|
2008
|
|
|
–Gaur aldaketa etorriko da, dio hondartza ertzean pilatu diren kaioei begira, eta bere aitak errepikatzen zuen esaldi
|
bat
esaten ari dela ohartzen da. Jaiotetxera itzultzeak haurtzaroko hitz galduak, esaldi ahantziak ekarri dizkio gogora, itsasoak hondakinak hondartzara ekartzen dituen bezala.
|
|
2009
|
|
|
Domingoren begiak, baina, ez ziren menderatuaren begiak, ausaz, ez azpiratuarenak, ezta ardiaren begi etsi itzaliak ere; aitzitik: makurtu gabeko argiaren distira zuten, eguzki bertikalarena, bere jarrera hura ez baitzen, beharbada, apaltasunezkoa, eta harrotasunaren hariek zuzentzen baitzuten, apika, eszena hura, Domingo, azalean gauza bat aditzera eman arren, lekuko inozo batek apaltasunaren irudikotzat hartuko zituen seguruenik, bai haren hitzak eta bai haren masail eskainia ere?, sakonean beste
|
bat
esaten ariko balitz bezala, koadro osoaren kontrastean bigarren planoan geratzen zèn begi argitasunaren ñabardura distiratsu hura, egunsentiak pizten du oilarraren kukurrukua eta oilarraren kukurrukuak pizten du egunsentia, lekuko; inork ez zuen ñabardura hura ikusteko posibilitatea, ikusleak urrunegi zeuden?, baina desafiatzaileak bai, hark ikusi zuen?
|
|
|
bai baitzirudien ezen neskak, Domingok eskainitako hitzezko makuluarekin nora ezean zebilenak, orduantxe aurkitu zuela lurra, lur ezegonkor bat ziurki, baina lur bat gutxienez?, begiak itxi eta ezker eskuin mugitu baitzuen burua, keinu harekin Domingori esan nahi balio bezala: . Lasai?; mutilak neskaren keinu hura ikusi zuen, jakina, hasieran begia alaitu eta halako lasaitasun bat eman ziona; edo inozo baten moduan jokatzen ari zen orduan ere Domingo?, zeren beste gauza
|
bat
esaten ari baitzitzaion Miryam, ausaz, keinu haiek, begien ixtea eta buruaren ezezkoa, ukoaren adierazpideak ere izan baitzitezkeen, Domingoren beraren aurkako ukoarenak; baina eta orduan, Miryamen aurrean zuritzeko zuèn gogoa Domingori are zuriagotu zitzaiolako, beharbada, honela mintzatu zitzaion neskari:
|
|
|
paperean jarraitu nahi izatekotan, bide haren ostertza amildegi bat bazen ere, Nikolairen mehatxuek irekia; bizi sena ere hantxe ariko zitzaion, seguru baietz, inkontzientearen bazter batetik, zuhurtasunerako deia egiten, baina Nazariok atzean utzia zuen, itxuraz, zuhurtasunera zeramàn bidegurutzea, senak aditzera eman balio bezala bazirela bizi sena bera baino gauza garrantzitsuagoak ataka estu hartan; Nazariok, izan ere, hitz handiak zituen helduleku bakar: une hartan, gainera, iratxo bat ere bazuen, ausaz (Jainkoak bidalia ote zen iratxo hura, zeren Nazario mirarietan sinesteko ere gertu egon baitzitekeen muturreko egoera hartan?), buruaren zoko
|
batetik
esaten ari zitzaiona ezen segundo gutxiren kontua izan zitekeela zeruko aintza; hots, bizia, edo benetakoa zen eta benetakoa zelako merezi zuen, edo gezurrezkoa zen eta ez zuen merezi, ehun urtekoa izan arren, eta berak egina zuen, duintasunaren eta koldarkeriaren arteko lehia estu hartan, lehenaren aldeko aukera; guztiaz ere, une hura zen semearen eskuzabaltasunaren eta haren ohorezko ohorearen ... eta erakusteko, beraz, bera ere prest zegoela semearen alde bizia emateko, semea egon zen bezala errepide kontrolean; Nazariok, beraz, suak hartua behar zuen, eta suak suzko hitzak jarri zizkion mihian:
|
|
|
Zenbakiez ari garela, beti komeni da, ahal den neurrian, kopuruen eskala bat hartzen saiatzea. «Toyotak bi mila milioi auto saldu ditu aurten»idatzi zuenak ez zuen pentsatu planetako hiru laguneko Toyota
|
bat
esaten ari zela.«BBVAk hiru mila milioi euro irabazi ditu» irakurrita, inork ez du zalantzan jartzen hiru mila milioi euro dirutza bat denik. Enpresa horrek milioi bat akziodundituela pentsatuz gero, ordea, akzioduneko hiru mila euro «baino» ez direla ohartzen gara; horrek gutxixeago dirudi.
|
|
|
Hain barrutik eta hain egiazkotasun handiz atera zitzaizkion Domingori hitz haiek, non nekez pentsatuko baitzuen inork –balizko behatzaile desinteresatu batek, esate baterako– gibel asmoren batek gidatzen zuenik, Miryamek ere halatsu... bai baitzirudien ezen neskak, Domingok eskainitako hitzezko makuluarekin nora ezean zebilenak, orduantxe aurkitu zuela lurra –lur ezegonkor bat ziurki, baina lur bat gutxienez–, begiak itxi eta ezker eskuin mugitu baitzuen burua, keinu harekin Domingori esan nahi balio bezala: " Lasai"; mutilak neskaren keinu hura ikusi zuen, jakina, hasieran begia alaitu eta halako lasaitasun bat eman ziona; edo inozo baten moduan jokatzen ari zen orduan ere Domingo?, zeren beste gauza
|
bat
esaten ari baitzitzaion Miryam, ausaz, keinu haiek –begien ixtea eta buruaren ezezkoa– ukoaren adierazpideak ere izan baitzitezkeen, Domingoren beraren aurkako ukoarenak; baina eta orduan, Miryamen aurrean zuritzeko zuèn gogoa Domingori are zuriagotu zitzaiolako, beharbada, honela mintzatu zitzaion neskari:
|
|
|
Nazario Orbek, baina, semearen estualdia ikusten zuen; izan ere, Teofilo Mariak –itomenaren eta goragalearen menera zegoen oraindik, burua ordurako pixontzitik aterea zuen arren– bere aurpegi zikina –sudur ezpainak, zehatzago izanda– garbitzeari ekin zion, lehenik eskuz eta gero bere musuzapi zikinaz, hasperen larrien artean; Nazariok, baina, bide bat hartua zuen, eta, begien bistan zuèn ikuskizun negargarriaren aurrean, ez zuen motibo bat bera ere ikusten, agidanez, hartu zuèn bidea bazter uzteko, aitaren –aita duin baten– paperean jarraitu nahi izatekotan, bide haren ostertza amildegi bat bazen ere, Nikolairen mehatxuek irekia; bizi sena ere hantxe ariko zitzaion, seguru baietz, inkontzientearen bazter batetik, zuhurtasunerako deia egiten, baina Nazariok atzean utzia zuen, itxuraz, zuhurtasunera zeramàn bidegurutzea, senak aditzera eman balio bezala bazirela bizi sena bera baino gauza garrantzitsuagoak ataka estu hartan; Nazariok, izan ere, hitz handiak zituen helduleku bakar: une hartan, gainera, iratxo bat ere bazuen, ausaz (Jainkoak bidalia ote zen iratxo hura, zeren Nazario mirarietan sinesteko ere gertu egon baitzitekeen muturreko egoera hartan?), buruaren zoko
|
batetik
esaten ari zitzaiona ezen segundo gutxiren kontua izan zitekeela zeruko aintza; hots, bizia, edo benetakoa zen eta benetakoa zelako merezi zuen, edo gezurrezkoa zen eta ez zuen merezi, ehun urtekoa izan arren, eta berak egina zuen, duintasunaren eta koldarkeriaren arteko lehia estu hartan, lehenaren aldeko aukera; guztiaz ere, une hura zen semearen eskuzabaltasunaren eta haren ohorezko ohorearen ...
|
|
|
Domingoren begiak, baina, ez ziren menderatuaren begiak, ausaz, ez azpiratuarenak, ezta ardiaren begi etsi itzaliak ere; aitzitik: makurtu gabeko argiaren distira zuten, eguzki bertikalarena, bere jarrera hura ez baitzen, beharbada, apaltasunezkoa, eta harrotasunaren hariek zuzentzen baitzuten, apika, eszena hura, Domingo, azalean gauza bat aditzera eman arren –lekuko inozo batek apaltasunaren irudikotzat hartuko zituen seguruenik, bai haren hitzak eta bai haren masail eskainia ere–, sakonean beste
|
bat
esaten ariko balitz bezala, koadro osoaren kontrastean bigarren planoan geratzen zèn begi argitasunaren ñabardura distiratsu hura –egunsentiak pizten du oilarraren kukurrukua eta oilarraren kukurrukuak pizten du egunsentia– lekuko; inork ez zuen ñabardura hura ikusteko posibilitatea –ikusleak urrunegi zeuden–, baina desafiatzaileak bai, hark ikusi zuen... altxatu ere, horre... inoiz ez bezalako energiarekin zegoen –energia negatiboa nahi bada, porrotaren ondorioz, baina energia, azken finean, beste energia mota batean transformatzeko gai–:
|
|
2013
|
|
|
Gogoan du ezen, bere lehen liburua idazten ari zelarik, politikaren eta literaturaren inguruko jardunaldi batzuetan ikaskide bat hitz egiten hasi zela katolikoek zer pentsatzen zuten eta. «Ni ez nentorren
|
bat
esaten ari zenarekin, eta orduan ohartu nintzen nik nire esperientziei buruz hitz egiten ez banuen beste norbaitek egingo zuela nire ordez, ni ados ote nengoen edo ez kontuan izan gabe». Baina gaineratu du oso handia izan dela gatazkari buruz ez idazteko presioa.
|
|
|
Ez zen erraza harlauza erretiratzea, eta lur emaileak dantza moduko batean mugitzen ziren, hilobira igo eta jaitsi, zurezko takoak eta altzairuzko hodiak puntu jakinetan kokatuz. Une batez, marruka hasi ziren kanposantu ondoko belardian zeuden behiak, eta apaizak eten egin behar izan zuen gure lehengusu
|
bati
esaten ari zitzaiona, ez baitzuten marruek beste ezer entzuten uzten; baina segituan isildu ziren. Kirik egin nion anaiak ekarritako saskiari:
|
|
2014
|
|
|
—erantzun zuen don Ignaciok. Baina inork ez zion kasurik egin, emakumeetako
|
bat
esaten ari zenari adi baitzeuden denak. Saldiasek haren begiei erreparatu zien.
|
|
|
Beste norbait oso bestelako gauza
|
bat
esaten ari zait.
|
|
2015
|
|
|
Ez zen erraza harlauza erretiratzea, eta lur emaileak dantza moduko batean mugitzen ziren, hilobira igo eta jaitsi, zurezko takoak eta altzairuzko hodiak puntu jakinetan kokatuz. Une batez, marruka hasi ziren kanposantu ondoko belardian zeuden behiak, eta apaizak eten egin behar izan zuen gure lehengusu
|
bati
esaten ari zitzaiona, ez baitzuten marruek beste ezer entzuten uzten; baina segituan isildu ziren. Kirik egin nion anaiak ekarritako saskiari:
|
|
2017
|
|
|
–Nik beti esaten dut biziarteko zigorra existitzen dela. Harrituta begiratzen didate guztiek, txorakeria
|
bat
esaten ariko banintz bezala, baina lan arloan badago biziarteko zigorra. Nik berez kobratu nukeen pentsioaren %60 kobratzen dut, eta hala kobratuko dut hil artean.
|
|
2019
|
|
|
Carlos bera altxatu eta ixtean zerbitzariari, loca, que se te va a helar el chichi? ahopean esan duenean ere (adeitsuki eta beste gauza
|
bat
esaten ariko balitz bezala),, ai, ama, zer esan dion nexkai gure ondoko mutil horrek, eta holakoak.
|
|
2020
|
|
|
Apaiza errespontsu
|
bat
esaten ari den bitartean, panteoiaren aurrean paratuta daude Amparo eta Alberto, Pablo eta Sagrario, Javier eta Conchi, Joseba eta Teresa, eta Matilde. Ilunsentia sartzen ari da.
|
|
|
Martiriorako deia da, ezin argiagoa. Baten
|
bat
esaten ari da, sermoietan, Abraham ere bere seme bakarra sakrifikatzeko prest egon zela Jainkoak holokaustoa agindu zionean. Gaurtxe jarriko ditut beren lekuan lastofardo horiek.
|
|
2021
|
|
|
Ez zaio damutu/ ahantzi/ iruditu hori/* halakorik; Nik ez dut erabaki/ espero hori/ halakorik; Era berean, zeruko zuen Aitak ez du nahi txiki hauetako inor galtzerik (Elizen arteko Biblia); Ez nuke inolaz ere hitanozkoa galtzerik nahi: are gutiago, halaz guztiz, hitanozkoa ez dena (Mitxelena); Dama atsegina konturatu zen oraindik ez zuela lortu inolako xehetasunik jakiterik bere adiskide minak eginiko aurkikuntzaz (Morales); Ahotsa apaldu eta misterioz hitz egiten zuen, beste inork entzuterik nahi ez zukeen sekreturen
|
bat
esaten ari balitzaigu bezala (Aldasoro). Baina osagarriaren proposizioa ukapenetik kanpo geratzen denean, ez dago aukerarik tzerik erabiltzeko:
|
|
|
–Ez... ez didazu sinesten, esan zuen marmar, letania zahar
|
bat
esaten ariko balitz bezala?. Nola sinetsiko didazu, bada?
|
|
|
Badakit hau esaterakoan gauza ikaragarri
|
bat
esaten ari naizela, nik behintzat sinistu egin bait ditut ustekabekotzat har genezakeen heriotza hauen aurrean ETAk agertzen zuen damuketa eta sentikortasuna. Baina, behin eta berriro zulo berean tronpatzen denaren aurrean, gutxienez esan da:
|
|
2022
|
|
|
Iruditu zitzaidan buruz ikasitako zerbait errepikatzen ari zela, edota, bere jardunaren hitz batzuek magnetizaturik, orbita berean astiro bira eta bira zebilkiola gogoa. Batzuetan, mundu guztiak zekien zerbait esaten ari balitz bezala hitz egiten zuen, eta beste batzuetan, berriz, ahotsa apaldu eta misterioz hitz egiten zuen, beste inork entzuterik nahi ez zukeen sekreturen
|
bat
esaten ari balitzaigu bezala. Behin eta berriz errepikatzen zituen esaldiak, beste aldaera bat emanez eta bere ahots monotonoan bilduz.
|