|
2000
|
|
|
Bada, bertze egun batean kontatuko diat..." Eta segidan erran zidan: " Bai, Joanes, ni etxeko ardi beltz
|
hura
bezalakoa nauk: ardi beltz hura zuria zuan, ordea...
|
|
|
Eta, nola oroitarazi zidan sugeen putzuak —biharamunean ikusi nuenean— Pagabasoko leizea! Zeren, eskuz eginikako putzu bat zen arren, sare batek estalia eta Pagabasoko leizea baino hagitzez ere tipiagoa,
|
hura
bezalakoa baitzen funtsean, azpian eta hondarrean bere munstroak zituena... eta zeren sugeen putzu hura indiar eta beltz haien beldur iturria baitzen, nola Pagabasoko leizea urbiaindarrena.
|
|
2001
|
|
|
Imanol Olabarria duela 25 urte Gasteizko greban esku hartze handia izan zuen langileetako bat dugu. Gertakari haietatik 25 urte igaro direnean, garai hari eta gaur egungo egoerari begiratu ondoren, oso jarrera ezkorra errealista, erakusten du
|
hura
bezalako beste borroka bat gauzatu ahal izateko aukeraz. Imanol Olabarriak duela 25 urteko Gasteizko greban esku hartu zuen, eta hori dela eta, beste kide batzuekin batera atxilotua izan zen.
|
|
|
Ez zaio atsegin gehiegi agertzea eta nabarmentzea eta nahiago luke bere argazkirik ez argitaratzea. Gertakari haietatik 25 urte pasatu direnean, ezkor ageri da langileen eta herritarren sektoreen batzarrak indarra zuen
|
hura
bezalako beste borroka baten aukeraz eta gaur egungo langile mugimenduaren egoeraz.
|
|
|
Eta folio zuri bat eman zidan eskura, kanpoan norekin eta zertan ibili nintzen azalduz bi aldeetatik idatzi beharreko beste
|
hura
bezalakoa, matematikarakoa, datarik gabea, zuri zuria. Darás un disgusto a tus padres si no lo escribes.
|
|
|
Artile erre usaina utziko du, baina hark uzten duena baino gutxiago. Kolorea bai,
|
harena
bezalakoa utziko du: beltz iluna.
|
|
|
Edo lurretik harturiko xigarro muttur zupatuak, bertzela. Baina
|
hura
bezalako puru puskarik, sekula ez!
|
|
2002
|
|
|
Drogekin hasi arte, ez omen zegoen mutil
|
hura
bezalakorik: ikasle saiatua eta kirolzale aparta; lider petoa.
|
|
|
ditut, gaur ere, gogokoenak. Beti Schumann; ez dut ezagutzen
|
hura
bezalakorik melankolian bertan goxo egiteko. Gurasoak adiskidetzen zirenean, ordea, latzagoa izaten zen niretzat, ezin bainuen liskarraren ondorengo egoera melenga eraman.
|
|
2003
|
|
|
–Jende guztiak maite zuen. Gutxi izan dira
|
hura
bezalakoak.
|
|
|
Ibilbide luzeko espresak hautatzen ditut, jeneralean bidaiaren zati handi bat gauez  egiten dutenak. Esaterako, Irun Algeciras, Salamanca Bartzelona, edota Vigo Hendaia
|
hura
bezalakoak.
|
|
|
Eta nik, alde batera, Kepa bezalakoa izan nahi nuen. Garajean entzuten ari ginen Itziarren seme
|
hura
bezalakoa zen Kepa. Lagunak salatuko ez zituena.
|
|
|
Ni ere seguruago sentituko naiz eta ez dute izango ni residentziara zertan eraman. Eta
|
hura
bezalako larrialdietan anbulantziari edo suhiltzaileei deitu ahal izango diet. Bai, zenbaki handiak dituen telefonoa eskatuko diot. Edo nire sosekin erosi bestela.
|
|
|
Eta ergel hori, gerrako hildako ergelena izan zela esan liteke. Gerrak
|
hura
bezalako beste hamaikatxo ergel akabatu izan ez balu behinik behin.
|
|
2004
|
|
|
Dominikar Errepublikan jaiotako ikasle hau Bartzelonan bizi zen lasai, bere ametsik handiena aberastuko zuen lan on bat topatzea izanik. Ez bere arbaso pirataren bizitza, ez
|
harena
bezalako beste itsaslapurrena ez zituen sekula begi onez ikusi. Aldiz, bere lagun Ferranek asko maite ditu, bera ere nahikoa pirata delako Interneteko ozeano mugagabean.
|
|
|
Gainera, hasieratik itsutu nintzen, eta alde batetik ulertzekoa da, hainbeste gutiziatzen nuen nik
|
hura
bezalako neska bat, eta hain ohiz kanpoko erabakiaz sartu zen emakume hura nire bizitzan, uholde bat balitz bezala, bidean aurkitzen zuèn guztia aurretik zeramana...! Itsu nengoen, bai, eta, itsutzen den jende guztiak bezala, karikatura bat bihurtzeko arriskuan... baina ni arrisku hura eta beste mila arrisku hartzeko prest nengoen, bai horixe!
|
|
|
Baina maitemina itsua da eta, neure burua babesteko edo, hainbat lagunek inbidia zidatela pentsatzen hasi nintzen: nork exhibi zezakeen, bada,
|
hura
bezalako neska pertxenta bat, besteen aurrean. Eta, halakorik pentsatzen ez nuenean ere, hots, lagunek arrazoi izan zezaketela bururatzen zitzaidan bakoitzean, maitasunaren mirariak guztia aldatuko zuela erabakitzen nuen eta, handik harat, beste bat izango zela Montse, emazte leial bezain garbia.
|
|
|
Gure filosofoaren argiak, handiak bezain sakonak, jada azaldu ditugu aurreko idazlanean eta Tractatus aren gure euskal itzulpenari paratu genion hitzaurre luzean. Wittgensteinen ikuspuntu eztabaidagarri batzuetarik abiatzen gara oraingoan,
|
hura
bezalako pentsalari erraldoi bati egin dakiokeen omenaldirik eta ezagutzarik bikainena —zintzoena orobat— tajuzko kritika bat egitea baita, berak ere beste filosofo eta pentsamendu batzuen kritika egin zuen bezala. Haren ustez, filosofia orok hizkuntzaren kritika behar du izan.
|
|
2005
|
|
|
Hain zen erraza!
|
Hura
bezalako bat garaiz erabili bagenu, akabo gure arazoa. Nola ez ginen konturatu?
|
|
|
Urte askoan, Adelaren inguruan eratua nuen existentzia. Hura joan eta gero, planetak jiraka jarraitu zuen, baina jiratze hark ez zidan ekartzen lehen bezalako zorabio gozorik, urdailaren ahoa inurritzen zidan
|
hura
bezalakorik, begiak zabal zabal jarrarazi eta koloreak eta orduak edanarazten zizkidan hura bezalakorik, bizitzera nindoan une bakoitzaren zirrara dastarazten zidan hura bezalakorik.
|
|
|
Urte askoan, Adelaren inguruan eratua nuen existentzia. Hura joan eta gero, planetak jiraka jarraitu zuen, baina jiratze hark ez zidan ekartzen lehen bezalako zorabio gozorik, urdailaren ahoa inurritzen zidan hura bezalakorik, begiak zabal zabal jarrarazi eta koloreak eta orduak edanarazten zizkidan
|
hura
bezalakorik, bizitzera nindoan une bakoitzaren zirrara dastarazten zidan hura bezalakorik.
|
|
|
Urte askoan, Adelaren inguruan eratua nuen existentzia. Hura joan eta gero, planetak jiraka jarraitu zuen, baina jiratze hark ez zidan ekartzen lehen bezalako zorabio gozorik, urdailaren ahoa inurritzen zidan hura bezalakorik, begiak zabal zabal jarrarazi eta koloreak eta orduak edanarazten zizkidan hura bezalakorik, bizitzera nindoan une bakoitzaren zirrara dastarazten zidan
|
hura
bezalakorik.
|
|
|
Hura bezalakoxe bat egiteko esan nizun. Eta hau ez da
|
hura
bezalakoa.
|
|
|
Eta egia zen:
|
hura
bezalako ipuin ergelek lortu egiten zuten etsaiaren uzkitik ateratako azken uzkerra senti gintezen.
|
|
2006
|
|
|
sormenak erakarrita, hain zuzen ere. Audik egiten dituen bezalako iragarkiak egiten ikasi nahi dute, edo Euskaltelen Patxi
|
hura
bezalako pertsonaiak sortu, edo Amo a Laura bezalako zerbait asmatu.
|
|
|
Jonek berarekin jarraitzea zen maitasun frogarik hoberena. Horregatik, Jonen noizbehinkako mespretxuak eta irainak txintik erran gabe irensten zituen, zeren, azken batean, non aurkitu behar zuen
|
hura
bezalako beste mutilik. Hala ere, Anek isilean sufritzen zuen.
|
|
|
egun batean egundoko ekaitza izan genuen, trumoi eta tximistak gure gain gainean lehertzen zirela ematen zuen. Ni ez naiz inoiz halakoen beldur izan, baina
|
hura
bezalakorik ikusi gabe nengoen, eta duda egiten dut berriz ikusiko ote dudan. Halako batean tximistazoa etxe barrura sartu zitzaigula iruditu zitzaidan, ez dakit tximistorratzak gelditu zuen edo ez zuen, baina etxeko elektrizitatea hantxe joan zen haizea hartzera.
|
|
|
Dimitri gizon garaia zen, indartsua, Inperioko Guardetako ofiziala, kirolari ona, larruzalea, jokalaria, parranderoa... eta tsarraren begikoa. Nikolas II.ak miretsi egiten zuen bere lehengusu dotore eta harroputza, eta, seguru asko, Errusiako agintari nagusia izateak gainean ezartzen zizkion erantzukizunak bazter batera utzita,
|
hura
bezalakoa izan nahiko zukeen. Dimitrik, ordea, bizitza arin hura utzi eta agintea nahi zuen, eta horretarako bidea egiten ibilia zen.
|
|
|
Giordano Bruno sutzarrean erretzera bidali berria zuen, hantxe, Erromako Piazza dei Fiori ezagunean, aita santuaren boterea eta Erromako Elizaren agintea zalantzan jartzen zituzten ideiak zabaldu zituelako.
|
Hura
bezalako gizon jakitun eta ospetsua erre ondoren, nola barkatu etxeko nagusia hil zuen familia bati?
|
|
|
Ia ilerik ez zuen gorputzean. Ezkerreko sorburuan irudi bat ikusi nion, liburu txiki
|
hartakoa
bezalakoa, izarra. Oraindik kea botatzen zuen.
|
|
|
barne arazokoek bere ikerkuntza metodoetan aurkitutako irregulartasun batzuez hitz egiten zuten batzuek; beste batzuek, ordea, Edurneren joera mistiko gero eta agerikoek komisarian eragiten zuten mesfidantzaz eta ezinegonaz; azkenik, egon zen droga kontu ilunen bat aipatu zuenik. Zalaparta ez zen handia izan, kanpotik begiratuta, baina
|
hura
bezalako komisaria bateko mundu txikian gertatutakoa lurrikara baten modukoa izan zen. Bestalde, Pertsona Desagertuen sailaren eraginkortasuna ehuneko hirurogeian jaitsi zen, poliziaren hurrengo urtekariak aitortzen zuen moduan.
|
|
|
Egia esateko, ez zaie bereziki zaila suertatzen: Karlosen lantokia kafetegitik hurbil dago, eta Jorgek, bere bizitza profesionala dela medio, aise egin ditzake
|
hura
bezalako ihesaldiak.
|
|
|
Sei ez, bost urte daramatzate elkartu gabe; zaila da
|
hura
bezalako hiri batean, baina ez ezinezkoa. " Nola topatu nauk?".
|
|
|
Irribarre egin nion. Nazionalsozialismoak erakutsia zidan higuina zor niela agure
|
hura
bezalakoei, baina gogokoa nuen nik haren jardun eroa, eta han nengoen ni mozkor zahagi azal bat iruditzen zitzaidan urlia batekin parez pare.
|
|
|
 kantariaren oroitzapenezko hainbat gauza ere. Kurt ez zegoen etxean, nekez izango nuen
|
hura
bezalako aukerarik.
|
|
|
Jesukristo bere apostoluekin bezala ibiltzen ginen pediatra harekin erietxean gora eta behera.
|
Hura
bezalakoa izan nahi nuen, hark bezala lan egin. Miresmen hark nirekin jarraitu du ondorengo geltoki guztietan ere.
|
|
|
Esku onetan zegoela. Medikuek egunero egiten zituztela
|
hura
bezalako ebakuntzak. Gizona zutitu eta dirua atera zuen karteratik.
|
|
|
Edota agian neuk, bere ondoan eserita, neure buruari euli bustiaren antza hartzen niolako izan da besterik gabe. Izan ote ninteke ni inoiz
|
hura
bezalako benetako gizona hala nahi izanez gero?
|
|
|
Ez zuen ezer esan nahi, esaldi hutsala zen, puxika bat bezalakoa, orratz batekin lehertu eta barruan deus ez dagoela konturatzen garena. Puxika bat bezalakoa edo orduan pasatzen ari zen kafetera itxurako hodei
|
hura
bezalakoa, haizeak nahi erara itxuraldatzen edo are suntsitzen duen inpresio subjektibo eta aldakorra, ilauna. Gizon bat bezala.
|
|
|
– Leonis ez zuan indiarra;
|
hura
bezalako asko izan dituk inguruotan –hotdogak egiteko makinaren alderantz begiratu zuen. Nesketako batek keinua egin zion.
|
|
2008
|
|
|
Zer garrantzi ematen zaio bilaketak euskaraz nahiz
|
hura
bezalako hizkuntza gutxituetan egiteko aukerari?
|
|
|
Bat batean
|
hura
bezalako bat, bi, hiru agertu ziren eta gizaki berriari begira gelditu ziren. Urduri mugitzen ziren bere inguruan, eta berak beldurra irentsi eta mugimendu arrarorik ez egitea erabaki zuen.
|
|
|
Umeak eskolatzeko erabaki hartan zerikusi handia izan zuten bai Honoratok berak, zeinak eskolan egin zuèn aurrerabide ikusgarriarekin harrituta utzi baitzituen etxekoak hasieratik bertatik ia, eta bai maisuak ere, zeinak, bere jarrerarekin, herritar asko erakarri baitzituen bere aldera apurka, orbetarrak tartean, hain zen gizon hura saiatua eta bere ogibideari emana, denbora beteko eskaintzan? erregela,
|
hura
bezalako gizarte autoritario batean bere toki ezinbestekoa zuena eta, denborarekin, maisu maistren botere ikur bihurtu zena, maiz astintzen bazuen ere, que quien bien te quiere te hará llorar; eskola zabaldu zenetik, gainera, maisuak igandeetako meza hartu zuen aitzakia herritarrekiko harremanak lantzeko, halako eran, non, elizatik irtenda gero, umeen gurasoekin egoten baitzen, baita Nazarioren aitarekin, bizi izan zen artean?
|
|
|
airea bezala behar zituenak, bizitzan arnasa hartzen jarraitzeko. Artzain xelebre
|
hura
bezalakoa izango zen, bai horixe,, bere, pasadizo txinpartatsu propioekin?
|
|
|
–Tira, segi, moztu ninduen; eta itsu
|
harena
bezalako ahots anker, hotz eta itsusirik sekula entzun gabea nintzen. Minak berak baino gehiago kikildu ninduen; eta bere esanak betetzen hasi nintzen berehala, aterantz abiatuz eta gero sala aldera, han baitzegoen eserita gure bukanero zahar gaixotua, ronak zorabiatuta.
|
|
|
Gure literatur tradizioa Agirreren gurasoen etxe
|
hura
bezalakoa da, txikia, txiroa, desordenatua. Baina okerrena hori ezkutuan izatea da.
|
|
|
Gure kondizioak «Septentrio» baten bilaketarat behartzen gaitu, eta gure eskubidea da hitzekin eta hondoratzearen arrisku iraunkorrarekin jokatzea haren atzetik etengabe ibiltzeko, eta horrela, zentzu xerka horren bidez, gure existentziari norabide bat ematea. Ezen Literatura itsasargi
|
hura
bezalakoa da: argia geldi geldi itzulika ari da baina aski argitzen du (beharbada liluraz, baina beharbada ez) harkaitzen aurka puskatzeko arriskua saihesteko.
|
|
|
Ulertzekoa da pena izatea, Galarzak lau t erdikoaren azken zazpi aldietan parte hartu baitu, eta iragan udaberrian buruz buruko txapelketari uko egin behar izan baitzion. Estelarretatik kanpo, manomanista eta lau t erdiko txapelketa dira Galarza eta
|
hura
bezalako buruz buruko espezialistentzat urteko pizgarri nagusia. «Egunero entrenatzera joateko motibazio bat behar duzu, helburu bat.
|
|
|
...olatzeko erabaki hartan zerikusi handia izan zuten bai Honoratok berak, zeinak eskolan egin zuèn aurrerabide ikusgarriarekin harrituta utzi baitzituen etxekoak hasieratik bertatik ia, eta bai maisuak ere, zeinak, bere jarrerarekin, herritar asko erakarri baitzituen bere aldera apurka, orbetarrak tartean, hain zen gizon hura saiatua eta bere ogibideari emana, denbora beteko eskaintzan... erregela,
|
hura
bezalako gizarte autoritario batean bere toki ezinbestekoa zuena eta, denborarekin, maisu maistren botere ikur bihurtu zena, maiz astintzen bazuen ere, que quien bien te quiere te hará llorar; eskola zabaldu zenetik, gainera, maisuak igandeetako meza hartu zuen aitzakia herritarrekiko harremanak lantzeko, halako eran, non, elizatik irtenda gero, umeen gurasoekin egoten baitzen... baita Nazariore... Halakoetan, baina, maisuak egiten zituèn iruzkinek, batari zein besteari buruzkoek, ez zuten zer ikusirik, Honoratoz ongi mintzatzen baitzen beti –" Zuen mutil horrek erraztasun ikaragarria du, letrak azkar ikasten ditu, irakurtzen ere hasi da, gaztelaniaz gero eta hobeto moldatzen da, latina ere azkar ikasiko luke, aizu... eta auskalo izen handiko abokatu bihurtuko ez ote zaizuen, horretarako aukera ematen badiozue!" esan zien aita osabei Honorato eskolan hasi eta urte erdira– eta Beñardoz nekez...
|
|
|
esan nahi baita san Isidroren eredu nolabait idea lista atzean utzi eta artzain xelebrearen eredu errealistari atxiki zitzaiola... mutilak ez baitzuen bere burua angelusak eta arrosarioak errezatzen ikusten, aingeruek aurreratu ziezaioketèn lan balizkoaren truke –egia ote zen, gainera, ipuin baten antz handiagoa zuèn san Isidroren istorio hura? –, eskura zuenean beste aukera hura, mende berean eta herri ez hain urrun batean bizi izandako hezur haragizko gizon bati lotua –auzoko bati, azken batean–, zeinak gizarteari jolasa eta dibertsioa eskaintzen baitzizkion, berak –Beñardo Orbek– airea bezala behar zituenak, bizitzan arnasa hartzen jarraitzeko. Artzain xelebre
|
hura
bezalakoa izango zen, bai horixe," bere" pasadizo txinpartatsu propioekin... baita" bere" baratzeko bertsoekin ere, zergatik ez! Izeba Ursulak, izan ere, bertso asko zekizkien buruz, eta osaba Bixentek ere bai, Beñardori buruan istantean sartzen zitzaizkionak, beste hiru anaiei ez bezala.
|
|
2009
|
|
|
Azkonar zuloaren sentsazioa sortzen zidan, ezkutalekuarena.
|
Hura
bezalako egun euritsuetan kontu ilunez hitz egiteko toki egokia.
|
|
|
|
Hura
bezalako egun batez joan zen betirako Eugenia, hogeita zazpi urte lehenago. Ez hitzik, ez eskutitzik, ez ezer.
|
|
|
Txakurra paseatzera atera zen etxekoandrea ez bazen, moila aldera zihoan korrikalari goiztiarra, eta, haren faltan, infartuak abisua pasatako korazonista taldetxoa.
|
Hura
bezalako asteburu goizetan, berriz, parrandatik bueltan zetorren jendea gehitu behar zitzaien ohikoei. Bost bakarti eta hiru bikote gurutzatu zituen ordura arte.
|
|
|
zioen Jesusek?, eskubide bat da, arnasa hartzea den bezala; bi eskubide horiek, gainera, bakar bat dira funtsean: gorputzaren arnasa eta arimarena bi
|
hari
bezalakoak baitira, nik uste, elkarri etengabe lotzen direnak, askatasunaren txirikorda osatzeko. Gero, halaxe diostazu:
|
|
|
–Eman itzak herorrek bost eta hamabost buelta nahi baduk, putakume horrek!?, eta potroetan ostiko bat eman eta alde; nora egingo zuen alde, baina?; behin ihes eginez gero betiko egin baitzuen ihes, itzalpean bukatu nahi ez bazuen bederen, hain ziren estuak eta bihozgabeak ordenantza militarrak, berak. Domingok? guztiz beste moduan irudikatu zituenak, diziplina gogor batean oinarrituak, bai, baina baita zuzentasun gutxieneko batean ere, nola imajinatuko zuen, bada, berak azken urte haietan idealizatutako armada sarjentu kabroi
|
hura
bezalako jendailaren beharrean zegoela, diziplinari eusteko!?, agintari eta buruzagi militarren apeta apetatsuetatik urrun!, baina ez?; eta hura hasiera zen, antza, Domingo bi urterako joan baitzen bolondres: nola jasango zituen bi urte, ordea, hilabetea jasateko gai ez zenean?; goiz erditik aurrera zen orduan, gainera:
|
|
|
desestaliz zihoan neurrian, nazka eta higuina gailendu zitzaion Domingori, ez bakarrik sarjentuaren aurkakoa, estamentu militar osoaren aurkakoa ere bai; han, izan ere, burazagiek hitz handiak erabiltzen zituzten, sarjentuak handienak?, aberria ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino???, berak ere, maila batean, onartuak zituenak, ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun??, baina testuinguru hartan beste begi batzuekin ikusten zituenak? zeren, galdera bat egitearren, berak ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume
|
hura
bezalakoak, adibidez?
|
|
|
–Begira Gabinori: hortxe begien egiak eta hortxe egien begiak!?, baina hura zen justu besteek berarengandik espero ez zutena, guztien gainean zegoèn etxekoandreak halako inpartzialtasun bat eta halako objektibitate bat zor baitzizkien guztiei, faboritismorik gabe,
|
hura
bezalako auzi batean; azkenean, segundo batean erabaki behar zuena lauzpabost segundotan luzatu zen, jakina, eta, hala eta guztiz ere, hainbeste gauza zeuzkan Reginak buruan, non ezin erabaki izan baitzuen, harik eta, aspaldi ikasitako erreflexu baldintzatu batez, Ernestinari so egin zion arte, laguntza bila:
|
|
|
–Baina armadan egon berria zara, eta ulertu zenuke?, aitak esaldi harekin inflexio puntua markatu balu bezala, Domingori askotan etortzen baitzitzaion sarjentu putakumearen irudia, harena kasurik nabarmenena bazen ere, bide bertsutik zebiltzan ofizial eta subofizial gehienak?, eta aitak halako enplegatu leialak nahi baitzituen, antza, ez al zion aitari berari entzun gizon zital bat gizon are zitalago batek bakarrik zuzen zezakeela, lantegiarena bezalako giro gogorretan, Jainkoak zuzen idazten baitzuen, baina lerro okerretan??, kargutxo baten ordainean langileen eta azpikoen mugimenduak kontrolatzen zituztenak, haiek guztiak menderatzeko asmotan; esan nahi baita Domingok horrelako ondorio batera iritsia behar zuela: . Aitak sarjentu putakume
|
hura
bezalakoa nahi nau neure egitekoetan, baina hori bai ezetz?!?; hitzak, beraz, ez zuen jada Domingo behartzen, baina, hitza jateko behar adina arrazoi izan arren, ez zuen hori askitzat jotzen, gauza bakoitzak baitu bere mementoa eta bere abagunea, eta bera. Domingo, berearen zain baitzegoen; mutila isilik zegoen, beraz, egunerokotasunaren errutinak ezinbestean aspertzen zuen arren. Domingok berak gerora aitortuko zuen, behin baino gehiagotan, zeinen itogarria gertatzen zitzaion bulegoko espazio hertsia, halako eran, non, erreakzio gisa edo, portuko belaontziak edo Lobos de mar pelikulako hainbat eszena etortzen baitzitzaizkion gogora ia modu automatikoan, askatasunaren bela zuria eta itsasoaren zerumuga amets?, errealitateak noiznahi asaldatzen zuela eta deseroso sentiarazten; Domingok, ondorioz, disimulatu egiten zuen, haren barruan ekaitza osatuz zihoan bitartean, berandu gabe lehertuko zena:
|
|
|
Sei sail ditu erakusketak, eta lehenengotik argi ikus daiteke 1959an egin zuen bisita ez zela 1923an egin zuen lehen bisita
|
hura
bezalakoa izan. Idazle ezaguna zen ordurako Hemingway, nobel sariduna, Iru, eko festak munduan jarri zituen amerikarra.
|
|
|
Beste erreferentzia askorik ez dago. Jugoslavia zeneko espedizio batek igo zen mendi horretara estreinakoz, 1970ean, hegoaldeko hormatik, eta ordutik oso espedizio gutxi joan da hara, Chang Himal eta
|
hura
bezalako mendietara inguratzea bera izaten baita abentura. Berriki, Nick Bullock eta Andy Houseman alpinistak izan dira han, eta haiek izan dira ipar horma eskalatzen aurrenak, bost eguneko jarduera biribil duz.
|
|
|
zu eta ni mahai batean, liburu bat eskuan edo zigarreta bat ezpainetan, inoren mehatxurik gabe, begirada akusatzaileetatik urrun; errugabetasun ustekizuna, izan ere –‘ez epaitu eta ez zaituzte epaituko’ zioen Jesusek–, eskubide bat da, arnasa hartzea den bezala; bi eskubide horiek, gainera, bakar bat dira funtsean: gorputzaren arnasa eta arimarena bi
|
hari
bezalakoak baitira, nik uste, elkarri etengabe lotzen direnak, askatasunaren txirikorda osatzeko. Gero, halaxe diostazu:
|
|
|
" Baina armadan egon berria zara, eta ulertu zenuke", aitak esaldi harekin inflexio puntua markatu balu bezala, Domingori askotan etortzen baitzitzaion sarjentu putakumearen irudia –harena kasurik nabarmenena bazen ere, bide bertsutik zebiltzan ofizial eta subofizial gehienak–, eta aitak halako enplegatu leialak nahi baitzituen, antza –ez al zion aitari berari entzun gizon zital bat gizon are zitalago batek bakarrik zuzen zezakeela, lantegiarena bezalako giro gogorretan, Jainkoak zuzen idazten baitzuen, baina lerro okerretan? –, kargutxo baten ordainean langileen eta azpikoen mugimenduak kontrolatzen zituztenak, haiek guztiak menderatzeko asmotan; esan nahi baita Domingok horrelako ondorio batera iritsia behar zuela: " Aitak sarjentu putakume
|
hura
bezalakoa nahi nau neure egitekoetan, baina hori bai ezetz...!"; hitzak, beraz, ez zuen jada Domingo behartzen, baina, hitza jateko behar adina arrazoi izan arren, ez zuen hori askitzat jotzen, gauza bakoitzak baitu bere mementoa eta bere abagunea, eta bera –Domingo– berearen zain baitzegoen; mutila isilik zegoen, beraz, egunerokotasunaren errutinak ezinbestean aspertzen zuen arren... lan istripu baten kariaz izan zen, langileetako bati balbula bat lehertu eta lurrun beroak begiak erre zizkionean, goizeko lehen orduan, Nazario Orbe bulego buruarekin eta Domingorekin bilduta zegoèn une haietako batean, astean behin hirurak biltzen baitziren, aitak semearen jarraipena bertatik egiteko asmotan; are gehiago:
|
|
|
sarjentuak zelaiari bost buelta emateko zigorra jarri zionean, berak," Bai, sarjentu" apalgarri hura erantzun beharrean, beste zerbait erantzuteko aukera izan balu, zera, adibidez: ...; behin ihes eginez gero betiko egin baitzuen ihes, itzalpean bukatu nahi ez bazuen bederen, hain ziren estuak eta bihozgabeak ordenantza militarrak, berak –Domingok– guztiz beste moduan irudikatu zituenak, diziplina gogor batean oinarrituak, bai, baina baita zuzentasun gutxieneko batean ere –nola imajinatuko zuen, bada, berak azken urte haietan idealizatutako armada sarjentu kabroi
|
hura
bezalako jendailaren beharrean zegoela, diziplinari eusteko! –, agintari eta buruzagi militarren apeta apetatsuetatik urrun!, baina ez...; eta hura hasiera zen, antza, Domingo bi urterako joan baitzen bolondres: nola jasango zituen bi urte, ordea, hilabetea jasateko gai ez zenean?; goiz erditik aurrera zen orduan, gainera:
|
|
|
zenbatetan gogoratzen zitzaion, sarjentuak ezkerretarako agindua ematen zuenean, eskuinetarakoa egitea, baita alderantziz ere, Teofilo Mariarekin jauregian inoiz egin zuen bezala, baina ezin...!; Domingo, gainera, gero eta gehiago konturatzen zen zertarako zen egitura hura guztia: .... –, berak ere, maila batean, onartuak zituenak –ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun? –, baina testuinguru hartan beste begi batzuekin ikusten zituenak... zeren, galdera bat egitearren, berak ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume
|
hura
bezalakoak, adibidez?
|
|
|
" Begira Gabinori: hortxe begien egiak eta hortxe egien begiak!", baina hura zen justu besteek berarengandik espero ez zutena, guztien gainean zegoèn etxekoandreak halako inpartzialtasun bat eta halako objektibitate bat zor baitzizkien guztiei, faboritismorik gabe,
|
hura
bezalako auzi batean; azkenean, segundo batean erabaki behar zuena lauzpabost segundotan luzatu zen, jakina... eta, hala eta guztiz ere, hainbeste gauza zeuzkan Reginak buruan, non ezin erabaki izan baitzuen, harik eta, aspaldi ikasitako erreflexu baldintzatu batez, Ernestinari so egin zion arte, laguntza bila: so zorrotz bat zen, inkisitiboa, berehalako iritzia eskatzen ziona, zeinari Ernestinak keinu ezaxola batekin ihardetsi baitzion, harekin zera esan nahi balio bezala:
|
|
|
Nolanahi ere, Wardes hil zitekeen...
|
Harena
bezalako organismo batek, jokoak eta alkoholak akituak, amore emango luke gaixotasunaren aurrean. " Agian baliteke...?".
|
|
|
Han entzuten zituen barreka gela komunean... eta gustura alderatuko zuen bere haurra besteenekin. Ez zen izango berea bezain haur ederrik, bere semea, bere Daniel bezain ederrik, ez hura bezain bizkor eta azkar edoskiko zuenik, ez gorputz hain ondo formaturik, ez
|
harenak
bezalako hankatxo arinik, ez hain esku perfekturik. Dariok, alabaina, gela partikularra nahi zuen emaztearentzat, konforta, lasaitasuna, luxua.
|
|
|
Baita suteko burdinaz erreriko kafea ere. Ez dut egundo hartu amumak prestaturiko kafe
|
hura
bezalakorik. Horiek ziren amumaren orduko ardurak:
|
|
|
Hamazazpi urte inguru nituela, Thomas Mann-en Mendi magikoa nobela erraldoia iritsi zen, ez dakit zein bidetatik, nire eskuetara. Poeren Belea poemako mutila bezala nengoen ni,
|
harena
bezalako hondoramendu malenkoniatsuan bertan gozo eta bertan min eginda, baina ez maiteminez poemako protagonista bezala: ama hil berri nuen biriketako gaitz batek jota, eta Mannen nobela zabaldu nuenean, berehala erakarri ninduten Davos osasun etxeko gaixoen jardun luzeek.
|
|
|
Herritarrok poetak eta mistikoak ote gara geu ohartu gabe? Berak jakin gabe prosaz egiten zuen
|
hura
bezalakoa?
|
|
|
Berritz haren bisaria gorritik xuritako toinu guzietatik pasa eta errespusta eman zian: Zu ez zare
|
hura
bezalakoa.
|
|
2010
|
|
|
Harizpe tragedian, entseatu nintzen pertsonaia militar baten historia egiten. Hura militarra, ni nahikoa antimilitarista, haren garaia interesatzen zitzaidan, nola den gizonaren suertea, nola sortu zen
|
hura
bezalako pertsona bat Baigorrin eta haren bizi estonagarria.
|
|
|
Oroimenean dudan parkinsonak jotako gizon haren irudi izugarria, beraz, barre artekoa ere bada? nahiz eta, geroztik,
|
hura
bezalako barrealdiek damu sentimendu automatiko bat pizten didaten kontzientzian, irudi izugarriaren izugarrikeria indartzen duena eta barreak damuaren geruzapeko geruzan uzten, bigarren planoan: irudi izugarri hura, gaizkiaren ikurtzat har daitekeena, gaizkiaren bihotza dardaraka!?
|
|
|
Oroimenean dudan parkinsonak jotako gizon haren irudi izugarria, beraz, barre artekoa ere bada... nahiz eta, geroztik,
|
hura
bezalako barrealdiek damu sentimendu automatiko bat pizten didaten kontzientzian, irudi izugarriaren izugarrikeria indartzen duena eta barreak damuaren geruzapeko geruzan uzten, bigarren planoan: irudi izugarri hura, gaizkiaren ikurtzat har daitekeena —gaizkiaren bihotza dardaraka! — eta oraindik ere noiznahi agertzen zaidana, Jainkoaren existentziaren aurkako uko biribil bat balitz bezala.
|
|
|
Zein idazle gustatzen zitzaidan galdetu zidan, eta nik Sarrionandia esan nion, haren lehen poema liburua atera berria zela eta asko gustatu zitzaidala. Guztiz haserretu zen eta egurrezko mahaia eskuaz joz hura idazle kaskarra zela esan zuen behin eta berriro, ez genuela literaturaz ezer ulertzen, Orixe bezalako idazleak zirela onak, eta ez gazte ezjakin
|
hura
bezalakoak. Idazle gazteek ez dituzte inoiz erraz lortu zaharragoen onespenak.
|
|
|
Aitak bere burua ezagutu zuen Claudiurengan. Extremaduratik 1955ean herrira etorri zen Antonio Bermejo
|
hura
bezalakoa omen zen Claudiu, eta, horren arabera, bertako batekin ezkontzea aurrerapauso erabakigarria zen immigrante baten bizitzan. Nik egin behar nuen urratsaren norabideaz galdegin nionean, berriz, hala erantzun zidan:
|
|
|
Lotsatiren bizitzaren oroimena etxekoentzat gelditu zen, semearen edo anaiaren suizidioa ulertu gabe ahaztu nahi izan zuten gertuko senideentzat. Gero, berehala etorri zen Gerra Zibila, eta, beste kasu askotan bezala, kolpetik ezabatu zuen Lotsatik denbora labur horretan literaturan egin zuen ibilbidea,
|
harena
bezalako familia abertzalea gogor astinduta gainera.
|
|
|
Batzuek disimuluan, besteek disimulurik gabe, parean jartzen zitzaizkion gizon gehienek begiratzen zioten. Ohituta zegoen erakargarria izaten, baina inoiz ez zuen sentitu egun
|
hartan
bezalako begirada maiztasuna eta intentsitatea. Aldamenetik pasatu eta atzera begira gelditu zirenak ere asko izan zitezkeela esango zuen.
|
|
|
Inozoa Akiles! Ez zekien
|
hura
bezalako dortoka bat hondarraren azpian arnasa hartu gabe mugitzeko gauza zela, sator baten antzera, egonarri kontua baino ez zela hori, eta horixe zen hain zuzen dortokak sobera zeukana.
|
|
|
Ez. Neska gazteak ezin zion
|
hura
bezalako alegia bat kontatu, ez baldin bazuen beldurrarazi nahi.
|
|
|
bera inpresionatu nahi nuelako;" merit" handienak egin nahi nituelako bere argazkia, bere ardura, bere maitasuna, lortzeko. Liburu bat idazteko asmoa ezin zitzaion huskeria iruditu
|
hura
bezalako pertsona bati.
|
|
|
Gero aktore eta ikusle nahaste bat dago, eta horietako asko Guillermo Ichu
|
hura
bezalakoak dira, gorreria bisual eta auditibo mugagabeko jendea.1009
|
|
2011
|
|
|
Sufrikarioa ahaztea da helburua. Osasunarentzat eta
|
hura
bezalako talde xumeentzat zaila da Lehen Mailan ez sufritzea, baina Jose Luis Mendilibarren asmoa Nafarroako Erresumako takikardia kopurua murriztea da. Iruñeko taldeak mailari arazo handirik gabe eusten badio, arrakastatzat jo daiteke.
|
|
|
Testuarteko edota paratestu, kontua da 32 urte besterik ez eta lehen eleberria idatzi duen emakume honek, Alberdanian Jon Muñoz lagun, euskal literaturari ekarpen ederra egin diola eta ezin bestela izan, Sofoklesek Edipo Erregearen ahoan jarritako galdera baitu sarreran aipu: " Nola izan liteke sortu nauen hura, niretzat ezer ez den
|
hura
bezalakoa?".
|
|
|
AquAdvantage izokin transgenikoa arrunta baino bi aldiz azkarrago hazten da. Gainerakoan,
|
hura
bezalakoa dela adierazi du sortu duen konpainiak, AquaBountyk. Arg.:
|
|
|
Haren janzkera eta orrazkera ez ziren, behinik behin, urte haietako erretratuetako gure ama izebenen tankerakoak: andre, nola esango nuke, modernoa iruditzen zitzaidan; kanpotarra ematen zuen, gainera,
|
harena
bezalako ile gorrixkarik ez zen usu ikusiko gure auzoan garai hartan. Behin eta berriro ahaleginduko nintzen zerbait ateratzen osabari, baina alferrik; isildu egiten zitzaidan irribarre goibel batez, esan nahi bai baina zerbaitek galaraziko balio bezala.
|
|
|
Musika talde bat ari zen jotzen, eta atsedenaldietan Junkeraren piezak jarri zituzten. Jendeari oso modu berezian begiratzen zion adineko gizon bat ikusi nuen harmailetan eserita, eta ni zahartzean gizon
|
hura
bezalakoa izango nintzela sartu zitzaidan buruan. –Alaba bat du Lisboan eta harengana etorri da bisitan Sintratik.
|
|
|
Baina bazian zerbait animaliekin. Ez zuan hemen inguruetan
|
hura
bezalako arrantzalerik, eta, sinets ezak, animaliekin tratuan kukua bera ere engainatuko zian hark, horretara jarriz gero. Adur berezia zian animaliekin.
|
|
|
–Sekula ez dut
|
hura
bezalako sorpresarik ikusi. Izan ere, uste dut zure anaia benetan hilik zegoela jakitean hartutako zarrastadak hil zuela.
|
|
|
Min egin diot, baina hau baino askoz gehiago behar da
|
hura
bezalakoa akabatzeko.
|
|
|
Horrez gain," Gipuzkoak dituen erronkei aurre egiteko" formula eragingarriak eskatzen dituzte, erakunde publikoen eta pribatuen arteko elkarlanaren bidez. Gipuzkoa Aurrera ekimena oso ondo baloratzen dute, eta datozen ekimenak
|
hura
bezalako" positiboak" izan daitezen eskatzen dute.
|
|
|
Han zerbait ernatzen ari da, eta, guk hori bizi izan dugunez, lotura antzeko bat sumatzen dugu. Hala ere, ez dugu heroirik sortu nahi,
|
hura
bezalako pertsonaia asko daude. Haiengandik asko ikas dezakegu.
|
|
|
Jan Voget pentsakor gelditu zen.
|
Hura
bezalako hilketetan, biktimek borrokan egiten zuten beren burua defenditzeko; eta borroka horiek arrastoren bat edo beste uzten zuten maiz. Agian hiltzailea zelatan zegoen nonbait, neskari atzetik gerturatu zitzaion, ustekabean harrapatu eta, konturatu baino lehen, zintzurra ebaki zion kolpe batez.
|
|
|
Ilundu egin da, eguzkia ezkutatu delako, eta zerua erdiz erdi urratu da goitik beheraino. Mundua mundu denetik, gizonen begiek ez dute ikusi
|
hura
bezalako ekaitzik. Ikaragarrizko euri erauntsia egin du, trumoi eta tximista beldurgarriekin, iheslari batek mundu honetatik ospa egitea lortzen duen bakoitzean gertatzen den bezala.
|
|
|
Kantabriarrak soloroen ondorengoak ziren. Diotenez, soloroak mendi garaien babesean bizi ziren, beldur baitziren Noeren garaiko
|
hura
bezalako euriteren bat etorriko ote zen. Denborarekin baina, beldur hori galdu egin zen eta soloroek lur lauetara jo zuten.
|
|
|
Atzera egin nuen autoarekin, tentu handiz, ez ote nuen zerbait zapalduko beldurrez. Etsigarria iruditzen zitzaidan
|
hura
bezalako gaztetxo bat maitasunak hain jota ikustea, hain eroririk. Baina, azken bolada honetan banuen zenbait zulo estaltzeko lur premia ederra.
|
|
|
...eriotzaren ardura izan zutenen izenak entzutear egon zela zin egiten zuena; bere bizitzaren une zail batean bere burua intsumiso aitortu eta aurrerantzean mikrofonoaren aurrean gehiago hitz egiteari uko egin zion irrati esatariaren istorio bitxi hura; edo istorio pertsonalagoak, tren geltokian kokaturik, trenaren zain zeuden bidaiariei txanpon baten truke poema harrigarriak idazten zizkien afrikar
|
harena
bezalakoak... Isabellaren koadernoa betetzen zuen pasadizoen zerrenda bizitza bezain luzea eta ustekabez betetakoa zen.
|
|
|
buruaz beste zeure etxean egitekotan, apartamentua garbitzen dizun andrea etortzeko eguna ez dela ziurtatu. Detaile hartaz jabetu ez bazen,
|
hura
bezalako eta hura baino askoz ere garrantzitsuagoak ziren zenbat xehetasun ahaztu izan ote zituen. Bere buruarekikoak fundamentuz egiteko deliberoa hartu eta lotsatu egin zen bizar xafla bainuontzi ertzean ikusita.
|
|
2012
|
|
|
Uste dut, gurean zeuden Burgos aldeko emakume asko euren herri inguruetan ireki zuten
|
hura
bezalako beste toki batera eraman zituztelako utzi zidatela han geratzen. Eta baita, medikuaren bisitaz geroztik, nire jarrera sartu nintzen garaikora egokitu zelako.
|
|
|
Gorbata jantzi edo ez jantzi, horretxek izan behar zuen nire kezka handiena ezkontzaren egunean. Leirek?
|
hura
bezalako ezohiko kasuetan dendan ordezkatzen ninduen neskak, larunbat osoa libratzen zidala aprobetxatuz, berandu jaiki nintzen.
|