|
2000
|
|
|
Conchatik autoz abiatuz gero, Aldeacuevaraino asfaltatutako errepide bat hartu, eta hortik, La Calera del Pradoraino doan porlanezko pistatik jarraitu behar da. Auzo
|
hartara
iritsi aurretik, Arreturasko gainean utzi behar da autoa. Gain honetara Lanestosatik ere etor daiteke.
|
|
|
Etxe barrenean nengoen ni
|
hura
iritsi zenean. Kanporat jalgi nintzenean, berriz —zeren osaba Joanikotekin geratua bainintzen jauregiko lizarren itzalpean, basorat joaiteko, urtxintxen azturen eta ohituren berri jakiteko asmotan—, solasean aurkitu nituen aita jesuita eta gure aita.
|
|
|
Eta festa egun
|
hura
iritsi zen, eta osaba etorri zen, eta, noiz eta bertze jauntxoekin elkartu baikinen, ez ikusi iduri egin zidan osabak, eta nik berdin egin nion hari.
|
|
|
Eta egun batean, Indietarik itzuli eta handik borzpasei urterat, zure gutun
|
hura
iritsi zitzaidan, nik igurikitzen ez nuena eta zuk Paristik benturaren benturan igorri zenidana, bizirik ote nengoen jakiteko.
|
|
|
—Baina, izurrite
|
hura
iritsi baino lehen, kontatu behar dizut nola mintzatu zitzaidan aita Bartolome bere bisita haietarik batean honetaz eta hartaz... baita nik artean egin gaberik nuen testamentaz ere, eta nola kontseilatu zidan ezen jauregia ospital baten egiteko erabil nezakeela, edo Jesusen Konpainiaren eskutan ere utz nezakeela, hura kasik onena!, zeren Konpainiak baitzuen kontu haietan jende aditurik eta ezin p... " Pentsa ezazu", erran zidan hark, eta nik baietz erran nion, pentsatuko nuela.
|
|
|
Eta ene lehen tenpesta ene lehen amorioa izan zen, eta amorio hura koadro bateko gazte segail bat izan zen. Hamalau urte nituen, koadro
|
hura
iritsi zenean, bertze fardel batzuen artean, osoriotarrek Espainian zuten oinetxetik. Zeren baitzirudien ezen urtebete lehenago hil zela osoriotarren Espainiako oinetxeko jauna eta fardel haiek guztiak igorri zituztela handik, etxeko jaunak testamentean hala manatu zuelako.
|
|
|
Baina gero, bere huts egite
|
hura
iritsi zen —lehenengoa—, aitonak berak aitortu zuena, noiz eta jauregia eta olak gure aitaren esku uzten zituela, negozioak ezin okerrago joan zi tzaizkiolako.
|
|
|
Eta hain ohoraturik sentitu nintzen haren hitzekin eta hark eskaintzen zidan karguarekin, non, neure ergelkerian, musu eman bainion masailean. Eta, handik aitzina, solasean segitu genuen, eta Mignon, neure amoriorako gaitasun ustezkoa berriro goratu ondoren, bere bizitza kontatzeari lotu zitzaion... etxe
|
hartarat
iritsi eta biok gela batean bakartu ginen arte.
|
|
|
edo ez genituen puta haiek salatzen, zeren ezein salatzailek ez baitzuen nehor salatzeko eskubiderik, baldin berak ere salatua izaitea merezi bazuen, nola izan baitzen gure kasuan, etxe galdu hartan fornikatzen harrapatu gintuztelako; edo, egitekotan, uko egin genion nork bere poltsaren jabetasunari, puta haiek ezin pobreagoak zirenez gero, beren seme alabei jaten emaiteko sos erdirik ere ez zutenak, eta hargatik ebatsi zizkigutenez gero, hain zuzen ere, diru poltsak, nezesitate handian zeudelako. Eta, puntu
|
hartarat
iristen zela, guardia buruak erran zigun are boz sendoagoaz ezen kontent ere egon gintezkeela, zeren, alde batetik, hagitzez ere hobe baitzen gure diru haiek bide onetik bideratzea, nola egin baitzuten puta haiek, beren ohoinkeriaren fruitua karitatezko edo miserikordiazko obretan enplegatzen zutela, beren seme alaben mantenuan, gizalegeak eta Jainkoaren legeak manatuaren arabera; ezen ez bide ga... gaur izen bat dute, bihar bertze bat; gaur iduri bat dute, bihar bertze bat..."
|
|
|
jatorriz  koak bere leku jatorrizkora ekarri bai, baina, handik hilabete batzuen burura, beste bi atera omen zitzaizkion, bere kasa, bizkar aldean, hauek bai dotore txuri mardulak. Bular menditsuak, ordea, ez ziren konformatu izate estetiko hutsarekin, eta, egun batetik bestera, tumor edo hantura gaiztoaren jokabidea hartu zuten; ezkerrekoak (aurretik begiratuta) mintzoa xurgatzen omen zion, eta eskuinekoak, (aurretik begiratuta) entzumena; deliberazio
|
hartara
iritsi omen ziren behintzat Estatuko espezialistarik adituenak, hainbat eta hainbat froga egin ondoren. Eta ez zegoen artean sendabiderik, eta hantura horiei biz  karroi izendatzea erabaki zuten, beste irtenbiderik ez eta, medikurik jakintsuenek.
|
|
|
Une hartanxe iritsi zen apaiza. Denak agurtu zituen, eta
|
hura
iritsi zelako edo, esan zigun amak jolastera joateko.
|
|
2001
|
|
|
Egia esan, nik beste zer edo zer espero nuen. Une batean pentsatu nuen zer harrera klase egingo zidaten Arantzazun gizaki estrafalario
|
harekin
iritsi eta" hemen daukazue kanona" esaten banuen. Gainera, ez zuen berez eta onez etorri nahiko, eta Arantzazuraino garraiatzea ere... laurogei laurogeita bost kilo izango zen kabroia.
|
|
2002
|
|
|
Hala ere, petrolioaren eta haren deribatuen ondorio kaltegarriak murriztu egiten dira aire zabalean egoteak. Hala, itsasertzera azkar iristen den petrolio gordinaren isurketa kaltegarriagoa izango da kostaldeko bizitzarako,
|
hura
iritsi baino egun batzuk lehenago eguraldi txarraren eraginpean geratu bada baino. Exxon Valdez petrolio ontziak 1989ko martxoan Alaskan isuritako petrolioa Príncipe Guillermo kanaleko kostalde gehienera iritsi baino egun batzuk lehenago egon zen jendaurrean.
|
|
|
Hortaz, azkeneko egunean kontatuko nion; bai, ziur nengoen. Hala, egun
|
hura
iritsi zen: Begira, Hector, zeozer aitortu behar dizut, hasi nintzen.. Zutaz maitemindurik nago.
|
|
|
Puntu
|
hartara
iritsirik, xehetasun bakarra falta zitzaidan. Izan ere, medikua ni neu nintzenez, ez nion inori neure buruaren aurkezpenik egiten, jakina; Sararen kasuan, ordea, salbuespena egitea bururatu zitzaidan, ongitxo erabakia bainuen ordurako gaixo berezia nuela emakume hura.
|
|
|
Eta Sara, amonaren azken nahia betetzeko, itzuli egin zen.
|
Hura
iritsi zenerako, ordea, hilik zetzan amona. Ezin izan zuten hitz egin.
|
|
|
Hura sustoa! Ez nuen uste gauzak egoera
|
hartara
iritsiko zirenik, baina pentsatzeko modukoa ere bazen, bestalde. Izan ere, nornahik jakin zezakeen Sararen berri:
|
|
|
Kontakizunaren puntu
|
hartara
iritsi zenean, begiak itxi eta hasperen egin zuen Sarak. Gero, begiak zabaldu eta, Karmele adi adi zuela ohartu zenean, aurrera ekin zion:
|
|
2003
|
|
|
Bestenaz Oxford Klubeko hemeretziak atxilotu beharrean aurkituko zirela. Malkartsua zela leizerako bidea, bi ordu baino gehiago behar zirela haraino oinez iristeko eta ez zegoela inor halako pisuaz zamatuta, emakumearen zati guztiak lepoan hartuta, leku
|
hartaraino
iritsiko zenik. Eginak zeuzkatela azterketak eta, gutxienez, bi gizonek esku hartu zutela hilketa hartan edo, behintzat, gorpukien desagertzean.
|
|
2004
|
|
|
Pablo Gonzalez ere, 54 urte inguruko langilea bera, itsasontzi
|
hartara
iristen saiatu zen poliziaren gandik eta poliziak erabilitako benetako suatik babesteko. Baina ezin izan zuen itsasontzira iritsi.
|
|
|
Colonia Loma Senes herri lasaia omen zen... laino pozoitsu
|
hura
iritsi zen eguna arte. Egun triste hartan, pozoiak inbaditu zituen herritarren soro eta etxeak.
|
|
|
Une hartantxe EBetako lehendakariordea zen Al Gorek presioa eragin zuen akordio
|
hartara
iristeko, mugak biziki apaltzea lortutakoan; hori dena, berak idatzitako liburuetan gai horietaz aspaldiko partez publikatua zuenari kontra eginez.
|
|
|
Elizondon bestak ziren, Santiagoak, eta Iruñetik uztailaren 25ean Mauricio Iribarren (Elizondoko falangista ospetsua) iritsi zen.
|
Hura
iritsi bezain laster, bere ingurura jendea hurbildu eta udaletxera abiatu ziren. Han, balkoitik behera bota zuen Errepublikaren bandera, ahí va ese trapo erranez.
|
|
2005
|
|
|
Lotsatuta geratu da, zer egin ez dakiela. Hori ikusita, neska izan da, ibiltzen hasi eta,
|
harengana
iritsita, eskuak izterretan jarriz eta burua makurtuz, agur egin diona.
|
|
|
Banuke, nik uste, bere bi umeekin bizi zen etxe
|
hartaraino
iristeko modua. Ongi gogoan daukat helbide hura, Quinconces tik ez urrun.
|
|
|
Nik mekaniko baten belarria nuen bezala, Idoiak pintorearen begia zuen, eta barruko zokorik ezkutuenera iristen zen; alferrik zen estaltzen ahalegintzea. Adelaren gaiari tiraka tiraka, beldur nintzen agerian geratuko ote zen barruan ezkutaturik neukan gorrotozko itxitura, artean inork ez baitzuen lortu leku
|
hartara
iristerik; itxitura haren sinbolo ziren aitaren ezkontzako trajean gorderik neuzkan pistola eta bala. Horiez gain, Adelarekin izandako harremanean, begiradaz, keinuz eta seinale isilez osaturiko eremu bat ere sortua zen, eta ez nuen nahi inork estalkia kentzerik ohantze moduko hari, burusiz estalia baineukan, oroimenean ondo babesturik.
|
|
2006
|
|
|
Gero, zauritua bizkarrean hartu eta, Mauserra makulu, ibiltzen hasi zen. Une hartan laino zerratu bat zabaldu zen gudu lautadan, eta laino
|
hari esker
iritsi omen ziren aita eta soldadua Orainvilleko posizioraino.
|
|
2007
|
|
|
Guk elkarrekin segitzeko ahalegin guztiak egin genituela uste dut; azkenean ez zen posible izan, atzerako biderik ez zen puntura heldu ginen eta nik momentu hura oso gaizki pasatu nuen, eta aurreko hilabeteak ere bai. Baina egoera
|
hartara
iritsita, besterik gertatzea ezinezkoa zen. Bakoitza bere bidean ari da, baina bai AEKn eta bai IKAn aurrera egiten saiatzen gara, zenbait lan elkarrekin egiten, nork bere ideia eta ikuspegiarekin.
|
|
|
Aurreneko kulata kolpeak hartu zituzten, untxi kaiolen aldera bultza egin zietenean. Kamioiko argien distira txoko
|
hartaraino
iristen zen. Untxi gehienak kaiolak lehertu beharrez zeuden arren, nabaria zen gutxi batzuen geldia, begiak bi perla bizi bihurtuak argien zilarrean.
|
|
|
–Gure aitak esaten dik aberatsen alabak eta emazteak behartsuenenak baino ederragoak direla, esan dio serioak,
|
haren ondora
iritsi denean. Portxeko paretan, beste apaingarri batzuen ondoan zintzilik dagoen egutegi bati begira dago?.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, gogora ekarri behar da 1970eko hamarkadatik aurrerako irakaskuntzan mugarri izan zela derrigorrezko eskolaratzea Espainiako Estatuan; garai
|
hartan
iritsi zen irakaskuntza ertaina klase sozial guztietara (nahiz eta legez derrigorrezko eskolaratzea 1904an onartu). Aldaketa hori izan zen metodologia didaktiko berriak bilatzeko ahalegina bultzatu zuen faktore nagusia; ikasle berrien interesek eta motibazioek agerian utzi zuten ezinbestekoa zela eskola ulertzeko modu berri bat.
|
|
|
Eta, hamasei hamazazpi segundoren buruan irakurketaren puntu
|
hartara
iristen zelarik: –nik hasi baina zuk bukatuko duzuna, Natalia??, Natividadek ezin izan zuen gehiago, barru barrutik astindu eta inarrosi baitzuen orduan indar menderaezin batek, zeina norabide berean lanean ari zirèn indar txikiago batzuen emaitza izan baitzitekeen:
|
|
|
Kalonje jauna aulki batean eserita zegoen Natividaden aurrean, burua apur bat makurtuta gaixoaren norabidean. Puntu
|
hartara
iritsi zenean, baina, burua atzera eraman, arnasa barrutik hartu eta eskuak haztatzen hasi zen, bata bestearen kontra, esatera zihoana bi aldiz pentsatu nahi balu bezala, esan aurretik. Azkenean, honela esan zuen, bere hitz egiteko era eztitzen zuela eta etengabeko irri batean urtzen:
|
|
|
Puntu
|
hartara
iritsita, beste xehetasun bat ere oroitu behar zuen Nazariok. Dentistak, izan ere, kontsulta bukatu ahala, aholku bat eman zion izeba Ursulari, bere eri guztiei emateko ohitura zuena:
|
|
|
eta hala, biok paperaz pilota bat egin, ahora sartu, Jainkoak pilotei su eman eta oihuka eta garrasika atera zarete handik, suzko bi kometa bazinete bezala, infernurako bidean ziztu bizian? , eta puntu
|
hartara
iritsita, Natividadek espantuzko aurpegia jarri zuen, ordura arte ez bezalako keinu gehiegizko batean.
|
|
|
Eta Nataliaren aferarekin puntu
|
hartara
iritsi zirenean, halako zerbait gertatu zitzaion. Reginak, izan ere, gurasoak bezainbeste estimatzen eta gurtzen zituen bi alaba bikiak; gero, baina, gauzak zeharo korapilatu ziren ezustean, eta handik aurrera?. Natalia eta Natividad ikusi nituenetik alaba biki batzuen irrika sartu zitzaidan, baina pentsatzen hasia naiz ezetz.
|
|
|
–Berorrek badaki Nazario Orbe dudala senargai, eta
|
harentzat
iritsi nahi dut ezkontegunean garden eta garbi, eskaintza osoan, ez bainioke neure buruari barkatuko bestela.
|
|
|
–Fabrika sendotu behar dugu lehendabizi, gero gerokoak??, eta horregatik atzerarazi sexuaren bideak ibiltzeko erabakia. Baina zer, baldin eta garai
|
hura
iritsia bazen. Zeren Nazariok begi bistan baitzituen emakumeak, ederrak eta eder jantziak, irudimena ez ezik, gorputza ere, gizon indartsu bezain kementsua zen?
|
|
|
Udaltzainen patruila bat emakumearen bila abiatu zen, eta,
|
harengana
iristean, emakumeak berak azaldu zien poliziei une batzuk lehenago bikotekideak eraso ziola. Gainera, bikotekidea eta bera elkarrekin bizitzera joan zirenetik erasoak eta irainak ohikoak zirela esan zien emakumeak.
|
|
|
–Izugarri nahasi zitzaigun, uste genuena baino gehiago luzatu zitzaigun. Sokaluze batean gailurrera iritsi ginela uste genuen, eta puntu
|
hartara
iritsi nintzenean ipar gailurra urruti ikusten zen oso, eta nagusia are eta urrunago. Bidez nahastu ginela edo zerbait gaizki egin genuela uste genuen, baina ezetz esango nuke.
|
|
|
Eta, hamasei hamazazpi segundoren buruan irakurketaren puntu
|
hartara
iristen zelarik: "... nik hasi baina zuk bukatuko duzuna, Natalia...", Natividadek ezin izan zuen gehiago, barru barrutik astindu eta inarrosi baitzuen orduan indar menderaezin batek, zeina norabide berean lanean ari zirèn indar txikiago batzuen emaitza izan baitzitekeen:
|
|
|
Kalonje jauna aulki batean eserita zegoen Natividaden aurrean, burua apur bat makurtuta gaixoaren norabidean. Puntu
|
hartara
iritsi zenean, baina, burua atzera eraman, arnasa barrutik hartu eta eskuak haztatzen hasi zen, bata bestearen kontra, esatera zihoana bi aldiz pentsatu nahi balu bezala, esan aurretik. Azkenean, honela esan zuen, bere hitz egiteko era eztitzen zuela eta etengabeko irri batean urtzen:
|
|
|
Gero, berdin egin du zurekin, Natalia... eta hala, biok paperaz pilota bat egin, ahora sartu, Jainkoak pilotei su eman eta oihuka eta garrasika atera zarete handik, suzko bi kometa bazinete bezala, infernurako bidean ziztu bizian... –eta puntu
|
hartara
iritsita, Natividadek espantuzko aurpegia jarri zuen, ordura arte ez bezalako keinu gehiegizko batean.
|
|
|
" Fabrika sendotu behar dugu lehendabizi, gero gerokoak...", eta horregatik atzerarazi sexuaren bideak ibiltzeko erabakia. Baina zer, baldin eta garai
|
hura
iritsia bazen. Zeren Nazariok begi bistan baitzituen emakumeak, ederrak eta eder jantziak, irudimena ez ezik, gorputza ere –gizon indartsu bezain kementsua zen– sutu behar ziotenak.
|
|
|
–Berorrek badaki Nazario Orbe dudala senargai, eta
|
harentzat
iritsi nahi dut ezkontegunean garden eta garbi, eskaintza osoan, ez bainioke neure buruari barkatuko bestela.
|
|
|
Eta Nataliaren aferarekin puntu
|
hartara
iritsi zirenean, halako zerbait gertatu zitzaion. Reginak, izan ere, gurasoak bezainbeste estimatzen eta gurtzen zituen bi alaba bikiak; gero, baina, gauzak zeharo korapilatu ziren ezustean, eta handik aurrera –" Natalia eta Natividad ikusi nituenetik alaba biki batzuen irrika sartu zitzaidan, baina pentsatzen hasia naiz ezetz.
|
|
|
Puntu
|
hartara
iritsita, beste xehetasun bat ere oroitu behar zuen Nazariok. Dentistak, izan ere, kontsulta bukatu ahala, aholku bat eman zion izeba Ursulari, bere eri guztiei emateko ohitura zuena:
|
|
|
Kokainaz leporaino jarri naiz bart. Festa
|
hartara
iritsi eta barrara gerturatzearekin batera, begiaz keinu bat eginez gonbidatu ninduen Jasonek komunera. Barruan ziren ordurako beste hiru lagun, komun ontziaren gainean zeuden bost marra perfektuei begira, artelan bat bailiran.
|
|
|
Eta hori egia da, egia denez, asignazioaren unean, gure arreta guztia Enararen argazkiari eskaini baikenion. Eta aitorpen hau egin ostean, zera esan nezake, egun haietako estresa amaitu zenean, bidaiatzeko plana zehaztu eta hegazkinerako txartelak erosi genituenean, soilik une
|
hura
iritsi zenean, orduantxe izan genuela hausnarketarako betarik eta orduantxe oroitu ginela arestian aipatutako lagun haiekin guztiekin. Tentatuta nago hori idazteko, bai, testuari lotura emango bailioke, baina gezurra litzateke.
|
|
|
Izan ere," iritsiko da"" iristear dago" bilakatu zenean, oso gertu geundela ohartu eta hurrengoa gure txanda iritsiko zela sumatzen hasi ginenean, orduantxe hasi ginen urduri jartzen. Baina une
|
hura
iritsi bitartean," iritsiko da" horrek bere funtzioa bete zuen. Hori, alde batetik.
|
|
2009
|
|
|
Gauean, flash guztiak bereganatuko ditu berriz ere Clooneyk filmaren proiekziora joaten denean. Mundu guztiak bere berriarekin joango dela uste du, gainera, Elisabetta Canalis italiarrarekin,
|
harekin
iritsi baitzen atzo Veneziara.
|
|
|
Izan ere, 1991n, Alan Hildebrand geologoak proposatu zuen Yucatango penintsulako krater huraxe zela bila zebiltzana, Chicxulub kraterra, alegia. Ondorio
|
hartara
iristeko gakoa Texasko Brazos ibaiko jalkin berezi batzuk izan ziren. Hildebranden ustez, jalkin haiek tsunami erraldoi baten eraginez iritsi ziren leku hartara.
|
|
|
Web semantikoa ez bezala, mikroformatuak ez dira World Wide Web edo amaraunaren etorkizuna gidatzen duen W3C erakundearen eta haren zuzendari eta web aren asmatzaile den Sir Tim Berners Lee-ren ekimen bat, internauten artean sortutako mugimendu bat baizik. Baina ez da web semantikoari kontrajarritako ekimena ere;
|
hura
iristen den bitartean ideia beraren gainean aurrerapausoak ematen joatea da mikroformatuen helburua.
|
|
|
Hantxe zuen berak, baina, aurrez aurre, beste horma bat, Teofilo Mariak ezarria!; Adak ongi oroitzen baitzuen nebak esan ziona: . Ongi da, besoan ez dizut minik egingo, baina esadazu, azkenean guztia jakingo dut-eta, handik ez bada, hemendik?; Teofilo Mariak, beraz, kontu hura ikertzeko asmoa zuen, bere hitza eta bere harrotasuna jokoan jarri baitzituen, ez alferrik jarri ere, orbetarren eta don Anizetoren aurrean; arrasto erraza zuen, gainera, Reginak argi adierazi baitzuen errudunak korukoa behar zuela, konklusio
|
hartara
iristea ere erraza zuen, egia esan, Adaren adiskidetasun eremua, Maria Bibianak eta hurbileko bizpahiru lagunek finkatutakoaz gain, koruko hartara mugatzen zenez gero?, eta Adak ez baitzuen ukatu; errealitate hura aintzakotzat hartuta, eszenaren bat edo beste imajina zezakeen Adak: zer gertatuko zen, adibidez, baldin eta saioetako baten erdian Teofilo Maria azalduko balitz eta koruko emakumeei galdetuko balie:
|
|
|
Ahaleginak eta bost egin zituen Adak, bai, bere ezintasunean, baina, puntu
|
hartara
iritsita, ezintasuna horma bertikal eskalaezin bihurtu eta halaxe abiatu zen amaren aurretik komunerantz, nola ardia hiltegira.
|
|
|
bakarrik uzten zuten Domingo gai hartan, heriotzaren inguruko gaiak itsusiak baitziren, zinez, baita beldurgarriak ere, don Zoilo medikuak aitortu zienez; ongitxo zekiten hura bi ahizpek, bestela ere; haiena, baina, muineko eta erraietatiko jakituria bat zen, beharbada, beren berezko emetasun senarekin zerikusia zuena, adimenaren alorretik at: esan nahi baita ez Maria Bibianak eta ez Adak ere ez zituztela hamaika pentsamendu eta beste hainbat iritzi arrazoiaren galbahetik iragazi behar izan ondorio
|
hartara
iristeko, heriotzaren arbuio erabatekora, bestela esanda?, haien pertzepzioa, muturreko egoera hartan, arrazoiaren arrazoi guztien aurrekoa zelako, ausaz, haien hezur haragiei lotua, bi nesken gorputzak bizi iturri potentzialak ziren heinean, biziaren ura eta uraren bizia ematera deituak.
|
|
|
begirada hark bazuen mendekotasunetik zerbait, anaia anaiari baimen eske balebilkio bezala, buruan zuena esateko?, baina bazuen, halaber, errebeldi puntu bat? ...goen Gabino?, hirurek batera so egin baitzioten Teofilo Mariari; hauen soak, haatik, exijentziazkoak ziren eskarizkoak baino gehiago, orduantxe ulertu balute bezala ezen hirurek mende zutela hirurak noiznahi mende zituena; Teofilo Mariak, ondorioz, inguratua sentitu behar zuen, gutxitan bezala sentitu ere, bai kanpotik, lau begi parek begi hesi bat osatzen baitzuten, eta bai barrutik ere, estualdi
|
hartara
iritsita aitortu beharrean baitzegoen ezen auzi hartan zerbait arraroa gertatzen ari zela: guztia zela arraroa, alegia?
|
|
|
eta, abstraktua? bezalako kontzeptuak ere ulergaitzak egiten zitzaizkion, ausaz?; argi eta garbi ulertu zuen, baina, anaiatxoa aingerutxo bihurtu zela bat batean, berari sinestea izugarri kostatzen zitzaion arren, amak ahoskatutako hitzen argiak garaitu ezin balu bezala berak ikusi zuèn izugarrikeriaren itzala; gero, ordea, zeruko musika
|
hura
iritsi zen, eta musikak irabazi zuen Ada lehen notatik beretik, begiak itxi eta izarrak eta izarrak ikusi baitzituen?. Musika izar euri bat da niretzat, aitortuko zuen aurrerago, musikaren definizio aski partikularrean?, zeruko musika zeramatenak, izar bat nota bakoitzeko.
|
|
|
Teofilo Maria eta Damaso hizketan ari ziren, baina, puntu
|
hartara
iritsita, Damaso amarengana jiratu eta halaxe mintzatu zitzaion:
|
|
|
Hura zen, beraz, giroa, eta giro
|
hartan
iritsi ziren orbetarren seme alabak: bat, bi, hiru, lau, bost eta sei; eta senar emazteak eta seme alabak, zein baino zein zoriontsuagoak, oro har?
|
|
|
Baina haiek ez ziren tximeletak?? , eta, puntu
|
hartara
iritsita, bat batean isildu zen don Anizeto, kalonje jaun txit prestua erdibituta baitzegoen, antza, gauzak ziren bezala esateko zuèn obligazioaren (don Anizeto artzain bat zen, artaldeko ardiak arrisku oroz oroitarazi behar zituena) eta esan beharrekoa esateak sorrarazten ziòn lotsaren artean (Regina dama bat zen, bere errespetua merezi zuena), harik eta, obligazioaren zentzua lotsarenari gail... –Baina haiek ez ziren tximeletak?
|
|
|
Reginak ere ezin serioago kontatu zion kontatzekoa Nazariori, jakina, baina hiztegitik at zegoèn hitz
|
hartara
iritsi zenean, honela esan zion senarrak, barreari eutsi ezinik:
|
|
|
Azaldu nien Charlotte Delbok, bere liburuan, Mister Smoleni artxibozainaren izena aipatu zuela, hark eman zielako, argazkien bila hasi zirenean, erretratu guztien kopia bat. Jakinarazi nien banekiela konboi
|
hartan
iritsitako hogeita hamar bat emakumeren erretratuak falta zirela. Ea informazio gehiago lor zitekeen.
|
|
|
–Etxe
|
hartara
iritsi nintzenean usainak harritu ninduen. Tabakoaz gainera, bazegoen, snapp?
|
|
|
Xarritonek oso ondo ezagutzen zuen agerkaria. Xarritonek zabaldu dizkigu ateak,
|
haren bidez
iritsi baikara Andiazabal eta Goiti jaunengana, Baionako Gotzaitegira. Haiek zuten Eskualduna ren bilduma bana.
|
|
|
Itsasoa eta helikopteroa ziren toki
|
hartara
iristeko modu bakarrak. Petrolioz zikindutako bizidunak salbatzen aritu ziren batzuk, eta kostaldeak garbitzen, besteak.
|
|
|
Eli iristen denean, haren lagun egingo da. Baina neska misteriotsua da Eli;
|
hura
iritsi, eta hainbat desagerpen eta hilketa gertatuko dira. Gasteiz (Florida), Bilbo (Zubiarte), Donostia (Principe), Iruñea (Olite).
|
|
|
Eli iristen denean, haren lagun egingo da. Baina neska misteriotsua da Eli;
|
hura
iritsi, eta hainbat desagerpen eta hilketa gertatuko dira. Bilbo (Multi), Barakaldo (Max Ocio), Basauri (Bilbondo), Donostia (Principe), Iru, ea (Olite).
|
|
|
Eli iristen denean, haren lagun egingo da. Baina neska misteriotsua da Eli;
|
hura
iritsi, eta hainbat desagerpen eta hilketa gertatuko dira. Barakaldo (Max Ocio), Basauri (Bilbondo), Donostia (Antiguo Berri), Iru, ea (Olite).
|
|
|
Itxaropen handia neukan denboraldi honetan. Jokatzen hasi nintzen, goian geunden, ilusioz gainezka, baina zoritxarreko jokaldi
|
hura
iritsi zen. Uste genuen bizpahiru hilabeteko kontua izango zela, baina, azkenean, denboraldi osoa igaro da.
|
|
|
Piztu egin nahi zuen, eta piztu zuen. Hizketaldi
|
hari esker
iritsi da berriz ere futbolarekin gozatzera.
|
|
|
Eli iristen denean, haren lagun egingo da. Baina neska misteriotsua da Eli;
|
hura
iritsi, eta hainbat desagerpen eta hilketa gertatuko dira. Beldurrezko lan honek sari ugari irabazi ditu.
|
|
|
Hura zen, beraz, giroa, eta giro
|
hartan
iritsi ziren orbetarren seme alabak: bat, bi, hiru, lau, bost eta sei; eta senar emazteak eta seme alabak, zein baino zein zoriontsuagoak, oro har... ezin esan baitzitekeen besterik 1918ko abenduaren hasiera hartan.
|
|
|
Domingo, beraz, zerbait eta norbait zelakoan, harro bezain pozik zegoen, irriak ezpainetan alderik alde utzitako oinatzak lekuko; haren harrotasunak eta haren poztasunak bazuten itzal bat, ordea, Teofilo Mariak ez baitzuen ordura artean ezer esan, eta Domingok beldur behar baitzuen anaiak arestian bezala erreakzionatuko ez ote zuen, beste oldarraldi batekin; hala, bada, hiru anai arrebek egindako galderari erantzuteko prest zegoen arren, irria ezpainetatik ezabatu eta Teofilo Mariari begiratu zion Domingok: ...Gabino–, hirurek batera so egin baitzioten Teofilo Mariari; hauen soak, haatik, exijentziazkoak ziren eskarizkoak baino gehiago, orduantxe ulertu balute bezala ezen hirurek mende zutela hirurak noiznahi mende zituena; Teofilo Mariak, ondorioz, inguratua sentitu behar zuen, gutxitan bezala sentitu ere, bai kanpotik, lau begi parek begi hesi bat osatzen baitzuten, eta bai barrutik ere, estualdi
|
hartara
iritsita aitortu beharrean baitzegoen ezen auzi hartan zerbait arraroa gertatzen ari zela: guztia zela arraroa, alegia... aitzakiak aitzakia, ez baitzen normala urte erdiko zer hura –bere anaiatxoa, garbi esanda– ez ezagutzea; atzerabiderik gabeko puntu hartara helduta –anai arreben begi hesia Teofilo Mariaren atzerakako pauso balizkoen eragozgarri zen–, alferrikakoa zen problema luzaroagoan ezkutatzen ibiltzea... nahiz eta barruko inertziak mutila hartara bultza zezakeen artean ere, zeren egiazko egia jakiteak –erdi itsua ez ezik, beste mila akats ote zituen zerak... orbetarren izen ustez garbia guztiz zikintzera irits zitekeenak? – oinazpietan leize bat irekiarazi eta bertigoaren atarian jar baitzezakeen...
|
|
|
Baina, anaiek ez ezik, arrebek ere –Maria Bibianak eta Adak– bakarrik uzten zuten Domingo gai hartan, heriotzaren inguruko gaiak itsusiak baitziren, zinez, baita beldurgarriak ere, don Zoilo medikuak aitortu zienez; ongitxo zekiten hura bi ahizpek, bestela ere; haiena, baina, muineko eta erraietatiko jakituria bat zen, beharbada, beren berezko emetasun senarekin zerikusia zuena, adimenaren alorretik at: esan nahi baita ez Maria Bibianak eta ez Adak ere ez zituztela hamaika pentsamendu eta beste hainbat iritzi arrazoiaren galbahetik iragazi behar izan ondorio
|
hartara
iristeko –heriotzaren arbuio erabatekora, bestela esanda–, haien pertzepzioa, muturreko egoera hartan, arrazoiaren arrazoi guztien aurrekoa zelako, ausaz, haien hezur haragiei lotua, bi nesken gorputzak bizi iturri potentzialak ziren heinean, biziaren ura eta uraren bizia ematera deituak.
|
|
|
kalean emakume bat ikusi dut, oraintxe ikusi dut, bi tximeleta zituèn jertse bat zeramana, bular bakoitzean tximeleta bat, oraingo modan. Baina haiek ez ziren tximeletak..." –eta, puntu
|
hartara
iritsita, bat batean isildu zen don Anizeto, kalonje jaun txit prestua erdibituta baitzegoen, antza, gauzak ziren bezala esateko zuèn obligazioaren (don Anizeto artzain bat zen, artaldeko ardiak arrisku oroz oroitarazi behar zituena) eta esan beharrekoa esateak sorrarazten ziòn lotsaren artean (Regina dama bat zen, bere errespetua merezi zuena), harik eta, obligazioaren zentzua lotsarenari gail... " Baina haiek ez ziren tximeletak... mitxetitiak ziren (No son mariposas, son maritetas esan omen zuen hitzez hitz) eta bitarteko ezin egokiagoak, ondorioz, pentsamendu eta irrits lizunei bide emateko" –eta esaldia bukatzeko hainbeste neke pasatu berri zuenak atsedenalditxo bat eginda barrutik hartu zuen arnasa, jarraian berriro ekiteko–:
|
|
|
Reginak ere ezin serioago kontatu zion kontatzekoa Nazariori, jakina, baina hiztegitik at zegoèn hitz
|
hartara
iritsi zenean, honela esan zion senarrak, barreari eutsi ezinik:
|
|
|
Ahaleginak eta bost egin zituen Adak, bai, bere ezintasunean, baina, puntu
|
hartara
iritsita, ezintasuna horma bertikal eskalaezin bihurtu eta halaxe abiatu zen amaren aurretik komunerantz, nola ardia hiltegira.
|
|
|
...k ulertzea –" probidentziala" eta" abstraktua" bezalako kontzeptuak ere ulergaitzak egiten zitzaizkion, ausaz–; argi eta garbi ulertu zuen, baina, anaiatxoa aingerutxo bihurtu zela bat batean, berari sinestea izugarri kostatzen zitzaion arren, amak ahoskatutako hitzen argiak garaitu ezin balu bezala berak ikusi zuèn izugarrikeriaren itzala; gero, ordea, zeruko musika
|
hura
iritsi zen, eta musikak irabazi zuen Ada lehen notatik beretik, begiak itxi eta izarrak eta izarrak ikusi baitzituen –" Musika izar euri bat da niretzat" aitortuko zuen aurrerago, musikaren definizio aski partikularrean–, zeruko musika zeramatenak, izar bat nota bakoitzeko. Guztiek esaten zuten Adak musikarako dohain berezia zuela, kantatu ere primeran kantatzen zuen, bere ahots zuri ezin garbiagoarekin, halako eran, non askotan eskatzen baitzioten –urtemugetan edo etxean gonbidatuak zituztenetan– kanta zezala, baina berari ez zitzaion behartuta kantatzea gustatzen, barru barrutik sortzen zitzaionean baizik, txori abeslari apetatsu bat iduri; orduan itxuraldatu egiten zen, eta entzuleak itxuraldatzen zituen, bai baitzirudien ezen berari hezur muinetatik irten zitzaiona entzuleei ere hezur muinetaraino iristen zitzaiela, Adaren ahots zuriaren bibrazioek entzuleen sentiberatasunaren hariak bibraraziko balituzte bezala, tonu eta frekuentzia berean; une hartan, baina, amak gramofonoan Haendelen Aleluia jarri zuenean, alderantziz gertatu zitzaion, bera baitzen orduan hartzailea eta beste batzuk –diskoa grabatu zutèn koruko partaideak– emaileak; berdin zitzaion, musika gizakiaren espirituan halako zirrara hil edo bizikoa eragiteko gai denean, inportanteena ez baita, apika, nor den emailea eta nor hartzailea, musika bera baizik:
|
|
|
Teofilo Maria eta Damaso hizketan ari ziren, baina, puntu
|
hartara
iritsita, Damaso amarengana jiratu eta halaxe mintzatu zitzaion:
|
|
|
Zakurraren ipurtzulora eraman nituen –tabernako argi motelak ez zirelako eskailerape
|
hartara
iristen esaten geniola horrela, esplikatu nien–, eseri ginen zakurraren ipurtzuloan, Frantsesa, Estudiantea eta neu: poeta erbesteratua, itzultzaile bizargabea eta trobadore maingua.
|
|
2010
|
|
|
Eta gero, norbaiti gustatzen bazaio,
|
hura
iritsiko da alderdi zailenetara.
|
|
|
kanpora atera nahian zebilèn oihu bat zen, gorputzaren mugak hautsita, munduak ere jakin baitzuen, halako batean, nire ahalegina kontu serio bat zela, ezin serioagoa; eta gero? gero musika
|
hura
iritsi zitzaidan, Damaso, arratsaldeko seietan, parrokiako kanpaiak ordua jotzen ari zirèn mementoan doi!; txistu hots batzuk ziren, auskalo zer txistularik jotakoak?; urrunak ziren arren, argi eta garbi iritsi zitzaizkidan kaletik nota zirraragarri haiek, haize leunaren eskutik, nola ez gogoratu, puntu honetara iritsita, zuk zeurean aipagai dituzun Ortegaren hitzak, Meditaciones del Quijote n i... –
|
|
|
Bada, horixe! Erotuta behar bainuen ondorio
|
hartara
iristeko. Utikan neskak eta neskei lotutako historiak, bekatua eta zuloa?!
|
|
|
Gauzak puntu
|
hartaraino
iritsiak ziren. Esfortzu bat egin zuen Norak erantzuteko.
|
|
|
Omar etxe
|
hartara
iritsi zen egunean salbu, Elena eta Xabierren logelan berriro sartu gabe zegoen.
|
|
|
Baina egun madarikatu
|
hura
iritsi zen.
|
|
|
Bada, Joaquin Aperribai debarraren bitartez, Realeko egungo presidentearen aita dena. Aperribai eta Oreja lagunak omen zirela esan ziguten Deban, eta agian
|
haren bitartez
irits gintezkeela Marcelinorengana?.
|
|
|
Baina Andrée de Jongh ez zen bakarrik joan bilera hartara. Hiru gizon zeuden zain beheko solairuan, beste bi belgikar eta eskoziar bat, guztiak Bruselatik
|
harekin
iritsiak eta nazismoaren aurka borrokatzeko prest.
|
|
|
Harrapaketan, mutilak lapurrak botatzen dizkion bi zakarrontzi sahiesten ditu baina, autobidea zeharkatzean, auto batek harrapatu eta lurrean etzanda geratzen da. Berarekin terrazan zegoen neska
|
harenganaino
iristen da eta larriki zauriturik ez dagoela egiaztatzen du. Lapurrak korrika jarraitzen du baina gaizki aparkaturiko furgoneta bat ekidin nahian, beste auto batek harrapatu egiten du, eta nahiko larriki zauritu.
|
|
|
Bada, horixe! Erotuta behar bainuen ondorio
|
hartara
iristeko. Utikan neskak eta neskei lotutako historiak, bekatua eta zuloa...!
|
|
|
Gero, etsipenaren ertzetik, munduaren aurkako gorroto handi bat sentitu nuen, erabatekoa, nire buruaren aurkakoa ere bazena, neure buruaren aurkakoa batik bat —gizon eskasa behar nuen, zinez, Adaren, Bibiren eta izeba Ernestinaren erreguek ukitzen eta hunkitzen ez baninduten! —, orduan gehiegi konturatzen ez banintzen ere —nola ote zeuden nire neuronak, egunetako tentsioak eta estresak jota? —, ez dut uste, bestela ere nahiko lan...; gero, berriz, belauna leiho koskan jarri, eta erraietan oihu beldurgarri bat sortzen nabaritu nuen, baita biribiltzen eta gora egiten ere, eztarrirako bidean: kanpora atera nahian zebilèn oihu bat zen, gorputzaren mugak hautsita, munduak ere jakin baitzuen, halako batean, nire ahalegina kontu serio bat zela, ezin serioagoa; eta gero... gero musika
|
hura
iritsi zitzaidan, Damaso, arratsaldeko seietan, parrokiako kanpaiak ordua jotzen ari zirèn mementoan doi!; txistu hots batzuk ziren, auskalo zer txistularik jotakoak...; urrunak ziren arren, argi eta garbi iritsi zitzaizkidan kaletik nota zirraragarri haiek, haize leunaren eskutik —nola ez gogoratu, puntu honetara iritsita, zuk zeurean aipagai dituzun Ortegaren hitzak, Meditaciones del Quij... " Me parece muy humano el suceso de quien, desesperado, fue a ahorcarse a un árbol, y cuando se echaba la cuerda al cuello, sintió el aroma de una rosa que abría al pie del tronco y no se ahorcó"! —:
|
|
|
Eskutik heldu eta gaztaro beteko maitaleen modura kalez kale gure maitasuna aldarrikatzera ateratzeko zorian ginen baina oraindik ez zen gure abentura puntu
|
hartara
iritsi, nahiz pixkanaka geure arimari kentzen ari ginen geruzen zuriketak barruan generamatzan desio eta tximistei kanporatzeko erresistentzia ezerezera eramaten ari ziren.
|
|
|
Beraz, bidegabea zela EHri halako kritikarik egitea, eta euskal gizarteak bazekiela nolako ahalegina egin zuten ezker abertzaleko kide guztiek egoera
|
hartara
iristeko eta Euskal Herrira demokrazia eta bakea ekartzeko.
|
|
|
Zerbait esan beharra zegoen, eta ez gai orokor bati buruz, baizik eta gure sentimendu konkretuez eta sentimendu konkretu horien ondorio praktikoez; etorkizunean egin, edo ez egin, beharrekoaz. Ezinezkoa iruditzen zitzaidan, ordea, lur arrunt
|
hartara
iristeko pausoak ematen hastea. Gai orokorretatik atera orduko azaltzen zen hiztegia bera —" konkretu"," praktiko" — desatsegina iruditzen zitzaidan.
|
|
|
Matisse Argel era buruz abiatzerako orduan, Thierry-k erran bide zion berak hegoalderantz joan gai zuela, lehenbizi Fes, ondotik Marraqech ezagutu nahi zituela. Barka ziezaiola bakarrik uzten bazuen, baina Tanger Afrika-ko ataria besterik ez zela, puntu
|
hartara
iritsi eta, antsiaturik zela barrenago menturatuz ediren lezakeenaz.
|
|
|
|
Harenganaino
irits daiteke.
|
|
2011
|
|
|
Hantxe bukatuko ziren nire lehen jaunartzeko prestatze lanak, huraxe izango zen lagunekin dotrinara joango nintzen azkeneko eguna. Ama eta gizon hura disputan sentitu nituen gau hartan bertan ohetik, amak gerora aitortuko zidanez,
|
hark
iritsi orduko azaldu baitzion bere desadostasuna nire kristau heziketari zegokionean. Geroago ondo ikasiko nuenez, ama beti esaneko izango zuen gizon hark, eta burutik pasatu izan zait bere buruaz beste egitera ere laguntzeko prest izango zukeela, hartaraz gero.
|
|
|
Eta egun
|
hura
iritsi eta, gaueko lehen orduan, ezkutuka joan zen Anastasiaren etxera; eta Anastasiak atea ireki zion, noski?
|
|
|
Transbordoa egiteko berandu iritsi banintz bezala geratu nintzen, aireportuan galdurik, ez atzera ez aurrera, ekarri nauenari kontuak eskatzen tematu edo bidaia jarraitzeko abioi berri bila ekin jakin gabe (uste dut Babe txerritxo ausarta ren bigarren pelikulan gertatzen zaiola hori zerri/ zakurraren jabeari). Eta azkenean hantxe bertan bizitzera geratu nintzen, en tierra de nadie guztiak diren eran, oreka nerabe eta ahulean, abialekutik argazki madarikatu
|
hura
iritsi arte, eta presentea egonkortu gabe dagoela iragana iristen denean iman bihurtzen da atzera egiteko arriskua. Ez nintzen hain gaizki hasi; lekuz aldatzeak laguntzen du iragana bere lekuan mantentzen, Herrian geratu banintz galdurik bainengoke, denbora gutxira barkamen eta baimen eske ibiliko nintzateke.
|