|
2002
|
|
|
Mondragon Unibertsitatean (MU) ikerkuntza oso lotuta dago enpresa munduarekin,
|
baina
euskararen erabilera oso txikia da: euskaraz egindakoproiektuak guztira egindakoen %5 baino gutxiago dira.
|
|
2007
|
|
|
|
Baina
euskararen erabilera bultzatzeaz gain, euskaltasunaren pizkundea ere hartu zuen helburu Eskualzaleen Biltzarrak. 1905ean Biltzarrak bat egin zuen Antton dAbbadieren Euskal Jaien asmoekin, euskara eta euskal ohiturak zaintzeaz gain, ahalaz geroago eta barnago erroak sar araziz218; eta Arturo Campionek hasiera eman zion 1904ko batzarrari, Jules Salaberry eredu bezala aurkeztuz:
|
|
2010
|
|
|
..., lagunak...). belaunaldi bereko euskaldun gazteen artean euskara aztura bihurtzea, erabilera ohiturak euskaraz ezartzea da gakoa. horretarako, belaunaldien arteko hizkuntza harremanak (gurasoek seme alabekin dituztenak, adibidez) lagungarriak dira, baina ez erabakigarriak. haurren hizkuntza sozializazioa ez da familiaren esparrura mugatzen, haurraren nafarroan euskaldunak zenbakiz hazten ari dira
|
baina
euskararen erabilera oraindik urrun dago kuantitatiboki nahikoa eta kualitatiboki arlo askotarikoa izatetik. ingurune hurbil osoa hartzen du (auzoa, eskola, aisialdia...). batzuetan, inguru euskalduna lagun, etxe erdaldunetako gazteak lagunekiko harremanetan ez ezik etxean ere euskaraz egitera iritsi dira (gogoratu etxarri aranazko gaztea); edo alderantziz, etxean euskara erabiltzen ohi duten gaz... Fishmanek adierazi xedea gure eginez, eremu erdaldunetako gazte euskaldunek orduan bitartean izandako modus vivendi soziolinguistikoa atzean uztea eta bertze bat, demografikoki kontzentratua eta belaunez belaun jarraitua, sortzea da helburua. hala bada, ahalbidetu behar dena da" [basque] speaking young folks with additional vital opportunities for the formation of new ‘Families of procreation’ and for informal interaction outside of the confines of their ‘families of orientation’" (Fishman 1997, 93 or.). harreman eszentrikoak ezker eskuin hedatuz, gazteek gizarte harreman euskaldunak, euskararen uharte moduko bizipen atomizatua gaindituko duen sare bilbea eratzea da bidea. harreman eszentrikoen garrantzia inguruko egoera soziolinguistikoa aldatzeko duten ahalmenean datza. hori horrela, euskararen harreman sareak eratzean garrantzia duten hainbat esparrutan nafarroan dauden defizit eta gabezia estrukturalak geratzen dira agerian:
|
|
|
Fishmanek adierazi xedea gure eginez, eremu erdaldunetako gazte euskaldunek orduan bitartean izandako modus vivendi soziolinguistikoa atzean uztea eta bertze bat, demografikoki kontzentratua eta belaunez belaun jarraitua, sortzea da helburua. hala bada, ahalbidetu behar dena da" [basque] speaking young folks with additional vital opportunities for the formation of new ‘Families of procreation’ and for informal interaction outside of the confines of their ‘families of orientation’" (Fishman 1997, 93 or.). harreman eszentrikoak ezker eskuin hedatuz, gazteek gizarte harreman euskaldunak, euskararen uharte moduko bizipen atomizatua gaindituko duen sare bilbea eratzea da bidea. harreman eszentrikoen garrantzia inguruko egoera soziolinguistikoa aldatzeko duten ahalmenean datza. hori horrela, euskararen harreman sareak eratzean garrantzia duten hainbat esparrutan nafarroan dauden defizit eta gabezia estrukturalak geratzen dira agerian: irakaskuntza, zerbitzugintza, hedabideak, aisialdia, kultura jarduerak... nafarroan euskaldunak zenbakiz hazten ari dira
|
baina
euskararen erabilera oraindik urrun dago kuantitatiboki nahikoa eta kualitatiboki arlo askotarikoa izatetik.
|
|
2012
|
|
|
Egoera zailetan animoa atera eta aurrera egiten ikasi behar dugu. Esaterako, BERRIAn atzo azaldu zenez, gazte euskaldunen kopuruak gora egin du,
|
baina
euskararen erabilera, aldiz, jaitsi egin da. Halako beste datu kezkagarri asko jasotzen ditugu egunero, baina itxaropenari eutsi behar diogu.
|
|
|
Eskualdean eragiteko asmoa badugu. Eskualdean eta Gipuzkoan.Udazkenerako galdera litzateke,
|
baina
euskararen erabilera areagotzeko baliagarria izango da Kilometroak.A.L. Bai, hori bermatzea hala ere zaila izango da. Baina eragin dezake euskararen aldeko sentimendua areagotzeko.
|
|
2015
|
|
|
282 dira, galdetegia osatu dutenen ia erdia (%49, 5). Horiei beherago azalduko dugun hirugarren multzo batean taldekatuta
|
baina
euskararen erabileraren aldekotzat har ditzakegun beste 20 mezu gehituz gero, 302 dira guztira, galdetegia osatu dutenen erdia (%52, 9).
|
|
|
Tokiko antolatzaileen izenean, Aline Etcheverry urepeldarrak du hitza hartu: " Urepele, herri pollit eta bukolikoa, hori karta postala da, errealki herri hontako biztanleen kopurua ttipituz doa eta euskararen egoera mingarria da gure ibarrean, jendearen gehiengoa euskalduna da
|
bainan
euskararen erabilera apalduz doa; gure hizkuntza ahantziz, gure izaiteari diogu uko egiten". Ondotik lerrokatu dira bertsulariak, Maddalen Arzallus(" Amesten dugu ikastola bat Urepeleko pentzean"), Aimar Karrika(" Pausorik pauso bere herria marraztu beza gure hizkuntzak"), Mixel Xalbador(" Korrika hemendik untsa abia dadin eta Bilbora untsa hel").
|
|
2019
|
|
|
Orain arte plangintzetako maila abstraktuetan mugitu gara;
|
baina
euskararen erabilera, azken batean, maila mikrosozialean gauzatzen da (etxean, kalean, aisian...). dudarik ez dago, hortaz:
|
|
2022
|
|
|
Euskara (gehiago) lotzen da pertsona jakinekin. Nabarmentzekoa da seme alabak direla mintzakide nagusiak (euskara transmititzearen garrantzia iradokitzen duena),
|
baina
euskararen erabilera apalagoa da helduen arteko harremanetan (bikotearekin edo lagun artean aritzeko adibidez).
|
|
|
Zorionak pilotan egin duzuen lanagatik,
|
baina
euskararen erabilerari dagokiola... ez, inondik ez! Zuek ereduan jaioak zarete, euskaltzale asko askoren izerdi, malko eta odolen fruitu.
|
|
2023
|
|
|
Orokorrean oso balorazio onak jaso ditugu. Badakigu ez duela oinarri" zientifikorik",
|
baina
euskararen erabileraren norberaren pertzepzioari buruzko galderetan aipagarria da, nahiz eta iritzi subjektiboa jaso, denek edo gehienek adierazi dutelako KILIKA saioak bukatuta euskaraz gehiago aritu direla. Honek motibazioan eragiten du gure ustez, badakitelako, izena ematerakoan, KILIKA programaren helburua euskararen erabileran eragitea dela.
|
|
|
Ume txikiek gehiago egiten dute euskaraz, helduaren erreferentziak oso garrantzitsuak direlako oraindik, ez dagoelako halako desafio jarrerarik, haien errealitate afektiboa familiak eta eskolak baino ez dutelako osatzen.
|
Baina
euskararen erabilera asko jaisten da mailetan gora egin ahala, gero eta behar sozial handiagoak dituztelako, eta gizarteratze zabalago horretan euskara topatzen ez dutelako. Hor lehiatzea zaila da, zeren eta afektiboki esanguratsuak diren helduek eduki arren zer esan, zer erakutsi edota zer eredu eskaini, irabazi egiten duelako mundu handiaren hizkuntzak, eta hizkuntza horretan topatzen duten erakargarritasun guztiak.
|
|
|
Enpresa batek egin du kasu honetan hizkuntza klausulen aurka.
|
Baina
euskararen erabileraren alde ere ari dira asko...
|
|
|
Eskola Txikien Festa antolatzen duenak prestakuntza saio bat ere antolatu ohi du, Gipuzkoako eskola txiki guztietako gurasoentzat, eta Lizartzako gurasoek pantailen erabilerari buruzkoa egitea erabaki zuten. Arnasgune bat da Lizartza,
|
baina
euskaren erabileran atzerapauso bat igartzen dute, eta horrek ere eragiten die kezka puntu bat.
|