|
2000
|
|
|
Honela, 1998ko uztailerako 230 kontenedore zeuden. San Markoseko Mankomunitateak ere esperientzi pilotu
|
bat
jarri zuen martxan duela bi urte eta egun 500 edukiontzi daude Donostialdean. Urola Erdian 78 kontenedore daude martxotik eta Txingudin 210 joan den uztailetik.
|
|
|
1997an ontzi eta ontzi hondakinen legea onartu zen Espainian, arteztarau europarraren transposizioa dena. Lege honen arabera, Gestio Sistema Integratu
|
bat
jarri da martxan eta honek ontzi bilketa finantzatzen du. Europako arteztarauak bi betebehar ezarri dizkie Europako Batasuneko kideei 2001 urteko ekainaren 30erako:
|
|
|
Bitarte horretan erritmo bizia ezartzen da, 10 bat berri, ikuskizun bati buruzko kritika, antzezlan, kontzertu, film, erakusketa, liburu edo komiki bat dela, ikusi eta gero beti ere. Amaitzeko efemeride gisako bat egiten da, eta horren aitzakian kanta
|
bat
jarri, aipuarekin lotura duena.
|
|
|
ANTZA inprimategiak komunikabide elektroniko berri
|
bat
jarri du martxan www.vasconia.net helbidean. Euskal Herriko informazio eta zerbitzuak eskaintzen ditu gaztelaniaz.
|
|
|
Horrek bi arrazoi ditu: nik izen
|
bat
jartzen badiot pertsonaiari izenak izan behar du berezkoa, naturala. Orduan, nik 52 urte ditut eta bitarte honetan izen naturalak guztiz aldatu dira.
|
|
|
Ez naiz hasiko arrazoi zehatzak aletzen, nahikoa baita galdera honela planteatzea: mundu osoan biblioteka sistema guztien buruan biblioteka nagusi
|
bat
jartzen bada, areago, Espainiako Erresumako erkidego autonomo guztietan sistemaren burua izateko biblioteka bereziak sortzen badira, ez ote da izango ezinbestekoa delako. Ala pentsatu genuke Euskal Herrian inon baino aurreratuagoak gaudela, hain aurreratuak non eta leku guztietan behar dena hemen ez dugun behar?
|
|
|
Anartean, udaran udalekuetarako erabiltzen den etxe bat alokatu dute, eta datorren ikasturtean ere bertan jarraitzeko asmoa dute. Behin betiko egoitza non izango den ez dakite oraindik; mementoz, lurra bilatzen ari dira, non egin dezaketen begira, eta erabakitakoan kanpaina
|
bat
jarriko dute abian dirua biltzeko.
|
|
|
kartoizko ehundura duten laminak guraizez mozten dira. Oinarri elektriko
|
baten gainean
jartzean argitu egiten dute.
|
|
|
Izan ere, Balmasedan euskaraz bizitzea zaila zen, euskaldunak sakabanaturik zeudelako, eta girotze lana egin beharra zegoela ohartu ziren. Hirurogei bazkidek osatzen dute elkartea eta laster bazkidetza kanpaina
|
bat
jarriko dute martxan, kopuru hau handitzeko asmoz.
|
|
|
Itxura berria hain isilpean gorde ondoren, asko beldur ziren betiko txantxangorria desagertu egingo ote zen, baina ez. Zer gertatuko zatekeen txoria kendu izan balute eta txapel
|
bat
jarri. Orduan piztuko zen zalaparta!
|
|
|
1895ean sortua, Eskoziako izebaren etxera uda igarotzera doan neska baten istorioa kontatzen du. Etxean, leihotik begira kalearen beste aldean dagoen leiho
|
bati
jartzen dio arreta. Egiazkoa den edota paretan pintatua ote dagoen ezin asmatu ibiliko da.
|
|
|
Hobetu dira, bai; denborarekin goratzen joan dira, baina ez gehiegi ere. Lehenbiziko mailako pilotariek defenditzeko adina badute, eta negozioren
|
bat
jartzeko ere laguntzen du, baina dirua egiteko moduan ez. Eta bigarren mailako pilotariak lehendabizi ikusten du ia zein maila hartzen duen, eta ikusten badu ez dela lehendabiziko mailara ailegatzen, bada, beste lan mota bilatzen du eta pilotarekin tartekatzen du.
|
|
|
Bestetik Eusko Jaurlaritzarekin garbiketa bat egitea hitzartuta dugu. Zikinak (otea edo sasia) kendu, megalitoa agirian utzi eta zutarritxo
|
bat
jarriko dugu hor megalito bat dagoela adierazten duen informazioarekin.
|
|
|
Nik pentsatzen dut lehendabiziko fasea, hau da, erreplika 2001 urte bukaerarako amaituta egongo dela. Bigarren fasean museo
|
bat
jarri nahi dugu, labarretako arteari buruzkoa, batez ere. Museo hori Zestoko Udalak erosi duen Lili jauregian egingo da.
|
|
|
Gauzak horrela, joan den udaberritik Arrasate, Aretxabaleta, Eskoriatza, Leintz Gatzaga eta Aramaion ikusgai izan delarik, udazkenean, Bergara, Oñati, Elgeta eta Antzuolara zabalduko da Goitb ko seinalea. Eta arestian esan bezalaxe, Arrasatetik hedatuko bada ere, Bergara, Oñati eta Aretxabaletan ordezkaritzak ere taxutu dituzte plato
|
baten gisara
jarrita. Udazkenetik aurrera aldiz, Goitb bailara osora zabaltzen denean, Bergarako eta Oñatiko ordezkaritzetatik zuzenean sartzeko aukera ere izango da," baina oraingoz, Aretxabaletatik bakarrik" agertu digu Jon Aldanondo Goienako teknika arduradunak.
|
|
|
Horren ondorioz, horien zerga guztiak, ekonomi jarduerarenak, sozietatearenak, BEZarenak eta abar euskal Ogasunari ordaindu behar izan dizkio. Horrela, adibide
|
bat
jartzearren, 1999ko ekitaldian, orain arteko azkenean, Iberdrolak 129.803 milioi pezetako (5.192 milioi libera) mozkinak izan zituen, zergak ordaindu aurretik. Beraz, sozietateen zergari dagokionez, mozkin horiengatik 50.357 milioi pezeta (2.014 milioi libera) ordaindu behar izan zizkion Bizkaiko Foru Ogasunari.
|
|
|
Ziur aski, orduan bietako inork ez du bereganatuko lehendakaritza. Akziodun nagusiek, BBVAk eta La Caixak, aukera ezin hobea izango dute memento horretan beren ordezkariren
|
bat
jartzeko.
|
|
|
Talde gisa bederen, bakoitzak bere aldetik proiektuak izan badituelako. Iñigo 84an Kortatun hasi zenetik, Delirium Tremens, Negu Gorriak eta Joxe Ripiau taldeetan aritu da eta orain talde berri
|
bat
jarri du abian: Sarrionandiaren testu batetik hartuta, Sagarroi izena ipini dio eta Negu Gorriak en alde hard-coretik gertuago dago.
|
|
|
Lehen bildumako narrazioak klasikoak dira beraren iduriz (iraganera eta fantasiara jotzen dute eta borobilak dira). Atabala eta Eurian ostera, narrazio gordinagoak agertzen zaizkigu eta absurduak indarra hartzen du; azkenik Ifarraldeko ordukoak errealistagoak dira eta bizitza zati
|
bat
jartzen digute begien aurrean, hor ezer gertatzen ez delarik (bukaerarik gabe bailiran, narrazioetako bukaera itxietatik urrun). (Joseba Sarrionandia.
|
|
|
hortaz, boterea bereganatzeko diktadura ezarri beharrean izango dira. Kontrola lortzeko asmoz, burtsa dagoen hiri nagusietan lehergailu atomiko
|
bat
jarri nahiko dute. Bonbak jartzeko munduko leku ezberdinetako erakunde armatuak (IRA, ETA, Brigada gorriak, IK,...) engainatuko dituzte, Azken Epaia deituriko taldea eratuz.
|
|
|
Aitzakiaren
|
bat
jartzekotan, parrandak ugariegiak eta apur bat errepikakorrak gertatzen dira; pasarteak batzuetan luzeegiak (hasiera aldean batez ere, bost lerrotan ondo esana gelditu dena beste hainbesterekin puztuz), eta narratzailearen tartekako iruzkin subjektiboak lekuz kanpokoak agian, edo ez behintzat oso ortodoxoak ikuspegi literario ohikotik begiratuta. (Jakin 112)
|
|
|
Nolabaiteko muga
|
bat
jartzearren, 90 urtearen ondoren lehen narratiba lanak argitaratu dituzten idazleak bakarrik izango ditugu hizpide, sarritan idazle ezagunagoen lanek idazle berri hauen lanak isilpean igaroarazi baitituzte. Izan ere, gure asmoa narratiba berria aztertzea denez, hamarkada honetan argitaraturiko lan guztiak aintzat hartzea zabalegia iruditu zaigu, eta beraz, egokiagotzat jo dugu esparrua murriztu eta lan jakin batzuei buruzko bilduma osatzea.
|
|
|
Demokrazia herriaren burujabetza da eta horretarako ez dago grekeraz asko jakin beharrik, demokraziak zer esan nahi duen jakiteko. Adibide soil
|
bat
jartzekotan, ni konforme nengokeela gure hizkuntza, Europan diren hizkuntzetarik zaharrena, legez bizirik jarraitzeko neurriak hartuko balira, gainera gogoan izanik Frantzia eta Espainiako hizkuntzarik zaharrena dela euskara. Baina horretarako Frantziak bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu beharra duela eta era beran Espainiakoak bere 3 artikulua, horrela izan ezik gure euskararen ukapena zelako eta aldi berean baita ONUren adierazpenarena ere.
|
|
|
Horretan okerrenak elebakardunak izaten dira, ulertzen ez duten hizkuntzari oztopoak jarri nahian. Adibide
|
bat
jartzekotan, hara hor Javier Praderak El País egunkarian 1998ko azaroaren 22an idatzi zuena,. Análisis Nacional. Autodeterminación Vasca?
|
|
|
Objektuak eta horiei dagozkien afektuakbarneratzean osatzen da subjektuaren barne mundua, eta taldearen barne irudikapena itxuratzen duen subjektuarekin lotura multzo bat osatzen dute objektuok. Hauda, subjektuok geure barne mundua pertsonaien irudikapenez osatzen dugu, bainapertsonaia horiek geure buruarekiko harreman
|
batean
jartzen ditugu. Edo, hobetoesanda, subjektua objektu horiekiko kokatuta dago, beraien artean eraikitzen denharreman sarearen ondorioz.
|
|
|
Duela bi egun, filosofo ospetsu
|
baten pare
jarri du Markos Zapiain lagunakTxillardegi, bere azken nobelaren kritika egin diolarik. Ez daukat nik jakinduriarikaski Txillardegi filosofian kokatzeko.
|
|
|
Berorren arabera, herrietako ohiko eliz jarduera arrunta delituzko deklaratu zen, zigorgarri. Eta salaketa sistema
|
bat
jarri zuen indarrean, eliza eta elizgizon guztiaksusmagarri bihurtuz, edo, gutxienez, alde horretatik elizetako eta Diozesiko artzain lana salatari ofizialen (tokian tokiko agintari zibil edo militarren) ardurapean ezarriz.
|
|
|
Zortzigarrena, gure gaia den soinuen alorrean, gizakiok oso eraginkorra densistema garatzen dugu. Soinu patroia atxikitzen dugu gure adimenean, ekoizpeneanegon litezkeen interferentzia eta baldarkeria guztiak saihesteko bidean, eta honela, patroi hauen antzeko soinuak erabiliz, eraginkorki komunikatzea ahalbideratzen dugu.Beraz, hiztun arrakastatsua izateko, patroi hauek eraikitzeko prozesu
|
bat
jarri behardugu abian, kasik jaiotzearekin batera. Honetarako aukera guztiak aurreikusten ditugu, edozein hizkuntzatako soinuak bereizteko moduan jartzen dugu gure adimena; baina, ondoren, murrizketa prozesu batean murgiltzen gara, dago (z) kigun hizkuntz (et) akosoinuak bereizteko soil soilik (seigarren puntuan emandako arrazoiengatik).
|
|
|
Esaldiak ere ezin dira moztu orrialdearen behealdean hurrengo orrira pasatzeko. Informazioak hurrengo orrialdean segitzen badu, gezi
|
bat
jarri behar dugu, irakurtzen duenak informazioa orri horretan amaitzen ez dela argiro jakin dezan.
|
|
|
Bestalde, II. Mundu Gerrak irratiaren beste ezaugarri
|
bat
jarri zuen agerian: irratibidea egokia izan zitekeen jendearen animoak eta pentsamenduak aldatzeko edo berrindartzeko.
|
|
|
Argiro bereizi behar ditu zurrumurruak, egiazko datuak, informazio ofiziosoak eta abar. Heziketa on horrek lagundu behar dio irratilariari lortutako datuak testuinguru
|
batean
jartzen, eta era batean edo bestean interpretatzen. Gainera honi ere ematen dio garrantzia kazetariak.
|
|
|
gidaria eskuman, laguna ezkerrean. Isilik zihoazen, batez ere autoaren zaratak elkarrizketarako gogoak kentzen zituelako, eta beraz Irinak zinta
|
bat
jarri zuen irrati kasetean. Phil Collins en abesti baten lehen notak entzun ziren motorraren abarrotsaren gainetik.
|
|
|
bide luzea neukan aurretik, Lahinchera heltzeko gogoa bainuen. Beharbada, balantza
|
batean
jarrita, sei horiekin bidaiatzeak alde txar gehiago izango zituen onak baino, baina ordurako furgonetara igoa nintzen. Lekua egin zidaten mutilek, niretzako aulkirik onena utzita.
|
|
|
Inongo etologo, ornitologo, zoologo edo biologok egin ez zuen aurkikuntza. Aurrean zuen txoriarengana joaten zen, konkistaren jokoa hasten zuen, abestien bitartez komunikazio sistema konplexu
|
bat
jarri zuen martxan... Perfektua zen.
|
|
|
Ikaragarria da enroilatzeko modu hau. Beraz, ordena pixka
|
bat
jarriko diot kontakizun honi, bestela akabo.
|
|
|
—Baina harrien etsenplua zentzuz kontrakoa iduritu bazaizu, aita Bartolome —segitu zuen osaba Joanikotek—, bertze
|
bat
jarriko dizut, guztiz zentzuzkoa, ea orain ulertzen didazun. Idurika itzazu, mementu batez, bi gizon, bikiak direnak eta berdin berdinak bai azalez eta bai mamiz ere, baina bata katoliko eta bertzea protestant.
|
|
|
Kolpe izugarria izan zen hura aitarentzat, hain izugarria, non handik egun gutirat oinaze handi
|
bat
jarri baitzitzaion bularraren erdian. Eta etorri zen medikua eta erran zion ezen egun batzuetan atseden hartu behar zuela eta bihotza zaindu behar zuela, eta bularrean azafrai enplastoak jartzeko eta baleriana ura hartzeko.
|
|
|
Hiruzpalu egun falta zitzaizkion ilargiari beterik egoiteko, eta guztiok geunden zain, tiro bat noiz entzunen. Eta entzun genuen, bai, halako batean, burrunbots bat, ihortziri baten idurikoa, leiho zabalduetarik sartu zitzaiguna eta guztiok dar dar
|
batean
jarri gintuena. Eta entzun genituen, halaber, ulu urrun batzuk segidan, hontzarenak edo gizon baten oihuak ere izan zitezkeenak.
|
|
|
Napolitarra bizkor mintzatzen zen, eta osabak piano, piano erraiten zion eta eni beha paratzen zen, ez dakit nik napolitarrari ulertzeko nituen zailtasunen berri zekielako, edo nihaur izan nintekeelako osabak berak izan zitzakeen zailtasunen desenkusa ezin hobea. Eta, hala, konbertsazione hartan sarturik geundela, ostaturat iritsi, hirurak mahai
|
batean
jarri; osabak, otorduetan ohi zuen bezala, Arkimedes bere alboan etzanarazi; eta osabak berak deitu zion ostalersari.
|
|
|
Ez zuela nehoren letratu izan nahi, alegia, letratu izaiteko studiatzen ari bazen ere, Oñatin, aitaren manuz! " Bizitzak pintzel
|
bat
jarri dik ene eskuetan, eta nik pintzel horren gainean eraikiko diat neure bizitza, eta goratuko Jainkoa. Eta Italia baino eskola hoberik ez diat nehon edirenen.
|
|
|
Eta berriro behatu zuen horman goiti, koadrorantz, zeinak erakusten baitzuen txakur bat, mahai
|
baten azpian
jarria; baita buztinezko txarro bat eta beirazko ontzi bat ere, mahai gainean.
|
|
|
Ustekabean, nigar
|
batean
jarri zitzaigun Pedro, hitz haiek entzun bezain fite. Lehenengoan, esker oneko malkoak iduritu zitzaizkidan, baina ez:
|
|
|
Eta gauza bat ikusi orduko bertze bat ikusi nahi nuen, toki baterat iritsi orduko bertze baterat nahi nuen, eta ene oinak ez ziren nekatzen ez ene begiak asetzen. Harik eta, goseak amorratzen, plaza bateko iturri
|
baten ondoan
jarri, ostalersak prestatu gazta eta urdai puskak, baita ogia ere, zorrotik atera, eta jaten hasi nintzen arte. Eta, lehen ahamenean nengoela, hamar bat urteko neskatxa bat galdez hurbildu zitzaidan:
|
|
|
Eta amak, kopetan zapi heze
|
bat
jartzen zidala, erran zidan:
|
|
|
" hilik nahiago zintuzket, bekatu mortalean baino...", eta amarenetarik aita Bartolomerenetarat, amets bat izan nuen gau hartan: bertze munduan geunden osaba Joanikot eta biok belauniko, aita jesuitaren aitzinean, zeina tronu
|
batean
jarririk baitzegoen, gu juzkatzeko asmotan; eta jujamendua hasi zen, eta aita jesuitak mila bekatu leporatu zizkigun, ahotik habuina zeriola;" Eta zuk Maddalenekin bekatu egin duzu!", erran zion osabari;" Eta zuk, Elbirarekin!", neuri; eta, segidan bioi xuxentzen zitzaigula, erran zigun: " Eta biok zarete luthertarrak eta hereseak!"; eta, halako batean, tronutik altxatu, eta, hatzaz mehatxatzen gintuela, erran zuen:
|
|
|
Eta hala joan ziren gauzak, ezin hobekiago, harik eta egun batean ohartu nintzen arte ezen zure aitak ez zidala ohi bezala kasu egiten, enekin zegoen arren enekin ez balego bezala. Eta egun batean morroi
|
bat
jarri nuen haren barrandan... eta morroiak Ubarnerat egin zuen aitaren gibeletik, eta ikusi zuena ikusi zuen, pentsa dezakezu zer... Eta hark min izugarria eman zidan, eta mina handitzen eta handitzen hasi zitzaidan...
|
|
|
orinen bat ez dakit non... edo atsegin ez zenukeen bertze zerbait, gorputzaren neurria, konparazione? Zeren, aulki
|
batean
jarria agertzen zen mutilak bertze itxura bat izan baitzezakeen zutik jartzerakoan, hagitzez ere eskasagoa, eta zeren konkorra ere izan baitzitekeen. Eta ez duzu uste, halaber, ezen, baldin haragi hezurrezkoari mementuan akatsik sumatuko ez bazenio, amorioa itsua izan ohi delako, halarik ere, urte guti batzuen buruan iritzia eta aburua aldatuko litzaizukeela, Jainkoa delako aldatzen ez den bakarra eta adinak itsusten eta hondatzen duelako gorputza eta ekartzen zimurrak bisaira, halako tailuz, non segur egon baitzaitezke ezen mutil hura —denborak gizondua eta aitondua— mesprezatzerat eta gorrotatzerat ere iritsiko zinatekeela, koadroko bertze mutil hura gogoan? ’ Eta galdegin zidan:
|
|
|
Eta ontzitik azuzenak kendu, eta arrosa
|
bat
jarri zuen, erraiten zidala:
|
|
|
Eta bizkaitarra enekin sartzen zen behin eta berriro, ene interbentzioneak bortz zaldun haien hiltzea eragotzi ziolako... eta nik, berriz, ezin ekidin nuen iduri lazgarri hura, ene burua urka bilur
|
baten barrenean
jartzen zuena, eta kezkatzen nintzen eta izerditan hasten nintzen, zeren berant gabe jakin behar baitzuen ene lepoak zenbat pisatzen zuen uzkiak, François de Villonek zioen beza la...
|
|
|
Antonio zutik zegoen, eta Joxe eta biok txaluparen ohol
|
baten gainean
jarririk. Haatik, hura ikusi zuenean, bizkaitarra guztiz koleratu zitzaion, eta, kolpe batez zutitu eta besotik atxikitzen zuela, erran zion:
|
|
|
Guztia bat batean izan zen, egun haietarik batean ekaitz hura lehertu zitzaigunean —haizea eta euria goiti beheiti, ihortziri eta oinaztura— itsasoaren erdian. Munduan aski ibilia banaiz ere, bertze ekaitz
|
bat
jar dezaket haren parean, noiz eta Indietarako bidean haize erauntsi izugarri batek inarrosi baikintuen. Eta hura ere halakoa izan zen:
|
|
|
Eta, zer egin ez nekiela, barren leihoa estaltzen zuen errezela bildu, sudurra atera... eta leihoaren bertzaldeko korridorerat egin nuen; eta, korridorean aitzina egiterat nindoanean, bururatu zitzaidan ezen leihoko errezel hura erabil nezakeela neure lotsarien estalkitzat... eta tiratu nuen errezeletik bortizki... baina hiru gizon iritsi zitzaizkidan orduan, supituki eta deblauki, korridorearen bertze puntatik, hirurak ere ni bezalaxe biluzik, eskuak beren defentsen babesean edo, gibeletik bi guardia zituztela, nor bere kriseiluarekin eta bere ezpatarekin, esku batean bata, bertzean bertzea. Eta, gizon haiekin baterat etxeko gela zabalago baterat ninderamatela, horma
|
baten kontra
jarri gintuzten guardiek laurok, eta bertze bi gizon gehiago. Eta, eskuak altxarazten zizkigutela, bi guardiek irri tipiak egin zituzten gure konturat, harik eta handik gutirat bertze guardia bat etorri zen arte.
|
|
|
Hori, bistan da, gaueko ez dakit zenbatetik aitzina. Bazkalondoko ordu horietan, bi emakume zeuden mahai
|
baten inguruan
jarririk, ama alabak eitez, gizonetan aritzeko itxura handirik gabeak. Horiez gain, Ximurra bakar bakarrik, barra ondoan zutik eta mugikor urdin ñimiñoa eskutan.
|
|
|
Arropa multzoa urkaberatua, Edurne harraskako katilu eta plater bakanak garbitzen hasia zen. Hark aholkatu bezala, aulki
|
batean
jarri nintzen, bertze zigarro bat piztuta.
|
|
|
Ohartu orduko, Lokaleko arduraduna zen, korbata janzten zuen eta ongi etorri egiten zioten politikoen bulegoetan. Erran gabe doa bertze mahai
|
batera
jartzen zela, niretik hamar bat metrora. Handik aitzina, goiti egin ahalean urruntzen, beti ere urruntzen baizik ez dut ikusi, zenbat eta gorago hainbat eta urrunago eta gizenago.
|
|
|
Mendebaldeko parlamentu monarkiko batean deputatu errepublikazaleren
|
bat
jartzeak erakundeari itzala ematen dion gisa berean, gizarteko arau nagusiei guti aski men egitera etorri den giza talde bati ere eder zaio arau horiek beroriek zangopilatzen dituen lagunik izatea bere baitan. Denek aski agerian uzten dute beren irekitasuna, eta —hori bezain axola handiko— libertigarriagoak izaten dira taldekideen arteko topaketak.
|
|
|
Jakina, jakina. Zure amaren intziriek larrua lazten zidaten, Towsend doktorea, negar beltz
|
batean
jartzen ninduten...
|
|
|
" Kaixo, Brown naiz, edo zure semea naiz edo zuen neba edo zuen adiskidea...". Eszena hura irudikatze hutsak barre karkara
|
batean
jarri zuen, barre zergatik egiten zuen ulertzen ez bazuen ere. Baina kontraesan horiek normalak ziren:
|
|
|
Zergatik ez diot arazo hau guztia kontatzen?". Bi esaldiak esan ahala, dardara
|
batean
jarri zitzaizkion hezur haragiak, bihotza kolkotik irten beharrean; ez zegoen, nonbait, poliziarengana joateko moduan, eta harridurazko irribarre bat egin zuen. Tira.
|
|
|
Gauzak ez zeuden txantxetarako, eta, zuzendaritzaren erabakiz, argiak iluntzen joan ziren apurka apurka. Erdilunpetan gelditu ginenean, musika sentsual
|
bat
jarri zuten platoan, eta Edurtxo Caterpilarrek striptease bat iragarri zuen. Ezin konta ahala azafata atera ziren platora, eta aparteko fineziadun emankizuna eskaini ziguten guztioi, pikardia handikoa.
|
|
|
Horrez gain, kopilotuak musikaz eta aire egokituaz ere arduratu behar izaten du. Gaur, niri egokitu zait Danen alboan joatea eta, Niagararantza abiatzearekin batera, Karmelok adei  tsuki pasatu didan opera kaset
|
bat
jarri dut, Donize  ttiren ez dakit zer; baina batzuk tartean Luis, Esther eta Tom esku zartaka hasi dira eta, azkenean, luzatu didaten Van Morrison-en zinta jarri behar izan dut.
|
|
|
Nonbait, jendea betiko psikiatrekin aspertu, eta, besterik gabe, bizitzaren gai nagusiez filosofoek zer esaten duten jakin nahian dabiltza, hitz egin, beste laguntza premiarik gabe. Beharbada nik ere halako bulego
|
bat
jar nezake, Mirandan... edo Gasteizen", esan dit gaur ere, eta nik barre egin diot, eta oraingoan baita erantzun ere: " Ziur eduki bezero bat izango duzula".
|
|
|
Gure bidaiari behar bezalako amaiera emateko, the end zoriontsua, belaontzi bat hartzea proposatzen dizuet. Tomek ere birritan harrapatu gaitu ezustean, Dani poliziekin kontuz ibiltzeko gomendatu, eta esan dionean zorigaitza litzatekeela, halako bidaia luzearen ondotik, azken miliatan isunen
|
bat
jartzea...
|
|
|
Langintza horretan Euskaltzaindiak izan behar duen zeregina, horra hor gogoeta sakon
|
baten pean
jarri behar dena. Horri buruzko ahotsak nonahi entzun ohi dira.
|
|
|
4 Unamunok bere gaztaroan euskara maite zuela zalantzarik ez dago. Santi Onaindiak argitaraturiko euskal poesiaren antologian haren gabon kanta
|
bat
jarri zuen eta han bertso hau irakur daiteke: " Geure euskera baño/ berba ederrago/ ez da gauza ain aundi/ zelebratuko".
|
|
|
Orrialdeak, teletestua erabiltzen zuen Prestel sistemaren bitartez igortzen ziren. Orduan urriak ziren komunikabide honen harpidedunak, telebista aparailuetan deskodetzaile
|
bat
jarri behar izaten zuten seinalea jaso ahal izateko. Esan dezakegu, bada, duela 20 urte jaiotako kazetaritza elektronikoa telebista kateetan finkatu zela teletestuari esker.
|
|
|
• Telekomunikazioen bidezko dokumentu digitalen transferentzia eta dokumentuaren berehalako eskuratzea onartzen duen sistema. Era berean liburutegien arteko prestamoa birplanteatzera behartzen du honek (egile eta editoreen eskubide eta interesak
|
bat
jartzea ezinbestekoa da, beti ere dokumentu eta informazioaren zirkulazio publiko librea errazteko helburuarekin).
|
|
|
Esan legez, Frantziako Iraultza dugu aitzindari dema horietan. Hantxe gorpuztu zen, historian lehendabizikoz eta modu sistematiko batez, zuzenbidearen arlo bakoitzeko arauak
|
batera
jarri eta kodetuta aldarrika eta argitaratzea. Hartara, Kode Zibila, Zigor Kodea, Merkataritzako Kodea eta Prozedura zibil zein kriminaleko kodeak Napoleon Bonaparteren armadak hedatu zituen Europan zehar, sarri askotan, hango eta hemengo hizkuntzetara ere itzuliak eta bihurtuak2 Horiek ere, Bonaparteren meneko hainbat herrialdetan lege aldarrikatu eta indarrekoak.
|
|
|
Lehenengo hura, alegia, kode bakarrarena, hainbestean zegoen. Lege idatzi baten bidez, ordu arte sakabanatuta zegoena testu bakar
|
batean
jartzekoa zen, gizabanakoaren adimen eta arrazoimenaren argitan, aro berriari zegozkion lege zibil berriak egokiro eho eta mamituak.
|
|
|
Heriotzaren maiestateagatik hunkituta dagoenak halako bizitza baten bidez bakarrik eman diezaioke adierazpena. Jakina, hau ez da inolako azalpena, sinbolo baten ordez beste sinbolo
|
bat
jartzea baizik. Edo:
|
|
|
Baina, agian, honen berri badakizu, liburuaren zentzua etikoa baita. Behin, hitzaurrean, orain agertu ez den esaldi
|
bat
jarri nahi nuen eta orain esaldi hori idatziko dizut lan honetan zure gakoa izan dadin. Orduan idatzi nahi nuena hauxe da:
|
|
|
Wittgensteinen oharren edizio honetan ohar gutxi batzuk kanpoan geratu dira. Ohar hauek eskuizkribuaren hasieran zeuden eta testu mekanografiatuan ez ziren sartu, kalitate eskasa izateagatik (eskuizkribuan Wittgensteinek ‘S’
|
bat
jarri zien —’S’ ‘schlecht’ da, hau da, ‘kaskarra’—). Ohar hauek hurrengoak dira:
|
|
|
" Kanpoko zorrizto, lotsabako, gosekil orreik ona etorten dira." Edota Mussoliniren indarrak sentiarazten zion lilurara: " Gasteri sendua, euki gura badozu, begi aurrian guda
|
bat
jarri egijozu. Gari ta burni itzak Mussoliniren itzak.
|
|
|
Ez zirudien, ordea, etxean beste gelarik zegoenik. Bestalde Lazarok, sukaldetik bi kopa eta botila bat ekarriz, aulki
|
batean
jartzeko gomit egin zion. Elkarren ondoan jarrita, topa legea egin, edan egin zuten.
|
|
|
Nekez hartzen zuen arnasa, begiak lanbrotuta zeuzkan. Xan beste aulki
|
batean
jarri eta kartoi puxka batekin haizea ematen ari zitzaiola, atzera mintzatzeko kondizioetan zelarik: " Hark ere bazekien igeltsuan", esan zuen aitatxik.
|
|
|
Xan, trenean, lau lagunentzako konpartimentu
|
batean
jarri zen, bakarrik. Bertatik bagoiaren parte handi bat ikusi zezakeen.
|
|
|
Ondoko, pasiloaz bestaldeko konpartimentuan gizon andre zahar bi zeuden, luze mehatxa gizona, sendo bulartsua emakumea. Parekoan berriz, gizon txiki lodi
|
bat
jarri zen; berehala egunkaria leitzeari ekin zion hark.
|
|
|
Haiek berriz, xalo antzean, zain bide zeuden, Xanek begira ziezaien, egiteko kasu; begiratzean burua lañoki makurtu zuten, irribarre sinpatikoak eginez. Berehala beren kuadernora bildu, siuska miuska mintzatzen hasi zirenez, Xanek egokitzat jo zuen haiengandik ez urruti zegoen aulki
|
batean
jartzea. Bista sutan pausatu zuen.
|
|
|
Beste neskak min intziri txiki bat egin zuen, pixka bat tolestu zen. " Eseri", esan zion Elik hari; neska eurengandik aldendu, leihoaren ondoan, aulki
|
batean
jarri zen;" nire ahizpa da", esan zuen Elik; isilaldi bat izan zen, Xanek ikusi zuen Elik eskua lo zegoen haren buruaren gainean ipinita zeukala; hargatixe: " ez duzu ezagutzen?", galdetu zion Elik; Xanek ezezkoa egin zuen;" bera duzu Henriren anaia"; Eli haren aldamenean, beroki handi baten barruan, hankak bilduta, txikortua, figura txikitxo bat zen;" zergatik sartu zara hor?", galdetu zion Elik, irritsu.
|
|
|
... Kamionetan, Lupo bolantean zela, hura eta Beleren artean jarri zen Xan. Belek kaset
|
bat
jarri zuen. Rock musika zen, Xanek ez zuen hitzik ere aditzen.
|
|
|
Tutu luze batzuk zekartzatela itzuli, berriz ere abiatu ziren. Xan ere jaitsi zen, aterkiaren babesean, koska
|
batean
jarri zen, apur bat bere onera etorriz. Gero berriz, Belek obretako hesia azpitik igaro, obra barrenetik kable batzuk atera zituen.
|
|
|
" Ahal baduzu itxoin... Oraintxe ezin dela etorri", esan zion Xani;" nahi baduzu eseri"; Xan aulki
|
batean
jarri zen; berriz ere telefonora: " bai...?
|
|
|
Datu hark apur bat lasaitu zuen Gari; emeki emeki zalantzatik errekonozimendura igaro zen haren espresioa. Kaja
|
baten gainean
jarri zen, eskuarekin Xani beste batean jartzeko adieraziz: " Hi... noiz atzeman hinduten, ba?".
|
|
|
Datu hark apur bat lasaitu zuen Gari; emeki emeki zalantzatik errekonozimendura igaro zen haren espresioa. Kaja baten gainean jarri zen, eskuarekin Xani beste
|
batean
jartzeko adieraziz: " Hi... noiz atzeman hinduten, ba?".
|
|
|
" Hi... noiz atzeman hinduten, ba?". " Kasernan, gogoan izango duk, bonba
|
bat
jarri zitean ba...". " A bai", esan zuen Garik;" su etena hautsi zuena...
|
|
|
Ez zian ikusten, uste zian joan egin zela eta hots egin zioan. Henri aulkiño
|
batean
jarri zuan ohearen ondoan, ama besoetan hartu zian, kulunkatu zian, hura berriro lokartu zen arte. Eta, Henri atzera mahaira etorri zenean, hutsik atzeman zian bere platera.
|
|
|
Gorro bat jantzita, zuhaixka batzuen atzetik begira egon zuan. Bazituan tipo arraro batzuk tunba
|
baten gainean
jarrita; haiek txakurrak zituan, deskarado. Gero, jendea barreiatu eta tipo haiek ere joan, eta ama eta anaia zaharra eta haren emaztea eta haurrak eta ni neu gelditu ginenean:
|
|
|
Agi denez azkenik bere helburua iritsi behar zuen; hala ere... kezkatuta zegoen. Iharrari begiratu zion; hau baina, ke laino batean murgilduta, begiak puntu atxikigaitzen
|
batean
jarrita, orain perspektiba luzeagoko kalkuluak egiten ari zela zirudien. Xanek gauzak zertan zeuden, su etenaz galde egingo zion, nabari zuen ordea, bere hitzak laburrak eta ez egokiak izango zirela.
|
|
|
Barra alderantz bilin-balanka heldu eta, han zenetako bati basoa eskutik kendu, zurrut batean hustu zuen. Gero, Xanen alboantsu zen emakume gazte
|
baten atzean
jarri eta haren mugimenduak baldarki irudikatzen hasi zen. Emakumeak berriz, eta harekin ziren gizonek ere, ez bide zuten hura ikusten, ez zuten erreparatzen.
|
|
|
Lazaro eta Luziren ohean estalkia liso liso paratuta, haren gainean bere arropak txukun aski tolestuta zeuden. Haraxeago berriz, aulki
|
batean
jarrita, mutiko bat berari fijo begira zegoen. Zalantza pixka bat egin eta gero, Xanek mantak alboratu, ohean jarri eta:
|
|
|
Komunetik kamiseta eta galtza garbi, lasa samarrekin, etxeko zapatillak jantzita irten zenean, salan, aulki
|
batean
jarrita, zain zeukan emakumea. " Sutondoan zabaldu dizkizut arropak", esan zuen;" berehala lehortuko dira; jarri, jarri; tori"; kafe antosin bat eskuratu zion; Xan sofan jarri zelarik, emakumeak lanpara bat piztu zuen; giro gozoa zegoen; leiho zabalaz hara berriz, euria txurrustaka ari zuen; emakumeak diskretuki begiratu zion;" uste dut", esan zuen," ez zintudala inoiz ikusi".
|
|
|
Barrutik gizon batzuen ahotsak helduki ziren. Xan baina, bertara sartu gabe, kanpoan, estalpean zegoen aulki luze
|
batean
jarri zen. Hainbesterekin, emakumeak errespetatu egin zuen bere erabakia.
|
|
2001
|
|
|
Sagar jotze eta estutze lana amaitua zela adierazteko edo, baserriko larrainean, atarian biltzeko ohitura zuten garai bateko sagardogileek. Patsola
|
bat
jartzen omen zuten eta bertan pisoiekin erritmo ezberdinak jotzen omen zituzten, irrintzi luzeak botaz. Nafarroan, Baztango Arizkun herrian esate baterako, hiruko erritmoa mantendu da, hiru pisoiez osatutako soinua, alegia.
|
|
|
Errepublikako presidente izandako Francesco Cossigak egunkarietan adierazi du Aznar frankista bat izan zela demokratak diktadorearen aurka ari ziren garaian eta Iturgaitz mentekatoa dela esan du zalantzarik gabe, ergela dela alegia. Izan ere, Iturgaitzek bertako hezkuntzari buruz botatzen dituenak, adibide soil
|
bat
jartzearren, farregarriak dira... ez balira negargarriak. Arazo hau dela-eta (hezkuntza ere arazo baita) PP rekin itun famatua sinatu duten beste bazkideak, PSOE koak isilago daude, eta ez da harritzekoa; izan ere, hezkuntzan gaur egun indarrean dauden hainbat lege eta erabaki beraiek garai batean ezarritakoak baitira!
|
|
|
Honen guztiaren ondorioz, gaur egun bainuetxeetara hurbiltzen den bezero motak antzinako nobleziarekin zerikusi gutxi duela esan genezake. ...agusia izaten jarraitzen dute, batez ere astean zehar eta denboraldi baxuan, baina Raimundo Azpilikuetak argitzen digun bezala," asteburua eta oporrak heltzen direnean hau jende gaztez betetzen da, hirietako presa eta estresetik ihesi; izan ere, beraiek dira mundu hau deskubritzen ari direnak eta ilusionatuen daudenak, paradisua iruditzen zaie; imajinatu, duela urte batzuk hemen haurtzaindegi
|
bat
jartzea zorakeria irudituko zitzaigukeen, eta jadanik abian dago".
|
|
|
Zer dela eta erabaki zenuen" Chateau"
|
bat
jartzea?
|
|
|
Nik 1967an finka hau erosi nuenean chateau formula berreskuratu nuen. Beraz, ni ez naiz Españako Estatuan chateau
|
bat
jarri duen lehena, ni Chateaua berritzen den garaiko aitzindaria naiz. Hau ez da Gipuzkoa bezala.
|
|
|
Arabiarrak etorri zirenean, herri osoak ihes egin eta hustu egin zen; baina X. mendean arabiarrak Ebro utzi eta Duerora jo zuten, eta jendea (uste dugu iparraldetik) birpopulatzera etorri zen. Esaten denez Erramel izeneko arabar konte
|
bat
jarri zen bertan bizitzen, eta horregatik du izena" Remelluri": Erramelen hiria.
|
|
|
Hemen ez dakigu ezer oliboari buruz, ez zer klase dauden, ez ezer. Bekadun
|
bat
jarriko dugu lanean olibo mota denak aztertu ditzan, hemengo baldintzetara zein egokitzen den hobeto ikusteko. Euskal Herrian bertako olio ona izango dugu, beraz.
|
|
|
Aurrekoarekin lotuta, etika indibidualaren gorakada eman da gizarte osoan eta horrek ere eragina izan du ezkerrean. Lehen azaldu dudan ezkertiar izatearen ikuspegi pertsonalaren adibideren
|
bat
jarriko dut: gaur egun jende asko ez da militantea baina ezkerraren balio tradizional batzuk gordetzen ditu, ez ezkontzearena, edo haurren heziketa askeago bat...
|