|
2000
|
|
|
Zergatik eskaini diozue atal oso bat dantza bakar
|
bati
, alegia,?
|
|
|
Izatekotan, Iparraldeko borrokaren agerlea izan da Guk taldea, besterik ez. Ez genuen harentzat edo bestearentzat abesten edo hitz egiten, Iparraldeko bertako borroka molde
|
bati
abesten genion, bakoitza bere bizilekuan borrokatzera deitzen genuen. Ez dakit «normal» hitza zuzena ote den?
|
|
|
osoa eskaini du Salegik tribuaren alde, hots, Euskal Herria eta euskaldunen alde. Hainbat urtetan bizirik eta osasuntsu darrai bere 82 urterekin bizi eta nozitu dituen abenturek, ezustekoek, etsipenek eta desgraziek oro ez dute batere kikildu eta azkenaldi honetan egindako adierazpen batzuetan inoiz baino baikorrago zegoela adierazi zigun Euskal Herriaren egoerari buruzko galdera
|
bati
erantzunez, nahiz eta ikusitakoak eta ikasitakoak ziniko samar bilakatu omen duten bere burua. Liburua aho zabalik irakurtzen den horietakoa da, erabat harrituta uzten baikaitu lehen orrietatik, ikusirik zer nolako bizimodu barojianoa eraman behar izan duen patuak hala nahita noski.
|
|
|
Nabarmena da ahalegin handiena non egin behar den. Gipuzkoako
|
bati
ez diot behin ere entzun telebistako saio bat ez duela ulertzen. Goiti jota izan daiteke oso teknikoa izatea, baina hori alfabetatzen eta ikasketa mailarekin lotzen da.
|
|
|
Hori konpondu behar dela esaten da. Plan orokor
|
bati
ez dagokio gehiago esatea, gero etorriko dira hizkuntz politikako arduradunak, Euskaltzaindiakoak, unibertsitatekoak, aditu, euskaltzale eta abarrekoak eta zerbait zehatzagoa adostu dute. Gauzak egiteko bide ematen du.
|
|
|
Oso zaila, euskaraz hitz egiten jarraitzen den neurrian behintzat. Austria, Baviera edo Suitzako aleman hiztun
|
bati
nongoa den nabaritzen zaion bezala... ahaleginak ahalegin euskaldunari ere ahoa zabaldu ahala nabaritzen zaio nongoa den. Ezagutu ditugun euskara hitz egiteko modu horietan akaso zer edo zer galduko da.
|
|
|
Duela gutxi irakurri dugu halaber «Bazka» aldizkarian euskal kulturaz egiten zenuen hausnarketa; euskal kultura ez dela existitzen erdal medioetan, eta Israelgo herriarekin parekatzen zenuen, beti egon behar baitugu gure izaera bilatzen: «Badakigu ia existitzen ez den herri
|
bati
itxura eman nahian gabiltzala. Hemendik eta handik, zatika eta presaka ari gara gure existentziaren frogak biltzen, jantzi dotore bat eman gura diogu gure egunerokotasun ahulari.
|
|
|
Mixel Lagegerieren «ahots eta gitarraren biluztasunak frankismoaren kontrako panfletorik gogorrenaren zama du», baina Iparraldean frantximant saldu
|
bati
eman ziotela botoa zioten abertzaleek.
|
|
|
hiztegia eta abar. Irakasle eta gurasoen laguntzaz etekin handia atera dakioke horrelako istorio
|
bati
. Gainera, modu diferenteetan landu daiteke:
|
|
|
Edonola ere, liburua doktorego tesi gisa aurkeztu den lan sakonago
|
bati
lotu behar zaiola erran beharra dago. Argitaratu den emaitza, hitz batez, oinarriko ikerketa lana baino era dibulgatiboagoan eman baita:
|
|
|
. Ekoizle
|
bati
erdimetraia gustatu eta telebistarako hiru atal eta drama bat egin zitzan eskatu zion.
|
|
|
Aragoera baino hegoalderago eutsi dio hizkuntzari gainera. Ribagorza eskualdeko alde
|
bati
dagokio katalana eta Goi Aragoin hizkuntza bien arteko etena ez dago zehazterik, erdibideko hizkerak baitaude. Benabarre herria da muga, hortik hegoaldera muga zehatza da, erresuma kristauen hegoalderanzko ibilbidearen erakusgarri Birkonkista deitu izan zaiona.
|
|
|
Oraingo honetan, Donostiako eta euskal pilotako historiaren pilotaleku garrantzitsuenetariko
|
bati
emango diogu txanda. Atotxako pilotalekuari hain zuzen ere, edo hobeto esanda, Atotxako pilotalekuei, bat baino gehiago izan baitira.
|
|
|
Hori, batez ere, Madrilen diote. Nire gustuko apaiz
|
bati
ezin zaio giza jarduera arrotza izan; gizartearen ardura ere berari dagokio. Gizartea ezin da bereizi politikatik.
|
|
|
Horretarako herrialde garatuen irtenbide bakarra, adituek diotenez, etorkinen uholde handi
|
bati
ateak zabaltzea izango da. Espainiako Estatuaren kasuan, epe horretan 8 milioi biztanleren galera izango da, eta neurri handi batean biztanleria aktiboari dagokion galera hori orekatzeko 12 milioi langile berri dira; langile berri horiek etorkinak izango dira.
|
|
|
Trebezia eskatzen du horrek, abesti
|
bati
ukitu magikoa eman diezaioketelako edo, alderantziz, betiko zapuztu. Baina, zer gertatzen da ekoizle lanetan dabilena talde bat sortu eta bere disko propioak plazaratzen hasten denean, eta are gehiago, eszenatoki batera igotzen denean zuzeneko emanaldiak emateko?
|
|
|
" Isiltasun eta ausentziaren duintasunaren ondoren, hitzaren arrunkeria". Gure botoa jaso eta segidan alde egiten dute bat, bi, lau urterako beren eserlekuetara, momentuan momentuko erabakiak hartu eta indarrean jartzera, behin baino gehiagotan partidu
|
bati
botoa eman dion pertsona hori ezin harrituago uzteko bada ere. Izan ere, hauteskunde kanpainetan politikariek esan ohi dituzten gauzak maila jakin batean kokatu beharrekoak baitira ia beti:
|
|
|
DOBERA euskara elkarteak bultzatuta, hilabete gutxiren buruan plazaratuko da" Hernaniko Kronika". Beste hainbat euskara elkartetan bezala, herri komunikabide
|
bati
ekiteko asmoa azaldu zen iazko udazkenean Hernanikoan ere, eta hori denborarekin bi orriko egunkariaren formulan mamitu da. Udalak dirulaguntza ematea erabaki du, eta une hauetan Dobera elkartea" Hernaniko kronika" kazetaritza eta publizitate alorretan landuko duen lan taldea kontratatzeko deialdia prestatzen ari da.
|
|
|
Testularitza dugu, zalantzarik gabe, bat batekotasunaren adierazpenik argiena. (...) Adibide gisara ondo datorkigu behin Balendin Enbeitak erdi testulari
|
bati
Gernikan erantzundakoa. Lepoan jo eta hala agurtu zuen gure bertsolaria:
|
|
|
Bi blokeentzat espazioaren okupatzeak interes estrategikoa zuen. Gerra orotan informazioa hil ala bizikoa da, eta horixe zen hain justu, gatazka
|
bati
aurre egiteko komunikazio sistema baten beharra, Internet sorrarazi zuena.
|
|
|
Gaurko publikoa da, eta kito. Heldu
|
bati
bezainbesteko begirunea zor zaie umeei. Haurrak nola dauden eserita ikusten dut, eroso egon daitezela, nahiz eta lurrean egon.
|
|
|
Kasualitatez hasi ziren Jacob eta Wilheim Grimm ipuinak biltzen, alemaniar herri literaturaren bilduma bat osatu nahi zuen lagun
|
bati
mesede egin nahian. Lagunak bere asmoa bertan behera utzi eta Grimm anaiek beraiek argitaratu zuten ipuinen bilduma 1812 eta 1815 bitartean, bi ataletan.
|
|
|
1996tik Euskal Preso Politikoen Kolektiboak borroka mugagabe
|
bati
hasiera ematen ziotela jakinarazi ziguten. Bitarte honetan borrokamolde ezberdinak burutu dituzte.
|
|
|
Egoera horrela izanik, azaroaren 1etik aurrera presoek urrats berri bat ematea deliberatzen dute: gose greba mugagabe
|
bati
hasiera ematea, bi gobernuekiko presio maila areagotzeko helburuarekin. Ondorioz, hainbat preso hilzoriaren atariraino iritsi dira.
|
|
|
" Ohore bat da Groucho Marxen zalea den honentzat andere botereari eskuan muin ematea ahotik purua kendu gabe. Eskerrak eman nahi dizkiot sagu txiki
|
bati
, eskerrak arratoiari, eta zaldiari, mandoari, azeriari eta oilo bustiari" esan zenuen.
|
|
|
Gero eta presio handiagoa jasaten ari dira Ibarretxeren gobernua eta EAJ, eta ikusi da EHri helarazitako mezuak, presio hori deskargatzeko diren edo EH eta Lizarra Garaziko hezietatik kanpo gehiago mugitzen hasiko diren. Orain artean, ordea, EAJk bide
|
bati
ekiten dionean, malgutasunez baina denbora nahiko luzean bide horri atxikitzen diola diosku esperientziak.
|
|
|
Eta hiltzeko moduak ere ridikuloa behar zuen:
|
bati
lanpara bat eroriko zaio gainera... Niretzat hori da umore beltza.
|
|
|
Bestalde, Adosekin haurrentzako lan bat egingo dugu arrazakeriaren gaiarekin hunkitzeko. Datorren urterako berriz, obra handi
|
bati
helduko diogu.
|
|
|
Eta gakoaren alde bat behintzat hor dago. Hemen gatazka bat badago, hori da nazio
|
bati
, Euskal Herriari, bere eskubide kolektibo eta indibidualak onartzen ez zaizkiolako, hemen espainiar edo frantziar sentitzen diren nazionalisten eskubideak bakarrik onartzen dira bere osotasunean, eta gainera estatuek daukate eskubide horiek bermatzeko edo inposatzeko eskubidea. Beraz, demokrazia eta bakea egon dadin, oinarrian dagoen beharra zera da, nazio eraikuntza modu demokratikoan garatu ahal izatea.
|
|
|
Hori egia da. Baina duela gutxi Valentzian egon nintzenean, bertako idazle
|
bati
galdetu nion hango Generalitateak zenbat diru gastatzen zuen liburu berriak erosten bertako liburutegientzat eta. 800.000 pezeta inguru zirela erantzun zidan.
|
|
|
Baina kontrako jarrera hori," ni lehiaketen kontra nago, kontra nagoelako eta kitto" hori ere ez zait bidezkoa iruditzen. Lehiaketak irtenbideak ematen dizkio
|
bati
baino gehiagori. Beharbada saturazioa dago orain eta positiboa izango litzateke lehiaketa gutxiago egin baina hobeto antolatzea.
|
|
|
Hamasei kolpe egur zati
|
bati
ematea hain proba motza izanda, jende asko animatzen da; ez dute ordea, hemengo prestaketa edukitzen, ezta laurdena ere.
|
|
|
Nuarbekoa den federazioko
|
bati
bultzada bat eman nion. Enbor batzuen kontura eztabaidan ari ginen; halako batean berotu, berak hitz itsusi bat bota eta nik bultzada bat eman nion.
|
|
|
1895ean sortua, Eskoziako izebaren etxera uda igarotzera doan neska baten istorioa kontatzen du. Etxean, leihotik begira kalearen beste aldean dagoen leiho
|
bati
jartzen dio arreta. Egiazkoa den edota paretan pintatua ote dagoen ezin asmatu ibiliko da.
|
|
|
burruntziko oilaskoa bainintzan biraka ibili naiz, noiz ezkerretara, noiz eskuinetara, goitiko bero jasanezinagatik. Eskifaiako
|
bati
horretaz mintzatu natzaio, eta beheko solairuko arduradunengana igorri nau. Arazoa konponbidean dagoela ihardetsi didate.
|
|
|
Erranen nuke gu hasi aitzin Iparraldeko bertsolaritza mugatua zegoela, kultura mailan. Eta estereotipo
|
bati
, baserritarrarenari, erantzuten zion. Orain, bereziki gu bertsolaritzara ekarri gintuztenei esker, bertsoa konplexuagoa izatea eta baita gazteei zabaltzea ere lortu da.
|
|
|
Baina ETAren politika naturalari egin lioke uko, politika/ etika propio
|
bati
ekin lioke behingoz Herri Batasunak
|
|
|
Zenbateraino balio duen botillero lanak? Misterio bat da; beharbada
|
bati
zuku handia ateratzen diozu eta beste batentzat agian ez duzu balio.
|
|
|
Ikusmina piztu du Zuberoan Pier Paul Berzaitz muskildiarrak idatzi pastoralak, emakume
|
bati
eskainitako lehena baita duela 20 urte Etxahun Iruriren" Iparragirre" pastorala Urdiñarben egin zenez geroztik. " Hura ere ez zen sobera ongi hartua izan, baina Etxahun Iruri egilea aitzineko urtean hil zelako edo, pastoralean emakumeak kargua hartzea errespetatu zen", kontatu digu Berzaitzek.
|
|
|
Ondarroak, Euskal Herriko arrantza porturik garrantzitsuenak, etorkizunari begiratzen dio, eta udalaren gehiengoaren proposamen
|
bati
babesa ematea erabaki du, herri erreferenduman. Erabaki horren arabera, barruko portua berrantolatu eta kanpoaldeko portu bat eraikiko litzateke, merkataritza portu bilakatzeko aukera handituz.
|
|
|
Itsusiko haitzen magalean gordeta, bada urteetan zehar bisitari asko jaso duen kobazulo berezia. Harpeko Saindua deitzen diote bertan dagoen estalagmita
|
bati
. Frantsesek" le saint qui sue" esaten diote," izerdi tzen duen santua", alegia.
|
|
|
Pediatra ogibidez, umeak sendatzen zituen bezain ongi euskara edota euskalduna den oro maitatu zuen. Honela erran zion, kasu, frankismo betean ezagutzen dudan eta jadanik amatxi bilakatu den orduko ama
|
bati
: " Zure abizena euskalduna da, bazenekien?
|
|
|
Xiberoko Botza egoitza berrira pasatzeko lanean ari da. Udan diru biltze kanpaina
|
bati
ekin dio. Artean, formakuntza talde gazte bat prestatzen ari da irratia sendotzeko.
|
|
|
Abertzaleen Batasuna (AB) koalizioak Euskal Departamenduaren alde burutu den lana baloratzeko garaia iritsi dela irizten du, baita urratutako bidean ildo berriak irekitzeko garaia dela ere. Erreferenduma garai berri
|
bati
hasiera emateko baliatu nahi dute, beraz. Xabi Larralde ABko eledunak honela azaldu digu erreferendumaren karietara talde honek burutu nahi duen kanpaina:
|
|
|
Hala ere, Euskal Herriko historiaren mitoak erauzten zenbait hedabidek egindako eginahalak garbi utzi du Euskal Herriaren historiarekin Euskal Herriaren izaera bera suntsitu arteko onik ez dagoela. Ikastoletan historia erakusten den moduari egin zaion erasoak Euskal Herriak duen ezaugarri bipilenetako
|
bati
ekinez, Euskal Herriaren izaerari eraso dio. Antza denez, historiak kalte egiten die, sarri, orainari mugak jarri eta etorkizuna baldintzatzea nahiago dutenei.
|
|
|
Hala ere, nonbait programa hau motz geratu eta apustu berri
|
bati
ekin dio, hau ere zinemaren inguruko asteroko saio baten itxurakoa.
|
|
|
Orain, Ordiziako Gazte Asanblada irratia birmuntatzeko asmotan dabil, eta horretarako dirua biltzeko kanpaina
|
bati
ekin dio, bere arduradunetako bat den Aitor Gartziak adierazi digun bezala: " Beste ekintza bat bezala planteatzen dugu; oso ongi funtzionatzen zuen eta berriz ere emititzen ikusi nahi dugu".
|
|
|
HORREXEGATIK, Lizarra balio gabe uzteko helburuaz jaio tzen den edozein alternatiba, bakerako izan ordez, gatazkarako inbertsioa izango da. Michel Rocardek orain dela egun gutxi Korsikako akordioei buruz idatzi zuen artikulu
|
bati
izenburu hau jarri zion: " Jakobino frantsesok, ez ezazue bakea hil".
|
|
|
Euskal Herrian eta Europa osoan gehien erabiltzen den dantza edo elementua da, eta, aldi berean, zaharrena ere bai. Claude Iruretagoyena berak dionez," soka dantzetan beti eskema bera jarraitzen da, mugimendu eta erritual berdinak; beraz, egitura berbereko dantza ezberdin ugari dago, eta ikuskizun
|
bati
osotasuna emateko oso egokia zen soka dantza erabiltzea".
|
|
|
Bigarrengoan, berriz, ikas estrategiak deskribatu eta sailkatu egiten dira. Beste gai oso garrantzitsu
|
bati
ere heltzen zaio liburuan, hots, ikas estrategiak erabiltzeko entrenamenduari, horretarako apropos diren ariketa batzuk eskainiz.
|
|
|
Halaber, sindikalgintza honek erresistentziarako estrategia eraginkorrak bilatzen saiatu du neurri multzo handi
|
bati
aurre egin ahal izateko. Horrela, erakunde sindikal bakoitzak beste nazio batzuetako antolamenduekiko harremanetarako tresnak eratu ditu bere baitan, nazioarteko informazioa bildu eta hedatzeko; soldata, lan baldintza eta enpleguaren inguruko gaietan koordinatzeko arauak egituratu dituzte; maila profesional bereko edo mugakide diren eskualdeetako sindikatuen arteko senidetze erakundeak sortu dituzte; enpresa multinazionaletan enpresa komite multinazionalak bultzatzen saiatu dute; eta, besteak beste, inmigranteen aldeko enplegu politikak sustatzen, ekintza eta mobilizazio eredu berriak abiatzen eta alderdi" sozialaren" ikuspegi itxia hautsi eta lanaren inguruko aldarrikapenak osasun, etxebizitza, garraio, hezkuntza, aisialdi eta abarretako eskakizunekin bateratzen ahalegindu dute.
|
|
|
Orregatik egin argi. Jarrai izkuntzalari
|
bati
dagozkion arrazoiak emanaz. Ezin izan zindezke eguzki diztizari,' jakintsu' asko bait dago gure artean".
|
|
|
Istorio
|
bati
jarraiki, bideo honetan jolasak eta abestiak ikusi eta entzun ahal izango dira. Donostiako Zurriola ikastolako antzerki tailerreko 16 haur, Pirritx eta Porrotx pailazoak, amona Josefina eta Serapio maltzurra dira protagonista nagusiak.
|
|
|
Donostiako Zinemaldian aurkeztu zuten bere laugarren zenbakia, non, besteak beste, honoko gai hauek aztertuak dauden: euskal irudiaren arkeologia, Euskal Herrian egindako lehen filmaketak; gure herrian, bertako diruarekin, euskal gai
|
bati
lotuta eta zuzendaritzan euskaldun batek parte hartuz egindako lehen fikziozko filma, hots, 1920an egindako" La Capitana Alegria"; Ideal zine aretoa edo zinematografiak Portugaleten XX. mendeko 20ko hamarkadan izandako finkapena; Gernikak jasandako bonbardaketaz zineak gorde dituen oroimenak; Simon Blasco Salas mediku nafarrak zine munduan egindakoak eta beste asko. Honaino aipatutako gaietatik at, Montxo Armendarizen filmen inguruan egindako azterketa bereiz genezake.
|
|
|
Bestetik, egia esan, nik ez nuen horretan pentsatu hautatu nuenean, baina sari horiekin beti gauza bera gertatzen da: orain txinatar
|
bati
eman diote. Sekula ez diote txinatar bati eman, bada noizbait eman diote.
|
|
|
orain txinatar bati eman diote. Sekula ez diote txinatar
|
bati
eman, bada noizbait eman diote. Eta txino bati eman behar ezkero, nori emango diote?
|
|
|
Sekula ez diote txinatar bati eman, bada noizbait eman diote. Eta txino
|
bati
eman behar ezkero, nori emango diote. Joño, hau txinatarra da baina exiliatua, beraz ez da oso komunista, oso" txarra" eta gorria, orduan irabazteko arrisku handia du...
|
|
|
Portugalek badu sekulako literatura, eta sekula saririk jaso gabea. Mundu guztiak esaten zuen egunen batean portugaldar
|
bati
emango ziotela, eta haien artean gaur egun nor da obrarik luzeenetakoa eta prestigiorik handienetakoa duena. Saramago.
|
|
|
Koma egoeran sartzen dagoen gaixo
|
bati
oxigenoa eskaintzea bezala; guri honen ondoren su etenaren zaporea duen perfusio bat gehituko zitzaiolarik berandukeago.
|
|
|
Sarrionandiaren testu batetik hartuta, Sagarroi izena ipini dio eta Negu Gorriak en alde hard-coretik gertuago dago. Sergio Ordoñezekin batera, film labur
|
bati
musika jartzeko lanetan dabil, gainera. Synbiun Pandora eta La Bemba Blanch taldeetan egona den Sergiok ere Venas gitarrajolearekin batera proiektu bat du esku artean.
|
|
|
Bada," bat batean, Indian orain arte pribilejioz beteta bizi izandu diran 279 marajak, beste edozein erriko seme bezala begiratuak izango dirala Gobernuarengandik". Eta hori eginez, Z. ARGIArentzat," Indira Gandhik bere Erria justiziaruntz eramateko asmoa agertzen du, eta Indiako aro berezi
|
bati
bukaera ematen dio". Ai, ene!
|
|
|
Bakarlari azkoitiarraren lehen diskoak eztabaida eta bizitasuna ekarri zizkion ezusteko handirik emateko gai ez zen musika eszena geldotu
|
bati
. Matxinada moduko bat izan zen, sorpresarena, berritasunarena, harridurarena.
|
|
|
Euskal literaturan argitaletxeak gero eta profesionalago bihurtuagatik, eta derrigorrez merkatu kontzeptuari jartzen zaion arreta ere handiagoa izan arren, ausartuko nintzateke esatera editoreek" zintzoago" jokatzen dutela, editore bakoitzak bere ikuspegi literario eta gustu propioak izanagatik, ez dela oraino poemario on bat argitaratu gabe geratzen, nahiz eta aurrez dakien argitaratzaileak liburu horrek ez duela dirurik emanen. Eta zintzoago jokatze hori ez dut uste editorearen literatura onarekiko konpromezu suhar
|
bati
zor zaionik, baizik eta xinpleki, kontrara jokatuz gero lortuko lukeen etekina ikaragarri handiagoa izango ez litzatekeela jakiteari. Honenbestez, satisfakzio pertsonalaren eta lukro minimoaren artean, lehena hautatzen du editoreak.
|
|
|
Aurreko kontuan nor izan zen galtzaile eta nor irabazle garbi gelditzen ez bazen, kontuak atera herriko seme
|
bati
boxeolarien txapela izan eta galtzea egokitzen zaionean! Urtain zeritzan boxeolari hura, ospe handiko gizona orduan, Estatu espainiarrean behintzat.
|
|
|
Baina Euskal Herriak, herri bezala eraiki nahi badu, beste neurri batzuk behar ditu. Eta egiazko euskal irakaskuntza izan dezagun, nik ez dut ikusten beste formularik ez baldin bada Euskal Eskola Nazionala, XXI. mendeko Estatu soberano moderno
|
bati
dagokiona. Xede hori lortzeko, ordea, autodeterminazio eskubidea onartu eta bideratu behar da, nazio proiektu horretan sinesten eta dihardutenen indarrak oro bilduz.
|
|
|
Euskal literaturan argitaletxeak gero eta profesionalago bihurtuagatik, eta derrigorrez merkatu kontzeptuari jartzen zaion arreta ere handiagoa izan arren, ausartuko nintzateke esatera editoreek" zintzoago" jokatzen dutela, editore bakoitzak bere ikuspegi literario eta gustu propioak izanagatik, ez dela oraino poemario on bat argitaratu gabe geratzen, nahiz eta aurrez dakien argitaratzaileak liburu horrek ez duela dirurik emanen. Eta zintzoago jokatze hori ez dut uste editorearen literatura onarekiko konpromezu suhar
|
bati
zor zaionik, baizik eta xinpleki, kontrara jokatuz gero lortuko lukeen etekina ikaragarri handiagoa izango ez litzatekeela jakiteari. Honenbestez, satisfakzio pertsonalaren eta lukro minimoaren artean, lehena hautatzen du editoreak.
|
|
|
Nik 19 urte egin ditut plazan eta nire baitan ere bilakaerak sumatu ditut. Hasieran gehiago nengoen erritual
|
bati
ahalik eta ongien erantzuten. Ahalik eta maila altuen ematen oso zaila eta konplikatua den molde batean.
|
|
|
Alegia, lurralde jakin baten eremuan agortu barik munduan zehar sakabanatzen den nazio nortasunaz. Ikuspuntu honen muturrean, kultura eta nortasuna jadanik espazio jakin
|
bati
loturik ez daudela defendatzen dute batzuek. Hauen iritziz, orain arte kultura eta nortasuna (salbuespenak salbuespen) lurraldeari atxikirik egon badira, gaur egungo teknologiari esker askatu egin da erlazio hori, posiblea izanik, adibidez, ia erabat txinar izatea Londresen bizi izanik:
|
|
|
@ dugu istorio honetako protagonista. Bizimodu erabat grisa darama... harik eta arratsaldeko 18:00etan aske izateko baimena jaso eta programa informatiko birtual
|
bati
lotzen den arte: errealitate birtual horretan nahi bezain beste abentura eta emozio bizi ahal ditu.
|
|
|
Garai latzak ziren haiek gure herriarentzat. Bertako hamasei gazte abertzalek epaiketa militar
|
bati
aurre egin behar zioten eta beraietako batek baino gehiagok herio epaiketa jasan zezakeen. Gauzak horrela, mundu guztia zegoen zer gerta begira Burgoseko hiriari, eta ZERUKO ARGIAk ere" Epaiketa Burgosen" nabarmentzen zuen bere lehen orrialdean, Gaztelako hiri horretan zetzan kuartel militarraren argazkia eskainiz.
|
|
|
Lehen orrialdean garbi hitz egin zutela Burgoseko epaiketaz eta, editorialean beste gai
|
bati
heltzen zion Z. ARGIAk: euskaldunon herrian nor izatea zer zen azaltzen zuen.
|
|
|
Xabier Arriaga' Txiplas' kanporaketetan gelditu zen kanpoan, eta finalaurreetara heldu arren, Beñat Gaztelurrutia eta Arkaitz Ugartetxea ere finaletik kanpo gelditu ziren. Gazte bi eta beterano
|
bati
beste horrenbestek hartu diete lekua.
|
|
|
Azken funtsean, gu botere bat gara eta gure lana erabakiak hartzea eta berauek inposatzea ere bada. Bateon
|
bati
inposatu egiten zaio gure erabakia. Beraz, nola azaldu jendeari gure boteretik desobedientzia zibila bultza dezakegunik.
|
|
|
Nafarroako euskaldun gehienak abailduta sentitzen gara azken garaiotan eta baditugu honela egoteko arrazoiak; izan ere, oraindik txikiak izanik eta botere gutxidunak, eraso handia jasotzen ari baikara, zorigaiztoko egoera sozial eta politiko
|
bati
probetxua atereaz, erdal kultura eta irakaskuntzaren munduaren eragile sozial batzuen aldetik eta zenbait alderdi politiko eta Instituzioetatik.
|
|
|
" Emakume idazle
|
bati
galdetu egiten zaionean (eta beti galdetzen zaio, alajaina!) ea emakume literatura egiten duen, erantzuna sarritan izaten da' ez da existitzen emakume ala gizon literatura, literatura ona ala txarra baizik'. Eta erantzunak ez dio gaiari heltzen.
|
|
|
deabruarekin itsasoratzen bahaiz, berarekin egin duk bidaia. Gero, Jainkoen kolera sortarazi zuten marinel akeoei bezala, aski izanen da gure lemazainak, dei misteriotsu
|
bati
amore emanaz gure untzia zilar bidera gidatzea, bidaia itzulbiderik ez duen amesgaizto bilakatzeko. Aski kalatxori bat hiltzea, itsasoaren mendekua pairatzeko.
|
|
|
Arnaut Oihenartek Atsotitz edo errefrauak bilduman jasoriko Han izanik hona naiz esaera ilunaren azalpena euskal idazle hark azaltzen zuen modura, bi txoriren arteko elkarrizketa egoeran kokaturik ulertu behar da: " Txori batek, bere habia epelean dagoela, heldu berria den beste txori
|
bati
emandako erantzuna da, heldu berriak Orhi aldean eguzkiak bero jotzen duela eta hara joateko gonbitea luzatzen dio; kabi epelean dagoen txoriak, aldiz, iruzurra sumatzen du eta ezetz erantzuten dio" han izanik hona naiz" esanez. Alegia, Orhi aldean izana dela eta han berorik ez zuela ikusirik, bere habiara itzulia dela.
|
|
|
Liburuaren hitzaurrea Txema Larreak egin zuen (13 or.) eta liburuaren zedarripena ere eskaintzen digu, zeharka bada ere," laberintoko egunkaria" dela esanaz. Izan ere, liburuak egunkari batean idatziriko hausnarketa laburren bilduma tankera baitu, egunkari
|
bati
dagokiona bezalakoa, eta liburuaren 1985eko edizioaren azalean bi data ageri dira, urtarrilak 17 eta uztailak 22, egunkariaren bi mugak zeintzuk diren zehaztuz. " Laberinto" aren sinboloak berriz, liburuak duen egitura justifikatzen du, beste hainbat iradokizun bideratzeaz gain.
|
|
|
" gau egunen erritmoan" egina dagoela esaten du, eta testuak autonomoak direla. Bestalde, saio bezala didaktikotasuna dariola esaten digu, beti entzule duen, edo ikasle duen" zu"
|
bati
zuzendua dagoela liburua, eta beharbada, kartzelako taldearen irakasle zereginaren testuinguruan ulertzen dela jarrera hau. Literaturari buruzko saioetan Sarrionandiak fabulazioaren poetika egiten duela esaten digu, eta arlo honetan imajinazioaren erreibindikazioa omen da benetan azpimarratzekoa.
|
|
|
Literatur Kaierak liburu sorta moduan sortua da eta, ezaugarri horreri lotuta, lehenengo aleari jarraipena emotera dator bigarren zenbaki hau. Kaiera
|
bati
dagokon neurri eta mailan, literatur gaiak irakurgai bihurtuko dira eta, aldi berean, beste irakurgai batzuk hobeto aituteko giltza be bai.
|
|
|
narratzaile estradiegetikoak bi maitaleen oraineko harremana narratzen digu; eta narratzaile intradiegetikoak iraganeko gertaeren berri ematen digu. Narratzaile intradiegetiko honek gertaeretan parte hartzen du, Andoni bera da, eta narratario intradiegetikoari zuzentzen dizkio bere hitzak, hau da, istorioaren protagonista
|
bati
: Amaiari.
|
|
|
Javier Rojok egoki azaltzen duen bezala" guztiek antzeko egitura daukate: inolako berezitasun nabarmenik ez daukan pertsonaia
|
bati
zerbait berezia gertatzen zaio, bizitza horren monotonia nolabait apurtzen duena." (Rojo, Jabier: El Correo XII).
|
|
|
Narratzaileak berak irakurlearekin hitz egiten du askotan, narratzearen ekintzari buruz mintzatzen delarik. Izan ere, bilduma honen lehen ipuinean narratzailea irakurle jakin
|
bati
zuzentzen zaio, narratario jakin bati: katedradun bati.
|
|
|
Narratzaileak berak irakurlearekin hitz egiten du askotan, narratzearen ekintzari buruz mintzatzen delarik. Izan ere, bilduma honen lehen ipuinean narratzailea irakurle jakin bati zuzentzen zaio, narratario jakin
|
bati
: katedradun bati.
|
|
|
Izan ere, bilduma honen lehen ipuinean narratzailea irakurle jakin bati zuzentzen zaio, narratario jakin bati: katedradun
|
bati
. Ipuin honen bidez sortaraztea lortzen du.
|
|
|
lehenengoan, Rakel Beaumont transexuala, eta bigarrenean, amodioa itsuki desiratzen duen Luis Korta. Biak obsesio bakar
|
bati
jarraituz bizi dira, desio hori betetzea ezinbesteko gauza bilakatuz: hil ala bizikoa.
|
|
|
Argazkien bidez errealitatearen zati baten berri izaten dugu. Honela, soilik errealitatearen zati jakin
|
bati
begiratuz dakartzan gorabeherak aurkeztuko dizkigu idazle honek. Gainera, askotan argazkia bera da pertsonaiak harremanetan jartzeko modu bakarra.
|
|
|
Francoren aurrean ageri da bietan Egañak eleberrian Frai Kandido deitu duena. Lehenengo argazkia epaiketa
|
bati
dagokio. Franco epaileen artean da eta Frai Kandido, berriz, akusatuen aulkian 1930eko abenduan Jacan Errepublikaren alde matxinaturiko soldaduei burua berotzea eta matxinadan parte hartzea da akusazioa.
|
|
|
Arestian esandakoa kontuan hartuz, beraz, lehenengo pertsonako narratzailea dugula garbi dago, are gehiago, narratzaile autodiegetikoa. Gainera, narratario intradiegetiko jakin
|
bati
zuzentzen zaio: Gretari.
|
|
|
Edorta Jimenezen eleberri honetan intrigazko istorio bat kontatzen bazaigu ere, une historiko jakin
|
bati
etengabeko erreferentzia egiteagatik eleberri historikoen artean kokatzea erabaki dugu. Izan ere, XVI. mendean kokaturiko thriller historikotzat hartua izan da.
|
|
|
Bestalde, narratzailea narratario estradiegetiko zehazgabe
|
bati
zuzentzen zaio, kontatu behar duena benetan gertaturiko istorio bat dela adierazteko.
|
|
|
. ANALEPSI: anakronia (ik.) mota
|
bati
deritzogu analepsi: denboran atzeranzko jauzi bat eginez kronologia apurtzeari deritzogu; oro har, memoriaren aktibatzearekin lotuta egoten da.
|
|
|
. PROLEPSI: anakronia (ik.) mota
|
bati
deritzogu prolepsia: hau da, denboran aurreranzko salto bat emanez kronologia apurtzeari deritzogu prolepsia:
|
|
|
Eta, bukatzeko, 30 artikuluan irakur daiteke beste hau: . Adierazpen honetan jasotako ezertan da ulertu Estatuari edo talde edo norbanakoren
|
bati
Adierazpen honetan bertan agertutako edozein eskubide eta askatasun deuseztatzeko ekintzak edo jardunak burutzeko eskubidea ematen zaionik?.
|
|
|
Era horretara jarraituz, 9 artikuluan, beste honako hauek azaltzen ditu: Justiziarako ere, bi aldeetariko
|
bati
hizkuntza gutxituan epaitzearen eskaria aski zaio, bere burua berea duen hizkuntzan defendatu ahal izateko. Horretarako, tribunalak, beharrezko diren bitartekoak jarri ditu, hizkuntza gutxitua dakitenekin osatuz eta aldi berean agiriak ere bere hizkuntza jatorrean jarriz.
|
|
|
30 artikulua. Adierazpen honetan jasotako ezertan da ulertu Estatuari edo talde edo norbanakoren
|
bati
eskubidea ematen zaionik Adierazpen honetan bertan agertutako edozein eskubide eta askatasun deuseztatzeko ekintzak edo jardunak burutzeko.
|
|
|
negua eta uda. Oroi nekazaritzak ekarri zuela lau urtarotan zatitzea, eta euskaraz lehenagoko ikuspegi
|
bati
loturiko izenez datozkigula, udaberria eta udazkena edo udagoiena izenok erakusten digutenez.
|
|
|
Non Euskal Herriko hainbeste seme alaba eredugarrik adierazi ziguten bide egokia? Guztiok dugu bizitzeko eskubidea eta, ezbairik gabe, inork eta ezergatik ez du beste
|
bati
bizia kentzeko eskubiderik. Behin eta berriz oihu egin beharrean gaude:
|
|
|
Beste era batera errepikatu. 4 Eta zurekin hizketan ari den pertsona
|
bati
ulertzen ez diozunean. Berriz esateko eskatzen diot.
|
|
|
Argitu beharra dago, ezen laugarren eta seigarren ataletako azterketan burutu direnegunkarien eta telebistaren hustuketak, UPV EHUk finantzatutako ikerketa
|
bati
eskergauzatu egin ahal izan direla10 Ikerketa horren atal baten barruan, lagin bat aukeratuzen prentsaren11 eta ETBren12 hustuketa egiteko. Lagin hori astebete konposatu batekoegunkari guztien aleek eta ETBko emanaldiek osatu zuten.
|