|
2000
|
|
|
Nago garapen honetan Nafarroako Administrazioek izan duten jarrera usu uste duguna baino garrantzitsuagoa ez ote den izan. Gehiegi inplikatu gabe,
|
bainan
ekimen ugariri babesa emanaz eta, orain arte ia beti, aldeko jarrera erretorikoa hartu baitu.
|
|
|
Iñaki, mutiko perestua da biziki,
|
bainan
ez da arras besteak bezalakoa eta jendeek ez dute ulertzen ez eta ere onartzen zozotzat hartzen baitute.(...) Jendekilan ezin akomidatuz, abere batekin adixkidetzen da Iñaki, zozo batekin hain zuzen. (Maiatz 22)
|
|
|
Bukatzeko, hendaiarrak erabilitako euskalkia izango dugu komentagai: " kostaldeko euskalkia erabiltzen du idazle Hendaiarrak,
|
bainan
ez da traba handirik alde hortarik eta kondaketan sartuz gero, ororen buru, irakurt errexa da testoa." (Maiatz 22)
|
|
|
Iñakik adixkide baita ere maisutzat hartzen du xoria, horrek ordainez naturaren lege ezkutuak erakusten dizkio sasipean duten gordagian. Zentzuak pizten zaizkio mutikoari, bizia dastatzen eta gozatzen ikasten du, emeki emeki,
|
bainan
zorigaitzez, ihiztari batzuek bizia andeatzen diote sekulako. (Maiatz 22)
|
|
|
Atxikimendua portaera instintiboa da,
|
bainan
egoerak eta atxikimendu irudiarekiko bizi den historiak eragiten eta modulatzen dute denboran zehar. Portaera haubizitzaren lehen urtean zehar sortzen da haur gehienetan, bigarren urtean nahikotipikoa den era batean ikus dezakegu, bizitzaren hirugarren urtean oso markatutajarraitzen du, eta gero, poliki poliki, jaisten hasten da.
|
|
|
Tropa polita eta atsegina zen. Orduan, ez hark ez nik ezgenekien zenbait urte geroago barriro topo eginen genuela,
|
bainan
arrunt bertze alorbatean: EKIN erakunde berria elkarrekin sortzeko (1952), bai eta, geroago, ETAantolatu ere; eta, horrela, batera ari izana urte mordo batean zehar.
|
|
2001
|
|
|
2.000 urtean Torturaren Aurkako Taldeak (TAT) bildutako informazioaren arabera Euskal Herrian ari diren polizi talde guztiek erabili dute tortura. 77 tortura testigantza jaso ditugu,
|
bainan
torturatuak gehiago dira, kasu batzuetan, beldurrak edo bestelako faktoreren batek eraginda bizi izandakoa beraientzat gordetzen baitute.
|
|
|
Meliton Manzanas hilda dago, domina bat dauka ere,
|
bainan
... nor da gaur egungo Meliton?
|
|
|
Ene ustean garrantzi handiko ondorioa dugu hau, alegia, emakumearentzat etxea kartzela bat dela. Kartzela urrezkoa batzutan (bere frigoa, labadora e.a. izanen ditu),
|
bainan
kartzela beti espetze". Eta honako hauxe zen bere iritzia:
|
|
|
jostagailu bat gehiago euskaldunentzat! Egia da jostagailuak dauzkagula Iparraldean,
|
bainan
ez jostagailu eder eta baliosak, pegeseria batzu, aldiz. Departamendu baten eske gabiltza, zenbait aldiz hitzemana bainan...
|
|
|
Egia da jostagailuak dauzkagula Iparraldean, bainan ez jostagailu eder eta baliosak, pegeseria batzu, aldiz. Departamendu baten eske gabiltza, zenbait aldiz hitzemana
|
bainan
...
|
|
|
VV./
|
bainan
etxekoandrek
|
|
|
Gizonak espres egin gabe, abere baten pata lehertu zuen. Eta handik minutu zenbaiten buruan, bere gatu beltz ederrak emazte bilakatu ziren, ez zortzi emazte,
|
bainan
hamar aldiz haboro. Ez ziren beste emakumeak bezalakoa, bazituzten ile beltz kuskulatuak nolanahi orraztuak, izar itxurako irudi beltzak begien inguruan, sudur luze luzea kalitxa itsusi bat zutelarik alde batean.
|
|
|
Egun zenbaiten buruan sorginak herrira sartu ziren. Herritarrak ur botaka ari ziren emazte itsusi horien ehaiteko,
|
bainan
uste ez zutena gertatu zen: denbora apur bat isilik egon eta sorginak joan ziren.
|
|
|
Hilabete zenbaiten buruan ez ziren herrira jin,
|
bainan
zeru beltz batek zeru urdin argia estali zuen. Horrek erran nahi zuen mundua sorginen menpe zegoela eta Zugarramurdiko herritarrak esklabo.
|
|
|
Bigarren herrian lehenengoan bezala egin zuten,
|
bainan
apur bat zailago izan zitzaien, jende zenbaitek ez zutelako nahi haien gatua hil zedin; hala ere, aski laster ulertu zuten.
|
|
|
Eta Herriako adiskide maiteek honelakoxe oharrak ipini zizkioten gure saioari: " Antzerkia da ez, antzara jakia?,
|
bainan
teatro puska bat, hots, komedia; ekitaldi ez da, iguzki kolpea?, bainan oihala biltzetik oihala hedatzera irauten duen teatro zatia...; zuzenbidea ez da ongia edo morala, bainan, adreza?". Aita semeak eta astoarena gertatzen zitzaigun guri ere.
|
|
|
Eta Herriako adiskide maiteek honelakoxe oharrak ipini zizkioten gure saioari: " Antzerkia da ez, antzara jakia?, bainan teatro puska bat, hots, komedia; ekitaldi ez da, iguzki kolpea?,
|
bainan
oihala biltzetik oihala hedatzera irauten duen teatro zatia...; zuzenbidea ez da ongia edo morala, bainan, adreza?". Aita semeak eta astoarena gertatzen zitzaigun guri ere.
|
|
|
Eta Herriako adiskide maiteek honelakoxe oharrak ipini zizkioten gure saioari: " Antzerkia da ez, antzara jakia?, bainan teatro puska bat, hots, komedia; ekitaldi ez da, iguzki kolpea?, bainan oihala biltzetik oihala hedatzera irauten duen teatro zatia...; zuzenbidea ez da ongia edo morala,
|
bainan
–adreza?". Aita semeak eta astoarena gertatzen zitzaigun guri ere.
|
|
|
Lizunkeria ezagutzen ez duen odola, hura da Jainkoarentzat odol garbia(...). Egiaz dautzuet, Jainko maitearentzat hobe da Eskual Herria kaskoindua,
|
bainan
on gelditua (holakorik amets othe ditake!) ezenez eta Eskual Herria eskualdun gelditua, bainan tzartua (1943, maiatza).
|
|
|
Lizunkeria ezagutzen ez duen odola, hura da Jainkoarentzat odol garbia(...). Egiaz dautzuet, Jainko maitearentzat hobe da Eskual Herria kaskoindua, bainan on gelditua (holakorik amets othe ditake!) ezenez eta Eskual Herria eskualdun gelditua,
|
bainan
tzartua (1943, maiatza).
|
|
2002
|
|
|
Gaurko nahaste zikin (hala eraginkor) hau dugu horren seinale. Egun gogorrak
|
bainan
argiak ere datozkio gure izkerari. Ez izan hontaz kezkarik; gure artean zentzua garaitzen baldin bada (eta garaituko da) euskera ere garaituko da, indartuko da, gure herri izatearen tresna indartsu bihurtuko da.
|
|
|
Gure hizkuntzaren etorkaro eder bat landu nahi baldin badugu, Larresorok erakusten digu bidea. Nerau ere, aspaldian nengoen horixe esan nahian,
|
bainan
ez nuan asmatzen nola, noiz eta nun. Orain, deia egiña dugu.
|
|
|
Sentipen batek eragiñak. Ikuskera ezberdiñak izaten dituzte arazo eta gai batzuetan,
|
bainan
egiaren aztarrenak jarraitzeko gertu gehienak. Eta hau honela izanik ez ote genduke adore eta indar aski, dehadar hori egintza bihurtzeko?
|
|
|
Ez dute futbol tradizio esanguratsurik, ez eta goi mailako liga propiorik. Inongo mespretxurik gabe esan daiteke Euskal Herria baino askoz txikiago direla eta futbol tradizio gutxiago dutela,
|
bainan
hor daude zerrendan barne heien status politikoari esker, inork oztoporik jartzen ez dielako.
|
|
|
Hor ditugu, nola ez, bi estatu txiki, Luxenburgo eta Islandia, Araba baino jendetsuxeagoa lehenengoa eta biztanlez urriago bigarrena. Euskal Herria baino txikiago direnak, jendez eta lurraldez eta futbol tradizio gutxiago dutenak,
|
bainan
estatu izateak ematen duen txartela dutenak.
|
|
|
Orduan, Antiphonek, Pythodorok azaldua erran zuen; behinola, Panathenea7 handien ospatzera, Parmenides eta Zenon Athenera heldu zirela. Parmenides, ordurako, urtheez zamatua zegoen, hileak zuritsu,
|
bainan
anartean eder zen eta iduri leinargiko. Zenon, ordean, berrogoi urthe inguruko zan, soin egoki eta begitarte atsegineko.
|
|
|
Irakurtaldia bukatuxe zenean, Pythodoros itzuli zan, eta hunekin Parmenides. Aristoteles zekharten heiekin, hogoitamarren arteko izan zena8 Pythodorok beraz, ezer guti entzun zuen,
|
bainan
Zenoni lehengo entzunik zegoen.
|
|
|
Horregaitik, mila gauza harri, adar, eta gunen arabera bertzeak bat eta anhitz aldabatean direla agertzea nahi ba genu, zerok aldabatean bakhar eta anhitz direla erakhus dezakegu eta errez gainera,
|
bainan
bata anhitza denik eta anhitza bata denik nehork ere ez; eta hortaz nehor ere harritu ordez, guztiek batere eta akort dagozke.
|
|
|
Orduan, Parmenidek erran zuen: " Nahi eta ez, zuen erran egin; eta halarik ere, Ibikoren zaldiaren gisan nago; hura maiz izan zen garaile,
|
bainan
azkenerako, zahartu egin zan, eta gurdiari lotzerakoan beldur zen, baitbaizekien gertha othe litzaikeona. Olerkariak, iduri hori beretzakotuz zaharturik ere maitetasun uztarria erakhus ba deza, bere gogoari aitzi dela aitor ohi du.
|
|
|
Bainan bilha bidean, alda hurran deno, ezta eta izanen ere ezta differente bertze gauzarekiko. Bera da differente bilhakatzen dena,
|
bainan
bertzerik ez.
|
|
|
Par. Ikhus ezazu: Den batari buruz badela erraitean, eta izaki batari buruz bata; izakia eta bata elkharrekiko berdingak ba dira,
|
bainan
gure aierukiko direlarik bitzuok (bata badela, alegia), ¿ den bata hori, oso dela izan, hain zuzen ere, eta hunen zathi bata eta izakia, eztugu beharreko esten ahal?
|
|
|
Par. Eta bertze gauzen barne denez, hekieri ukhitzen ez othe? Berbera barne delarik ezin dezake bertze gauzeri ukhi,
|
bainan
bai berekiko, beregan edo berebarne baitirau.
|
|
|
Par. Bertze hainbertze gerthatuko zaio batari bere buruaz ere; nolanahi ere berez handitasunik ez tipitasunik ezpaitu, eztezake beregan gainditu ez bertzek gainditua izan;
|
bainan
hedago berdineko denez, berberaren berdina da.
|
|
|
Par. Oraintxe ikhusiren duzu. Gauzak bataz eskhuartzen dute
|
bainan
eztira bata, eta bataz ere, eztute batazko zathirik.
|
|
|
Par. Bata eztiteke izan, ez baldin ba da;
|
bainan
anhitz gauzetaz kutsatua izan dedin ez bakharrik ezer eragozpenik eztu, aitzitik, hunela izaitea beharreko da," ezten bata"" hauxe" ba da, eta ez bertze gauzarik. Bata ez baldin ba da, eztena haur ezpa da, eta halako gauza hura bertze ba da, hortaz tutik ere mintzatzeko biderik ezpaitukegu.
|
|
|
Letra jokoa kontinenteka apailatuko: Af. As. Am. At,
|
bainan
txartelaren beheko zokoan ezkerretara, Pre letrak edukiko, askatuen mailakoek: eta Pos letrak, ordea, ezkerraldean, etxetik kanpora lan egiten zutenen txartelek.
|
|
|
Doinua ere entzun uste zuen, andre arrainen kantu biguin gozoa, noski. Inoiz entzun ez zuena,
|
bainan
barrenak adiarazten ziona.
|
|
|
Nik badakit hemen gaudenok horixe nahi dugula,
|
bainan
ea indar hori erezabaltzea lortzen dugun, beste ikasle eta beste irakasleren artean ere, eta agintarieneta arduradunen artean, noski. Beraz, zorionak.
|
|
|
Nik badakit hemen gaudenok horixe nahi dugula,
|
bainan
ea indar hori erezabaltzea lortzen dugun, beste ikasle eta beste irakasleren artean ere, eta agintarieneta arduradunen artean, noski. Beraz, zorionak.
|
|
|
Emakume taldeak jende guztia lehiaketan parte hartzera animatzen du, beraien esanetan" zenbat eta aniztasun gehiago izan, orduan eta aberasgarriagoa baita ekintza". Aurreko edizioetan gazteak izan dira lanen egileak, 15 urte bitartekoak,
|
bainan
oinarrietan ez da adin mugarik jartzen.
|
|
2003
|
|
|
Roquelaire hitza be ezta arkitzen inglesezko encyclopaedietan, handi handietan izan ezik, eta ezta euskerazko irakurleentzat inglesezkoentzat baino arrotzagoa. Igarten da kapusai antzeko zerbait dala,
|
bainan
aintzineko janzki bat da, eta kapa edo kapusai idatzi bagenu ezluke hartuko irakurleak orai ezagutzen eztan kapa modutzat. Heraldikaz mintzatzen geranean ere, eztugu esan behar urrezko, urdina, gorria, eta abar, d" or, d" azur, eta de gueles baizik, bestela ukuiluetako gauzetaz mintzatzen gerala irudituko baitu.
|
|
|
Orain eztirudi batere mugitzen danik eta jendea zutik eta ohargabetuta dago,
|
bainan
benetan eta tipuski gelditzen dala, zast! hartzen dute denek bultzada sendo bana aurreruntz, eta segundu batzutan jendea pilo batean nahastatzen da erortzeko zorian, ezezagunen arteko besarkada estu askorekin.
|
|
|
Orain mehatsagoa da jendetzea
|
bainan
gehienak kontra datorzkio, eta berak inorekin topo ez egiteko, gorputza ostu behar du, zezenketan ari bailitzan2 Halaz ere, bati tripäan eta beste bati ipurdian, zartako bana ematen die maletäaz jaun pare bati.
|
|
|
¿ Está el doctor Echeverría? galdetzen du berak,
|
bainan
besteak:
|
|
|
Ez sinestu bere errua izan danik ez, berak ondo markatu du,
|
bainan
telefonuak eztabiltz oso ongi eta askotan ematen dute okerreko numerua.
|
|
|
Askotan ematen zituzten telefonuek okerreko numeruak eta fitxa bat iruntsi zizularik zuk ezin zenezaken atzera eskatu. Milaka iresten zituzten honelako fitxak,
|
bainan
hau nahikoa etzitzaienean milaka aldatzen zizkizuten numeruak zuk jakin gabe, eta eurek egindako bilabidea ondo zegoelakoan numerua markatzen zenuenean kendu zizuten beste fitxa bat.
|
|
|
Europako toki askotan garestiagoak omen ziran telefonuak,
|
bainan
han etzekiten gauzak behar bezela egiten. Hobe zan hemen bezela kentzea, bide batez jendea zapaltzea eta indarra zala nagusi eta ez arrazoia, ta zuk ezer ere ezin zenezakela egin adieraztea soziedadearen oinarriak sendotzeko.
|
|
|
Edan lau edo bost baso ta telefonura berriz. Zero bederatzia markatu ostean ematen diote Etxeberriaren numerua,
|
bainan
fitxäa ipini eta berriz markatzen hasi orduko, horra non agertzen dan maletä! Kaletik gora darama eskuan gizon batek.
|
|
|
Exertoki luzean etzanda, ohean bezain ongi dago lozorroan Txomin. Exerita zegoan, burua aurreruntz makurtuta, comisarioak Pascasiorekin telefonoz hitz egiten zuanean,
|
bainan
etzan egin da berez, esnatu gabe, eta inoren laguntzarik gabe.
|
|
|
Txominek pozik emanen lioke eskupeko bat,
|
bainan
ezta ausartzen. Bildur da ontzat hartuko ez ote luken.
|
|
|
Patioko leihoetan dauden guztiek entzun dezakete gizonak dion guztia, eta ai Lili kantatzen zuan neskamea ere ixildu egin da Fernandoren hitzak entzuteko,
|
bainan
alperrik. Edozer emanen lukete zer ote dion jakitearren, bainan inork ere eztu ulertzen hitzik ere, leihoa zabal zabalik egon arren.
|
|
|
Patioko leihoetan dauden guztiek entzun dezakete gizonak dion guztia, eta ai Lili kantatzen zuan neskamea ere ixildu egin da Fernandoren hitzak entzuteko, bainan alperrik. Edozer emanen lukete zer ote dion jakitearren,
|
bainan
inork ere eztu ulertzen hitzik ere, leihoa zabal zabalik egon arren.
|
|
|
Inasik begiak eta sudurra eskuzapi txiki txikiaz leihortzea nahi du,
|
bainan
blai blai dagoz eta eskuzapia etzaio ezertarako gauza. Sudur eta begi gorri gorriekin doa edegitera.
|
|
|
Txomin ere barrezka dago. Min egin dio sorbaldan,
|
bainan
ezta ajola, berehala kenduko zaio.
|
|
|
Apaina ta ederra, Inasik Madrideko andereinorik eleganteena ematen du,
|
bainan
azala altxatu ezkero, berehala agertzen da barruan daraman baserritarra.
|
|
|
Iziartxuk amak bezela egiten du euskaraz. Txominek gorputz bustialdi bat hartzea nahi luke lehenen lehenengoz,
|
bainan
beste apopiloa dago barruan eta itxita dago garbitokiko atea.
|
|
|
Arregi familikoa zala esan balio eluke ulertuko nortzugatik erraiten zuan. Behin osaba bat hil zitzaion Ameriketan diru asko utzirik, eta ondasun zaina, administradorea, Arregi familiaren bila etorri zan handik,
|
bainan
inundik aurkitu ezinik, atzera joan behar izan zuan Ameriketara oinordekoak topau gabe.
|
|
|
Egunoro alkondaräa aldatu eta korbata apainekin korapiloa egin, egunoro zapata garbitzaileari oinetakoak ispilua bezela ipinierazo, eta beti jantzirik dotoreenak janzten zituan. Etzan jaten gaizki etxe hartan ez,
|
bainan
berak, tripazai handiak, beti ekartzen zuan zerbait bazkariaren osagailu bezela: nahiz oilasko bat, nahiz kilo bat marrubi, nahiz kilo erdi angula, nahiz beste gauzen bat.
|
|
|
Baten batek lotsagabe bat dala eta lana baino gehiago beste maltzurkeri bat maiteago lukela adierazi ezkero, badirudi edonor hasarretu egin litzakela,
|
bainan
Txomin etzan hasarretu, aitzitik poztu egin zan, eta ezpainetan irrino bat agertzen zitzaiola, misteriozko aide bat hartu zuan. Bainan kontuz gero... ez ezaiozu esan holakorik benetako lotsagabe bati, hasarretu eginen zaizu ta.
|
|
|
Bainan kontuz gero... ez ezaiozu esan holakorik benetako lotsagabe bati, hasarretu eginen zaizu ta. Zubiri mundutik ibilitako gizona da eta badaki gaizki hartuko lukela ergel batek kokolo edo tonto deitzea, erren batek kojo deitzea, neskazahar batek zaharra esatea, eta ezin dakiokela esan ahalgegabe lotsabako bati, edo itsusi emakume itsusi bati,
|
bainan
eztagoela arriskurik ergela eztanari kokolo, edo langile zintzoari alper, eta ongi ta bizkor dabilenari erren esateaz, edo oso polita dan neska bati itsusi edo lotsatiari ahalgegabe deitzeaz, edo akats bat eztaukanari akats horren aipatzeaz. Igarri dio Txomini lotsati eta lan zale gaixo bat dala eta horregatik esan dio lotsagabe, eta horrexegatik adierazi dio eztala benetako langile bat, atsekabe barik poz emanen diola jakinik.
|
|
|
Txominek tripäa bete beterik dauka eta astiro astiro edaten du cognaca, zigarroari kea atera eta jaurtitzen duala,
|
bainan
beste toki batean dauka burua eta eztauka gogorik musean egiteko.
|
|
|
Itzarturik egon arren ametsetan dago. Habanoaren hodeietatik zeihar gizonen alkandora zuriak ikusten dira,
|
bainan
berak eztu ez atorrik ez gizonik ikusten, neska baten irudia baizik, alegia, Iziartxurena.
|
|
|
Habanoa ia bukatu zaionean, must must ematen dizkio azkeneko edoskaldiak erien puntaz oraturik, kontuz kontuz ez erretzeko,
|
bainan
azkenean erre egiten da, eta arin arin jaurtitzen du kulumino bat bailitzan.12
|
|
|
Asko jeitxi da eguzkia handik atera orduko,
|
bainan
eztabil haizerik eta lehen bestekoa da berotasuna.
|
|
|
Azkenean Txominen ondora heltzen danean, beronek, begiratu bai,
|
bainan
eztio esaten ezer. Badakizki besteek bezela Madriden entzundako piropo asko, bainan besteak begira eztagozen ezkero, orain alperrik izango litzake esatea.
|
|
|
Azkenean Txominen ondora heltzen danean, beronek, begiratu bai, bainan eztio esaten ezer. Badakizki besteek bezela Madriden entzundako piropo asko,
|
bainan
besteak begira eztagozen ezkero, orain alperrik izango litzake esatea. Etzaio sartzen ohitura irri egingarri hau, ezta txantxetan ere, orain bezela.
|
|
|
tikitaka! entzuten dala, burua ezkerretik eskumara ta eskumatik ezkerrera okertu ta pelotaren harat hunatak jarraitzen dituala,
|
bainan
Etxeberriak esan diona ur hotzezko bustialdi bat izan da beretzat. Azkenean, Novixoa daukala dinozu?
|
|
|
Ixilixilik dago minuto batzutan. Nahi luke gehiago jakitea
|
bainan
Etxeberriak bere jakingurea ezertan ohartu gabe. Eta azkenean Txominek, Eta hau gurasoak ontzat hartzen dabe?
|
|
|
Txomin behin baino gehiagotan egon da Etxeberriari galdera bat itauntzeko,
|
bainan
hitz egiteko prest zegoan bakoitzean berotu egiten zan jokoa eta geroko utzi behar izaten zuan. Azkenean, partidua ia bukatzeko zegoala, Noztik ezagututen dozuz zuk Fernando ta Inasi?
|
|
|
Kaixo Txomin! erraiten dio berari,
|
bainan
segi hizketan erdeldunarekin eta eztio gehiago jaramonik egiten. Txomin elkarrizketäa entzuten jarten da, noizik behin txurrutada bat harturik.
|
|
|
Diztiratsuak ditu begiak eta kendu zaio lehenago sentitzen zuan urduritasuna eta ezinegona. Eztu erakusten beste ordikeri ezagupiderik,
|
bainan
Etxeberriak, Etzazula eran gehiegi gero! erraiten dio, mozkorra da Iziartxorentzat munduko gauzarik nazkagarriyena.
|
|
|
Emeki emeki, adiskide! Badantzut erraiten duzun guzia,
|
bainan
eztut konprenitzen ahal. Anitz eskuara aditu dut, bainan nihoiz ere eztut entzun esan euskun ez ta ugazaba.
|
|
|
Badantzut erraiten duzun guzia, bainan eztut konprenitzen ahal. Anitz eskuara aditu dut,
|
bainan
nihoiz ere eztut entzun esan euskun ez ta ugazaba.
|
|
|
Frontoitik harako bide guztian Piarres eta Garmendia elkarrekin etorri dira euskaraz hizketan,
|
bainan
entzun morroi bati:
|
|
|
Txominek Iziartxo maite zuana dudatu ezineko egia bat zan eta halaz ere, jateko gogo handiarekin hurbildu zan mahaira apalorduan. Hau harrigarria da benetan,
|
bainan
irakurleak sinestuko ezpadigu ere, guk eztugu idatziko hemen egia eztana. Ikusten zan ez liokela kenduko jateko gogoa munduko neska batek.
|
|
|
Tramankulu zaratatsuaren gainetik entzuten zituan bere bihotzaren taupada izugarriak. Ezin egon eta ausartu zan gero Iziartxuri eskatuten ikaslea utzi eta berarekin hasteko,
|
bainan
neskäak oso txartzat hartu zuan hau, eta" nortzat hartu nozu?" eta honelako gauzekin hasi zitzaion. Orduan Txominek aitzaki bat asmatu zuan etxe hartatik alde egiteko.
|
|
|
Urrunegi zegoala Jaime Ostos kalea bere lanera joateko, Moncloa deritzan enparantzan hartu behar baitzuan autobusa egunoro egunoro. Halan ba, Moncloaren inguruetako etxe batean sartu zan apupilo eta alde egin zuan,
|
bainan
Fernandonekoekin egindako adiskidetasuna hautsi gabe.
|
|
|
Minutu batzuk eta hiru gizon sartzen dira batera autobusean,
|
bainan
Txominek, egunorokoan murgilduta, ohartu ere eztu egiten.
|
|
|
Jaso begiak paperetik, eta bere aurrean exerita dagozen bost gizonak aztertzen hasten da. Gaur esan diteke ia ia bakoitzak bere kotxea daukala,
|
bainan
orduan ez, orduan oso gutxi ziran kotxea zeukaten handikiak, eta Universitariako fakultadeetara joateko irakasleak eta Instituto Nacional de Electrónica eta honelako tokietan lan egiten zutenak, automobiletan joan beharrean, gaur bezela, honelako autobusetan joaten ziran. Sartu dira gutxika gutxika beste gizon eta emakume batzuk ere bera irakurtzen zegoala, bainan esandako bost gizonek eurenganatzen dute bere arreta guztia.
|
|
|
Gaur esan diteke ia ia bakoitzak bere kotxea daukala, bainan orduan ez, orduan oso gutxi ziran kotxea zeukaten handikiak, eta Universitariako fakultadeetara joateko irakasleak eta Instituto Nacional de Electrónica eta honelako tokietan lan egiten zutenak, automobiletan joan beharrean, gaur bezela, honelako autobusetan joaten ziran. Sartu dira gutxika gutxika beste gizon eta emakume batzuk ere bera irakurtzen zegoala,
|
bainan
esandako bost gizonek eurenganatzen dute bere arreta guztia.
|
|
|
Bakarrik entzun eta, batez ere aurrekoek, burukadak eman baietz adierazirik. Atzekoek eztute burukadarik ematen handikiek ikusten eztituztelako,
|
bainan
adi adi entzuten dute dana garaian eta handikiek entzuteko moduan far egiteko.
|
|
|
Arrisku handia pasatu. Etzuan baietzko burukadarik eman eta etzituan ohiturazko soinuak atera,
|
bainan
bai beste ayudanteek, eta bestetan baino berotasun handiagorekin. Orain danak zauden ados catedráticoarekin Txomin izan ezik.
|
|
|
Bai esan zuan Moisesek, ondo deritzat,
|
bainan
eztuzue eskatu behar xentimo bat ere gehiago, papera eta cyclostilean gastatzen duzuena baino, hortik pasatzen dan diru guztia nerea da ta.
|
|
|
Madridekoak izateko Universitariako lurrak berdeak dira, batez ere urrunetik ikusita,
|
bainan
Facultad de Ciencias delakoaren etxe gorrien aurreko enparantzan, lur leihorra eta hautsa baino ezta zapaltzen. Eztakigu Atilaren zaldiak zapaldu ote zuan, bainan han ezta inoiz belarrik jaiotzen.
|
|
|
Madridekoak izateko Universitariako lurrak berdeak dira, batez ere urrunetik ikusita, bainan Facultad de Ciencias delakoaren etxe gorrien aurreko enparantzan, lur leihorra eta hautsa baino ezta zapaltzen. Eztakigu Atilaren zaldiak zapaldu ote zuan,
|
bainan
han ezta inoiz belarrik jaiotzen.
|
|
|
ja! egiteko denpora nahikoa hartzen baduzu catedráticoari begira zagozala, beti daukazu denbora nahikoa ixiltzeko,
|
bainan
jijijiji eta jajajaja hasiz gero neskeen moduan gerritik okertzen zarala, nola gelditu garaian catedráticoaren arpegia ikusten eztuzula?
|
|
|
Ezin pentsatu ajolik ere etzaiola Iziartxuri beragaitik. Senargaia uzteko eskatu zionean neskäaren hitzak latzak izan ziran benetan,
|
bainan
bai ta arras samurrak etxetik alde egin zuanean bota zizkion begitadak ere... Eta Iziartxu etzan gizonai begiekin gezurrak erraiten dizkioten moduko neskäa...
|
|
|
Baaa...
|
bainan
andregeia Iziartxu bezelakoa duanak eztu errezki utziko... Iziartxu bezelako neska gutxi topatu diteke...
|
|
|
Hamar minutu igaro zitzaizkion honela ohartu gabe,
|
bainan
gero, Arraiua! esan zuan bere kolkorako.
|
|
|
Jende gaztea ta alaia, ia denbora guztian txantxetan ibiltzen ziran,
|
bainan
txantxak bukatzen ziranean (noizik behin bazkaria amaitu orduko bukatzen baitziran txantxak), entzuten ziran hizketa serioak ere mahai hartan. Badakigu eztigula sinestuko irakurleak, bainan egia esatea erabagi dugu, eta irakurleak sinestu edo ez sinestu, eztugu idatziko hemen egia baizik.
|
|
|
Jende gaztea ta alaia, ia denbora guztian txantxetan ibiltzen ziran, bainan txantxak bukatzen ziranean (noizik behin bazkaria amaitu orduko bukatzen baitziran txantxak), entzuten ziran hizketa serioak ere mahai hartan. Badakigu eztigula sinestuko irakurleak,
|
bainan
egia esatea erabagi dugu, eta irakurleak sinestu edo ez sinestu, eztugu idatziko hemen egia baizik. Badirudi halako hizketa serioetan erabilitako izenak oso arrotzak izan behar zitzatekela:
|
|
|
Badirudi halako hizketa serioetan erabilitako izenak oso arrotzak izan behar zitzatekela: Einstein, Fermi, Oppenheimer, Dirac, Maxwell eta honelakoak...
|
bainan
ez, gehienak euskaldunak ziran: Zarra, Gainza, Panizo... eta beste honelako asko (1).
|
|
|
Bainan Lizarragak ezetz, oso diferenteak dirala Espainako euskeldunen euskera eta Frantziko eskualdunen eskuara, eta hizkuntzaren izena bera diferentea dala ikustea nahikoa ezpalitz, ohartzeko zelan agertzen dan oso sarri h letraa Herrian, Frantzian egindako asterokoan, ohartzeko ch, tch, th, lh eta honelako letra elkartuak, eta Espainan egindako liburutxoan ordea inun ere etzala agertzen honelakorik. Catalanak behintzat baduela bere nortasuna,
|
bainan
euskara, hain diferentea iruditu arren, espainolaren dialektu bat baino eztala jakintzaren gaindegitik ikusita. Ohartzeko zelan agertzen diran liburutxoan ñ, ¿, eta ¡; euskaraz izan ezik mundu guztian espainolez bakarrik erabiltzen diranak, danok dakigun bezela.
|
|
|
Facultad de Ciencias delakoaren liburutegia oso aberatsa da izan,
|
bainan
libururik atera berrienak eta jakingarrienak catedráticoek dauzkate eurentzat gordeta.
|
|
|
Atea jotzeko dudan zegoala, On Bixente euli baten atzetik zebilen. Bi aldiz egin zion ihes,
|
bainan
oraingoan etzitzaion joanen. Liburu baten gainean zegoan geldituta.
|
|
|
Serio serio dago neskäa eta badirudi etzaiola atsegin berak ezagutzen eztuan gazte hura hain ausarta izatea,
|
bainan
laister jartzen da aurrera begira eta azkenean erantzun ere zerbait erantzuten dio.
|
|
|
Itxi ahoa haginak juntatu gabe, arpegia luzeturik, eta eragin barruan mihiaz, toki batean geldituta utzi gabe, eta azkenean, erretzen eztuenean, ukutu haginekin eta jan. Orduan garagardo hotz txurrutada bat, eta beste kiskil bat hartu, beroa oraindaino,
|
bainan
ez hain mingarria aho barnean.
|
|
|
Beste egunetan pelotaka jokatzera joaten zan beste colaboradore batzuekin Universitariako pelotatoki batera,
|
bainan
ostiraletan eta larunbatetan etzuan arkitzen etsairik. Ez bestetan baino hobeto jokatzen zualako, besteak beste tokiren batzuetara joaten ziralako baizik.
|
|
|
Iziartxuren etxetik hogei bat metro gorago, Jaime Ostos kalean bertan
|
bainan
beste aldean, cafeteria bat zegoan, oso toki onean Fernando ta Inasiren etxeko atartea ikusteko. Han leiho ondoko mahai bat hartu eta garagardo caña bat eskatu zuan.
|