|
2000
|
|
|
Jainkoak gora dezala, lauda eta benedika Leyden, Holandako hiri eder hori —non baitzaude zu, jaun André—, ez soilik arteen eta zientzien sehaska ezin inportantagoa izan delako, munduari izen handiak eman dizkiona —Joanes Leydengoa eta Rembrandt, konparazione—,
|
baina
frankoa eta liberala izan delako ere, zu bezalako jende pertsegituari eta desterratuari geriza eman izan diona, baita liburu baztertuak argitarat eman ere, Galileoren Discorsi ak lekuko!
|
|
2001
|
|
|
II. Errepublikak osagai tipografiko berriak erantsi zituen, eta, bestalde, Franko diktadoreak bere erretratua jarri zuen. Juan Carlos I. diktadorearen eskutik Zarzuelara iristearekin batera, ez zen ezaugarri fisikoen aldaketarik ezarri txanponetan,
|
baina
Frankoren irudiaren ordez Juan Carlos I.arena jarri zen.
|
|
2002
|
|
|
Nork badu oraindik ere asaldatzeko kemena, nork aspaldi etsi zuen, nork beste aldera begiratzen du.
|
Baina
frankotan halako gertaeren berri eman beharra egokitu zaion argazkilari batek, zer. Notario batek errutinaz jokatu behar du?
|
|
2007
|
|
|
italiar bat (Vico), ingeles bi (Hume, Burke), beste bi frantses (Montesquieu, Voltaire), eta bi aleman, baina beren filosofia orokorragatik hauek, nazioaren gogoetarekin zuzenean zerikusirik gabe (Leibniz eta Kant). Interesantea litzateke hemen Vico bat behatzea, esaterako (ikerlariek geroz eta gehiago altxatzen dute haren originaltasun goiztiarra eta inportantzia,
|
baina
franko berandu arte ez da izan probetxatua Alemanian). Halaber, Iraultza ostean Burke ren influentzia bulkatia erabakigarria izango da Alemanian Volksgeist kontzeptuari tankera kontserbakoi gogorra itsasteko Eskola juridiko historikoan (ez, ordea, Hegel-en filosofian, ezta Schiller-en estetikan edo Hölderlin en poetikan ere).
|
|
2010
|
|
|
MUGARIK GABEKO TELEBISTA kanpainaren aldeko sinadurak biltzeko epea luzatu da, eta maiatzaren 15a arte zabalik egongo da. Acció Cultural del País Valencià elkarteak adierazi bezala, kanpaina erritmo onean doa, eta dagoeneko 400.000 sinaduratik gora bildu dira,
|
baina
franko gehiago behar dira: jakina den bezala, beharrezkoa da 500.000ko kopurua gainditzea.
|
|
2011
|
|
|
Atharratze izaten ahal da toki on bat idatzitakoak berrirakurri eta ipuin bilduma hori prestatzen hasteko; izen itxurazkoa du, eta bada bertan, Lisboako Hotel Bragança ez izan arren, garai bateko idazleei gustatu ohi zitzaien moduko hotela, antzinakoa; deskuidatuz gero, aurki egongo zen zutik hemeretzigarren mendearen buruan dagoeneko, eta piztia xelebre askori abegi egina, gainera: ehiztariak, uso pasea delarik; arrantzaleak, amuarrainetan Uhaitzan, ez dakit nola
|
baina
franko omen dira oraino, euskara galtzen bada ere, amuarrainik geratuko ahal da sikiera, biharko askaziei nor garen, edo izan ginen, azaltzeko?; eta eskopetarik ezean lumaz tiro egin eta amua botatzen duten idazle bakartiak, besteak beste. Ehiztariak eta arrantzaleak bezain gezurti izateko famaren jabe, gainera, azken horiek; gezurretan egia ezkutatzen haiek kopuruak edo tamainak handitzen bezain trebe.
|
|
|
Entseiatu ziren berriz pasatzen. Aita itzuli zen
|
baina
Frankok:
|
|
2013
|
|
|
Gero itzuli zen eta Frankok bidali zuenean Batikanoak amore eman zion Frankoren erabakiari. Vidal i Barraquer kanpoan zegon errepublikatik ihes eginda,
|
baina
Frankok ez zion utzi inolaz ere bere elizbarrutira itzultzen. Kasu honetan Batikanoak ez zuen jarri ordezko gotzainik, Vidal hil zen arte.
|
|
|
Ekintza hau Mateo Mujika goitzainak sortu zuen 1934an.
|
Baina
Frankoren matxinadak moztu zituen beste ekintza eta egitasmo asko bezala. 1947an munduko II gerra bukatu eta urte bira, Carmelo Ballester gotzainak berriro suspertu zuen egitasmo hori eta Gasteizko elizbarrutiko boletinean iragarri eta ofizialtasuna eman zien topaketa hauei.
|
|
2014
|
|
|
FERMIN: Ni berritz, biduna bota ondoan, abiatu niz ihesi,
|
bainan
frango emeki. Eta, beste guardak uste baitzuen harrapatuko ninduela, jin zaut ondotik.
|
|
|
Molde hortan beti ta beti etxegintza basa baten fagoretan. Alta, lur hoien jabeek nahiko zuketen ontasun hori luzazago zaindu
|
bainan
frangotan ezin. Eta zergak ere ordaindu be har urtero!
|
|
|
Eguberri, bakearen bertze hitza balitzaigun bezala. Bai,
|
bainan
frangotan, Eguberriz ere, errealitateak bertzelako aurpegia erakusten dauku. Injustiziek eta zuzenkontrako egoerek geldialdirik ez dute.
|
|
2015
|
|
|
Irratiaren nondik norakoari gagozkiola, Radio Adour-eko kideak eurak, gisa honetan mintzo ziren Enbataren 717 zenbakian(): ?(...) Ainitz eztabada baditugu, ala
|
bainan
frango jendek eta batasunek parte hartzen dute gure emanaldien kudeatzeko eta ez da aise denen plantan ezartzea. Diru mailean ere aski kenka txarrean gira ezen ez gira alderdi politiko baten irratia ez eta ere hiri batena.
|
|
|
Gutietsiz bottiek edo dendek eskaini hurbileko zerbitzua eta haiek galdu lanpostuak, Herriko Etxe batzuk eta merkatal ganbarak lagundu dituzte eremu haundiko etxe horiek finkatzen. Hemengo langile batzu hartzen dituzte, ez oro denbora osoz,
|
bainan
frangotan kanpotik ekarriz zuzendaritzakoak. On litaike izartzea saltoki haundier medio iragan 20 urteetan galdu eta irabazi lanpostuak.
|
|
2016
|
|
|
bezala, doi doia hogoita hamar bat kilometrotan. 16 mendean aise jende gutiago
|
bainan
frango hiri gotorra halere, Erromanoen denborakotzat ere ezagutua funtsean. Cervantes zoin egunez sortu zen ez dakigu xuxen erraiteko bainan dakiguna da urriaren 9 an bataiatua izan zela.
|
|
|
Le Pen aita alabak samur dira
|
bainan
frangok uste zuten hor gaindi samurgo hori eztituko zela beharbada president bozak hurbiltzearekin. Azken berrien arabera, ez dira naski hortarik ari!
|
|
2017
|
|
|
Bada segur hortan adinetakoen edo erretretatuen laguntzaren eskertzekorik. Gisa hortan bizi sozialean partaide gelditzen dira luzaz,
|
baina
frangotan merezitua lukete atseden gehiago... Osagarri eta goxotasun ainitz urtez gure aitzinekoei!
|
|
|
Uda, sasoin aproposa da urrungo lurraldetara bidaiatzeko.
|
Bainan
frangotan jende gehiegi da asko tokitan metatzen. Ondorioz, gero eta gehiagok nahiago dute primaderan bidaiatu, lanetik libratzen ahal direlarik bederen.
|
|
|
" Solasaldi guziak gidariaren bidez ginituen egiten" eta horrek nahitez harremana mugatzen du. " Gida, gizon oso goxoa zen, eraginkorra (efikaza)
|
bainan
frango ixila ere". Halere, hango hitz batzuz jabetu dira hemengoak, tokiko jendearekin gutieneko solasak erabiltzeko.
|
|
|
Hola mintzo zirenak etziren haatik izan behar errepublikaren aldekoak, izaitekotz kontrakoak. Xuri gorrien arteko kalapita gaitzak bazirelarik, jendea errepublikari jartzen ari
|
bainan
frango ba oraino aiher edo bederen biziki uzkur... Euskaraz dena den" Errepublika eguna" deitzen dugu uztailaren 14 a, Frantziaren batasuna ospatzea gatik asmatua.
|
|
2018
|
|
|
BSUko Nere Lete eta Larraitz Ariznabarreta irakasleak dira Konferentziako koordinatzaile, eta Estatu Batuetako hainbat irakasle eta ikertzaile ekarriko dituzte lau egunotarako. Tartean, nazio osoko goi ikastetxeetan eta Euskal Herrian ari diren anitz euskaldun, ez guziak
|
baina
frango emazteak, hainbat gairi buruz gogoeta egiteko. Soilik izen batzuk
|
|
|
Urte baten buruan ikusiko zuela aitzina segitzen zuen ala ez. Urtea joan da eta beti minixtro da
|
bainan
frango ixilik dago bere tokian. Iduriz, gobernuburuak nahi luke bere ondoan atxiki, gisa hartarat lausengatzen du funtsean, bainan bera zertan da denen buru?
|
|
|
Nolako bizia zen urte heietan Beherobiko kasko heietan biziki polliki kondatua da, azpimarratuz euskararen jakiteak ainitz lagundu zuela. Kondatzen du berrogoita zonbait haur bazirela eskolan
|
bainan
frangotan aise gutiago, edo denbora txarraren gatik, edo etxen atxikitzen zituztelalotz, behi zain edo kanpolanetan ararazteko... Baserriko biziaz ere badira lerro batzu xarmanki itzulikatuak.
|
|
|
Ondotik bilkura bat antolatu zutela, irakurtzen ahal da: " Kostatar ainitz baziren,
|
bainan
frango Eskual Herri barnetik ere". Herriaren beste ale batean aipu da De Gaulle, irakurle batzuk hain segur gooan izanen dute, 1968ko maiatzaren 29an desagertu zela, bere gobernamenduko ministroek jakin gabean.
|
|
|
Erran gabe doa euskarazko prentsan lanean gabiltzanek ere eskerrak bihotz barnetik bihurtzen ditugula Lapurdi 1609 elkarteari, bide berri hori urratzea gatik. Gutarik bakoitza entseatuak gira jadanik gure hedabidea sarraraztera gisa hortako tokietan
|
bainan
frangotan molde antzuan. Tokiko elkarte bat delarik bultzatzaile, aldiz, eskaintzak bertze indar bat dauka.
|
|
2019
|
|
|
Ez dago inolako arrazoirik amak bereagotzat jo ditzan arrautzak, aitak baino. Zenbait espezietan, gurasoek abandonatu egiten dituzte, eta arrautzak laguntzarik gabe garatzen dira; batzuetan, amak habia prestatua die; batzuetan, zaindu egiten ditu ernaldurik daudenean,
|
baina
frankotan aita arduratzen da haietaz: ernaldu eta gero, urrun bidaltzen du haiek irentsi nahi dituen emea, eta bortitz defendatzen ditu hurbiltze saio guztietatik; esaten da nolabaiteko babes habia egiten dutela, gai isolatzaile batez estaliriko aire burbuila batzuk igorriz; askotan, ahoan inkubatzen dituzte arrautzak, edo sabelaren tolesetan, itsas zaldiak bezala.
|
|
2021
|
|
|
Batto ba bortxatua izana, besteekin dena jestu tzar eta hunkitze lizun arizana. Duela hiru urte jadanik gisa bereko zurrumurruak hedatu ziren
|
bainan
frango laster isildu ere haatik. Orain berriz haste beraz.
|
|
|
Brigitte Macron han baitzen bere senarrarekin denek ikusi dute musu emaiten ari bospasei emazteri. Musu emaitea ez da untsalaz bekatu
|
bainan
frangok arras gaizki hartu dituzte halere ospakizun horren karietarat ikusi direnak, izurritearen kontrako neurriek debekatzen baitituzte alabainan. Andere horri beste nornahiri bezala!
|
|
|
Are, arranguratzen du fenomeno berriak; zinematik iragan gabe zuzenean plataformetara igortzen dituzte filmak: «Askok diote gogotsu direla zinemarat itzultzeko,
|
baina
franko Netflix, Amazon edo Disney Plus bezalako plataformetara harpidetu dira; beraz, film kontsumoa haietan egiten dute. Egoera normalean ez da beti aisa jendearen ekarraraztea; beraz, ez dakigu berdin jinen diren...».
|
|
|
" Ou estu mon cheri!".
|
Bainan
frangotan, zoko batetik norbaitek erraiten zuen: " Au cherritegui!".
|
|
2022
|
|
|
Gabriel Attal gobernuko bozeramaileak erakustera eman du" pass" delako hori, anitzek ez duguna batere gustukoa,
|
bainan
frangok beharrezkoa daukatena, kendua izaiten ahal litakeela martxo hondarrean edo hola. Gaitzaren erasoa ahultzen ari eta ikerle frangoren arabera.
|
|
|
Maluruski maiz gerlan ari da Nafarroa. Erresuma txikia da,
|
baina
franko aberatsa. Usu mugetan ausikiz lotzen zaizkio auzoko jaun handi eta ñapurrak, beretu nahiz.
|
|
|
Ondorioz iparraldera mugatzen da Baskoniako dukerria, lehenago ez bezala.
|
Baina
frankoetarik libratzen da IX. mende erditsutan. Lehoina du ikurra.
|
|
|
Haatik 781tik 801era hutsune bat badago Baskoniako buruzagitzaz dugun jakintzan. 800ean, Fezenzac aldean, oraiko Gersen, baskoi batzuek Louis le Pieux Akitaniako erregearen kargudun talde bat erretzen dute. Baina laster zorte berdina jasan dute Tolosako frankotar buruzagien kondenaz. 812an, Antso Otsoa 1.a hil ondoren, baskoiak Akitaniako erresumatik bereizten dira,
|
baina
frankoek Baskonia berriz xehatzen dute. Ber urtean Louis erregeak txango bat egiten du Iruñera, arazo larririk gabe.
|
|
2023
|
|
|
«Tomasita oso pertsona punka da», esan du Alkaizak hari buruz. Esplikatu duenez, Quiala itsua da, aulkian eserita inprobisatzen du,
|
baina
franko mugitzen da kantatu bitartean, eta irri asko ere egiten du, eta umorea erabili. Jarrera horrek guztiz harrapatu zuen Alkaiza.
|