|
2000
|
|
|
Batzuek, inozoki hirugarrenari hoberena irizten dioten arren —razionalismorik antimetafisikoena defendatzen dutelakoan—, ikuspegi zabalago batetik gauzak horrela ez direla ikus dezakegu. Harrezkero Neurathek Vienako Zirkuluaren partaide batzuei
|
eginiko
kritika pragmatikoa 1913ko ideia hauetan funtsatuko da.
|
|
|
Askotan gertatu bezala, ikusten dugu biak ongi dabiltzala zerbaitetan. Indukzioaren ohituraren bi moduei Humek
|
eginiko
kritika zuzena zen. Baina oraindik sen oneko pentsamenduaren oinarrizko ideia aldarrikatzen da:
|
|
|
Honekin batera, Zirkuluak ez zuen esanahiaren irizpidea egiaztagarritasunean gehiago oinarrituko, hipotesi baten baieztapenaren maila edo gradu probabilistikoan baizik. Baina, esan bezala, formalizazioak arazoak ekarri zizkieten, areago deduktibismoaren alde Popperrek
|
eginiko
kritikak eta gero.
|
|
|
Neurathen ibilbide filosofikoa, tesi fisikalistei
|
eginiko
ekarpenei dagokienez ez bada, positibistatzat jotzea zaila denez, filosofo hau beste guztian zertxobait aparte utzi dugu. Vienako Zirkulua korronte filosofiko ez bateratu lez ikusteko egungo interes berrituak, Neurathen irudia berrirakurketen goi mailako postuetan jarri du121 Orain arte ikusi ditugun tesiak gehienbat Zirkuluaren alde positibista eta enpiristarenak izan dira, beharrezkoak azken finean vienarren programa hain aberats eta plurala ongi uler dezagun.
|
|
|
2) Bestaldetik, Popperrek Neurathen filosofiari buruz
|
eginiko
interpretazioa okerra zela frogatu.
|
|
|
Vienako Zirkuluak defendatzen zuen kontzeptuen eluzidazioa, hots, esaten duguna argitzeko ahalegina, nazien garbiketa etnikoaz erka zitekeela. Azken finean, dirudienez, enpirismo logikoa, Vienako filosofia berria, neoerromantiko metafisiko ilunen mugimendu legez, gauzak ezin baitzituzten aldatu eta hobetu, etsipenari
|
eginiko
dei hutsa izan zen. Boterearen aginduaren azpian zeuden, belaunikatuta, beldurrez beterik boteretsuak haserretu ez zitezen (98 orr.).
|
|
|
Bi puntu hauek dira Humek metafisikari
|
eginiko
erasoa laburbiltzen dutenak. Gainera, esperientziaren nozioak zamatzen duen lotura epistemologikoa garbi erakusten dute, Carnapek eta Neurathek Vienako Zirkuluan hain ongi ulertuko dutenez.
|
|
|
Lehenengo eta behin, fisika klasikoak higidura absolutuaren nozioa erabiltzen zuen —gorputzen higidura espazio absolutuari dagokionez—, higidura erlatiboa —gorputzen higidura beste gorputzei dagokienez— behagarri gisa bakarrik onartu ahal izan arren. Einsteinen hasiera bateko jarrera positibistak edozein aztarna metafisiko ezabatzera behartzen zuen bere burua, edozein arrasto behaezin, kasu honetan, teoria fisikoan higidura absolutuari
|
eginiko
edozein aipamen.
|
|
|
Wittgensteinen Tractatus aren eragina guztiz erabakigarria suertatu zen Vienako Zirkuluaren pentsamenduan. Carnap eta, batik bat, Schlick izan ziren haren tesiak modu adeitsuenean onartu zituztenak, nahiz eta hauek liburuari
|
eginiko
intetpretazioa izan urte batzuk beranduago Wittgenstein Zirkuluaren inguru eta ideietatik aldendu zuena28.
|
|
|
Jakina, filosofia analitikoak Vienako Zirkuluaren doktrina filosofikoei buruz
|
eginiko
ebaluaketa askoz ere positiboagoa izan zen. Sinpleki esanda, filosofia analitikoa, anglosaxoniar erara, Vienako Zirkuluaren enpirismo logikoaren benetako jaraunslea dela onar daiteke.
|
|
|
Zio honek, Leibnizen bereiztezintasunaren tesiarekin batera baliatuz, erlatibitatearen teoria bereziari Vienako Zirkuluak
|
eginiko
kritika bultzatu zuen20 Harrezkero, soilik erlatibitatearen teoria orokorrak egingo zien lekua zio horien ondorio filosofikoei. Azken teoria einsteindar honek, 1 irudiko lohikeria teorikoen ezabapenerantz hurbilduz doan turrustaren azken urratsa finkatzen du, behagarriak diren emaitzak faboratuz.
|
|
2001
|
|
|
IV. menderako jada beraien ahalmen sortzailea txikiagotu egiten da, nahiz eta oraindik tradizio handi baten adierazle gisa maitatuak izan. Horrexegatik, ez da harritzekoa rapsodari
|
eginiko
kritikan, Platonek era berean olerkaria bera ere kritikatzea: pentsamolde tradizionala eta bere jokabidea dira jokoan daudenak.
|
|
|
Honela, Platonek bere elkarrizketak ikertzaileak bere Akademiara erakartzeko propaganda gisa ulertzen zituen, honek ez baitu esan nahi elkarrizketoi garrantzi filosofikorik kentzen dienik. Doktrina ez idatzi hauen edukiak Platonen ikasleek berek
|
eginiko
informeei eta emaniko berriei esker ezagutzen ditugu, Aristotelesek igorritakoei esker bereziki.
|
|
|
Platonen arabera, ezagutza bat zientzia gisa onartzeko, ezagutza modu honek bi baldintza bete behar ditu: errealitatearen egiazko edukiarekin bat egitea, hau da, munduaren gaineko hipotesi bat ez izatea; eta berak
|
eginiko
baieztapenak azaldu eta justifikatu ahal izatea. Iritzia, ordea, ezagutza modu bat da, egiazko ala faltsua, baina bere baieztapenak justifikatzeko orduan ahalgea.
|
|
|
Gaur egungo pentsalarien artean Platon eta Aristoteles hoberen ezagutzen dituenetakoa da Reale. Filosofia ikertzaile gehienek ez bezala irakurketa goxatzen duten azalpen argiak eman ohi ditu, aldi berean garrantzitsua dena aukeratu eta arrunkeria eta errazkeria saihestuz. lon ek mendebaldeko hermeneutikari
|
eginiko
ekarpenaren ikuspegitik ikerkuntza sakondu nahi izanez gero: Jose Ramon Arana," El lon, fundador de la hermeneutica occidental", Veleia 15, 1998, 257 Bertan, elkarrizketa honen eskumen eta gizarte dimentsioak jorratzearekin batera, hermeneutikaren sortzailea dela zergatik uste dudan justifikatzen dut.
|
|
|
Batez ere, aberats eta pobreen arteko zuloari eta gizarte klase bakoitzak bete behar zuen lekuari buruz ariko dira teoria hauek, eta gehienak hiri estatuaren eta Greziaren urrezko aroko gizarte eredua berreskuratzen (hura berrituz edo antzinako ereduetara itzuliz) saiatuko dira. Hemen koka ditzakegu Platonen hiri estatu ideala (Atenasi bere antzinako loria itzuli nahi diona, sofisten ideia berriak arbuiatuz), Aristotelesek konstituzio ezberdinen gainean
|
eginiko
hausnarketa (Platonekin batera demokraziaren etsai sutsua izango da Aristoteles), edo Isokratesen panhelenismoa. Eta ezin ahaztu hiri estatuaren kontzeptuaren aurkako ikuspegiak ere azaldu zirela, estoikoena kasu:
|
|
|
Hau da, bere giza ziurtasun naturalaz70 behin behineko abstrakzioa egin eta arrazoimenaren ezagutza ahalmenei buruzko azterketari ekitea. Baina gizakia maitagogo izanik, ezagutari izanik, alfer alferrekoa da gure ezagumenaren abstrakzioa egiten saiatzea, ezagumenez
|
eginiko
ezagumenaren abstrakzioa izango litzateke eta. Gogoak gogoaz gogoaren abstrakzioa egitea.
|
|
|
Eta gauzei buruzko zentzumenen eta adimenaren ezagupideak mugatuak egiten dituelako. Orokorrean, gizakia —gizaki arrunta, gizaki hutsa— jakintsu autonomotzat ematen duelako, eginkizunen ezagule eta erantzule maisu, aldi askotan filosofoen paretik edo gainetik80 Baina bere filosofiaren labirinto nahaspilatsuetan galduta ez du aztertzen ardura nagusia eta abiapuntu bakarra den gizakia bera, gizakiaren ustezko fakultate batez
|
eginiko
filosofiaren ordez. Benetako, sakon sakoneko arazoa gizakia hausnartzean eta ulertzean datzala, filosofiara jo aurretik.
|
|
|
Naturak eginak edo eskainiak —itsasoa, basoa, zeru izarduna— ederraren azalpen ikusgarriak dira. Artelanak gizakiak
|
eginiko
giza mezuak dira, zirraragarriak sarritan, ederrak. Baina gizakiak (maitagogoak) dira ederrik ederrenak, onik onenak, egiarik egiazkoenak.
|
|
|
Beti oso zaila, batez ere gizakiaren gogora iristean. Baina gizakia maitagogo hautari eta ezagutari definituz gero, nik maitagogo izanez eta izatetik behatzen diot adimenak
|
eginiko
zientziari. Eboluzioari buruz, aldiz, zientzia barrutik ariko naiz, eta zigotoan datzan gizaginkodearen sorrera izango da niretzat ere erreferentzia nagusia.
|
|
|
Beraz, denok dakigunez zer den maitatzea, denok dakigunez maitari garela, hala ere ez gara gauza, inola, gizaki bat bere egiteetatik epaitzeko; baina bai gara gauza maitatzearen ase eta amaitu ezinezko ekina ezagutzeko, maitatzean ala ez maitatzean
|
eginiko
bide zuzenak eta okerrak, urrats onuragarriak ala kaltegarriak elkarri argitzeko, denon aldeko laguntza erakundeak edo tresnak eraikitzeko. Elkarrekin dugun ezagutza horri deitzen diogu etika jakituria.
|
|
2002
|
|
|
Dumonten zenbait testuren bigarren argitalpenak egin ziren, eta gaztelaniara, portugesera, italierara, alemanerara eta suedierara ere itzuli ziren. Benthamen bizitzan zehar haren lanen bertsio frantsesek ingelesez
|
eginiko
jatorrizkoek baino arrakasta eta irakurle gehiago izan zuten, eta irakurle askok Dumonten testuen bitartez ezagutu zuen Bentham. Dumonten aipamenetarik lehenengoak, Traites de legislation civile et penale delakoak, Panoptique (iii.
|
|
|
Jarraian, Benthamek bere galderei erantzuten die, hurrenez hurren. Frantsesezko testuaren pareko pasartean Dumontek ez du" galdera erantzun" formatua erabiltzen, eta, ondorioz, testua sinple eta motzagoa da26 Gainera, Benthami
|
eginiko
beste laburpen baten sarreran, Dumontek zehatz azaltzen du zergatik utzi duen alde batera galdera erantzun egitura:
|
|
2003
|
|
|
— Ez al da itzela, Eriximako, beste zenbait jainkoren ohorez poetek
|
eginiko
himno eta peanak egotea, eta Maitasunaren ohorez, hain jainko handi eta garrantzitsu izanda, izandako hainbeste poeten artean ezta batek ere inoiz gorespen bat egin ez izana. Eta aldiz sofista onenak aztertu nahi badituzu, b Herakles eta beste batzuen gorespenak idazten dituzte prosaz, Prodiko6 bikainak bezala.
|
|
|
45 Erromatar zuzenbideak
|
eginiko
bereizketa horrek ez du zerikusirik nazio modernoetako erabilera orokorrak onartu duenarekin; horren arabera, hitzarmenen inguruko gaiak arautzen dituzten legeak ez dira sartzen jendeen zuzenbidearen barruan, eta zuzenbide naturala ez da identifikatu behar erromatarrek emaniko ideiarekin bakarrik. Edozein kasutan ere, ikuspegi anitzetatik azter daitezkeen autuak zatitu eta bereiztea nahierarako zeregina da, batez ere, bereizketa horiek modu desberdinean erabil daitezkeenean, legeon izaeran oinarrizkoa denaren inguruan nahastea sortarazten ez den bitartean.
|
|
|
Bereizketa hori hagitz oinarrizkoa da, eta, horren ondorioz, botereok berez Jainkoarengan batu arren, horrek giza itxura hartu eta espiritu erregetza berrezartzeko asmoa erakutsi zuenean, ez zuen bere boterea erabili denbora boterearen gainetik; halaber, erakutsi zituen boterea eta handitasuna beti izan ziren lurreko erresuma bati ondo zetozkion botere eta handitasunaren kontrakoak. Alde batetik, espiritu erregetzaren jainkozko handitasuna gailendu zuen, beraren doktrinako egiek emandako argiaren bidez,
|
eginiko
mirarien loriari esker, eta profetek iragarritako etorreraren inguruabar guztien bitartez; inguruabarrok ziren printze baketsu baten erregetzan izan beharrekoak; printze hori zetorren gizakiei ondasunak emateko, baina ez euren artean bereizketa sortzeko ondasunak. Beste alde batetik, Jainkoak ez zuen erabili bere denbora boterearen seinalerik, ez zituen bere eginkizunak gauzatu eta uko egin zion bi neba arreben artean epaile izateari, horietako batek halaxe eskatu arren.
|
|
|
22 Adibide horien bidez, erraz uler daiteke legeen espirituak bidezkotzen dituela salbuespen eta lekapen horiek, eta salbuespenok ez dutela aldatzen salbuetsita geratzen diren lehenengo legeen aldaezintasuna; lege eta salbuespenok bat datoz euren artean, orokorrean guztien zuzentasuna osatzen duen espirituari esker; horietako bakoitzak bere mugak ditu eta ez ditu besteak ukitzen. Izan ere, lege bati
|
eginiko
zentzuzko salbuespen eta lekapen guztiek beste lege batean dute oinarria; horregatik, esan daiteke, lege salbuetsiak askotan gertatzen dena ezartzeko lege orokorrak direla, eta horien salbuespen zein lekapenak, berriz, kasu zehatzetarako erregela bereziak direla; hori gorabehera, bai batzuk eta bai besteak lege zuzenak dira, euren erabilera eta norainokoa kontuan hartuta.
|
|
|
Bestalde, edozein gairen inguruan sortzen diren iritzi desberdinei buruzko hausnarketek hauxe erakutsiko digute: batetik, askoren akatsa dela guk
|
eginiko
hausnarketa horiek kontuan eta eskura ez izatea; eta, bestetik, artez pentsatzen dutenek egia aurkitzen dutela, erregelak bilatu eta bereizten dituztelako, eta horiek aplikatzeko modua dakitelako, hausnarketarik egin ez arren, jakite zuzen hori ahalbideratzen duten printzipio naturalen inguruan.
|
|
|
Gauzak errazte aldera, frantsesezko testua erabili da, jatorrizko argitalpenetik ekarria. Horren haztagarri, gaztelaniaz
|
eginiko
itzulpena, edu bestelakoen oihartzunak erkatzeko eta orekatzeko.12
|
|
2004
|
|
|
2 Ignacio Ayestaranek
|
eginiko
itzulpenaz baliatzen gara. Ik. Etika, zientzia eta antropologia.
|
|
|
7 Ignacio Ayestaranek
|
eginiko
itzulpen bikainaz baliatzen naiz. Ik. Etika, zientzia eta antropologia.
|
|
|
1913ko Notes on Logic gerora bataiaturiko oharretan jada irakur daiteke Wittgensteinek Fregeri eta Russelli
|
eginiko
kritikaren sintesia: " Fregek esan zuen:
|
|
|
Federiko Il.aren esperientzia bihozgabea etikoki errepikaezina da, zorionez. Baina afektibitate premia larria duten edota izan duten haur eta helduei buruz
|
eginiko
ikerketa guztiek garbiro adierazten dute gizakiak janaria baino areago bilatzen duela afektua. Ez gizakumeok bakarrik.
|
|
|
Ez gizakumeok bakarrik. Psikologia eskuliburuetan ezaguna da rhesus motako tximino jaioberri batzuekin
|
eginiko
esperientzia gogorra bezain ikusgarria. Haurren eta beren guraso edota ohiko zaintzaileen arteko atxikimendua hobeki ezagutu nahirik, Wisconsin go Unibertsitateko Harry Harlow psikologoak erabaki zuen tximino batzuez baliatzea ikusteko noraino lotua zegoen elikaduraren beharra atxikimenduaren prozesuari, psikologo askok uste baitzuten elikadura zela funtsean edo gehienbat atxikimendu prozesua sorrarazten eta eragiten zuena.
|
|
|
Haurrekin
|
eginiko
ikerketa ez traumatikoek ere atxikimenduaren errealitatea berresten dute, faktore afektiboari berealdiko garrantzia ematen zaiolarik.28 Ezagun da, bestalde, atxikimenduaren fenomenoaren lehen teoriko batzuk (Bowlby bereziki) psikoanalisiaren arlotik zetozela. Freuden eskema ebolutiboaren hainbat kontraesan eta puntu okerrez ohartarazi ondoren atxikimenduaren teoria eraiki zuten.
|
|
|
Bowlbyri zor diogu atxikimenduaren fenomenoaren lehen azalpen zientifiko sendoa, teoria psikoanalitikoaren hainbat aspektutan oinarritua eta etologiaren ekarpenen argitan garatua. Harlowek eta beste etologo batzuek
|
eginiko
ikerketez baliaturik atxikimendua prozesu primariotzat hartu zuen, psikoanalisiak ordu arte defendatua zuenaren kontra. Izan ere, teoria psikoanalitiko klasikoak uste zuen atxikimendua bigarren mailako prozesua zela, hau da, amak haurraren beharrizan fisikoak (elikadura bereziki) asebete ondoren sorturiko prozesua.
|
|
2005
|
|
|
22 Hala ere, lehen esandako hura berriro ez errepikatzearren, zuzenbidea ez da bakar bakarrik ezarri onuragarritasunaren eretzean. Izanez, ez da herri bat bera ere hain boteretsu denik batzuetan kanpokoen premia ez izateko, bai merkataritzarako, bai bere buruaren aurkako herri arrotz frankok
|
eginiko
erasoari aurre egiteko ere; horrexegatik, hain juxtu, herri eta errege boteretsuenek aliantzak nahi izaten dituzte. Hori dela eta, eragin osoa kentzen diote zuzenbideari herri baten barruan soil soilean ikusten dutenak.
|
|
2006
|
|
|
Buruzagien hilobietan aurkitu diren luxuzko objektuek bortizkeria dute atzetik, gerra ageri da haietako askoren jatorrian: Kretako jauregietan
|
eginiko
inkurtsioetan118 eskuratutakoak dira, edo ekialdeko inperioen aurka buruturiko pirateria ekintzetan119, edo beste hiribildu mizenikoen aurkako razzia militarretan, Tebas hiribilduaren suntsiketak frogatzen duenez120.
|
|
|
Hegeli
|
eginiko
kritika hori gorabehera, maiz errepikatuko du lehen Kojevek Hegelek mamitu duela Historiaren amaiera, jakintsu izan baita, eta ez soilik filosofo, aurreko pentsalariak bezala. Bizimodu zuzenaren bilatzeak ere aitzina egin du Historian:
|
|
|
Nolanahi ere, Zesarren ahalmen hori, haren iragan osoak eta iragan horrek soilik ziurtatzen du. Hortaz, iragan historikoa, gizatiarra, orainaldian etorkizunaren, proiektuaren arabera
|
eginiko
borrokek eta lanek osatzen dute.
|
|
|
Baina zientziaren existentzia enpirikoa ez da gizakia, Liburua baizik. Ez da jakintsua, hezur eta mami; zientziak mundura
|
eginiko
agerpena Liburua izango da, Liburu gisa etorriko da mundura jakintza absolutua.
|
|
|
Haatik, Kojevek nabaritzen du hemen Inperioaren batasunak jatorri erlijiosoa (teista) zuela, eta ez filosofikoa, antropologikoa: Jainko bakarra zen batasunaren oinarri, eta ez gizaki guztien funtsezko batasuna, izaki arrazoimendun diren heinean; han hiritarrak ez zituen elkartzen arrazoimenaren eta kulturaren (logos) batasunak, baizik Jainko erabatekoak eta elkarrekin
|
eginiko
gurtzak.
|
|
2008
|
|
|
Bi testuon irakurketatik Platonek idazketari
|
eginiko
kritika hauek atera ditzakegu: a) idazketak ez du ez jakituria ez oroimena handitzen aldez aurretik ezagutza ez duen gizakiarengan; b) idazketak ezin du bere burua defendatu; beraz, ahozkotasun dialektikoa baino gutxiago da; c) ez dakien gizakiarengan idazketak ondorio kaltegarriak ditu; d) idazketa irudia (eidolon) besterik ez da; e) idazketak ezin ditu gauzarik garrantzitsuenak eta errealitatearen printzipio lehen eta gorenak adierazi.
|
|
2009
|
|
|
Hirugarren hamarkada aldera frantziar pentsamolde intelektualaren norabidea aldatu egin zen. Bergsonen figura ilundu, neokantismoa amildu, Hegel aldera berriro itzuli eta Marxek gaztaroan
|
eginiko
obren aldeko interesa berpiztu ziren. Azken bi autore horien pentsamendua hamarkada luzetan frantziar intelektual aurreratuentzat ezinbesteko erreferentzia bihurtu zen.
|
|
|
Egiari zor, marxismoa, estrukturalismoa eta psikoanalisia behin ere ez ziren era egokian konbinatu. Behin baino gehiagotan iradoki denez, Deleuzek
|
eginiko
Nietzscheren bulkada eta irakurketa berrien ostean (70.etatik aurrera), Freud, Marx eta estrukturalismoaren arteko adostasunik ezari konponbidea bilatu nahi izan omen zitzaion.
|
|
|
Estrukturalismoak fenomenologiari, ni husserldarrari, eta, era berean, modernotasunaren —honakoa parametro cartesiarretan ulertua, ni zentral baten ezartze gisa eta, aldi berean, ni horren maniobra metodologiko eta epistemologikoen ondoriozko izakiaren atomismo eta disgregaziotzat— erroei
|
eginiko
kritika zen hura.
|
|
|
Histoire de la folie idazlanari 1961ean
|
eginiko
prefazioan Nietzschek bere hezkuntzan izan zuen garrantzia behin eta berriz azpimarratu zuen, eta berak ikerlanak" Nietzscheren bilaketa handiaren eguzkipean" egin zituela aitortu zuen. Urte batzuk geroago adierazten zuen" arkeologiak" Nietzscheren" genealogiarekin" zor handiagoa zuela ordura arte estekatua zegoen estrukturalismoarekin baino.
|
|
|
Lekualdaketa kontzeptualak eginez, jakite horren aldaketak zehaztasun osoz aztertu ditu Foucaultek. Canguilhemek sortu eta baliaturiko prozedura eta ildo historiografikoen presentzia nabarmena da, erotasunari buruzko kontzientzia analitikoaz Foucaultek
|
eginiko
analisi honetan. Erabilitako metodoa, berriz, alor horretako arreta neurriak eta analisi prozedurak lirateke.
|
|
|
" Marx, zientziaren positibotasunaren kritiko" izeneko azken zatian, Marxen lan zientifikoari
|
eginiko
kritikei aurre egiten die Bensaidek, eta zientzia bestela, barneko izate berri batez —kaosaren nahasmenduetara zabalik zegoena, kontraesankorra, orokortzailea eta konkretua dena, beharra eta ahaltasuna elkartzen dituena— egiten zuela aldarrikatzen du. Ekologia politikoaren aldeko adierazpen baten bidez amaia ematen dio Bensaidek atal honi.
|
|
|
nouvel esprit du communisme idatzi zuen Bensaidek. Liburua Manifestu komunista ri eta bere Mamuari omenaldia da; baina, horrez gainera, bada egungo desengainuzko begiekin
|
eginiko
miatze lan bat ere: horrela gaurkotu du marxismo militante eta iraultzailea, eta horregatik dio" komunismoari begira espiritu berria".
|
|
|
Bertze era batean erranda: subjektu modernoaren sorrera ulertu nahian berarengana
|
eginiko
hurbilketek eta subjektu modernoaren sorrerak berak, Descartesen obran ipinita, mugatuko dituzte atal honetako ene gogoeta guziak.
|
|
2010
|
|
|
Esan ohi den bezala, eratortze hori ezarpen edo bultzada berri baten ondorioz gertatzen da. Ezarpena, alabaina, subiranoaren adimenak ahoz
|
eginiko
eta agindutako adierazpena baino ez da, bere borondateak onartutako arrazoinamenduaren bidez eman dena; bestela, borondate egintzak zehaztu eta agindutako adimenegintzaren ondorio izan daiteke, eta hori argi geratu da, esandako guztiaren arabera.
|
|
|
Egin eginean ere, baieztatu behar dugu legeak emateko jurisdikzio boterea behar dela, aginduzko boterea ez baita aski. Hori berori da kanonisten doktrina orokorra, Dekretalei eta Dekretuari
|
eginiko
iruzkinetan ageri dena. Sassoferratoko Bartolok dioenez, botere legegilea dagokio subiranotasunak berez duen jurisdikzioari edo horrengandik hurbilen dagoen botereari.
|
|
|
Nolanahi ere, erkatzeko moldea behar genuen, eta hura aurkitu dugu ingelesez, frantsesez, italieraz eta portugesez
|
eginiko
edizioetan. Azken hiru horiek berritsuak dira eta berri izate horrek erakusten du, apartera jo gabe, Suarezek duen gaurkotasuna.
|
|
|
Esan bezalaxe, sei testu erabili dira lan honetarako: jatorrizkoa (latinez), eta ingelesez, gaztelaniaz, frantsesez, portugesez eta italieraz
|
eginiko
itzulpenak. Azpimarratzekoak dira, besteak beste, horiei buruzko xehetasunak:
|
|
|
141 Ugariak dira planteamendu erradikal horri —eta batez ere B. L. Whorfi—
|
eginiko
kritikak. Ikus M. Casado, 1991:
|
|
2011
|
|
|
Bestalde itxuragabea da, Jainko batek, aldaezina betegina baldin bada, eta betegina da Jainko bada, bere itxura zerbestetu dezakeenik, hemen zezenaren, hor beltxargaren irudia hartuz. Are itxuragabeago Jainkoen artean liskarrak eta zimarkuak egotea, bata bestearekin maltzurkerian eta borrokan aritzea, etab." Homerok
|
eginiko
teomakia guztiak, ez dira onartu behar gure hirian" (378 d). Orain arteko hezikera txarra hobetzeko, bada, estreina, poetak desterratu, eta mitologia/ teologia guztia hobetu behar da.
|
|
|
...ek kontuan hartzera bultzatzen gaituzte ezen gure razionalitatea, oraindik erabat aurkitu ez dugun ondoretasun biologiko batean txertatua, beste joera eta ahalmen irrazional ugarirekin batera agertzen dela eta halakoak ez direla oztopo (ikuspegi freudiarrak egiten duen kontzientziaren interpretazioan badiren bezala), era askotako baldintzak jasaten baititu, hala nola gizarteratzea, nerbio sistemak
|
eginiko
egokitzapenak, hautemate hutsuneak... Hala, gure existentzian era askotako saiakerak biltzen dira, gauzatu eta osatu nahirik, munduan egoteko modu ugari ezustean gorpuztuz eta bideratuz.
|
|
2021
|
|
|
Egiaz, faktore erabakigarririk ez dago inoiz; multzo konplexu baten barrenean
|
eginiko
hautu bat da beti, erabaki libre batean oinarritua; inolako destino sexualek ez du gobernatzen gizabanakoaren bizimodua: aitzitik, existentziaren inguruan duen jarrera globalaren isla da haren erotismoa.
|