|
2000
|
|
|
zer ote dago ideia horren azpitik? Konbentzimendu zintzo eta sendoa, kritika politikoa
|
egitean
kritika etikoa ere egiten dela, alegia. Zertarako, bada, desenkusa hori?
|
|
|
Nola beraren aurka izan daitekeen desobedientzia zibilaren bidezko ekimen bat? Haatik, Demokraziarako Epaileak EAEko Auzitegi Nagusiko Aretoak
|
egindako
kritikaren aurka azaldu da honen kritika ez zihoalako soilik hortik, askoz zabalago zelako baizik.
|
|
|
Agiri baten sinatzaileei
|
egindako
kritikak, eta kritikei emandako erantzunak giroa garraztu dutela pentsa liteke, eta garraztasuna ez dela ona. Baina nik ez dut uste txarra denik.
|
|
|
Batzuek, inozoki hirugarrenari hoberena irizten dioten arren —razionalismorik antimetafisikoena defendatzen dutelakoan—, ikuspegi zabalago batetik gauzak horrela ez direla ikus dezakegu. Harrezkero Neurathek Vienako Zirkuluaren partaide batzuei
|
eginiko
kritika pragmatikoa 1913ko ideia hauetan funtsatuko da.
|
|
|
Askotan gertatu bezala, ikusten dugu biak ongi dabiltzala zerbaitetan. Indukzioaren ohituraren bi moduei Humek
|
eginiko
kritika zuzena zen. Baina oraindik sen oneko pentsamenduaren oinarrizko ideia aldarrikatzen da:
|
|
|
Honekin batera, Zirkuluak ez zuen esanahiaren irizpidea egiaztagarritasunean gehiago oinarrituko, hipotesi baten baieztapenaren maila edo gradu probabilistikoan baizik. Baina, esan bezala, formalizazioak arazoak ekarri zizkieten, areago deduktibismoaren alde Popperrek
|
eginiko
kritikak eta gero.
|
|
|
Zio honek, Leibnizen bereiztezintasunaren tesiarekin batera baliatuz, erlatibitatearen teoria bereziari Vienako Zirkuluak
|
eginiko
kritika bultzatu zuen20 Harrezkero, soilik erlatibitatearen teoria orokorrak egingo zien lekua zio horien ondorio filosofikoei. Azken teoria einsteindar honek, 1 irudiko lohikeria teorikoen ezabapenerantz hurbilduz doan turrustaren azken urratsa finkatzen du, behagarriak diren emaitzak faboratuz.
|
|
|
" Egiatan ‘ederrari’ buruz esaten dudan guztia kasik modu berean erabiltzen da ‘onarekin’". Hala eta guztiz ere, Estetikaren bere erabilera bere ustez Urrezko abarra n Frazerrek behin eta berriro egindako suposizioekin nahastuta zegoen era bitxian, baita Freudi
|
egindako
kritikekin ere.
|
|
|
Irakurterraza, sakontasunari uko egin gabe. Frazerri
|
egindako
kritika ere badugu liburu honetan.
|
|
|
Izenburuan irakur daitekeen bezala, Wittgensteinen lanetan hizkuntza pribatuaren ideiari
|
egindako
kritika da saiakeraren ardatza, filosofia analitikoaren tradizioan. Liburua oso ongi eraikita dago, ikuspegi kantiar batetik.
|
|
|
" Las observaciones a ‘La Rama Dorada’ de Frazer de Wittgenstein y su contribucion a una filosofia de la religion". Irakurleak hor aurki dezake informazio zehatz eta fidagarria Urrezko abarra ri
|
egindako
kritikaz (Urrezko abarra ri Wittgensteinek egindako ohar kritikoen gaztelaniazko edizioan ere Sadabak egin zuen sarrera).
|
|
|
Frazerri
|
egindako
kritika hortik dator. Bai Tractatus ean, bai etikari buruzko hitzaldian, etikari buruzko liburu bat idaztearen arazoa ikusi dugu, hau da, nola adierazi balioen mundua gertakarien hizkuntzaren bidez. Hots, nola elkartu balioak eta zientzia, nola bildu mistika eta arrazoia, nola batu isiltasuna eta hizkuntza eztanda etiko batean.
|
|
2001
|
|
|
HORREGATIK guztiagatik oso erreza gertatzen zaigu elkarren arteko komunikazioa eta gure ideiak plazaratzeko aukerak izatea. Oso bitxia da, esaterako, iaz Gasteizko Filologia Fakultatean egin ziren kritika jardunaldietan gertatzen den bezala, poesiaz, narratibaz, haur literaturaz edo saiakeraz
|
eginiko
kritikaz aritzea (eta hori gertatzen da antolatzaileen artean sentsibilitate hori ematen delako); eta modu berean, oso harrigarria gerta daiteke literatura tertulietan haur literatura idazleak, kritikoak eta helduen literatura idazleak egotea, Gasteizen egin ohi den bezala, gurean mugak askoz hauskorragoak baitira. Baina agian egoera on honen azpian dagoena gure ahuldadea besterik ez da, komunitate txikia izatearen ondorioa eta, beraz, guztion beharra izatearena.
|
|
|
IBAN ZALDUA aur egungo Euskal Herrian kritika egitea kasik ezinezkoa dela iruditzen zait. Ez dakit inoiz posible izan den, baina polemika eta erreakzio batzuek (nik edo beste zenbaitek
|
egindako
kritiken aurkakoek, alegia) zer pentsatu eman didate. Artikulu honetan euskal kultur produktuen kritikaren zailtasunez jardungo naiz, beraz (kritikaz hitz egiten dudanean kritika positiboez eta negatiboez ari naizelarik, noski).
|
|
|
Lehiakide horiek, nagusiki, artisauak, politikariak (hizlariak eta sofistak), militarrak eta olerkariak ziren. Olerkigintzari
|
egindako
kritika hartuko dut bakarrik aintzat, garrantzitsuena baita guretzat.
|
|
|
IV. menderako jada beraien ahalmen sortzailea txikiagotu egiten da, nahiz eta oraindik tradizio handi baten adierazle gisa maitatuak izan. Horrexegatik, ez da harritzekoa rapsodari
|
eginiko
kritikan, Platonek era berean olerkaria bera ere kritikatzea: pentsamolde tradizionala eta bere jokabidea dira jokoan daudenak.
|
|
|
Platonek, olerkigintzak hartzaile eta publikoarekin duen erlazio hau dela eta, olerkigintzak egiten zion konpetentziaz jabetu zuen. Olerkigintzari
|
egindako
kritikaren bigarren alderdia da: integrazioarena.
|
|
|
Baina Platonena ez da rapsoda bati
|
egindako
kritika soila; aitzitik, Platonen kritika honen oinarrian jada mendebaldeko kulturaren ondare bilakatu diren irizpideak aurkitzen baitira: esanahi eta adierazlearen arteko ezberdintasuna, esanahiaren lehentasuna adierazlearekiko, eta esanahia egiaren eremuan neurtzea.
|
|
|
Horrela, denboraren segida objektibo baterako erregela lortzen da, esperientzia baliodunaren baldintza beharrezkoa dena. Eta gainera Humek kausalitatearen legeari
|
egindako
kritika gainditzen da, kausalitatea ez baita gauzen arteko elkarketa subjektibo soil bat, ohituraz edo ontzat ematen dena. Erregela honek, gainera, denbora berean gertatzen diren gauzentzako ere balio du.
|
|
|
Werke, II, 289). Ondorengoek
|
egindako
kritika hauek, ordea, alferrikakoak bihurtzen dira Kanten benetako pentsamendua ongi ulertuz gero.
|
|
2002
|
|
|
ABERRI Egunaren ondoren, eta haren haritik tiraka, aspaldi ez bezalako lehia politikoa antzeman daiteke ezker abertzalearen talde desberdinen artean. Aralar eta ABri Zutik eta Batzarre ere aipatuz ETAk
|
egindako
kritika eta akusazio gogorrak izan dira borroka politiko horren adierazle esanguratsuenak. ETAren komunikatuak era guztietako interpretazioak eragin ditu lausoenetik gogorrenera eta aipatu lau alderdi politikoek, markatutako bidetik joko dutela jakinarazi dute.
|
|
|
Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko «Boletin»aren euskarazko gehigarri gisa egun azaltzen den «Egan» euskal literatur aldizkariaren azkenengo zenbakian, euskal literatur sorkuntzak 2001ean izan duen emaitza, urte bereko poesia kritika, Aita Justo Mari Mokoroaren omenaldia eta zenbait idazlanei
|
eginiko
kritikaz gainera, besteak beste, honokoak aurki ditzakezue: Lourdes Otaegiren«' Asaba zaharren baratza' z orainik Ramon Saizarbitoriaren' Gorde nazazu lurpean' irakurtzeko modu bat», Luis Mari Mujikaren«' Egipcios, bereberes, guanches y vascos', intuizio filologikoaren bidea?», Inaxio Lopez de Aranaren «Leon Azoulay:
|
|
|
Kortazarrek oroitarazi digunez, Felix Ibargutxi kazetariak 1987 urtea" Idazle guztiak aztoratu ziren urtea" izendatu zuen eta urte horretan sortutako eztabaida nagusiak laburbildu zituen. Ordukoak dira, halaber, Jon Juaristik Antología de la narrativa vasca actual liburuari
|
egindako
kritikak; Antton Azkargortak Atxaga, Iturralde eta Ordorikaren Henry Bengoa Inventariumi egindakoak; Pako Aristik A. Urretabizkaiaren Saturno nobelari egindako kritika misoginoa; Joxerra Garziak Laura Mintegiren Bai... baina ez! nobelaren idazkerari buruz esandakoak; Verines en egiten diren topaketen ostean Mikel Hernandez Abaitua eta Jon Juaristiren artean sortutakoak; Valentziako Galeuzcan sortutakoak...
|
|
|
Kortazarrek oroitarazi digunez, Felix Ibargutxi kazetariak 1987 urtea" Idazle guztiak aztoratu ziren urtea" izendatu zuen eta urte horretan sortutako eztabaida nagusiak laburbildu zituen. Ordukoak dira, halaber, Jon Juaristik Antología de la narrativa vasca actual liburuari egindako kritikak; Antton Azkargortak Atxaga, Iturralde eta Ordorikaren Henry Bengoa Inventariumi egindakoak; Pako Aristik A. Urretabizkaiaren Saturno nobelari
|
egindako
kritika misoginoa; Joxerra Garziak Laura Mintegiren Bai... baina ez! nobelaren idazkerari buruz esandakoak; Verines en egiten diren topaketen ostean Mikel Hernandez Abaitua eta Jon Juaristiren artean sortutakoak; Valentziako Galeuzcan sortutakoak...
|
|
|
" Orain arte euskal elaberriei
|
egindako
kritiketan, euskarari oso toki urria eman zaio. Euskararen kritika egitea, ordea, ez da erraz.
|
|
|
“Albaitaritzan antibiotikoak erabiltzea ez da berehalako arriskutzat hartzen; transgenikoak baztertzea, berriz, nahiko orokorra da, elikaduraren etorkizuna neurri batean horiengandik igaroko denean”. Administrazioari
|
egindako
kritikak Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundea oso kritiko ageri da azken urteetan izan diren elikadura krisiei dagokienez koltza, behi eroak, dioxinak, sukar aftosoa eta zerri izurritea–, eta, batez ere, administrazio publikoek kudeatu dituzten moduei dagokienez, herritarrak “haurrak balira bezala” tratatzen baitituzte. Nazkatuta gaude haurren elkarrizketa horrekin”.
|
|
|
“Egiaztatzen bada pertsona horiek —esan zuen atxilotutako medikuei buruz eta gero aske utzi zituztenei buruz— irabazteko asmoarekin jokatzen dutela eta erregistratu gabeko formulak erabiltzen dituztela eta legezko baldintzak bete gabe, hori ezin da onartu”. Mediku Formulisten Elkarteak bat egin zuen Guardia Zibilak
|
egindako
kritikekin. Elkarte horretako koordinatzaile Carlos Rubio Sáezek esan zuen Segurtasun Indarren eginbideetan argi geratu zela “formula magistralei buruzko legeria guztia ez ezagutzeaz gain, medikuen errugabetasun presuntzioarekiko errespeturik eza”.
|
|
2003
|
|
|
36 L. Villasantek, Kurl idatzi ostetxoan, hau idatzi zuen hari
|
eginiko
kritikan: " Erderatiko itzetan oso iritzi zabaleko da Oskillaso, baiña eztet ikusten zergatik idatzi bear diran erdal ortografiaz" circoa"," bachilleratoa"," descuidoa" ta abar." (Arantzazu, 1963, XLIII, 62).
|
|
|
Gramatikazale zorrotza be, agertzen jaku Kerexeta, Euzko Gogoa ren aldi horretan, Aita Pi karmeldarraren Kristoren Antzbidea eta J.B. Ibargutxiren Otoia liburuei
|
egindako
kritika laburretan (E.G., 1957).
|
|
|
Hala ere, Iztuetak moderazio handiagoa agertzen zuen Antzinako Erregimeneko apologismoak hain maite zuen mito kantabristarekiko. Euskaldun kantabriar identifikazioren bat egin arren(. Españaren ifarraldeco bazter chiqui onetan paque oso batean bici ciraden Cantauriatar Euscaldun garbi, ak77), ez zuen mito hau gehiegi ustiatu, akaso, identifikazio basko kantabristari
|
egindako
kritiken berri zuelako.78
|
|
|
Bide horretan, Iruñeko ikastaroez gain, Ipar Euskal Herrian antolatu behar ziren berriro; Nafarroan bertan urtean zehar irakasleen prestaketarako ikastaro bat antolatu nahi zen eta antzeko zerbait egin behar zen EAEn. Ekintza horietaz gain, bildutako batzuek beharrezkotzat hartu zuten Euskal Unibertsitatearen kontra
|
egindako
kritikak salatzea; eta, horretarako, agiri bat idazteaz gain, batzorde bat sortu behar zen unibertsitateetako zuzendaritzekin hitz egiteko.
|
|
|
Euskalgintzako zenbait sektorek Euskaltzaindiaren aurka
|
egindako
kritikak ditugu lehenengo eztabaida esparrua. Gizarte polarizatu hartan Euskararen Akademia zen euskaldunen oniritzia jasotzen zuen ia erakunde bakarra, Euskerazaintzaren salaketak alde batera uzten baditugu, behinik behin.
|
|
|
Ikastaroen amaierarekin batera, zenbait balorazio zabaldu ziren prentsan. Alde baikorrekin batera, UEUri
|
egindako
kritikak ere agertu ziren. Horietako asko urtero errepikatzen zirenez, agerian jartzen zuten UEUren nahiak eta errealitatea bata bestetik urrun zeudela.
|
|
|
Agiria asko zabaldu zen arren, ez zen erreakzio asko izan. Garaiko giroaren eta eztabaiden tankera ikusteko, Jesus Mari Larrazabalek
|
egindako
kritikak azalduko ditut90 Haren esanetan, agiria arinegi idatzi zen eta egileek hutsune ideologiko esanguratsuak zituzten. Bi arrazoi horiek zenbait puntu oker edota zentzu anitzeko eragin zituzten.
|
|
|
“aireportuetan zenbat eta atzerapen gehiago egon, orduan eta diru gehiago irabazten du AENAk”. AENAren erantzuna Bestalde, AENAk baztertu egin ditu
|
egindako
kritikak, eta ziurtatu du airelineek “argi eta garbi adierazi dutela gustura daudela bezeroei kalitatezko zerbitzua eskaintzeko egindako ahaleginarekin”. “ALA adierazpenak arduragabeak dira, eta aire garraioaren erabiltzaileen artean nahasketa sortzen saiatzen dira”, adierazi du enpresa aeronautikoak, bere ustez, ekipajeak ikuskatzeko hartutako neurriak “argiak eta beharrezkoak dira segurtasunari eusteko, eta ez dute irabazi asmorik”.
|
|
|
Ingurumen ministroak esan zuen ospakizun horiek erabilgarriak direla jendea kontzientziatzeko eta guztiei bizi kalitatea hobetzen lagunduko dieten garraiobide iraunkorragoak erabiltzen hasteko. Era berean, ekologistek
|
egindako
kritikei erantzun zien, Gobernuari errepideko garraioa sustatzea leporatzen baitiote, eta gogora ekarri zuen “azken urteotan ahalegin handia egin dela garraio alternatiboak bultzatzeko”. Alde horretatik, nabarmentzekoak dira abiadura handiko trenetan egiten ari diren inbertsio handiak, hiri handietan aldirietako garraioa sustatzea eta autobus flota hobetzea.
|
|
|
Zuzendaritza Nagusiaren lanari
|
egindako
kritikak —Lizarbek esan zuen" aberria" egiten zutela—" aurreiritzietaneta ezjakintasunean oinarritutakoak" zirela adierazi zutenhi ru ardura dunek.
|
|
|
Dena dela, hemen aurkezten dizugun testua," ‘Zientziaren’ mitoa eta bere eginkizuna gizartean", haratago doa oraindik. Feyerabend ez da geratzen zientziaren eta zientzi jarduera sozialaren eskema teoriko eta kritikoaren aurkezpenean; areago, teoria eta praxia lotzen ere ahalegintzen da, ondoren zientzi erakundeari berak
|
egindako
kritiken gizarte ondorioak aztertzeko. Feyerabenden aburuz, zientziaren eta bere razionaltasunaren ideia beste askoren artean eredu bat gehiago da, ‘errealitatea’ deitutako oihan horren mapak josteko beste modu bat, hain zuzen.
|
|
|
Baina, dakigunez, garai hartan indukzioa ezin zen logikaren tresneriarekin justifikatu. Jakina, arazoaren azpian Humek indukziozko printzipioari
|
egindako
kritika eguneratua suma dezakegu: maila enpirikoan sekula ezin ditugu" oro" bezalako terminoak erabili, horrek dakartzan orokortzeak ezin baitira justifikatu.
|
|
|
Baina ikus ditzagun hobeto Popperrek Kuhni
|
egindako
kritikak:
|
|
2004
|
|
|
Izkiriatutako horiek zer nolakoak ziren azaldu digu Blanca Diezek: " Igual igualtsu topa zenitzakeen talde bati
|
egin
kritika, euskal gastronomiari buruz uste zuena, haurtzaroko oroitzapenak edo jazz musikarien aipamentxoa. Garai hartako Bilbotik osteratxoa ere proposatzen digu...
|
|
|
5) Aurkako alderdiaren adituak irizpenari
|
egindako
kritika.
|
|
|
Euskararen erabilera normaltzeko proposamen sorta honekin amaitzeko, azkenik, Joxe Juan Gonzalez de Txabarrik mamitutako hausnarketa bat irauli nahi nuke hona. Joseba Arregik azken urteotako hizkuntza politikari
|
egindako
kritika giroan kokatu behar dira Txabarriren adierazpenok, haren iritzi kritikoa zuritzeko asmotan eginak baitaude bereziki: –Planificación en la que se centra la autocrítica del Consejero de Cultura:
|
|
|
Razionaltasun modcmoarenmetodologia fisiko matcmatikoa kritikatu ondoren, denboraz.ko izatea aztertz.cn hasi zcnauzitan, zientzian, teknikan, historian, artcan, poesian, hizkuntzan. Mendcbaldckometafisikari eta zientziari
|
egindako
kritika zorrotza dela bide. Nazismoari atxiki arren, Heideggerren eragina nabaria zen Europako pentsalari existentzialistengan; Karl Jaspers enpsikologia existentzialistan, Emmanuel Ldvinas en beste (lako) aren ontologian, Jose Ortegay Gasset en raziobitalismoan, Gabriel Marcel en existentzialismo kristauan, EmmanuelMounier en pertsonalismoan eta, jakina, Jean Pau!
|
|
|
defendatuz, joera enpiristaren berriztatze bat proposatuko du, eta hori izango da bere filosofia sistemaren funtsa. Esan dezakegu sistema horrek esanahiaren kontzeptuari
|
eginiko
kritika etajakintza sistemaren egitura holistaren defentsa dituela oinarritzat. Baina ekin diezaiogunlehen dogmaren kritika aztertzeari: (7) Ez dago ezkonduta dagoen mutil ezkongaberik (8) Ez dago ezkonduta dagoen solterorikAlde batetik lehen mailako analitikoak genituzke, (7) ren gisakoak.
|
|
|
Razionalismoari
|
eginiko
kritiketan galdera eta zalantza ugari sortu izan dira. Gogoraditzagun horietariko batzuk:
|
|
|
Tesi fundazionista horri
|
eginiko
kritikak bi motatakoak dira: (a) oinarri sendo batetikabiatuta usteak ondorioztatzeko moduei erasotzen dicna, eta (b) oinarri sendo horrcnexistcntzia zalantzan jartzcn duena.
|
|
|
Egungo Zientziaren Filosofiak topiko horien inguruko azterketan dirau, eta azkenberrogei urtetan
|
eginiko
kritikak eta ahuleziak aintzat hartzen ditu birformulazio berrietan.Ikusmolde estandarraren oinarriei eginiko kritikak, batetik. Eta teoriaren egitura identifikatzeko prozedura desegokia, bestetik.
|
|
|
Egungo Zientziaren Filosofiak topiko horien inguruko azterketan dirau, eta azkenberrogei urtetan eginiko kritikak eta ahuleziak aintzat hartzen ditu birformulazio berrietan.Ikusmolde estandarraren oinarriei
|
eginiko
kritikak, batetik. Eta teoriaren egitura identifikatzeko prozedura desegokia, bestetik.
|
|
|
Kritika multzoei dagokienez, hiru aipa daitezkebereziki: (i) analitikoaren eta sintetikoaren arteko dikotomiari
|
eginiko
kritiken analisia; (ii) behaketazkoaren eta teorikoaren mailen arteko bereizketa absolutuari eginikoa, eta (iii) garapen zientifikoaren teoria razionalaren oinarri den teoria zientifikoen arteko elkameurgarritasunaren ezintasuna baieztatzen duen tesi filosofikoa (Kuhnek eta Feyerabend ekproposaturikoa).
|
|
|
(Cemral Siaie Maierialism), ekarri duen. Arazoaren abiapuntuan Petcr Geach ek (1957) Ryleren analisi disposizionalari
|
egindako
kritika dago.Gcachen ustez disposiziock, baldintzazko anahsira murriztcn badira, galdu egiten dutediskurtso zientifikoan izan luketen funtzio azaltzailea, Alegia, disposiz.ioak gertakari publikoctara murriztcn badira orduan disposizioek rol deskribatzaiiea dute soilik, etaarmiarma ikusi ducnean Josu Jonck aulki gainera salto zergatik egin duen esplikatu gabegeratzen da. Beste adibide batekin bcharbada crrazago ulcrtuko da puntu hau.
|
|
|
Hori ere bada, jakina. Baina altematiba hori, hark Mendebaldekotradizio moralari
|
egindako
kritika suntsitzailea kontuan hartu gabe, ulergaitza da.Nietzschek krisialdian sartuko du modemitatea; edo, behintzat, krisialdia agerian utziko du. (ikus Filosofia Modemoa eta Filosofia Garaikidea).
|
|
|
Sartrck() moral sistemci
|
egindako
kritikaz mintza gaitezen, azkcnik.Haren pcntsamenduaren tesi nagusiak laburbiltz.en dituen Exisientzialismoa humanismo batda liburuan Mcndebaldeko etika guztia goitik behera zalantzan jartzen du. Morai orokorrikcz dagoela defendatuko du eta, giza izatea existitzcn ez denez, gizaki bakanari dagokioiabere existentziaz erabakiak hartzea.
|
|
|
Auzi honek kontzepzio feminista desberdinen atzean dagoen eztabaida dakar gogora: gure gizartean egon daitezkeen gizon eta emakumezkoen arteko desberdintasun agerikoak (balio eskaletan gerta daitezkeenak esate baterako) berezkoak dira ala egoeraren ondoriozsortu dira? Teoria etiko feminista batez hitz egin al dezakegu ala joera horietatik teoria etikodesberdinei
|
egindako
kritikak soilik eduki behar dira kontuan. Hor dago auziaren muina.
|
|
|
Sanz Santaolallak, Lan Elkartuko Kooperatiben Presidenteak, ordea, lankidetza mugimenduari
|
eginiko
kritikak azpimarratzen ditu: sindikatuek kooperatibenbarnean gertatzen den autoesplotazioa salatu ohi dute.
|
|
|
Erresuma Batuko Gobernuak atzo onartu zuen helburu komertzialetarako arto transgenikoa landatzea, eta, hala, entzungor egin zien zenbait presio taldek, kontsumitzaile elkarteetatik hasi eta gobernuz kanpoko erakundeetaraino, erabaki hori geldiarazteko edo, gutxienez, atzeratzeko asmoz
|
egindako
kritikei eta oharrei. Herrialde honetan genetikoki eraldatutako produktu bat landatzeko baimena ematen den lehen aldia da.
|
|
|
Eusko Legebiltzarreraino eraman du Leioako PPk" Ikastetxean Euskaraz Jolasten" ekimenari
|
egindako
kritika (2004 Urr 19)
|
|
|
Eusko Legebiltzarreraino eraman du Leioako PPk" Ikastetxean Euskaraz Jolasten" ekimenari
|
egindako
kritika
|
|
|
Agian —batek daki—, kritikariak ere ohartu dira asmo buruaskiaz, eta horregatik jo dute horren gogor basque sentimendua Euskal Herritik kanpo adierazten duen balentriaren aurka. Horrela ikusirik, hobeto ulertuko litzateke Atxagaren gaztelaniazko lanari
|
egindako
kritika gordina El Pas egunkarian. Hobeto ulertuko genuke Julio Medemen pilotari frontoia kendu nahia espainiar espazioan, edota euskal kantariei aretoak ixteko afana.
|
|
|
1913ko Notes on Logic gerora bataiaturiko oharretan jada irakur daiteke Wittgensteinek Fregeri eta Russelli
|
eginiko
kritikaren sintesia: " Fregek esan zuen:
|
|
2005
|
|
|
Horretan guztian, ikuspegi komertzialak gehiago agintzen du arrazoi literarioek baino. Eztabaida horren zenbait hari Iban Zalduak eman zuen Arretxeren Ostegunak liburuari
|
egindako
kritika bortitz batean (Hegats 19/ 20).
|
|
|
lekukotasuna ematea, literatura harrigarri eta surrealista osatzea eta euskal hizkuntza trebatzea, hau da, estetika egitea. Honetan, irrazionalismoa, egoeren testigantza, surrealismoa eta jarrera deseraikitzailea, hori dena Sarrionandiarentzat desarrazoitzea dena, botereari
|
egindako
kritika gisa ikusi behar dugu," Desarrazoitzea, berriz arrazoiaren ereduak eta argumentuak aldatu eta desegitea da".
|
|
|
Gizarte gaiez gain beste gai bi jorratzen ditu, ipuin banatan azaltzen dituenak. " Olerkaria" izeneko ipuinean olerkari izateaz dihardu eta" Abertzalea" izenekoa, hain zuzen, ironia handiz sasoiko abertzaletasun ofizialari5
|
egindako
kritikatzat har genezake.
|
|
|
Bertan ironikoki azaltzen zaigu leinu askok osatutako herri bat, behin independentzia lortuta, zelan ez diren benetan gauzak konpontzen eta zelan azkenean herritarrak lehengo egoerara itzultzeko lehiatzen diren. Sasoiko euskal abertzaletasunari
|
egindako
kritikatzat har genezake, izan ere, egoeraren antzekotasuna gorabehera, ipuinaren sarreran ironikoki azaltzen zaigu egileak hartu duela alegiazko herri bat (errokaltarrak) ez duelako inor mindu nahi.
|
|
|
Sarrerako ironiaren atzean hemengo inor ez zuela mindu nahi (hau ere ironia da) ulertu genuke. Era berean, bestelako ipuinetan ere badira abertzaletasun ofizialari
|
egindako
kritikatzat har genitzakeen beste zantzu batzuk. " Andre Madalen" enamoratua ipuineko protagonistak eta" Jainkoa jaio da Otxarkoagan" ipuinekoak ere deitura euskaldun petoak daramatzate, Arnotegiko eta Aurtenetxe hurrenez hurren.
|
|
|
(Harri eta Herri, Euskal Harria, Harrizko herri hau, Azken harria) bere leitmotivetako bat bihurtuko zuen, elizari
|
egindako
kritika hain zuzen. Olerki liburuetan Arestiren ahotsa profetaren ahotsa bihurtuko zuen, bere egingo zuen Bibliako hizkera, baina Elizaren hipokresiaren aurka egitearren eta berriro gizakiaren alde egiteko.
|
|
|
Horretaz guztiaz gainera, euskaraz tzd kontsonante multzorik ez da ezagutzen. Hizkuntzalaritzaren ikuspegitik
|
egindako
kritika honi, beste bi gaineratu ahal dizkiogu: lehena eszena eta testuak ez dute zertan bat etorri behar, bestela beste borroka irudietan hitz hauek errepikatuta aurkituko lirateke, eta bigarrena, testua txarto ulertuta egon daitekeela, Untermann ek testu berdinaren irakurketa berri bat proposatu zuelako:
|
|
|
Gainerako artikuluak ez dira bereziki aipagarriak, salbu agian Fermin Herranek Jose Echegaray ren teatroari buruz
|
egindako
kritika ezkorra. Herranek, gai horrekin, laster liburu bat atera zuen, Revista n bertan Becerro de Bengoak iruzkindu zuena.
|
|
|
Hori da Alarde berdinzalearen aldekoei
|
egindako
kritikarik zabalenetakoa, Alardebaztertzailearen aldeko jarrera apolitikoa balitz bezala aurkeztuz.
|
|
|
Andra Mari, Fadura eta Gobela kiroldegiak beregain hartzen dituen udal erakunde autonomoa izendatzeko euskarazko terminoa soilik erabiltzea," legezkotzat eta zilegitzat" jo du Imanol Landa Presidentzia zinegotziak, Getxoko PPk
|
egindako
kritikei erantzunez. " Zaindu ez ezik, bultzatu egin behar dugun ondarea da euskara.
|
|
|
Marisa Arrue popularren bozeramaileak
|
egindako
kritikekin" ez dator bat inondik inora" Landa eta euskarari dagokionez esandakoei erantzun nahi izan dio. " Getxo Kirolak" izendapena legegintzaldi planan udal gobernu batzordeak hartutako konpromisoaren islada da, bere hitzetan, euskararen normalizazio prozesuari bultzada emateko.
|
|
|
(A) Esentzia metafisikoen aurka. Heideggerrek teknologiari
|
eginiko
kritika berreskuratzen du joera horrek, 4 hurainda rtu nahian metafisikaren eta esentzialismoaren aurkako hausnarketa anitzetan. Mendebaldeko filosofia dualismoz beterik agertu zaigu ia beti, eta hain zuzen joera hori haien aurka doa zuzenki, batik batazalekoasakona edoit xurakoa benetakoa (esentzia) dikotomien kontra.
|
|
2006
|
|
|
Eremulauak.com webguneari begirada bota diogu eta testu freskoak aurkitu ditugu; ironikoak, indarrez beteak. Telebistako freakyei
|
egindako
kritika zorrotza, Sexty Sexers musika taldearekin batera bidaiatu zuen lagunak kontaturiko esperientzia, zaborra eta artea uztartzen dituen performancearen inguruko artikulua, Iban Zaldua idazlea gaitzat duen bi lagunen arteko elkarrizketa bitxia eta Bilbo, Buenos Aires eta Brusela bezalako lekuen kronika dibertigarriak topatu ditugu, besteak beste. Egun hain modan dauden blogarien antzera, Eremulauak.com egiten duten gazteek kulturari lotutako gogoetak eta bizipenak sarean uzten dituzte, baina Eremulauak bloga baino gehiago da.
|
|
|
konkurtso legeria eraldatzea. Indarreko legeriari
|
eginiko
kritika zorrotz eta oinarridunek, orain arte, ez dute lege irtenbiderik izan. Presazko kontua izan arren, eta prestatze lanetan txalotzeko modudeok berandutu dira, indarreko legeriako ahaleginak egin badira ere, irtenbiren akatsak areagotuz, besteak beste:
|
|
|
Beharbada, gehiegizkotzat eta bidegabetzat joko da gure justizia kriminalaren antolaketari buruz
|
egindako
kritika hau. Hobe hala balitz!
|
|
|
Gizarte gaiez idazten nuen, nire inguruko gizarteaz. Egunetik egunera, orduen gurpilean nire lehenbiziko liburuan, lehen atala egunerokotasunari
|
eginiko
kritikena zen. Famelietako bizimodua, adibidez, itogarria iruditzen zitzaidan.
|
|
|
Fikzioa egin nahi duenak derrigorra du pertsonaiak sortzea, eta pertsonaia oro daezaugarriz, tasunez, ideologiaz edo generoz zamatua, eta lanetik laneradiferentziak handiak diren arren, pertsonaiei eransten zaizkien tasunetan badakonstanterik, halako moldez non estereotipoak sortzen eta lan batetik besterairazten diren. Hala, ez da falta genero ikuspegitik
|
egindako
kritikarik ItxaroBordaren mintzaldian, non defendatzen baita borroka armatuaren izaera epikoakeragiten duela gatazkaren inguruko mundua, matxista, izatea, eta gudari rolamutil, anaia, semeen ia esklusibitate izatea, emazteentzat ez delarik lekurik,, aregutxiago gay eta lesbianentzat?.
|
|
|
Weber-i
|
eginiko
kritiken atalean, Ingalaterrako Richard Henry Tawney aipatu behar da (Tawney, 1959). Ekonomia eta gizartea ikuspegi historikotik aztertu zituenpena, nagusiki, ondoko arrazoiari zor omen diogu:
|
|
|
Arreta berezia merezi du Alain Touraine soziologo frantziarrak
|
egindako
kritikak. Touraine ez dago konforme frankfurtiarren diagnostiko eta irakurketa latzarekin, eta merezi du Touraine ren desadostasun horri lekua egitea, Eskolaren pentsamenduaren bihotza ukitzen baitu.
|
|
|
Bi kontzeptu horiek bereiztean datza Frankfurteko Eskolak, nagusiki Habermas en bidez? Marx-i
|
eginiko
kritika mamitsua: Marx-ek bere kategoria guztiak lanetik atera zituen eta giza elkarrekintza lanaren esparrura mugatu zuen.
|
|
|
Michel Foucault izan zen, esaterako, Habermas en analisiaren aurrean uzkur agertu zirenetako bat. Ondorengo hitzekin maisuki laburbiltzen du askok
|
eginiko
kritikaren muina:
|
|
|
Publizitatean sortzen diren arazoak konpontzeko, hiru egoeratan sailkatzen da beharrezkoa ez den iraina edo publizitate desegokia: lehenik, publizitate konparatiboa ezaugarri pertsonalei buruzkoa izatea soilik edo, halaber, mezu horrek produktu edo zerbitzuen ezaugarrietan eraginik ez izatea; bigarrenik, konparazioan irudiak edo beharrezkoak ez diren adierazpen erasokor edo irainezkoak azaltzea, eta, hirugarrenik, konparazioa gehiago oinarritzea beste bati
|
egindako
kritiketan iragarlearen produktuaren abantailetan baino (Tato, 2003: 22).
|
|
|
170 Vázquez Cueto, op. cit, 934 Publizitate engainagarriaren hondar efektuaren argudioa dela eta (publizitate zuzentzailearen justifikatzaile gisa), doktrina amerikarreko sektore batek
|
egindako
kritikaren laburpena ikus dezakegu. Fernández Nóvoa, C,. La publicidad correctora y su aplicación por los tribunales europeos?, Derecho de los negocios, 7, 234 eta 235 or.
|
|
|
Testuan, Europako herrialdeek saneamendurako eta urerako eskubideaz hitz egiten dute, eta baliabide hori “lehen mailako giza beharratzat” hartzen dute. Ezer berririk ez Cristina Narbona Espainiako Ingurumen ministroaren iritziz, azken adierazpenak “ez du ezer berririk ekartzen”, baina foroaren ospakizuna topagune garrantzitsu gisa baloratu zuen, non, gutxienez, ura pribatizatzeko politika sistematikoei
|
egindako
kritikak entzun ahal izan baitira, Unescoren arabera, herrialde pobreenetan porrot egin baitute. Egun hauetan Mexikon gauzatu diren ekintza zehatzak azpimarratu zituen Narbonak.
|
|
|
Ez da erraza legeak egitea mundu aberats, aldakor eta konplexu horretarako. Denei gustua emateak guztiak desgustatzea ere esan nahi du, eta badirudi hala gertatu dela azkenean proiektu honekin”, adierazi zuen kudeaketa erakundeek azken asteetan
|
egindako
kritikei buruz. Kanon digitalarekiko jarrera kritikoenetako bat Entesako Miquel Bofill senatariak mantendu zuen, bere taldea haren aurka dagoela esan baitzuen.
|
|
|
Hat sarea Linux arina eta gai da, eta sistema baten funtzio guztiak hartzen ditu azken belaunaldikoak. Proiektuari
|
egindako
kritikak Kritika proiektuaren nagusitasuna hasiera hasieratik izan da. ‘Eramangarri bat haur bakoitzarentzat’ programako kritikariak (“One Laptop Per Child”en arabera), ordenagailuak ez dira iritsiko inoiz ez helmugara, eta merkatuan galduko direla beltza botikekin eta herrialde faboratuak.
|
|
|
Hori dela eta, uste dute haien aurkikuntzak diagnostiko faltsuak saihestu ahal izango dituela, baita kirurgia eta pazienteentzako tratamendu oldarkorrak aurreztu ere. Gaindiagnostiko posible bati
|
egindako
kritiken aurrean, Nafarroako Klinika Unibertsitarioko adituek argudiatzen dute melanoma azaleko minbizi hilgarriena dela, heriotza tasa 6.000 kasutik 9.000 kasura igo dela hamar urtean, eta AEBn heriotza eragile nagusia dela 19 eta 50 urte bitarteko emakumeengan. Hori dela eta, hobe da positibo faltsuak agertzea diagnostiko kontserbadoreagoa melanoman irenstea baino, eta dagoeneko berandu izatea; izan ere, minbizi mota horretan, diagnostiko goiztiar batek kasuen %99 kirurgikoki tratatzea eta sendatzea bermatzen du.
|
|
|
Bestalde, Leioako alkateak ez du onartu jaietako kudeaketan parte hartzea ez bultzatzeagatik" Barretxu bet jai herrikoien alde" ekimenak
|
egindako
kritikak. Bere ustean herritarrekiko harremana ezin hobea da eta horren adibide jarri zuen iaz abiatu zen San Juan jaietarako kultur teknikariek dinamizatutako 22 koadrilen aholku batzordea.
|
|
|
Koldo Izagirrek idatzitako Sua nahi, Mr Churchill? liburuari egunkari horretan bertan
|
egindako
kritika zuen sutzeko arrazoi:
|
|
|
Arazoa ez da hainbeste testuliburuak erabiliak diren ala ez eztabaidatzea, hori ebidentea baita, baizik eta irakaskuntza ikaskuntza prozesuak bideratzeko mesedegarriak ala kaltegarriak diren jakitea. Testuliburuei buruz
|
egindako
kritikak era honetan laburbildu ditu Zabalak (1995: 180):
|
|
|
ikuspegi bakarra, estereotipatua, ideologikoa, akritikoa... a) Testuliburua, beste edozein ikasmaterial eta irakaslea bera bezala, hezkuntza sistema, ekonomi sistema eta joko politikoaren barruan kokatzen da. Testuliburuei buruz
|
egindako
kritika gehienak berdin egokitzen zaizkie beste edonolako ikasmateriali eta irakasleri ere. Testuliburuen ordez, liburu monografikoak, aldizkariak, egunkariak, telebista, etab. erabiltzen dituzten irakasleek, testuliburuak bezain kutsatuak dauden baliabideak erabiltzen dituzte.
|
|
|
Soldataren patriarkatua. Marxismoari
|
egindako
kritika feministak. (i).
|
|
|
Hegeli
|
eginiko
kritika hori gorabehera, maiz errepikatuko du lehen Kojevek Hegelek mamitu duela Historiaren amaiera, jakintsu izan baita, eta ez soilik filosofo, aurreko pentsalariak bezala. Bizimodu zuzenaren bilatzeak ere aitzina egin du Historian:
|
|
2007
|
|
|
Postmodernitatearen konnotazio eskuindarra eta erabat erlatibista adibidez, ez zait interesatzen. Baina beste ikuspuntu batetik, oso interesgarria iruditzen zait postmodernitatea proiektu moderno eta askotan totalitarioei
|
egindako
kritika bezala. Nahi duzun bezala deitu:
|
|
|
postmodernitatea, modernitate likidoa... Proiektu totalitarioei
|
egindako
kritika errotikoa eta halako eszeptizismo puntu bat interesgarriak eta beharrezkoak iruditzen zaizkit.
|
|
|
II.7.2.5.1 Euskaltzaindiaren erabakiei
|
egindako
kritikak eta laudorioak
|
|
|
Hortaz, ondo dago jakitea zein den gaurko kulturgintzek eta kultur ideologiek duten erabilera eta jatorri ustela, merkatuarena baitaagintzen duen logika, baina kultur kritika ezin da hor geratu, hori jakinda, kulturakberezkoak dituen logika sortzaile eta bizigarriak onartu behar ditu. Modu sinpleanesanda, kultur ideologia menderatzaileei
|
eginiko
kritikak ezin du ordezkatu kulturgintzari buruzko azterketa kritiko bera.
|
|
|
Errakuntza horren oinarrian teoria egon daiteke. Izan ere, politikako ondorioeidagokienez, berrikuntza sistemaren teoriak eredu linealari
|
egindako
kritika neurribatean desegokia izan da. Hau da, saregintzaren beharra defendatzen indar gehiegierabili du eta, ostera, ez du behar bezala kontuan hartu gaur egungo teknologiakoinarrian daukan zientziaren edukia gero eta garrantzitsuagoa dela (Dosi, Llerenaeta Labini, 2005).
|
|
|
Hala ere, zuhurtasun printzipioaren sendotze progresiboa, aplikazio zuzen etaorokorreko arau juridiko legez, ez da zenbait analistak
|
eginiko
kritiketatik salbuegon. Ludwig Kramer en ustez (Cf.
|
|
|
Azkenik, eremu bereziko kontzeptu egiturei buruzko teoriak aldezten dituztenautoreek
|
egindako
kritika aipatuko dugu. Horren arabera, gogamena ez dagomoduluz osatuta, eremuz baizik.
|