|
2001
|
|
|
Hortxe egonen zarete hirurok apur batean
|
hitzik
asmatu ezinik.
|
|
2002
|
|
|
Jarrera positiboak bizirik irauteko bide gisa ikertzen jarraitu zuen Frankl ek eta logoterapia
|
hitza
asmatu zuen, metodo terapeutiko bat, sendatzeko elementu gisa gizaki orok positibo pentsatu, hitz egin eta bere buruari hitz egiteko duen gaitasuna erabiltzen duena.
|
|
|
Egoera hartan edozer gauza emango nukeen, pentsamendu ilun haiek aienatuz semeari nola hitz egin jakitearren. Baina ez nuen
|
hitzekin
asmatzen. Ez da gau hartako nire ezintasuna zuritzeagatik, baina ni ere hunkituta nengoen albiste anker harekin.
|
|
2003
|
|
|
Bere izena adieraztera ausartzen ez den maitasuna omen da sexu bereko pertsonekin harremanak izatea gustuko dutenena. Aldiz, makina bat
|
hitz
asmatu izan dituzte menderik mende lesbianak eta gayak izendatzeko beren sexu aukera dela-eta haien aurka zeudenak (eta zoritxarrez oraindik ere horrela daudenak). Gaiak argitaletxeak plazaratu duen" Beste sexualitateak (Sexu aniztasunerantz)" izenburuko liburuan jokabide sexualek garai eta kultura ezberdinetan izan duten trataera aztertzen da, desira homosexualak ere baudakalako bere historia, sexu bereko pertsonen artean erakarpena sentitzea gizakia bezain zaharra delako, nahiz horrela sentitzen dutenak gehienetan baztertuak eta zigortuak izan diren.
|
|
2004
|
|
|
Halaxe Larramendiren ondotik orduko espainol kritikalariei erantzuteko liburuak idatzi ziren, halaber 1974.an Juan Karlos erregeordeak esan zuenen euskara ez zela jakintzarako gai Elhuyar aldizkariarekin erantzun genion, gaitasunaren froga. Beste erantzun bat izan da apologisten ondotik, gure hizkuntza mordoiloa, nahasia zelarik
|
hitzen
asmatzea eta hori bera egin zuen Larramendik bere hiztegi garbizalea Sabinok baino lehen.
|
|
|
«hitz abstrakturik eta orokorrik» ez zeukala. Ez ziren osoki okerrean hori idaztean hiztegi hori gaurkotasunerako laburregi zelako, baina Sabinok Larramendik bezala
|
hitzak
asmatuz nahi izan zuen euskarak hitzen sortzeko gaitasuna zuela erakutsi eta euzkera aberastu.
|
|
|
En este sentido concreto, raza es lo mismo que nación, gente o pueblo; des igna a una gran familia, y expresa un objeto natural, que existe independien temente de la voluntad de los hombres» (8). Izate hau berezkoa zaion batasun honek osatzen du aberria, zeina ikuspegi nazionalistatik begiratuta izendatze ko Euzkadi
|
hitza
asmatuko baitu, euzko+ di hitz eta atzizkiz osatua, euzkoen multzoa adierazten duena (9).
|
|
|
de)
|
hitzak
asmatzean, ez zela zuzen ibili, eta abar. Hau guztia euskara berria iruditzen zaio.
|
|
2005
|
|
|
Herrialde urrun desagertuetan kokatuak edo oraindik sortzeke zeuden lurralde eta zibilizazioei buruzkoak behar zuten ez hanka ez bururik ez zuten ameskeria haiek.
|
Hitzak
asmatzen zituen, gero eta kriptikoagoak ziren bere paragrafoak. Grafia eta hizkuntza bera ere asmatuak omen ziren azkenerako.
|
|
2006
|
|
|
Bertute moralak gomendatzen dituen edonor ez doa hitzetan bertan dagoenetik harantzago. ‘Karitate'
|
hitza
asmatu eta zentzu onean erabiltzen duen jendeak modu argiagoan eta eraginkorragoan irakatsi du ‘izan zaitez karitatetsua' araua edozein legegilek edo profetak baino, zeinak bere idazkietan horrelako maxima sartu behar baitu. Adierazpen guztien artean badaude batzuk galbideratzeko edo okertzeko aukera gutxien dutenak, hain zuzen ere, beren beste esanahiekin batera, gaitzespena edo onarpena inplikatzen dutenak.
|
|
2007
|
|
|
Hitza [kanpoko objektuen izenen kasuan ere] ez da sentsuei aurkezten zaien zerkiaren balioberdina, baizik haren adierarena hizkuntzazko sorkuntzaren bitartez
|
hitza
asmatzeko une jakinean. Hau da zerki berentzako espresioen aniztasunaren iturri printzipaletako bat; eta sanskritoan, adibidez, elefantea behin < bi bider edalea> deitzen bada, beste batean < hagin bikoa>, bestean < esku batez hornitua>, horren bitartez, adierazia beti zerki bera baldin bada ere, beste hainbeste adigai ezberdin dira zeinuztatuak.
|
|
|
Haietan xahututako I+Gren emaitza ekonomiko sozialak mantso eta poliki gizarteratuko ziren, baina bloke geopolitiko bakoitzaren propagandarako tresna eraginkorrak izan ziren hauek biak, 70eko hamarkadara arte. 1957an, Steinbuch alemaniarrak" Informatik"
|
hitza
asmatu zuen, sortzen hasiak ziren transistorez betetako konputagailu edo ordenagailu sorgindu haiei zegokienaz mintzatzeko. II. Mundu Gerratik zetorren jakitearen" bahiketa" militarra askatzen hasita zegoela delibera genezake, geroak ematen duen jakituriarekin.
|
|
2008
|
|
|
Noski denbora asko galdu dugu garbizaleke ria eta mordoilokeriaren gatazkan. Jakin dezagun guk ere eta Orain Atlasaren altxo rra daukagula euskaraz
|
hitzik
asmatzen jadanik daudenean eta erdibidetik ibiltzen hitz berrien sortzen. Hau da gizaldi berriaren benetako herronka.
|
|
|
–
|
Hitzak
asmatzen dituzte.
|
|
|
Silaben ordena aldatuta esango dizkizut hitzak. Zuk silaba horiek ordena egokian jarriko dituzu eta
|
hitzak
asmatuko dituzu. Adibidez:
|
|
|
Jolastea? Existitzen ez diren
|
hitzak
asmatzea. Nor ez da umetan zapo hizkuntzan hitz egiten saiatu?
|
|
2009
|
|
|
Buruzagi sozialistak dio ez dela sekula arriskuan egon kontzertuaren etorkizuna. Blindaje
|
hitza
asmatu genuen, eta ematen zuen hil ala bizikoa erabakitzen zela. Gu alde geunden eta kontsekuenteak izan gara. eta bide batez, ondo etorri da aurrekontuak negoziatzeko.
|
|
|
Harik eta hiru urte bete zuen arte, ez zen ohartu hizkuntza ezberdinak mintzatzen ari zela. Rita jaio zenerako, Julia hasia zen bere
|
hitzak
asmatzen, zentzugabeko mintzaira berezi eta propioa, eta gehienbat herriko norbaitek, berari entzutearren, ingelesez hitz egiteko eskatzen zionean erabili ohi zuen. Bere hizkerari, guk swahili bataiatu genuena?
|
|
|
hitzaren jatorria edozein delarik ere, tradizioan eta euskara bizian errotua edo sustraitua den hitza euskal hitza dela. Bestela esan, ez dela bidezkoa
|
hitz
asmatuetara jotzea, irizpide etimologistak ez duela balio.
|
|
|
Ariketa honetan ordenagailua izango dugu aurkari. Ez du urkarik marraztuko, baina 7 aukera emango dizkigu ezkutuko
|
hitza
asmatzeko. Horretaz gain, pauso bakoitzean ahalegin kopurua, asmatutako letrak eta zein letra erabili ditugun adierazi digu.
|
|
|
Begizta: 7 akats egin edo
|
hitza
asmatu bitartean
|
|
|
Topatu al duzu gurea baino hitz luzeagorik? Ea bada, oraingoan gu geu
|
hitzak
asmatzen aritu beharrean, sarrera gisa fitxategi bat pasatuko diogu programari eta berak bistaratu ditzala ezkerreko zein eskuineko eskuekin idatzitakoak. Baita alde bakoitzeko hitzik luzeenak ere.
|
|
|
XXI. mendean, munduan agintzen dutenek euren diskurtsoa moldatu behar izan zuten. Kapitalismoaren ankerkeria zuritzeko neoliberalismo
|
hitza
asmatu zuten kapitalistek beraiek. Baina kapitalismoak bere berezkoa du aseezintasuna.
|
|
|
AMA izeneko
|
hitza
asmatu du Gontzal Mendibilek. Lehen a k elikadurari egiten dio erreferentzia alimentaci, n. Jaten duguna baikara.
|
|
|
XIX. mendeko aztoratze politikoan, eta bi gerra karlisten arteko giroan, Euskal Herria hitzaren erabilera aski onartua zegoen sentsibilitate politiko guztietan. Baina Sabino Aranak abertzaletasunarekin batera Euzkadi
|
hitza
asmatu zuen, eta Euskal Herria hitzaren erabileraren aurka agertu zen. Arturo Kanpionek, esaterako, gogor egin zion aurre, eta egokiagotzat jo zuen Euzkadi hitza baino.
|
|
|
hiru orrialde eta erdi nitaz eta nire ondorioetaz beteta. Makina bat
|
hitz
asmatu dituzte nigandik eratorriak. Harritu nauena, hitz horietatik dezente ez dakizkiten kontuak esateko hartu dituztela:
|
|
2010
|
|
|
Horregatik Unamunoren erasoak Sabino eta bere bizkaitarren aurka, zeinek euskara bihurtu baitzuten nazionalismoaren oinarri; horregatik nazionalisten ahaleginen aurka, zeinek euskara berregokitzeari ekin baitzioten: horregatik euskara lantzearen aurka, horregatik
|
hitzak
asmatzearen aurka, haiek guztiak taxidermista baten ahalegintzat jota.
|
|
|
erantzun zidan eztiro;. Orduan???, bota nion; eta izebak halaxe esan zidan, bere hizkera berezi hartan, isilune baten ondotik: . Gizonak, bere buruaren berri jakiteko,
|
hitzak
asmatzen ditu, baina hitz bakoitzak du bere marra, beste hitzetatik bereizten duena, gizona beste gizonengandik ere bai. Eta marra horiek nekez hauts daitezke, etxe inguruetan jartzen ditugun hesiak nekez hauts daitezkeen bezala.
|
|
|
erritmoan, erritmo, antinurmiko? batean,
|
hitzak
asmatzen hasita?, izan ditudan nagusi eta prioreen ulerkortasun erabatekoarekin, derradan hori ere, haiek, guztiek, libratu baininduten lan nekoso orotatik; mezak, berriz, isil ematen ditut, kantuetan behartu gabe; neure erritmo hori, ondorioz, ezin hobeto etorri zait pazientzia lantzeko?
|
|
|
Beste ikaskide batek arazoak ditu modu arinean irakurtzen ikasteko: tarteka irakurtzen du, silabak alderantzikatzen ditu,
|
hitzak
asmatzen ditu eta ortografia akats asko egiten ditu. Dislexia du.
|
|
|
Horregatik Unamunoren erasoak Sabino eta bere bizkaitarren aurka, zeinek euskara bihurtu baitzuten nazionalismoaren oinarri; horregatik nazionalisten ahaleginen aurka, zeinek euskara berregokitzeari ekin baitzioten: horregatik euskara lantzearen aurka, horregatik
|
hitzak
asmatzearen aurka... haiek guztiak taxidermista baten ahalegintzat jota.
|
|
|
Beste eskarmentu hura behar nuen, beraz, Gibelalde doktorearen aholkua aintzakotzat hartzen hasteko: esan nahi dizudana da urte luzeetan bizi izan naizela, geroztik," neure" erritmoan —erritmo" antinurmiko" batean,
|
hitzak
asmatzen hasita—, izan ditudan nagusi eta prioreen ulerkortasun erabatekoarekin, derradan hori ere, haiek —guztiek— libratu baininduten lan nekoso orotatik; mezak, berriz, isil ematen ditut, kantuetan behartu gabe; neure erritmo hori, ondorioz, ezin hobeto etorri zait pazientzia lantzeko... eta pazientziak bakea ekarri dit: ez, hala ere, Horazioren bake biribila, beatus ille qui procul negotiis... negozio batzuk —euskarari eta Euskal Herriari buruzkoak, batez ere— izugarri interesatzen baitzaizkit:
|
|
|
" Jesusek pobreak maitatzeko agindu zigun, eta zer dago gaizki, bat neskame batekin maitemintzen bada?";" Ezer ez" erantzun zidan eztiro;" Orduan...?", bota nion; eta izebak halaxe esan zidan, bere hizkera berezi hartan, isilune baten ondotik: " Gizonak, bere buruaren berri jakiteko,
|
hitzak
asmatzen ditu, baina hitz bakoitzak du bere marra, beste hitzetatik bereizten duena, gizona beste gizonengandik ere bai. Eta marra horiek nekez hauts daitezke, etxe inguruetan jartzen ditugun hesiak nekez hauts daitezkeen bezala.
|
|
|
Halako batean konturatu ginen umeek propio hondatzen zituztela jostailuak, batez ere Sara txikiak. Davidek
|
hitzena
asmatu zuen orduan. Esan zizun hitzena?" Ezetz egin nion buruaz.
|
|
|
903. Hala ere, Koldo Elizaldek eztabaida zakarrak sostengatu zituen, Julio Urquijo eta Arturo Campionen kontra, hitz garbien alde. Adibidez, eliza erdaratik zetorrela eta txadon erabili behar zela esaten zuen, etxe eta done
|
hitzez
asmatua, bigarren hori ere latinetik ekarri arren. Julio Urquijok eliza hitza egokiagoa zela esaten zuen.
|
|
|
Katalunian eta Euskal Herrian, gainera, bestelako nazio batzuk asmatzeko ideiak loratzen ziren. Deskalabru nazionalaren irudiepena zegoen Espainian eta, orduan, Regeneracionismo
|
hitza
asmatu zen. Aspalditik zetozen arazoak behingoz konponbidean jartzeko, nazioa berregitea zen" ideia".
|
|
|
Euskal Herrian ere hala izan zen, espainolizazio ofizialaren aurkako erreakzioa zabaldu zen, Arturo Campion eta beste foruzale askoren eskutik, baina Sabino Aranak planteatu zuen gauza modurik erradikalenean.
|
Hitza
asmatu zuen, sinpleki: aberria.
|
|
|
Izena ematea ez da inozentea, eta euskaldunek amarruan jardun zuten" erdera"
|
hitza
asmatzean. Hala ere, euskara da gaur egun" erdara", euskaldunen hizkeraren" erdia" delako, edo laurdena.
|
|
|
Bere ezpainak hizketan irudikatu ditut. Gero
|
hitzak
asmatzen ditut. Isiltzen denean, telefonoz bestaldeko mintzaidearen erantzunak entzun nahi nituzke.
|
|
2011
|
|
|
Zazpigarren denboraldiak bi proba berri ekarri ditu ETB lehiaketa beteranora: Katean, programari hasiera ematen diona, hiru aukeren artean erantzun egokia zein den asmatu behar dute lehiakideek, eta Gurpila, non nahasturik dauden sei letrekin jokatuz, definizio jolasti eta zirtolarien laguntzaz
|
hitzak
asmatu behar dituzten.
|
|
|
Biak izan ziren adituak dinosauroen hezurren ikerketan, eta zientziaren historian izan den norgehiagoka ezagunenetako batean aritu ziren. Gaur egun, Oweni ematen zaio garrantzi gehien, hura izan baitzen dinosauro
|
hitza
asmatu eta zabaldu zuena.
|
|
|
50eko hamarkadan erreferentzialak izan baziren ere, arrazoi desberdinengatik arrakasta txikia izan zuten. Barandiaranen itzulpena esate baterako, irakurtezina zen, eta
|
hitz
asmatu gehiegi zituen ulergarria izateko. Olabideren Bibliarekin antzera gertatzen zen.
|
|
|
Edozelan ere, Bilboko biltzarrean, lexikoaren inguruan hain lortu zen erabateko adostasuna, ezen, gure ustez, Euskaltzaindiak behartuta ikusi baitzuen bere burua gai horren gainean zerbait esatera. Izan ere, biltzarrean aritutako Mitxelena, Villasante, Irigoien eta Txillardegi, hau da, erakundearen indar biziak, argiro lerratuta zeuden, eta Euskaltzaindiak batzarrean bertan erabakirik hartu ez bazuen ere, handik hiru hilabetera euskal hitzen gainean agiri erabakigarria argitaratu zuen, euskal
|
hitz
asmatuak erabat baztertuz, eta, beraz, purismoaren kontrako lehen erabaki sendo eta akademikoa hartuz. Gerraurretik zetorren tradizio garbizalearekin erabat hautsiz.
|
|
|
Definizioak emanda
|
hitzak
asmatu (errimatzen duten hitzak).
|
|
|
Bueno, bonito, barato, paisa. Gutxi dira oraindik etorkinak Espainian, nahiago dute Frantzia magrebtar eta subsahararrek, etorkin gutxi horiek bataiatzeko" etorkin"
|
hitza
asmatu ere ez da egin izatez, erlojuak saltzen dituzte eta pitxiak, gutxiengoa direla uste dugu, exotikoak direla, hain xaloak gara, hain urrun dago Kamerun eta hain urrun bizitakoa denbora errealean kontatzeko antsia. Ibaiek gainezka egin dutelako erditze asko aurreratuko diren arren 83ko uholdeetan, oraindik etortzeko dago benetako oldea, olde afrikarra, patera hitza eta cayuco hitza ez ditu inork entzun.
|
|
2012
|
|
|
Izenak biltzen du taldearen izana eta Intxaustik eta Latasak mendira joateko duten ikuskera: « Poliki
|
hitzarekin
asmatu dugu, askotariko esanahia duelako. Mendira gozatzera eta ikastera joaten gara, irteten garenetik bukaeraraino».
|
|
|
|
hitz
asmatuek
|
|
|
Elenaren musu goxoa mingainen arteko korapilo bihurtu nuen. Eta
|
hitzekin
asmatu ez nuena ekintzekin are eta gehiago nahastu nuen. Hura izan zen hasiera eta akabera.
|
|
|
agurra, zapiak, urrun uzten ditugunen malkoz beteriko begi niniak; izendatzen gaituzten lagunak; Berdinak dira ere itzuleraren egunarekin amesten dutenen otoitzak eta maitasuna; Beraz, ez nazazu" kanpotarra" deitu: oihu eta neke bera dakarkigu eta.Banatu eta hiltzen dutenak; lapurtu, gezurtu eta gure ametsak saldu eta" kanpotar"
|
hitza
asmatu dutenak etorri baino lehenagokoak gara eta.Ez nazazu" kanpotarra" deitu...... Hitza hotza da, izozturik uzten nauena; Erbeste eta ahaztearen kutsua daukana. Begira itzazu zure seme alabak eta nireak.
|
|
|
zoriak aukeratu zituzkeen hitzak sortzea eta erabiltzea. Horregatik erabaki zuen –esperantoa gogoan– hizkuntza berri eta propio bat garatzea, edo gutxien gutxienez inongo hiztegietan egongo ez ziren
|
hitzak
asmatzea. Anjel Lertxundiren hiztripuarekin gogoratu zen.
|
|
2013
|
|
|
Hiriart Urrutik salbaien lerroan jarri zituen alemanak, «higuingarriak» bezalako irainezko hitzekin loturik. Baina hori baino urrunago joan zen, «alemankeria»
|
hitza
asmatuz, «alimalekeria» hitzaren itxura bertsua zuela idatziz. Etimologikoki justifikaziorik ez daukan hurbilketa horrekin irakurlea manipulatu nahi zuenik ezin dugu erran, ez baitzuen idatzi bi hitzek jatorri bera zutenik, baina hitz joko horrekin alemanak abereen pare ezarri zituen.
|
|
|
Benetan... benetan... (ezin
|
hitzarekin
asmatu) arraro zaude!
|
|
|
Hemen
|
hitzak
asmatu ditugu.
|
|
2014
|
|
|
Lotura gabeko hizketaldia egiten du. Benetako hitzak eta
|
hitz
asmatuak elkarren ondoan jartzen ditu, gramatikazko egiturarik gabe. Pentsamendua bere bidetik irteten da:
|
|
|
Hortik aurrera ere izan ziren nabarmentzeko moduko saioak: zortziko handian, txikian zein
|
hitza
asmatzen. Saio txukuna osatu zuten denek ere. Azkenean amasarrak nagusi, eta finalaurrekoetan kantatzeko gogotsu.
|
|
|
Purismoaren jatorrian Larramendi ikusten du aitzindari, tradizio gabeko
|
hitzak
asmatzen baitzituen kanpotarrak txunditzeko. Bigarren eragile handia Mogelen Peru Abarka da, terminologia modernoaren aurka ari delako, baserritarraren apologia eginez.
|
|
|
Hizkia aldatu: 2 definizio dira eta 2
|
hitzak
asmatu. Hitz berdina da hizki bat aldatuz.
|
|
2015
|
|
|
Naturan pentsatzen badugu, denok ulertzen dugu ekosistemak zer esan nahi duen, hori kultur eremura eramatea da metafora bat egitea. Badirudi
|
hitzak
asmatzen ditugula, baina ez da hala, isla bat baino ez da. Baina, bestalde gerturatze hori gorpuzteko daukagu hezkuntza proiektua, hain zuzen ere, harremanak garatzeko helburuarekin.
|
|
|
Ez zuen ohetik altxatu beharrik hori jakiteko. Esan ez ziren
|
hitzetan
asmatu zuen hori. Iraganaren oihartzunetan.
|
|
|
behar dizu
|
hitza
asmatzeko. Ikaskidearentzat zaila bada, eman iezaiozu arrasto bat:
|
|
|
|
Hitzak
asmatzen ari zarela uste dut.
|
|
|
Zer uste duzu,
|
hitzak
asmatzen ari garela?
|
|
2016
|
|
|
Ez irakurri hitzak hemengo ordena berean. Beste ikasleak ez daki zer hitzez ari zaren, eta arreta handiz entzun behar dizu
|
hitza
asmatzeko. Ikaskidearentzat zaila bada, eman iezaiozu arrasto bat:
|
|
2017
|
|
|
19 Différance
|
hitza
asmatzean, Derridak différer frantsesezko aditzaren bi adierak dauzka gogoan, alegia, desberdin/ diferente izan eta atzeratu, geroratu, goian aipatu" indar" bikoitzaren nolakotasuna biltzen dutenak. Ikus Jacques Derrida, Positions, itzul.
|
|
|
Zergatik ordea? Ulertu ezinik geunden oraindik ere, eta gure abisu emailea izerdi patsetan ari zen ordurako, ezker eskuin begira,
|
hitzak
asmatu ezinda edo.
|
|
|
Gurasorik gabeko haurrentzako hitz bat dago,, umezurtz?, baina ez dago halakorik seme edo alabaren bat galdu duten gurasoentzat. Ez dugu horretarako
|
hitzik
asmatu nahi izan, hain ideia gogorra esaldi batean azaldu behar izatean diluituko den itxaropena dugulako. Baina ideia hor dago eta gurasoak hor gaude.
|
|
|
Txikitan, gaztetan, Lurrarekin ez zegoelarik bakarrik egoten zen Mikel beti, eskolako eta herriko bertze haurrek, bitxo deituta, baztertu egiten zutelako. Haurtzaro zaila izan zen Mikelena, bullying
|
hitza
asmatzeke zegoen arren.
|
|
|
Zygmunt Bauman pentsalari poloniarrakazpimarratzen du gizarte modernoaren izaera aldakorra, arina eta behin behinekoa dela.Horretarako,, modernitate likidoa? (Bauman, 2000)
|
hitza
asmatu du. Gero eta hurbilago daudehizkuntza eta tradizio ezberdineko herrialdeak.
|
|
2018
|
|
|
Espainiako hizkuntzen ofizialtasuna ere euskararen hondamendi eta galeratik kudeatzen du Espainiako hizkuntzakeriak. Espainiako Konstituzio Legeak, gaztelaniaz gain, Espainiako gainontzeko hizkuntzak ere, bakoitza bere Autonomia Erkidegoan, ofizialak izango direla dioen arren, Espainiako hizkuntza nazionalismoak, lurraldeetako hizkuntzen ofizialtasuna gutxiesteko," koofizial"
|
hitza
asmatu du herritarren aurrean Espainiako lurraldeetako hizkuntzen ofizialtasuna bigarren mailako bihurtzeko eta gaztelaniarena lehentasunezko ofizialtasuna dela aditzera emateko. Hori bakarrik ez, euskararen kasuan, Espainiako hizkuntzakeriak euskararen ofizialtasuna mugatu, murriztu eta hesitu egin du Nafarroan.
|
|
|
Arratsalde eroriaren nagitasuna jabetua zen gure etxeko gela nagusiaz, erditzeko zorian dagoen behiaren ibilera astun, alderotuarekin. Atril baten aurrean zutik, Aba Yakuek bidalitako fraide doktrinoak eskua bekokira eraman zuen, ukalondoa atrilean tinkaturik, hurrengo
|
hitzak
asmatzeko beta hartuz, eta Grazibeli, aurrean baitzeukan, astia eskainiz, hitz esan berriak hausnar zitzan:
|
|
|
Eta hara, hazi guztiak ez ziren alferrik galdu eta ernamuintzen hasi ziren. Horrela, ez dakigu Larrekok izan ote zuen Diputazioak urte hartan bertan (1949) sortutako Euskal Akademiaren berri, baina hura gerraondoko lehen euskaltegi publikoa izan zen Euskal Herri guztian, artean ere" euskaltegi"
|
hitza
asmatu gabe zegoela. Eskolak 1951ko urtarrilean hasi ziren, 33 ikaslerekin, irakaslea Frantzisko Tirapu erantsundarra izan zelarik.
|
|
|
" Nafarroak Estatuaren lurraldetasunari izena eman zion eta nafarrak ziren lurralde horretan bizi ziren guztiak". 163 Horren ondorioz, Gaztelak konkistatutako eremuetako biztanleei ezin zitzaien" nafar" deitu, ezin zuten, halaber, Nafarroa independente batera itzultzeko gogorik erakutsi; bi gauza haiek delitutzat jo ziren.164 1200eko konkistaren arrastoak ikusi behar dira gaur egungo zatiketa administratiboan ere. Vascongadas
|
hitza
asmatu zen, hain zuzen, Nafarroatik bereizi zituzten euskaldun haiei izen bat emateko.
|
|
2019
|
|
|
pozten nintzen, Baionan, Oragarren edo Hazparnen bizitzeaz, Maria Luisa Galardi egoskorraren atzamar zitaletatik urrun. Suge mihi zorrotza zuen, gaitzeko funtsa zeukan, laidozko
|
hitzak
asmatzeko ahalmen zoragarria eta urrezko medaila zor zitzaion euskara aberasteagatik. Bakea zer zen ez zekien.
|
|
|
Amak prakei azpildurak josten zizkien, botoiak eta kremailerak jartzen zizkien alkandora eta txamarrei? Gaur, zure aurrean
|
hitzak
asmatu ezinik dagoela ikusita, pentsatu duzu amak ahoa ere josiko zuela egun batean. Lata hura bazen bere altxorra ere.
|
|
|
–noski. Baina kontuan izan ez dela gauza bera gure azalean sartzea eta gure
|
hitzak
asmatzea.
|
|
|
–Nola idazten da ba, zu bezalakoa ez den norbaiti buruz, ez bada haren
|
hitzak
asmatuz?
|
|
|
Abaigarren euskara bizipen pozgarri eta baikorrekin lotzea giltzarria dela ikasi nuen eta,, arnasgune?
|
hitza
asmatu gabe bazegoen ere, hiztunak motibatzeko, irabazteko eta trinkotzeko, euskaraz funtzionatuko duten erabilera eremuak sortzea funtsezkoa dela.
|
|
|
Mikel Laboak hainbatetan kontatzen zuenez, zaletasun izugarria zuen irrati bidez atzerriko hizkuntzak aditzeko (frantsesa, ingelesa, portugesa?). Hizkuntza bat jakin ez arren, hizkuntza horretan kantatzeko erreparorik ez zuen izaten eta, bestela, haren itxura hartzen zuten
|
hitzak
asmatzen zituen. Albisuk (2015:
|
|
|
Etorri, joan, eman, hartu, ibili, egin, eta abar. Bai, bazituzten nahiko partizipio k. perifrastikoaren bitartez esaldiak egiteko; baina, azkenean, konturatu ere konturatu ziren zein zaila zen behin eta berriz
|
hitzak
asmatzea, eta sekulako erabakia hartu zuten: aditz berriak sortzeko eskura zutenaren artean bat edo bertze aukeratzea.
|
|
|
Hori irakurri eta gure buruari erran diogu, tresna eta hitza, sekuentzia hau da kontuan hartu behar duguna: ibilgailua" gauzak garraiatzeko"," gauzak eramateko"," gauzak ekartzeko" asmatu izana zen eta erromatarrek tresna horri carrus izena jarri omen zioten; baina, ibilgailua eta
|
hitza
asmatu baino askoz lehenago, baita zirrika asmatu baino askoz lehenagotik ere, gauzak leku batetik bertzera eramaten ziren; eta jarraian: batzuetan hemendik harat, eta eraman aditza asmatu zuten; eta bertze askotan handik honat, eta ekarri aditza asmatu zuten.
|
|
|
Dudarik ez, bi lagunen artean distantzia bat zegoen. Hiztunak, nahi zuenerako —gauza bat patxadaz aztertzeko adibidez—, eroso egoteko edo eser
|
hitza
asmatu zuen. Berandu baino lehen, lagunaren aurpegian" non galdera" igarri eta behatzarekin... hemen edo hor! adberbioak asmatu zituen.
|
|
|
Bada, kontuan hartzen baldin badugu atal honetan biltzen diren garaietan aspaldiko arbaso horiek buru belarri ibili zirela
|
hitzak
asmatzen, esaldien funtzioak eskuratzen eta aditz konjugazioa antolatzen, ez zaigu gaizki iruditu, orain arte eskuratu duguna kontuan hartuz, hurrengo gogoetan sartzea.
|
|
|
Zenbat urte, zenbat belaunaldi joan ziren ur
|
hitza
asmatu zutenetik urperatu aditza asmatu zuten arte?
|
|
|
|
Hitzak
asmatzeko erabiltzen den prozedura azterturik, erraten ahal da euskara —eta lasai erraten ahal dugu edozein hizkuntza— gizon emakumeek asmatu, garatu eta osatu dutela; hori baita azalpen horretan agerian geratzen dena.
|
|
|
Hitz guztien gainean ezarritako elementu gramatikalak taxutuz gero, esaldi modernoetatik esaldi zaharrenetara joatearekin batera izanen dugu gure saria, argi eta garbi ikusiko baitugu, esaldiak, lehenbiziko
|
hitzak
asmatu zituzten momentutik osatzen hasi zirela.
|
|
|
Presoari erresistentzia bihurtzen zaio derrigorrez existentzia. Errexistentzia
|
hitza
asmatzen du, hitzak egin eta basamortuko ura bezala edaten baititu. Kartzelazainek debekatu egiten dute konprenitzen ez dutena, baina dena dakitela uste dute eta ez dute konprenitzen ikusten ez dutena.
|
|
|
James Joycek chaosmos
|
hitza
asmatu zuen Finnegans Wake eleberrian.8 Kaosmosean bizi gara, hitz batzuk argigarriak izaten dira. Dakigunaren eta ez dakigunaren artetik, egiten eta desegiten, ordenaren eta desordenaren arteko tentsioan mugitzen gara eraldatze etengabean.
|
|
2020
|
|
|
Kanten hizkuntza bereziki zaila egiten zitzaien bere garaiko alemanei hizkera bortxatua erabiltzen zuelako eta
|
hitzak
asmatzen baitzituen, baina, horrela, berak adierazi nahi zuena agerrarazteko mintzaira berezitua sortu zuen. Horrela egin zuen, ezagunak diren Proustek edo Beckettek bezala, zoritxarrez aski ezezaguna zaigun Ch.
|
|
|
Horrez gain, interes bereziko lekuei buruzko azalpenak, hainbat tokitako argazkiak eta selfieak ateratzeko edo kantatuz edo txisteak kontatuz bideoak egiteko aukera izango dute. Gainera, ibilbidean zehar" mini jolasak" agertuko dira mugikorraren pantailan," puzzleak,
|
hitzak
asmatzea edo erlazionatzea eta bikoteak aurkitzea, besteak beste".
|
|
|
Musika doinuek Antton Telleriaren bakarrizketari eman diote lekukoa. Zorionak emanez hasi da, bere
|
hitzak
asmatzeko jokoan sartu, eta euskaldun erromantikoak izan ditu ahotan. Euskararen putzu sakon ilunetik barrena ibili da, eta alferrikako eztabaidak aipatuz, sare sozialetan sartu eta pixa.
|
|
|
Gola adierazteko" bacalao"
|
hitza
asmatu zuena
|
|
|
Juan Valle Alvarado inkisidorea. Akelarre
|
hitz
asmatu berria laster normalizatu zen, erdaraz. Logroñoko Inkisizioko dokumentu bat honela deitzen zen:
|
|
2021
|
|
|
|
hitzari
asmatu diogun esanahia,
|
|
|
|
hitzak
asmatu diogun esanahia badaukala sinetsita.
|
|
|
Albisteak beti oso laburrak izango zirenez, kolpe batean irakurtzeko modukoak, email ordez Emailu
|
hitza
asmatu zuten, Gabriel Arestiren «poesia mailu bat da» esaerari keinu eginda.
|
|
|
Jendarte baketsu bat ez litzateke posible jendeak esajeratzeko eskubiderik ez balu. Esajeratu egin behar da, eta esan ez diren
|
hitzak
asmatu, bizitzaren desoreka berrezartzeko. Umiliatzen gaituztenean, kontakizunetik umiliazioa ezabatzeko eskubidea geratzen zaigu.
|
|
|
Ildo beretik, umorea hegemonikoa denaren zerbitzura dagoenez, badaude zuzenean asmatu egin behar diren hitzak. Varelari oso aberatsa iruditzen zaio esanahia aldatu nahiz
|
hitzak
asmatzeko aukera hori. Horrekin batera, emakumeak umoregintzan hasteak lehenago aipatu ere egin ezin ziren hainbat tabu armairutik ateratzea ekarri du berarekin.
|
|
|
Buztinezko hitzak moldatzeagatik sartuko zuten zuloan!
|
Hitzak
asmatzeagatik. Hitzak asmatzen, esaldiak okertzen, solasak plazaratzen… inork ere ez ulertu eta denek kantatzeko.
|
|
|
Hitzak asmatzeagatik.
|
Hitzak
asmatzen, esaldiak okertzen, solasak plazaratzen… inork ere ez ulertu eta denek kantatzeko. (Altxatuz) Biziki eta bizikidetzan kantatzeko, amultsuki, modu autogestionatuan beti ere, baina… baina errefusarekin zer?
|
|
|
Laminek, Norak kontatu zidanez, hizkera propioa zuten. Euskaraz bazekiten, jakina, baina tarteka
|
hitzak
asmatzen zituzten, laket zuten jolas hori. Bizkorregiak diren haurrek egin ohi duten bezala, beste inork esaten ez dituen ele berriak sortzen zituzten hutsetik, ordura arteko hiztegiak ez baitzituen jasotzen beren errealitatea azaltzeko nahikoa zehatz ziren berbak.
|