|
2000
|
|
|
lehenengoan, Ataunen bizitako haurtzaroa biltzen da. Bigarrenean, Gasteizko Apaiztegian
|
eginiko
ikasketak eta maisu karrera jasotzen dira. Hirugarrenak Euskal Etnologia ikasten ari zenekoa eta Aranzadirekin izandako hartuemana aipatzen ditu.
|
|
|
San Telmo Museoan eraiki nahi den Euskal Kulturaren Museoak ordea, 3.000 milioi pezeta ditu. Orain arte San Telmon
|
eginiko
lanetan 350 milioi gastatu dira. Hauetatik soilik 25 Diputazioak jarritakoak eta 80 Jaurlaritzak.
|
|
|
ETORKIZUNA eta iragana izan ziren otsailaren 23an Azpeitian Euskal Herriko Trikitixa Elkarteak
|
eginiko
batzar nagusiaren gai nagusiak. Atzera begira, 1999ko balantzea egin zuten, zazpi eskualdeetan eskainitako jaialdiei erreparatuz.
|
|
|
Karmelo Baldan zen, eta ia tope bete zen jendez. Donostian
|
eginiko
omenaldietan jende gehien bildu zena izango zen, seguru asko. Ni gustora egon nintzen, oholtza gainean aulkian eserita, baina gero han zer edo zer kantatu beharra etorri zenean, gaizki pasa nuen, gero!
|
|
|
EAE eta Nafarroan, alde handiak egon izan dira ingurune naturalak kontserbatzeko
|
eginiko
politikan. EAEn, Naturaren Kontserbazioko 16/ 1994 Legeak hiru babes figura ezarri zituen; natur parkeak, biotopo babestuak eta aparteko zuhaitzak.
|
|
|
Bertsolaria ez izan arren, zama astunegiak bizkarreratuz ibili ohi zen plazarik plaza. Guregatik
|
eginiko
lanak ez zaizkio astotxoari behar bezala eskertu. Gainera, bizkarreko bat edo beste ere jaso izan du.
|
|
|
Musikaren ildotik, 5/ 8 ko erritmoa zortziko euskaldunaren erritmotzat hartua izan da beti. Dirudienez, ordea, Olmeda maisuak
|
eginiko
hainbat kantuk neurri bera du. Olmedak berak dioenez, Gaztelan eta baita Sorian ere" rueda" k dantzatzen dira, eta 5/ 8koa da hauen konpas zaharrena eta berezkoena.
|
|
|
Gainera merkeagoak dira: bankuei penny bat pasatxo kostatzen zaie aarean
|
eginiko
transakzio bat prozesatzea, sukurtsal batean 1,07 dolar balio du eragiketa berberak eta kutxazain automatiko batean 27 zentabo.Enpresei eskaintzen zaizkien on line finantza zerbitzuak azkar handitzen ari diren arren, sektorea arautzen duten lege konplexuak eta artean gainditu beharreko segurtasun neurriak dituzte oztopo nagusi.
|
|
|
BBVAk ziberbanku hau sortzeko hartu zuen erabakiak Argentariarekin
|
eginiko
du jatorria. Francisco Gonzalez buru duen Argentaria banku espainiarra mota honetako banku baten sorrera bultzatzen hasia zen.
|
|
|
Francisco Gonzalez buru duen Argentaria banku espainiarra mota honetako banku baten sorrera bultzatzen hasia zen. Gauzak horrela, BBVAko arduradunek bere egin zituzten banku espainiarrean zentzu honetan
|
eginiko
urratsak, eta ziberbanku berri honekin negozio arlo berri bat sortzeko erabakia hartu zuten. Honenbestez sortu da bategindako banku berriaren hamargarren negozio arloa.
|
|
|
Argentariatik datorren Manuel Galatas ziberbanku honetako lehen kontseilari ordezkariak
|
eginiko
aurreikuspenen arabera, ziberbanku berri honek aurreneko bi urteetan 2.500 milioi pezeta galduko ditu urtean, eta 2002 urtean 700 milioi pezetako mozkinak izango ditu.
|
|
|
Talde hau Hego Ameriketara zabaltzeko gestioa euskal atariaren esku gera dadila aztertzen ari dira Elosegitarrak. Gaurko egunean 21 langile dauzka plantilan, baina Elosegik berak
|
eginiko
aurreikuspenen arabera, 100dik gora izan daitezke luze gabe. Miramongo Parke Teknologikoan egokitzeko asmoa dute.
|
|
|
Kontsultategi horrek
|
eginiko
txostenean egiaztatu egiten da Europak sarean mugitzeko dituen ohiturak nabigatzera eta mailak igortzera mugatzen direla. Lehen fase hau guztiz gaindituta dago Estatu Batuetan, baina Europan pixkanaka pixkanaka aldatzen ari dira gauzak.
|
|
|
Iturri horren esanetan kopuru hori 255.000 milioikoa izango da 2002 urterako. Gobernu espainiarrak
|
eginiko
aurreikuspenetan, negozio honek 80.000 inguru milioi pezeta mugituko ditu 2000 urte honetan, baina AECE bezalako beste iturri batzuek kopuru apalagoak erabiltzen dituzte
|
|
|
Bizkaiko Ogasun saileko arduradunen ustez, zenbat eta gehiago murriztu atxikipenak, orduan eta aitorpen positibo (ordaindu beharra) gehiago daude eta aitorpen negatibo (itzuli beharra) gutxiago; horrexegatik estutu behar izan da aitorpena aurkeztetik libre geratzeko muga. Bizkaiko Ogasunak
|
eginiko
kalkuluen arabera, sistema berri honi esker lurralde honetan dauden ia 500.000 zergapekotatik 213.349 inguru lagun geratuko dira aitorpena aurkezteko betebeharretik libre.
|
|
|
Berriki kaleratu du Julen Gabiriak bere lehen nobela Elkarlanean etxearen eskutik. Igartza saria jasotako" Connemara gure bihotzetan" honetan, idazle galdakaoarrak bi pertsonaiek Irlandan zehar
|
eginiko
barne eta kanpo bidaia kontatzen du ironiaz. Eider neska laguna galdu berri du Txemak auto istripu batean.
|
|
|
Fernando Buesaren hilketa ez da PSE EEren posizioa baldintzatzen duena. Bai Fernando Buesa eta Jorge Diez bizkarzainaren eta bai Blanco koronelaren hilketek nazionalistek
|
eginiko
apostuaren porrota agerian utzi dute; azken urte eta erdian eginiko apostu politikoaren porrota. Nazionalistek Lizarrako Akordioaren alde apostu egin zuten Lizarrako Adierazpena bakea lortzeko tresna eraginkorra zelakoan.
|
|
|
Fernando Buesaren hilketa ez da PSE EEren posizioa baldintzatzen duena. Bai Fernando Buesa eta Jorge Diez bizkarzainaren eta bai Blanco koronelaren hilketek nazionalistek eginiko apostuaren porrota agerian utzi dute; azken urte eta erdian
|
eginiko
apostu politikoaren porrota. Nazionalistek Lizarrako Akordioaren alde apostu egin zuten Lizarrako Adierazpena bakea lortzeko tresna eraginkorra zelakoan.
|
|
|
Dirudienez, 1837koa, hirugarrena alegia, izan zen edizio enblematikoena, bertan mantentzen baitira hasierako ipuinen jatortasuna eta aurrera begirako aldaketak. Horrez gain, Otto Ubbelohdek
|
eginiko
marrazkiak erantsi zaizkie ipuinei," In drei Banden" 1984ko poltsikoko ediziotik aterata.
|
|
|
Euskararen alde burututako lanen artean: duela 35 bat urte idatzitako euskarazko artikuluak eta 80ko hamarkadaren erdialdean EITB Nafarroara irits zedin
|
eginiko
ahaleginak. Izan ere, kanpaina baten ondoren bildu zen diruarekin erosi zen errepikagailua bai Euskal Telebista eta baita Euskadi Irratia ere Nafarroara heltzeko.
|
|
|
adibidez, Euskaltelen Alcatel telefono mobilak argibideak euskaraz eta gaztelaniaz bakarrik ditu. Gure Eztiak, Getarian
|
eginiko
eztiak ere gaztelania, euskara eta katalana baliatzen ditu. Eta Jakion markako kontserbak ere euskaraz eta gaztelaniaz agertzen dira.
|
|
|
Batetik, aurtengo gai nagusia mundializazioaren aurkako protesta izango da eta horretarako antolatu da hainbat ekitaldi. Bestetik, orain hilabete batzuk Millauco Mac Donald' saren aurka laborariek
|
eginiko
ekintza dela-eta espetxeratutakoei sostengua emango zaie jaialditik. Ikuskizunei dagokienez, lehen gauean reggae gaua egingo da, bigarrenean musika gogorragoa izango da Todos tus muertos, Anestesia edo Mass Hysteria bezalako taldeekin.
|
|
|
Gironako Zine Museoa, Gijongo Ferrokarrilena eta Bartzelona Hiriko Historia Museoa. Epaimahaiak gainera bereziki estimatu du Guggenheimek
|
eginiko
esfortzua ikasleentzat egitarau bereziak sortzeko eta Europako beste museoekin harreman sarea osatzeko. Orain Guggenheimek irabazitako saria, 1977an sortu zen Europako Kontseiluaren ekimenez.
|
|
|
Fisikako ideia nagusiez mintzatzen da ordea liburua. Newtonetik hasi eta XX. mendera bitartean Fisikan
|
eginiko
asmakizun eta aurrerapauso nabarmenenak jorratzen dira bertan
|
|
|
Diskoen kopiak egitea hain erraza izanik, CDen salmentak behera egitearen beldur dira. Horren erakusle da Diamond Multimediak bere Rio erreproduktorea merkaturatu ez zezan industriak
|
eginiko
ahalegina. Bestalde, Public Enemy taldeko Chuck D ren diskoetxeak neurriak hartu zituen honen aurka, argitaratu gabeko kantuak sarean ipintzeagatik.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren Euskararen Legeak 15 urte bete zituenean Eusko Ikaskuntzak gaia aztertu zuen eta Riev ek (Nazioarteko Eusko Ikaskuntzen Aldizkaria) dossier bat argitaratu du gaiaren inguruan" 15 años de la Ley del Euskara en la Educacion, Administracion y Medios de Comunicacion" titulupean. Gregorio Monrealen sarrerako testuaren ondoren, Pedro Migel Etxenikek Legearen defentsan
|
eginiko
hitzaldia jasotzen da. Edorta Cobreros eta Iñaki Agirreazkuenagak gaiaren inguruko hausnarketa egin eta gero, Mikel Zalbidek hezkuntza mundua du hizpide eta Josu Iñaki Erkorekak, ostera, administrazioaren esparrua aztertzen du.
|
|
|
Radar sistema bat baliatzen duen laserra da egun kornearen gainean egiten diren ebaki saioetan aurrerapauso handiena. Honekin
|
eginiko
ebakiak erabat zehatzak omen dira.
|
|
|
Hiru zatitan banatu dute errepaso hori: batetik, garaian garaiko albiste nagusiak; bestetik, albiste laburrak orrialdeen beheko aldean; eta azkenik, Arrasate Pressek
|
eginiko
elkarrizketa garrantzitsuenen aipuak jaso dira. Azkeneko orrian berriz, aldizkarian lan egin duten kazetari eta publizisten argazkiak argitaratu dituzte, euren egungo egoeraren berri emanez.
|
|
|
Bake planak, ordea, ez dira Legebiltzarreko ez legezko proposamenen ondorioz inola ere aurrera aterako, baizik eta batzuen eta besteen arteko hizketaldien ondorioz. Alderdien arteko elkarrizketek giro eta abagune apropos bat sortu behar dute mahaia eraikitzeko, baina ez Legebiltzarrean
|
eginiko
printzipio deklarazio baten bitartez. PSEren proposamenari EAJk baietza eman bazion eta guk ezetza eman bagenion, ez zen PSEk aurkeztutako guztia baztergarria zelako.
|
|
|
Bestalde, Euskal Herrian zehar
|
eginiko
ibilaldiak saioaren muina izanik ere," Festaburu" ko platoak zenbait lagun hartuko du gonbidatu. Anabel eta Iñakirekin solas arinean arituko diren famatuen artean, Klaudio Landa, Xabier Euzkitze, Iñaki Perurena, Ilazki Serrano esataria eta Mikel Laskurain aktorea ditugu, besteak beste.
|
|
|
eta berehala izango da ordainduko ditugu, banan banan, saltoki erraldoiak kontrolatzen dituzten oligopolioek, gainerakoekiko lehia basatiaren izenean, diru pittin bat galduz
|
eginiko
salmentak.
|
|
|
" Haragia" desagertuei buruzko laburra da, hausnarketa sakon baten ondoren
|
eginiko
lana. Gizakiok oro har, gorpuak ikusi arte ez ditugu desagertuak hildakotzat jotzen eta," Haragia" n, bizidun bezala tratatu ditut.
|
|
|
Artikulu sorta honetan Mikel Bringasek (osatu berri den Euskadiko Selekzioko arduradun teknikoa eta Pilota Federazioko zuzendari teknikoa) munduan zehar
|
eginiko
bidaietan Kanariar Uharteak, Brasil, Valentzia, Bolivia eta Argentinan ezagututako pilotaren errealitatea deskribatu digu. Hego Amerika eta Espainiatik Afrikaranzko bidea ere hartu dugu Reunion irlan jokatuko baita urriaren 28tik azaroaren 5era bitartean 22 urtez azpiko Munduko Txapelketa.
|
|
|
Ikuskizuneko protagonista nagusia dantza eta dantzariak ziren arren, aipagarria da musikariek
|
eginiko
lana. Sokazko instrumentuek goxotasuna ematen zioten xirula, txistu eta atabal doinuei, eta bikain egokitu ziren musikari eta dantzarien jardunera.
|
|
|
EUSKARAZ
|
eginiko
lehenengo grabaketak 1900 urtean burutu ziren Parisko Erakusketa Unibertsalean. Hori da dakiguna behintzat.
|
|
|
ORAIN hamar urte Principe de Viana erakundeak" Idazle Nafar Garaikideen Antologia" obra plazaratu zuen bi aletan. Orain, Vahan Sarkisian filologo armeniarrak 1990ean hamasei egileen artean
|
eginiko
lan haren zati batzuk aukeratu eta armenierara itzuli ditu. " Nafarroako Poesia Antologia" izeneko lana osatzeko Nafarroarekin harremana duten eta bizirik dauden poeten lan esanguratsuak aukeratu ditu Sarkisianek.
|
|
|
Bada, hori guztia hankaz gora jarri nahi duen ipuin bilduma kaleratu berri du Elkarlanean argitaletxeak: " Eta zer?" zortzi urtetik gorako haurrei besteen desberdintasunak onartzen irakatsi nahi dien sail honetako lehen ipuina Seve Callejak idatzi eta Joxan ormazabalek euskaratua da," Potoloa naiz, eta zer?", eta Jokin Mitxelenak
|
eginiko
marrazkiaz apaindurik agertzen zaigu. Noski, mutiko pottolo bat da idazlaneko protagonista.
|
|
|
Abere okelez eta hezurrez
|
eginiko
irina eta pentsuak debekatuta egongo dira urtarrilaren 1etik aurrera. 30 hilabetetik gorako behiak hiltzea erabaki da, baldin entzefalopatia espongiformearen froga gainditzen ez badute.
|
|
|
Bereziki aipatu beharrekoa da, beraz," Itzalarekin solasean" kritikoen iritziz, idazleak bere ofizioaz eta bere poetikaz
|
eginiko
hausnarketa delarik. 1983ko Sarrionandia idazleari ez zaio errealitatea bera aditzera ematea helburu interesgarria iruditzen, ez eta guztiz ederra edo dramatikoa bada ere.
|
|
|
Partaide izan zen POTT bandakoen, Bernardo Atxaga, Manu Erzilla, Josemari Iturralde edo Jon Juaristirekin batean izandako hiru urteko bizikizun literarioaren ondarea du hori. Horregatik, liburuaren epilogoan Bernardo Atxagak idatziriko ipuinean Marcel Schowren La cruzada de los niños liburuaren oihartzunak sumatzen dira, eta, nolabait esatearren, lagunari
|
eginiko
begi keinua bezala da epilogo hori, Sarrionandiaren liburuko Durango heresia ri, liburua ixten duen narrazioari, kontrapuntua ematera datorrena.
|
|
|
erbesteratzearen gaiaz mintzo dira" Aio Aioma"," Pindaturiko paisaia"," Gerla istorioa". Garai historikoetan kokaturikoak dira Etxepareren zahartzaroaz
|
eginiko
" Disiecti membra poetae", Matalas-i buruz eginiko" Oroitzera eseri" eta Merlinen maitasunaren fatalitateaz" Amorante ausarta" n. Beste hirurak guztiz ezberdinak," Ukabilka" umore beltzari eginiko kontzesiotzat jotzen du komentariogileak," Hamar liburuak" kartzelako esperientziaren lekukotza eta" Oroimena eta desira" aldiz heterodoxiaren bindikazioa omen da.
|
|
|
erbesteratzearen gaiaz mintzo dira" Aio Aioma"," Pindaturiko paisaia"," Gerla istorioa". Garai historikoetan kokaturikoak dira Etxepareren zahartzaroaz eginiko" Disiecti membra poetae", Matalas-i buruz
|
eginiko
" Oroitzera eseri" eta Merlinen maitasunaren fatalitateaz" Amorante ausarta" n. Beste hirurak guztiz ezberdinak," Ukabilka" umore beltzari eginiko kontzesiotzat jotzen du komentariogileak," Hamar liburuak" kartzelako esperientziaren lekukotza eta" Oroimena eta desira" aldiz heterodoxiaren bindikazioa omen da.
|
|
|
Garai historikoetan kokaturikoak dira Etxepareren zahartzaroaz eginiko" Disiecti membra poetae", Matalas-i buruz eginiko" Oroitzera eseri" eta Merlinen maitasunaren fatalitateaz" Amorante ausarta" n. Beste hirurak guztiz ezberdinak," Ukabilka" umore beltzari
|
eginiko
kontzesiotzat jotzen du komentariogileak," Hamar liburuak" kartzelako esperientziaren lekukotza eta" Oroimena eta desira" aldiz heterodoxiaren bindikazioa omen da.
|
|
|
Kondenatua dago portu hoberik ez aurkitzera, Coleridgeren marinel zaharrak bezain patu gogorra du gainean, ez jakinean, inoiz
|
eginiko
oker baten erruz kondenatua izan denaren gisan. 1987ko Joseba Sarrionandiak idatzi zuen Marinel zaharrak betirako kondenatu bat besterik ez dela badakien bezala, eta" Tren luze bat" ean" Trena beti infernurantz doa" la badakien bezala.
|
|
|
Sarrionandiaren marinelak, edo Atxagaren moduan esateko, bere literaturan gehien dirauen" ispiluko irudiak" hamar urte beranduago ere hor dirau Ifarraldeko orduak (1990) liburuko" Amorante ausarta" narrazioan ere. Ez da hor marinela protagonista, Merlin azti maiteminduaren fatuma da gaia, baina Pott Bandako idazleei
|
eginiko
erreferentzia zuzen eta zeharkakoen artean, bada marinelaren aipamen bat ere. Hor azaltzen da, bada, Josemari Iturralde zalduna jazz musika entzunez, Durangoko irteeran dagoen zuhaitz itzaltsu baten ondora iristen da, Merlin eta Enare neskatxa haren ondora atseden hartzera geratu direnean.
|
|
|
Aipaturiko bigarren artikuluan zehaztu egiten du samurtasuneranzko itzuli horren zentzua: Sarrionandiaren Marinel zaharrak liburuaren aipamena egitean zera azpimarratzen du" Bai lehen liburuko poemak aukeratzerakoan; bai berauetan
|
eginiko
aldaketetan; bai poema berrien egituraketa kaskarragoa eta hizkerarekiko arreta txikiagoan; bai berauetako askoren tonu mikatz eta garratzean, askok kartzelako esperientziaren islapen zuzenegia (guztiz ulergarria baina gure ustetan lan poetikoarentzat kaltegarri suertatzen zena) sumatu genuen, baita nolabaiteko desbiderapena arestiko poetikaz ere." (3 or.) Horregatik da, bada, bere ustez, or...
|
|
|
Han izanik hona naiz (Elkar, Donostia, 1992) narrazio eta bestelako testu epigramatikoak tartekatuz
|
eginiko
liburu bat da genero hibrido honetan sailkatzeko zioa ematen duelarik. Aipamen edo kritika gutxi jaso ditu, horien artean, Gerardo Markuleta(" Deserriko eruditoen jolas berriak", Zabalik, Diario Vasco,) eta Manu Lopez Gaseni rena(" Joseba Sarrionandiaren Han izanik hona naiz (Elkar 1992)", Egan, 1993, Donostia, 251 or.)
|
|
|
" Beraz eman dezagun, nobela luzea dela". Autoreak generoaren gaiari buruzkoan duen ironia jarrera da ziurrenik, edo kritikoek nahiz mundu editorialak nobela luzeekiko duten erabateko estimazio eta errespetuari
|
eginiko
irrijorra sarkastikoa.
|
|
|
Gaiak guztiz ezberdinak dira, lehena literatura fantastikoa da, ipuin bilduma modura egituraturik. Bigarrena aldiz, autoreak bizi duen egoera erreal eta jakin baten azalpena egiten du, kronika bat da, zigor ziega batean
|
eginiko
boladaren kronika zehatza eta esplizitoa, baina literarioa era berean. Izenburua kartzela aldi horretan eskuartean darabilen Shakespeareren Hamleten esaera baten zatia da:
|
|
|
Liburu hauetako narrazioak solteak dira, elkarrekin loturarik gabeak, baina ez da beste gabeko gehikuntza formula hutsez
|
eginiko
egitura, berariaz egina baizik. Honezkero jakinaren gainean gaude, Sarrionandiaren obretan dena dagoela, zentzu batean ala bestean, literaturaren zerbitzutan pentsatua.
|
|
|
Agian Jorge Luis Borgesen ipuinen bilduma baten Narraciones (Cátedra 1980) edizioaren izen bera darama Joseba Sarrionandiaren Narrazioak liburu honek. Marcos Ricardo Barnatánek
|
eginiko
edizio hark bezala, J. Sarrionandiak tankera ezberdineko narrazioen bilduma osatu zuen, oharrez horniturik. Baliteke izenburu antzekotasuna liburuaren barruan dauden Borgesi eginiko omenaldietako bat gehiago izatea.
|
|
|
Marcos Ricardo Barnatánek eginiko edizio hark bezala, J. Sarrionandiak tankera ezberdineko narrazioen bilduma osatu zuen, oharrez horniturik. Baliteke izenburu antzekotasuna liburuaren barruan dauden Borgesi
|
eginiko
omenaldietako bat gehiago izatea.
|
|
|
Lehen zatia, hitz lauz egindako zigor ziega bateko prosazko kronika modukoa da, bigarrena aldiz, zatika
|
eginiko
poema luze bat da eta hurrengo hitz hauez aurkezten dute hitzaurrean: " Eguberri amarauna delako idazlana, berriz, 1982 eta 1983 arteko Eguberrietan eginikoa da.
|
|
|
Narratibagintzaren alorrean, Hamairu ate (Donostia, Elkar, 1985) Joseba Sarrionandiak eta Mitxel Sarasketak lankidetzan
|
eginiko
erdal" umore beltza" ren aukeraketa eta itzulpenak dira. Hamairu istorio labur dira eta ipuin bakoitzaren hasieran itzultzaileak egileen eta obren iruzkin eta aipamenak egiten ditu.
|
|
|
1985eko urte berean Susa argitaletxearen eskutik argitaratu zen, bestalde, Sarrionandiak
|
eginiko
beste itzulpen lan bat Marinela. Beragan eragin sakona izan duen Fernando Pessoa poeta portugaldarraren antzerki lana da itzulgaia, eta liburuan hitzaurrean dioenez," Gatazkarik eta mugimendurik ez dagoen teatro estatikoa da".
|
|
|
Ni ez naiz hemengoa (Pamiela, Iruñea, 1985) izan da kritikoen aldetik iruzkin gehien merezi izan dituena eta, ia aho batez, Pott Bandakoen irizpide teorikoen adierazpentzat jo izan dena, bereziki Bernardo Atxagaren Etiopia liburuak ezagutzera emandako belaunaldiaren oinarriak aditzera ematen omen dituelako. Nolabait, garai horretan
|
eginiko
poesiaren teorizaziotzat hartu dute kritikoek, deserrotzearen eta erbesteratzearen sinboloaren planteamendutzat.
|
|
|
Ni ez naiz hemengoa", Literatur gazeta, 1 alea, 4 or.) iruzkin zabala eskaini dio liburuari. Genero aldetik klasifikagaitza egiten bazaio ere, teoria literarioaz
|
eginiko
zenbait saio labur azpimarratzen ditu liburuko alderdirik garrantzitsuentzat, eta literatur lan gutxi batzuk ere badirela gogoratzen du. Nagusi den alderdiari atxikirik, era arinean, askean eta elkarrekiko lotura esturik gabe antolaturiko saio motzak direla esaten du, eta nolabait metaliteraturaren alorrean jarraitzen duela dio Izuen... edo Narrazioak liburuetan bezalaxe.
|
|
|
Hortaz, liburu hau poeta eta itsas bidaiariak bitakora kaiera batean
|
eginiko
oharrek osatzen dute. Ulissesen etengabeko bidai honen markoan kokaturik, eta Europako hiri literario zaharretatik dabilelarik, poetak bidaiak eginiko edo hiri horiei loturiko beste idazle askoren oihartzunak sumatzen ditu:
|
|
|
Hortaz, liburu hau poeta eta itsas bidaiariak bitakora kaiera batean eginiko oharrek osatzen dute. Ulissesen etengabeko bidai honen markoan kokaturik, eta Europako hiri literario zaharretatik dabilelarik, poetak bidaiak
|
eginiko
edo hiri horiei loturiko beste idazle askoren oihartzunak sumatzen ditu: Joseph Conrad, Franz Kafka, Thomas Stuart Eliot, Dylan Thomas...
|
|
|
1975 urteen inguruan ugariak izan ziren Zeruko Argia, Anaitasuna, Ibaizabal eta Pott aldizkarietan
|
eginiko
kolaborazio periodistikoak, beti ere euskara eta euskal literaturaren edo zinearen inguruko gaiak ardatz zituela. 1980an eman zituen ezagutzera lehen literatur sorkuntzak sariketa literarioen bitartez:
|
|
|
Poesia itzulpenen artean, aldiz, T.S. Eliot() idazle ifarramerikarraren poesia itzuliz Gabriel Arestik eta Pott Bandako zenbait partaidek
|
eginiko
liburuan parte hartu zuen, eta Lur eremua (The Waste Land) hartu zuen bere ardurapean. (TS Eliot euskaraz.
|
|
|
Paris, Grezia, Lisboa, Irlanda eta Pragako gordelekuak. Haietan barrena
|
eginiko
bitakora kaiera da liburua. Izuen gordeleku dira ordea, Zein izutatik babesteko gordelekuak dira?
|
|
|
Izan ere, eleberri hau modu bitxian egituratua dagoenez, istorio hauek guztiak lotzea askotan zaila izaten da, irakurketa pausatua eskatuz. Aitzitik, arretaz
|
eginiko
irakurketa baten bidez Arrietak eskaintzen digun mundu iradokitzailea barneratzeko zailtasunik ez dugu izango. Gainera, patroi berri honen erabileraren atzean, ezarririko canon edo ereduak desjosi eta berriro josteko beharraren aldarrikapena ere ikus genezake.
|
|
|
Arestian esan bezala, Kepa eta Marioren harremanarekin aurreko bi planoak uztartzea lortzen da. Are gehiago, Itziar Belaundek
|
eginiko
iruzkinean liburu honetan aurki daitezkeen bikoiztasunak azpimarratzen dira. Bere iruzkinean aipaturiko bi plano horien bereizketaz aritzeaz gain, plano bakoitzeko pertsonaia bakoitzak pairatu behar duen bikoiztasuna azpimarratzen du:
|
|
|
Izan ere, aho hizkeratik urrun dagoen idazmoldea erabili du bere lana osatzeko. Hona hemen Mendiguren Elizegik
|
eginiko
azalpena:
|
|
|
Ereduei dagokienez, Ramon Olasagastik
|
eginiko
elkarrizketan Carverren eragina nabaria dela onartzen du: " Carverren istorioak irakurrita, iruditzen zitzaidan gauza handirik ez zela gertatzen, baina, halaber, zer edo zer transmititzen ari zela" (Egunkaria XI).
|
|
|
Reno, Hollywood,... Honela, Hollywood eta biok izenburuan, biok hitzaren atzean Euskal Herriari
|
eginiko
erreferentzia aurki genezake.
|
|
|
Bere lehen ipuin bilduma kaleratzean liburu arina zela aitortu izanagatik kritika dezente entzun behar izan zituen alegiarrak. Beraz, bere bigarren liburuaren argitarapena zela-eta, adierazpen honen bidez defendatu zuen
|
eginiko
aukera: " Ez dut uste arintasuna eta azpiliteratura batera doazenik." (Habe 219)
|
|
|
Felipe Rius kazetariak bere lehen liburuan argazkiak hartu ditu protagonistatzat. Honek Cortázar ek ipuingintzaz aritzean
|
eginiko
adierazpenak ekarri dizkigu gogora:
|
|
|
Izan ere, hasieran pertsonaia baten bidaia bikoitzaren aurrean gaudelako sentsazioa dugu: batetik, Indiara
|
eginiko
bidaia fisikoa; bestetik, bidaia izpirituala. (gogoratu Oñederraren eleberria:
|
|
|
Mundakarrak bere bigarren eleberriari nobela historikoaren ikutua erantsi nahi izan dio, beti ere kostaldea ahaztu gabe. Egunkariako iruzkin batean
|
eginiko
laburpenaz baliatuko gara eleberriaren argumentuaren berri emateko:
|
|
|
Bukatzeko, eskerrak eman nahiko genizkioke, lehenik, Eusko Jaurlaritzari proiektu hau burutu ahal izateko diru laguntza emateagatik; bigarrenik, Jon Kortazar Uriarteri bidearen nondik norakoa zedarritzeagatik,
|
eginiko
zuzenketa eta iradokizunengatik, eta eskainitako konfidantzagatik; baita Mari Jose Olaziregiri sailkapena egiteko garaian eginiko oharrengatik eta Labayru Ikastegiko Igone Etxebarriari lan honen argitaratzean lan egiteagatik; eta azkenik, Sancho El Sabio eta Koldo Mitxelena liburutegiko langileei, bere pazientzia gure eskariekin agortzeagatik. Mila esker.
|
|
|
Bukatzeko, eskerrak eman nahiko genizkioke, lehenik, Eusko Jaurlaritzari proiektu hau burutu ahal izateko diru laguntza emateagatik; bigarrenik, Jon Kortazar Uriarteri bidearen nondik norakoa zedarritzeagatik, eginiko zuzenketa eta iradokizunengatik, eta eskainitako konfidantzagatik; baita Mari Jose Olaziregiri sailkapena egiteko garaian
|
eginiko
oharrengatik eta Labayru Ikastegiko Igone Etxebarriari lan honen argitaratzean lan egiteagatik; eta azkenik, Sancho El Sabio eta Koldo Mitxelena liburutegiko langileei, bere pazientzia gure eskariekin agortzeagatik. Mila esker.
|
|
|
Narrazioa protagonista bere buruaz beste egitera doan unean hasi eta ekintza hori burutzean amaitzen da. Hortaz, heriotzaren aurretik
|
eginiko
atzerakako begirada da testuratzen dena. Ondorioz, analepsiek gidatzen dute kontakizuna.
|
|
|
Hots, istorioek ez dute jarraipen kronologiko zehatzik: istorioa saltoka kontatzen zaigu, eta denboran zehar
|
eginiko
jauzi horiek elkarrekin jostea irakurlearen lana izango da. Hartara, garai ezberdinetan gertaturiko bi plano tartekaturik doazenez, analepsiak ugariak dira:
|
|
|
Jose Jabier Fernandezek Egunkarian
|
eginiko
erreseinan, Canoren eleberrien garapena honela azaldu zuen:
|
|
|
Bukatzeko, egokia iruditu zaigu Iban Zalduak Jon Arretxeren Ostegunak liburua zela-eta
|
eginiko
adierazpenak aipatzea. Hegats aldizkarian eginiko iruzkinean (ikus 4.2) euskal literaturaren sisteman lehen eta bigarren mailako literatura bereizteko joerarik ez dagoela aipatzen du.
|
|
|
Bukatzeko, egokia iruditu zaigu Iban Zalduak Jon Arretxeren Ostegunak liburua zela-eta eginiko adierazpenak aipatzea. Hegats aldizkarian
|
eginiko
iruzkinean (ikus 4.2) euskal literaturaren sisteman lehen eta bigarren mailako literatura bereizteko joerarik ez dagoela aipatzen du. Honakoa ere lan honetan ikus dezakegu, non lehen eta bigarren mailako literaturako lanak era berean tratatu eta iruzkindu ditugun.
|
|
|
Era berean, autore askoren artean atonduriko liburuak ez ditugu kontuan izan, gure helburua batik bat idazle berrien lanak ezagutzera ematea izan baita, eta ahal den neurrian hauen ibilbidea zedarritzea. Beraz, idazle askoren artean
|
eginiko
lanak gure asmoetatik haratago daude.
|
|
|
kritika akademikoa eta kritika publikoa. Aitzitik, kritika publikoa deritzona aztertzeko garaian, egokiagoa iritzi diogu Ales Broch ek
|
eginiko
sailkapena aintzat hartzeari.
|
|
|
Araupetzeko eskuduntzen gaineko mugak diskutitu zituen CSAk lege berrirako proposameari
|
eginiko
iruzkinean. Eskuduntza gehiago eskatzen zituen bertan, adibidez, zerbitzuen editoreei programazioaren gainean legez ezarri zaizkien zenbait muga CSAk berak finkatzeko.
|
|
|
kable sarea ezarriko den inguruanmodu hertziarrean jasotzen diren kanalak emateko beharra (must carry); berezko programa kopuruminimo baten banaketa; kanal baten afektazioa, osoki edo partzialki? Komunaren informazioaematera; programatzaile independenteek
|
eginiko
programa kopuru minimo baten banaketa; kanonbaten ordainketa Komunari.
|
|
|
Komunikazioaren askatasunaren gaineko legean finkatzen diren eskakizunakorokorrak dira gehienetan, nahiz eta, arlo batzuei dagokienean, gehienezko eta gutxienezko mugak ere finkatzen dituzten (programen produkzioari eta edukiei dagozkioneanbezala); alde honetatik, betebehar gehienak, kontzentrazioari dagozkionak izanezik? Gobernuaren dekretuz garatu eta zehaztu beharrekoak dira, zerbitzu kategoriabakoitzerako espreski
|
eginiko
arauen bidez. Gainera, edo horrekin batera, bai sistemapublikoaren sozietateek baita baimena lortzen duten sozietate pribatu eta elkarteek ere, cahier de charges edo hitzarmenak sinatu behar dituzte, hurrenez hurren, CSArekin, non aipatutako eskakizun horiek guztiak modu indibidualean egokitutako betebeharbilakatuko diren23.
|
|
|
Horren arabera, Autonomia Erkidegoei dagokie emakida prozedurak ezartzeko (emisio ordu eta programazioaren gaineko baldintzak barne) eta horiek erabakitzeko eskuduntza, nahiz eta, edozein kasutan, horretarako Estatuak emandako frekuentzia esleipena beharrezkoa izango duten, Telebista Lokalaren Plangintza Tekniko batenbidez41 Mugarik Gabeko Telebistaren direktibaren egokitzapenak ere berretsi egitendu programazioaren gaineko baldintzak ezartzeko eskuduntza hau, arrazoi kulturaletanoinarrituta. Autonomia Erkidegoek eskumena dute, halaber, nahiz eta salbuespenmoduan, telebista lokal ezberdinen arteko katean
|
eginiko
emisioa baimentzeko, betiereeragindako udalen baimen eta eskakizunarekin.
|
|
|
Testuinguruko Familia Terapia izan da Filadelfiako Taldeak, IvanBoszormenyi Nagy ren gidaritzapean, Familia Terapiara
|
eginiko
gerturapenarieman zaion izena; bertan teoria sistemikoak eta psikoanalitikoak elkarlotzenahalegintzen dira.
|
|
|
Oinarri teorikoa, 1967an Filadelfia-n izandako familia terapeuten batzar bateanBowen ek (Bowen, 1989)
|
eginiko
aurkezpen, anonimo, batean aurki dezakegu.Bertan hainbat urtetan zehar eginiko lana azaldu zuen, bere teoriak bere familiariaplikatuz eta bere jatorrizko familiaren sistema emozionalak irentsia ez izatensaiatuz.
|
|
|
Oinarri teorikoa, 1967an Filadelfia-n izandako familia terapeuten batzar bateanBowen ek (Bowen, 1989) eginiko aurkezpen, anonimo? batean aurki dezakegu.Bertan hainbat urtetan zehar
|
eginiko
lana azaldu zuen, bere teoriak bere familiariaplikatuz eta bere jatorrizko familiaren sistema emozionalak irentsia ez izatensaiatuz. Elkarloturik dauden sei funtsezko kontzeptutan oinarritu zen:
|
|
|
Bere familia propioarekin
|
eginiko
lana da Bowen-ek Familia Terapeutenprestakuntzan erabiltzen duena. Terapia pertsonala eta esperientziazkoa da, beraz, familiaren ikerketan eta bere familian pazienteak jokaturiko paperean, norberefamilia behatuz familiaren funtzionamendua ikastean eta norbere erreakzioemozionalak familia sisteman aldatzeko baliabideak bilatzean zentratzen dena.Eredu honen berberaren bariazioa bat da, egoera tipo bakoitzari moldatua, pazienteekin jarduera terapeutikoan erabiltzen duena.
|
|
|
(UEUk Txillardegiri
|
eginiko
omenaldian1999ko uztailaren 19an irakurria)
|
|
|
Zeri buruz idatzi? Berak
|
eginiko
lanenbati buruzko iritzia plazaratu?, berak landutako gairen bati buruzko zerbait originalegiten saiatu?... Zer egin nezakeen, ordea, arlo horietan trebatu gabea izanik?
|
|
|
Horregatik uste dut, lehendik dauden egituretanintegratua ez izatea, eta arau normalen arabera jaso beharreko omenaldi eta izendapenofizialetatik baztertua izatea, bere neurriaren adierazlea dela. Kalamatika matematikoaz esateko, sistemarekiko jende sumisoak jasoriko omenak eta egoerako okerrakzuzentzeko
|
eginiko
merituak alderantziz proportzionalak baitira. Horregatik, bihotzezopa diot, itxuraz opa behar ez niokeena:
|
|
|
Alde horretatik Euskararen Unibertsoak
|
eginiko
Euskararen normalkuntzaren. Plangintza Orokor baten Proposamenak, ere zalantzak suspertzen dizkio Txillardegiri, Kataluniakoa eredutzat harturik hemengo egoera politiko soziala ahazten ote duenedo:
|
|
|
Baina enuntziatu horrek, bere garaian, ez zeukan inolako euskarririk, hutsean eginda zegoen, apustu hutsa zen, ez zen ebidentea, nahiz eta berak segurtasunosoz bota. Beraz,
|
eginiko
apustuari euskarri estrukturala bilatu beharra sentitu zuen, albait arinen gainera. Eta euskarri hori, hain zuzen ere, kritikatu nahi zuen alor berberean bilatu zuen:
|
|
|
delakoaz, zer esanik ez. Arana Goiriketa bere jarraitzaileek historiaren eta politikaren artean
|
eginiko
loturaren emaitzakbistan daude: espainolek egindako historia eta espainolen menpe dauden instituzioaknagusitu dira.
|
|
|
Alde honetatik, aipagarriak dira euskararekiko eta euskaraz doktoregotesiak egiteko 1992 eta 1993 urteetan Eusko Jaurlaritzako Hizkuntz PolitikarakoIdazkariak sorturiko bekak, horien laguntzaz zenbait tesi interesgarri egin direlakoeta egiten ari direlako; baina, zoritxarrez, bi urtetan zehar bakarrik iraun zueniniziatiba izan zen hori. Zentzu honetan, paradoxikoa dirudi, Euskal Herriandauden unibertsitate handietan gertatzen denarekin konparatuz gero, UEU barruanbultzatu eta/ edo bideratu direla gaur egunean dauden euskararekiko euskarazegindako zenbait ikerketa, hala nola, lehen aipatutako Txillardegik eta bestebatzuek euskararen erabilerari buruz
|
eginiko
ikerketak, edo baita horrenaipagarria den lau urtetik lau urtera euskararen kale erabileraren neurketarenikerketa aurrera eramatea ere (dagoeneko, hiru jasoketa aztertu edo aztertzen aridirelarik).
|
|
|
Hualde k
|
eginiko
proposamenaren (Hualde, 1994) eta UEUn (Txillardegi, 1987) aurkeztutakoaren arteko desberdintasunik nabarmenena, lehenengoan plural markaturik ez egotea da. Inplementazioaren erraztasunagatik, Hualde ren proposamenanahiago izan dugu.
|
|
|
Parametrizazioa (kurba sintetikoa garatuko duten parametroen kalkulua, alegia) eskuz eta automatikoki egin da. Eskuz
|
eginiko
lanaren helburua prozesu automatikoabalioztatzea da. Eskuzko prozesua errazteko, lanabes batzuk egin dira:
|
|
|
Nire lan esperientzianhiru testu ahots bihurgailu desberdinetan lan egin dut: lehena 1995 urtean amaitu nuen (Hernaez, 1995); bigarrena Telefonica I+ Drekin
|
eginiko
kola borazio bat izan zen1997 eta 1998 urteetan, eta prozesagailu linguistikoaren zati baten diseinuan partehartu nuen; hirugarrena, eta gaur egun garatze aldian dagoena, Euskaltel enpresarentzatda.
|
|
|
Bukatzeko, Espainian konkistaren kultura gaurdaino heldu dela adierazteko, haraduela 63 urte Jose Ma de Areilzak, Bilboko frankismoaren lehen alkateak, ColiseoAlbia aretoan 1937ko uztailaren 8an
|
eginiko
hitzaldia. Hierro egunkariak (9) argitaratua eta IPESetik, 18, 1995an jasoa.
|
|
|
Ezaguna denez, Aristoteles-ek esklabutza eta konkista bidezkotu (legitimatu) zituen. Gainera, ErdiAroan eta Errenazimenduan asko erabili zuten Aristoteles-ek (ikus bere Politika)
|
eginiko
bereiztapena, alegia batzuk, naturaz, zirela esklabuak (53 or.) eta besteak, legez?
|