|
2001
|
|
|
ere zerikusia izatea orientazioaren ikerketetan lortutako emaitza kontrajarrietan.
|
Egindako
ikerketek erakusten dute orientazioen eta 2Hren jabekuntzarenartean gertatzen diren erlazioak alda daitezkeela irakaskuntza gertatzen denekoingurunearen baitan. Ingurune kulturalaren eragina duela gutxi egindako ikerketetan ikusi da, bigarren hizkuntzen jabekuntzan motibazioaren rola aztertu denean (Clement eta Hamers, 1979; Gardner, 1979).
|
|
2003
|
|
|
Adierazpen italiarrak dentea esan nahi du pasta zati bati hozka egitean kanpoalde biguna eta barrualde gogorra aurkitu behar direla. O’Deal eta Nestel doktoreek Ingalaterran
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez, bidezko egoste puntuak biskositatea areagotu egiten du, eta pankreak jariatutako amilasa ahaltsuen ekintza bultzatzen du. Entzima horiek funtsezkoak dira digestio ona eta osasuntsua lortzeko.
|
|
|
Alde horretatik, adierazi du produktuaren iragarlea, Elyseum Group, Algoxyll 500ena bera dela eta Cascaisen (Portugal) duela egoitza, “bidalketak nondik egiten diren, iaz salatutako botikarekin gertatzen zen bezala”. FACUAk salatu duenez, hizkera pseudozientifikoarekin, publizitatearen arabera, “berriki
|
egindako
ikerketek erakutsi dute Xylokall serumak normalean jaten duzuna baino kaloria gehiago erretzen dituela, kaloria negatiboak dituen lehen seruma baita”. Era berean, Federazioak ohartarazi du produktu mirari horrek helburu terapeutikoa duten produktuei buruzko 1.907/ 96 Errege Dekretuko zenbait artikulu urratzen dituela, baita Publizitateari buruzko Lege Orokorreko 3 artikulua ere; izan ere, emakumearen duintasunaren aurka egiten du, testigantzak ematen baititu, hala nola “etxean barruko arropetan bakarrik ibiltzea saihesten zuen” edo “nire senarra ez zen interesatzen”.
|
|
2005
|
|
|
Osoko zerealak eta osoko ogia zuntz disolbaezineko iturri aberatsak dira. Orain arte
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez, elikagai zuntzak onurak dakartza giza osasunerako, eta onura horiek hartzidura prozesuaren eta ondoriozko azpiproduktuen ekintza konbinatuaren ondorio dira. Zenbait azterketa epidemiologikoren emaitzen arabera, bihotzeko gaixotasun koronarioaren (KEK) elikadura zuntzaren beste funtzio bat odoleko lipidoen profilak hobetzea da.
|
|
|
Duela gutxi
|
egindako
ikerketek erakusten dutenez, animalia ereduetan, proteina ugariko dietak kaloria gutxiago hartzen ditu.
|
|
2006
|
|
|
Arlo honetan
|
egindako
ikerketek erakusten duten bezala (Canton, Cortes etaJusticia, 2000; Rodrigo eta Palacios, 1998), gurasoen arteko harmonia gabeziatikeratortzen diren haurren portaera arazoak gehiago erlazionatzen dira familiakseme alaben aurrean erakusten duen gatazkarekin, eta ez horrenbeste, bikotekideenarteko betetasunarekin edo gatazka ezkutuekin (haurrek ezagutzen ez dituztenekin).... Bestalde, gurasoen arteko gatazka guztiak ez dira intentsitate berekoak; eztabaida sinplea edo eraso fisikoarekin jazotzen den borrokaldia izan daiteke.
|
|
|
Biofilmaren egiturari buruzko lehen lanetan, biofilmaren barruko bakterioek elikagaiez edo oxigenoaz baliatzeko aukera izan zezaketela gehien errepikatu zen gaietako bat da. Laser mikroskopia fokukidea eta epifluoreszentzia mikroskopia erabiliz
|
egindako
ikerketek erakutsi dute biofilmaren matrizearen arkitektura ez dela solidoa, eta ura, elikagaiak eta oxigenoa eremu sakonagoetara ere iristea ahalbidetzen duten kanalak ditu. Kanal horiek izateak ez du esan nahi, ordea, biofilmean elikagai, pH edo oxigeno kontzentrazio desberdina duten ingurune desberdinekin topo egin dezakegunik.
|
|
|
OTA bidezko giza esposizioa odol eta gernu laginetan mikotoxina hori detektatuz berretsi da. TAOren ondorioak teratogenoak eta immunotoxikoak dira nagusiki, eta haren toxikotasuna giltzurrunean oinarritzen da batez ere (micotoxina horrekiko organorik zaurgarriena), orain arte animalietan
|
egindako
ikerketek erakusten duten bezala; izan ere, animaliok ahalmen kartzinogenikoa giltzurruneko tumoreak agertzearekin lotu dute. Hala ere, adituek onartzen dute ez dagoela gizakiekin harreman zuzena bermatzen duen daturik.
|
|
2007
|
|
|
Errauste lantegiengatik ugaritzen diren kantzerren aipamen txit motza egin ondoren, argitzen dute: «Horrelako intzineradoren inguruan (0,5 kilometro) bizi diren herritarrei
|
egindako
ikerketek erakutsi dute beren odolean beste herritarren aldean dioxina kopuru handiak dauzkatela. Dioxinekin batera oxido nitrikoa, oxido sulfurikoa eta beste partikulak dira faktoria hauen kutsagarri nagusiak.
|
|
|
CLAri hainbat propietate esleitu zaizkion arren, hala nola gorputz masa murriztea, duela gutxi
|
egindako
ikerketek erakutsi dute jarduera espero baino txikiagoa dela.
|
|
|
Irakeko pozoitze kasuak ere ezagutzen dira, ogia prestatzeko erabilitako gari haziak merkuriozko konposatu ez organikoen bidez estalitako landare osasunerako estaldurarekin tratatu baitziren. Gainera, berriki
|
egindako
ikerketek erakusten dute hiri hondakinen zabortegietan eta hondakin urak tratatzeko instalazioetan.
|
|
|
Gainera, andui erresistenteak denbora errealean detektatzeko tresnak diseinatzen eta sendagai eraginkorragoak garatzen lagun dezake. Emilia Mellado eta Laura Alcázar Fuoli doktoreek
|
egindako
ikerketak erakutsiko dizkigu “Aspergillus fumigatus” antifungikoekiko erresistentea izateko mekanismoen oinarri molekularretako batzuk. Lanean nabarmendu da, halaber, andui erresistente horiek infektatutako gaixo batzuek ez zutela aldez aurretik antifungikorik jaso.
|
|
|
Arrazoia ez zaie falta, duela urte gutxi arte mota horretako haragia oso koipetsua eta kolesterola baitzen, eta, horregatik, adituek haragi mota horren kontsumo mugatua eta noizbehinkakoa gomendatzen zuten. Baina azken urteotan
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez, nutrizioaren ikuspegitik, eta batez ere gantzaren kalitateari dagokionez, haragi hori uste baino hobea da. Txerri haragi freskoa jatea, nutrizio balio interesgarria duelako, dieta orekatu eta osasungarria eginez egin behar da, baldin eta zati gihartsuak aukeratzen badira eta ez bada neurriz gain hartzen asteko kontsumo kopurua eta maiztasuna.
|
|
2008
|
|
|
Bizindar subjektiboaren galdera sortaren bidez, erantzun emaileek beren taldearen bizindarra eta beren ingurunean garrantzitsuak diren beste talde batzuen bizindarra neurtzen dute, kontuan hartuz bizindar objektiboa osatzen duten demografiaren, babes instituzionalaren eta estatusaren alderdiak. Bizindar subjektiboaren galdera sortaren bidez bizindarraren gainean
|
egindako
ikerketek erakutsi zuten, oro har, taldeko kideak errealistak direla beren taldearen bizindar posizioa antzematerakoan, komunitate bizindarraren neurketa" objektiboek" proposatutako ildoei jarraiki (Harwood, Giles eta Bourhis, 1994). Allardek eta Landryk (1986, 1992, 1994) beste hurbilketa bat garatu dute bizindarrari buruzko usteak neurtzeko.
|
|
|
Baina, zer gertatzen da nekazaritza ekologikoarekin? Adituen arabera, eta urteetan zehar
|
egindako
ikerketek erakutsi duten bezala, elikagai mota horrek elikadura segurtasun handia, ingurumen inpaktu txikiagoa eta kalitate biologiko, nutrizional eta organoleptiko hobea eskaintzen ditu. Rutgers Universityk (Erresuma Batua) egindako azterlan batek egiaztatu zuen barazki ekologikoek mineral gehiago zituztela, eta ohiko barazkiek baino 10 aldiz gehiago.
|
|
|
Erretinosi pigmentarioaren kasuan, fotorrezeptoreen heriotzak (erretinan argia jasotzen duten zelulak) bizkortu egiten du gaixotasunaren aurrerapena. “Animalia ereduetan
|
egindako
ikerketek erakusten dutenez, organismoak prointsulina produkzioa atzeratu egiten du ikusmen galera. Ikusmen parametroen babes faktore hori %60raino iristen da eguneko ikuspegirako, eta handiagoa da zenbat eta prohormona gehiago sortzen den”, zehaztu zuen CSICeko ikertzaileak.
|
|
2009
|
|
|
Lateralizazioa nerbio sistemaren espezializazio funtzionala da, hau da, funtzio kognitiboak garunaren hemisferio batean edo bestean era ezberdinean azaltzen dira. Gaur egun, neuroirudiekin
|
eginiko
ikerketek erakutsi dutenez, emakumeek (gizonezkoek baino gehiago) garunaren bi hemisferioak erabiltzendituzte eginkizun berbaletan (Kansaku, Yamaura eta Kitazawa, 2000).
|
|
|
Desberdintasun horiek zailtasun nabarmenak eragin ohi dizkiete itzultzaileei, sorburu hizkuntzaren estilo erretorikoa xede hizkuntzarenera egokitzean aldaketa edo egokitzapen batzuk egin beharrean aurkitzen baitira. Orain arte
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez, tipologikoki desberdinak diren bi hizkuntzaren arteko itzulpenetan gertatzen diren egokitzapen nagusiak, mugimenduzko ekintzei dagokienez, Bideari nahiz Moduari buruzko informazioa galtzea edo gehitzea dira. Lan honetan, tipologikoki desberdinak diren bi hizkuntza alderatuko ditugu, ingelesa eta euskara, eta S. T. Coleridge ren The Rime of the Ancient Mariner poema (1798) eta Joseba Sarrionandiak egindako euskarazko itzulpena (Marinel zaharraren balada, 1995, Pamiela) aztertuz, mugimenduzko ekintzen itzulpenean gertatzen diren aldaketak definituko ditugu.
|
|
|
“Herriak genetikoki isolatzen dituzten benetako mugak dira”, dio Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenak (CSIC), Bartzelonako Unibertsitatearen ondoan aurkitzearen arduraduna. Alboran itsasoko eta Balear Uharteetako iparraldeko fronte ozeanikoetan zazpi arrain espezieren gainean barbarina, mojarra, olata, krabarroka, barbarina, petoa eta moma
|
egindako
ikerketak erakusten du aztertutako ale gehienak 30 edo 40 kilometro eskasean zeudela jaio ziren lekutik. “Aurkikuntza hori erabakigarria izango da itsas eremu babestuak mugatzeko” esan dute AEBetako Zientzien Akademia Nazionaleko (PNAS) “Proceedings” aldizkarian argitaratutako lanaren egileek.
|
|
|
Halaber, Hegoaldeko Shetland Uharteetako glaziarrak uste baino ahulagoak direla ondorioztatu da. “Hespérides” ontziak Wedell itsasoan, Wilkins plakaren kanpoko aldean eta Belinghausen itsasoan
|
egindako
ikerketek erakusten dute izotz urtzeak ekoizpen biologikoa suspertzen duela, hau da, eremu horietan bizitza gehiago sortzen ari dela. Ikertzaileek jarduera bolkanikoaren, geruza ionosferikoko seinaleen transmisioaren edo geomagnetismoaren azterketa ere egin dute.
|
|
|
Majadahondako Erreferentzia Laborategi Nazionalak 2006ko urrian 42 salmonella kasu jakinarazi zituen, gehienak urtebetetik beherako haurrak, ospitaleratu behar izan zituztenak.
|
Egindako
ikerketak erakutsi zuen Kanaria Handiko uraren marka komertzial batean “Salmonella Kottbus” ren agerraldia zegoela. Kanariar Gobernuko Osasun Publikoko Zuzendaritza Nagusiak, Kanaria Handiko Osasun Barrutiaren laguntzarekin, osasun ikuskapena egin zuen, eta laginak hartu zituen botila kutsatuak ateratzen ziren lantegian.
|
|
|
Hala ere, txostenaren ondorioek diote migratzaile gehienek soldata hobetzea, hezkuntza eta osasuna eskuragarriago izatea eta seme alabentzako aukera hobeak izatea lortzen dutela.
|
Egindako
ikerketek erakutsi zutenez, herrialde pobreenetatik herrialde garatu batera bidaiatu zutenek, batez beste, diru sarrerak “15 aldiz” biderkatu zituzten, matrikulazio tasa bikoiztu zuten eta “16 aldiz” jaitsi zuten haurren heriotza tasa. Migrazioaren eraginak, gainera, jatorrizko herrialdeko pobrezia murrizten du.
|
|
|
Halaber, hezkuntza sistemak euskal gizartearen euskalduntze prozesuari egin dion ekarpena epaitzerakoan ohikoa izaten da, usuegia esango genuke," epaiketa" hori
|
egitea
ikerketek erakusten dizkiguten datu objektiboak alde batera utzita eta norberaren
|
|
2010
|
|
|
Txinpantzeek adimenaren teoria baduten frogatzeko, hainbat proba egin izan dira laborategian. Frans de Waal primatologo eta etologoak
|
egindako
ikerketek erakusten dute txinpantzeak gai direla engainurako, kalkuluak egiteko... baina esperimentu zorrotzak egin direnean, batzuetan kale egin dute, eta nolabaiteko polemika dago. Nik uste dut badutela argitzen du Fanok hortik eraikitzen delako gizarte konplexu batean bizitzeko gaitasuna; baina frogatzea zaila da.
|
|
|
“Azterketa horretan, Mediterraneoko dietaren antzekoa jateak ia eragin bera zuen garunean hipertentsioa izateak bezala”, gehitu zuen. Scarlesek eta haren taldeak aldez aurretik
|
egindako
ikerketak erakutsi zuen Mediterraneoko dietaren antzeko dieta Alzheimer gaixotasun arrisku txikiagoarekin lot zitekeela, eta gaixotasun hori duten pertsonen biziraupena luzatu lezakeela. Asoziazio horiek, hein batean, garuneko infartuak izateko probabilitatea txikiagoa delako azal daitezke.
|
|
|
Hala ere, Espainian batez beste 10 g kontsumitzen dira egunean, Europako Batasunean (EB) Portugalen baino gehiago. “Berriki
|
egindako
ikerketek erakutsi dute lotura zuzena dagoela sodioa jatearen, arteria presioa areagotzearen, bai pertsona hipertentsiboetan, bai normotentsetan, bai bihotz hodietako hilkortasunaren artean”, azaldu zuen Coca doktoreak. Jendeak kontsumitzen duen gatzaren %72 elikagai prozesatuetatik dator, izoztuetatik eta hoztuetatik, batez ere; gainerako %20, berriz, gatzontzitik dator, eta elikagaien eta botiken sodio naturalaren %8 inguru.
|
|
|
“dieta osasungarria eta orekatua, azukre eta gozo gutxikoa, eta landare, zuntz eta elikagai probiotiko ugari dituena; bakterioak dituzten elikagaiak, kopuru jakin batean irentsita, hesteetako mikroflora optimizatzeko”. Bixquert ek adierazi duenez, berriki
|
egindako
ikerketek erakusten dute “bifidobakterioek sabeleko hanturak edo distentsioak eragindako ondoeza arintzen dute, hesteetako gas edukia murriztu eta kanporatzea errazten dute, eta, aldi berean, sabelaren bolumena handitzen dute”.
|
|
|
Pentsu horren bidez, gizentze aldiaren azken sei asteetan txerria elikatzen da, eta animalia 100 kilo ingurukoa denean amaitzen da. 100 zerri lagin hartuta
|
egindako
ikerketak erakutsi du zerri haragiaren gantza “ideal” bihurtzeko aukera dagoela. Koipe egokiak oreka horretan ematen ditu funtsezko elikagai lipidikoak; izan ere, koipe gehiegi kontsumitzearen ondoriozko gaixotasunik ez agertzeaz gain (adibidez, ateroesklerosia edo beste gaixotasun kardiobaskular batzuk), eragina gutxitzen laguntzen du, azaldu zuen UZ erakundeak.
|
|
|
Zaintza eta babes neurriak Igeriketa klaseek haur txikiei itotzeko arriskua murrizten dute, baina ez dira helduen ikuskaritzaren ordezko Arduragabekeria txikiak amaiera txarra izan dezakeenez, AEBetako Pediatria Akademiak (AAP) gurasoei eskatzen die ahalik eta arreta handiena jar diezaietela beren seme alabei igerilekuan dauden bitartean, eta babes neurriak har ditzatela igeri egiten edo batetik gertu jolasten duten bakoitzean. “Duela gutxi
|
egindako
ikerketek erakusten dutenez, igeriketa eskolek itotzeko arriskua murriztu egin dezakete 1 eta 4 urte bitarteko haurrengan; hala ere, irakaspenek ez dute ordezkatzen helduen ikuskapena, haurrak uretan edo uretatik hurbil daudenean”, nabarmendu du Contrerasek. AAPk dio kontrol horrek etengabea izan behar duela, funtsezkoa baita haur guztientzat, nahiz eta igeriketa eskolak jaso.
|
|
|
Errauste plantaren inguruan, aitzitik, ez dago horrelako jarrerarik, nahiz eta Eusko Legebiltzarrean 35.000 sinadura aurkeztu ziren. Gipuzkoako Foru Aldundiak ere bizkarra eman die herritarrei, Gipuzkoa Sarean ek berriki
|
egindako
ikerketak erakusten duen bezala. Gipuzkoarren %44 ezer gutxi fidatzen dira Aldundiaz, eta %41 pixka bat fidatzen dira.
|
|
2011
|
|
|
CNCk
|
egindako
ikerketak erakusten du 2002tik 2006arte, gutxienez, Sintrabik kontrolatzen zituela Bilboko portuko errepide bidezko merkantzien garraioak, eta helburu hori lor zedin portu horretan base operatiboa zeukaten hainbat garraio enpresen kolaboratzen zuten.Konkurrentziaren Komisio Nazionalak azaltzen duenez, sistema horretan parte hartzen zuten garraiolariek bezeroak banatzen zituzten, distantziaren eta...
|
|
|
Mikroskopio optikoz eta elektronikoz
|
egindako
ikerketek erakutsi dute mukolito horiek jatorri biogenikoa dutela eta bai bizirik bai hilik dauden diatomeaz (Penales ordenakoak) eta zianobaterioz osatuta daudela. Bestalde, DNA azterketak egin ziren, in situ hibridazioaren teknikarekin (FISH eta CARD FIISH teknikak), Ricardo Amilsen laborategian, Madrileko Unibertsitate Autonomoko Biologia Molekularreko Zentroan.
|
|
|
Behi haragian kezkatzen ez diren metal astunak. Gaztela eta Leonen hazitako behi aziendaren haragian
|
egindako
ikerketak erakutsi du metal astunen maila ez dela kezkagarria giza osasunaren ikuspegitik, eta produktu horren elikadura segurtasuna bermatzen du. Txinan ekoizten den arrozaren %10ek kadmio gehiegi du.
|
|
2012
|
|
|
Horrek ez du esan nahi sei hilabetetik aurrera haur guztiek gau osoa jarraian lo egiteko gai direnik. Medikuak sei hilabetetik sei urtera bitarteko haurren lagin batekin
|
egindako
ikerketak erakusten duenez, sei eta hamaika hilabete bitartean, haurren erdiak baino gehiagok esnatzen ditu gauez, eta gehienek, gainera, lehenengo hiru urteetan mantentzen dituzte. Hala ere, espezialista horrek bere azterketan dioenez, hiru hilabeteko haurren %70ek gutxienez bost ordu jarraian lo egiten dute gauez; ehuneko hori %80ra igotzen da sei hilabetera, eta %90era urtebetera iristen denean.
|
|
|
Europako araudiek bultzatuta, eraikin guztiek askoz efizienteagoak dute izan etorkizun hurbilean (1). Europako herrialde desberdinetan
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez (2), eraikin horietan zubi termikoen energia galerak kontsumo osoaren%
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, erabilera arauen balioa, hiztunek ezagutzen, aplikatzen eta, behar izanez gero, urratzen dituzten eskubideen eta betebeharren pakete gisa ulertuta, eremuen existentzia baino lehenagoko kontzeptu bat da, eta esan genezake soziolinguistikaren funtsa dela: Katalunian
|
egindako
ikerketak erakusten duenez, komunitate batek ez du hizkuntza eremutan banatu beharrik, baina erabilera arauak egotea, nahiz eta komunitatearen zati handi batek haien aurka egin, nahitaezkoa da heterogeneotasun linguistiko egituratua ulertzeko.
|
|
|
Ikuspegi horretan, hizkuntza errepertorio desberdinak dituzten pertsonen arteko konbergentzian oinarritutako jardueratzat hartzen da jarduera linguistikoa (Giles eta Coupland 1991). Gizarte psikologian
|
egindako
ikerketak erakusten duenez, baina baita ikerketa makrosoziolinguistikoak eta etnografikoak ere (alde horretatik, ikusi Vilaren eta Galindoren berrikusketa liburuki honetan bertan), konbergentzia gehien egon daitekeen egoeretan distantzia linguistikoa mantentzea —adibidez, hizketaldi elebidun batean, gutxienez hizkuntza bat bera dakiten pertsonen artean— gehiago da salbuespena araua bain... Ekintza komunikatiboa, batik bat, baliabide desberdinak dituzten banakoen arteko sintonizazio operazio bat da, eta sintonizazio hori posible denean haren faltaren adierazgarriak
|
|
2014
|
|
|
Azterketaren arabera, ez dago esaterik euskaraz hitz egitea (hizkuntza mantentzea) ulertuko ez duen baten aurrean negatiboki baloratuko denik, ez eta irudi txarra ematea denik, nahiz eta uste hori egon baden. Are gehiago, jasotako emaitzen arabera,
|
egindako
ikerketak erakusten du behatzaileek positiboki baloratu dituztela, oro har, portaera pasibo edo lotsatia eta asertiboa; positiboago gerturatze asertiboa.
|
|
|
Horrek funtzionamenduan sortzen den UV B erradiazioa pasatzea ahalbidetzen du, kopuru esanguratsu batean. Animaliekin
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez, lanpara halogenoek narritadurak, erredurak eta minbizi arriskua handitzea eragiten dute. UV B erradiazio proportzio altuaren eraginez beirazko estaldura duten lanpara halogenoak bakarrik erabiltzea gomendatzen da edo gutxienez metro bateko segurtasun distantzia minimoa mantentzea.
|
|
|
Ikasketa: gaiari buruz
|
egindako
ikerketek erakutsi dute, besteak beste, posible dela eduki berriak, trebetasunak eta prozesuak ikastea. Helduaroan, banakoak bere ezagutza handiagotzen du; gauza da ikasketa eremutik kanpo handiagotzen duela; bereziki, bere jarduera profesionalarekin eta erlazio sozialarekin zerikusia duten
|
|
|
Adoptatuekin
|
egindako
ikerketek erakusten dute monozigotikoen eta dizigotikoen arteko aldeak geneei dagozkiela. Heston ek (1966) egindako ikerketa batean, eskizofreniak jota ospitalean zeuden emakumeen haurrak aztertu zituzten.
|
|
|
Zaurgarritasun genetikoa eta komunikazio ingurune txarra batera gertatzen direnean, eskizofrenia gehiago gertatzen da, genetikoki zaurgarri izanik komunikazio ingurune egokian dagoenean baino, edo komunikazio ingurune txarra izan arren, zaurgarritasun genetikorik ez dagoenean baino (Tienari, 1991). Familian
|
egindako
ikerketek erakutsi digute eskizofrenian eragin handia duela familiak. Bikien eta adoptatuen ikerketek erakutsi digute geneek eta inguruneak elkarreraginean dihardutela.
|
|
|
Ijitoen identitatea definitzen duten elementuetako bat da hizkuntza; komunitate, bizimolde eta leku geografiko bateko partaide izatearen neurri berean. Ekialdeko Pirinioetako ijitoen artean
|
egindako
ikerketak erakusten du hori, eta bidaian bizi direnen elebitasun edo eleaniztasunaren iraupena berresten da. Espainian dute jatorria ijito horiek, eta katalanez, espainolez eta frantsesez egiteaz gain, kaló z ere ari dira (oinarrian katalana eta espainola dituen ijitoen dialekto espezifikoa).
|
|
|
Azken urteetan, beraz, asko aurreratu da euskal onomastikaren ikerketa eta ezagutzan, eta horrek aukera eman du Satrustegiren baliabide eskaseko garaietako akatsak zuzentzeko, eta akats horietako bat izan liteke euskaraz izen mistoak izan zirela pentsatzea. Zalantzarik txikiena ere ez dut hala izan dela, eta sinesten dut Onomastika batzordeak egokitasun eta profesionaltasun handienez
|
egindako
ikerketek erakusten dutela antzinako dokumentuetan ez dagoela izen mistorik.
|
|
2015
|
|
|
Berriki
|
egindako
ikerketek erakusten dutenez, espainiarrek gero eta gutxiago pentsatzen dute Internet bidez erosterakoan, eta are gehiago kontsumo bereziko garaietan, hala nola Eguberrietan edo merkealdietan. Baina beti buru pixka batekin joan behar da, eta behar diren neurriak hartu on line on line erosteko.
|
|
|
Sakanako euskaradunen komunitatea trinkotu, saretu eta indartzeko tresna Guaixe.eus eta bere Komunitatea. Gure hizkuntzan bizitzeko espazioa eta unea eskaintzen du.Gainera, Aztiker etxeak
|
egindako
ikerketak erakusten dutenez, Guaixeren eragina ez da Sakanako euskarazko komunitatera mugatzen, erdaldunengan ere eragin positiboa du, euskarara hurbiltzeko motibazioa izan daiteke. Eginez eta eraginez euskaraz biziko den herria eta ibarra lortuko dugu horrela.
|
|
2016
|
|
|
ondoren adituek
|
egindako
ikerketek erakutsi dute
|
|
|
Izan ere, botere egitura eta eredu hegemonikoen sostenguari lotuta, genero rol tradizionalak eta harreman hierarkikoak sustatzen ditu, genero desberdinkeriak handiagotuta (Almeda, 2003; Aguilera, 2011). Labur esanda, presondegien artean ezberdintasun nabarmenak egonda ere, Espainiako Estatuan
|
egindako
ikerketek erakutsi dute, kondena betetzean, emakumeentzat honakoak direla nagusi: bai sakabanaketa geografiko bai pilaketa handiagoak, eta bizigarritasun baldintza okerragoak, beraientzako zentro eta modulu gutxiago egotearen kausaz; baliabide eskasagoak eta azpiegitura batzuk erabiltzeko mugak, gizonei lehentasuna ematearen ondorioz; «etxekotzea» eta «feminizatzea» bultzatzen dituzten tailerrak nahiz ikastaroak; kartzelako lanpostu urrien kasuan, soldata baxuagoak, okerren ordaindutako zereginetan aritzeagatik; esanekotasun eta mendetasun agerikoagoen eskakizuna; medikalizatze handiagoa; etab. Halako testuinguruan, ezinbestean, emakumeen desabantailak eta zailtasunak ugaritu egiten dira (Almeda, 2003; Arbelaitz et al., 2012).
|
|
|
Berriki
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez, esneki osoen kontsumoa ez da beti gaixotasun kardiobaskularren ondorio handiagoa.
|
|
2017
|
|
|
Laborategiko animaliekin
|
egindako
ikerketek erakutsi dute pakete baten pareko kea arnastutako arratoi arren ondorengoengan portaera arazoak azaltzen zirela, hiperaktibitatea eta oldarkortasuna, besteak beste (15).? –
|
|
|
1628 urtean Vasa itsazontzia, garaiko gerraontzirik handiena, urperatu egin zen Suedian, jendaurrean egin zuen estreinako bidaian. Itsasontzia lehorreratu ondoren adituek
|
egindako
ikerketek erakutsi dute ontziaren geometria asimetrikoa dela.
|
|
2018
|
|
|
Euskal gazteen artean
|
egindako
ikerketek erakusten duten moduan, homosexualekiko eta transexualekiko aurreritzi negatiboak oso zabalduta daude oraindik ere.
|
|
|
Azkenik, harremana dago bularra ematearen eta bizimodu osasungarriagoak egitearen artean, eta horrek minbizi arriskua murriztuko luke. 2 Jarduera fisikoa
|
egitea
Ikerketak erakutsi dutenez, bularreko minbizia izateko arriskua murrizten duen faktorea da jarduera fisiko indartsua egitea, bai premenopausian bai menopausia ostean. Oro har, jarduera fisikoa erregulartasunez egitea funtsezko elementua da bizimodu osasungarria izateko, eta gaixotasun asko izateko arriskua murrizten du (batez ere, minbizia, bihotzeko gaixotasuna, diabetesa eta osteoporosia), pisu osasungarria izaten laguntzen du eta, gainera, gure osasun mentalarekin laguntzen digu.
|
|
|
Batetik, h edo hasperenaren erabateko falta, nahiz eta, Araban, x. mendean, barra barra eta etimologikoki tokatzen zaien lekuan agertu, hau da, ez dira apaintzeko, ahoskatzen zirelako froga baizik; adibidez, Hagurahin (Agurain). Bestetik, l ondoren t agertzen da, eta euskararen lekukotasun zaharrek eta gaskoiarekin
|
egindako
ikerketek erakusten duten moduan, d behar du. Horren adibide dira latinetik harturiko mailegurik zaharrenak.
|
|
2019
|
|
|
esaten zuten ezinezkoa zela «munduko lanbiderik zaharrenarekin» bukatzea. Prostituzioa erostea zigortzen duen legea indarrean sartuz geroztik
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez adibidez, 2014an Europar Parlamentuak egindako Honeyball txostena (sexu esplotazioari eta prostituzioari buruz eta genero berdintasunean duen eraginari buruz), suediar eredua da eraginkorrena emakumeen salerosketari aurre egiteko eta beste herrialde batzuk bide berari lotu zaizkio, esaterako, Norvegia, Islandia, Frantzia eta Irlanda.
|
|
|
Euskarazko produktuak eta zerbitzuak erakargarriagoak egin, eta berauen erabilera eta kontsumoa handitu. Izan ere, kontsumoa nahi genukeena baino txikiagoa baita, Elkar kultur fundazioaren enkarguz Siadecok
|
egindako
ikerketak erakutsi bezala. 2018ko martxoaren 15eko Berriak lerroburu eta ondorio hauek eskaini zituen:
|
|
|
Talde erritual moduan, sentsibilizazio ekintzek funtzio morala eta normatiboa betetzeko lagundu dezakete (Rossano, 2012). Aurretik
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez, talde topaketetan parte hartzeak solidaritatean oinarritutako funtsezko sinesmen sozialak indartzen ditu (De Rivera eta Páez, 2007; Rimé 2009), halaber talde arteko jarrera positiboak eta alofilia sustatzeko lagundu dezakete (Morales, 2012).
|
|
2020
|
|
|
Idatzi hau sinatzen dugunok 2007tik hona
|
egindako
ikerketek erakusten duten moduan, biodibertsitate aldetik garrantzi handiko bailarak dira [1] eukalipto landaketak jaso dituztenak. Bailaren litologiak, kokapenak eta malkartasunak baldintza bereziak sortzen ditu, eta horrek espezie mehatxatu ugariren bizitoki bihurtu ditu.
|
|
2021
|
|
|
Dozena bat ikertzailek
|
egin
ikerketak erakusten du Pirinioetako hormaguneek beren azalaren laurdena galdu dutela, 2011 eta 2020a artean. " Haien biziraupena klima aldaketak mehatxatzen du", diote espezialistek.
|
|
|
Gerora
|
egindako
ikerketek erakutsi dute otsailaren 11rako, gutxienez, birusa Euskal Herrian zegoela. Lehendabiziko bi kasuak atzeman zituztenerako, milaka pertsona zeuden kutsatuta koronabirus berriarekin.
|
|
|
Halere, kimioterapia jasotzen duten pazienteek maiz zelula seneszenteak pilatzen dituzte, DNAn gertatzen diren kalteak tarteko, eta horrek nekea bezalako albo kalteak eragiten ditu. Saguekin
|
egindako
ikerketek erakutsi dute in vivo zelula seneszenteak selektiboki ezabatuz gero, adinarekin erlazionatutako gaitzen garapena moteldu daitekeela, eta horrekin batera, animalien bizi kalitatea eta bizi itxaropena luzatu. Ildo beretik, ikertzaile txinatar talde batek berriki argitaratutako lan baten berri eman nahi dizuet.
|
|
|
Besteak beste, Anduagak aipatutako Donna Goldsteinen (2003 in Anduaga, 2016) lana dugu umore mota honen erakusgarri. Umorearen askotarikotasunari buruzko atalean azaldu bezala, autoreak Brasilgo auzo pobreetako emakumeen umorea aztertzeko
|
egindako
ikerketan erakusten du haien zapalkuntzazko egoeraz barre egiten dutela eta horrek emakumeen artean kontzientzia politikoa partekatzen eta indartzen laguntzen diela.
|
|
2022
|
|
|
Hein honetan, euskararentzat baldintza egokiak testuinguruari lotutakoak dituzten guneak ere sortu behar direla aipatu dugu, testuinguruak hizkuntzaren erabilera baldintzatzen duelakoan. Horretarako, batez ere gazteen euskara erabilerari begira
|
egindako
ikerketek erakutsitakoa hartu da erreferentzia bezala.
|
|
|
Horretarako, txapa erabiltzeko galdegin zuen Zapatak, «aurreko bi aldietan
|
eginiko
ikerketek erakutsi baitute ahobizi edo belarriprest modura identifikatzeak asko lagundu zuela hizkuntza ohituren aldaketetan». Hain zuzen, txapa jantzita eman zioten hasiera Euskaraldiari atzo:
|
|
|
Sakanako batzordekideek deia egin dute: ″Euskaraldiaren aurreko bi edizioetan
|
egindako
ikerketek erakutsi dute ahobizi edo belarriprest modura identifikatzeak asko lagundu duela hizkuntza ohituren aldaketetan eta, horregatik, ariketan zehar txapa erabiltzeko gonbitea egiten dugu″.
|
|
|
Azken urteotan
|
egindako
ikerketek erakutsi dutenez, estatuaren politikek nabarmen eragin diote kurdueraren osasunari, baina bizi bizirik dago oraindik. 3 urte bitarteko umeen 1.500 gurasori egindako galdeketa batek erakutsi zuenez, %6 baino ez ziren kurdueraz ezer ez zekitenak; beste %15ek ulertu bai baina ez ziren hitz egiteko gai, eta %63k hizkuntzari eusten zioten, hitz egiteko gai ziren; baina idatzi/ irakurtzen %16k baino ez dakite.
|
|
|
Erreakzio hori ez da harritzekoa bizitzeko adina irabazteko ahalmena lan merkatu inpertsonal baten eta langile indibidualetan inolako interesik ez duten nagusien esku dagoenean. Sostengua funtsezko auzia da langile klaseko nerabeentzat, Bruce Wilson-ek eta Johanna Wyn ek Melbournen
|
egindako
ikerketan erakutsi dutenez132 Lan munduan sartzearen esperientziak efektu esanguratsua behar du eduki. " Lan merkatuaren baitako zaurgarritasuna" adierazpide dotorea da, baina errealitate gordina da gizon gazte hauentzat eta haien bizitzako beste batzuentzat.
|
|
2023
|
|
|
Beste herrial deek beste errekurtso batzuk zituzten. Notarioen etxeetan
|
egin
ikerketak erakusten du diru beharretan ibiltzen dena laboraria dela, eta dirua mailegatzen due na aldiz noblea edo merkataria dela. Noski, denak ez ziren aberats gelditzen, batzuentzat mailegua miseriaren lehen atea gerta zitekeen.
|
|
|
1920ko hamarkadan, Georges Lemaitre eta Edwin Hubble astronomoek azaldu zuten unibertsoa duela 13.800 milioi urte sortu zela, eta etengabe hedatzen ari dela. Baina aurrerago
|
egindako
ikerketek erakutsi dute zerbaitek unibertsoaren hedapena azkartzen duela; horren atzean zer dagoen misterio bat da oraindik, baina zientzialariek uste dute materia eta energia ilunekin zerikusia duela. Hori argitzea lagungarria izan daiteke, adibidez, ulertzeko unibertsoa zertaz egina dagoen, nola aldatu den denboran eta grabitateak nola eragiten duen.
|
|
|
Azkenik, agerian geratzen dira pertsonek zaintza harremanetan kudeatzen dituzten tentsio eta kontraesanak (Fiske, 1992). Aurrez
|
egindako
ikerketek erakutsi bezala, pertsonek tentsioak bizitzen dituzte zaintza harremanetan, hurbiltasunean, ahaidetasunean eta elkarrekiko espero den hartu emanean (Siira et al., 2019; Walsh eta Shutes, 2013). Tentsio eta kontraesan horiek areagotu egiten dira harremanean lotura profesionala, familiarra eta pertsonala aldi berean kudeatu behar izaten denean eta horiek testuinguru emozional gogorretan eta zaintzaile
|
|
|
Polifasia kognitiboaren" tentsio tesi" aren arabera, objektu berari buruzko ezagutza ezberdinak eta kontraesankorrak kudeatzen dituzte pertsonek, bai testuinguru sozialean zein maila indibidualean, irudikatutako objektuaren inguruko" ideia borroka" ri bide emanez. Ildo beretik, Jovchelovitch eta Gervais ek (1999) Ingalaterrako komunitate txinatar batean eta Wagnerrek eta besteek (2000) Indiako iparraldean dagoen Patnan
|
egindako
ikerketek erakutsi dute pertsona eta komunitateek osasunari eta gaixotasunari buruzko ezagutza ezberdinak aldi berean kudeatu eta borrokatzen dituztela, eta irudikapen sozialak testuinguru soziokulturalarekin harremanean eraikiak direla (Jovchelovitch eta Gervais, 1999). Gizakognizioarenbarne aniztasuna, malgutasunaetaizaerakokatuadeladefendatzen da ikuspegi horretatik egindako ikerketetan, eta Markovak (2008) dioenari jarraituz, pentsamendu polifasikoan arreta jartzeak" aukera ematen dio ikertzaileari gizartean pentsatzeko eta ezagutzeko dauden moduetan aldaketa errazten, zailtzen, eragiten edo gidatzen duten baldintzak zeintzuk diren azaleratzeko" (479 or.). Beste era batera esanda, fenomeno sozial ezberdinen inguruko eguneroko pentsamenduaren oinarrian dauden ezaugarri eta prozesu soziokulturalak identifikatzeko ikuspegia eskaintzen du polifasia kognitiboaren kontzeptuak; eta guri ikuspegi hori funtsezkoa iruditzen zaigu gure testuinguruan mendekotasunari eta zaintzari loturik pertsonek nola pentsatu, nola jokatu eta zer erabaki hartzen dituzten ulertzeko (Arthi, 2012; Moloney et al., 2012; Priego Hernandez, 2017; Renedo eta Jovchelovitch, 2007).
|