|
2000
|
|
|
Orain artean erakutsi dugun Vienako Zirkuluaren irudia,
|
haren
irudi estandarra da. Baita gertatutakoari fidela ere, hau da, nahitaezkoa korronte filosofiko hura ulertzeko.
|
|
|
Itxuraz etsaia hiltzeko
|
haren
irudia zeharkatzen duen basatiak berak benetan egiten du egurrez bere txabola eta trebetasunez zorrozten ditu bere geziak —eta ez inolako irudirik—.
|
|
|
Habana ontzia hartu genuen, bada, iheslariekin irten zen azkena, oso oker ez banago. Umez eta zaharrez eta emakumez beteta dakusat ontzi
|
haren
irudia, jende asko eta asko, denak piloan eta trumilean, kubiertan, kareletik begira, oka egiten, tripak irauli beharrean. Oraintxe neure aurrean ikusiko banu bezala gogoratzen dut hori, garbi garbi.
|
|
|
Haren urratsak pasiloan isiltzearekin, Xanek ardo zurrut bat edan zuen, telebistara begira gelditu zen. Une hartan, bezperan Lazaroren gurasoen etxean ikusi zituen, kalean hil zuten neska
|
haren
irudiak ematen ari ziren; gero berehala gaueko kale irudi batzuk: barrikadak sutan, auto irauliak, banketxe partzialki fundituak; pantailako azpiko aldean, irudien gainean ezarrita, zer non izan zen argitzen zen.
|
|
2001
|
|
|
–Humm, ez diat uste ezagutzen dudanik –esan du Tasiok pentsakor, oroimenean
|
haren
irudia alferrik bilatuz– Bo, dena dela, xixko eginda geratuko zuan orain, ezta?
|
|
|
Ez da erraz, laurehun urteren buruan, liburu honen pasarte bakoi  tzaren zentzuari buruz bat etortzea. Idatzi izan dut, esate baterako, eta lehengoan nago oraindik, Lafonen iritziaren kontra," Amorosen partitzia" deritzan poemaren bertso batean("
|
Haren
irudi ederrori begietan ehoki"), ehoren forma dugula aurrean, ez egonena. Baina horrelako zenbait huskeriatan ari gintezke eztabaika atertu gabe, eta deus gutxi axola du liburu osoa, oro har, ederki adi genezakeenez gero, euskalariek egin duten lanari eskerrak.
|
|
2002
|
|
|
Joxan Elosegi irundarrak eskaini digu Lopetegi bertsolariaren erretratu grafikoa, baita
|
haren
irudia edo argazkia eman ere. Bertsolari hau Irunen jaio zen, 1875eko apirilaren 13an, Santiago kaleko lehen etxean.
|
|
|
Ispilu antzeko hartan arriskurik gabe ikus zezakeen Medusaren isla. Han zegoen, ezkutu distiratsuan bertan, munstro beldurgarri
|
haren
irudia.
|
|
|
Hau guztia Venus da guretzat; hortik dator maitasunaren izena, hortik hasten da Venus gure bihotzean samurtasun tanta distilatzen, gero ardura bizia darraiona. Zeren, maite duzuna ez badago,
|
haren
irudiak eskuar dituzu eta haren izen gozoa belarrian hoska. Baina komeni da irudioi ihes egitea eta maitasunari bide damaiona saihestea eta gogoa beste zer batzuetara itzultzea eta gorputzean pilaturiko humorea edozein gorputzen kontra jaurtitzea, eduki eta maitasun bakarrarentzat gorde beharrean, kezkak eta nahitaezko mina norberaganatuz; zauria, elikaturik, bizitu eta zoldu egiten baita, eta berotasuna egunez egun gehitzen eta nahigabea handitzen, lehen zauriak ez badituzu beste kolpe batzuekin ezabatzen eta aurretik, berri direno, han hemen Venus edonorkoiarekin sendatzen, edo gogoaren mugidak beste zerbaitera bihurtu ezin badituzu.
|
|
|
Begirada bat ari zitzaion bueltaka barnean, ohartu zen Alex. Eguzkiari zuzenean so egiten zaionean bezala, eta gero, beste edonora begiratuta,
|
haren
irudia ikusten denean. Horrela ari zitzaion begirada hura; itsutu berri zuen argi eztanda baten moduan.
|
|
|
Bai, don Nestorrek ene ama salbatu zuen, baina nik ez bost urteko haur hura. Eta ezin nuen
|
haren
irudia burutik baztertu, ezta haren amarena ere. Eta, Altzako kaskotik elurrak hartutako zerumugako mendi-kate luzea ezin ederrago agertu zitzaidan arren –Aiako Harria eta Bianditz, Mandoegi eta Leuneta, Oindi eta Adarra, Txindoki eta Aizkorri, Ernio eta Gazume, Gorbeia eta Izarraitz–, porrot sentsazio handi batek hartu ninduen.
|
|
2003
|
|
|
Eta mamu horietariko baten antzera, mugitze hutsaz musika isila zainetaratuz, itxaroten ziona gauzatu zen gerizpetatik. Irribarrea biztu zitzaion ezpain lotuetan,
|
haren
irudia begiztatu zuenean. A ze parea!
|
|
|
Amak ateraino lagundu dio, eta gero, sukaldeko leihotik begira geratu zaio,
|
haren
irudi argia urrunean itzaltzen ikusi duen arte, zumar batzuen artean.
|
|
|
Alferrik. Haren aurretik pasatzen naizenean ez bainau ikusten, edo, ikusten banau, irri etsi batekin agurtzen bainau, Txomin joan zenez geroztik buruan
|
haren
irudia besterik ez baleuka bezala. Hala ere, orain ez du semea ikusi gabeko orduak marraz marra zenbatu beharrik, ez platerik jarri beharrik, ezta ohea zabaldu beharrik ere, ilunabarrero hitzordua baitauka semearekin.
|
|
|
Horren ostean arrantzuntzien aldera begiratu nuen. Izan ere, 1937ko ekain
|
hartako
irudiak portukoekin nahastu zitzaizkidan. Nik ere batean ihes egin behar izan nuen.
|
|
2004
|
|
|
Lumiere anaiek 1895 aldera egin zituzten Parisen aurreneko zinema erakustaldiak. Handik urtebetera, izango zuten Biarritzeko biztanleek makina bitxi
|
haren
irudi zirraragarriak ikusteko aukera, eta denbora gutxiren buruan, berdin Bilbon, Gasteizen, Iruñean eta Donostian. Ez hori bakarrik, Lumiere anaien pelikula eta kamera erabilita, zenbait film errodatu zen Biarritzen, Gasteizen edo Bilbon.
|
|
|
" Austriarra zen, baina normalean ez dugu aipatzen. Uste dut norbaitek
|
haren
irudiarekin txokolatinak egitea proposatu zuela behin, Mozartenarekin bezala edo; baina ez zioten ideia aintzat hartu". Tomas Friedmannek barre egin zuen berriro, sardonikoki oraingoan.
|
|
|
Hori berehala ikusiko dugu. Aurretik, beste behin harako jokabide zikoitz
|
haren
irudia bete betean jasotzen duen epitafio ezaguna: –Otso agertu nintzen argalen artean, zakur leial bezala nagusien oinpean?.
|
|
|
Eragin handiko aldizkarietako liburuek, sariek eta artikulu zientifikoek bermatzen dute kimikari honen karrera. Bere lan esparrua sektore batean jarri du lanean —haragia ontzea, batez ere urdaiazpikoa—, eta
|
haren
irudi komertzial eta ezagunena tradizioarena da; beraz, normalean ez da ikerketa zientifikoarekin lotzen.
|
|
|
Baita suteak itzaltzera ere. Egun
|
hartatik
irudi bakan batzuk baizik ez ditut gogoan. Badakit agure bat atera genuela behea jotako etxe baten hondakinetatik.
|
|
|
Izan ere, ama hil zenetik hiru urte igaroak baziren ere, haren oroitzapena uneorokoa zen. Hasieran
|
haren
irudia gerrako amesgaiztoen kontrako babes gisa baliatzen nuen, baina orain amari buruzko oroitzapen samurrenek ere kutsu jasanezin bat hartzen zuten neure baitan. Amak izugarri maite izan ninduen eta, batez ere azken urteetan, negar anitz egin zuen ni politikan gero eta gehiago sartzen nintzela ikusita.
|
|
|
Mitxelenak burua astindu zuen, bakar bakarrik egin behar izan genuen gerra
|
hartako
irudi latzak uxatu nahiko balitu bezala. Dena den, isilune labur haren ondotik hitz egiten jarraitu zuenean, haren ahotsa kutsu kementsuago batez zegoen jantzita:
|
|
2005
|
|
|
Eredu bat da jendearentzat, pertsona handiaren eredu, apaltasunarena, giza kontzientziarena. ' Zientziak egin behar duen bidea erakutsiko dizuet!', esanez bezala ari zaigu
|
haren
irudia".
|
|
|
ile beltz luzeek aingeru bisaia inguratzen zuten; begi urdin, ilun, goxo eta inozenteak zeuzkan, gogorrak, hotzak eta. mespretxuz beteak izaiten ahal zirenak. Boz xarmagarriak eta ametsetako gorputzak
|
haren
irudi bikaina borobiltzen zuten.
|
|
|
Buruko telebistan balitu legez dakuski lehen aldi
|
hartako
irudiak. Berak hamalau urte zituen, Ametsek hogeita sei.
|
|
|
Ez mundu osoa, ordea. Naroa ezin du pentsamendutik baztertu, eta gainera ez du nahi,
|
haren
irudiak, goizean esan dionak, atseginezko paradisua osorik gozatzen galarazten badio ere. Goizean jakingo du zer azaldu; bakarka egoteko abagunea bilatuko du.
|
|
|
Lanetik etxera nentorren autoan, aldapa gora, afal ondoren zer gai ikasiko ote nuen hausnartuz, eta, bat batean, Marroren Sanglasa igaro zen beherantz. Nire albotik pasatzean, atzeko eserlekuan Adelaren irudia ikusi ote nuen iruditu zitzaidan; bizkor igaro ziren, baina ziur nengoen ezagutua nuela; ez neukan Adelaren aurpegia ikusi beharrik, bera zela jakiteko, ez halaber haren gorputz osoa, ezen
|
haren
irudia hain neukan barruan zizelkaturik, non aski baitzitzaidan zati bat ikustea, hartan bera osorik ikusteko. Ziur nengoen ikusi nuela; autoa gelditu, eta burua jiratu nuen, baina ordurako bihurgunean galdua zen motorra.
|
|
|
Hurrengo hilabeteetan, maistra berriaren irudiak bete zuen nire gogoa; orain konturatzen naiz zer nolako irudi idealizatua osatu nuen nire barruan, baina infernu hartan zerugunea eskaini zidana ez nuen bada idealizatuko! Urte asko pasatu dira hartatik, eta, bizitzak garai
|
hartako
irudi gardena arrasto beltzez margotu badit ere, funtsean maistraren hasierako irudi hark bizirik dirau nigan, eta ez du galdu orduan eragin zidan zirrara garbiaren amiñirik ere. Amiñirik ere ez, gertatuak gertatu.
|
|
|
Joxe frontoiko batzarretan ibilia zen mugimendu antifrankistaren garaian, nahiz eta ez zen nabarmendu beste batzuk bezala, erdi ezkutuan ari baitzen.
|
Haren
irudia Joxe Marirenaren ondoan oroitzen dut, isilik, arretaz entzuten.
|
|
|
Halako batean, polizia eleberriak argitaratzen hasi zen, eta ni irakurtzen. Zerbait hautsi zitzaidan
|
haren
irudian, krak! Unibertsitate Katedraduna ez nuen irudikatzen ahal antzeko kontu gizakorretan sartuta.
|
|
2006
|
|
|
Azkenik, galde daiteke ea babesletza kontratua intuitus personae izaerako kontratuen kategorian sar daitekeen. Oro har, babesleak kontuan hartuko ditu babesturiko subjektuaren ezaugarriak (kirolaria, artista, etab.) eta inguruabarrak (ea futbol talde bat den, txapelketa baten irabazlea den edo lehen postuetan gelditzeko aukera duen?), jakinik
|
haren
irudia bere markari lotu behar diola publizitate asmoekin. Babesturiko subjektuaren esentzialtasun jakin hori garrantzitsua izango da, besteak beste, argitzeko ea hitzartutako eginkizuna ongi bete den.
|
|
|
Gero, baztertua sentitu zenean, Heliosek kasu zipitzik egiten ez ziolako, gogo galtze hura areagotu egin zitzaion Klitiari eta, maitasun ezaz indargabeturik, lurrean geratu zen, bere indar urriak Eguzkiaren bidea begiz jarraitzeko erabiltzen zituela. Helios ederra, lau zaldi zuri gidatuz, sortaldetik sartaldera bere gurdiarekin zihoan bitartean, Klitia gajoak begiak mugitzen zituen,
|
haren
irudiarekin bihotz zauritua sendatu nahiz. Afroditak, maitasunaren jainkosak, errukituta, Klitia landare bilakatu zuen:
|
|
|
Paue hartu ondotik, Montamateko baroiaren armadarekin itzulia zen gure artera. Nire buru barnean bizirik zegoen
|
haren
irudia, Orthezen, Andresaren gainean, emakumearen zangoetan beheiti odolak errekastoak marrazten zituela. Hobe Montgommeryrekin batean Languedocera segitu balu.
|
|
|
Aldaketaren lehen zantzu garrantzitsuak ziur aski Araban ikusi ziren, Unidad Alavesa alderdi berriaren sorrerarekin (1990). Ez da ahanztekoa zein gorroto bizia erakutsi zuten Olentzerori erasotzeko, biñeta eta komiki laburren bidez behin eta berriro
|
haren
irudia erabiliz beren proposamen politikoen ardatz gisa: Olentzero kanpotik etorritako lapurra zen, ez besterik, pertsonaia siniestro bat, arabar umeak engainatzeko xedea zuena asmo guztiz ilun eta gaiztoekin.
|
|
|
Mutrikutik etorritako familia zen, Iñaki txiki txiki zela. Galdu egiten zait
|
haren
irudia. Harrezkero ez dugu harreman handirik izan.
|
|
|
Halatan, ez genituzke gauza bi baino lortuko, edo, zehazkiago, bikoizturiko gauza bat: aurrena, gauza bera; eta, hurrena,
|
haren
irudia ispiluan eratua (edo ispiluaren atzealdean).
|
|
|
Berak bezala, nik ere biziak ditut gu bion artekoa baino amodio sutsuagoak, sendoagoak eta iraunkorragoak. Hala ere, samurtasun handi batek estutzen dit barrua autoan Maitasuna mendian gora zihoan bikote
|
haren
irudia gogoratzen dudan aldiro.
|
|
|
Nahiz eta Donostian zerua urdin gardenez argitu, euriak eta lainoak inguratua irudikatzen zuen amaren farm zaharra. Oso gutxitan izana omen zen amaren etxean azken urteetan, eta beti euri eta lainoz inguratua agertzen omen zitzaion etxe
|
haren
irudia buruan.
|
|
|
Oroimeneko lainoen artetik lauso, Mayflower
|
haren
irudia etorri zitzaidan, itsasaldian oinarrituriko harako film hura ikusita neukan eta. Haiek bai ekaitzak, ontzi hark gainditu izan behar zituenak.
|
|
|
Mayflower
|
haren
irudiarekin jolasean nindoala, hilerri katolikoaren alboan igarotzean elurraren gainean ageri ziren banderatxoak, goizeko argitasun zilarrezkoan gorria odolezkoago eta zuria galduago. Egunen batean han sartu behar nuela erabakita neukan eta, zein hoberik hura baino.
|
|
|
Edo halaxe ikusi nik, Virginia hamabi urteko neskaren janariaren kontu huraxe baineukan gogoan.
|
Haren
irudia ikusten ari nintzen, western horietako batean sartuta; eta ikusten nuen neskari Edithen aurpegia jartzen nion. Ze orduantxe jabetu nintzen.
|
|
|
Denbora galdu alde, Joe bila etorriko zitzaidan orduaren zain. Halaxe topatu nuen Donner Lake izenekoa, eta
|
haren
irudia. Ametsetako lekua.
|
|
2007
|
|
|
Estatuaren tresneria ahalguztidunak jaio baino lehen itotzen du edozein ekintza. Anaia Handiarenganako atxikimendua erabatekoa ez dela susmatu bezain laster
|
haren
irudi baten aurrean behar adinako poza adierazten ez bada, berbarako, susmagarriak Pentsaeraren Poliziaren bisita jasoko du. Handik laburrera, ez da gehiago existituko.
|
|
|
Nigerian asko baloratzen den azalera da, eta iparraldean euri gutxi egiten duenez, zenbait hilabetez luzatzen da urtaro lehorra.
|
Haren
irudia exhuberantzia eta emankortasuna dira. Bi ezaugarri horiek beti erakarri izan dituzte ehunka pertsona inguru horietan bizia irabazteko prest, eta gainerako herrialdeetan lurra lehorra eta idorra da.
|
|
|
Automobilean, bueltako bidean, ustelkeriari, faltsukeriari eta amarruari buruzko hitzak atera zituen Arseniok. Ekonomiako Ministerioaren ardura Ernesto Guevarak zeraman egunetan plazaratutako dirua zebilen oraino kubatarren sakeletan,
|
haren
irudia ikusten ahal zen inprimaturik, eta ez zuen izen abizenekin sinatu, zeren...
|
|
|
Ulertzen zaila egiten zitzaion paradoxa errebesa sumatzen zuen diru hartan. Aunitz atzerritako elastikoetan, posterretan eta eskolako koadernoetan bezala, Kubako diruak ere
|
haren
irudia zeraman.
|
|
2008
|
|
|
Egun bertsuetan, inguruko haurrak ikusi nituen Olentzerori gutunak idazten,
|
haren
irudiak margotu eta zuhaitzetan zintzilikatzen, eta ikastoletara eta eskoletara bidean Olentzeroren abestiak ahoan zituztela. Gabon gauean, Olentzero gurera etortzeko zortea izan genuen.
|
|
|
" Kezka desberdinetatik abiatutako taldeen arteko elkarlanak arrakasta handiak ekarri ditu idatzi du David Matthewsek horrela elkarrekin deuseztatu ahal izan dituztelako kide bakoitzaren kontra haizatu diren kritikak". Iazko abuztuan Camp for Climate Action kanpalekua antolatu zuten Heathrow inguruan, eta
|
haren
irudiak zabaldu ziren mundura. Hasieran agintariek debekatzea pentsatu zuten, antolatzaileak erradikal koadrila bailitzan geldiaraziz, baina Airport Watch en babesean halako herritar talde anitza hurbildu zenez, ez zuten baimentzea beste biderik aurkitu, ahalik eta oztopo gehien jarrita, prefosta.
|
|
|
Egia da sambo egiten hasi nintzela, baina borrokaren oso antzekoa da. Sambok jaka bat dauka, eta errazago da
|
haren
irudia saltzea, umeak erakartzeko, esaterako. Zer du, bada, juduak?
|
|
|
Ziur zegoen, inoiz ezertaz ziur egon bazen, ez zuela maite; baina nahi baino gehiagotan akordatzen zen berarekin. Ez faltan sumatzen zuelako, ez; objektuek, lekuek, azken urteotako gauza guztiak partekatu izanak ezinbestean ekartzen zioten burura
|
haren
irudia.
|
|
|
Ikusi berri zuen eszena hark nahastu ote zuen otu zitzaion, ez zenak ere izena hartu balu bezala. Berriro, inguruan norbait ote zebilkion irudipena bueltatu zitzaion, gorpu epel
|
haren
irudiarekin batera. Izua eta urdu ritasuna bat egin zitzaizkion Freddy Greeni, ehunen bat metrora zeuden sastrakak mugitu zirela eta irudiren bat ikusi zuela uste izan zuenean.
|
|
|
Modan dago Espainia, modan! Hori bai, jendea haserretu egin zen hesi
|
hartako
irudiak ikustean. Zelan zen?
|
|
|
haren nortasunaren eta bizitzaren zenbait alderdi ezagutzeko bidea eskaintzea eta hausnarketa egitea bere idazlanei eta ikerketei buruz. Horretarako egin zitzaien gomita Batzordetik Xabier Lete, Angel Lertxundi eta Pello Esnali,
|
haren
irudiaren alderdi jakingarriak eta pertsonalak idatz zitzaten, batzordekook egingo genuenaren ezinbesteko osagarritzat.
|
|
|
Komunistek hauteskundeak deitzea eskatzen zioten presidenteari, baina Yeltsin-ek ez zuen hauteskunde presidentzialetara deitu nahi4 Azkenean, kontsulta erreferendum bat egin zen. Bertako galderak Yeltsin-en politika balioestera zeuden zuzenduta eta, oro har,
|
haren
irudiaren aurkako jarrera nagusitu zedin. Baina emaitza Yeltsinen tzat positiboa izan zen bere politika berretsi eta figura indartua irten zelako5.
|
|
|
Microsoft sentsazio kontraesankorrak dituen enpresa da. Inork ezin du alde batera utzi teknologiaren jendarteratzean duen erantzukizun ukaezina, eta, beraz, gaur egungo ordenagailu erabiltzaile gehienentzat lehen hezkuntzako eskola den aldetik,
|
haren
irudia ez da agian Washingtongo Redmond estatuko enpresaren egoitza nagusian eduki nahiko luketena. Gauza asko leporatzen zaizkio.
|
|
|
Enpresako bozeramaileek, berria izan dutenean, Jainagaren «erabateko zintzotasuna eta profesionaltasuna» nabarmendu dute, eta babesa eman diote enpresaburuari. Enpresa munduan duen ibilbidea ere nabarmendu dute,
|
haren
irudia goratzeko. Frantziako Michelin konpainia multinazionalak Clermont Ferranden (Frantzia) duen egoitzan goi kargu bat utzi ondoren, 1998an itzuli zela Euskal Herrira lanera gogoratu dute.
|
|
|
Egoera aldatuko da, ordea, heroiak harreman publikoetan aditu bat salbatzen duelarik.
|
Haren
irudia hobetzen saiatuko da. Angelu (Oscar), Donibane Garazi (Vauban).
|
|
|
Hamasei urte bete berritan, begi argiak zituen, ilea hori, soin atal luze eta finak, gorpuzkera mehe baina ongi egina. Palazioko pintoreek oso gustuko zuten
|
haren
irudiak margotzea, eta hain zuzen irudi horietako bat eraman zuen Kristoforo printzeak Dalmaziara, miniaturan egina eta kamafeo batean sartua, gortean erakusteko.
|
|
|
Argazkiak lekua utzi dio harrizko estatuari. Urtebete ondoren, zaindariak berbera izaten jarraitzen du, ez ordea
|
haren
irudiak. Garai berrietarako irudi berria.
|
|
|
Euskal Herriarekin elkartasun etengabea eta baldintzarik gabekoa erakutsi zuenak arrastoa utzi zuen, Marc Legassek edo Alfonso Sastrek utzi duten bezala, eta egunotan hainbat ekitaldi egingo dira
|
haren
irudia gogoratzeko.
|
|
|
1 Nabarmentzea garrantzitsua dela iruditzen zaidan lehen ideia hau da: immigrazioaren definizioa eta
|
hari buruzko
irudia euskal gizartean. Sektore sozial, politiko eta komunikabideetako sektore gehienek haiei buruzko irudia definitzerakoan, ideia hau dute abiapuntu:
|
|
2009
|
|
|
Proposamenak Belle Epoque izenburua du eta zinema eta musika bateratzen ditu. Eskainiko den emanaldiak, Euskadiko Filmategian eta beste artxibo batzuetan dauden garai
|
hartako
irudi eta dokumental zatiak jasotzen ditu.
|
|
|
Dokumentalak bidaiarekin batera egiten du aurrera, etengabe, eta horretarako elkarrizketatuen testigantzak baliatzen ditu. Eta tartean, garai
|
hartako
irudi eta batez ere argazkiekin egiten dute topo, denboran bidaiatzen dute, aro interesgarri hura ezagutu eta ulertu nahian.
|
|
|
Imajinatu kameradun eta pantailadun gailu bat, kamera jatetxe baten ateari begira jartzean pantailan
|
haren
irudiaz gain karta eta prezioak ere erakutsiko dizkizuna. Edo pertsona bati seinalatzean hari buruzko hainbat informazio emango duena izena, lanpostua eta enpresa adibidez.
|
|
|
Izan ere, arrazoimenak ezin toleratu du Jainkoa gizon emakumeon antzera pentsatzea: . Jainkoa bakarra da, gizakien eta jainkoen artean handiena;/
|
haren
irudia eta haren pentsamendua hilkorren desberdina?. –Eta beti da toki berean, batere mugitzeke,/ ez dagokio batetik bestera ibiltzea?.
|
|
|
–Honela izanen da? eta poliki poliki lapitz urdin batez arrasto, lerro, itzal eta kolorez marrazten zuen neska
|
haren
irudia airean, buruan. Gero bizi istorio bat asmatzen zion, baina handik gutxira irudia ederregia, bizi istorioa dramatikoegia zela pentsatzen zuen eta berriz hartzen zuen lapitza, orain gorria, eta lerro zabalez, kolore nabarrez beste irudi bat, beste bizimodu bat sortzen zuen,, baliteke, baina ez, arruntegia da?.
|
|
|
Film mutu bat. Begiratzen nion eta ez nuen
|
haren
irudiari soinurik jartzea lortzen. Nire akatsa zela uste nuen hasieran, esan dut.
|
|
|
...ri gero eta lasaigarri dosi arinagoak injektatzen zizkiola, morfinomanoen kopurua ez zen txantxetakoa, antzeko tratamenduen ondorioz?, gorputzaren berezko erreakzioaren mesedetan edo, harik eta, goiz batean. Adak noiz txandakatuko zain zegoen Regina, gaua bertan iragan ostean?, gaixoa beste modu batean itzarri zen arte; Domingo lauzpabost segundotan egon zen nora ezean bezala, hutsari begira, huts
|
hartan
irudi batek forma hartu zuen arte:
|
|
|
alde batetik, langile batzuk Pedro Lakanda eta Martin Belzunze bahitzen ahalegindu izanak ez zuen gutxiago merezi; bestetik, bazirudien ezen langile sutsu batzuek ateak zaintzen zituztèn zaintzaileen aurka ekin ziotela orduantxe?, baina Teofilo Maria irten egin zen, zilarrezko eskutokian orbetarren armarria grabatuta zuèn bastoia, solemnitate handiko ekitaldietarako erabili ohi zuena, eskuan; irten ez ezik, langileen esparrura ere hurbildu zen, bizkar buruak zut, harro antzean, bastoiaren mugimenduak pausoetara dotore egokituz, gerra orduantxe hastekotan zèn jeneral bat iduri; sonbreirurik erabiltzen ez zuen arren, ile beltz ederra zuen, gomaztatua eramaten zuena?, egun hartan bai, mementoari solemnitate berezi bat emateko modu bat ere izan zitekeena; eguzkiak, zerumugatik hurbil? aurpegian jotzen zuen, betean jo ere, eta eguzkiaren argiak are haraindikoagoa egiten zuen
|
haren
irudia, gizon hura beste lur batetik, heroien lur urrunetik, beharbada, heldu berria balitz bezala.
|
|
|
Munstroa bizi da!?, harik eta, lehen izualdiaren ondotik, erreakzionatu egin zuen arte; izan ere, espazioaren hutsak mintzen zuen Domingo, eta espazioaren beteak Ada? horregatik ahalegintzen zen Domingo bere espazio huts
|
hura
irudiz betetzen, eta Ada, aldiz, espazio betea husten, neskak noiznahi izaten baitzuen itzal beltzaren irudia buruari itsatsia, laparik itsaskorrena itsasertzeko harkaitzari bezala, bai esna zegoenean eta bai lotan ere, loak ere guztiz aurkako erreakzioak eragiten baitzizkien biei, Domingok amets gozoak izan ohi zituen bitartean amesgaiztoak izaten baitzituen Adak; honek bazuen, gainera, amets ez... olagarro baten antzeko itzala zen, beso asko zituena eta atzetik jarraitzen zitzaiona, harik eta beso batekin bizkarra ukitzen zion arte; Ada, jarraian, paralizatuta itzartzen zen, zizpuru bat biriketan eta izerdi hotza sorbaldan, eta orduan Maria Bibianak, ahizpa gaztea besoetan bildurik, galdetzen zion:
|
|
|
Garaipenaren egun guztiak ohi diren gisan, uztailaren 27ko hura ere egun pozgarria eta gogoangarria izan zen arren, Domingok nekez uxatuko zuen bere baitatik gizon
|
haren
irudia, ikusi ahala, ostutako armak gordeta gero, kuartelera itzuli zen, oste garaileekin bat egiteko, burmuinetan itsatsita geratu zitzaiona:
|
|
|
–esan zuen, mirespen osoz, Frankenstein behin ere ikusi ez zuen arren, ez marrazkietan ez pelikuletan?
|
haren
irudi bat baldin bazuen ere, Alberto Mariñok kontatutakoaren gainean eraikia.
|
|
|
–Bai, xake txapelketa batean ezagutu nuen, hamabost hamasei urte nituela, baieztatu zuen Damasok, Domingori begira?. Finala jokatu genuen, eta buru buruan daukat
|
haren
irudia, hainbeste lan eman zidan?
|
|
|
–Jesus errebelde bat izan zen batez ere, Eliza
|
haren
irudi ezin ordenazaleago bat ematen saiatu den arren; baina horrek bere esplikazioa du; izan ere, Eliza botere egitura da eta Jesusen errebeldia bahitu du; izan ere, Jesusek aberaskumeen aurka predikatu zuen, baina Eliza aberaskumeen instituzioa da; izan ere, Jesusek beste masaila jartzen zuen, baina Elizak ez du inoiz berea jartzen; izan ere, kristauek kristau izateari utzi zioten aginte zibilar...
|
|
|
Adak nekez uler zezakeen nebaren gogoetabidea. Adari, oro har, soslai ezin garbiagoan agertzen zitzaion artean bizitza?, baina, tximeletaz jositako jertse haietako bat egiten ari zèn garaian, laugarrena ote zen?, aspaldi izandako amets bat oroitu zuen, ezustean, amets egindako egunaren biharamunean ere oroitu zuena, baina geroztik ez; Ada, baina, ez zen ongi oroitzen, beharbada? eta horregatik geldiarazi zuen, ausaz, martxan zuèn ehungailua, mutur batetik bestera abia bizian zihoàn anezkaren ordulari zorabiatua ere geldi?, ea ehunaren gelditasun
|
hartan
irudi garbiren bat zetorkion, amesgrama bat?, harik eta, buruz hiruzpalau aldiz ezetz esan ondoren, baietz esan zuen arte, ezpainetan irri bat loratzen zitzaiola; hantxe zuen amets zuèn amesgrama: hantxe, bai, haurrez jositako zelaia, udaberriak hartua!; haurrak, ordea, ez ziren haur diferenteak, bat eta bakarra baizik. Domingo?, zelai ezin berdeagoaren luze zabalean infinituraino biderkatua; handik etorri ote zitzaion, bada, ideia, haurren tokian tximeletak eta txoriak ipiniz?
|
|
|
Emakumearen amak hamaika aldiz egina zuen lan bera nire buruan. Beharbada horregatik, edo
|
haren
irudiak ahizpa Ramonaren oroitzapena indartu zidalako, edo, bertzerik gabe, ikuskizunak isurtzen zuen bake eta lasaitasunaren lekuko aspaldi izan gabea nintzelako, istant batez liluraturik gelditu nintzen haiei beha.
|
|
|
Volvio a rugir el leon de San Mames(. Lehoiaren orroa berriz ere entzun da Santi Mamin?). Kontua da Athletic en zelaiarenondoan zegoen baselizan martiri kristau
|
haren
irudiari kultua ematen zitzaiola, etahortik dator gaur egun aski ezaguna egin zaigun lehoiaren irudi hori. Legendarenarabera, kristau hura lehoietara bota zuten, baina animaliok ez zuten gizakia hiltzealortu.
|
|
|
Jatorrizko muntaiaren gabeziak, aldiz, areagotu egin dira oraingoan. La Otxoaren rolari dagokionez, denon gogoan dago berak abestutako Lib, rate kanta ereserki bihurtu zela homosexualen aldeko borrokan, baina nik uste dut
|
haren
irudi eta ahots karraskatuaren bidez protagonismo lar ematen zaiola hiriaren balizko gau-giro urratzaileari. Bestetik, emanaldiak ia hiru ordu irauteak ez dauka zentzu handirik, batez ere kontuan izanda lanaren balio nagusia Juan Carlos Egillorrek burdinazko Bilbori buruz zeukan ikuspegi samur eta ironikoa zela, eta kutsu poetiko hura erabat urtzen dela oraingo bigarren zatian, titaniozko hiria aurkezteko ahaleginean galduta.
|
|
|
zitzaizkion. Mafaldak, ordea, bizirik jarraitu zuen, eta
|
haren
irudia nonahi ikus daiteke egun.
|
|
|
Ordainean, Eladio Orbegozok ukabilkada bat eman zion Luis Morazari, honen berehalako erantzuna eragin zuena, biak borroka itsu batean sartzen zirela, buruz buru; saiatu ziren langile batzuk haiek elkarrengandik bereizten, baina sua itzaltzen saiatu orduko, beste puntu batean piztu zen garra, Venancio Laín eta Felipe Briones ere mutur joka hasi baitziren, suhiltzaileen ahalegina, handik aurrera, alfer alferrikakoa gertatzen zela, bi puntutan piztutako sua langileen eremu osora zabaldu baitzen; orduantxe, baina, Teofilo Maria agertu zen, bere automobilean, atzetik berrogeita hamar polizia zaldizko zituela; Teofilo Maria hantxe gera zitekeen, automobilaren barruan, Poliziak langileak nola astintzen zituen ikusiz –bazituzten hartarako bi arrazoi: ...ak pausoetara dotore egokituz, gerra orduantxe hastekotan zèn jeneral bat iduri; sonbreirurik erabiltzen ez zuen arren –ile beltz ederra zuen, gomaztatua eramaten zuena–, egun hartan bai, mementoari solemnitate berezi bat emateko modu bat ere izan zitekeena; eguzkiak –zerumugatik hurbil– aurpegian jotzen zuen, betean jo ere, eta eguzkiaren argiak are haraindikoagoa egiten zuen
|
haren
irudia, gizon hura beste lur batetik –heroien lur urrunetik, beharbada– heldu berria balitz bezala.
|
|
|
...ri zèn garaian –laugarrena ote zen–, aspaldi izandako amets bat oroitu zuen, ezustean, amets egindako egunaren biharamunean ere oroitu zuena, baina geroztik ez; Ada, baina, ez zen ongi oroitzen, beharbada... eta horregatik geldiarazi zuen, ausaz, martxan zuèn ehungailua –mutur batetik bestera abia bizian zihoàn anezkaren ordulari zorabiatua ere geldi–, ea ehunaren gelditasun
|
hartan
irudi garbiren bat zetorkion –amesgrama bat–, harik eta, buruz hiruzpalau aldiz ezetz esan ondoren, baietz esan zuen arte, ezpainetan irri bat loratzen zitzaiola; hantxe zuen amets zuèn amesgrama: hantxe, bai, haurrez jositako zelaia, udaberriak hartua!; haurrak, ordea, ez ziren haur diferenteak, bat eta bakarra baizik –Domingo–, zelai ezin berdeagoaren luze zabalean infinituraino biderkatua; handik etorri ote zitzaion, bada, ideia, haurren tokian tximeletak eta txoriak ipiniz... denborarekin hiri osoan zehar hegaldatu zirenak?
|
|
|
Garaipenaren egun guztiak ohi diren gisan, uztailaren 27ko hura ere egun pozgarria eta gogoangarria izan zen arren, Domingok nekez uxatuko zuen bere baitatik gizon
|
haren
irudia, ikusi ahala –ostutako armak gordeta gero, kuartelera itzuli zen, oste garaileekin bat egiteko– burmuinetan itsatsita geratu zitzaiona: hirurogei bat urteko komandante bat zen, bi egun lehenago hildakoa, hegazkinetik jaurtitako bonbaren ondorioz, antza, haren gorpua bonbak irekitako zuloan baitzegoen, hondakin batzuen azpian; bazirudien, beraz, setiatuek hilotz hura ez erretiratzea erabaki zutela –habe astun gurutzatu bat zuen gainean, gerriaren parean, baita eraikuntza material pila bat ere:
|
|
|
–Jesus errebelde bat izan zen batez ere, Eliza
|
haren
irudi ezin ordenazaleago bat ematen saiatu den arren; baina horrek bere esplikazioa du; izan ere, Eliza botere egitura da eta Jesusen errebeldia bahitu du; izan ere, Jesusek aberaskumeen aurka predikatu zuen, baina Eliza aberaskumeen instituzioa da; izan ere, Jesusek beste masaila jartzen zuen, baina Elizak ez du inoiz berea jartzen; izan ere, kristauek kristau izateari utzi zioten aginte zibilar...
|
|
|
–Bai, xake txapelketa batean ezagutu nuen, hamabost hamasei urte nituela –baieztatu zuen Damasok, Domingori begira– Finala jokatu genuen, eta buru buruan daukat
|
haren
irudia, hainbeste lan eman zidan...
|
|
|
...ri dosi arinagoak injektatzen zizkiola –morfinomanoen kopurua ez zen txantxetakoa, antzeko tratamenduen ondorioz–, gorputzaren berezko erreakzioaren mesedetan edo, harik eta, goiz batean –Adak noiz txandakatuko zain zegoen Regina, gaua bertan iragan ostean–, gaixoa beste modu batean itzarri zen arte; Domingo lauzpabost segundotan egon zen nora ezean bezala, hutsari begira, huts
|
hartan
irudi batek forma hartu zuen arte:
|
|
|
" Munstroa bizi da! Munstroa bizi da!", harik eta, lehen izualdiaren ondotik, erreakzionatu egin zuen arte; izan ere, espazioaren hutsak mintzen zuen Domingo, eta espazioaren beteak Ada... horregatik ahalegintzen zen Domingo bere espazio huts
|
hura
irudiz betetzen, eta Ada, aldiz, espazio betea husten, neskak noiznahi izaten baitzuen itzal beltzaren irudia buruari itsatsia, laparik itsaskorrena itsasertzeko harkaitzari bezala, bai esna zegoenean eta bai lotan ere, loak ere guztiz aurkako erreakzioak eragiten baitzizkien biei, Domingok amets gozoak izan ohi zituen bitartean amesgaiztoak izaten baitzituen Adak; honek bazuen, gainera, amets ez... olagarro baten antzeko itzala zen, beso asko zituena eta atzetik jarraitzen zitzaiona, harik eta beso batekin bizkarra ukitzen zion arte; Ada, jarraian, paralizatuta itzartzen zen, zizpuru bat biriketan eta izerdi hotza sorbaldan, eta orduan Maria Bibianak, ahizpa gaztea besoetan bildurik, galdetzen zion:
|
|
|
Frankensteinen antza du... –esan zuen, mirespen osoz, Frankenstein behin ere ikusi ez zuen arren, ez marrazkietan ez pelikuletan...
|
haren
irudi bat baldin bazuen ere, Alberto Mariñok kontatutakoaren gainean eraikia.
|
|
|
Hobeto akordatzen zen Dario aita zenarekin:
|
haren
irudi bizia zen bera.
|
|
|
–Inola ere ez, erantzun zuen Dariok, irri eginez, bost hilabetez geroztik amorante zuen begi berdeekiko eta egundoko gorputzarekiko neska
|
haren
irudia gogoratzen zuen bitartean?. Haren familia ezagutzen duzunez, nik bezain ongi dakizu hamabost urterekin hasia zela jada zirkulatzen, horrela esatea badaukat.
|
|
|
Mitoak, beraz, iraganeko historia berrikusi beharrik ez izateko aukera ematen du, atzera begiratu beharrik ez izateko, irudi historikoak mezua monopolizatu eta deskodetu egiten du?. Garbi izan behar da mitoaren naturalizatze eta gogortze horrekin uko egiten zaiola
|
haren
irudiaren egiantzekotasuna ez ezik hark berekin daraman armazoi historiko guztiarena ere zalantzan jar lezakeen analisia egiteko aukerari.
|
|
2010
|
|
|
irri batean, laztan batean, xake partida batean. Bai, maite nuen Amanda, baina ez
|
haren
irudia idealizatuta nuelako, ez sobera, nik uste?, zen bezalakoa zelako baizik, esateko beste modurik ez daukat, halako eran, non horrelako zerbait esan bainion, handik gutxira:
|
|
|
Horregatik poztu nintzen jakin nuenean Alfonso XIII.ak atzerrira egin zuela bere automobilean, onik eta osorik? eta horregatik oroitu nintzen behin baino gehiagotan
|
haren
irudiaz, nostalgiaren antzeko sentimenduaren pean, ohartu nintzenean errepublikak bere bide arriskuz josiari ekin ziola, atzeraezinezko prozesu auto suntsitzaile batean.
|
|
|
Helena gure etxean bi hilabete betetzear zegoenean gertatu zen hura, Rakel berriro lanean hasi baino astebete lehenago, hortxe hortxe; nik ez nuen Helena inola ere espero, bera bere eginbeharretan aritzen baitzen, eta ni neureetan; are gehiago: bi hilabete eskas haietan ni ez nintzen berarekin bakarrik egoten ahalegindu, aski bainuen
|
haren
irudi bat, haren irria, begirada iheskor batek atzemandakoa, edo haren ibilera, edo haren garondoa, eguzkiaren argipean marmolezkoa zirudiena, edo patatak zuritzen zituèn eskua, edo arrosa bat ebakitzen zuena?, irudi idealizatu haren baitan Helena maitatzeko, baita Jainkoa bera ere, maitasun platoniko guztiak Jainkoa maitatzeko beste modu bat ziren-eta; hala ere, noizean behin bai, berarekin egiten nuen topo korridoreren batean, sukaldean edo lorategian, eta batean. Egun on, Gabi?
|
|
|
Oroimenean dudan parkinsonak jotako gizon
|
haren
irudi izugarria, beraz, barre artekoa ere bada, nahiz eta, geroztik, hura bezalako barrealdiek damu sentimendu automatiko bat pizten didaten kontzientzian, irudi izugarriaren izugarrikeria indartzen duena eta barreak damuaren geruzapeko geruzan uzten, bigarren planoan:
|
|
|
izugarri estutu behar izan zuten, Helenak, gero, kartan esan zituenak esateko: haren presentzia eta
|
haren
irudia nituen froga, ezpainak heriotzaren ezpainetakoaz pintatuak bezala baitzituen, begien berdetasuna mortu lehor bihurtua?; nik, ordea, errazena egin nuen, agurtu ninduenean begiratu ere egin ez nion bada?!; non geratzen zen, baina, nire errukia?; non nire adimena, harrotasunaren bideak ireki ziezazkidakeena?; zergatik hartzen nuen Helena errudun ziurtzat, bi emakumeek hari emandako tratuaren ... Helenari hitz bat atera niezaiokeen, adibidez, edo hitz gutxi batzuk, bi emakumeek eraiki eta gero Helenari ezarritako gezurra hankaz gora jar zezaketenak; galde niezaiokeen, esate baterako:
|
|
|
eta irudikatzen nuèn aingerua ez baitzen nik nahi bezain distiratsua: nola, bada, baldin eta,
|
haren
irudia osatzerakoan, Adaren nazka aurpegia tartekatzen bazitzaidan?!; geroztik ikasi dut, bai, nekez ager daitezkeela beste munduko izakiak guri bisita egitera: Pagoagako Ama Birjinaren agerketa ustezkoetan ikasi nuen hori; geroztik ikasi dut, bai, gizakion beldurrak mila izaki magiko eta beste hainbat trikimailu asmatzen dituela?
|
|
|
Juntari boterea kendu. Juntari eskainitako txokoan agertzen dira garai
|
hartako
irudiak, mahaiak, nola janzten ziren junteroak, ordenantzak, alkatearen aulkia… Nire enpeinurik handiena txoko honetan jarri nuen, gure iragana eta bertako instituzioen indarra ezagutzeko modu ezin hobea da». Baina bertze zenbait txoko interesgarri baditu Museo Etnografikoak:
|
|
|
Batek daki. Nolanahi ere, datozen hiru, lau edo bost egunetan ez dugu
|
haren
irudirik ikusiko. Pertsiana jaitsi dute.
|
|
|
Horrela, gure eta txinpantzearen azken arbaso komunak, zenbait ezaugarrietan, lokomozioa kasu, gure antza omen zuen. Betidanik pentsatu bada, orain dela 7 milioi urtetako arbaso hori txinpantze antzeko primatea zela, proposaturiko hipotesi berriek eta aurten lorturiko datuek garai
|
hartako
irudia goitik behera aldatu dute: gure lerrokoak diren Ardipithecus eta Australopithecus ek txinpantzeek baino antzekotasun gehiago zituzten azken arbaso komun horrekiko.
|
|
|
Oroimenean dudan parkinsonak jotako gizon
|
haren
irudi izugarria, beraz, barre artekoa ere bada... nahiz eta, geroztik, hura bezalako barrealdiek damu sentimendu automatiko bat pizten didaten kontzientzian, irudi izugarriaren izugarrikeria indartzen duena eta barreak damuaren geruzapeko geruzan uzten, bigarren planoan: irudi izugarri hura, gaizkiaren ikurtzat har daitekeena —gaizkiaren bihotza dardaraka! — eta oraindik ere noiznahi agertzen zaidana, Jainkoaren existentziaren aurkako uko biribil bat balitz bezala.
|