2017
|
|
Bero handia egiten zuen arratsalde
|
hartan
eta, horregatik, tren bagoiko giroa ere sargoria zen, eta gainera, oraindik ordubete falta zen hurrengo geltokira heltzeko: Templecombe.
|
|
" Jende guztiak hitz egiten zuen bere ontasunari buruz eta lurralde
|
hartako
Printzeak haren berri izan zuenean, astean behin, herriaren kanpoaldean zuen jardinean ibiltzeko baimena eman zion. Jardina ederra zen eta umeak ezin ziren bertan sartu, beraz, ohore handia zen Bertharentzat."
|
|
" Jende guztiak hitz egiten zuen bere ontasunari buruz eta lurralde hartako Printzeak
|
haren
berri izan zuenean, astean behin, herriaren kanpoaldean zuen jardinean ibiltzeko baimena eman zion. Jardina ederra zen eta umeak ezin ziren bertan sartu, beraz, ohore handia zen Bertharentzat."
|
|
Azkenean, mirto sasi zarratu bat ikusi eta haren atzean ezkutatu zen. Otsoa sasitzaren inguruan usaintzen hasi zen, mihi beltz handi
|
hura
ahotik eskegita eta begi gris zurbilek amorru bizia erakusten zutelarik. Berthak beldur ikaragarria zuen eta bere buruari esan zion:
|
|
Astebeteko epean, Deplis jaunak 405 liberara jaitsi zuen bere eskaintza, eta are haserreago agertu zen alarguna. Sasoi
|
hartan
, txutxu mutxu bat heldu zen Deplis jaunaren belarrietara:
|
|
Egun
|
hartan
gonbidatu asko bildu ziren nagusiaren mahai bueltan. Kurriloa izter bakarrarekin zerbitzatu zuten.
|
|
Zaharraren aurpegi nahasia argitu egin zen. Zenbat eta laudorio gehiago egiten nituen nik, orduan eta ageriago zintzotasun alaia eta adeitasun zinezkoa gizon ihar
|
haren
aurpegieran.
|
|
Zerbait egin behar dut. Maite dudan
|
hura
defendatu behar dut. Ezin dut hiltzen utzi.
|
|
Beldurra eta dolumina. Gizon
|
harengan
eta bere senitartekoengan pentsatzean, barne zauri desatsegin bat ireki zait. Dena den, bide bakarra dugu aurre egiteko.
|
|
Beno, zu ezin zaitut engaina nire eguneroko maitea, utzi egin nau. Zuk hain ondo dakizun erabaki
|
hura
ezin onarturik alde egin du. Oraindik ere bera baino garrantzitsuagoa ote den ongi ez dakidan horren ondorioz galdu dut.
|
|
Txikitan jolastu ohi nuen zinburuetan. Ama jesarrita egoten zeneko banku
|
hartan
. Iosu lehen aldiz musukatu nuen toki hartan.
|
|
Ama jesarrita egoten zeneko banku hartan. Iosu lehen aldiz musukatu nuen toki
|
hartan
. Baina jada, berandu da, beranduegi.
|
|
Baina zer axola, ez da zeru bera. Eta
|
hura
aurrean duzula, oroitzen zara nola liluratzen zintuzten haizeak egin ohi zituen ibilbideek, zeruko urdintasunak besarkatzen zituen mendi gailurretan barrena. Zure mendietan barrena.
|
|
Gelditu zen kamioi zaratatsu
|
hura
. Eraikinez beteriko leku batera heldu ginen.
|
|
Han nengoen ni, goiz hotz
|
hartan
, gizon hura kotxez heldu zenean. Kotxetik jaitsi eta dendariarekin hitz egiten hasi zen, dendaria gizon zaharra zen, txikia eta zabala, eta indartsua benetan.
|
|
Han nengoen ni, goiz hotz hartan, gizon
|
hura
kotxez heldu zenean. Kotxetik jaitsi eta dendariarekin hitz egiten hasi zen, dendaria gizon zaharra zen, txikia eta zabala, eta indartsua benetan.
|
|
Egun batean opariz inguraturik esnatu nintzen.
|
Hura
bai zoramena! Umetxoa pozaren pozez zegoen, eta han egon zen, nire ondoan, goiz osoa opariak zabaltzen eta gero beraiekin jolasten.
|
|
Galdutako kartazalak, Föergell enpresako akziodun nagusiaren esku egon zuen ordubete barru, derrigor. Horrexegatik, ohizko irabazle maskara ez baina, erabat desitxuratutako karantza zurbila ageri zuen eguerdi
|
hartan
, Möergell enpresako zuzendari orokor, Ataulf Tarqquus jaunak. Bizitzako lehen porrota erditzera balihoa bezala, eskuak giltzurrun aldean bilduta zeuzkan, eta izerdi patsetan zen, erabaki garrantzitsuenak hartzen zituen piraña ontziari pega pega eginda; begirada galduta eta pentsakor.
|
|
Matriuska erraldoi baten modukoa zen Föergell enpresa, are erraldoiagoa zen Möergell matriuskak mendean har zezan, aurkeztu beharreko dokumentu sekretuak zekartzan kartazalak.
|
Hura
aurkeztu besterik ez zuen Ataulf Tarqquus jaunak, bi enpresen arteko absortzioa ahalbidetzeko. Batuketa estrategiko horren bitartez, Zöergell ek, hiruretan matriuska handienak, Moërgell gupidagabe ez irenstea erdietsiko zukeen Tarqquus jaunak1 Hil ala biziko paperak ziren, beraz.
|
|
Inork
|
haren
berri ematen ez zionez, halako batean, Ataulf Tarqquusek buelta erdia eman eta Jainkoarren! Non da kartazala!
|
|
orro egin zuen.
|
Haren
berunezko eskutu rrak kaoba zur iluneko mahaian talka egin eta metalezko oihartzun, uhin, dardara zein Siberiako hotzak, Moërgell matriuskako horma guztiak gainditu eta, bost mila langileen lepo buruetara barreiatu ziren, domino fitxa erreskaden modura.
|
|
Hain garrantzikoa zen kartazal
|
hura
, Dubio, enpresako postari ezgauzaren esku lohietan zebilela jakin izan balu, ja ta oliba begiak bere eskuz atera eta Moërgelleko garabi altuenetik urkatuko zukeen. Dubio gizajoa ez zen ordea kanpoan gertatzen ari zenaren jakitun.
|
|
Goizeko posta banaketa ia amaituta zeukala-eta, bazkal aurreko lo susta egiteko asmoz, garai batean obusak fabrikatzen zituzten Moërgelleko pabilioi zikin eta ilunenera jo zuen. Zoko moko
|
hartan
ezkutatuta, ez zion inork enbarazurik egingo.
|
|
Erabaki horren eraginez, Moërgellen negozioak xanpain aparraren modura egin zuen gora. Huraxe zen momentuz,
|
haren
lorpenik handiena.
|
|
Nondik hasiko zen baina, Tarqquus jauna, kartazalaren bila? Nola ebatziko zuen, itxuraz hain hutsala zirudien arazo larri
|
hura
–Moërgell hiri handi mandi eta zatar baten modukoa zen, hainbat eta hainbat pabilioiez osaturikoa.
|
|
Bazekien ate ondoan pausu hotsak entzun bezain pronto jaikiz gero, hainbeste desio zuen
|
hura
topatuko zuela, isilka, bere bihotza otarrean utziz.
|
|
Ez al zuen bezeroak errespeturik merezi? Ez al zuen agure
|
hark
atentzio pixka bat merezi. Eta batez ere, ez al zion Maialenek azaldu behar lehenago berari zuzendutako begirada?
|
|
Eta batez ere, ez al zion Maialenek azaldu behar lehenago berari zuzendutako begirada? Jakin min handia sortu zion begirada
|
hark
, begi urdinen begirada hark. Bazekien Maialenek ez zuela agure batekin oheratu nahiko, aukera hori hasieratik baztertu zuen.
|
|
Eta batez ere, ez al zion Maialenek azaldu behar lehenago berari zuzendutako begirada? Jakin min handia sortu zion begirada hark, begi urdinen begirada
|
hark
. Bazekien Maialenek ez zuela agure batekin oheratu nahiko, aukera hori hasieratik baztertu zuen.
|
|
Bazekien Maialenek ez zuela agure batekin oheratu nahiko, aukera hori hasieratik baztertu zuen. Begirada
|
hark
zerbait esan nahi zuen, zerbait garrantzitsua. Hamabost urte zeramatzaten Maialenek eta bere amak herri hartan eta inoiz ez zion Maialenek horrelako begiradarik zuzendu.
|
|
Begirada hark zerbait esan nahi zuen, zerbait garrantzitsua. Hamabost urte zeramatzaten Maialenek eta bere amak herri
|
hartan
eta inoiz ez zion Maialenek horrelako begiradarik zuzendu. Begirada hura berezia zen, hain berezia azken bi orduetan Balben geldiarazi zuela.
|
|
Hamabost urte zeramatzaten Maialenek eta bere amak herri hartan eta inoiz ez zion Maialenek horrelako begiradarik zuzendu. Begirada
|
hura
berezia zen, hain berezia azken bi orduetan Balben geldiarazi zuela.
|
|
Eta gero etxera bueltatzen ziren, beheko suaren berotasunera. Han, berotasun gozo
|
hartan
esne beroa edaten zuen Puskasek bere bi anaiekin eta bere gurasoekin batera eta aitak ipuin harrigarriak kontatzen zizkien. Otso eta hartzei buruzko ipuinak, gazte adoretsu eta neska bahituei buruzko ipuinak.
|
|
Buelta ematea pentsatu zuen eta Balbera sartzea. Burua biratu zuen tabernarantz, baina berehala kendu zuen ideia
|
hura
burutik. Burua berriz gorputzaren norabidean jartzean ordea zirrara batek zeharkatu zuen Puskasen gorputza.
|
|
Elkarrizketa bukatuta berriro ere isiltasuna beraiekin batu zen. Egoera
|
hari
aurre egin ezinik amore eman zuten; baso erdia amaitu bitartean hari ikusezinari eusten iraun zuten. Ondoren etxerako bidea hartu zuten elur maluta berrien azpian.
|
|
Herritar askok mesfidati begiratzen zioten, ez baitzitzaien normala iruditzen kanpotar bat besterik gabe beraien herrian bizitzea. Jendea kexuka joan zen apaizarengana, beltzaran begi urdin ezezagun
|
hark
ez zuela herrira gauza onik ekarriko esanez, baina apaizak lasai egoteko esaten zien, pertsona ona zela eta ez zuela arazorik sortuko.
|
|
Apaizaren babespean zegoen eta zurgin ofizioa ikasi zuen Puskasekin. Egunak eta asteak pasatu ahala herriko jendeak kasu gutxiago egiten zion ijitoari eta hau etorri aurreko bizitza egiten jarraitu zuten jatorri ezezaguneko pertsona
|
hura
herrian ez balego bezala. Ijitoa bakardadean bizi zen, baina zoriontsua zen non lo egin bazeukalako.
|
|
Gainera Puskasekin noizean behin lan egiten zuen eta lagun onak egin ziren. Egoera lasai
|
hura
ordea udaberria etortzean bukatu zen.
|
|
Elur malutak goitik behera, gauerarte jarraitu zuten herria zuritzen haurren gozamenerako. Zortzi egun iraun zuen elur jasa
|
hark
eta hogei zentimetroko sakonera zegoen elurretan. Gauez hodeiek alde egin zuten izarrei lekukoa utziz.
|
|
Gaueko hamarretan hodeiek berriz ere alde egin zuten. Herritarrek ezin zuten kasualitate
|
hura
sinistu, baina eguzkiak hurrengo egunean elurra urtuko zuen esperantzaz oheratu ziren. Hurrengo egunean ordea aurreko egunetako eguraldia errepikatu zen; gaueko hamarrak arte hodeiak, hotza eta elurra, eta horrela jarraitu zuen hurrengo egunetan ere.
|
|
Hurrengo egunean ordea aurreko egunetako eguraldia errepikatu zen; gaueko hamarrak arte hodeiak, hotza eta elurra, eta horrela jarraitu zuen hurrengo egunetan ere. Hirurogei zentimetroko elur geruza zegoen herri guztian zehar eta eguzkia irten arte ezinezkoa zen egoera
|
hari
aurre egitea. Aste bete igaro zenean zurrumurru bat zabaldu zen herritarren artean:
|
|
Aste bete igaro zenean zurrumurru bat zabaldu zen herritarren artean: herriak maldizio bat zeukala eta ijitoa zela maldizio
|
haren
erruduna. Zortzigarren egunean egoera aldatu ez zela ikusi zutenean herritar guztiak apaizaren etxera joan ziren eskuetan aizkorak, aitzurrak, segak eta harriak zituztela.
|
|
Zortzigarren egunean egoera aldatu ez zela ikusi zutenean herritar guztiak apaizaren etxera joan ziren eskuetan aizkorak, aitzurrak, segak eta harriak zituztela. Puskas apaizarekin eta ijitoarekin zegoen momentu
|
hartan
. Apaizak leihotik ikusi zituen hurbiltzen herritar haserretuak beraien tresnekin elur artean nekez ibiltzen.
|
|
Taberna elizatik nahiko hurbil zegoen, eliza plazako bide zaharretik gora baitzegoen eta taberna plazan bertan. Bidea laburra zen, baina aurreko egunetako elurteak aldapa labur
|
hura
guztiz busti zuen eta Puskas eta Tomas astiro jaisten ari ziren. Kezka aurpegiarekin jaisten ari ziren agure biak.
|
|
Bata aldapak sortzen zion kezkarekin eta bestea oroitzapenak sortzen zion kezkarekin. Nola ahaztu gertakari
|
hura
–Hogei urte pasatu eta gero ere lotsa sentitzen zuen Puskasek.
|
|
Herria zoragarria zen. Zenbat aldiz jolastu ote zuen kale zahar haietan, zenbat arrankari harrapatu ote zituen erreka
|
hartako
ur gardenetan eta zenbat aldiz igo ote zen mendi eder haietara. Ez, herriak ez zeukan kulparik.
|
|
Ez, herriak ez zeukan kulparik. Gertakari
|
hura
ordea ezin zuen ahaztu. Amesgaiztoetan agertzen zitzaion ijitoa bere begi urdinekin laguntza eskatzen, baina Puskasek ez zion laguntzen.
|
|
Hala ere Puskasek herritarrei ez zien inoiz ezer aurpegiratu, ezta bere lagunei ere.
|
Hura
zen bere herria eta ez zeukan nora jo. Herritarrekin eta lagunekin ondo konpontzea beste aukerarik ez zuen.
|
|
Tragoak eskuetan hartu eta herriko jendeari begira geratu ziren. Zenbat aldiz errepikatu zen eszena
|
hura
azken urteetan. Askotan.
|
|
Erdi kezkatuta erdi harrituta burua biratu zuren eta Tomasi baso erdia eskaini zion. Momentu
|
hartan
bi eserleku libre geratu ziren eta bertan esertzea erabaki zuten.
|
|
Bai. erantzun zion Puskasek, nahiz eta bazekien erantzun
|
hark
ez zuela Tomas konbentzitu, ezta bere burua ere.
|
|
Etxetxikiko Juan eta San Antonioko Larrinaga anaiak. Bakardade
|
hark
giroa hoztu eta tristatu zuen. Isiltasuna nagusi zen tabernan eta Puskasek eta Tomasek tragoa bukatu orduko beste hiru herritarrak alde egin zuten.
|
|
Izan ere, denak berdin jarraitzen du, ezer ez da aldatu. Goikoek, mintzo dudan hizkuntza, nire herria, nire izate osoa, maite dudan
|
hura
zanpatzen duten artean, ezer egin ezinak sortzen didan inpotentzian murgiltzen naiz. Eta honen inguruan pentsatzean, eta tristurazko sentipen horren ondorioz, begietako kobazuloetatik, ur gaziko tanta ikusezinak ateratzen zaizkidala nabari dut.
|
|
Halako batean, Krutzger jaunak bere informazio sareen bitartez jakin zuen, kartazal
|
hura
Recquio izeneko kontu emaile batek, eman ziola Dubiori, Zuzendaritza Nagusira eraman zezan. Hor eten zen haria.
|
|
Akats barkaezina eginagatik. Hamaika eta erdietan gertatu zen
|
hura
.
|
|
Non arraio ote zen Dubio? Urteetan, gixon maskal
|
hartan
erreparatu ez zutenek, haren bila hasi zen ero moduan. Hortaz, jendea laster ka ikus zitekeen pabilioi, bulego eta aparkalekuetan barrena.
|
|
Non arraio ote zen Dubio? Urteetan, gixon maskal hartan erreparatu ez zutenek,
|
haren
bila hasi zen ero moduan. Hortaz, jendea laster ka ikus zitekeen pabilioi, bulego eta aparkalekuetan barrena.
|
|
Berriz ere posturaz aldatu zuen. Kartazala mesedez itzuli zezala, ez zela
|
harenganako
zigorrik izango eta, are gehiago kartazal itzultzera, sari ederra izango zuela, ari zen errepikatzen bozgorailua, obsesiboki. Ez zen, alta, megafonoaren oihartzuna pabilioi zahar hartara, beharrezko intentsitatez heltzen.
|
|
Ezbairik gabe, Moërgell enpresako zoko guztiak xehe mehe miatzen hasi ziren. Baita Dubioren berri izan, eta
|
haren
egonlekua ezkutatzen ari zitezkeen gizon susmagarriari galdeketak egiten hasi. Ganoragabe.
|
|
Pantailek, kanpotik itxita, ejertzitoak gordetako Moërgellen irudiak etengabe errepikatzen zituzten. Barne Arazoetako Ministroak dandy gaumindu itxurako totela bera," Enpresa Terrorismo" izenaz bataiatu zuen
|
hura
, prentsaurreko ezohizko baten bitartez; Dubioren izena aipatzera ausartu gabe. Izen ponposo berri horrek estatu osoko herritarrak zertxobait lasaitu zituen; gaitzak izen abizenak zituen-eta.
|
|
Begi bakarra ireki eta halako batean, linterna batek nola segundo luze batez bete betean jo zuen ohartu zen. Zer izango zen argi
|
hura
–pentsatu zuen.
|
|
Dubiok berriz begiak itxi zuen. Handik gutxira, nagiak atera eta ohe inprobisatu
|
hartatik
jaiki zen. Galtza tartea bustita zuen.
|
|
Galtza tartea bustita zuen. Orban
|
hura
ikusita, irribarre urduri alkoholikoa egin zuen.
|
|
Ia ordu batak jo zuen eta bazkari legea egiteko asmoz, pabilioi
|
hura
utzi eta punpen instalazioaren lekutik, kantinarako bidea hartu zuen.
|
|
Dubiok arratsalde
|
hartan
bertan lan pixka baten lan egingo zuen ez gehiegi, gehienera jota, alde batetik besterako hiru joan itzuli eta banaketa amaitzerakoan, etxera ez baina, auzoko tabernetan narrasti moduan ibiliko zen, harik eta gauerdia iristen zen arte. Arrats parteko bakarkako ardo merkearen txikiteoan jarrita gogoa3, punpa zentrifugoen instalaziora zeramaten metalezko eskailera luzeak jaitsi zituen.
|
|
Alkohol usaineko irriño hits batek ihes egin zion Dubiori. Behingoan, anaia bikia iruditzen zitzaion aurrez aurreko gizon hantuste
|
hura
. Haren atentzioa lortzearren, kartazal marroia atera zuen poltsikotik eta gogor airean astindu.
|
|
Behingoan, anaia bikia iruditzen zitzaion aurrez aurreko gizon hantuste hura.
|
Haren
atentzioa lortzearren, kartazal marroia atera zuen poltsikotik eta gogor airean astindu. Kaixo!
|
|
|
Hura
ezin eramanda, ahuspeztu egin zen Tarqquus. Ur lohien erreflexuari begira geratu zen, lelotuta bezala.
|
|
Dubio gizajoa berriz, ahoa bete hotz, mugiezin geratu zen, harik eta Ataulf Tarqquus erori zen inguruan burbuilak desagertu ziren arte. Eta pare bat minutu beranduago, Moërgelleko enperadorea ubidetik irteten ez zela ohartuta, itoaren desagerpenaren abisua ematera joan zen eta, bide batez, ahaztuta soinean zekarren kartazal
|
hura
Krutzger jaunari entregatzera.
|
|
Berea bakarrik, bakar bakarrik. Duen sekretu bakarra delako edo Maite idazten duena
|
hura
bera delako agian.
|
|
Bizitzaren helmuga ikusiko balu bezala izango da. Oroitzapenak min emango diote orain, zoriontasun
|
hura
inoiz berreskuratuko ez duela pentsatuko duelako.
|
|
Orain ordu erdi, ametsen mundu horretan, mundu hau ez zela existitzen otu zaio. Eta patetikoa badirudi ere, orain ordu erdi, eguzkiak gogorki jotzen zuen beste mundu batean zoriontsu zen beste Maite
|
hura
zela iruditzen zaio. Eta nahiago izango du Maite hura izan.
|
|
Eta patetikoa badirudi ere, orain ordu erdi, eguzkiak gogorki jotzen zuen beste mundu batean zoriontsu zen beste Maite hura zela iruditzen zaio. Eta nahiago izango du Maite
|
hura
izan.
|
|
Inozentziaz beteriko ele, hitz eta mundu
|
hura
, mundu inperfektu hura batez ere maite dut, errealitatea baino gehiago, nik eraikitako mundu perfektuak baino are gehiago.
|
|
Inozentziaz beteriko ele, hitz eta mundu hura, mundu inperfektu
|
hura
batez ere maite dut, errealitatea baino gehiago, nik eraikitako mundu perfektuak baino are gehiago.
|
|
Joan egingo da. Urteetan zehar eraikiz aritu den etxe
|
hura
, lan hura, gizon hura, mundu hura... atzean utziko ditu denak. Atetik ateratzean hego bi hazi balitzaizkio lez sentituko da.
|
|
Joan egingo da. Urteetan zehar eraikiz aritu den etxe hura, lan
|
hura
, gizon hura, mundu hura... atzean utziko ditu denak. Atetik ateratzean hego bi hazi balitzaizkio lez sentituko da.
|
|
Joan egingo da. Urteetan zehar eraikiz aritu den etxe hura, lan hura, gizon
|
hura
, mundu hura... atzean utziko ditu denak. Atetik ateratzean hego bi hazi balitzaizkio lez sentituko da.
|
|
Joan egingo da. Urteetan zehar eraikiz aritu den etxe hura, lan hura, gizon hura, mundu
|
hura
... atzean utziko ditu denak. Atetik ateratzean hego bi hazi balitzaizkio lez sentituko da.
|
|
Lagunekin nagoenean, idazten behar nuke. Bai, etxe handi
|
hura
bezala da bizitza; leihoez bestalde askatasuna ikus dezakedalako. Eta nik ezin izaten dut ene begirada leihoetatik aldendu, eta ezin izaten dut askatasuna eskuratu, kanpoan dagoelako.
|
|
Sutondoan esertzen naizen bakoitzean aitonaren oroitzapena datorkit burura. Berotasun
|
haren
alboan eserita kontatzen zizkidan hamaika histori, hainbat gertaera eta beste hainbeste kontu zahar. Berak zioenez, antzina gertatutako kontuak ziren, baserrietako jendea iluntzearekin batera oheratu eta eguneko lehen eguzki izpien argitasunpean lanean hasten zirenekoak.
|
|
Inguruko lur askoren jabearen seme nagusia zen eta oraindik ezkongai zegoen. Katalin etxetik irten zenean mutila zeharo txundituta geratu zen
|
haren
edertasuna ikustean, eta birritan pentsatu gabe zera esan zuen:
|
|
Neskatoa gaixotu egin zen, gero eta ahulago zegoen eta bere begiak dis tirarik gabe geratu ziren. Denek uste zuten hori ez zela arraroa,
|
hark
zuen erantzukizuna ez zen txantxetarakoa. Baina denbora pasa ahala, Katalinek jateari utzi zion eta ez zen etxetik ateratzen, ezta loreak ureztatzeko ere.
|
|
Azkenean, Katalinen anaiek beraiekin mendira joateko esan zioten, egun
|
hartan
ardiak eraman behar baitzituzten larre batetik bestera. Mendiko haize freskoak onura egingo zion itxaropenarekin, neskatoa anaiekin batera abiatu zen zelai orlegi erraldoietarantz.
|
|
Ibaik jarraian ezagutu zuen neskatxa, bere lagunek hainbat gauza kontatzen zizkioten arrebari buruz. Entzuna zuen polita eta liraina zela, baina ikusi eta batera konturatu zen ez zegoela hitz nahiko neskatoaren edertasuna deskribatzeko, Ibai zeharo txundituta geratu zen zuhaitzaren azpian zegoen
|
harekin
. Ez zekien zer egin, zer esan... bere aitonaren hitz batzuekin gogoratu zen momentu hartan:
|
|
Entzuna zuen polita eta liraina zela, baina ikusi eta batera konturatu zen ez zegoela hitz nahiko neskatoaren edertasuna deskribatzeko, Ibai zeharo txundituta geratu zen zuhaitzaren azpian zegoen harekin. Ez zekien zer egin, zer esan... bere aitonaren hitz batzuekin gogoratu zen momentu
|
hartan
:
|
|
Hainbat pentsamendu zeuden bere buruan biraka: Katalin, bere edertasuna,
|
haren
begi goibelak... sabelean kili kili bat sentitzen zuen, milaka tximeleta hegaz izango balitu bezala. Inoiz aitonak hitz egin zion sentimendu horri buruz, maiteminduen" gaixotasun atsegin eta goxoa" zela zioen.
|
|
Egunaren azken argiak zelaietan zehar ikusten ziren bitartean, eguzki izpi batek Katalinek eskuan zuen malkoa zeharkatu eta ostadarraren zazpi koloreak marraztu zituen ur tantatxo
|
hartan
.
|
|
Nekatuta zegoen. Egunak ziren goizaldean esnatzen zela amesgaizto
|
haren
erruagatik, urteak. Giharrak gogortuta zeuzkan.
|
|
Ez zuen logelako erloju zaharraren informazioa gogo onez hartu. Bazekien amesgaizto
|
hartatik
esnatzen zenean ezin zuela gehiago lorik hartu. Etxean ibiltzeko erabiltzen zuen jertse zahar bat gainetik bota, kantzontzilo zikinak kendu, praka zahar batzuk jarri eta leihora hurbildu zen.
|
|
eserlekuak, lurra, plaza erdiko gereziondoa... Zuritasun
|
haren
ertzean, plazaren albo batean kokatuta zegoen Balbe, herriko taberna. Hitzordua baino lehen heldu zen Puskas Balbera, baina kanpoan hotzez itxaroten egon beharrean barrura sartzea erabaki zuen.
|
|
Beraz, kurioski, emakume bertsolarien lehenengo aipamena prohibizio baten bidez daukagu. Baina behintzat Foru horrek ematen digu berri 1452an garai
|
hartan
bazirela kantatzen zuten emakumeak. Ordutik hona gure irudipena izan da, eta gaur eguneko diskurtsoak diona da emakume bertsolaririk ez dela egon gaur arte.
|
|
Ordutik hona gure irudipena izan da, eta gaur eguneko diskurtsoak diona da emakume bertsolaririk ez dela egon gaur arte. Baina oraindik ere baserrietan eta etxe askotan aipatzen digute behar bada familia
|
hartan
bertsolaririk onena amona zela, edo ama zela, edo izeba zela. Noski emakume horiek egoera sozialagatik ez dute sekula plazan kantatu izan.
|
|
Zeren hainbeste hitz egiten degu maskulinidadearen krisia eta abar, sasoi batean Balentziagak gure txapel euskalduna modan jarri zuan Hollywooden emakume aktrizen buruetan, feminizatu zigun fum txapela, gizonezkoen sinbolo totala txapela, gizona eta txapela, feminizatu zigun Balentziagak, eta orain zer da Maialen Lujanbiok neurri batean bereganatzen du, orduan dago alde batetikan satisfakzio handi bat, aurreratzen ari gera, baina bestalde gizonezkoak nik uste inkontzienteki, konturatzen gerala gure maskulinitate hori, ba en fin, badijoala, gure gizarte tradizionala ere badijoala, eta alde batetikan zelebratzen dugu, eta beste aldetikan arduratu egiten gera, zer gera gu? Eta nik uste lepotik heldu behar diogu alkarri, porque, eta horko besarkada hain, e, genuino haiekin, besarkada hain eder haien ondoren, besarkada
|
hura
argazki horrek neretzako esaten du dena.
|
|
|
Hura
asmakisuna
|
|
Gure bertso eskolak hituan leno tabernak eta erromeriak eta guk gutxi gora behera jakiten ginan harea zein bertsolari jungo zian. Eta erromerian ibili eta neska bati lagundi edo lagundu gabe, aste guztian
|
hari
begira jarduten ginan bere gimnasiya eiten ari bertsotan.
|
|
Nik uste nuen gutxiago hitz egin eta gehiago egingo zutela bertsotan, baina etengabeko komunikazioa egon zen irakaslearen (gidariaren) eta ikasleen (5 edo 6) artean. Egiten ari zirena egiteko modu onenari buruz hizketan aritu ziren eta literatura eskola zirudien
|
hark
, bertsotan egiteko eskola izateaz gain. Munduko beste tokietako ahozko tradizioak ez dira horrela irakasten, hain modu
|
|
Baina nik orain arte ez dut ikusi saioak zuzenean ikustera joaten den jendetzaren neurriko ezer beste generoetan. Esate baterako, lehengo Yugoslaviako ekitaldi batean izan nintzen eta han ere milaka ikusle zeuden, baina
|
hura
oso saio profesionala izan zen, haien ahozko tradizioa azaltzeko erakustaldia zen, ekitaldia bera baino gehiago, beraz, hein batean ez zen erreala. Sentipena ez zen, adibidez, bertsolaritzak sorrarazten duena bezalakoa.
|
|
Ondorioz, nire iritziz, ahozko tradizioaren misterioa ez da benetan misterio bat, gizakia sortu zenetik aritu baikara honetan. Kontua da orain berreskuratu, berraurkitu egin behar dugula lehen egiten genuen
|
hura
.
|
|
grina
|
hura
dute ezinbesteko eredu
|