|
2000
|
|
|
Joko arauen halako aldaketa
|
batek
eragin sakona izan lezake industri gizartearen funtzionamendu ereduei atxikitako herrialdeen ekonomian. Lehiakortasunaren dimentsio berria lastertasunean oinarritzen den munduan edozein atzerapenek krisia esan nahi du.
|
|
|
Iraganeko eskemetan ainguraturik dago eta Miarritzeko Herriko Etxean duela hamar urte bizi izan genituen gertaeren eskemekin eta klabeekin jarraitu nahi du Abeberrik. Ezin dugu 1990ko gertaera partikular
|
batek
eragin zuen egoeraren ondorioekin bizi betirako; Abeberriren gustuko egoeran beti bizi alegia. 1990ean gertatu zena behin betiko finkatua geratzea nahi du berak.
|
|
|
Xabierrek aspaldian ikusten ez zuen anaiaren heriotzaren berri izan zuen. Hasieran, gaindosi
|
baten
eraginez hil zela zirudien. Baina, gertakariak aurrera egin ahala, hilketaren susmoa piztuz doa.
|
|
|
Hain zuzen ere, XVI. mendeko ohituren berri ematen digu, horretarako Sebastian deituriko pertsonaia baten bizipenak gogora ekarriz. Gainera, ohituren deskribapenak eta gertakari guztien gorabeherak hilketa
|
batek
eragindako harilkatuko ditu. Izan ere, Ezkertiren heriotz bitxiak Sebastianen susmoak piztuaraziko ditu, hilketa hau argitu arte gelditu gabe arituz.
|
|
|
Nafarroan eragina duten auziei buruzko albisteak kasurik hoberenean (gaztelaniazko albistegian) %6 diren bitartean, Euskal Autonomia Erkidegoan eragina dutenak %23tikgora dira. Gainera, azken hauei hiru herrialdeetako
|
batean
eragina dutenak (hotsAraba, Bizkaia edo Gipuzkoan) gehitzen badizkiegu, kopuru hau guztien erdi ingururairisten da. Hartara, Nafarroa ez da erreferentzia ETBko albistegi orokorrentzat.
|
|
|
Ezin dakioke lurrazaleko irrati eta telebista digital lokal
|
bat
eragiteko baimena eman, eremu geografiko zehatz baten gainean honako balizko bi egoera baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Beraz, sustraitze lan bioenergetikoaren funtzio orokorra da zirkuitu energetikoa bere oinarrian zabalik edukitzea deskargarako, sexualitatearen zein motrizitatearen bidez. Lotailu edo gihar alorreko tentsio guztiak deuseztatzea du helburu, tentsio horiek bestela haustura
|
bat
eragingo luketelako pelbisaren eta zangoenartean, zangoen eta oinen artean, oinen eta lurraren artean. –Oinak lurrean edukitzeak?
|
|
|
Lehen gainbegiratu batez, azentu lexikalen silaban tonu altuari tonu baxuakjarraitzen diola konturatzen gara. Halandaze, kurbaren efektu hau H*+ L azentutonudun
|
batek
eragina dela proposa dezakegu.
|
|
|
Ingurune karstikoaren erdialdean, Mazo eta Ranero artean alegia, haraneko urei irteera eman zien Pondrako arroila eratu zen. Antza denez, faila
|
baten
eragina izan zen, espero zitekeenaren kontra ura material gogorrenetan barrena bideratu zuena. Era berean, inguruko material bigunenak higatu ahala, harana itxuratuz joan zen, hegoaldetik Ordunte mendien harresiak mugatuta eta iparraldetik Ranero eta Mazoko ingurune karstikoak.
|
|
|
Txinan ibili diren misiolariek erraiten dute ezen txinatarrek erabiltzen dutela suplizio eta tortura mota bat, hitz guti batzuetan azalduko dizudana: lotzen dute biktima goiti beheiti jarleku batean; ipintzen dute iturri baten azpian, zeinari ura, itogin edo itaxur baten modurat, xortaka darion; erortzen zaio biktimari ura buru gainerat, beti toki bererat, orain xorta bat eta orain bertze bat, harik eta, xortaz xorta, buruan zulo
|
bat
eragiten dioten arte... Eta biktimaren izua eta espantua da hura, laztura eta mindura!
|
|
|
Lehenengoan, esker oneko malkoak iduritu zitzaizkidan, baina ez: Pedroren malko haiek ez ziren molde hartakoak, barren oinaze
|
batek
eraginak baizik.
|
|
|
Baina, harien ongi lotzeko, derradan lehenik ezen Pedroren aitak, Abel Huizik alegia, parte hartze xuxena izan zuela elizak pintoreari eskaini zion enkarguan, batetik Abel Huizi bera zelako, hain zuzen ere, Ubarneko herriko etxeko sekretarioa denbora hartan, eta, bertzetik, kargu hartaz baliatu zelako alkatea konbentzitzeko, honek elizari bere laguntzatxoa eman ziezaion, herriko etxearen izenean... Zeren, inguruetako bertze jauntxo gehienak ez bezala, pinturazalea baitzen Abel Huizi eta uste baino adituagoa... bere lehengusu
|
baten
eraginagatik, beharbada, zeinari Juan Huizi baitzeritzan, Irun berrin jaioa, eta zeina baitzen, ofizioz, eskultore, Aitzurengo elizako erretaula egin zuena, norat joan baitzitzaion Abel bisitan behin baino gehiagotan, hura Aitzurenerat etorri zenean —eta, introdukzione haren ondotik hats hartzen zuela, osabak erantsi zuen—: Hala, bada, etorri zuan egun batean pintore hura Ubarnerat; ekin zion, Ubarneko erretoreak manatu bezala, bere san Migel arkanjeluari, zeinaren izenpean eraikia izan baitzen Ubarneko eliza; joan zuan Pedro bere aitarekin biharamunean pintorearen koadroa ikusterat; ikusi zian pintore hura pintzelak harat honat mugitzen... eta, hari beha, guztiz liluraturik geratu zuan, halako suertez, non argi izan baitzuen Pedrok geroztik zer izanen zen, Pedrok berak aitortu zidanez.
|
|
|
Zuzenketa berantiarrak irri motz
|
bat
eragin zion, ni are ergelago sentiaraziz. Harriko laburra amaiturik, mandarra kendu eta paretako gakotik zintzilikatu zuen nire aldera etorri aitzin.
|
|
|
Gure ezker aldera, Lokalekoak beren mahaietara jarriak zeuden, nork bere ordenagailuari su atera beharrean. Eskuinean, berriz, Kulturako erredaktoreak grabagailu
|
bati
eragiten zion aitzin eta gibel, elkarrizketa bat papereratzen ari. Eskalatzailea bere bulegoan zen, tailerreko buruarekin mokokan.
|
|
|
Hein berean ihardetsi behar, eta gerri liraina inguratu nion. Desarra gozo
|
baten gisara
eragin zidan haren larru-azalaren uki guriak blusa baporetsuaren ehun mehearen azpian. Ongi kobratu ote ziguten dudak nituelako aitzakian, berriz ere ireki nuen kartera:
|
|
|
Ondoko herriko bestak ziren, martintzar feria bat, dena oihu eta apustu nork astakeria handiagoa eginen, eta ranchera mexikarrak plazako dantzaldian. Unai —gene errezesibo
|
baten
eragina ote? — zoraturik ibilia zen giro etsigarri horretan. Zaldiko maldikoan eta tiro egiteko etxolan sos parrasta gastarazi zidan, baina ez nuen oroitzapen horrekin kafesnea ozpindu nahi.
|
|
|
Harrigarria ongi plantatutako titi pare
|
batek
eragin ditzakeen mirariak! Nik, bederen, ez nuen neska gora-nahia hain errukarri egiten.
|
|
|
Ziztuan nindoan zedarritutako karrika estuetan barna, hilerriko atarian adierazi ziguten tokira. Hogeita hamasei orduz lo egin izanak eta ez-ohiko gosari goxo
|
batek
eragin trenpu ona lurrindua zitzaidan. Aitzin egunetako tenperatura infernutarra ez zen batere eztitua, eta izerdi uharretan nintzen, koadernoa eta grabagailua besapean estu.
|
|
|
Behar baino sei egun lehenago. Larrialdiren
|
baten
eraginez, beraz. Ene pentsamenduak bat egin zuen begiak erakutsi zidaten irudirekin:
|
|
|
Eta hausnarketa sakon honen haritik, hausnarketa zeina, oker ez banago, sortu baitzen aireak irentsi zuen nire esaldi ahoska  tzen hasi berri
|
batek
eragin zidan ondoez xumetik, eta hankamotz gelditu baitzen, nire minerako eta lagunen nahasbiderako, bada, orduan, argiak beren indar guztian piztuak zeudelarik gargolen aho zuloak ezinago artistikoki argitzeraino, baina artean hiru aurkezleak beren paperak errepasatzen ari zirela aprobetxatuz, alboan nuen gizaseme gorraizetu samartzen hasiari bere estasi une propialari buruz itaundu nion; ez, ba... Nolako estasi unea, halako gizakumea zen beste nire teorietako bat, orain, labur beharrez, azalduko ez dudana.
|
|
|
Gargolaren pasadizo hark ez zuen bestelako garrantzirik izan: lekuz kanpoko aldarrikapenak xotilki isilaraziak ezen jendeak uste izan baitzuen bat bateko hotz izugarri hura fronte polar
|
baten
eraginez gertatu zela, Zuzendaritzak bozgorailuetatik ohartarazi zuena bete betean irentsiz, bada, aurrerantzean efektu bereziekin kontu handiagoz ibiltzera mugatuko ziren. Gargola benetakoa ez izanak ez zuen ikuslerian ardura edo zalantza apartekorik sortuko:
|
|
|
Nik, esate baterako, egundo inori aitortu ez diodana azaldu diot (gaur inon ez da erlijioaz hitz egiten): ...t, beharbada haur denboran asko errepikatzearen poderioz, Aitagurea edo Agurmaria bezalako otoitzak zentzurik gabeko zurrumurru baten antzekoak iruditzen zaizkidala (ez diot aitortu, alabaina, beharbada haur denboran Amabirjinaren garbitasun eta errugabetasun erabatekoak hainbeste nabarmen  tzearen poderioz, adoleszentzian Agurmaria errezatzen hasi, eta, barnetik irteten zitzaidan halako bulkada
|
baten
eraginez," Puta, puta, puta" hasten nintzela, eta zazpi ahaleginak eginagatik, lehen harritua ni neu nintzela, ezin izaten niola birao mingarri hari eutsi; batzuetan besteak ez, baina norbera da bere buruarekin harritzen eta haserretzen dena) eta, nire ustetan, guztiz zaharkituak daudela.
|
|
|
" Nire bizitzako negurik txarrena San Frantziskoko uda batean igaro nuen", Mark Twain. Eta besterik esan gabe, musurik eman gabe alde egin du niregan beste lurrikara haragikara
|
bat
eraginez. Baina afaltzera joan garenean, nik beste gisa batez ulertu ditut Patxiren hitzak, izan ere kanpoan lainoak dena hartua baitzuen, eta udako freskurak hotzak azala pinportu didan eta buruko ileetatik behatzetako atzazaletaraino zeharkatu nauen hotzikara eragin baitit.
|
|
|
Egia esatera, hotelera heldu, eta harrera gelan nire izena aipatu dutenean, ez naiz Las Vegaseko hartan bezainbat harritu, zeren Karmeloren deiek jakitun jarri baininduten. Baina ezin ukatuko dut telegramak niregan hotzikara ttiki
|
bat
eragin duela eta aurpegia nola mudatu zaion ikusirik, baita Rubeni ere.
|
|
|
Orduan niri deitu zidan, kirioak airean zituela, baina batez ere lotsaren lotsaz zer esan, nola esan ez zekiela. Nire aholkuen kontrara, gertakariak bere alde azaldu nahi hartan eta lana behar bezala egin zuela adieraztearren, nahitara zauri
|
bat
eragin zion bere buruari. Baina handik gutxira lapurrak harrapatu zituztenean, denen begien bistan geratu zen Dabiden koldarkeria jokabide okerra.
|
|
|
Baina furgonetatik jaitsi, eta, berehala, jende artean galdu naiz, nahitara galdu ere. Laster eskaini zaigun ikusmirak azala pinportu, eta buruko ileetatik behatzetako atzazaletaraino zeharkatu nauen hotzikara gozo
|
bat
eragin dit. Noizbait edertasuna zer den galdegiten badidate, Grand Canyoneko ikuskizun hunkigarri hori aipatuko dut; baina hori bai, ahal dela jende gutxiagorekin.
|
|
|
Zerbait gertatuko zelakoan, badaezpada ere gelditu, autoa baztertu, eta zapal zapal eginda zeuden sastrakek osatzen zuten pista gisako baten amaieran, ibai ondoko sahatsen kontra, auto zuri bati antzeman nion. Bihozkada
|
baten
eraginez, haraino tarrapataka jaitsi, eta begi arranpaloez ziurtatu nuen autoa gurasoena zela. Bihotza golkotik irtetear nuela, oraingoan astiroago inguratu, eta aita ikusi nuen, harria baino geldiago, odol arrasto nabarmenik gabe eta burua bolantean pausatua zuela (zorionez, ama ez zegoen berarekin; zorionez, sahatsek gelditu zuten autoaren abidada).
|
|
|
Hilabeteak joan, hilabeteak etorri, egun batez etxe jantzi berrira afaltzera gonbidatu genituen. Bolada hartan Dabidek lanarekin hamaika buruhauste izan zuelako (atentatu andana
|
baten
eraginez, bizkartzain guztiak gau eta egun mobilizatuak izan ziren) eta ni ere bulegoan aski lanpetua nenbilelako, kontua da afaria prestatzen hasi arte lagunen oparia ahantzirik izan genuela. " Dabid, lanparak jaitsi behar ditugu, azkar!", agindu nion orduan zakar, eta bera arduratu zen lanparak garaiz aldatzeaz.
|
|
|
Joxe Azurmendiren arabera, gai bakar
|
batek
eragin zuen Mitxelenaren poesia: Euskal Herriaren agonia, sentimendu tragikoa bere egin duen espiritu minberaren eskutik.
|
|
|
Cronin ek dioen bezala, ezagutza kudeatzailearen zereginak erakundearen kapital intelektuala lanean jartzea eta bere errekurtsoen konfigurazioa eta esplotazioa optimizatzea da. Era berean, ingurune sortzaile
|
bat
eragin eta bultzatu behar da, erakunde barneko informazio eta komunikazio elkartrukaketa bultzatuz.
|
|
|
Bigarren sala handia Inkisizioari eskainia da; eta sala honetan, besteak beste, torturatzeko erabiltzen zituzten tramankuluak daude. Traste haien artean oso berezi nabarmen zen Ama Birjinaren burdinazko irudi bat, besoak zabalik zituena; Ama Birjina haren kontra lotuta ipintzen zuten zutik galdekatu behar zuten akusatua; Ama Birjinaren atzealdetik giltza
|
bati
eragiten zion inkisidore galdetzaileak; giltzari koska bat estuago eragin ahala, besoak itxi egiten zituen Ama Birjinak, akusatu bekataria besarkatuz; eta besoak ixten eta besarkada estutzen zihoan heinean, titimuturretatik bi iltze zorrotz eta mehe irteten zitzaizkion Ama Birjinari, akusatuaren haragian sartzeko. Ama Birjinaren besarkada amoros hura amaitzean, erabat damututa geratzen zen bekatari madarikatua, nola ez!
|
|
|
" Ohartu naiz, bai, alde hau berrituta zegoela". Xanek zurrut ttiki bat egin zuen, antosina mahai gainean uztean, bertan zen burdinazko dortoka bat ukitu zuen; hark segurtasun pixka bat eman zion, nahiz berehala zalantza pittin
|
bat
eragin. " Zer zaude, tailerrean?", galdetu zion Raissak.
|
|
2001
|
|
|
Gaizki deitutako behi eroen krisia modu nabarmen
|
batez
eragiten ari da sektore honetan. Euskadin izandako galerak 2.000 miloi pezeta inguruan taxutu dira egun arte, salmentak% 60 jaitsi direlarik.
|
|
|
2.000 urtean Torturaren Aurkako Taldeak (TAT) bildutako informazioaren arabera Euskal Herrian ari diren polizi talde guztiek erabili dute tortura. 77 tortura testigantza jaso ditugu, bainan torturatuak gehiago dira, kasu batzuetan, beldurrak edo bestelako faktoreren
|
batek
eraginda bizi izandakoa beraientzat gordetzen baitute.
|
|
|
Geure lanak batasun begiaz ikuspegitu behar ditugu. Eta analisa jator
|
batek
eraginda arduratu behar dugu. Ni aspertu naiz.
|
|
|
PSS (Prestacion Social Sustitutoria) edo Gizarte Prestazio Ordezkoaren desagertzeak modu ezberdin
|
batez
eragingo du erakunde sozialeetan. Lau erakundeetako batek modu oso ezezkor batez begiratzen dio etorkizunari.
|
|
|
Toxina botulinikoaren mota desberdinek antzerako ekintza mekanismoa dute; exozitosiaren prozesuan parte hartzen duten proteinak hausten dituzte, eta azkenean neurotransmisorearen liberazioa edo askapena blokeatzen dute. Horrela, toxinaren injekzioak muskuluen paralisi flazido
|
bat
eragiten du (flazidoa esaten zaio muskuluak tonurik gabe geratzen direlako, bigunak edo maskelak), azetilkolina izeneko neurotransmisorerik ez delako liberatzen plaka motorean. Eta bide horretatik, lepoko distomia edo tortikolis espasmodikoaren tratamendurako gomendatzen da gaur egun B motako toxina botulinikoa.
|
|
|
Sarrera batean auto pilaketa txiki
|
bat
eragiten da, beste leku batzuetan handiagorik sor ez dadin.
|
|
|
Holmes eta Rahe ikertzaileen arabera, aparteko gertaera bakoitzak estres maila jakin
|
bat
eragiten du
|
|
|
Konorte galtze edo sinkopea, zorabialdi gisa ere ezagutzen dena, oso ohikoa izaten da, odol zirkulazioaren uneko aldaketa
|
batek
eragiten du eta tentsio arterialaren erorketa iragankorra sortzen du.
|
|
|
Kakahuetean zientzialariek atzeman zuten aflatoxina izenekoa onddo
|
batek
eragiten du eta osasunarentzat kaltegarri gerta daiteke.
|
|
|
Kasu guztien ia bi herenetan koxartrosia beste zerbaiten ondorio da, hau da, aldakako artrosi horren garapena beste lesio
|
batek
eragina izan da.
|
|
|
hepatitisa gibeleko gaixotasun bat da eta VHC izeneko birus
|
batek
eragiten du.
|
|
|
Esan beharra dago, beste inon ere esana dudan bezala, gaztelaniaz egindakoliteratura fueristak sukarra kutsatu ziola euskarazkoari. Tradizio
|
batek
eragin nabarmena izan zuen bestean, eta euskararen munduan zizelkatu ez zen erromantikoatzerakoien klixe horrek kalte handia egiten dio, oraindik ere, euskarari: euskararenoilalurreko gaurko bizipen egunerokoak ezin du, anartean ere, sukar hori aspaldigainditu zuela sinetsarazi, bizirik dagoen mundu batek bizi gaituela jakinarazi.Euskararen zailtasun deabruaren topikoa langa bat da tradizioen arteko komunikaziorako, baina ni nago (eta oker egon ninteke) bi tradizioen arteko komunikazioaeragin behar luketenek (agintariek, hedabideek, eragile sozialek...) ez dutela komunikazio horretarako premia ikusten, eta, halaber, ez direla konturatzen komunikazio hori joan etorrikoa (berdintasunezkoa) ez den bitartean euskal gatazkadeitu zaion horrek iraun egingo duela:
|
|
|
Kasuen %23an berariazko gertakari
|
batek
eragiten du beldurra.
|
|
|
Ohioko Estatuko Unibertsitateko eta Herbehereetako eta Finlandiako hainbat zentrotako zientzialariek egin dute ikerketa. Ikertutako gaixotasuna arrunta da mundu osoan, baina Amish komunitatearen artean, Pensilvanian eta Ohion finkatutako Europako talde kontserbadore kristauak 19 pertsonatik
|
bati
eragiten dio. Finlandiako naturaletan, genearen mutazioa 76 pertsonatik batean dago.
|
|
|
Galorratza osagarri dietetiko gisa erabili ohi da bitamina ugari duelako, antioxidatzaile ahaltsuenetako bat baita. Bestalde, bidaiariaren beherako mota
|
bat
eragiten duten parasitoen heste paretari (giardiasia) haztea eta atxikitzea eragozten duten proteinak, lektinak, dituela zehaztu da. Giardiasiak leku tropikaletara doazen pertsona askori eragiten die.
|
|
|
Karbohidrato konplexuetan (almidoia) aberatsak diren elikagaiak oso hondatzen dira, eratzen dituzten hortzei eta azidoei atxikitzen baitzaizkie denbora gehiago irauten baitute esmaltearekin kontaktuan, listuak kendu beharrean. Ahoan erraz degradatzen dira listua (alfa amilasa) duen substantzia
|
baten
eraginez, eta bakterioek, aho barrunbearen azidotasuna areagotzen duten konposatu sinpleagoetan. Horrek esmaltearen osotasuna suntsitzen du eta hortzaren gainerako osagaiei eragin diezaieke.
|
|
|
Ohiko informazioari zenbait merkataritza etxek produktuaren manipulazioari buruzko aholkuak gehitzea erabaki dute. Berria da, izan ere, eta oraingoz marka bakar
|
bati
eragiten dio. Etiketetan, honelako adierazpenak irakur daitezke:
|
|
|
Carmen Flores elkarteko presidenteak, bai Bayerri, merkaturatze akastuna egiteagatik sortutako egoeraz arduratu zen, bai eta administrazioari ere. Elkarteko presidentearen arabera, Auzitegi Gorenak epai batean dio segurua ez den sendagai
|
batek
eragindako kalteak automatikoki konpondu behar direla. “Lotsagarritzat” eta “eskandalagarritzat” jo zuen Bayer ek argudio hau:
|
|
|
Mellitus diabetea gaixotasun kroniko bat da, eta azukreen aprobetxamenduan asaldura
|
bat
eragiten du, intsulina hormonak erabateko edo erabateko kartzinziplina duelako edo bere funtzioa betetzen ez duelako. Intsulinak azukreak zeluletan sartzea ahalbidetzen du energia iturri gisa erabili ahal izateko.
|
|
|
García Borreguero eta Milagros Iglesiasen liburuak aztertzen du, besteak beste, zergatik zaharkitzen den organismoa bost urtez gaueko hamabost pertsonako, ‘jet lag’ edo ordu aldaketaren ondorioak, bidaiarien %75i eragiten baitie, eta jakinarazten du ehun emakumetik hamarrek hipnotikoak hartzen dituztela lo egiteko. Halaber, zurrungak miokardioko infartua izateko arriskua areagotzen du, eta agerian uzten du insomnioak 65 urtetik gorako hiru pertsonatik
|
bati
eragiten diola gaur egun.
|
|
|
AEBetako ikertzailea eta Chicagoko Illinois Unibertsitateko Cancer Zentroko zuzendaria, John M. Pezzutok, atzo, Palma de Mallorcan, Espainiako onkologo talde baten aurrean esan zuen PF2 molekularen aurkikuntzak minbizia desagerrarazten lagunduko duela, zalantzarik gabe. Pezzuto irakasleak adierazi zuenez, PF2 molekulak badu ekintza profilaktiko bat, “minbiziaren aurkako txerto
|
batean
eragin lezakeena, eta horrek herentziazko faktoreari dion beldurra desagerraraziko luke”. Molekula hori aurkitu den substantzia Caléndula officinalis L. (Asteraceae) delakotik dator, eta frogatuta geratu da minbiziaren tratamenduan terapia itxaropentsua dela, jarduera antitumorala eta immunologikoa duelako.
|
|
|
Kasu horietan, hestean edo gizakiarekin kontaktuan dauden mikroorganismoak antibiotiko horietara egokitu daitezke, eta erresistente bihurtzen dira. Ondorioz, pertsona horietako batek mikroorganismo horietakoren
|
batek
eragindako infekzioa jasoz gero, arrisku bereziko egoeran egon daiteke, baita egoera kritikoan ere; izan ere, baliteke infekzioa kontrolatzeko behar adinako potentzia duen antibiotikorik ez egotea. Hori kontsumitzaileen osasuna bermatzeko Europar Batasunak kontrolatu beharreko funtsezko puntuetako bat bihurtzen ari da, eta bereziki zuzendu da etorkizunean.
|
|
|
Momentuan, baina, oroitzapenek sorturiko gozotasun hori gorde nahi izan dut eta, neure buruari besarkada bat eman nahiko banio legez, besoak gogor gurutzatuz itsasoari begira geratu naiz, Aitzolek ohi zuen gisan. Hura dena nirea zela egin dut amets, bistak eman ahala zerumugaraino, eta nabaritu dudan epeltasuna ez dela izan aurki gordeko diren eguzki izpiek sortua, baizik eta –zergatik ez– harkaitzen artean ezkutaturik zegoen maitale ezezagun
|
batek
eragindakoa, bere irrikari gehiago ezin eutsirik nire ondora etorri eta samurtasunez masailean musu bat eman didanean.
|
|
|
Lata berotu zenean egur
|
batekin
eragin zuen galipota, bigundu zela frogatzeko. Eta paper tolestu batetik helduta eman zidan:
|
|
|
Behean bizi dira Mirenen gurasoak, eta gurasoen azpian dago oihal denda. Bart, ez jakin, bada, argi kableren
|
batek
eraginda edo zer, su hartu dute goiko apaletako oihalek. Domingoren emaztea izan da komunera jaisterakoan keari antzeman dion lehena:
|
|
|
Iaz idazleen manifestuei buruz mintzatu nintzen, egoera politiko baten erakusgarri, eta aurten beste gertakari politiko
|
baten
eraginaz mintzatu beharra dugu. Hiru lurraldetan maiatzaren 13an izandako hauteskundeek efektua izan dute gizartean oro har, eta kulturgintzan ere bai, zeharka.
|
|
|
estasizko gizona. Olerkaria ez da bere ekintzen eragile, beste
|
batek
eraginda aritzen baita. Jainkotasunak gidatzeak ez du hutsune hau zertan ezabatzen.
|
|
|
Ondorioz, inspirazio kate luzea sortzen da, Musarengandik (hasieratik) entzulearengana (bukaerara) doana. Olerkari bakoitzak Musa
|
baten
eragina duen moduan, lonek, Homerorengandik, eta ez beste olerkari batengandik, jasotzen du inspirazioa. Eta lon posesio honi esker (eta ez artez edo zientziaz) da gai Homero ulertu eta azaltzeko. lonek, ordea, ez du ondorio hau onartuko, bere ustez Homero errezitatzen duenean ez dagoelako jainkozko indar batek hartua, egoera irrazional batean, alegia.
|
|
|
Ahalgarritasun errealaz ari gara, beraz, esperientziaren aurrerapenean aurki ditzakegun objektuak interesatzen zaizkigu eta. Honenbestez, planeta baten higidura bitxia ezagutzen ez den beste
|
baten
eraginaren bidez argitu ahal izango dugu, hori esperientziaren barne gerta daitekeen kasua baita, baina inolaz ere ez deabruren baten eragina erabiliz.
|
|
|
Ahalgarritasun errealaz ari gara, beraz, esperientziaren aurrerapenean aurki ditzakegun objektuak interesatzen zaizkigu eta. Honenbestez, planeta baten higidura bitxia ezagutzen ez den beste baten eraginaren bidez argitu ahal izango dugu, hori esperientziaren barne gerta daitekeen kasua baita, baina inolaz ere ez deabruren
|
baten
eragina erabiliz.
|
|
|
‘Primum movens’ baten beharra Aristoteles berak aipatzen zuen. Beraz, beste kausa
|
baten
eraginez sortzen ez den lehen kausa bat onartu behar da. Halako kausa baten ezaugarrien artean berezkotasun absolutua onartu dugu, hau da, besteren eraginik gabe berez ekiteko ahalmena, eta Kantek horri askatasuna deitzen dio.
|
|
|
Tesia honela defendatzen du Kantek: esperientziaren mundua aldaketez osatzen den mundua da eta aldaketa bakoitza aurreko beste aldaketa
|
batek
eragiten du. Halako kate batean lehenengo bat behar beharrezkoa da, ordea, zeren bestela baldintzatua dena soilik izango genuke eta honek ezin du kate osoaren euskarri izan (bertan dena baldintzatua izango litzateke).
|
|
|
Jesukristoren maitasunezko sokari oratuta goaz, bai, baina gu ere eskaladakide eginda, guk ere maitatuz elkarri gorantz laguntzen, berarekin batera, nahiz eta aldizka eragozten ere. Gure buru den garamatza aurretik bere gorputz eta odolaz gu bakoitza indartuz, heriotzara iristerainoko gu bakoitzaren ardura hartuz, gure maitasunezko ahalegin laguntzak onetsiz, berarekin
|
bat
eraginez, bera Aita Jaungoikoarekin bat izanik, Espiritu Santuarekin batera.
|
|
|
1) eboluzioa bai, funtsezko kode orokorren
|
batek
eragina;
|
|
|
Erantzunak ez ninduen, noski, ustekabean harrapatu; haatik, neure barne barneko harrotasun puntu ezagunen
|
bati
eragin zion. Bi oilar gehiegi omen oilategi bakarrerako.
|
|
|
Louisek labana
|
batez
eragindako orbainak besoan.
|
|
2002
|
|
|
Baina horrekin batera urte batzuetatik hona beste fenomeno baten aurrean gaude. Erromeri giroan susperraldi
|
bat
eragin nahian, herri zein hirigune zenbaitzuetan egun bateko jaialdi bereziak sortu dira. Giro urbano batean herri dantzei leku bat egitea da haien xedea.
|
|
|
Hala, bidegurutzeetan tranbiak lehentasuna izango du. Ibilgailuan bertan kokatutako baliza mezu igorle
|
batek
eragindako fase berdearen bidez, bidegurutzeak zeharkatu ahal izango ditu denborarik galdu gabe, auto pilaketetan edota lehen mailako zenbait bidegurutzetan ez bada behinik behin.
|
|
|
Baina hemen arazoak askoz ere larriagoak ziren: erreazioaren indarrak alde batetik," sableak", militarrak, eta aldaketarik nahi ez zutenak; eta horiei sistema demokratiko batek buruhausteak ematen bazizkien, nazionalisten eskakizunek beren onetatik ateratzen zituzten, eta nazionalismoaren kontrako erreazioak inboluzio
|
bat
eragin zezakeen. Une hartan solidarioak izan ginen, harrotasunez esan dezakegu, gure aurreko milaka borrokalarik egindakoari zor geniolako.
|
|
|
Gure proposamena nazioarteko auzitegietan planteatzeko beharra aipatu nuen orduan. Behin eta berriz eztabaidatzen ari gara ea autodeterminazio eskubidea dagokigun edo ez, baina ez dugu pauso bat ematen, ez dugu krisi juridiko
|
bat
eragiten. 1990ean, Eusko Legebiltzarrean autodeterminazioaren eskubidea aurkeztu zen baina eragin juridikorik gabe, proposamen hura ez zen legezkoa izan, gauza testimoniala izan zen.
|
|
|
Beharbada Ukorekaren alderdi ahulena autorearen beste zaletasun
|
batek
eragiten du: filosofiak.
|
|
|
Horretaz gain, Canoren prosa lirikoa, irudi eta metafora deigarriz hornitua, da aipagarri, baita bere ironia ere. Ezaugarri guztiok, nahiz eleberrian presente dagoen ametsezko mundua, mundu surrealista eta eromenezkoa, irakurri berri zuen liburu
|
baten
eraginari egotzi zizkion Canok, M. Lowryren Lunar Caustic eleberriari. Nobela horretan ere, psikiatriko batean sartzen den alkoholiko baten istorioa kontatu zigun jazza maite zuen idazle britainiarrak, bizitzaren zentzugabekeria, anbiguotasuna eta paradoxa moralak salatuz aldi berean.
|
|
|
Ipuinarekin honako zerrenda honetan aipatzen diren parekotasunak dituzte: narrazioa pertsonaien eta giroen deskribapenari gailentzen zaie; bigarren mailako pertsonaiak eta narrazioa luzatzen duten hausnarketa pasarteak urriak izan ohi dira; teknika eta tonu antzekoak dituzte... eta, batez ere, emozio jakin
|
bat
eragin nahi da bi generoetan. Desberdintasunei dagokienez, berriz, bistakoa da luzera dela bi generoen arteko alde nagusia.
|
|
|
Egoera horri gehitubehar zaio gainbalioturik zegoen pezetaren truke tasari artifizialki eutsi nahi izanzitzaiola. Aipatu berri ditugun arrazoien bidez, erraz uler daiteke elementu horiek, guztiek
|
batera
eragitean, kanpoko balantzaren beste hondamendi bat ekarrizutela.
|
|
|
Historiari erreparatuz gero, biziki zaila da lurraldearen antolaketaren sorreraridata zehatz bat ipintzea. Hala ere, aurreko definizioari so eginda, oro har, lurraldearen antolaketa giza zibilizazioa bera bezain zaharra dela esan genezake, gizakiak bere ingurunean modu antolatu
|
batean
eragiteko gai izan den uneazgeroztik hala egin izan duelako, egin ere. Esandako hori bereziki begi bistakoa dahirigintzaren kasuan, gizakiak bere bizilekua aukeratu eta moldatzerakoan sekulaez baitu arbitrarioki jokatu izan, hots, betidanik bilatu eta egokitu izan baititu guneeta egitura jakin batzuk, dela babesa eta segurtasuna bermatzeko, delakomunikazioa eta garraioa errazteko, edo direnak direlako irizpideengatik.
|
|
|
Biztanleriaren maximoaren urtetik (1983tik) biztanleriari buruzko azkenerreferentzia ezaguna arte10 (1995a arte), Euskal Autonomia Erkidegoak 50 milabiztanle inguru galdu ditu, eta 60 mila gehiago galduko ditu proiekzioarenhamabost urteetan, eta 2010 urtean, 2.040.000 biztanletik oso hurbil daudenzenbakitan geratuko da. Beraz, galera ez da oso nabarmena izango eta, izan ere, migrazio ahul
|
baten
eraginez oreka litekeen galera da.
|
|
|
35). Barakaldo Irratia, bere aldetik, 1987ko maiatzean hasi zen emititzen Ezkerraldeko izen bereko herritik, kazetari talde
|
batek
eraginda, eta elbarritu fisikoen parte hartzearekin, batez ere administrazio eta teknika lanetan (Ibidem: 33).
|
|
|
Propagandak eta publizitateak informazioa eskaintzen dute, eta informazio horiek gure jokaera molda dezakete (gu konturatuta edo konturatzeke). Jokaera
|
bat
eragiteko informazio sorta bat eskaini behar da; beste jokaera bat eragiteko, beste bat. Kasu horietan, informazioak, gezurrak, inoiz?
|
|
|
Propagandak eta publizitateak informazioa eskaintzen dute, eta informazio horiek gure jokaera molda dezakete (gu konturatuta edo konturatzeke). Jokaera bat eragiteko informazio sorta bat eskaini behar da; beste jokaera
|
bat
eragiteko, beste bat. Kasu horietan, informazioak, gezurrak, inoiz?
|
|
|
badira degradatuz doazen eskandaluak eta interes kuotari eusteko modukoak ez direnak (harezko gazteluak bezala desegiten dira, itsasgora hurbiltzen zaienean); baina badira ondorioak dituzten eskandaluak: dimisio bat ekar dezaketenak, ikerketa ofizial
|
bat
eragin dezaketenak edo inor justiziaren esku utz dezaketenak.
|
|
|
Debeku ezarpena(/ <= motakoa) salbuespen kasu konkretuak deskribatzeko erabili ohi da, alegia, deskribatuko den aldaketa bat testuinguru jakin
|
batean
eraginik gabe utzi nahi denean.
|
|
|
Instalazioa egoera txarrean dago Mantentze lanak funtsezkoak dira. Egoera txarrean dagoen instalazio batek zirkuitulaburrak gertatzeko arriskua areagotzen du, eta horiek sute
|
bat
eragin dezakete. Biak arrazoi beragatik gertatzen dira:
|
|
|
Pazienteak aurpegiaren zati bat galdu zuen onddo
|
batek
eragindako infekzio arraro baten ondorioz
|
|
|
Louisvilleko Unibertsitateko (Kentucky) medikuek txertatu dioten protesi aurreratua hain da naturala ezen “bi urteko bilobak ere beldurtu gabe ikusten nau”, pozik esan zuen gizonak. 2000ko otsailean diagnostikatu zioten medikuek 45 urteko segurtasun guardia horri “murcormycosis”, lurrean, hautsean, ogian edo janari ustelgarrian ohi den onddo
|
batek
eragindako infekzio arraroa. Abiadura handian, onddoa aurpegiko odol hodietan zehar zabaldu zen, odol fluxua sudurrerantz, ahora eta, azkenik, garunera blokeatuz.
|
|
|
Izan ere, sakonera txikiko eremuetan erabiliz gero, motorra hondarra sartu eta turbinan matxuratzeko arriskua dago”, azaldu du José Miguel Martínez federazioko kideak. Martinezek dio uretako motor
|
batek
eragiten duen hidrokarburo emisioen kutsadura ia nulua dela “arrantza ontzi zaharrekin alderatuz gero, horiek gasolio arrastoak uzten baitituzte”. Segurtasunari dagokionez, federazioko bozeramaileak esan du ez dagoela jakiterik uretako motor baten ondorioz bainulari bat hil denik.
|
|
|
Erekzioaren disfuntzioak sendabidea du. Inpotentzia hori —medikuek behin betiko utzi nahi duten gutxiesgarri terminoa—, orain dela gutxi arte ia daturik ez zegoena, ez da gaixotasun bat berez, sintoma bat baizik, eta Espainiako gizonezkoen ehuneko handi
|
bati
eragiten dio. Ondorio horietara dozena bat zientzia erakunde iritsi dira berriki, erekzioaren disfuntzioari ekiteko lehen aldiz elkartuta.
|
|
|
Bertan, medikuei ohartarazten die «komunikabideek eztabaida horren berri izan dezaketela, hori baita hainbat argitalpenen ardatz nagusia». Txertoen dosietan kontrako erreakziorik hauteman ez dela ziurtatu arren, onartzen du «arrisku teoriko
|
batek
eragindako arreta neurriak hartu behar dira», hala nola tiomergatzdun txertoei «ahal den neurrian» uko egitea, zeren eta inoiz ez baita utzi behar haurrei txertoa jartzeari, «txertoaren onurak askoz handiagoak baitira orain txerto guztiak tiomergatzik gabe erabiltzeak ekar ditzakeen arriskuak baino». Hala ere, eskuragarri egon arren, arrazoi komertzialek biltegiratutako_ stocks_ ak aprobetxatzea eragin dute.
|
|
|
Alegia, behin erreklamatu izanak betirako balioa dakar. Gauza bera gertatzen da eraikin baten funtzionamendu txarrak edo kanpoko eraikin batera joateak hirugarren
|
bati
eragiten dionean. Kasu honetan, mota guztietako aseguruei itsatsita daramaten erantzukizun zibilari buruz ari da.
|
|
|
' Turista klasearen sindromeak' hegaldi luzeko bost bidaiaritik
|
bati
eragiten dio
|
|
|
Erreklamazioarekin batera, mota guztietako probak bidali behar dira. Adibidez, oso baliagarria da intoxikazioa elikagai
|
batek
eragin zuela eta elikagai hori establezimenduan erosi zela frogatzen duten era guztietako azterketa medikoak egitea. Horretarako, erosketaren faktura eta lortu zen establezimenduko datu posible guztiak izatea eraginkorra izango da.
|
|
|
Lanean ari den bitartean, zahartzaroa “iritsiko den” zerbait bezala ikusten du norbanakoak, baina erretiroaren unean etorkizun hori itzulerarik gabeko bat bateko orainaldi bihurtzen da. “Erretiratua” edo “pentsioduna” bezalako hitzek “heriotza zibilaren” estigma moduko
|
bat
eragiten diote, eta horren kontra ez du balio egoera onaren ebidentziak. Enpresa interesa Erretiro adina, ordea, ez dago beheraldiaren adinarekin lotuta.
|
|
|
Txokolateak ehundura berezia du, usain eta zapore apartak, eta jende askok ezin du jasan. Produktu horrek substantzia kimiko bat du, feniletilamina (PEA) eta koipea, eta endorfinen maila handitzen dute, euforia egoerak hein handi
|
batean
eragiten baitituzte. Teobromina eta kafeina ere baditu, biak sustagarriak.
|
|
|
«Kendu egin behar dira». Pigmentuaren zelulek narriadura larri
|
batean
eragiten dutenean, melanoma bihurtzen dira. «Tumore gaiztoa da, eta haurtzaroko eguzkiekin erlazionatzen da orain», azaldu du Tuneuk.
|
|
|
Bihotzekoa izan duten pertsonen herena hil egin da ospitalera iritsi aurretik; hori da, hain zuzen ere, kardiopatia iskemikoa. Kardiologiako Espainiako Elkartearen arabera, infartuek bostehun gizonetik
|
bati
eragiten diote eta 3.400 emakumeko bati. Hori da, hain zuzen ere, atzo Estatu Batuetan bizi zen espainiar jatorriko zientzialariak emandako albistearen garrantzia.
|
|
|
Ontziaren aurkezpena zaintzea Arrisku nagusietako bat lizunen hazkuntza da. Mikroorganismo horiek, landareetan hazten direnean, mikotoxinak sortzeko gaitasuna badute, intoxikazio prozesu
|
bat
eragingo dute, eskuarki kontsumitzaileengan epe luzera, eta digestio eta gibel tumoreak eragin ditzakete. Horrenbestez, prebentzio sistema onenetako bat ontziko oxigenoa kentzea da.
|
|
|
Elikadurarekin zerikusia duten faktoreei dagokienez, beharrezkoa da dieta etengabeak egitea, itxuraz kalterik egiten ez duen eta kontrol profesionalik ez duen argaltzeko; denbora asko ematea loditasunari edo ladelgadeziari buruz hitz egiten, anarkia ordutegietan eta janarietan (txandaka, presaka, desordenatuta), elikaduraren inguruko gatazka emozionalak (batzuetan, jatordu nagusiak kanpai bataila bihurtzen dira, eta horrek sor dezake). Faktore horiek ez dute zehazten EJN
|
bat
eragingo denik, baina arrisku handiagoarekin lotzen dira. Anorexiaren ondorioak Tratamenduaren lehen helburua da pisu galera geldiaraztea eta pertsonaren gutxieneko nutrizio eskakizunak betetzea.
|
|
|
Nahiz eta karbohidratoen antzeko errendimendu energetikoa izan, haien errekuntza konplexuagoa da eta hondakin metabolikoak uzten dituzte, amoniakoa esaterako, organismoarentzat toxikoak direnak. Giza gorputzak desegite sistema eraginkorrak ditu, baina gehiegizko proteina orok intoxikazio maila
|
bat
eragiten du, ehunak suntsitzea eragiten duena, eta, azken batean, gaixotasuna edo garaiz aurreko zahartzea. Gure beharrak asetzeko behar beharrezkoak baino proteina gehiago jatea saihestu behar dugu.
|
|
|
Gaur egun osasuntsuak diren 40.000 espainiarrek ELA garatuko dute beren bizitzan zehar. Zoritxarrez, gero eta gehiago dira, hasieran behintzat, 45 urtetik gorako biztanleak jasaten ari ziren gaitz txar
|
batek
eragindako hogei eta hogeita hamar urte arteko pertsonak. Elak zientzialarientzako enigma izaten jarraitzen du.
|