudan, edo zer, ezetz, Maria Sara doktorea hobeki dagoen baizik ez nuela jakin nahi, bai, lankide bat, eta esaten ari nintzen bitartean nire buruari galdetuko nion, berriz ere, lankide
|
hitza
kasu honi aplika ote dakiokeen, zuzentzailearen eta bere nagusiaren arteko harreman profesionalaz ari garelarik kasu honetan, eta elkarrizketa bere amaierara iritsirik, neuk galdetuko nuen, Norekin ari naiz, eta besteak erantzungo zuen, Bere senarra naiz, berak ez duela ezkontza eraztunik egia den arren, baina horrek ez du ezer esan nahi, hortik zehar badira horrelakorik erabiltzen ez duten senar...
|
|
|
Adibidez,, arazo?
|
hitzaren
kasuan, eskuinean ezeztapen marka dueta ezkerrean polaritate negatiboko osagaia. Testuinguru horren ondorioz,, arazo?
|
|
|
Hasiera hasierako erkaketan esanahia kontuan izan arren, erro teoriaren alde formalak hartzen du lehentasuna eta konparatutako hitzak, semantikoki urruti egon arren, kognatutzat hartzeko joera dago, gehienetan homonimiari esparrurik utzi gabe. Oztopoak gainditzeko,
|
hitzen
kasuan, aldaketa semantikoen paraleloak bilatzen dira, eta, morfemen kasuan, gramatikalizazio prozesuez baliatzen dira. Esan behar da paraleloak eta adibideak munduko hizkuntza familia askotan aurkitu dituztela, eta ez horrenbeste oso ondo ikertua izan den indoeuropar familian.
|
|
|
Ohargarria, orobat, bakanka baino ez datozen
|
hitzen
kasua. Orotara, behin bakarrik ageri da Mikelestorenean honelako izenlagun h duna (Z:
|
|
2020
|
|
|
Txarrok, Gardek murmurikatutako
|
hitzei
kasu handirik egin gabe, denbora hartu du diru guztia zenbatu eta bi zorrotan banatzeko; gero, bi zorroak sakelaratu ditu bere txamarran. Lana bukatutakoan, Garde agurtu eta bere logelara bildu da.
|
|
|
Ez dirudi, aldiz, Babil bat datorrenik haren iritziarekin, mauka mauka ari baita gazta eta ogia irensten. Lauren ere jan eta jan ari da, Txarroren
|
hitzei
kasu handirik egin gabe. Agerikoa da Txarrok begitan hartu duela emakumea, hain zuzen ere, bidean topatutako ataundarrak frantses soldaduekin oheratzen dela jakinarazi zien une hartatik beretik.
|
|
|
Bestalde," gauzekiko" (D2) eta" buruarekiko" (D3) hitzen" ekiko" amaierak hainbat partaide nahastu ditu, eta horregatik," gauzengatik" eta" buruan" hitzekin ordezkatzea proposatzen da, hurrenez hurren, itemen ulermena erraztuko dutelakoan. Halaber," zailtasun"
|
hitzaren
kasuan," arazo" hitzarekin ordezkatzea iradokitzen da, arrazoi beragatik. Horiez gain, D5 itema bere osotasunean ulertzeko zailtasunak igarri dira zenbait partaidetan; izan ere, gehienek galdera zehaztea eskatzen zuten.
|
|
|
Jendea" Ziminoa neguan" baizik ez dela dio hunek (izaki hozpila delakoan jendea). Ez dakizu mundu huntan aberatsak eta boteredunak direla serioski hartuak eta nehork ez duela behartsuen
|
hitzari
kasurik ematen. So egiozu Nelson Mandelari, Hegoafrikako estatuburu ospetsua, holako gizona, mundu guziak laudatua, zer dirutza ez duen alta baztertu!
|
|
2021
|
|
|
1970eko eta 1980ko hamarkadetako pop eta rock musika askotxo entzuna naiz, gehienetan kantu
|
hitzei
kasu handirik gabe, egia esan; baina tarteka izan nuen horien inguruko interes pittin bat: Pete Sinfieldek King Crimsonentzat idatzitako kantu hitz batzuk itzuli nituen, Ian Curtisek Joy Divisionentzat idatzitakoak, eta Litoral aldizkariak 1989an rock munduko izar ugariren kantu hitzak bilduz kaleratutako ale berezia ere eskuratu nuen.
|
|
|
Biek denborari egiten diote erreferentzia, distribuzio antzekoa dute, ez dute komunztadurarik egiten, ez dira argumentu sarekoak eta abar. Hala ere, arratsaldean
|
hitzaren
kasuan berehala ohartzen gara gaur hitzarekin ez bezala, hitz barruan beste elementu gehiago bereiz daitezkeela: arratsalde, hasteko.
|
|
|
Hainbeste euskaldun bizi da hemen esaten da, baina* hainbeste zuri bizi da, edo* hainbeste gizen bizi da, edo* hainbeste ekonomiko bizi da ez da esaten euskaraz, testuinguru markatu batean ez bada. Ez da hori euskaldun
|
hitzaren
kasua, aise askatasun handiagoa baitu4.
|
|
|
Gertatzen ari den aldaketa hori garbiago ikusten da dun duten gainerako
|
hitzen
kasuan.
|
|
2022
|
|
|
Lehenik eta behin, gogoratu nahi dugun hitza («monil») beste batekin lotzen da gure hizkuntzan, eta horrek gogoraraziko digu («mono»), eta, ondoren, elkartea imajinatuko dugu, hau da, tximu bat lepoko batekin. Ingelesezko
|
hitzen
kasuan, ‘Estudies divertido: técnicas de estudios y cálculo mental’ liburuak ingelesezko hitzen adibideak ditu:
|
|
|
Manoloren eskaera, gimnasioko aldageletan, hortik atera beharraren presaren presaz eztabaidatu gabe eman ziona. Haren
|
hitzei
kasu egitera," agurtzea" zen deiaren helburua.
|
|
|
Edo egia hutsa be, gauza lehorra delakoan. Eta zozokeriatan dabillena, zozo edo alper utsa erranairuan, edota erroiak mikeari uts beltza zahar
|
hitz
kasuan. Eta bi zentzuak biltzen dira beste kasu batzuetan, hala nola, etxe huts, haserre huts eta hobe da ogi hutsa, aho hutsa baino.
|
|
|
Hala, bi azterbide posible daude. Batetik, pentsa daiteke atzo motako
|
hitzen
kasua dela euskaraz IS/ DS bat perpausa modifikatzen aurki daitekeen bakarra. Aukera hori ukatzen saiatu naiz jada IS itxura argia zuten adibideentzat (egun, hots), eta arrazoi berberekin uka daiteke hitz hauentzako:
|
|
2023
|
|
|
Gertatu izan zait, esaterako, grabaketa baten ardura nirea izanik, aurkezlearekin grabaketa horretan lan egiten egon eta nire zuzendari ardura ondo manejatzen ez jakitea, aurkezlearen izaera dela eta. Nork du azken
|
hitza
kasu horretan. Aurkezlea programaren aurpegia da, hura haserrearazteak ez dio onik egingo grabaketari, ezta programaren azken emaitzari ere.
|
|
|
Lemaren jarraian hitzaren kategoria gramatikala jakitera eman dut, laburdura baten bidez (iz., adj., adb....). Aditza izanez gero, aurretik haren erregimena zehazten da letra etzanarekin (dut, dio...). Segidan, adiera argitzen duen definizioa dago;
|
hitzen
kasuan, gehienetan, Euskaltzaindiaren Hiztegian leitu daitekeen bera da, eta, horrelakorik ez badago, informatzailearen azalpena jarri dut (komatxo artean). Definizioaren ostean, biltzeko aukera izan badut, berriemaileak jarritako adibidea edo emandako azalpena egon daiteke, letra etzanez idatzita eta hura euskara estandarrera ekarri gabe.
|