|
2001
|
|
|
Krashen en, input ulergarriaren? teorian bertan esaten den bezala, ulertze hutsetik ere ikasleakbeti aterako du onuraren
|
bat
bere hizkuntz konpetentziaren garapenerako. Eta, pixka bat harantzago joanda, behin gutxieneko ulermen maila ziurtatuz gero, telebistak aukera zabala eskaintzen du xede berezietara (idazmena lantzea, mintzamena lantzea, etab.) fokalizatutako lan tresna didaktiko gisa.
|
|
2003
|
|
|
Inoiz ikasten ahalegindu nazan hizkuntzarik gatxena da. Gogoko dot eskutitzetan Ani, kari berbaren
|
bat
bere hizkuntzaz zuzentzea, baina ia beti berba berberak. Berak be badaki berbaren bat euskeraz.
|
|
|
Eta inor ez da harritzen, edo harritzen bada, inork ez du aurpegi txarrik jartzen. Normalena baita herri
|
batek
bere hizkuntza erabiltzea.
|
|
2004
|
|
|
Oso oker ez banago, Txepetxen jakintza zabalak eta ikuspegi zorrotzak arazoaren muin muina ukitu dute. Ezin dira nahastu, baina nahastu egiten dira gure artean, eta nola gainera, gizabanakoaren hizkuntza aniztasuna eta nazio
|
batek
bere hizkuntzan bizitzeko duen oinarri oinarrizko giza eskubidea. Gezurra badirudi ere, giza eskubideen aldarria lau haizetara zabaltzen duen jende ez gutxi dabil azpijoko ideologiko hori egiten.
|
|
|
Iñaki Larrañagaren tesiak, uste sendoei darien irmotasunez, euskara euskaldunaren ohiko mintzabide bihurtzeko bidean funtsezko eskakizun hauek paratu nahi dizkigu berme gisa: . Soziolinguistikari dagokionean normalkuntza esaten denean azken batean zera esan nahi da, hizkuntza
|
batek
bere hizkuntza komunitatean sortzen diren funtzio eta behar guztiei erantzuteko gai izan behar duela, praktikan hizkuntza bakarra. Kasu honetan euskarak hizkuntza komunitate euskaldunaren hizkuntza bakarra izan behar duela esan nahi du.
|
|
|
Herri
|
batek
bere hizkuntza ahaztu, eta beste bat hartzen duelarik, beste herri arrotz bat billakatzen dala, beste izakera bat nagusitzen zaiola, gauza jakiña da aspaldidanik. Eta aldakuntza hau, arrotz bihurtze hau, ez dala edozein aldetara gertatzen.
|
|
2006
|
|
|
Hemen, Madariaga nahiz Unamuno baitan, posible da arraza
|
bat
bere hizkuntza/ izpiritua gabe, edo arraza/ izpiritu soil soil; arrazaren eta hizkuntza/ izpirituaren artean bata bestearekiko lokabetasun posible bat ohartzen da (eta Unamuno-ren kasuan bederen, arraza bat posible da bere izpiriturik ere gabe, edo hizkuntza bat bere arrazarik gabe), Herder edo Humboldt-en nazio eta hizkuntzaren artean ezin egon zen dikotomia, autore alemanok arlo hauetan ez bait... hauentzat nazioak (arrazak barik!) eta hizkuntzak bat egiten zuten, bai agertzeko eta bai desagertzeko unean, biak izpiritu bat baizik ez zirelako.
|
|
2007
|
|
|
Horra Euskal Herriko kulturaren muina eta epaileen buruhausterik larriena; hizkuntza hori hil balezate, aldiz, euskalduna (bere hizkuntza ez den eta inoiz izango ez den) espainola desiratu eta espainolez mintzatuko litzatekeen gizon abstraktu bat litzateke? Kolonizatu
|
bat
bere hizkuntzaz mintzatzea berez da ekintza iraultzailea.
|
|
|
(Saussure) »1379 Hizkuntzak sortzen du objektua: hizkuntza bakoitzak bere objektu mundu partikularra, ala hizkuntzazkotasunak objektuen mundu bakar
|
bat
bera hizkuntza guztietan? «Si, irakurtzen diogu J. Tusón i?
|
|
|
Gizakia, izan ere, kanpoko naturari atzemankorki urrantzen zaio eta bere barneko sentimenduak berekisa eginkor garatzen ditu, arauz eta nola diren mailakatzen bere indar izpiritualak bata besteaganako harreman ezberdinean, eta hau era berean markatua gelditzen da hizkuntzaren produkzioan, honek adigaia barnekorki hitzarekiko molduran eratzen duen bezainbatean. Hemen ere muga lerro handia zera da, herri
|
batek
bere hizkuntzan errealitate objektibo gehiago ala barnetasun subjektibo gehiago ipintzen
|
|
|
Euskararen berreskurapenean, azkenik, moduak eta erritmoak ere zaindu beharrekoak dira: gure hizkuntz politika kudeatzeko erak ezberdinak izan daitezke, bai, baina zaila da euskararen normalizazioaren zentzua kolokan jartzea, hain zuzen erabat normala delako
|
batek
bere hizkuntzan bizi nahi izatea eta bigarren mailako bezala tratatua izan nahi ez izatea. Ez dugu ahaztu behar, baina, euskalduntze bidean jarri nahi dugun beste hori ez dela hutsetik hasten —berau bere jatorrizko hizkuntzarekiko lotua dago jada—, eta, horrenbestez, bere eskubide pertsonalak kontuan hartu dira ere euskararen inguruko eskubideak aldarrikatzerakoan.
|
|
2008
|
|
|
–Pertsona
|
bati
bere hizkuntza, bere kultura eta bere historia kentzen badiok, zer bihurtzen da. Hegoaldean espainol eta Iparraldean frantses?.
|
|
2009
|
|
|
Callonek uste du botere publikoek neurriak hartzen badituzte egoera hori alda daitekeela: . Herri
|
batek
bere hizkuntza erabiltzen ez badu zerbaitengatik da. Galizieraz hezi diren pertsonek ondorengoei ez badiete hizkuntza transmititzen gizarte arazo bat dagoelako da.
|
|
2010
|
|
|
(Idi orgaren karranka, Koldo Izagirrek euskaratua). Ez du meritu makala, herri baten berezitasuna batik
|
bat
bere hizkuntzan dagoela ohartzea, bertakoak Don Karlosen aldeko auzi dinastiko alferrikakoan odolustu berri zirenean; errealitatea baino ederrago margotu gintuen apika, baina ez dago gaizki, beste askok hain zatar irudikatzen gaituztenean.
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntza termometro bat omen, Galiziatik datorkigun mezu honek halaxe dio: . Herri
|
batek
bere hizkuntza erabiltzen ez badu zerbaitegatik da. Galizieraz hezi diren pertsonek ondorengoei ez badiete hizkuntza transmititzen gizarte arazo bat dagoelako da.
|
|
|
–Eramangaitza, inmorala eta basakeria da herri
|
bat
bere hizkuntza gabe uztea, baita pertsona bat ere, hizkuntza horren jatorrizko eta berezko espazioan?. Jesús Tusón, Patrimonio natural, 2009, 84 or.
|
|
2012
|
|
|
Ez dago hizkuntza zailik ezta errazik.Txikitan hizkuntza guztiak ikasten dira adin berarekin. Gaztelania urte birekin hitz egiten hasten da Segoviako haur bat, urte birekin ikasten du txinatar
|
batek
bere hizkuntza eta berdin Mungiako haur batek euskara. Agian, Argentinatik datorren pertsona batentzat konplexuagoa izango da euskara ikastea, haren hizkuntzaren egitura eta euskararen egitura desberdinak direlako.
|
|
|
Ezagutzari dagokionez, pertsona
|
bati
bere hizkuntzaren ezagutza maila galdetzen zaio, berak neurtu eta epaitu behar du bere burua. Aski zaila da hori; gainera, beste gai batzuei buruz ez litzaiguke bururatuko horrelako galderarik egitea:
|
|
|
lanak, historiak, musikak, tradizioek, klimak eta lurrak (mendiek, itsasoak, lautadak), eta batez ere hizkuntzak. Hizkuntzak egiten duela baino gehiago, herri
|
bat
bere hizkuntza dela, esan izan da. Izan ere hizkuntza ez dago lurralde, tradizio edo ekonomiaren maila berean, faktore bat gehiago besteen alboan.
|
|
2013
|
|
|
Ez zaio hori gertatuko frantses edo espainiar ohiko bati: etorkin
|
batek
bere hizkuntza ikasi duelako edo bere ametsean nolabait partaide delako hunkitzea. Harrera moduetarako lurzoru emozional berezi bat bada gure egoera honetan.
|
|
2014
|
|
|
Hori hala, askoz errazagoa da artaldea gobernatzea. Ez zuen alferrik erran frantses jakintsu
|
batek
bere hizkuntza galtzen ez zuen herri menperatua oraindik bazela.
|
|
|
Ez zaio hori gertatuko frantses edo espainiar ohiko bati: etorkin
|
batek
bere hizkuntza ikasi duelako edo bere ametsean nolabait partaide delako hunkitzea. Harrera moduetarako lurzoru emozional berezi bat bada gure egoera honetan».
|
|
2015
|
|
|
Gizabanako
|
bati
bere hizkuntzan bizitzea debekatzea bere gizatasuna bera debekatzea da. Bere oinarrizko izatea zapuztea.
|
|
|
" Kolonizatu
|
bat
bere hizkuntzaz mintzatzea berez da ekintza iraultzailea", zioen Txillardegik Fanon en hitzak gogoratuz.
|
|
|
Hizkuntzen garrantzi eza defendatu arren, herri
|
bati
bere hizkuntza kentzeak zekartzan abantailak ongi ezagutzen zituzten kolonizatzaile orok, eta hau azpimarratzen du Txillardegik: ez dago hizkuntz politika deliberaturik ez duen gobernurik!
|
|
2016
|
|
|
Horrek liluratu nau. Miresgarria zait ikustea populu
|
bat
bere hizkuntza horrela defendatzen. Lehenago, gauzak Abidjanetik ikusita, uste nuen Frantzian denak frantsesak zirela, denak" paristarrak".
|
|
2017
|
|
|
TV3ren fundazio arrazoia telebista katalanez egitea da. Kataluniak telebista duin
|
bat
bere hizkuntzan izatea da gure existitzeko arrazoia. " Katalunian bi hizkuntza daude, eta erdia eta erdia egin", diote PP eta Ciudadanosetik.Hasteko ez daude bi hizkuntza Katalunian, 300 baizik, baina nahiz eta gaztelania katalanaren paretsu egon bataz beste, ez du zentzurik erdia eta erdia egiteak.
|
|
|
Kanpotar askok aitortzen du, harriturik, euskara maiz entzuten dela Zarautzen. Turismoak hain denbora luzean eta hainbesteko indarrez igurtzi duen herri
|
batek
bere hizkuntzari hala eustea iruditzen zaie nonbait miresgarri. Nik uste badagoela azalpen geo linguistiko bat:
|
|
|
Arrazoiak beste nonbait idoro behar dira. Esaterako, estaturik gabeko hizkuntza handi bat amildegiaren ertzean egon liteke, kurduak lekuko, eta, bien bitartean, nazio politiko burujabe txiki
|
batek
bere hizkuntza politika modu jorian kudeatu287.
|
|
|
Nazioaz mintzo gara, eta ez estatuaz, eta jakinaren gainean mintzo gara hizkera horretan. Izan ere, nazio batek beste nazio
|
bati
bere hizkuntza inposatzea ez baita estatu kontu hutsa, estatuarekin bat egiten duen nazio osoaren interesak daude tartean. Etxera etorrita, Xabier Erizeren hitzok dira esan nahi dugunaren lekuko:
|
|
|
Horregatik, hain zuzen, normaltasun baten barruan ikusten du beraiek euren hizkuntzarekiko erakusten duten entusiasmoa edo" pasiozko maitasuna": " Oso naturala da", bai," euskaldunak bere hizkuntzari zeinean bidegabeki jazarria denoraindik ere gehiago eustea" eta" poza hartzea kanpoko
|
batek
bere hizkuntzarekiko interesa erakusten duenean" (XIII, 121, 71). Horrenbestez, esan dezakegu, bada, elkarri lotuta estu lotutaikusten dituela" euskal hizkuntza" eta" euskal nazioa" nahiz eta gauza bera ez direneta, horren haritik, argi eta garbi ikusten duela ere baten galerak bestearen desagerpena ekarriko lukeela.
|
|
2019
|
|
|
Aho
|
batez
bere hizkuntza omen dela, serio
|
|
2020
|
|
|
Kolonizatu
|
bat
bere hizkuntzaz mintzatzea berez da ekintza iraultzailea. (Ibid.:
|
|
2021
|
|
|
Nelson Mandelaren esaldi gogoangarriak zerikusia dauka honekin: pertsona
|
bati
bere hizkuntzan hitz egiten badiozu hori bere bihotzera joango da eta dakien hizkuntza batean hitz egiten badiozu hori bere burura joango da. Nahiz eta bihotza buruan dagoen, garunean, ez da gauza bera, ez zaitu berdin hunkitzen.
|
|
|
Hiztunenak dira edo ez dira. Gorputz sozialak bere arbasoengandik jaso duen immaterialtasun biziena, horixe da komunitate
|
batentzat
bere hizkuntza edo bere hizkuntzak. Ez da beste inorena, ez du jaberik, autodeterminatuta dago.
|
|
|
Gizarte maila pribilegiatuko haurren bizitzan erabateko iraultzea gertatzen zen zazpi urte betetzen zituztenean. Adin horretan, beren etxeko epela eta aterpea uzten zuten ordura arte amak hezten zituen, eta esklabo greziarren
|
batek
bere hizkuntza irakasten zien, hemeretzigarren mendeko eleberrietako atzerriko etxe irakasleen gisan— Etxeko ikaskuntzaren garaia amaituta, esperientzia gogor eta are bortitz bati egin behar zioten aurre. Hamaika edo hamabi urtera bitarte, lehen hezkuntzako didaktika obsesibo eta monotonoa jasanen zuten.
|
|
|
5 Amorrortu eta bestek honela azaltzen dute muda zer den soziolinguistikaren eremuan: " Hizkuntza mudantza gertatzen da hiztun
|
batek
bere hizkuntza praktikak aldatzen dituenean: lehen hitz egiten ez zuen hizkuntza bat bere hizkuntza errepertorioan sartzen duenean, edo lehen pertsona edo egoera jakin batzuetan erabiltzen zuen hizkuntza aldatzen duenean.
|
|
|
" Hizkuntza mudantza gertatzen da hiztun batek bere hizkuntza praktikak aldatzen dituenean: lehen hitz egiten ez zuen hizkuntza
|
bat
bere hizkuntza errepertorioan sartzen duenean, edo lehen pertsona edo egoera jakin batzuetan erabiltzen zuen hizkuntza aldatzen duenean. Hiztun jakinen hizkuntza praktiketako aldaketek gizartean hiztun horrek bere burua aurkezteko eran ere aldaketak sor litzake, nahiz eta ez duen derrigorrez zertan ekarri adskribatze soziokultural edo etniko berririk" (2017:
|
|
2022
|
|
|
(Ea aurrerantzean ere euskaldunak bere literaturaz gozatzen duen! Herri
|
batek
bere hizkuntzaz eta literaturaz gozatu eta gozamen hori transmititzen duelako). Euskara ikastaroan ere gozatu nuen nik, ze psikologia karrera hasteko matrikulatuta nengoela, matrikula aldatu eta Euskal Filologian matrikulatu nintzen.
|
|
|
Hala nola, Homeroren Iliada eta Odisea; Miguel de Cervantesen Don Kixote Mantxakoa, Marcel Proust-en Denbora galduaren bila... Erreparatu kritikoak aukeratu zituen maisulan horiei eta... ederki gaude, esan nuen ene artean, lau liburu punta puntako aipatu ditu, eta bakar bat ere ezin lezake irakurri irakurle euskaldun
|
batek
bere hizkuntzan, hau da, euskaraz. Apika, norbaiti harrigarria egingo zaio, baina gaur arte eta orain erabiltzen dugun euskara batua aintzat hartuz, ez dugu euskaraz aurkituko Homero, Cervantes eta Prousten liburu horiek taxuzko itzulpen batean.
|
|
|
Extremadurako familia
|
batek
bereak hizkuntzaren, nortasunaren eta munduan izan behar duen lekuaren inguruan izan duen prozesuaren berri eman zuen Maiak, bere bizipenetan oinarrituta, eta hunkituta jarraitu zuen publikoak. Bukaeran, galderetarako tartean, hala aitortu zuten hitza hartu zuten entzuleek.
|
|
|
Izan ere, emakumeak* izan baitira hizkuntza menderatuak gehien gorde dituztenak: “Eta nork esaten du, guda bat, herri
|
bati
bere hizkuntza lapurtzea baino bortitzagoa dela? ” (Gloria Anzaldúa, 1987).
|
|
2023
|
|
|
Gizateriaren aberastasunik handienetako
|
bat
bere hizkuntzak dira, eta horiek, era berean, planetan bizi diren kulturen ispilu dira. Hizkuntza bat gizarte eraikuntza bat da, komunikazio sistema bat den heinean, eta hainbat gizarte taldek landu eta praktikatu dute, kultura eta hizkuntza elementuz hornituta.
|
|
|
Ikusi gehiago: «Euskaldun
|
bat
bere hizkuntzan artatuta, etxean sentituko da»
|
|
|
«Euskaldun
|
bat
bere hizkuntzan artatuta, etxean sentituko da»
|
|
|
Kalitatezko arretaren barruan kontuan eduki behar ditugu beraien hizkuntza eskubideak. Euskaldun
|
bat
bere hizkuntzan artatzen baduzu, erosoago eta etxean sentituko da. Beraiekin komunikatu ahal izateko, kontuan izan behar dugu beraien hizkuntza.
|
|
|
Pertsona edo herri
|
bati
bere hizkuntza mozten diotenean,
|